22 660 Conferentie van commissies voor Europese aangelegenheden uit de parlementen van de lidstaten van de EU en van een delegatie uit het Europees Parlement

AY/ nr. 73 VERSLAG

Vastgesteld 27 maart 2019

Op zondag 8 en maandag 9 juli 2018 vond in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen de halfjaarlijkse COSAC-voorzittersconferentie plaats. De COSAC is de conferentie van commissies voor Europese aangelegenheden uit de parlementen van de EU-lidstaten en van een delegatie uit het Europees Parlement. Aan deze conferentie hebben vanuit de Eerste Kamer de heer Backer (lid van de commissie Europese Zaken; D66) en vanuit de Tweede Kamer mevrouw Belhaj (ondervoorzitter van de commissie Europese Zaken; D66) deelgenomen. De delegatie werd ambtelijk ondersteund door mevrouw Van den Driessche (senior stafmedewerker, Eerste Kamer) en de heer Van Haaster (griffier van de commissie Europese Zaken, Tweede Kamer). De delegatie brengt als volgt verslag uit.

Briefing door de Nederlandse ambassadeur in Wenen

Voorafgaand aan de conferentie werd de delegatie door de Nederlandse ambassadeur in Wenen, de heer Marco Hennis, in de residentie ontvangen voor een briefing over de Europese prioriteiten van Oostenrijk. Oostenrijk is van 1 juli tot en met 31 december 2018 de voorzitter van de Raad van de Europese Unie en kan daarmee accenten plaatsen op de beleids- en besluitvorming over Europese dossiers in Brussel.

De delegatie wil ambassadeur Hennis ook langs deze weg van harte dankzeggen voor de gastvrije ontvangst en het informatieve gesprek in de Nederlandse residentie.

Opening van de conferentie

De conferentie werd geopend met toespraken door de Voorzitter van de Nationale Raad, de heer Wolfgang Sobotka, en de Voorzitter van de Federale Raad, mevrouw Inge Posch-Gruska. Zij schetsten in het kort de Oostenrijkse prioriteiten gedurende het voorzitterschap.

Daarna werd de concept-agenda voor de plenaire COSAC-conferentie in november toegelicht door de co-voorzitters van de conferentie, de heer Reinhold Lopatka, voorzitter van de permanente subcommissie voor Europese Zaken van de Nationale Raad, en de heer Christian Buchmann, voorzitter van de EU-commissie van de Federale Raad. In reactie hierop dankte mevrouw Belhaj het Oostenrijkse parlement voor het agenderen van het thema transparantie voor de plenaire COSAC-conferentie. De Eerste en Tweede Kamer hebben, met steun van diverse andere parlementen in de EU, aan de hand van een gezamenlijk position paper getiteld «Opening up closed doors: Making the EU more transparent for its citizens» (Kamerstuk 22 660, nr. 67) het onderwerp transparantie van Europese besluitvorming op de kaart gezet. Mevrouw Belhaj kondigde tevens aan dat de initiatiefnemers een brief aan de Europese instellingen zouden sturen met het verzoek om een (nadere) inhoudelijke reactie op de transparantievoorstellen.

Eerste werksessie: prioriteiten van het Oostenrijkse EU-voorzitterschap

De Oostenrijkse Staatssecretaris voor Binnenlandse Zaken, Karolina Edtstadler, zette in de eerste inhoudelijke sessie de prioriteiten van het Oostenrijkse Voorzitterschap van de Raad van de EU uiteen. De drie prioriteiten zijn veiligheid en de bestrijding van illegale migratie, de verbetering van de welvaart en concurrentiekracht door middel van digitalisering, stabiliteit in de buurlanden en toenadering tot de Balkanlanden. Deze prioriteiten beogen de actuele uitdagingen waarvoor de Europese Unie staat aan te pakken. Zij noemde onder andere de globalisering, instabiliteit in de buurlanden van de Unie, globale migratiestromen, klimaatverandering en de dreiging van terrorisme en radicalisering. Tevens vindt Oostenrijk het onderwerp subsidiariteit van belang en is het voornemens om een separate conferentie over dit thema te organiseren. De hoofddoelstelling van het Voorzitterschap is dan ook om de EU te versterken en dichter bij haar burgers te brengen onder het motto: «Een Europa dat beschermt».

In het debat dat daarop volgde, vroeg de heer Backer aandacht voor de EU-waarden en voor medemenselijkheid in het Europese migratiebeleid. Met name bepaalde retoriek rondom migranten, waaronder het gebruik van een dehumaniserende term zoals migratiestromen, moet in dat kader worden vermeden, aldus de heer Backer. Verschillende delegaties vielen hem daarin bij.

Tweede werksessie: toekomst van de Europese Unie

De tweede inhoudelijke sessie van de conferentie, over de toekomst van de EU, werd ingeleid door de heer Frans Timmermans en mevrouw Mairead McGuinness, respectievelijk de eerste vicepresident van de Europese Commissie en de vicepresident van het Europees Parlement.

De heer Timmermans betoogde dat de coherentie en convergentie van de EU-lidstaten werd ondermijnd door een aantal actuele crises, zoals op het vlak van migratie. Het succes van de EU in de toekomst hangt af van een aantal factoren, waaronder de mate waarin nationale leiders Europese oplossingen durven te verdedigen. Ook de kwaliteit van EU-voorstellen en de werkprocessen spelen hierin een rol. In dit verband hoopte de heer Timmermans dat de aanbevelingen van zijn taskforce met betrekking tot subsidiariteit en proportionaliteit zouden leiden tot verbeterde EU-regelgeving en effectievere implementatie van bestaande Europese regels.

Mevrouw McGuinness sprak zich uit voor een dialoog van het Europees Parlement met nationale parlementen over de implementatie van de conclusies en aanbevelingen van de taskforce. Betrokkenheid van nationale parlementen reeds in de consultatie- en voorbereidingsfase van nieuwe EU-regelgeving achtte zij van cruciaal belang. Daarnaast blikte zij vooruit op de Europese verkiezingen in mei 2019, waarbij zij hoopte dat deze verkiezingen ook zouden gaan over het Europees leiderschap op het wereldtoneel als het gaat om het adresseren en oplossen van mondiale kwesties.

Vervolgens was het woord aan de conferentiedeelnemers voor een gedachtewisseling met de panelsprekers. In haar bijdrage riep mevrouw Belhaj op tot optimisme over de toekomst van de Europese Unie. Zij pleitte voor een gezamenlijke aanpak van de grensoverschrijdende problemen en uitdagingen waarvoor de EU en de lidstaten gesteld staan. Het is zeker ook in het belang van de jongere generaties dat de Europese Unie sterker uit de crises komt, betoogde mevrouw Belhaj. Tot slot merkte zij op dat het eindrapport van de Timmermans-taskforce besproken zou worden door de commissie Europese Zaken van de Tweede Kamer.

Sluiting van de conferentie

De conferentie werd afgesloten met een slotwoord door de co-voorzitters waarin de aanwezige delegaties werden bedankt voor hun deelname en participatie. Er zijn geen conclusies bij deze conferentie aangenomen, noch voorgesteld.

De delegatie, Backer Belhaj