Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 19 december 2022
Bij deze bied ik u het Nederlands actieplan voor de groei van biologische productie
en consumptie aan. Het plan omvat een ambitie voor 2030 en beschrijft wat ik de komende
jaren ga doen om dit doel te bereiken.
Het actieplan sluit aan bij de brief over de toekomst van de landbouw die ik 25 november
2022 naar de Tweede Kamer heb gestuurd1. Daarin heb ik een visie geschetst op het «wat» en het «hoe» voor de toekomst van
de landbouw en het proces om te komen tot een landbouwakkoord. Biologische landbouw
past goed in een duurzaam toekomstperspectief voor de Nederlandse landbouw en draagt
bij aan de opgaven waar we voor staan. We zullen met provincies verkennen hoe de biologische
landbouw een oplossing kan bieden in de gebieden waar landbouw geëxtensiveerd moet
worden in het kader van de stikstofaanpak en het Nationaal Programma Landelijk Gebied.
Dat hangt onder meer af van locatie, aard en omvang van het bedrijf.
Aanleiding en totstandkoming
In maart 2021 heeft de Europese Commissie (EC) een Organic Action Plan gepubliceerd.2 Met dit Organic Action Plan geeft de EC invulling aan de Europese Green Deal, de
Boer-tot-bord-strategie en de Biodiversiteitsstrategie. De Commissie streeft naar
25% biologisch landbouwareaal in de Europese Unie in 2030. Aan elke lidstaat is gevraagd
een nationale strategie op te stellen, waarin de bijdrage aan de Europese ambitie
uitgewerkt wordt binnen de eigen nationale context. Het kabinet heeft in 2021 aangegeven
gehoor te willen geven aan de oproep.3 Met dit actieplan geef ik hier invulling aan.
Bij het opstellen van dit actieplan heb ik gebruikgemaakt van de input die ik heb
ontvangen in gesprekken met stakeholders. Ruim 400 mensen hebben meegewerkt aan een
uitgebreide stakeholderconsultatie. Dit heeft waardevolle inzichten gegeven in de
kansen en uitdagingen die er zijn voor groei van biologische productie en consumptie.
Ambitie
De inzet voor biologische landbouw is fors en past in de transitie naar een duurzame
en toekomstbestendige landbouw. Om die positie ook daadwerkelijk in te nemen is groei
van de sector nodig. Met dit actieplan stuur ik aan op een versnelling van de groei
van het biologische landbouwareaal van 4% (in 2021), naar 15% in 2030. Dat betekent
een groei van ca. 80.000 hectare nu naar ca. 300.000 hectare in 2030. Dit is een forse
ambitie. De groei zal voornamelijk moeten komen van de melkveehouderij en akkerbouw,
sectoren met veel areaal die grondgebonden zijn en met omschakeling kunnen bijdrage
aan de grote opgaven die er zijn op natuur, stikstof, water, biodiversiteit en dierenwelzijn.
Hiermee kan ook de kringlooplandbouw en de natuur-inclusieve landbouw een extra impuls
krijgen. Omschakelen naar biologisch is een grote stap, dat besef ik goed. Het vergt
een andere bedrijfsvoering en een andere aanpak. Boeren hebben daar vragen over. Ik
wil hen helpen met advies en kennis.
Boeren zullen alleen kunnen en willen omschakelen als zij daar ook een goed verdienmodel
aan overhouden. Dit hangt samen met de noodzaak om ook de afzetmarkt voor biologische
producten te vergroten. Landen om ons heen hebben laten zien dat dit mogelijk is,
wanneer er samengewerkt wordt in de keten en er een gezamenlijke inspanning is van
producenten tot consumenten. Hiervoor is ook nauwe samenwerking met alle verschillende
verkoopkanalen (retail, food services, horeca, consumenten) nodig. In het actieplan
wordt met voorrang ingezet op het stimuleren van die afzetmogelijkheden. Om dit proces
te versterken wordt samen met de sector een marktontwikkelprogramma opgezet.
Van actieplan naar actie
Ik ben mij er van bewust dat ik dit actieplan naar buiten breng in een tijd van grote
onzekerheid voor producenten, ketenpartijen en consumenten bijvoorbeeld op het gebied
van markt- en prijsontwikkelingen. Dit is echter geen reden om te wachten met de transitie
naar een duurzaam voedselsysteem. Het is belangrijk deze beweging nu in gang te zetten.
Met dit actieplan neemt de rijksoverheid het initiatief. Een brede inzet van vele
partijen is nodig om stappen te zetten. Ik doe daarbij een dringend beroep op ketenpartijen
om vanuit hun rol een bijdrage te leveren. Hier zal ik verdere afspraken over maken
in het op te stellen landbouwakkoord.
De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
P. Adema