Op 23 april jl. hebben de leden van de Europese Raad afgesproken om de top met de
landen van de Westelijke Balkan via videoconferentie te houden op 6 mei aanstaande.
Minister-President Rutte is voornemens deel te nemen aan deze bijeenkomst. De videoconferentie
volgt op de Sofia Top1 in 2018 waar besloten werd om de samenwerking tussen de EU en de Westelijke Balkan-landen
op het gebied van connectiviteit, veiligheid en de rechtsstaat te versterken.
De top zal naar verwachting in het teken staan van de Covid-19 pandemie en de samenwerking
met en tussen de Westelijke Balkan-landen op het gebied van onder meer economie, connectiviteit,
klimaat en veiligheid. De impact op de volksgezondheid en de economische gevolgen
van de Covid-19 pandemie voor de landen van de Westelijke Balkan zijn fors. De EU
heeft inmiddels een veelomvattend hulppakket langs drie sporen ontwikkeld: (1) herallocatie
van bestaande fondsen voor onmiddellijke noden, inclusief hulp aan migranten, via
gerichte inzet van pre-accessiegelden, (2) vrij verkeer van goederen, o.a. middels een uitzondering van het export
autorisatie mechanisme voor persoonlijke beschermingsmiddelen en (3) leningen via
Internationale Financiële Instellingen (IFI’s) en macro-financiële steun. Op 29 april
presenteert de Commissie een mededeling waarin, naar verwachting, bovenstaande sporen
nader toegelicht worden. De appreciatie van deze mededeling komt uw Kamer zo spoedig
mogelijk toe. Een bredere mededeling over economische vooruitgang en investeringen
in de Westelijke Balkan, initieel voorzien voorafgaand aan deze top, zal in het najaar
worden gepubliceerd.
De top zal naar verwachting solidariteit uitspreken met de landen van de Westelijke
Balkan in deze uitdagende tijden. Daarnaast wordt waarschijnlijk een verklaring aangenomen waarin het EU-perspectief van de landen van de
Westelijke Balkan wordt herbevestigd en waarin de rechtsstaat, mensenrechten, democratie
en de strijd tegen de georganiseerde misdaad en corruptie worden genoemd als prioriteiten
voor de regio, ook tijdens de Covid-19 pandemie.
Het kabinet onderschrijft het belang van het houden van de top en zal tijdens deze
videoconferentie de snelle en veelomvattende steun vanuit de EU voor de landen van
de Westelijke Balkan verwelkomen. Tevens zal het kabinet er op inzetten dat noodmaatregelen
om de COVID-19 crisis te bestrijden tijdelijk en proportioneel zijn, en dat deze de
rechtsstaat en fundamentele rechten respecteren. Ook hecht het kabinet belang aan
samenwerking met en tussen de Westelijke Balkan-landen op het terrein van de rechtsstaat,
connectiviteit, veiligheid en klimaat. Voortdurende aandacht voor hervorming van de
rechtsstaat, alsmede de strijd tegen de georganiseerde misdaad en corruptie, is essentieel
voor economische vooruitgang; het creëert zekerheid en bevordert investeringen. De
top gaat niet over uitbreiding, conform de inzet van het kabinet. Zoals uw Kamer bekend,
ondersteunt het kabinet het Europees perspectief van de landen van de Westelijke Balkan.
Hiertoe hanteert het kabinet een strikte en faire benadering t.a.v. uitbreiding.