Gemeenteblad van Noordwijk
Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
---|---|---|---|
Noordwijk | Gemeenteblad 2023, 452753 | beleidsregel |
Zoals vergunningen, bouwplannen en lokale regelgeving.
Adressen en contactpersonen van overheidsorganisaties.
U bent hier:
Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
---|---|---|---|
Noordwijk | Gemeenteblad 2023, 452753 | beleidsregel |
Zonne-energie in beschermde gebieden en op beschermde gebouwen
De gemeente Noordwijk wil verduurzamen door zoveel mogelijk mensen te stimuleren om zonnepanelen op hun dak te plaatsen. In veel gevallen is het plaatsen van zonnepanelen onder voorwaarden vergunningvrij. In beschermde gezichten en bij monumenten is dat in de meeste gevallen niet zo.
Hoewel het plaatsen van zonnepanelen niet de enige oplossing is om te verduurzamen, is het kunnen voorzien in een deel van de eigen stroombehoefte wel een eis van deze tijd. In het klimaatakkoord is afgesproken dat ook monumenten een substantiële bijdrage moeten leveren aan energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking.
Daarnaast is het plaatsen van zonnepanelen vrijwel altijd een zeer reversibele (gemakkelijk terug te draaien) maatregel. Voor de instandhouding van monumenten kan behoud van historisch materiaal in dit geval zwaarder wegen dan de esthetiek.
Zichtbare zonnepanelen kunnen bovendien een positief effect hebben op de geplaatste zonnepanelen op andere niet beschermde gebouwen. Goede voorbeelden doen immers goed volgen.
Deze beleidsnotitie biedt daarom nieuwe handvatten voor de kwaliteitscommissies en gemeentelijke adviseurs om tot een eenduidig advies te komen voor plaatsing van zonnepanelen.
Deze beleidsnotitie is een wijziging, aanvulling en verheldering op het beleid uit de Welstandsnota 2019, houdt rekening met de advieslijn ten aanzien van zonnepanelen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de voorkeursvolgorde voor zon-PV uit de Nationale Omgevingsvisie en provinciaal beleid.
Regelgeving voor het plaatsen van zonnepanelen (op gebouwen) komt voort uit verschillende wetten, de Erfgoedwet, de Wet ruimtelijke ordening en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Zij hebben alle drie op hun eigen manier invloed op de mogelijkheid tot plaatsen van zonnepanelen. De Erfgoedwet regelt bijvoorbeeld de aanwijzing van rijksmonumenten en andere beschermingsmogelijkheden zoals provinciale en gemeentelijke monumenten.
De vergunningplicht voor zonnepanelen is geregeld in Artikel 2.1 en 2.2 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. In Artikel 2 van bijlage 2 van het Besluit omgevingsrecht zijn uitzonderingen benoemd. Hiermee ontstaat het onderstaand weergegeven vergunningenregime.
Er is geen omgevingsvergunning nodig voor zonne-energie-installaties, zolang:
Indien de zonnepanelen zodanig worden geplaatst dat ze niet aan bovenstaande regels voldoen, dan moet er wel een vergunning aangevraagd worden.
Binnen beschermde gezichten gelden nadere regels. Ook hier is er in aanvulling op bovenstaande geen vergunning nodig indien de zonnepanelen worden geplaatst:
In andere gevallen geldt wél een vergunningplicht. Er is dus altijd een vergunning nodig:
Binnen de omgevingswet wijzigt er in begin weinig aan de praktijk voor het plaatsen van zonnepanelen. In het besluit bouwwerken leefomgeving zijn praktisch dezelfde vergunningvrije regels opgenomen voor het plaatsen van zonnepanelen of zonnecollectoren. Daarnaast regelt de bruidsschat het gebruik van de welstandsnota. Een herziening van “regels omtrent het uiterlijk van bouwwerken” is bij invoering van de omgevingswet wel noodzakelijk. Dit onderwerp kan alvast als herziene regel worden meegenomen.
Hoewel de kruimelgevallenregeling onder de omgevingswet niet meer van toepassing zal zijn, heeft dit geen effect op de plaatsingsmogelijkheden voor zonnepanelen. Hierin zijn daarvoor namelijk geen regels opgenomen.
Deze notitie biedt mogelijk wel ruimte om vergunningvrije omgevingsplanactiviteiten op te nemen. Daarom worden ook de niet beschermde gebouwen behandeld.
Op het grondgebied van Noordwijk ligt een drietal door de provincie aangewezen landgoed- en kasteelbiotopen. Hoewel deze in aard gelijkenissen kennen met beschermde gezichten, is dit voor het plaatsen van zonnepanelen niet het geval. Er gelden dus geen nadere eisen voor niet beschermde panden en objecten.
Zonneparken zijn feitelijk een hele reeks gebouwen geen gebouw zijnde bij elkaar op een veld. Bij het plaatsen van dit soort objecten spelen bovendien een hele hoop extra omgevingsfactoren een rol. Deze notitie is niet ingericht als stappenplan dat kan worden doorlopen om als eindkeuze enkel een zonnepark te kunnen plaatsen.
De huidige advisering op zonnepanelen is sterk terughoudend ingericht. De welstandsnota stelt bij cultureel erfgoed het belang van wijzigingen uit het zicht centraal. Wijzigingen mogen alleen worden ingepast als ze in het bestaande beeld kunnen worden ingepast. Ze mogen het aanzien van gebouwen niet schaden. Installaties moeten uit het zicht geplaatst worden.
Tegelijkertijd is de uitleg over hoe om te gaan met zonnepanelen summier. In de welstandsnota wordt drie maal gerept over zogenaamde zonnecollectoren. Over zonnepanelen zwijgt de welstandsnota, terwijl deze toch het meest worden aangevraagd door initiatiefnemers. Hieruit volgt dat zonnepanelen in merendeel van de gevallen in strijd blijken te zijn met de welstandsnota.
Deze vorm van advisering past onvoldoende binnen de huidige tijdseisen. In de praktijk wordt daarom gebruik gemaakt van de advieslijn van de RCE voor zonnepanelen op Rijksmonumenten, die sinds 2020 minder terughoudend is dan de Noordwijkse welstandslijn.
Tekstueel is deze echter net als de welstandsnota niet altijd even duidelijk. Dit maakt het lastig te interpreteren, met sterke meningsverschillen over de omgang met zonnepanelen tot gevolg.
Er is daarom behoefte aan een eenduidige lijn, aan de hand waarvan kan worden geadviseerd.
Ten behoeve van het plaatsen van zonnepanelen geldt een ‘ja mits’ houding. Om voldoende omgevingskwaliteit te waarborgen worden onderstaande kaders gevolgd. De kaders zijn zodanig vormgegeven dat in principe op ieder pand binnen de gemeente zonnepanelen geplaatst kunnen worden voor eigen gebruik.
Deze beleidsnotitie spreekt in principe steeds over zonnepanelen, tenzij in passages andere wetten en regels worden aangehaald. Als zonnepanelen geschreven is kan ook een ander soort systeem gelezen worden, zoals zonnecollectoren of combinaties.
Wanneer een vergunning nodig is, is de Adviescommissie Omgevingskwaliteit (opvolger van de Welstands- en Erfgoedcommissie) de aangewezen adviseur. Het gaat hier om leden die kennis hebben op het gebied van architectuur, architectuurhistorie en/of bouwhistorie.
Daarnaast dient te worden geadviseerd door de adviseur erfgoed van de gemeente en in specifieke gevallen (indien van toepassing) een stedenbouwkundige van de gemeente.
Voor niet beschermde gebouwen geldt dat een zonnepaneel geplaatst kan worden als voldaan wordt aan de vergunningvrije omgevingsplanactiviteiten met betrekking tot bouwwerken.
Zonnepanelen kunnen dus geplaatst worden, mits een collector voor warmteopwekking of een paneel voor elektriciteitsopwekking op een dak wordt geplaatst en als wordt voldaan aan de volgende eisen:
In gevallen waarin deze regels niet voorzien, kan gebruik gemaakt worden van de uitgangspunten bij beschermde gebouwen.
Figuur 1. Afbeelding uit de folder van het Rijk voor het verguningvrij plaatsen van zonnepanelen
Om goed te kunnen definiëren wanneer zonnepanelen uit het zicht niet mogelijk zijn, kan gekeken worden op de zonnepanelenkaart. Hiermee is direct duidelijk of er panelen uit het zicht mogelijk zijn, of dat een vergunning voor plaatsing in het zicht haalbaar wordt.
De volgende categorieën zijn op de zonnepanelenkaart te onderscheiden:
Op de kaart wordt de vraag beantwoord of het mogelijk is zonnepanelen uit het zicht te plaatsen of niet. Het gaat hier om een basisgegeven. Naast de vraag of een zonnepaneel in het zicht of uit het zicht kan worden vergund, dient vervolgens rekening gehouden te worden met de algemene principes en de specifieke criteria afhankelijk van de op de zonnepanelenkaart opgenomen categorie.
Vanzelfsprekend is het niet zinvol om zonnepanelen te plaatsen op niet rendabele locaties.
Wanneer is een paneel uit het zicht
Het criterium uit het zicht betekent dat een zonnepaneel niet of nauwelijks zichtbaar moet zijn. Dat een paneel voor een klein deel in het zicht is of bijvoorbeeld vanaf een toren toch kan worden gezien betekent niet dat het daarmee in het zicht is.
Bij onderstaande gevallen is een zonnepaneel zeker uit het zicht:
Figuur 3. Tekening openbaar toegankelijk gebied van het Rijk
Het belangrijkste principe voor het plaatsen van zonnepanelen in beschermde gebieden en op beschermde gebouwen, is dat dit op een nette wijze gebeurt. In dat kader zijn verschillende algemene principes te benoemen die voor alle gebouwen van toepassing zijn.
Principes bestaande (beschermde) gebouwen
Van algemeen belang bij alle bestaande gebouwen binnen beschermde gebieden, is het volgende:
Van bijzonder algemeen belang bij monumenten is dat er geen onevenredige aantasting plaats vindt van de aanwezige cultuurhistorische waarden. Daarom moet bij monumenten altijd gekeken worden naar het volgende:
Bij nieuwe ontwerpen is het mogelijk zonnepanelen mee te ontwerpen in het dak. In dat geval kan er wel gekozen worden voor een geïntegreerde oplossing. Er dient wel rekening gehouden te worden met de beschermde omgeving. Het dak moet zich in voldoende mate voegen naar de materialisering van andere daken in de omgeving.
Panelen op het erf zijn mogelijk, mits:
Nadere uitgangspunten bij uit het zicht
Bij panden in categorie 1 van de zonnepanelenkaart zijn panelen te plaatsen uit het zicht. De criteria die hier worden benoemd zijn een aanvulling op de algemene principes.
Platte daken van niet monumenten
Zonnepanelen kunnen geplaatst worden mits:
Zonnepanelen kunnen geplaatst worden, mits:
Nadere uitgangspunten bij in het zicht
Bij panden die vallen onder categorie 2 van de zonnepanelenkaart zijn zonnepanelen in het zicht mogelijk. Hier worden wel zwaardere kwaliteitscriteria gehanteerd dan bij zonnepanelen uit het zicht.
Zonnepanelen kunnen geplaatst worden, mits:
Figuur 4. Zonnepanelen in het zicht met roodbruine kleur (Rijksdienst voor het cultureel Erfgoed).
Bijzondere gebouwen, gebieden en bollenerfgoed
In verschillende gevallen is er sprake van een bijzondere situatie die vraagt om extra aandacht (categorie 3), of die juist extra mogelijkheden biedt. Hieronder zijn deze gevallen benoemd.
Een kleine groep van monumenten leent zich niet goed voor zonnepanelen in het zicht. Het gaat hier om buitengewone voorbeelden van een bepaalde periode, stijl of type gebouw en gebouwen die een belangrijke zicht/objectfunctie of gebiedsrelatie hebben. Dit zijn panden als kerken, landhuizen, gemeentehuizen, vuurtorens en watertorens. Deze gebouwen staan namelijk veelal direct in een zichtas. De gebouwen binnen de gemeente Noordwijk die dat betreft zijn opgenomen onder de categorie bijzondere gebouwen op de zonnepanelenkaart. Voor deze gebouwen geldt, zonnepanelen kunnen geplaatst worden mits:
Beschermde landgoederen, begraafplaatsen en gebouwen met een historische tuinaanleg vormen bijzondere complexen van groen- en gebouwd erfgoed en kennen soms een situatie die niet helemaal vergelijkbaar is met de eerder genoemde voorbeelden. Ook het Lindenplein kent een bijzondere situatie binnen de aanwijzing van het beschermde gezicht. Om deze reden zijn hiervoor ter verduidelijking nadere voorwaarden geformuleerd:
Binnen de gemeente Noordwijk is veel bollenerfgoed aanwezig. Veelal hebben deze platte daken en zijn ze in dat geval zeer geschikt om zonnepanelen op te leggen. Dergelijke objecten zijn in aard vergelijkbaar met industrieel erfgoed in andere gemeenten. Met een zorgvuldig ontworpen plan kan benutting van het totale dakvlak eventueel een oplossing zijn voor stroomopwekking buiten de stroombehoefte van het pand zelf. Zonnepanelen kunnen geplaatst worden mits:
Bovenstaande kaders bieden een zo helder mogelijk beeld waarop vergunningen voor zonnepanelen verleend kunnen worden. Er kunnen zich echter altijd ontwikkelingen voordoen die hierin niet zijn voorzien.
Bij een maatwerkoplossing die een positieve bijdrage levert aan de omgevingskwaliteit, is er ruimte om afwijkend te adviseren.
Door de gemeenteraad ingestelde commissie met als taak de raad en het college te adviseren met het oog op het bereiken en in stand houden van een goede omgevingskwaliteit.
Een beschermd stads- of dorpsgezicht is een gebied in een stad of dorp met een bijzonder cultuurhistorisch karakter. De bescherming is bedoeld om de cultuurhistorische identiteit van een gebied te behouden en in te zetten bij ontwikkelingen.
Buitenplaats, landgoed op kasteel inclusief eventuele landerijen, boerderijen en een bufferzone. De Provincie Zuid-Holland verplicht gemeenten een biotoop op te nemen op de locaties waar zij dit heeft vastgesteld.
Term die gebruikt wordt om aan te geven dat een ingreep weer terug te draaien is. Dit geeft ruimte aan een volgende generatie om ingrepen eventueel ongedaan te maken.
Groene monumenten en ander aangewezen groen cultureel erfgoed bevat originele padenstructuren en beplantingen. Dit betreft waardevol groen.
Dakgoot tussen twee hellende dakvlakken bedoeld om het hemelwater hiertussen netjes te kunnen afvoeren.
Gebied van een bepaald formaat ten behoeve van de opwekking van zonne-energie of zonnewarmte. Zonnepanelen worden in dat geval geplaatst op stellages. Een zonnepark is niet bedoeld voor eigen gebruik en is dus ingericht voor meer dan één huishouden of bedrijf. Men kan in het algemeen spreken van een zonnepark als deze groter is dan de gemiddelde tuin van een woning.
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2023-452753.html
De hier aangeboden pdf-bestanden van het Staatsblad, Staatscourant, Tractatenblad, provinciaal blad, gemeenteblad, waterschapsblad en blad gemeenschappelijke regeling vormen de formele bekendmakingen in de zin van de Bekendmakingswet en de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen voor zover ze na 1 juli 2009 zijn uitgegeven. Voor pdf-publicaties van vóór deze datum geldt dat alleen de in papieren vorm uitgegeven bladen formele status hebben; de hier aangeboden elektronische versies daarvan worden bij wijze van service aangeboden.