33 691 Wijziging van de Gemeentewet, de Provinciewet, de wet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba en de Waterschapswet (institutionele bepalingen)

D NADER VOORLOPIG VERSLAG VAN DE VASTE COMMISSIE VOOR BINNENLANDSE ZAKEN EN DE HOGE COLLEGES VAN STAAT / ALGEMENE ZAKEN EN HUIS VAN DE KONING¹

Vastgesteld 28 september 2015

1. Inleiding

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de memorie van antwoord. Zij hebben nog enige nadere vragen.

2. Bestuurlijke integriteit en bestuurlijke crises

In het voorlopig verslag hebben de leden van de CDA-fractie de vraag opgeworpen welke wettelijke instrumenten de burgemeester respectievelijk de commissaris van de Koning ten dienste staan om uitvoering te geven aan de in het voorstel opgenomen zorgplicht voor integriteit. Deze vraag werd mede ingegeven door de zorg dat een burgemeester of commissaris makkelijk «meegezogen» kan worden in integriteitskwesties bij een onhelder normenkader, of onduidelijkheid over de reikwijdte van de zorgplicht of het ontbreken van adequate instrumenten. In antwoord daarop verwoordde de regering het standpunt dat de voorgestelde bepaling slechts een concretisering behelst van artikel 170, derde lid, Gemeentewet.

Kan onder de huidige wetgeving de zorg voor integriteit bij de portefeuilleverdeling binnen het college van burgemeester en wethouders in het bijzonder toebedeeld worden aan een wethouder? En zou dat onder de voorgestelde regeling niet kunnen? Wanneer dit in beide gevallen zo is, dan moet de conclusie in elk geval zijn dat het wetsvoorstel een materiële verandering introduceert. Ook wanneer dat niet het geval is, is het overigens naar het oordeel van de leden van de CDA-fractie goed te beargumenteren dat de bepaling juist door het expliciete karakter ervan een materiële verandering behelst.

De regering stelt dat «de huidige praktijk» uitwijst dat de burgemeester zijn rol inzake integriteitsbewaking «ruim opvat en zich niet slechts beperkt tot de integriteit van wethouders en raadsleden». Kan de regering preciseren waaruit dit precies blijkt? Strekt de reikwijdte van de integriteitsplicht zich exclusief uit tot de bestuurlijke sfeer of reikt die verder? Gelden de genoemde gedragscodes ook voor commissieleden en leden van rekenkamers, al of niet gemeenschappelijke rekenkamers?

In het artikel «De nieuwe bepalingen in Gemeentewet en Provinciewet inzake de zorg voor bestuurlijke integriteit: een zorgplicht tevens zorgelijke plicht?» (Gst 2014/40) heeft de schrijver, de heer C.J.N. Versteden, gewezen op de adviserings- c.q. ondersteuningsplicht van de commissaris jegens de burgemeester en zich de vraag gesteld hoe deze zich verhoudt tot de toezichtfunctie op de burgemeester (benoeming, ontslag, functioneren). Kan de regering hierop ingaan alsook op de positie van de commissaris wiens advies is gevolgd door de burgemeester wanneer hij vervolgens toch in problemen raakt en uiteenlopende dimensies van de onderlinge verhouding tussen commissaris en burgemeester in zo’n situatie?

De commissie voor Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis van de Koning wacht met belangstelling de antwoorden van de regering af en ontvangt deze graag binnen vier weken na vaststelling van dit nader voorlopig verslag.

De voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis van de Koning, Engels

De griffier van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis van de Koning, Bergman

---

1 Samenstelling:

Engels (D66) (voorzitter), Nagel (50PLUS), Ruers (SP) (vice-voorzitter), Van Bijsterveld (CDA),

Duthler (VVD), Ten Hoeve (OSF), Huijbregts-Schiedon (VVD), Van Kappen (VVD), Koffeman (PvdD),

Strik (GL), De Vries-Leggedoor (CDA), Flierman (CDA), Knip (VVD), Barth (PvdA), Beuving (PvdA), De Graaf (D66), Schouwenaar (VVD), Van Strien (PVV), Gerkens (SP), Bikker (CU), Van Hattem (PVV), Köhler (SP), Lintmeijer (GL), Pijlman (D66), Rombouts (CDA), Schalk (SGP), Verheijen (PvdA), Van Weerdenburg (PVV)