Wijziging Stimuleringsregeling waterbesparende maatregelen agrariers

Het college van dijkgraaf en heemraden van Waterschap Rivierenland;

Gelezen het voorstel van de directieraad d.d. 26 juli 2021;

Gelet op de desbetreffende bepalingen van de Waterschapswet en het algemeen reglement voor Waterschap Rivierenland;

BESLUIT:

In te stemmen met wijziging van de Stimuleringsregeling waterbesparende maatregelen agrariërs per 1 september 2021, bestaande uit:

• Aanpassing van Factsheet 4 : Peilgestuurde Drainage;

• Vervanging van Factsheet 5: Druppelirrigatie door de factsheets 5a (Druppelirrigatie in fruitteelt), 5b (Druppelirrigatie boom- en vaste plantenteelt) en 5c (Druppelirrigatie in de akkerbouw en vollegrond groententeelt);

• Aanpassing van Factsheet 12: Overige innovaties.

Aldus besloten in de vergadering d.d. 4 augustus 2021.

het college van dijkgraaf en heemraden voornoemd,

de secretaris-directeur,

ir. Z.C. Vonk

de dijkgraaf,

prof. dr. J.C. Verdaas

Bijlage 1 Factsheet 4: Peilgestuurde drainage

(Aangepaste) Factsheet 4: Peilgestuurde Drainage

	Toelichting
Omschrijving maatregel	Peilgestuurde drainage vergroot, bij een goed beheer, de zoetwatervoorraad in de bodem en kan daardoor gebruikt worden om beregening uit te stellen. Peilgestuurde drainage bestaat uit een systeem van gekoppelde drains en een regelbare put. Dit systeem kan nieuw worden aangelegd of de bestaande drains kunnen worden aangekoppeld.
Subsidiabele sectoren	Akkerbouw en vollegrondgroenteteelt	Boom- en vaste plantenteelt	Fruit	Grasland	Glastuinbouw
	JA	JA	JA	JA	JA*
Bijzonderheden sectoren	In de vollegrond landbouw, waaronder ook de vollegronds glastuinbouw, wordt deze maatregel al toegepast in Nederland, maar in het gebied van waterschap Rivierenland nog niet veel.
Relevant voor: (deelgebieden)	Toepasbaar in drainagebehoeftige gronden met hogere grondwaterstand (zoals grondwatertrap III-VI) en/of kwelgebieden. In Nederland zijn de meeste ervaringen met peilgestuurde drainage opgedaan op drainagebehoeftige zandgronden, maar ook op kleigronden zijn er succesvolle proeven mee gedaan drainage.
Advies gebruik/ opmerkingen	Peilgestuurde drainage t.b.v. waterconservering in de bodem kan ook worden toegepast wanneer er een deel van het jaar geen water in de sloten staat, bijvoorbeeld bij droogte. Het waterpeil in de pomp put dient vooral in het (vroege) voorjaar op peil te worden gehouden zodat de grondwaterstand zo lang mogelijk hoog blijft.
Potentiële waterbesparing (%)	Peilgestuurde drainage: Indicatief: 5-10%, in het voorjaar kunt u 1 tot enkele beregeningsbeurten met haspelberegening uitstellen door tijdig het peil op te zetten.
Randvoorwaarden subsidie	Peilgestuurde drainage: Alleen de meerkosten om van een conventioneel drainagesysteem een peilgestuurde drainagesysteem te maken zijn subsidiabel. Subsidiabele kosten betreffen het koppelen van de drains, het aanleggen van een verzameldrain en een regelbare put. Zowel nieuwe aanleg als aanpassing van bestaande drainage is subsidiabel. Indien gebruik gemaakt wordt van een stuw, zal het waterschap de aanleg moeten toestaan op grond van de keur. Afhankelijk van de locatie is voor de aanleg een vergunningaanvraag of alleen melding op grond van de algemene regels behorende bij de keur nodig.
Subsidievergoeding	Percentage op investering bij peilgestuurde drainage: maximaal 40%. Naast het subsidiepercentage van 40% van de kosten gelden tevens maximale subsidiebedragen: Bij aanleg van een nieuw systeem: € 400, - per ha. Bij aanpassing van een bestaand systeem: € 640, - per ha. De subsidievergoeding is hoger voor aanpassing van een bestaand systeem i.v.m. hogere kosten. Er zal worden uitgegaan van de 40% vergoeding, tenzij deze hoger is dan de bovengenoemde maximale bedragen per hectare. Dan zullen de bovengenoemde maximale bedragen worden gehanteerd.
Controle	Bedrijfsbezoek 1: Tijdens het eerste bedrijfsbezoek wordt de subsidieaanvraag met de desbetreffende ondernemer doorgenomen en worden de afspraken en voorwaarden voor subsidieverlening besproken. Bedrijfsbezoek 2: Het tweede bedrijfsbezoek zal plaatsvinden wanneer het systeem is geïnstalleerd en in werking is. Dan zal worden bepaald of de afgesproken maatregel volgens afspraken en voorwaarden is gerealiseerd.
Bewustwording en kennisdeling	Vastleggen informatie: Een voorwaarde voor subsidieverlening is het vastleggen van de volgende informatie door de agrariër: aantal beregeningsgiften inclusief een inschatting van de hoeveelheden per keer per perceel en de ingeschatte besparing t.o.v. de toepassing zonder de maatregel. De waterbesparing kan worden geschat door registratie van het ontwateringspeil in de verzamelput of stuw of het uitstellen van beregening. Bij een actieve infiltratie van water, wordt ook gevraagd om het slootpeil te registeren ten opzichte van het ontwateringspeil in de put. De ervaringen en de (tussen)resultaten zullen tijdens kennisuitwisselingen met andere ondernemers worden besproken. Kennisuitwisseling: Gevraagd wordt om gedurende de openstelling van de subsidieregeling minimaal één keer ervaringen uit te wisselen met het waterschap, (Z)LTO en andere ondernemers. Hierbij komen onderwerpen aan de orde zoals ervaringen met de maatregel, waterbesparing, gebruikersgemak en tijdsinvestering.

Bijlage 2 Factsheet 5a: Druppelirrigatie in fruitteelt

Factsheet 5a: Druppelirrigatie in fruitteelt

	Toelichting
Omschrijving maatregel	Met druppelirrigatie wordt de watergift zo dicht mogelijk bij de plant gebracht. Daarnaast is het mogelijk om zeer precies water te doseren. Er gaat minder water verloren aan verdamping, verwaaiing of interceptie in vergelijking tot haspelberegening. Druppelirrigatie gebeurt met behulp van slangen en druppelaars. Druppelirrigatie is daarom alleen toe te passen bij teelten in rij.
Subsidiabele sectoren	Appels	Peren	Kersen& Pruimen	Klein fruit	Boom- en vaste plantenteelt	Akkerbouw en vollegrondgroenteteelt
	JA*	JA*	JA*	JA*	JA aparte factsheet	JA aparte factsheet
Bijzonderheden sectoren	1) Een enkelzijdig systeem is al gangbaar bij peren, kersen, pruimen en klein fruit en is niet subsidiabel. Alleen nieuwe innovatieve toepassingen bij deze teelten zijn wel subsidiabel. 2) Een enkelzijdig systeem is innovatief bij appels en is daarom wel subsidiabel. 3) Een dubbelzijdig systeem is innovatief en is daarom wel subsidiabel. Bij peren, kersen, pruimen en klein fruit is een enkelzijdige druppelirrigatie niet innovatief. Daarom wordt in deze teelten alleen de tweede druppelirrigatieleiding gesubsidieerd.  4) Ondergrondse aanleg van 1 of 2 druppelleidingen per rij levert in de fruitteelt nauwelijks extra waterbesparing op ten opzichte van bovengrondse aanleg (hoogstens 1% bij 2 druppelleidingen per rij) maar is wel innovatief. Het voordeel ligt vooral op het gebied van onkruidbeheersing.
Relevant voor (deelgebieden)	Alle
Advies gebruik/opmerkingen	Waterbesparing op een bestaand druppelsysteem kan via maatregel 11: sensoren en beslissingsondersteunend systeem.
Potentiële waterbesparing (%)	Bij de overgang van haspelberegening naar druppelirrigatie zal er altijd waterbesparing gerealiseerd worden, omdat er geen verlies van verwaaiing en evaporatie in de lucht en vanaf het gewas meer is. Deze evaporatie ligt in de range van nagenoeg 0% bij windstil weer en hoge luchtvochtigheid tot 30% bij sterke wind en lage luchtvochtigheid. Gemiddeld wordt voor druppelirrigatie 10-15% waterbesparing gerekend voor alle oppervlakte dekkende gewassen. De waterbesparing kan verder worden verhoogd bij verschillende toepassingen van druppelirrigatie. Afhankelijk van het ontwerp kan de gemiddelde besparing stijgen tot boven de 30%. Bij toepassing van een dubbelzijdig systeem kan de meeste waterbesparing worden gerealiseerd.
Randvoorwaarden subsidie	Druppelirrigatie moet meerdere jaren te gebruiken zijn of (semi-)permanent worden aangelegd. Eénjarig te gebruiken druppelirrigatie komt niet in aanmerking voor subsidie. Kosten die in aanmerking komen voor subsidie zijn: druppelslangen en bijbehorende materialen (aansturingsunit en pomp (gerelateerd aan het oppervlak)). Kosten voor fertigatie, of het geschikt maken van een druppelsysteem voor fertigatie zijn niet subsidiabel. De subsidiehoogte wordt door het waterschap bepaald voor de oppervlakte van het perceel dat gebruikt wordt voor de gewasproductie (exclusief rijbanen). Aanleg van ondergrondse dubbelzijdige druppelirrigatie is alleen subsidiabel als dit op een zodanige diepte wordt aangelegd dat het maaiveld daardoor niet vochtig wordt, zodat het water niet via het maaiveld verdampt (> 40 cm onder maaiveld).
Subsidievergoeding	Algemeen Bij dubbelzijdige druppelirrigatie (zowel boven- als ondergronds) is een hogere vergoeding van toepassing, dan bij enkelzijdige druppelirrigatie, omdat dubbelzijdige druppelirrigatie meer innovatief is. De bedragen en percentages in onderstaande tabellen zijn excl. btw. Er zal worden uitgegaan van de 40% vergoeding (of van de 25% vergoeding bij enkelzijdige druppelirrigatie in appels), tenzij deze hoger is dan de in onderstaande tabellen genoemde maximale bedragen per hectare. Dan zullen de maximale bedragen worden gehanteerd. Enkelzijdige druppelirrigatie Enkelzijdige druppelirrigatie Appels Peren Kersen & pruimen Klein fruit Bovengronds 25% tot een maximale subsidie van 1185 € per hectare - - - Ondergronds 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare Bovengrondse enkelzijdige druppelirrigatie: (minder innovatief) Bij de genoemde teelten (of toepassingen) is geen of een lagere vergoeding van toepassing, omdat in de bovengenoemde teelten druppelirrigatie minder innovatief is. Ondergrondse enkelzijdige druppelirrigatie: (innovatief) Innovatief en waterbesparing is mogelijk ten opzichte van haspelberegening, maar minder kosteneffectief ten opzichte van een dubbelzijdig systeem. Dubbelzijdige druppelirrigatie Dubbelzijdige druppelirrigatie Appels Peren Kersen & Pruimen Klein fruit Bovengronds 40% tot een maximale subsidie van 1900 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1185 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1185 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1185 € per hectare Ondergronds 40% tot een maximale subsidie van 2400 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1700 € per hectare Bovengrondse/ ondergrondse dubbelzijdige druppelirrigatie: (innovatief) De vergoeding bij de overgang van reguliere beregening naar dubbelzijdige druppelirrigatie is bij appels hoger dan bij peren, kersen, pruimen en klein fruit, omdat enkelzijdige druppelirrigatie in deze laatstgenoemde teelten niet innovatief is en daardoor niet subsidiabel. Daarom wordt bij peren, kersen, pruimen en klein fruit alleen de aanleg van de tweede druppelirrigatieleiding en bijbehoren gesubsidieerd. Bij toepassing op een areaal groter dan >10 ha wordt de maatregel meer kosteneffectief.
Controle	Bedrijfsbezoek 1: Tijdens het eerste bedrijfsbezoek wordt de subsidieaanvraag doorgenomen en worden de afspraken en voorwaarden voor subsidieverlening besproken. Bedrijfsbezoek 2: Het tweede bedrijfsbezoek zal plaatsvinden wanneer het systeem is geïnstalleerd en in werking is. Dan zal worden bepaald of de afgesproken maatregel volgens afspraken en voorwaarden is gerealiseerd.
Bewustwording en kennisdeling	Vastleggen informatie: Een voorwaarde voor subsidieverlening is het vastleggen van de volgende informatie door de agrariër; aantal beregeningsgiften inclusief een inschatting van de hoeveelheden per keer per perceel en de ingeschatte besparing t.o.v. de toepassing zonder de maatregel. De ervaringen en de (tussen)resultaten zullen tijdens kennisuitwisselingen met andere ondernemers worden besproken. Kennisuitwisseling: Gevraagd wordt om gedurende de openstelling van de subsidieregeling minimaal één keer ervaring uit te wisselen met het waterschap, (Z)LTO en andere ondernemers. Hierbij komen onderwerpen aan de orde zoals ervaringen met de maatregel, waterbesparing, gebruikersgemak en tijdsinvestering.

Bijlage 3 Factsheet 5b: Druppelirrigatie boom- en vaste plantenteelt

Factsheet 5b: Druppelirrigatie boom- en vaste plantenteelt

	Toelichting
Omschrijving maatregel	Met druppelirrigatie wordt de watergift zo dicht mogelijk bij de plant gebracht. Daarnaast is het mogelijk om zeer precies water te doseren. Er gaat minder water verloren aan verdamping, verwaaiing of interceptie in vergelijking tot haspelberegening. Druppelirrigatie is alleen toe te passen bij gewassen in rij.
Subsidiabele sectoren	Boomteelt	Vaste plantenteelt	Containerteelt	Fruitteelt	Akkerbouw en volle-grond groententeelt
	JA	JA	NEE	JA aparte factsheet	JA aparte factsheet
Bijzonderheden sectoren	1) In het rivierengebied gaat het bij de boomteelt voornamelijk om laanboomteelt in de vollegrond. Laanboomteelt gebeurt in twee fasen: eerst de opkweek van “spillen” gedurende 2 à 3 jaar (rijafstand gemiddeld 140 cm); daarna wordt verplant en is er sprake van de teelt van “opzetters” gedurende 3 à 5 jaar (rijafstand: meestal 200 cm). Een enkelzijdig systeem is innovatief in boom- en vaste plantenteelt in de volle grond en is daarom wel subsidiabel. 2) Een enkelzijdig systeem is al gangbaar in de containerteelt van de boom- en plantenteelt. Bij deze teelten is een enkelzijdig systeem niet innovatief en daarom niet subsidiabel. Alleen nieuwe innovatieve toepassingen bij deze teelten zijn wel subsidiabel. 3) Druppelirrigatie vindt nauwelijks plaats in de boomteelt (vollegronds), dus alle toepassingen zijn innovatief. Het gebruik van dubbele druppelleidingen per rij of ondergrondse plaatsing vindt nu niet plaats en is daarom zeer innovatief. 4) De extra waterbesparing door ondergrondse aanleg i.p.v. bovengrondse aanleg is gering (1 tot 5%), waarbij de 5% geldt bij dubbelzijdige ondergrondse toepassing. Het voordeel ligt vooral op het gebied van onkruidbeheersing.
Relevant voor (deelgebieden)	Alle
Advies gebruik/opmerkingen	Uitgangspunten: Waterbesparing op een bestaand druppelsysteem kan via maatregel 11: sensoren en beslissingsondersteunend systeem. Aanleg van een dubbelzijdig systeem levert extra waterbesparing op als de reguliere beregening in droge periodes niet meer wordt ingezet om de teelt te voorzien in de waterbehoefte. Ook bij een dubbelzijdig systeem is de combinatie met voldoende sensoren en een beslissingsondersteunend systeem wenselijk. De besparing bij ondergrondse aanleg is afhankelijk van het aantal druppelleidingen per rij: bij 2 is de besparing minder dan bij 1 druppelleiding/rij. Een belangrijk voordeel van ondergrondse aanleg is dat er minder onkruidgroei optreedt.
Potentiële waterbesparing (%)	Enkelzijdige druppelirrigatie Waterbesparing ten opzichte van haspel beregening is 40% bij bovengrondse en ondergrondse plaatsing voor zowel boomteelt als vaste planten. Dubbelzijdige druppelirrigatie Waterbesparing ten opzichte van haspel beregening is 30% bij bovengrondse plaatsing en 35% bij ondergrondse plaatsing. Bij dubbelzijdige irrigatie is de besparing lager omdat er meer water wordt aangevoerd.
Randvoorwaarden subsidie	Druppelirrigatie moet meerdere jaren te gebruiken zijn of (semi-)permanent aangelegd worden. Eénjarig te gebruiken druppelirrigatie komt niet in aanmerking voor subsidie. Kosten die in aanmerking komen voor subsidie zijn: druppelslangen en bijbehorende materialen (aansturingsunit en pomp (gerelateerd aan het oppervlak)). Kosten voor fertigatie, of het geschikt maken van een druppelsysteem voor fertigatie zijn niet subsidiabel. De subsidiehoogte wordt door het waterschap bepaald voor de oppervlakte van het perceel dat gebruikt wordt voor de gewasproductie (exclusief rijbanen). Aanleg van ondergrondse dubbelzijdige druppelirrigatie is alleen subsidiabel als dit op een zodanige diepte wordt aangelegd dat het maaiveld daardoor niet vochtig wordt, zodat het water niet via het maaiveld verdampt (> 40 cm onder maaiveld).
Subsidievergoeding	Algemeen Voor de vaste plantenteelt gelden hogere maximale subsidiebedragen per ha, dan voor de boomteelt. In de vaste plantenteelt zijn de investeringskosten voor aanleg van druppelirrigatie namelijk over het algemeen hoger, omdat de rij afstanden kleiner zijn. Voor enkelzijdige ondergrondse aanleg zijn de maximale subsidiebedragen per ha hoger, omdat de investeringskosten hoger zijn. Bij dubbelzijdige druppelirrigatie in de boomteelt (zowel boven- als ondergronds) is een hogere vergoeding van toepassing, dan bij enkelzijdige druppelirrigatie, omdat dubbelzijdige druppelirrigatie meer innovatief is. De bedragen en percentages in onderstaande tabellen zijn excl. btw.. Er zal worden uitgegaan van de 40% vergoeding, tenzij deze hoger is dan de in onderstaande tabellen genoemde maximale bedragen per hectare. Dan zullen de maximale bedragen worden gehanteerd. Enkelzijdige druppelirrigatie Enkelzijdige druppelirrigatie Boomteelt Vaste plantenteelt Bovengronds 40% tot een maximale subsidie van 1400 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 1900 € per hectare Ondergronds 40% tot een maximale subsidie van 1900 € per hectare 40% tot een maximale subsidie van 2300 € per hectare Bovengrondse enkelzijdige druppelirrigatie: Minder innovatief maar resulteert wel in waterbesparing. Ondergrondse enkelzijdige druppelirrigatie: Innovatief en waterbesparing is mogelijk ten opzichte van haspelberegening. Dubbelzijdige druppelirrigatie Dubbelzijdige druppelirrigatie Boomteelt Vaste plantenteelt Bovengronds 40% tot een maximale subsidie van 1900 € per hectare - Ondergronds 40% tot een maximale subsidie van 1900 € per hectare - Aanleg van een nieuw dubbelzijdig systeem is subsidiabel in de boomteelt. In de vaste plantenteelt is aanleg van dubbelzijdige druppelirrigatie niet relevant, vanwege de geringe rijafstanden in die teelt. Uitbreiding van een enkelzijdig systeem naar een dubbelzijdig systeem is subsidiabel voor bovengrondse systemen, maar niet voor ondergrondse systemen (geringe extra waterbesparing). Bovengrondse dubbelzijdige druppelirrigatie: Innovatief en waterbesparing is mogelijk ten opzichte van haspel beregening. Ondergrondse dubbelzijdige druppelirrigatie: Innovatief en waterbesparing is mogelijk ten opzichte van haspel beregening maar minder kosteneffectief ten opzichte van een bovengronds dubbelzijdig systeem.
Controle	Bedrijfsbezoek 1: Tijdens het eerste bedrijfsbezoek wordt de subsidieaanvraag doorgenomen en worden de afspraken en voorwaarden voor subsidieverlening besproken. Bedrijfsbezoek 2: Het tweede bedrijfsbezoek zal plaatsvinden wanneer het systeem is geïnstalleerd en in werking is. Dan zal worden bepaald of de afgesproken maatregel volgens afspraken en voorwaarden is gerealiseerd.
Bewustwording en kennisdeling	Vastleggen informatie: Een voorwaarde voor subsidieverlening is het vastleggen van de volgende informatie door de agrariër; aantal beregeningsgiften inclusief een inschatting van de hoeveelheden per keer per perceel en de ingeschatte besparing t.o.v. de toepassing zonder de maatregel. De ervaringen en de (tussen)resultaten zullen tijdens kennisuitwisselingen met andere ondernemers worden besproken. Kennisuitwisseling: Gevraagd wordt om gedurende de openstelling van de subsidieregeling minimaal één keer ervaring uit te wisselen met het waterschap, (Z)LTO en andere ondernemers. Hierbij komen onderwerpen aan de orde zoals ervaringen met de maatregel, waterbesparing, gebruikersgemak en tijdsinvestering.

Bijlage 4 Factsheet 5c: Druppelirrigatie in de akkerbouw en vollegrond groententeelt

Factsheet 5c: Druppelirrigatie in de akkerbouw en vollegrond groententeelt

	Toelichting
Omschrijving maatregel	Met druppelirrigatie wordt de watergift zo dicht mogelijk bij de plant gebracht met druppelslangen (boven- of ondergronds). Daarnaast is het mogelijk om zeer precies water te doseren. Er gaat minder water verloren aan verdamping, verwaaiing of interceptie in vergelijking tot haspelberegening. Druppelirrigatie is alleen toe te passen bij gewassen in rij.
Subsidiabele sectoren	Akkerbouw	Vollegrond groententeelt	Glastuinbouw	Fruitteelt	Boom- en vaste plantenteelt
	JA	JA	NEE	JA (aparte factsheet)	JA (aparte factsheet)
Bijzonderheden sectoren	1) In deze sectoren is bovengrondse toepassing innovatief en ondergrondse toepassing zeer innovatief. 2) Een bovengronds enkelzijdig systeem is al gangbaar in de glastuinbouw (substraat- en vollegrondteelt). Bij deze teelten is een enkelzijdig systeem niet innovatief en daarom niet subsidiabel. Alleen nieuwe innovatieve toepassingen bij deze teelten zijn wel subsidiabel. 3) Een dubbelzijdig systeem is in de akkerbouw en vollegrond groententeelt niet relevant omdat bij 1 druppelleiding per rij, bij rijafstanden tot 60 cm, al het grootste deel van het wortelstelsel wordt bereikt.
Relevant voor (deelgebieden)	Alle
Advies gebruik/opmerkingen	De kosten zijn afhankelijk van de teeltafstand (meters slang) en bestaande infrastructuur. Er kan sprake zijn van meerkosten voor o.a. aanpassingen in een bestaande pomp en graafwerkzaamheden op het betreffende perceel t.b.v. druppelirrigatie. Waterbesparing op een bestaand druppelsysteem kan via maatregel 11: sensoren en beslissingsondersteunend systeem.
Potentiële waterbesparing (%)	Indicatief: Wanneer u kiest om over te stappen van (haspel) beregening naar bovengrondse druppelirrigatie dan bespaart u 10-15% watergebruik. De besparing is minder groot in vergelijking tot de fruitteelt en boomteelt, omdat er bij deze teelten geen rijbanen zijn die onnodig beregend worden. De waterbesparing wordt bij deze techniek in de akkerbouw en vollegrond groententeelt vooral bepaald door het voorkomen van verwaaiing en evaporatie van water vanaf het natgemaakte gewas (gemiddeld 10-15%). Bij ondergrondse toediening kan de waterbesparing iets groter zijn ten opzichte van bovengrondse druppelirrigatie omdat niet alleen evaporatie van water vanaf het natgemaakte gewas wordt voorkomen, maar het water ook nog dichter bij de wortels kan worden toegediend. De daadwerkelijke besparing is mede afhankelijk van het groeistadium (bewortelingsdiepte) van het gewas en de voorkomende bodemsoort (capillaire werking).
Randvoorwaarden subsidie	Kosten die in aanmerking komen voor subsidie zijn: druppelslangen* en bijbehorende materialen (aansturingsunit en pomp (gerelateerd aan het oppervlak)). Druppelslangen* = voor subsidie komen in aanmerking: Slangen van hoge kwaliteit die ontworpen zijn om meerdere jaren te gebruiken of (semi-)permanent worden aangelegd. Voor deze slangen worden de kosten van de slangen eenmalig gesubsidieerd. De maatregel dient voor ten minste 5 jaar in stand te worden gehouden. Laagwaardige slangen (maximaal 3 maal) die jaarlijks worden vervangen. Voor laagwaardige druppelirrigatieslangen worden de kosten van de slangen, maximaal 3 maal in de periode van 5 jaar na aanleg, gesubsidieerd. Desalniettemin dient de maatregel wel voor ten minste 5 jaar in stand te worden gehouden. Dit betekent dat de kosten voor de slangen in het 4e en 5e jaar voor eigen rekening zijn. De kosten voor het jaarlijks leggen en verwijderen van druppelirrigatieslangen, worden voor maximaal 3 jaar gesubsidieerd. De kosten dienen in verhouding te staan met de andere kosten en met de kosten voor aanleg van langjarige druppelirrigatie (met name het grondwerk). U kunt alleen subsidie ontvangen als er voor een periode van 5 jaar afspraken worden gemaakt over het gebruik. Daarvoor moet de aanvrager inzicht geven in de percelen waarop druppelirrigatie de komende 5 jaar wordt toegepast. De druppelirrigatie mag op andere percelen van de aanvrager worden toegepast. Kosten voor fertigatie, of het geschikt maken van een druppelsysteem voor fertigatie, zijn niet subsidiabel. Aanleg van ondergrondse druppelirrigatie is alleen subsidiabel als dit op een zodanige diepte wordt aangelegd dat het maaiveld daardoor niet vochtig wordt, zodat het water niet via het maaiveld verdampt (> 40 cm onder maaiveld). De subsidiehoogte wordt door het waterschap bepaald voor de oppervlakte van het perceel dat gebruikt wordt voor de gewasproductie (exclusief rijbanen).
Subsidievergoeding	Algemeen Voor de aanleg van druppelirrigatie kunt u een subsidie ontvangen van 40% tot een maximale subsidie per ha, binnen ranges, die in de onderstaande tabel zijn openomen. De bedragen en percentages zijn excl. btw. Er is een grote range in de maximale subsidie per ha, doordat er een grote variatie is in teelten (o.a. rijafstand) en de kwaliteit van de slangen. Enkelzijdige druppelirrigatie Enkelzijdige druppelirrigatie Akkerbouw/ Vollegrond groententeelt Bovengronds 40% tot een maximale subsidie van € 600 - € 2300* per hectare Ondergronds 40% tot een maximale subsidie van € 2500 - € 4000* per hectare * Het maximale subsidiebedrag per ha is afhankelijk van de teelt (o.a. rijafstand), de kwaliteit van de slangen. Enkelzijdige ondergrondse druppelirrigatie Ondergrondse slangen zijn een stuk duurder in vergelijking tot bovengrondse slangen, omdat deze dikker zijn en een membraan bevatten. Mits deze diep genoeg (> 40 cm) worden gelegd en hierbij rekening wordt gehouden met de ploegdiepte gehanteerd door de agrariër lopen deze slangen minder risico op beschadiging. Dubbelzijdige druppelirrigatie De aanleg van een dubbelzijdig systeem is niet gangbaar en niet effectief, omdat met een enkelzijdig systeem het grootste deel van het wortelstelsel al wordt bereikt.
Controle	Bedrijfsbezoek 1: Tijdens het eerste bedrijfsbezoek wordt de subsidieaanvraag doorgenomen en worden de afspraken en voorwaarden voor subsidieverlening besproken. Bedrijfsbezoek 2: Het tweede bedrijfsbezoek zal plaatsvinden wanneer het systeem is geïnstalleerd en in werking is. Dan zal worden bepaald of de afgesproken maatregel volgens afspraken en voorwaarden is gerealiseerd.
Bewustwording en kennisdeling	Vastleggen informatie: Een voorwaarde voor subsidieverlening is het vastleggen van de volgende informatie door de agrariër; aantal beregeningsgiften inclusief een inschatting van de hoeveelheden per keer per perceel en de ingeschatte besparing t.o.v. de toepassing zonder de maatregel. De ervaringen en de (tussen)resultaten zullen tijdens kennisuitwisselingen met andere ondernemers worden besproken. Kennisuitwisseling: Gevraagd wordt om gedurende de openstelling van de subsidieregeling minimaal één keer ervaring uit te wisselen met het waterschap, (Z)LTO en andere ondernemers. Hierbij komen onderwerpen aan de orde zoals ervaringen met de maatregel, waterbesparing, gebruikersgemak en tijdsinvestering.

Bijlage 5 Factsheet 12: overige innovaties

Factsheet 12: Overige innovaties

	Toelichting
Omschrijving maatregel	Innovaties die niet onder één van de hiervoor genoemde maatregelen vallen, kunnen ook in aanmerking komen voor subsidie.
Subsidiabele sectoren	Akkerbouw en vollegrondgroente teelt	Boom- en vaste plantenteelt	Fruitteelt	Grasland	Glastuinbouw
	Ja	Ja	Ja	Ja	Ja
Bijzonderheden sectoren
Relevant voor	Alle deelgebieden
Advies gebruik/ opmerkingen
Potentiële waterbesparing (%)	Verwachte besparing van meer dan 5% ten opzichte van haspelberegening.
Randvoorwaarden subsidie	De maatregel moet een verwacht waterbesparend effect hebben van minimaal 5 %. De maatregel moet toepasbaar zijn binnen minimaal 2 agrarische sectoren en de maatregel mag niet onder één van de andere maatregelen vallen.
Subsidievergoeding	Percentage op investering: tussen de 25-40%.
Controle	Bedrijfsbezoek 1: Tijdens het eerste bedrijfsbezoek wordt de subsidieaanvraag doorgenomen en worden de afspraken en voorwaarden voor subsidieverlening besproken. Bedrijfsbezoek 2: Het tweede bedrijfsbezoek zal plaatsvinden wanneer het systeem is geïnstalleerd en in werking is. Dan zal worden bepaald of de afgesproken maatregel volgens afspraken en voorwaarden is gerealiseerd.
Bewustwording en kennisdeling	Vastleggen informatie: Een voorwaarde voor subsidieverlening is het vastleggen en delen van informatie over watergebruik (aantal en omvang giften), wateropslag, wateraanvoer en het inschatten van de waterbesparing t.o.v. de toepassing zonder de maatregel. De ervaringen en de (tussen)resultaten zullen tijdens de kennisuitwisselingen met andere ondernemers worden besproken. Kennisuitwisseling: Gevraagd wordt om gedurende de openstelling van de subsidieregeling minimaal 1 keer ervaringen uit te wisselen met het waterschap, (Z)LTO en andere ondernemers. Hierbij komen onderwerpen aan de orde zoals ervaringen met de maatregel, waterbesparing, gebruikersgemak, energiekosten en tijdsinvestering.