Vragen van het lid Gesthuizen (SP) aan de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Veiligheid en Justitie over het bericht dat de Europese Commissie grootschalig data van vliegtuigpassagiers wil opslaan (ingezonden 4 februari 2015).

Antwoord van Minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) mede namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 13 februari 2015)

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «European counter-terror plan involves blanket collection of passengers» data»?¹

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 en 14

Kunt u bevestigen dat Europese Ministers van Binnenlandse Zaken het grotendeels eens zouden zijn over de anti-terreurplannen van de Commissie, en dat er een «workable compromise» zou zijn bereikt over het voorstel van de Commissie? Kunt u aangeven wat het standpunt van de Nederlandse regering is ten aanzien van deze plannen?² ³

Is het waar dat volgens de plannen niet alleen de meest basale gegevens, maar ook bankgegevens en adressen tot maximaal vijf jaar mogen worden opgeslagen? Ziet u bezwaren tegen de opslag van deze data, omdat het mogelijk in strijd zou zijn met internationale richtlijnen aangaande gegevensbescherming van Europese burgers?⁴

In hoeverre is het volgens u wenselijk en proportioneel om dergelijke gegevens op te slaan? Kunt u uw antwoord uitgebreid toelichten?

Acht u betreffend voornemen in lijn met artikel 8 EVRM, artikelen 7 en 8 van het Europees Handvest en bijbehorende jurisprudentie als het gaat om het opslaan van persoonsgegevens?

Is het verzamelen van gegevens van vliegtuigpassagiers toegestaan, gezien de uitspraak van het Europees Hof d.d. 8 april 2014⁵ over het niet ongericht mogen verzamelen van gegevens, waarvan de Raad van State⁶ heeft aangegeven dat dit arrest ziet op de opslag van gegevens voor strafrechtelijke doeleinden waarbij aanwijzingen van betrokkenheid bij strafbare feiten ontbreken? In hoeverre werkt dit arrest derhalve door, vooral waar het gaat om de belangenafweging die gemaakt dient te worden? Kunt u uw antwoord uitgebreid toelichten?

Deelt u de mening van organisaties ter bescherming van burgerrechten dat het aangepaste voorstel betreffende persoonsgegevens van passagiers (PNR-gegevens) van de Commissie weliswaar betere regels op het gebied van gegevensbescherming en safeguards bevat, maar nog altijd een schending van de privacy van Europese burgers impliceert? Zo nee, waarom niet?

Wat is uw reactie op de volgende uitspraken van de Jan Philipp Albrecht, de vicevoorzitter van de commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken van het Europees parlement: «The commission plans are an affront to the critics of the European parliament and the European court of justice who have said that data retention without any link to a certain risk or suspicion isn’t proportionate. It is an open breach of fundamental rights to blanketly retain all passenger data» en «Depersonalisation does not make the data anonymous. All they have to do is ask a senior officer for the identity to be revealed.»?

Kunt u bevestigen dat volgens het voorstel van de Commissie elke lidstaat zelf zou mogen bepalen of het nieuwe systeem toegepast wordt op alle vluchten? Zo ja, bent u van plan het systeem in Nederland toe te passen op alle vluchten? Zo nee, op welke niet?⁷

Kunt u bevestigen dat er alsnog binnen twee jaar een Europa-brede overeenkomst kan komen over het uitwisselen en opslaan van PNR-gegevens?⁸

Bent u bereid om de geuite zorgen over het voorstel van de Commissie ter tafel te brengen tijdens de eerstvolgende JBZ-Raad?

Bent u bereid om de plannen voor te leggen aan het College Bescherming Persoonsgegevens alvorens akkoord te gaan met het voorstel van de Commissie? Zo nee, waarom niet?

Bent u bereid om de plannen voor te leggen aan de Tweede Kamer alvorens akkoord te gaan met het voorstel van de Commissie? Zo nee, waarom niet?

Bent u bereid om deze vragen te beantwoorden voor de eerstvolgende JBZ-Raad?

Antwoord 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 en 14

Er is geen nieuw voorstel gedaan door de Europese Commissie en er is dan ook geen standpunt op ingenomen door de lidstaten. Zoals ik u eerder informeerde worden momenteel tussen de Europese Commissie en het Europees parlement gesprekken gevoerd over de afronding van de EU PNR richtlijn.

De Commissie is voornemens het voorstel aan te passen met waarborgen voor gegevensbescherming en bepalingen die recht doen aan de uitspraak Hof over de dataretentie-richtlijn.⁹ Een vergroting van de waarborgen voor de fundamentele rechten is wat Nederland betreft alleen maar positief.

Zoals afgesproken met de Kamer wachten wij het proces af en zetten geen stap zonder de Kamer te informeren. Graag verwijs ik u naar mijn brief van 9 februari jl. met het verslag van de informele JBZ Raad van 29 januari waarin ik het Nederlandse standpunt bevestig. De Kamer wordt nader geïnformeerd over de voortgang en de positie van andere landen daarbij, als onderdeel van de voorbereidingen van de JBZ-raden.

---

1 The Guardian (28 januari 2015): «European counter-terror plan involves blanket collection of passengers»

http://www.theguardian.com/uk-news/2015/jan/28/european-commission-blanket-collection-passenger-data

2 The Guardian (28 januari 2015): «European counter-terror plan involves blanket collection of passengers»

http://www.theguardian.com/uk-news/2015/jan/28/european-commission-blanket-collection-passenger-data

3 Nu.nl (28 januari 2015): «Europese Commissie wil data maaltijdvoorkeur vliegtuigpassagiers opslaan»

http://www.nu.nl/politiek/3981257/europese-commissie-wil-data-maaltijdvoorkeur-vliegtuigpassagiers-opslaan.html

4 The Guardian (28 januari 2015): «European counter-terror plan involves blanket collection of passengers»

http://www.theguardian.com/uk-news/2015/jan/28/european-commission-blanket-collection-passenger-data

5 C-293/12 en C294/12

6 Raad van State, 17 juli 2014, No.W03.14.0161/II/Vo

7 Nu.nl (28 januari 2015): «Europese Commissie wil data maaltijdvoorkeur vliegtuigpassagiers opslaan»

http://www.nu.nl/politiek/3981257/europese-commissie-wil-data-maaltijdvoorkeur-vliegtuigpassagiers-opslaan.html

8 Nu.nl (28 januari 2015): «Europese Commissie wil data maaltijdvoorkeur vliegtuigpassagiers opslaan»

http://www.nu.nl/politiek/3981257/europese-commissie-wil-data-maaltijdvoorkeur-vliegtuigpassagiers-opslaan.html

9 Kamerstukken, vergaderjaar 2014–2015, 32 317, nr. 260.