Tractatenblad 2017, 3

74 (2001) Nr. 1

A. TITEL

Verdrag inzake de bescherming van het cultureel erfgoed onder water

(met Bijlage);

Parijs, 2 november 2001

Voor een overzicht van de verdragsgegevens, zie verdragsnummer 010501 in de Verdragenbank.

B. TEKST¹⁾

Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage

The General Conference of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, meeting in Paris from 15 October to 3 November 2001, at its 31^st session,

Acknowledging the importance of underwater cultural heritage as an integral part of the cultural heritage of humanity and a particularly important element in the history of peoples, nations, and their relations with each other concerning their common heritage,

Realizing the importance of protecting and preserving the underwater cultural heritage and that responsibility therefor rests with all States,

Noting growing public interest in and public appreciation of underwater cultural heritage,

Convinced of the importance of research, information and education to the protection and preservation of underwater cultural heritage,

Convinced of the public’s right to enjoy the educational and recreational benefits of responsible non-intrusive access to in situ underwater cultural heritage, and of the value of public education to contribute to awareness, appreciation and protection of that heritage,

Aware of the fact that underwater cultural heritage is threatened by unauthorized activities directed at it, and of the need for stronger measures to prevent such activities,

Conscious of the need to respond appropriately to the possible negative impact on underwater cultural heritage of legitimate activities that may incidentally affect it,

Deeply concerned by the increasing commercial exploitation of underwater cultural heritage, and in particular by certain activities aimed at the sale, acquisition or barter of underwater cultural heritage,

Aware of the availability of advanced technology that enhances discovery of and access to underwater cultural heritage,

Believing that cooperation among States, international organizations, scientific institutions, professional organizations, archaeologists, divers, other interested parties and the public at large is essential for the protection of underwater cultural heritage,

Considering that survey, excavation and protection of underwater cultural heritage necessitate the availability and application of special scientific methods and the use of suitable techniques and equipment as well as a high degree of professional specialization, all of which indicate a need for uniform governing criteria,

Realizing the need to codify and progressively develop rules relating to the protection and preservation of underwater cultural heritage in conformity with international law and practice, including the UNESCO Convention on the Means of Prohibiting and Preventing the Illicit Import, Export and Transfer of Ownership of Cultural Property of 14 November 1970, the UNESCO Convention for the Protection of the World Cultural and Natural Heritage of 16 November 1972 and the United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982,

Committed to improving the effectiveness of measures at international, regional and national levels for the preservation in situ or, if necessary for scientific or protective purposes, the careful recovery of underwater cultural heritage,

Having decided at its twenty-ninth session that this question should be made the subject of an international convention,

Adopts this second day of November 2001 this Convention.

Article 1 Definitions

For the purposes of this Convention:

• 1.

  • a) “Underwater cultural heritage” means all traces of human existence having a cultural, historical or archaeological character which have been partially or totally under water, periodically or continuously, for at least 100 years such as:

    • (i) sites, structures, buildings, artefacts and human remains, together with their archaeological and natural context;

    • (ii) vessels, aircraft, other vehicles or any part thereof, their cargo or other contents, together with their archaeological and natural context; and

    • (iii) objects of prehistoric character.

  • b) Pipelines and cables placed on the seabed shall not be considered as underwater cultural heritage.

  • c) Installations other than pipelines and cables, placed on the seabed and still in use, shall not be considered as underwater cultural heritage.

• 2.

  • a) “States Parties” means States which have consented to be bound by this Convention and for which this Convention is in force.

  • b) This Convention applies mutatis mutandis to those territories referred to in Article 26, paragraph 2(b), which become Parties to this Convention in accordance with the conditions set out in that paragraph, and to that extent “States Parties” refers to those territories.

• 3. “UNESCO” means the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.

• 4. “Director-General” means the Director-General of UNESCO.

• 5. “Area” means the seabed and ocean floor and subsoil thereof, beyond the limits of national jurisdiction.

• 6. “Activities directed at underwater cultural heritage” means activities having underwater cultural heritage as their primary object and which may, directly or indirectly, physically disturb or otherwise damage underwater cultural heritage.

• 7. “Activities incidentally affecting underwater cultural heritage” means activities which, despite not having underwater cultural heritage as their primary object or one of their objects, may physically disturb or otherwise damage underwater cultural heritage.

• 8. “State vessels and aircraft” means warships, and other vessels or aircraft that were owned or operated by a State and used, at the time of sinking, only for government non-commercial purposes, that are identified as such and that meet the definition of underwater cultural heritage.

• 9. “Rules” means the Rules concerning activities directed at underwater cultural heritage, as referred to in Article 33 of this Convention.

Article 2 Objectives and general principles

• 1. This Convention aims to ensure and strengthen the protection of underwater cultural heritage.

• 2. States Parties shall cooperate in the protection of underwater cultural heritage.

• 3. States Parties shall preserve underwater cultural heritage for the benefit of humanity in conformity with the provisions of this Convention.

• 4. States Parties shall, individually or jointly as appropriate, take all appropriate measures in conformity with this Convention and with international law that are necessary to protect underwater cultural heritage, using for this purpose the best practicable means at their disposal and in accordance with their capabilities.

• 5. The preservation in situ of underwater cultural heritage shall be considered as the first option before allowing or engaging in any activities directed at this heritage.

• 6. Recovered underwater cultural heritage shall be deposited, conserved and managed in a manner that ensures its long-term preservation.

• 7. Underwater cultural heritage shall not be commercially exploited.

• 8. Consistent with State practice and international law, including the United Nations Convention on the Law of the Sea, nothing in this Convention shall be interpreted as modifying the rules of international law and State practice pertaining to sovereign immunities, nor any State’s rights with respect to its State vessels and aircraft.

• 9. States Parties shall ensure that proper respect is given to all human remains located in maritime waters.

• 10. Responsible non-intrusive access to observe or document in situ underwater cultural heritage shall be encouraged to create public awareness, appreciation, and protection of the heritage except where such access is incompatible with its protection and management.

• 11. No act or activity undertaken on the basis of this Convention shall constitute grounds for claiming, contending or disputing any claim to national sovereignty or jurisdiction.

Article 3 Relationship between this Convention and the United Nations Convention on the Law of the Sea

Nothing in this Convention shall prejudice the rights, jurisdiction and duties of States under international law, including the United Nations Convention on the Law of the Sea. This Convention shall be interpreted and applied in the context of and in a manner consistent with international law, including the United Nations Convention on the Law of the Sea.

Article 4 Relationship to law of salvage and law of finds

Any activity relating to underwater cultural heritage to which this Convention applies shall not be subject to the law of salvage or law of finds, unless it:

• a) is authorized by the competent authorities, and

• b) is in full conformity with this Convention, and

• c) ensures that any recovery of the underwater cultural heritage achieves its maximum protection.

Article 5 Activities incidentally affecting underwater cultural heritage

Each State Party shall use the best practicable means at its disposal to prevent or mitigate any adverse effects that might arise from activities under its jurisdiction incidentally affecting underwater cultural heritage.

Article 6 Bilateral, regional or other multilateral agreements

• 1. States Parties are encouraged to enter into bilateral, regional or other multilateral agreements or develop existing agreements, for the preservation of underwater cultural heritage. All such agreements shall be in full conformity with the provisions of this Convention and shall not dilute its universal character. States may, in such agreements, adopt rules and regulations which would ensure better protection of underwater cultural heritage than those adopted in this Convention.

• 2. The Parties to such bilateral, regional or other multilateral agreements may invite States with a verifiable link, especially a cultural, historical or archaeological link, to the underwater cultural heritage concerned to join such agreements.

• 3. This Convention shall not alter the rights and obligations of States Parties regarding the protection of sunken vessels, arising from other bilateral, regional or other multilateral agreements concluded before its adoption, and, in particular, those that are in conformity with the purposes of this Convention.

Article 7 Underwater cultural heritage in internal waters, archipelagic waters and territorial sea

• 1. States Parties, in the exercise of their sovereignty, have the exclusive right to regulate and authorize activities directed at underwater cultural heritage in their internal waters, archipelagic waters and territorial sea.

• 2. Without prejudice to other international agreements and rules of international law regarding the protection of underwater cultural heritage, States Parties shall require that the Rules be applied to activities directed at underwater cultural heritage in their internal waters, archipelagic waters and territorial sea.

• 3. Within their archipelagic waters and territorial sea, in the exercise of their sovereignty and in recognition of general practice among States, States Parties, with a view to cooperating on the best methods of protecting State vessels and aircraft, should inform the flag State Party to this Convention and, if applicable, other States with a verifiable link, especially a cultural, historical or archaeological link, with respect to the discovery of such identifiable State vessels and aircraft.

Article 8 Underwater cultural heritage in the contiguous zone

Without prejudice to and in addition to Articles 9 and 10, and in accordance with Article 303, paragraph 2, of the United Nations Convention on the Law of the Sea, States Parties may regulate and authorize activities directed at underwater cultural heritage within their contiguous zone. In so doing, they shall require that the Rules be applied.

Article 9 Reporting and notification in the exclusive economic zone and on the continental shelf

• 1. All States Parties have a responsibility to protect underwater cultural heritage in the exclusive economic zone and on the continental shelf in conformity with this Convention.

  Accordingly:

  • a) a State Party shall require that when its national, or a vessel flying its flag, discovers or intends to engage in activities directed at underwater cultural heritage located in its exclusive economic zone or on its continental shelf, the national or the master of the vessel shall report such discovery or activity to it;

  • b) in the exclusive economic zone or on the continental shelf of another State Party:

    • (i) States Parties shall require the national or the master of the vessel to report such discovery or activity to them and to that other State Party;

    • (ii) alternatively, a State Party shall require the national or master of the vessel to report such discovery or activity to it and shall ensure the rapid and effective transmission of such reports to all other States Parties.

• 2. On depositing its instrument of ratification, acceptance, approval or accession, a State Party shall declare the manner in which reports will be transmitted under paragraph 1(b) of this Article.

• 3. A State Party shall notify the Director-General of discoveries or activities reported to it under paragraph 1 of this Article.

• 4. The Director-General shall promptly make available to all States Parties any information notified to him under paragraph 3 of this Article.

• 5. Any State Party may declare to the State Party in whose exclusive economic zone or on whose continental shelf the underwater cultural heritage is located its interest in being consulted on how to ensure the effective protection of that underwater cultural heritage. Such declaration shall be based on a verifiable link, especially a cultural, historical or archaeological link, to the underwater cultural heritage concerned.

Article 10 Protection of underwater cultural heritage in the exclusive economic zone and on the continental shelf

• 1. No authorization shall be granted for an activity directed at underwater cultural heritage located in the exclusive economic zone or on the continental shelf except in conformity with the provisions of this Article.

• 2. A State Party in whose exclusive economic zone or on whose continental shelf underwater cultural heritage is located has the right to prohibit or authorize any activity directed at such heritage to prevent interference with its sovereign rights or jurisdiction as provided for by international law including the United Nations Convention on the Law of the Sea.

• 3. Where there is a discovery of underwater cultural heritage or it is intended that activity shall be directed at underwater cultural heritage in a State Party’s exclusive economic zone or on its continental shelf, that State Party shall:

  • a) consult all other States Parties which have declared an interest under Article 9, paragraph 5, on how best to protect the underwater cultural heritage;

  • b) coordinate such consultations as “Coordinating State”, unless it expressly declares that it does not wish to do so, in which case the States Parties which have declared an interest under Article 9, paragraph 5, shall appoint a Coordinating State.

• 4. Without prejudice to the duty of all States Parties to protect underwater cultural heritage by way of all practicable measures taken in accordance with international law to prevent immediate danger to the underwater cultural heritage, including looting, the Coordinating State may take all practicable measures, and/or issue any necessary authorizations in conformity with this Convention and, if necessary prior to consultations, to prevent any immediate danger to the underwater cultural heritage, whether arising from human activities or any other cause, including looting. In taking such measures assistance may be requested from other States Parties.

• 5. The Coordinating State:

  • a) shall implement measures of protection which have been agreed by the consulting States, which include the Coordinating State, unless the consulting States, which include the Coordinating State, agree that another State Party shall implement those measures;

  • b) shall issue all necessary authorizations for such agreed measures in conformity with the Rules, unless the consulting States, which include the Coordinating State, agree that another State Party shall issue those authorizations;

  • c) may conduct any necessary preliminary research on the underwater cultural heritage and shall issue all necessary authorizations therefor, and shall promptly inform the Director-General of the results, who in turn will make such information promptly available to other States Parties.

• 6. In coordinating consultations, taking measures, conducting preliminary research and/or issuing authorizations pursuant to this Article, the Coordinating State shall act on behalf of the States Parties as a whole and not in its own interest. Any such action shall not in itself constitute a basis for the assertion of any preferential or jurisdictional rights not provided for in international law, including the United Nations Convention on the Law of the Sea.

• 7. Subject to the provisions of paragraphs 2 and 4 of this Article, no activity directed at State vessels and aircraft shall be conducted without the agreement of the flag State and the collaboration of the Coordinating State.

Article 11 Reporting and notification in the Area

• 1. States Parties have a responsibility to protect underwater cultural heritage in the Area in conformity with this Convention and Article 149 of the United Nations Convention on the Law of the Sea. Accordingly when a national, or a vessel flying the flag of a State Party, discovers or intends to engage in activities directed at underwater cultural heritage located in the Area, that State Party shall require its national, or the master of the vessel, to report such discovery or activity to it.

• 2. States Parties shall notify the Director-General and the Secretary-General of the International Seabed Authority of such discoveries or activities reported to them.

• 3. The Director-General shall promptly make available to all States Parties any such information supplied by States Parties.

• 4. Any State Party may declare to the Director-General its interest in being consulted on how to ensure the effective protection of that underwater cultural heritage. Such declaration shall be based on a verifiable link to the underwater cultural heritage concerned, particular regard being paid to the preferential rights of States of cultural, historical or archaeological origin.

Article 12 Protection of underwater cultural heritage in the Area

• 1. No authorization shall be granted for any activity directed at underwater cultural heritage located in the Area except in conformity with the provisions of this Article.

• 2. The Director-General shall invite all States Parties which have declared an interest under Article 11, paragraph 4, to consult on how best to protect the underwater cultural heritage, and to appoint a State Party to coordinate such consultations as the “Coordinating State”. The Director-General shall also invite the International Seabed Authority to participate in such consultations.

• 3. All States Parties may take all practicable measures in conformity with this Convention, if necessary prior to consultations, to prevent any immediate danger to the underwater cultural heritage, whether arising from human activity or any other cause including looting.

• 4. The Coordinating State shall:

  • a) implement measures of protection which have been agreed by the consulting States, which include the Coordinating State, unless the consulting States, which include the Coordinating State, agree that another State Party shall implement those measures; and

  • b) issue all necessary authorizations for such agreed measures, in conformity with this Convention, unless the consulting States, which include the Coordinating State, agree that another State Party shall issue those authorizations.

• 5. The Coordinating State may conduct any necessary preliminary research on the underwater cultural heritage and shall issue all necessary authorizations therefor, and shall promptly inform the Director-General of the results, who in turn shall make such information available to other States Parties.

• 6. In coordinating consultations, taking measures, conducting preliminary research, and/or issuing authorizations pursuant to this Article, the Coordinating State shall act for the benefit of humanity as a whole, on behalf of all States Parties. Particular regard shall be paid to the preferential rights of States of cultural, historical or archaeological origin in respect of the underwater cultural heritage concerned.

• 7. No State Party shall undertake or authorize activities directed at State vessels and aircraft in the Area without the consent of the flag State.

Article 13 Sovereign immunity

Warships and other government ships or military aircraft with sovereign immunity, operated for non-commercial purposes, undertaking their normal mode of operations, and not engaged in activities directed at underwater cultural heritage, shall not be obliged to report discoveries of underwater cultural heritage under Articles 9, 10, 11 and 12 of this Convention. However States Parties shall ensure, by the adoption of appropriate measures not impairing the operations or operational capabilities of their warships or other government ships or military aircraft with sovereign immunity operated for non-commercial purposes, that they comply, as far as is reasonable and practicable, with Articles 9, 10, 11 and 12 of this Convention.

Article 14 Control of entry into the territory, dealing and possession

States Parties shall take measures to prevent the entry into their territory, the dealing in, or the possession of, underwater cultural heritage illicitly exported and/or recovered, where recovery was contrary to this Convention.

Article 15 Non-use of areas under the jurisdiction of States Parties

States Parties shall take measures to prohibit the use of their territory, including their maritime ports, as well as artificial islands, installations and structures under their exclusive jurisdiction or control, in support of any activity directed at underwater cultural heritage which is not in conformity with this Convention.

Article 16 Measures relating to nationals and vessels

States Parties shall take all practicable measures to ensure that their nationals and vessels flying their flag do not engage in any activity directed at underwater cultural heritage in a manner not in conformity with this Convention.

Article 17 Sanctions

• 1. Each State Party shall impose sanctions for violations of measures it has taken to implement this Convention.

• 2. Sanctions applicable in respect of violations shall be adequate in severity to be effective in securing compliance with this Convention and to discourage violations wherever they occur and shall deprive offenders of the benefit deriving from their illegal activities.

• 3. States Parties shall cooperate to ensure enforcement of sanctions imposed under this Article.

Article 18 Seizure and disposition of underwater cultural heritage

• 1. Each State Party shall take measures providing for the seizure of underwater cultural heritage in its territory that has been recovered in a manner not in conformity with this Convention.

• 2. Each State Party shall record, protect and take all reasonable measures to stabilize underwater cultural heritage seized under this Convention.

• 3. Each State Party shall notify the Director-General and any other State with a verifiable link, especially a cultural, historical or archaeological link, to the underwater cultural heritage concerned of any seizure of underwater cultural heritage that it has made under this Convention.

• 4. A State Party which has seized underwater cultural heritage shall ensure that its disposition be for the public benefit, taking into account the need for conservation and research; the need for reassembly of a dispersed collection; the need for public access, exhibition and education; and the interests of any State with a verifiable link, especially a cultural, historical or archaeological link, in respect of the underwater cultural heritage concerned.

Article 19 Cooperation and information sharing

• 1. States Parties shall cooperate and assist each other in the protection and management of underwater cultural heritage under this Convention, including, where practicable, collaborating in the investigation, excavation, documentation, conservation, study and presentation of such heritage.

• 2. To the extent compatible with the purposes of this Convention, each State Party undertakes to share information with other States Parties concerning underwater cultural heritage, including discovery of heritage, location of heritage, heritage excavated or recovered contrary to this Convention or otherwise in violation of international law, pertinent scientific methodology and technology, and legal developments relating to such heritage.

• 3. Information shared between States Parties, or between UNESCO and States Parties, regarding the discovery or location of underwater cultural heritage shall, to the extent compatible with their national legislation, be kept confidential and reserved to competent authorities of States Parties as long as the disclosure of such information might endanger or otherwise put at risk the preservation of such underwater cultural heritage.

• 4. Each State Party shall take all practicable measures to disseminate information, including where feasible through appropriate international databases, about underwater cultural heritage excavated or recovered contrary to this Convention or otherwise in violation of international law.

Article 20 Public awareness

Each State Party shall take all practicable measures to raise public awareness regarding the value and significance of underwater cultural heritage and the importance of protecting it under this Convention.

Article 21 Training in underwater archaeology

States Parties shall cooperate in the provision of training in underwater archaeology, in techniques for the conservation of underwater cultural heritage and, on agreed terms, in the transfer of technology relating to underwater cultural heritage.

Article 22 Competent authorities

• 1. In order to ensure the proper implementation of this Convention, States Parties shall establish competent authorities or reinforce the existing ones where appropriate, with the aim of providing for the establishment, maintenance and updating of an inventory of underwater cultural heritage, the effective protection, conservation, presentation and management of underwater cultural heritage, as well as research and education.

• 2. States Parties shall communicate to the Director-General the names and addresses of their competent authorities relating to underwater cultural heritage.

Article 23 Meetings of States Parties

• 1. The Director-General shall convene a Meeting of States Parties within one year of the entry into force of this Convention and thereafter at least once every two years. At the request of a majority of States Parties, the Director-General shall convene an Extraordinary Meeting of States Parties.

• 2. The Meeting of States Parties shall decide on its functions and responsibilities.

• 3. The Meeting of States Parties shall adopt its own Rules of Procedure.

• 4. The Meeting of States Parties may establish a Scientific and Technical Advisory Body composed of experts nominated by the States Parties with due regard to the principle of equitable geographical distribution and the desirability of a gender balance.

• 5. The Scientific and Technical Advisory Body shall appropriately assist the Meeting of States Parties in questions of a scientific or technical nature regarding the implementation of the Rules.

Article 24 Secretariat for this Convention

• 1. The Director-General shall be responsible for the functions of the Secretariat for this Convention.

• 2. The duties of the Secretariat shall include:

  • a) organizing Meetings of States Parties as provided for in Article 23, paragraph 1; and

  • b) assisting States Parties in implementing the decisions of the Meetings of States Parties.

Article 25 Peaceful settlement of disputes

• 1. Any dispute between two or more States Parties concerning the interpretation or application of this Convention shall be subject to negotiations in good faith or other peaceful means of settlement of their own choice.

• 2. If those negotiations do not settle the dispute within a reasonable period of time, it may be submitted to UNESCO for mediation, by agreement between the States Parties concerned.

• 3. If mediation is not undertaken or if there is no settlement by mediation, the provisions relating to the settlement of disputes set out in Part XV of the United Nations Convention on the Law of the Sea apply mutatis mutandis to any dispute between States Parties to this Convention concerning the interpretation or application of this Convention, whether or not they are also Parties to the United Nations Convention on the Law of the Sea.

• 4. Any procedure chosen by a State Party to this Convention and to the United Nations Convention on the Law of the Sea pursuant to Article 287 of the latter shall apply to the settlement of disputes under this Article, unless that State Party, when ratifying, accepting, approving or acceding to this Convention, or at any time thereafter, chooses another procedure pursuant to Article 287 for the purpose of the settlement of disputes arising out of this Convention.

• 5. A State Party to this Convention which is not a Party to the United Nations Convention on the Law of the Sea, when ratifying, accepting, approving or acceding to this Convention or at any time thereafter shall be free to choose, by means of a written declaration, one or more of the means set out in Article 287, paragraph 1, of the United Nations Convention on the Law of the Sea for the purpose of settlement of disputes under this Article. Article 287 shall apply to such a declaration, as well as to any dispute to which such State is party, which is not covered by a declaration in force. For the purpose of conciliation and arbitration, in accordance with Annexes V and VII of the United Nations Convention on the Law of the Sea, such State shall be entitled to nominate conciliators and arbitrators to be included in the lists referred to in Annex V, Article 2, and Annex VII, Article 2, for the settlement of disputes arising out of this Convention.

Article 26 Ratification, acceptance, approval or accession

• 1. This Convention shall be subject to ratification, acceptance or approval by Member States of UNESCO.

• 2. This Convention shall be subject to accession:

  • a) by States that are not members of UNESCO but are members of the United Nations or of a specialized agency within the United Nations system or of the International Atomic Energy Agency, as well as by States Parties to the Statute of the International Court of Justice and any other State invited to accede to this Convention by the General Conference of UNESCO;

  • b) by territories which enjoy full internal self-government, recognized as such by the United Nations, but have not attained full independence in accordance with General Assembly resolution 1514 (XV) and which have competence over the matters governed by this Convention, including the competence to enter into treaties in respect of those matters.

• 3. The instruments of ratification, acceptance, approval or accession shall be deposited with the Director-General.

Article 27 Entry into force

This Convention shall enter into force three months after the date of the deposit of the twentieth instrument referred to in Article 26, but solely with respect to the twenty States or territories that have so deposited their instruments. It shall enter into force for each other State or territory three months after the date on which that State or territory has deposited its instrument.

Article 28 Declaration as to inland waters

When ratifying, accepting, approving or acceding to this Convention or at any time thereafter, any State or territory may declare that the Rules shall apply to inland waters not of a maritime character.

Article 29 Limitations to geographical scope

At the time of ratifying, accepting, approving or acceding to this Convention, a State or territory may make a declaration to the depositary that this Convention shall not be applicable to specific parts of its territory, internal waters, archipelagic waters or territorial sea, and shall identify therein the reasons for such declaration. Such State shall, to the extent practicable and as quickly as possible, promote conditions under which this Convention will apply to the areas specified in its declaration, and to that end shall also withdraw its declaration in whole or in part as soon as that has been achieved.

Article 30 Reservations

With the exception of Article 29, no reservations may be made to this Convention.

Article 31 Amendments

• 1. A State Party may, by written communication addressed to the Director-General, propose amendments to this Convention. The Director-General shall circulate such communication to all States Parties. If, within six months from the date of the circulation of the communication, not less than one half of the States Parties reply favourably to the request, the Director-General shall present such proposal to the next Meeting of States Parties for discussion and possible adoption.

• 2. Amendments shall be adopted by a two-thirds majority of States Parties present and voting.

• 3. Once adopted, amendments to this Convention shall be subject to ratification, acceptance, approval or accession by the States Parties.

• 4. Amendments shall enter into force, but solely with respect to the States Parties that have ratified, accepted, approved or acceded to them, three months after the deposit of the instruments referred to in paragraph 3 of this Article by two thirds of the States Parties. Thereafter, for each State or territory that ratifies, accepts, approves or accedes to it, the amendment shall enter into force three months after the date of deposit by that Party of its instrument of ratification, acceptance, approval or accession.

• 5. A State or territory which becomes a Party to this Convention after the entry into force of amendments in conformity with paragraph 4 of this Article shall, failing an expression of different intention by that State or territory, be considered:

  • a) as a Party to this Convention as so amended; and

  • b) as a Party to the unamended Convention in relation to any State Party not bound by the amendment.

Article 32 Denunciation

• 1. A State Party may, by written notification addressed to the Director-General, denounce this Convention.

• 2. The denunciation shall take effect twelve months after the date of receipt of the notification, unless the notification specifies a later date.

• 3. The denunciation shall not in any way affect the duty of any State Party to fulfil any obligation embodied in this Convention to which it would be subject under international law independently of this Convention.

Article 33 The Rules

The Rules annexed to this Convention form an integral part of it and, unless expressly provided otherwise, a reference to this Convention includes a reference to the Rules.

Article 34 Registration with the United Nations

In conformity with Article 102 of the Charter of the United Nations, this Convention shall be registered with the Secretariat of the United Nations at the request of the Director-General.

Article 35 Authoritative texts

This Convention has been drawn up in Arabic, Chinese, English, French, Russian and Spanish, the six texts being equally authoritative.

---

Annex
Rules concerning activities directed at underwater cultural heritage

I. GENERAL PRINCIPLES

Rule 1.

The protection of underwater cultural heritage through in situ preservation shall be considered as the first option. Accordingly, activities directed at underwater cultural heritage shall be authorized in a manner consistent with the protection of that heritage, and subject to that requirement may be authorized for the purpose of making a significant contribution to protection or knowledge or enhancement of underwater cultural heritage.

Rule 2.

The commercial exploitation of underwater cultural heritage for trade or speculation or its irretrievable dispersal is fundamentally incompatible with the protection and proper management of underwater cultural heritage. Underwater cultural heritage shall not be traded, sold, bought or bartered as commercial goods.

This Rule cannot be interpreted as preventing:

• a) the provision of professional archaeological services or necessary services incidental thereto whose nature and purpose are in full conformity with this Convention and are subject to the authorization of the competent authorities;

• b) the deposition of underwater cultural heritage, recovered in the course of a research project in conformity with this Convention, provided such deposition does not prejudice the scientific or cultural interest or integrity of the recovered material or result in its irretrievable dispersal; is in accordance with the provisions of Rules 33 and 34; and is subject to the authorization of the competent authorities.

Rule 3.

Activities directed at underwater cultural heritage shall not adversely affect the underwater cultural heritage more than is necessary for the objectives of the project.

Rule 4.

Activities directed at underwater cultural heritage must use non-destructive techniques and survey methods in preference to recovery of objects. If excavation or recovery is necessary for the purpose of scientific studies or for the ultimate protection of the underwater cultural heritage, the methods and techniques used must be as non-destructive as possible and contribute to the preservation of the remains.

Rule 5.

Activities directed at underwater cultural heritage shall avoid the unnecessary disturbance of human remains or venerated sites.

Rule 6.

Activities directed at underwater cultural heritage shall be strictly regulated to ensure proper recording of cultural, historical and archaeological information.

Rule 7.

Public access to in situ underwater cultural heritage shall be promoted, except where such access is incompatible with protection and management.

Rule 8.

International cooperation in the conduct of activities directed at underwater cultural heritage shall be encouraged in order to further the effective exchange or use of archaeologists and other relevant professionals.

II. PROJECT DESIGN

Rule 9.

Prior to any activity directed at underwater cultural heritage, a project design for the activity shall be developed and submitted to the competent authorities for authorization and appropriate peer review.

Rule 10.

The project design shall include:

• a) an evaluation of previous or preliminary studies;

• b) the project statement and objectives;

• c) the methodology to be used and the techniques to be employed;

• d) the anticipated funding;

• e) an expected timetable for completion of the project;

• f) the composition of the team and the qualifications, responsibilities and experience of each team member;

• g) plans for post-fieldwork analysis and other activities;

• h) a conservation programme for artefacts and the site in close cooperation with the competent authorities;

• i) a site management and maintenance policy for the whole duration of the project;

• j) a documentation programme;

• k) a safety policy;

• l) an environmental policy;

• m) arrangements for collaboration with museums and other institutions, in particular scientific institutions;

• n) report preparation;

• o) deposition of archives, including underwater cultural heritage removed; and

• p) a programme for publication.

Rule 11.

Activities directed at underwater cultural heritage shall be carried out in accordance with the project design approved by the competent authorities.

Rule 12.

Where unexpected discoveries are made or circumstances change, the project design shall be reviewed and amended with the approval of the competent authorities.

Rule 13.

In cases of urgency or chance discoveries, activities directed at the underwater cultural heritage, including conservation measures or activities for a period of short duration, in particular site stabilization, may be authorized in the absence of a project design in order to protect the underwater cultural heritage.

III. PRELIMINARY WORK

Rule 14.

The preliminary work referred to in Rule 10 (a) shall include an assessment that evaluates the significance and vulnerability of the underwater cultural heritage and the surrounding natural environment to damage by the proposed project, and the potential to obtain data that would meet the project objectives.

Rule 15.

The assessment shall also include background studies of available historical and archaeological evidence, the archaeological and environmental characteristics of the site, and the consequences of any potential intrusion for the long-term stability of the underwater cultural heritage affected by the activities.

IV. PROJECT OBJECTIVE, METHODOLOGY AND TECHNIQUES

Rule 16.

The methodology shall comply with the project objectives, and the techniques employed shall be as non-intrusive as possible.

V. FUNDING

Rule 17.

Except in cases of emergency to protect underwater cultural heritage, an adequate funding base shall be assured in advance of any activity, sufficient to complete all stages of the project design, including conservation, documentation and curation of recovered artefacts, and report preparation and dissemination.

Rule 18.

The project design shall demonstrate an ability, such as by securing a bond, to fund the project through to completion.

Rule 19.

The project design shall include a contingency plan that will ensure conservation of underwater cultural heritage and supporting documentation in the event of any interruption of anticipated funding.

VI. PROJECT DURATION – TIMETABLE

Rule 20.

An adequate timetable shall be developed to assure in advance of any activity directed at underwater cultural heritage the completion of all stages of the project design, including conservation, documentation and curation of recovered underwater cultural heritage, as well as report preparation and dissemination.

Rule 21.

The project design shall include a contingency plan that will ensure conservation of underwater cultural heritage and supporting documentation in the event of any interruption or termination of the project.

VII. COMPETENCE AND QUALIFICATIONS

Rule 22.

Activities directed at underwater cultural heritage shall only be undertaken under the direction and control of, and in the regular presence of, a qualified underwater archaeologist with scientific competence appropriate to the project.

Rule 23.

All persons on the project team shall be qualified and have demonstrated competence appropriate to their roles in the project.

VIII. CONSERVATION AND SITE MANAGEMENT

Rule 24.

The conservation programme shall provide for the treatment of the archaeological remains during the activities directed at underwater cultural heritage, during transit and in the long term. Conservation shall be carried out in accordance with current professional standards.

Rule 25.

The site management programme shall provide for the protection and management in situ of underwater cultural heritage, in the course of and upon termination of fieldwork. The programme shall include public information, reasonable provision for site stabilization, monitoring, and protection against interference.

IX. DOCUMENTATION

Rule 26.

The documentation programme shall set out thorough documentation including a progress report of activities directed at underwater cultural heritage, in accordance with current professional standards of archaeological documentation.

Rule 27.

Documentation shall include, at a minimum, a comprehensive record of the site, including the provenance of underwater cultural heritage moved or removed in the course of the activities directed at underwater cultural heritage, field notes, plans, drawings, sections, and photographs or recording in other media.

X. SAFETY

Rule 28.

A safety policy shall be prepared that is adequate to ensure the safety and health of the project team and third parties and that is in conformity with any applicable statutory and professional requirements.

XI. ENVIRONMENT

Rule 29.

An environmental policy shall be prepared that is adequate to ensure that the seabed and marine life are not unduly disturbed.

XII. REPORTING

Rule 30.

Interim and final reports shall be made available according to the timetable set out in the project design, and deposited in relevant public records.

Rule 31.

Reports shall include:

• a) an account of the objectives;

• b) an account of the methods and techniques employed;

• c) an account of the results achieved;

• d) basic graphic and photographic documentation on all phases of the activity;

• e) recommendations concerning conservation and curation of the site and of any underwater cultural heritage removed; and

• f) recommendations for future activities.

XIII. CURATION OF PROJECT ARCHIVES

Rule 32.

Arrangements for curation of the project archives shall be agreed to before any activity commences, and shall be set out in the project design.

Rule 33.

The project archives, including any underwater cultural heritage removed and a copy of all supporting documentation shall, as far as possible, be kept together and intact as a collection in a manner that is available for professional and public access as well as for the curation of the archives. This should be done as rapidly as possible and in any case not later than ten years from the completion of the project, in so far as may be compatible with conservation of the underwater cultural heritage.

Rule 34.

The project archives shall be managed according to international professional standards, and subject to the authorization of the competent authorities.

XIV. DISSEMINATION

Rule 35.

Projects shall provide for public education and popular presentation of the project results where appropriate.

Rule 36.

A final synthesis of a project shall be:

• a) made public as soon as possible, having regard to the complexity of the project and the confidential or sensitive nature of the information; and

• b) deposited in relevant public records.

DONE in Paris this 6^th day of November 2001 in two authentic copies bearing the signature of the President of the thirty-first session of the General Conference and of the Director-General of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, which shall be deposited in the archives of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization and certified true copies of which shall be delivered to all the States and territories referred to in Article 26 as well as to the United Nations.

---

Convention sur la protection du patrimoine culturel subaquatique

La Conférence générale de l’Organisation des Nations Unies pour l’éducation, la science et la culture, réunie à Paris, du 15 octobre au 3 novembre 2001 en sa trente et unième session,

Reconnaissant l’importance du patrimoine culturel subaquatique en tant que partie intégrante du patrimoine culturel de l’humanité et en tant qu’élément particulièrement important de l’histoire des peuples, des nations et de leurs relations mutuelles en ce qui concerne leur patrimoine commun,

Sachant qu’il est important de protéger et de préserver le patrimoine culturel subaquatique et que la responsabilité de cette tâche incombe à tous les États,

Constatant que le public accorde de plus en plus d’intérêt et de valeur au patrimoine culturel subaquatique,

Convaincue de l’importance que revêtent la recherche, l’information et l’éducation pour la protection et la préservation du patrimoine culturel subaquatique,

Convaincue que le public a le droit de bénéficier des avantages éducatifs et récréatifs d’un accès responsable et inoffensif au patrimoine culturel subaquatique in situ et que l’éducation du public contribue à une meilleure connaissance, appréciation et protection de ce patrimoine,

Ayant conscience du fait que des interventions non autorisées sur le patrimoine culturel subaquatique représentent une menace pour celui-ci, et qu’il est nécessaire de prendre des mesures plus rigoureuses pour empêcher de telles interventions,

Consciente de la nécessité de parer comme il convient à l’éventuel impact négatif que des activités légitimes pourraient avoir, de façon fortuite, sur le patrimoine culturel subaquatique,

Profondément préoccupée par l’intensification de l’exploitation commerciale du patrimoine culturel subaquatique et, en particulier, par certaines activités tendant à la vente, l’acquisition ou le troc d’éléments du patrimoine culturel subaquatique,

Sachant que les progrès technologiques facilitent la découverte du patrimoine culturel subaquatique et l’accès à celui-ci,

Convaincue que la coopération entre les États, les organisations internationales, les institutions scientifiques, les organisations professionnelles, les archéologues, les plongeurs, les autres parties intéressées et le grand public est indispensable pour protéger le patrimoine culturel subaquatique,

Considérant que la prospection, la fouille et la protection du patrimoine culturel subaquatique nécessitent l’accès et le recours à des méthodes scientifiques spécifiques et l’emploi de techniques et de matériel adaptés, ainsi qu’un haut niveau de spécialisation professionnelle, ce qui appelle des critères uniformes,

Consciente de la nécessité de codifier et de développer progressivement les règles relatives à la protection et à la préservation du patrimoine culturel subaquatique conformément au droit international et à la pratique internationale, et notamment à la Convention de l’UNESCO concernant les mesures à prendre pour interdire et empêcher l’importation, l’exportation et le transfert de propriété illicites des biens culturels, du 14 novembre 1970, la Convention de l’UNESCO pour la protection du patrimoine mondial, culturel et naturel, du 16 novembre 1972 et la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer, du 10 décembre 1982,

Soucieuse d’améliorer l’efficacité des mesures prises aux niveaux international, régional et national pour préserver in situ les éléments du patrimoine culturel subaquatique ou, si cela est nécessaire à des fins scientifiques ou de protection, pour procéder soigneusement à leur récupération,

Après avoir décidé, lors de sa vingt-neuvième session, que cette question ferait l’objet d’une Convention internationale,

Adopte, ce deuxième jour de novembre 2001, la présente Convention.

Article premier Définitions

Aux fins de la présente Convention :

• 1.

  • a) On entend par «patrimoine culturel subaquatique» toutes les traces d’existence humaine présentant un caractère culturel, historique ou archéologique qui sont immergées, partiellement ou totalement, périodiquement ou en permanence, depuis 100 ans au moins, et notamment :

    • (i) les sites, structures, bâtiments, objets et restes humains, ainsi que leur contexte archéologique et naturel ;

    • (ii) les navires, aéronefs, autres véhicules ou toute partie de ceux-ci, avec leur cargaison ou autre contenu, ainsi que leur contexte archéologique et naturel ; et

    • (iii) les objets de caractère préhistorique.

  • b) Les pipelines et les câbles, posés sur les fonds marins, ne sont pas considérés comme faisant partie du patrimoine culturel subaquatique.

  • c) Les installations autres que les pipelines ou câbles, placées sur les fonds marins et encore en usage, ne sont pas considérées comme faisant partie du patrimoine culturel subaquatique.

• 2.

  • a) On entend par «États parties» les États qui ont consenti à être liés par la présente Convention et à l’égard desquels celle-ci est en vigueur.

  • b) La présente Convention s’applique mutatis mutandis aux territoires visés à l’article 26, paragraphe 2 (b), qui deviennent parties à la présente Convention, conformément aux conditions définies dans ce paragraphe qui concernent chacun d’entre eux; dans cette mesure, le terme «États parties» s’entend de ces territoires.

• 3. On entend par «UNESCO» l’Organisation des Nations Unies pour l’éducation, la science et la culture.

• 4. On entend par «Directeur général» le Directeur général de l’UNESCO.

• 5. On entend par «Zone» les fonds marins et leur sous-sol au-delà des limites de la juridiction nationale.

• 6. On entend par «intervention sur le patrimoine culturel subaquatique» une activité ayant principalement pour objet le patrimoine culturel subaquatique et qui est susceptible de porter matériellement atteinte à ce patrimoine ou de lui causer tout autre dommage, directement ou indirectement.

• 7. Par «intervention ayant une incidence fortuite sur le patrimoine culturel subaquatique» on entend une activité qui, bien que n’ayant pas, principalement ou partiellement, pour objet le patrimoine culturel subaquatique, est susceptible de porter matériellement atteinte à ce patrimoine ou de lui causer tout autre dommage.

• 8. On entend par «navires et aéronefs d’État» les navires de guerre et autres navires ou aéronefs, qui appartenaient à un État ou opéraient sous son contrôle, étaient exclusivement utilisés, à l’époque où ils ont sombré, à des fins de service public non commercial, qui sont identifiés comme tels et qui répondent à la définition du patrimoine culturel subaquatique.

• 9. On entend par «Règles» les Règles relatives aux interventions sur le patrimoine culturel subaquatique, telles qu’elles sont mentionnées à l’article 33 de la présente Convention.

Article 2 Objectifs et principes généraux

• 1. La présente Convention vise à assurer et renforcer la protection du patrimoine culturel subaquatique.

• 2. Les États parties coopèrent à la protection du patrimoine culturel subaquatique.

• 3. Les États parties préservent le patrimoine culturel subaquatique dans l’intérêt de l’humanité, conformément aux dispositions de la présente Convention.

• 4. Les États parties prennent, individuellement ou, s’il y a lieu, conjointement, toutes les mesures appropriées conformément à la présente Convention et au droit international qui sont nécessaires pour protéger le patrimoine culturel subaquatique, en employant à cette fin les moyens les mieux adaptés dont ils disposent, et selon leurs capacités respectives.

• 5. La conservation in situ du patrimoine culturel subaquatique doit être considérée comme l’option prioritaire avant que toute intervention sur ce patrimoine ne soit autorisée ou entreprise.

• 6. Les éléments du patrimoine culturel subaquatique qui ont été récupérés sont mis en dépôt, gardés et gérés de manière à assurer leur conservation à long terme.

• 7. Le patrimoine culturel subaquatique ne doit faire l’objet d’aucune exploitation commerciale.

• 8. Conformément à la pratique des États et au droit international, notamment la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer, aucune disposition de la présente Convention ne peut être interprétée comme modifiant les règles du droit international et la pratique des États relatives aux immunités souveraines, ou l’un quelconque des droits d’un État, concernant ses navires et aéronefs d’État.

• 9. Les États parties veillent à ce que tous les restes humains immergés dans les eaux maritimes soient dûment respectés.

• 10. Il convient d’encourager un accès responsable et inoffensif du public au patrimoine culturel subaquatique in situ à des fins d’observation ou de documentation, afin de favoriser la sensibilisation du public à ce patrimoine, ainsi que sa mise en valeur et sa protection, sauf en cas d’incompatibilité avec sa protection et sa gestion.

• 11. Aucune action ni activité menée sur la base de la présente Convention ne peut autoriser à faire valoir, soutenir ou contester une revendication de souveraineté ou juridiction nationale.

Article 3 Relation entre la présente Convention et la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer

Aucune disposition de la présente Convention ne porte atteinte aux droits, à la juridiction et aux devoirs des États en vertu du droit international, y compris la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer. La présente Convention est interprétée et appliquée dans le contexte de et en conformité avec les dispositions du droit international, y compris la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer.

Article 4 Relation avec le droit de l’assistance et le droit des trésors

Aucune activité concernant le patrimoine culturel subaquatique à laquelle la présente Convention s’applique n’est soumise au droit de l’assistance ni au droit des trésors, sauf si:

• a) elle est autorisée par les services compétents, et

• b) elle est pleinement conforme à la présente Convention, et

• c) elle assure que la protection maximale du patrimoine culturel subaquatique lors de toute opération de récupération soit garantie.

Article 5 Activités ayant une incidence fortuite sur le patrimoine culturel subaquatique

Chaque État partie emploie les moyens les mieux adaptés dont il dispose pour empêcher ou atténuer toute incidence négative due à des activités relevant de sa juridiction ayant une incidence fortuite sur le patrimoine culturel subaquatique.

Article 6 Accords bilatéraux, régionaux ou autres accords multilatéraux

• 1. Les États parties sont encouragés à conclure des accords bilatéraux, régionaux ou d’autres accords multilatéraux, ou améliorer les accords existants, en vue d’assurer la préservation du patrimoine culturel subaquatique. Tous ces accords doivent être pleinement conformes aux dispositions de la présente Convention et ne pas en affaiblir le caractère universel. Dans le cadre desdits accords, les États peuvent adopter des règles et réglementations propres à assurer une meilleure protection du patrimoine culturel subaquatique par rapport à celles adoptées au titre de la présente Convention.

• 2. Les parties à de tels accords bilatéraux, régionaux ou autres accords multilatéraux peuvent inviter les États ayant un lien vérifiable, en particulier un lien culturel, historique ou archéologique avec le patrimoine culturel subaquatique concerné, à adhérer à ces accords.

• 3. La présente Convention ne modifie pas les droits et obligations qu’ont les États parties en matière de protection des navires immergés en vertu d’autres accords bilatéraux, régionaux ou autres accords multilatéraux conclus avant l’adoption de la présente Convention, en particulier s’ils sont conformes aux objectifs de celle-ci.

Article 7 Patrimoine culturel subaquatique dans les eaux intérieures, les eaux archipélagiques et la mer territoriale

• 1. Dans l’exercice de leur souveraineté, les États parties ont le droit exclusif de réglementer et autoriser les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique présent dans leurs eaux intérieures, leurs eaux archipélagiques et leur mer territoriale.

• 2. Sans préjudice des autres accords internationaux et règles du droit international applicables à la protection du patrimoine culturel subaquatique, les États parties prescrivent l’application des Règles aux interventions sur le patrimoine culturel subaquatique présent dans leurs eaux intérieures, leurs eaux archipélagiques et leur mer territoriale.

• 3. Dans leurs eaux archipélagiques et leur mer territoriale, dans l’exercice de leur souveraineté et conformément à la pratique générale observée entre les États, les États parties, en vue de coopérer pour l’adoption des meilleures méthodes de protection des navires et aéronefs d’État, devraient informer l’État du pavillon partie à la présente Convention et, s’il y a lieu, les autres États ayant un lien vérifiable, en particulier un lien culturel, historique ou archéologique, en cas de découverte de tels navires et aéronefs d’État identifiables.

Article 8 Patrimoine culturel subaquatique dans la zone contiguë

Sans préjudice, et en sus, des articles 9 et 10, ainsi qu’en application de l’article 303, paragraphe 2, de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer, les États parties peuvent réglementer et autoriser les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique dans leur zone contiguë. Ce faisant, ils prescrivent l’application des Règles.

Article 9 Déclaration et notification dans la zone économique exclusive et sur le plateau continental

• 1. Il incombe à tous les États parties de protéger le patrimoine culturel subaquatique dans la zone économique exclusive et sur le plateau continental conformément à la présente Convention. En conséquence :

  • a) un État partie exige, lorsqu’un de ses nationaux ou un navire battant son pavillon fait une découverte ou envisage une intervention sur le patrimoine culturel subaquatique situé dans sa zone économique exclusive ou sur son plateau continental, que le national ou le capitaine du navire lui déclare cette découverte ou intervention ;

  • b) dans la zone économique exclusive ou sur le plateau continental d’un autre État partie:

    • (i) les États parties exigent que le national ou le capitaine du navire leur déclare cette découverte ou intervention ainsi qu’à l’autre État partie ;

    • (ii) ou le cas échéant, un État partie exige que le national ou le capitaine du navire lui déclare cette découverte ou intervention et assure la transmission rapide et efficace de ces déclarations à tous les autres États parties.

• 2. En déposant son instrument de ratification, d’acceptation, d’approbation ou d’adhésion, un État partie précise la manière dont il transmettra les déclarations au titre du paragraphe 1(b) du présent article.

• 3. Un État partie notifie au Directeur général les découvertes ou interventions sur le patrimoine culturel subaquatique qui lui sont notifiées au titre du paragraphe 1 du présent article.

• 4. Le Directeur général met sans délai à la disposition de tous les États parties les informations qui lui sont notifiées en vertu du paragraphe 3 du présent article.

• 5. Tout État partie peut faire savoir à l’État partie dans la zone économique exclusive ou sur le plateau continental duquel se trouve le patrimoine culturel subaquatique qu’il souhaite être consulté sur la manière d’assurer la protection effective de ce patrimoine. Cette déclaration doit être fondée sur un lien vérifiable, en particulier un lien culturel, historique ou archéologique, avec le patrimoine culturel subaquatique considéré.

Article 10 Protection du patrimoine culturel subaquatique dans la zone économique exclusive et sur le plateau continental

• 1. Une autorisation ne peut être délivrée pour une intervention sur le patrimoine culturel subaquatique situé dans la zone économique exclusive ou sur le plateau continental que conformément aux dispositions du présent article.

• 2. Un État partie dans la zone économique exclusive ou sur le plateau continental duquel se trouve le patrimoine culturel subaquatique a le droit d’interdire ou d’autoriser toute intervention sur ce patrimoine pour empêcher toute atteinte à ses droits souverains ou à sa juridiction tels qu’ils sont reconnus par le droit international, y compris la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer.

• 3. Lorsqu’une découverte de patrimoine culturel subaquatique est effectuée ou qu’une intervention sur le patrimoine culturel subaquatique est envisagée dans la zone économique exclusive ou sur le plateau continental d’un État partie, cet État partie :

  • a) consulte tous les autres États parties qui ont manifesté leur intérêt au titre de l’article 9, paragraphe 5, sur la meilleure façon de protéger le patrimoine culturel subaquatique ;

  • b) coordonne ces consultations en qualité d’«État coordonnateur» sauf s’il déclare expressément qu’il ne souhaite pas le faire, auquel cas les États parties qui ont manifesté un intérêt en vertu de l’article 9, paragraphe 5, désignent un État coordonnateur.

• 4. Sans préjudice des obligations de tous les États parties de protéger le patrimoine culturel subaquatique par l’adoption de toutes mesures opportunes conformes au droit international visant à empêcher tout danger immédiat pour le patrimoine culturel subaquatique, notamment le pillage, l’État coordonnateur peut prendre toutes mesures opportunes et/ou accorder toutes autorisations nécessaires conformément à la présente Convention, et, au besoin, avant toute consultation, afin d’empêcher tout danger immédiat pour le patrimoine culturel subaquatique, du fait de l’activité humaine, ou de toute autre cause, notamment le pillage. Lors de l’adoption de ces mesures, l’assistance d’autres États parties peut être sollicitée.

• 5. L’État coordonnateur :

  • a) met en œuvre les mesures de protection qui ont été convenues par les États participant à la consultation, y compris l’État coordonnateur, à moins que les États participant à la consultation, y compris l’État coordonnateur, ne conviennent que ces mesures seront mises en œuvre par un autre État partie ;

  • b) délivre toutes les autorisations nécessaires à l’égard des mesures ainsi convenues conformément aux Règles, à moins que les États participant à la consultation, y compris l’État coordonnateur, ne conviennent que ces autorisations seront délivrées par un autre État partie ;

  • c) peut conduire toute recherche préliminaire nécessaire sur le patrimoine culturel subaquatique et délivre toutes les autorisations nécessaires en conséquence, et transmet sans retard les résultats de cette recherche au Directeur général, lequel met sans retard ces informations à la disposition des autres États parties.

• 6. En coordonnant les consultations, adoptant des mesures, menant toute recherche préliminaire et/ou en délivrant des autorisations en vertu du présent article, l’État coordonnateur agit au nom des États parties dans leur ensemble et non dans son propre intérêt. Une telle action ne peut en soi être invoquée pour revendiquer un quelconque droit préférentiel ou juridictionnel non consacré par le droit international, en particulier par la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer.

• 7. Sous réserve des dispositions des paragraphes 2 et 4 du présent article, aucune intervention n’est menée sur un navire ou aéronef d’État sans l’accord de l’État du pavillon et la collaboration de l’État coordonnateur.

Article 11 Déclaration et notification dans la Zone

• 1. Il incombe à tous les États parties de protéger le patrimoine culturel subaquatique dans la Zone, conformément à la présente Convention et à l’article 149 de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer. En conséquence, lorsque le national d’un État partie ou un navire battant son pavillon fait une découverte ou a l’intention de procéder à une intervention sur le patrimoine culturel subaquatique situé dans la Zone, cet État partie exige que son national ou le capitaine du navire lui déclare cette découverte ou cette intervention.

• 2. Les États parties notifient au Directeur général et au Secrétaire général de l’Autorité internationale des fonds marins les découvertes ou interventions sur le patrimoine culturel subaquatique qui leur sont ainsi signalées.

• 3. Le Directeur général met sans délai à la disposition de tous les États parties les informations qui lui sont ainsi notifiées.

• 4. Un État partie peut faire savoir au Directeur général qu’il souhaite être consulté sur la manière d’assurer la protection effective de ce patrimoine culturel subaquatique. Cette déclaration doit être fondée sur un lien vérifiable avec ce patrimoine culturel subaquatique, compte tenu en particulier des droits préférentiels des États d’origine culturelle, historique ou archéologique.

Article 12 Protection du patrimoine culturel subaquatique dans la Zone

• 1. Une autorisation ne peut être délivrée pour une intervention sur le patrimoine culturel subaquatique situé dans la Zone que conformément aux dispositions du présent article.

• 2. Le Directeur général invite tous les États parties qui ont manifesté leur intérêt au titre de l’article 11, paragraphe 4, à se consulter sur la meilleure façon de protéger le patrimoine culturel subaquatique et à désigner un État partie qui sera chargé de coordonner ces consultations en qualité d’«État coordonnateur». Le Directeur général invite également l’Autorité internationale des fonds marins à participer à ces consultations.

• 3. Tous les États parties peuvent prendre toute mesure opportune conformément à la présente Convention, si besoin est avant toute consultation, afin d’empêcher tout danger immédiat pour le patrimoine culturel subaquatique, que ce soit du fait de l’activité humaine ou de toute autre cause, notamment le pillage.

• 4. L’État coordonnateur :

  • a) met en œuvre les mesures de protection qui ont été convenues par les États participant à la consultation, y compris l’État coordonnateur, à moins que les États participant à la consultation, y compris l’État coordonnateur, ne conviennent que ces mesures seront mises en œuvre par un autre État partie ; et

  • b) délivre toutes les autorisations nécessaires à l’égard des mesures ainsi convenues, conformément à la présente Convention, à moins que les États participant à la consultation, y compris l’État coordonnateur, ne conviennent que ces autorisations seront délivrées par un autre État partie.

• 5. L’État coordonnateur peut mener toute recherche préliminaire nécessaire sur le patrimoine culturel subaquatique, délivre toutes les autorisations nécessaires à cette fin, et il en transmet sans délai les résultats au Directeur général, lequel met ces informations à la disposition des autres États parties.

• 6. En coordonnant les consultations, adoptant des mesures, menant toute recherche préliminaire et/ou en délivrant les autorisations en vertu du présent article, l’État coordonnateur agit au bénéfice de l’ensemble de l’humanité, au nom de tous les États parties. Une attention particulière est accordée aux droits préférentiels des États d’origine culturelle, historique ou archéologique à l’égard du patrimoine concerné.

• 7. Aucun État partie n’entreprend ni n’autorise d’intervention sur un navire ou aéronef d’État dans la Zone sans le consentement de l’État du pavillon.

Article 13 Immunité souveraine

Les navires de guerre et autres navires gouvernementaux ou aéronefs militaires jouissant d’une immunité souveraine qui opèrent à des fins non-commerciales, dans le cours normal de leurs opérations et qui ne prennent pas part à des interventions sur le patrimoine culturel subaquatique, ne sont pas tenus de déclarer les découvertes du patrimoine culturel subaquatique au titre des articles 9, 10, 11 et 12 de la présente Convention. Cependant, en adoptant des mesures appropriées ne nuisant pas aux opérations ni aux capacités opérationnelles de leurs navires de guerre et autres navires gouvernementaux ou aéronefs militaires jouissant d’une immunité souveraine qui opèrent à des fins non-commerciales, les États parties veillent à ce que ces navires se conforment, dans la mesure du raisonnable et du possible, aux dispositions des articles 9, 10, 11 et 12 de la présente Convention.

Article 14 Contrôle de l’entrée sur le territoire, du commerce et de la détention

Les États parties prennent des mesures pour empêcher l’entrée sur leur territoire, le commerce et la possession de patrimoine culturel subaquatique exporté illicitement et/ou récupéré, lorsque cette récupération viole les dispositions de la présente Convention.

Article 15 Non-utilisation des zones relevant de la juridiction des États parties

Les États parties prennent des mesures pour interdire l’utilisation de leur territoire, y compris leurs ports maritimes, ainsi que les îles artificielles, installations et structures relevant de leur juridiction exclusive ou placées sous leur contrôle exclusif, à l’appui d’interventions sur le patrimoine culturel subaquatique non conformes aux dispositions de la présente Convention.

Article 16 Mesures concernant les nationaux et les navires

Les États parties prennent toutes les mesures opportunes pour s’assurer que leurs nationaux et les navires battant leur pavillon s’abstiennent de procéder à des interventions sur le patrimoine culturel subaquatique d’une manière non conforme à la présente Convention.

Article 17 Sanctions

• 1. Chaque État partie impose des sanctions pour toute infraction aux mesures qu’il a prises aux fins de la mise en œuvre de la présente Convention.

• 2. Les sanctions applicables en matière d’infractions doivent être suffisamment rigoureuses pour garantir le respect de la présente Convention et décourager les infractions en quelque lieu que ce soit, et elles doivent priver les contrevenants des profits découlant de leurs activités illégales.

• 3. Les États parties coopèrent pour assurer l’application des sanctions infligées en vertu du présent article.

Article 18 Saisie et disposition d’éléments du patrimoine culturel subaquatique

• 1. Chaque État partie prend des mesures pour procéder à la saisie, sur son territoire, des éléments du patrimoine culturel subaquatique qui ont été récupérés d’une manière non conforme aux dispositions de la présente Convention.

• 2. Tout État partie qui a procédé à la saisie d’éléments du patrimoine culturel subaquatique en application de la présente Convention les enregistre, les protège et prend toutes les mesures raisonnables pour en assurer la stabilisation.

• 3. Tout État partie qui a procédé à la saisie d’éléments du patrimoine culturel subaquatique en application de la présente Convention en donne notification au Directeur général et à tout autre État ayant un lien vérifiable, en particulier un lien culturel, historique ou archéologique, avec le patrimoine culturel subaquatique concerné.

• 4. L’État partie qui a procédé à la saisie d’éléments du patrimoine culturel subaquatique veille à ce qu’il en soit disposé dans l’intérêt général, en tenant compte des impératifs de préservation et de recherche, de la nécessité de reconstituer les collections dispersées, des besoins en matière d’accès du public, d’exposition et d’éducation, ainsi que des intérêts de tout État ayant un lien vérifiable, en particulier un lien culturel, historique ou archéologique, avec le patrimoine culturel subaquatique concerné.

Article 19 Collaboration et partage de l’information

• 1. Les États parties coopèrent et se prêtent mutuellement assistance en vue d’assurer la protection et la gestion du patrimoine culturel subaquatique dans le cadre de la présente Convention, notamment, lorsque cela est possible, en collaborant à l’exploration, la fouille, la documentation, la préservation, l’étude et la mise en valeur de ce patrimoine.

• 2. Dans la mesure où les objectifs de la présente Convention le permettent, chaque État partie s’engage à partager avec les autres États parties l’information dont il dispose sur le patrimoine culturel subaquatique, en ce qui concerne notamment la découverte d’éléments de ce patrimoine, leur localisation, les éléments qui ont été fouillés ou récupérés en contravention de la présente Convention ou en violation d’autres dispositions du droit international, les méthodes et techniques scientifiques appropriées et l’évolution du droit applicable à ce patrimoine.

• 3. L’information relative à la découverte ou à la localisation d’éléments du patrimoine culturel subaquatique qui est partagée entre les États parties ou entre l’UNESCO et les États parties reste confidentielle, et n’est communiquée qu’aux services compétents des États parties, dans la mesure où cela est conforme à leur législation nationale, tant que sa divulgation peut présenter un danger ou un risque pour la préservation des éléments en question de ce patrimoine.

• 4. Chaque État partie prend toutes les mesures opportunes, y compris, lorsqu’il le peut, en utilisant les bases de données internationales appropriées, pour diffuser l’information dont il dispose sur les éléments du patrimoine culturel subaquatique fouillés ou récupérés en violation de la présente Convention ou, par ailleurs, du droit international.

Article 20 Sensibilisation du public

Chaque État partie prend toutes les mesures opportunes pour sensibiliser le public à la valeur et l’intérêt du patrimoine culturel subaquatique et à l’importance que revêt la protection prévue par la présente Convention.

Article 21 Formation à l’archéologie subaquatique

Les États parties coopèrent pour dispenser la formation à l’archéologie subaquatique ainsi qu’aux techniques de préservation du patrimoine culturel subaquatique et pour procéder, selon des conditions convenues, à des transferts de technologie en ce qui concerne ce patrimoine.

Article 22 Services compétents

• 1. Pour veiller à ce que la présente Convention soit mise en œuvre correctement, les États parties créent des services compétents ou renforcent, s’il y a lieu, ceux qui existent, en vue de procéder à l’établissement, la tenue et la mise à jour d’un inventaire du patrimoine culturel subaquatique et d’assurer efficacement la protection, la préservation, la mise en valeur et la gestion du patrimoine culturel subaquatique, ainsi que les recherches et l’éducation requises.

• 2. Les États parties communiquent au Directeur général le nom et l’adresse des services compétents en matière de patrimoine culturel subaquatique.

Article 23 Conférences des États parties

• 1. Le Directeur général convoque une Conférence des États parties dans l’année qui suit l’entrée en vigueur de la présente Convention, puis une fois au moins tous les deux ans. Le Directeur général convoque une Conférence extraordinaire des États parties si la majorité de ceux-ci en fait la demande.

• 2. La Conférence des États parties définit ses propres fonctions et responsabilités.

• 3. La Conférence des États parties adopte son règlement intérieur.

• 4. La Conférence des États parties peut établir un Conseil consultatif scientifique et technique composé d’experts dont la candidature est présentée par les États parties, en tenant compte du principe d’une répartition géographique équitable et de l’objectif souhaitable d’un équilibre entre les sexes.

• 5. Le Conseil consultatif scientifique et technique assiste en tant que de besoin la Conférence des États parties sur les questions de caractère scientifique ou technique concernant la mise en œuvre des Règles.

Article 24 Secrétariat de la Convention

• 1. Le Directeur général fournit le Secrétariat de la présente Convention.

• 2. Les fonctions du Secrétariat comprennent notamment :

  • a) l’organisation des Conférences des États parties visées à l’article 23, paragraphe 1 ;

  • b) l’aide nécessaire aux États parties pour mettre en œuvre les décisions des Conférences des États parties.

Article 25 Règlement pacifique des différends

• 1. Tout différend entre deux ou plusieurs États parties portant sur l’interprétation ou l’application de la présente Convention fait l’objet de négociations menées de bonne foi ou d’autres moyens de règlement pacifique de leur choix.

• 2. Si ces négociations ne permettent pas de régler le différend dans un délai raisonnable, celui-ci peut être soumis à la médiation de l’UNESCO d’un commun accord entre les États parties concernés.

• 3. Si aucune médiation n’est entreprise ou si la médiation ne permet pas d’aboutir à un règlement, les dispositions relatives au règlement des différends énoncées dans la Partie XV de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer s’appliquent mutatis mutandis à tout différend entre États parties à la présente Convention à propos de l’interprétation ou de l’application de celle-ci, que ces États soient ou non parties à la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer.

• 4. Toute procédure choisie par un État partie à la présente Convention et à la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer au titre de l’article 287 de celle-ci s’applique au règlement des différends en vertu du présent article, à moins que cet État partie, lorsqu’il a ratifié, accepté, approuvé la présente Convention ou y a adhéré, ou à n’importe quel moment par la suite, n’ait choisi une autre procédure au titre de l’article 287 pour le règlement des différends résultant de la présente Convention.

• 5. Lorsqu’il ratifie, accepte, approuve la présente Convention ou y adhère, ou à n’importe quel moment par la suite, un État partie à la présente Convention qui n’est pas partie à la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer est libre de choisir, par voie de déclaration écrite, un ou plusieurs des moyens énoncés à l’article 287, paragraphe 1, de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer pour le règlement des différends en vertu du présent article. L’article 287 s’applique à cette déclaration ainsi qu’à tout différend auquel cet État est partie et qui n’est pas visé par une déclaration en vigueur. Aux fins de conciliation et d’arbitrage, conformément aux Annexes V et VII de la Convention des Nations Unies sur le droit de la mer, cet État est habilité à désigner des conciliateurs et des arbitres qui seront inscrits sur les listes mentionnées à l’Annexe V, article 2, et à l’Annexe VII, article 2, pour le règlement des différends résultant de la présente Convention.

Article 26 Ratification, acceptation, approbation ou adhésion

• 1. La présente Convention est soumise à la ratification, à l’acceptation ou à l’approbation des États membres de l’UNESCO.

• 2. La présente Convention est soumise à l’adhésion :

  • a) des États non-membres de l’UNESCO, mais membres de l’Organisation des Nations Unies, ou membres d’une institution spécialisée du système des Nations Unies, ou de l’Agence internationale de l’énergie atomique, ainsi que des États parties au Statut de la Cour internationale de justice, et de tout autre État invité à y adhérer par la Conférence générale de l’UNESCO ;

  • b) des territoires qui jouissent d’une complète autonomie interne, reconnue comme telle par l’Organisation des Nations Unies, mais qui n’ont pas accédé à la pleine indépendance conformément à la résolution 1514 (XV) de l’Assemblée générale et qui ont compétence pour les matières dont traite la présente Convention, y compris la compétence pour conclure des traités sur ces matières.

• 3. Les instruments de ratification, d’acceptation, d’approbation ou d’adhésion sont déposés auprès du Directeur général.

Article 27 Entrée en vigueur

La présente Convention entre en vigueur trois mois après la date de dépôt du vingtième instrument visé à l’article 26, mais uniquement à l’égard des vingt États ou territoires qui auront ainsi déposé leur instrument. Elle entre en vigueur pour tout autre État ou territoire trois mois après la date de dépôt par celui-ci de son instrument.

Article 28 Déclaration relative aux eaux continentales

Au moment où il ratifie, accepte, approuve la présente Convention ou y adhère ou à tout moment par la suite, tout État partie peut déclarer que les Règles s’appliquent à ses eaux continentales qui ne présentent pas un caractère maritime.

Article 29 Limite au champ d’application géographique

Au moment où il ratifie, accepte, approuve la présente Convention ou y adhère, un État ou territoire peut, dans une déclaration auprès du dépositaire, stipuler que la présente Convention n’est pas applicable à certaines parties déterminées de son territoire, de ses eaux intérieures, de ses eaux archipélagiques ou de sa mer territoriale, et il indique les raisons de cette déclaration dans celle-ci. Autant que possible et dans les meilleurs délais, l’État s’efforce de réunir les conditions dans lesquelles la présente Convention s’appliquera aux zones spécifiées dans sa déclaration; dès lors que cela sera réalisé, il retirera sa déclaration en totalité ou en partie.

Article 30 Réserves

A l’exception de l’article 29, aucune réserve ne peut être formulée à l’égard de la présente Convention.

Article 31 Amendements

• 1. Tout État partie peut, par voie de communication écrite adressée au Directeur général, proposer des amendements à la présente Convention. Le Directeur général transmet cette communication à tous les États parties. Si, dans les six mois qui suivent la date de transmission de la communication, la moitié au moins des État parties donne une réponse favorable à cette demande, le Directeur général présente cette proposition à la prochaine Conférence des États parties pour discussion et éventuelle adoption.

• 2. Les amendements sont adoptés à la majorité des deux tiers des États parties présents et votants.

• 3. Les amendements à la présente Convention, une fois adoptés, sont soumis aux États parties pour ratification, acceptation, approbation ou adhésion.

• 4. Pour les États parties qui les ont ratifiés, acceptés, approuvés ou y ont adhéré, les amendements à la présente Convention entrent en vigueur trois mois après le dépôt des instruments visés au paragraphe 3 du présent article par les deux tiers des État parties. Par la suite, pour chaque État ou territoire qui ratifie, accepte, approuve un amendement ou y adhère, cet amendement entre en vigueur trois mois après la date de dépôt par la Partie de son instrument de ratification, d’acceptation, d’approbation ou d’adhésion.

• 5. Un État ou un territoire qui devient partie à la présente Convention après l’entrée en vigueur d’un amendement conformément au paragraphe 4 du présent article est, faute d’avoir exprimé une intention différente, considéré comme étant :

  • a) partie à la présente Convention ainsi amendée ; et

  • b) partie à la présente Convention non amendée à l’égard de tout État partie qui n’est pas lié par cet amendement.

Article 32 Dénonciation

• 1. Un État partie peut dénoncer la présente Convention par voie de notification écrite adressée au Directeur général.

• 2. La dénonciation prend effet douze mois après la date de réception de la notification, à moins que celle-ci ne prévoie une date postérieure.

• 3. La dénonciation n’affecte en rien le devoir de tout État partie de s’acquitter de toutes les obligations énoncées dans la présente Convention auxquelles il serait soumis en vertu du droit international indépendamment de celle-ci.

Article 33 Les Règles

Les Règles annexées à la présente Convention font partie intégrante de celle-ci et, sauf disposition contraire expresse, une référence à la présente Convention renvoie aussi aux Règles.

Article 34 Enregistrement auprès de l’Organisation des Nations Unies

Conformément à l’article 102 de la Charte des Nations Unies, la présente Convention sera enregistrée au Secrétariat de l’Organisation des Nations Unies à la requête du Directeur général.

Article 35 Textes faisant foi

La présente Convention est établie en anglais, arabe, chinois, espagnol, français et russe, les six textes faisant également foi.

---

Annexe
Règles relatives aux interventions sur le patrimoine culturel subaquatique

I. PRINCIPES GENERAUX

Règle 1.

Pour préserver le patrimoine culturel subaquatique, la conservation in situ doit être considérée comme l’option prioritaire. En conséquence, les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique ne sont autorisées que lorsqu’il y est procédé d’une manière compatible avec la protection de ce patrimoine et peuvent être autorisées, à cette condition, lorsqu’elles contribuent de manière significative à la protection, à la connaissance ou à la mise en valeur dudit patrimoine.

Règle 2.

L’exploitation commerciale du patrimoine culturel subaquatique à des fins de transaction ou de spéculation ou sa dispersion irrémédiable est foncièrement incompatible avec la protection et la bonne gestion de ce patrimoine. Les éléments du patrimoine culturel subaquatique ne peuvent faire l’objet de transactions ni d’opérations de vente, d’achat ou de troc en tant qu’articles de nature commerciale.

La présente règle ne peut être interprétée comme empêchant :

• a) la fourniture de services archéologiques professionnels ou de services connexes nécessaires dont la nature et le but sont pleinement conformes à la présente Convention, sous réserve de l’autorisation des services compétents ;

• b) le dépôt d’éléments du patrimoine culturel subaquatique, récupérés dans le cadre d’un projet de recherche conduit en conformité avec la présente Convention, pourvu que ce dépôt ne porte pas atteinte à l’intérêt scientifique ou culturel ou à l’intégrité des éléments récupérés ni n’entraîne leur dispersion irrémédiable, qu’il soit conforme aux dispositions des règles 33 et 34 et qu’il soit soumis à l’autorisation des services compétents.

Règle 3.

Les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique ne le perturbent pas plus qu’il n’est nécessaire pour atteindre les objectifs du projet.

Règle 4.

Les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique font appel à des techniques et à des prospections non destructrices, de préférence à la récupération des objets. Si des fouilles ou la récupération se révèlent nécessaires à des fins d’étude scientifique ou de protection définitive du patrimoine culturel subaquatique, les méthodes et les techniques utilisées doivent être le moins destructrices possible et favoriser la préservation des vestiges.

Règle 5.

Les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique ne perturbent pas inutilement les restes humains ni les lieux sacrés.

Règle 6.

Les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique sont strictement réglementées afin que l’information culturelle, historique et archéologique recueillie soit dûment enregistrée.

Règle 7.

L’accès du public au patrimoine culturel subaquatique in situ doit être favorisé, sauf dans les cas où celui-ci serait incompatible avec la protection et la gestion du site.

Règle 8.

La coopération internationale en matière d’intervention sur le patrimoine culturel subaquatique est encouragée, en vue de favoriser les échanges fructueux d’archéologues et de spécialistes d’autres professions concernées et de mieux utiliser leurs compétences.

II. DESCRIPTIF DU PROJET

Règle 9.

Avant toute intervention, un descriptif du projet est élaboré et soumis pour autorisation aux services compétents, qui recueillent les avis scientifiques nécessaires.

Règle 10.

Le descriptif du projet comprend :

• a) un bilan des études préalables ou préliminaires ;

• b) l’énoncé et les objectifs du projet ;

• c) les méthodes et les techniques à employer ;

• d) le plan de financement ;

• e) le calendrier prévu d’exécution du projet ;

• f) la composition de l’équipe en charge du projet, avec indication des qualifications, fonctions et expérience de chacun de ses membres ;

• g) le programme des analyses et autres travaux à entreprendre après les activités de chantier ;

• h) un programme de conservation du matériel archéologique et du site, à mener en étroite coopération avec les services compétents ;

• i) une politique de gestion et d’entretien du site pour toute la durée du projet ;

• j) un programme de documentation ;

• k) un plan de sécurité ;

• l) une politique de l’environnement ;

• m) les modalités de collaboration avec des musées et d’autres institutions, scientifiques en particulier ;

• n) le plan d’établissement des rapports ;

• o) les modalités de dépôt des archives de fouille, y compris les éléments du patrimoine culturel subaquatique récupérés et

• p) un programme de publication.

Règle 11.

Les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique sont conduites conformément au descriptif du projet approuvé par les services compétents.

Règle 12.

Dans les cas de découverte imprévue ou de changement de circonstances, le descriptif du projet est réexaminé et modifié avec l’approbation des services compétents.

Règle 13.

Dans les cas d’urgence ou de découverte fortuite, des interventions sur le patrimoine culturel subaquatique, y compris des mesures conservatoires ou des activités de brève durée, en particulier de stabilisation du site, peuvent être autorisées, même en l’absence de descriptif de projet, afin de préserver le patrimoine culturel subaquatique.

III. ETUDES PREALABLES

Règle 14.

Les études préalables visées à la règle 10 (a) comprennent une évaluation de l’intérêt du patrimoine culturel subaquatique et de son environnement naturel et du risque qu’ils courent d’être endommagés par le projet prévu, ainsi que de la possibilité de recueillir des données répondant aux objectifs du projet.

Règle 15.

L’évaluation comprend également des études de base portant sur les observations historiques et archéologiques disponibles, les caractéristiques archéologiques et environnementales du site et les conséquences de toute intrusion éventuelle quant à la stabilité à long terme du patrimoine culturel subaquatique concerné par les interventions.

IV. OBJECTIFS, METHODES ET TECHNIQUES DU PROJET

Règle 16.

Les méthodes utilisées sont adaptées aux objectifs du projet et les techniques employées sont aussi peu perturbatrices que possible.

V. FINANCEMENT

Règle 17.

Sauf dans les cas où il y a urgence à protéger le patrimoine culturel subaquatique, une base de financement adéquate est assurée avant le début de toute intervention, à un niveau suffisant pour mener à bien toutes les étapes prévues dans le descriptif du projet, y compris la préservation, la documentation et la conservation du matériel archéologique récupéré, ainsi que l’élaboration et la diffusion des rapports.

Règle 18.

Le descriptif du projet établit que celui-ci pourra être dûment financé jusqu’à son achèvement, par l’obtention d’une garantie, par exemple.

Règle 19.

Le descriptif du projet comprend un plan d’urgence garantissant la préservation du patrimoine culturel subaquatique et de la documentation qui s’y rapporte au cas où le financement prévu serait interrompu.

VI. DUREE DU PROJET – CALENDRIER

Règle 20.

Avant toute intervention, un calendrier approprié est établi afin de garantir l’achèvement de toutes les étapes du projet, y compris la préservation, la documentation et la conservation des éléments du patrimoine culturel subaquatique récupérés, ainsi que l’élaboration et la diffusion des rapports.

Règle 21.

Le descriptif du projet comprend un plan d’urgence garantissant la préservation du patrimoine culturel subaquatique et de la documentation qui s’y rapporte au cas où le projet serait interrompu ou écourté.

VII. COMPETENCES ET QUALIFICATIONS

Règle 22.

Les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique ne peuvent être menées que sous la direction et le contrôle, et avec la présence régulière d’un spécialiste qualifié de l’archéologie subaquatique ayant une compétence scientifique adaptée à la nature du projet.

Règle 23.

Tous les membres de l’équipe en charge du projet possèdent des qualifications et une compétence reconnues en rapport avec leur mission.

VIII. PRESERVATION ET GESTION DU SITE

Règle 24.

Le programme de préservation prévoit le traitement des vestiges archéologiques pendant les interventions sur le patrimoine culturel subaquatique, pendant leur transport et à long terme. La préservation se fait selon les normes professionnelles en vigueur.

Règle 25.

Le programme de gestion du site prévoit la protection et la gestion in situ du patrimoine culturel subaquatique en cours de chantier et à son terme. Le programme comprend l’information du public, la mise en œuvre de moyens raisonnables pour la stabilisation du site, la surveillance, et la protection contre les intrusions.

IX. DOCUMENTATION

Règle 26.

Le programme de documentation comporte la documentation détaillée des interventions sur le patrimoine culturel subaquatique, y compris un rapport d’activité, répondant aux normes professionnelles de documentation archéologique en vigueur.

Règle 27.

La documentation comprend au minimum un inventaire détaillé du site, y compris l’indication de la provenance des éléments du patrimoine culturel subaquatique déplacés ou récupérés au cours des interventions sur le patrimoine culturel subaquatique, les carnets de chantier, les plans, les dessins, les coupes, ainsi que les photographies ou tout document sur d’autres supports.

X. SECURITE

Règle 28.

Un plan de sécurité adéquat est établi en vue de garantir la sécurité et la santé des membres de l’équipe en charge du projet et des tiers. Ce plan est conforme aux prescriptions légales et professionnelles en vigueur.

XI. ENVIRONNEMENT

Règle 29.

Une politique de l’environnement adéquate est élaborée afin d’empêcher toute atteinte indue aux fonds marins et à la vie marine.

XII. RAPPORTS

Règle 30.

Des rapports intérimaires et un rapport final sont présentés conformément au calendrier figurant dans le descriptif du projet et déposés dans les dépôts d’archives publiques appropriés.

Règle 31.

Chaque rapport comprend :

• a) un exposé des objectifs ;

• b) un exposé des méthodes et techniques employées ;

• c) un exposé des résultats obtenus ;

• d) la documentation graphique et photographique essentielle se rapportant à toutes les phases de l’intervention ;

• e) des recommandations concernant la préservation et la conservation des éléments du patrimoine culturel subaquatique récupérés, ainsi que celles du site ; et

• f) des recommandations relatives à des activités futures.

XIII. CONSERVATION DES ARCHIVES DU PROJET

Règle 32.

Les modalités de conservation des archives du projet sont arrêtées avant le début de toute intervention et figurent dans le descriptif du projet.

Règle 33.

Les archives du projet, comprenant les éléments du patrimoine culturel subaquatique récupérés et une copie de toute la documentation pertinente, sont, autant que possible, gardées intactes et complètes sous forme de collection, de manière à permettre aux spécialistes et au public d’y avoir accès, et de manière à assurer la conservation de ces archives. Ceci est réalisé le plus rapidement possible et, au plus tard, dans les dix ans suivant le terme du projet, dans la mesure où cela est compatible avec la conservation du patrimoine culturel subaquatique.

Règle 34.

Les archives du projet sont gérées conformément aux normes professionnelles internationales et sous réserve de l’aval des services compétents.

XIV. DIFFUSION

Règle 35.

Le projet prévoit, dans la mesure du possible, des actions d’éducation et la vulgarisation des résultats du projet, à l’intention du grand public.

Règle 36.

Pour chaque projet, un rapport final de synthèse est :

• a) rendu public dès que possible, compte tenu de la complexité du projet et de la nature confidentielle ou sensible de l’information ; et

• b) déposé auprès des archives publiques appropriées.

FAIT à Paris ce sixième jour de novembre 2001, en deux exemplaires authentiques portant la signature du Président de la Conférence générale réunie en sa trente-et-unième session, et du Directeur général de l’Organisation des Nations Unies pour l’éducation, la science et la culture, qui seront déposés dans les archives de l’Organisation des Nations Unies pour l’éducation, la science et la culture, et dont les copies certifiées conformes seront remises à tous les États et territoires visés à l’article 26 ainsi qu’à l’Organisation des Nations Unies.

---

C. VERTALING

Verdrag inzake de bescherming van het cultureel erfgoed onder water

De Algemene Conferentie van de Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, bijeengekomen te Parijs van 15 oktober tot en met 3 november 2001 tijdens haar eenendertigste zitting,

Erkennend het belang van cultureel erfgoed onder water als integraal onderdeel van het cultureel erfgoed van de mensheid en als een bijzonder belangrijk onderdeel van de geschiedenis van volkeren, naties en hun onderlinge betrekkingen inzake hun gemeenschappelijk erfgoed,

Zich bewust van het belang van het beschermen en behouden van het cultureel erfgoed onder water en van het feit dat de verantwoordelijkheid hiervoor bij alle staten berust,

Vaststellend de toenemende belangstelling en waardering van het publiek voor cultureel erfgoed onder water,

Overtuigd van het belang van onderzoek, informatie en educatie voor de bescherming en het behoud van cultureel erfgoed onder water,

Overtuigd van het recht dat het publiek heeft de educatieve en recreatieve voordelen te genieten die voortvloeien uit verantwoorde en niet-verstorende toegang tot in situ cultureel erfgoed onder water, en dat publieksvoorlichting een waardevolle bijdrage kan leveren aan de kennis, waardering en bescherming van dat erfgoed,

Zich bewust van het feit dat ongeoorloofde activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water een bedreiging vormen voor dat erfgoed en dat strengere maatregelen dienen te worden genomen om deze activiteiten te voorkomen,

Zich bewust van de behoefte aan een passend antwoord op de eventuele bijkomstige negatieve impact van legale activiteiten op het cultureel erfgoed onder water,

Zeer bezorgd over de toenemende commerciële exploitatie van cultureel erfgoed onder water, en met name over bepaalde activiteiten gericht op het verkopen, verkrijgen of ruilen van cultureel erfgoed onder water,

Zich bewust van de beschikbaarheid van geavanceerde technologie die ontdekking van en de toegang tot cultureel erfgoed onder water vergemakkelijkt,

Overtuigd dat samenwerking tussen staten, internationale organisaties, wetenschappelijke instellingen, vakwetenschappelijke organisaties, archeologen, duikers, overige belanghebbenden en het grote publiek essentieel is voor de bescherming van cultureel erfgoed onder water,

Overwegend dat het in kaart brengen, opgraven en beschermen van cultureel erfgoed onder water de beschikbaarheid en toepassing vereisen van speciale wetenschappelijke methoden en het gebruik van passende technieken en apparatuur alsmede een hoge mate van professionele specialisatie, wat uniforme criteria vergt,

In het besef dat het noodzakelijk is regels inzake de bescherming en het behoud van cultureel erfgoed onder water te codificeren en geleidelijk te ontwikkelen in overeenstemming met het internationaal recht en de internationale praktijk, met inbegrip van het UNESCO-overeenkomst inzake de middelen om de onrechtmatige invoer, uitvoer en eigendomsoverdracht van culturele goederen te verbieden en te verhinderen van 14 november 1970, de UNESCO-overeenkomst inzake de bescherming van het cultureel en natuurlijk erfgoed van de wereld van 16 november 1972 en het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee van 10 december 1982,

Zich committerend aan het verbeteren van de doeltreffendheid van maatregelen op internationaal, regionaal en nationaal niveau voor het behoud in situ of, indien nodig voor wetenschappelijke of beschermende doeleinden, voor het zorgvuldig bergen van cultureel erfgoed onder water,

Besloten hebbend tijdens haar negenentwintigste zitting dat dit vraagstuk het onderwerp van een internationaal verdrag zou moeten worden,

Neemt dit Verdrag aan op deze tweede dag van november 2001.

Artikel 1 Begripsomschrijvingen

Voor de toepassing van dit Verdrag:

• 1.

  • a. wordt verstaan onder „Cultureel erfgoed onder water” alle sporen van het menselijk bestaan met een cultureel, historisch of archeologisch karakter die zich gedurende ten minste 100 jaar periodiek of voortdurend geheel of gedeeltelijk onder water hebben bevonden, en in het bijzonder:

    • i. vindplaatsen, structuren, gebouwen, voorwerpen en menselijke resten, samen met hun archeologische en natuurlijke context;

    • ii. vaartuigen, luchtvaartuigen, andere voertuigen, of delen daarvan, hun lading of andere inhoud, samen met hun archeologische en natuurlijke context; en

    • iii. prehistorische voorwerpen.

  • b. worden op de zeebodem gelegde pijpleidingen en kabels niet beschouwd als cultureel erfgoed onder water.

  • c. worden andere installaties dan pijpleidingen en kabels, die op de zeebodem zijn geplaatst en nog in gebruik zijn, niet beschouwd als cultureel erfgoed onder water.

• 2.

  • a. wordt verstaan onder „staten die partij zijn” de staten die ermee hebben ingestemd door dit Verdrag te worden gebonden en waarvoor dit Verdrag in werking is getreden.

  • b. Dit Verdrag is van overeenkomstige toepassing op de in artikel 26, tweede lid, onderdeel b, bedoelde gebieden, die in overeenstemming met de in dat lid opgenomen voorwaarden partij worden bij dit Verdrag, en in die zin verwijst „staten die partij zijn” naar die gebieden.

• 3. verwijst „UNESCO” naar de Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur.

• 4. verwijst „Directeur-Generaal” naar de Directeur-Generaal van UNESCO.

• 5. wordt verstaan onder „Gebied” de zee- en oceaanbodem en de ondergrond ervan buiten de grenzen van de nationale rechtsmacht.

• 6. wordt verstaan onder „Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water” activiteiten waarbij cultureel erfgoed onder water het primaire doel is en die, direct of indirect, cultureel erfgoed onder water fysiek kunnen verstoren of anderszins kunnen beschadigen.

• 7. wordt verstaan onder „Activiteiten met bijkomstige schadelijke impact op cultureel erfgoed onder water” activiteiten die, hoewel deze cultureel erfgoed niet als primair doel of een van hun doelen hebben, cultureel erfgoed onder water fysiek kunnen verstoren of anderszins kunnen beschadigen.

• 8. wordt verstaan onder „vaartuigen en luchtvaartuigen van de staat” oorlogsschepen en andere vaartuigen of luchtvaartuigen die eigendom waren van een staat of die onder het gezag van die staat opereerden en die, op het tijdstip van zinken, uitsluitend werden gebruikt voor niet-commerciële overheidsdoeleinden, die als zodanig zijn geïdentificeerd en voldoen aan de begripsomschrijving van cultureel erfgoed onder water.

• 9. verwijst „Regels” naar de regels die betrekking hebben op activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water, bedoeld in artikel 33 van dit Verdrag.

Artikel 2 Doelstellingen en algemene beginselen

• 1. Met dit Verdrag wordt beoogd de bescherming van cultureel erfgoed onder water te waarborgen en te versterken.

• 2. Staten die partij zijn werken samen bij de bescherming van cultureel erfgoed onder water.

• 3. Staten die partij zijn zorgen voor het behoud van cultureel erfgoed onder water ten behoeve van de mensheid, in overeenstemming met de bepalingen van dit Verdrag.

• 4. Staten die partij zijn nemen individueel of, in voorkomend geval, gezamenlijk, alle passende maatregelen in overeenstemming met dit Verdrag en met het internationaal recht die nodig zijn om cultureel erfgoed onder water te beschermen en maken daartoe gebruik van de best bruikbare middelen die zij tot hun beschikking hebben en in overeenstemming met hun vermogen.

• 5. Het behoud in situ van cultureel erfgoed onder water wordt als voorkeursoptie beschouwd, alvorens activiteiten gericht op dit erfgoed worden toegestaan of verricht.

• 6. Geborgen cultureel erfgoed onder water wordt opgeslagen, bewaard en beheerd op een wijze die het langdurige behoud ervan waarborgt.

• 7. Cultureel erfgoed onder water wordt niet commercieel geëxploiteerd.

• 8. Overeenkomstig de praktijk van de staten en het internationaal recht, met inbegrip van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee, mag niets in dit Verdrag zo worden uitgelegd dat de regels van het internationaal recht en de praktijk van de staten met betrekking tot soevereine immuniteiten of de rechten van enige staat met betrekking tot zijn vaartuigen en luchtvaartuigen wijzigen.

• 9. Staten die partij zijn dragen er zorg voor dat alle menselijke resten die zich in de maritieme wateren bevinden met respect worden behandeld.

• 10. Verantwoorde, niet-verstorende toegang van het publiek tot in situ cultureel erfgoed onder water om te observeren of te documenteren wordt aangemoedigd om het publieke bewustzijn van, de waardering voor en bescherming van dit erfgoed te bevorderen, tenzij dergelijke toegang onverenigbaar is met de bescherming en het beheer ervan.

• 11. Geen enkele uit hoofde van dit Verdrag verrichte handeling of activiteit vormt een grond voor het maken, verdedigen of betwisten van enige aanspraak op nationale soevereiniteit of rechtsmacht.

Artikel 3 Verhouding tussen dit Verdrag en het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee

Geen enkele bepaling van dit Verdrag doet afbreuk aan de rechten, rechtsmacht en verplichtingen van staten uit hoofde van het internationaal recht, met inbegrip van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee. Het onderhavige Verdrag wordt uitgelegd en toegepast in de context van en op een wijze die verenigbaar is met het internationaal recht, met inbegrip van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee.

Artikel 4 Verhouding tot het bergingsrecht en het recht inzake schatvinding

Een activiteit die betrekking heeft op cultureel erfgoed onder water waarop dit Verdrag van toepassing is valt niet onder het bergingsrecht of het recht inzake schatvinding, tenzij:

• a. de activiteit is toegestaan door de bevoegde autoriteiten, en

• b. de activiteit volledig in overeenstemming is met dit Verdrag, en

• c. bij elke bergingsactiviteit de maximale bescherming van het cultureel erfgoed onder water gewaarborgd wordt.

Artikel 5 Activiteiten met bijkomstige schadelijke impact op het cultureel erfgoed onder water

Elke staat die partij is gebruikt de best bruikbare middelen die hij tot zijn beschikking heeft ter voorkoming of beperking van alle negatieve effecten die kunnen voortvloeien uit activiteiten met bijkomstige schadelijke impact op het cultureel erfgoed onder water die onder zijn rechtsmacht vallen.

Artikel 6 Bilaterale, regionale of andere multilaterale overeenkomsten

• 1. Staten die partij zijn worden aangemoedigd bilaterale, regionale of andere multilaterale overeenkomsten tot stand te brengen of bestaande overeenkomsten te verbeteren, voor het behoud van cultureel erfgoed onder water. Al deze overeenkomsten dienen volledig in overeenstemming te zijn met de bepalingen van dit Verdrag en mogen het universele karakter ervan niet afzwakken. Staten kunnen in dergelijke overeenkomsten regels en voorschriften aannemen die een betere bescherming van cultureel erfgoed onder water waarborgen dan die aangenomen bij dit Verdrag.

• 2. Partijen bij deze bilaterale, regionale of andere multilaterale overeenkomsten kunnen staten die een verifieerbare band, in het bijzonder een culturele, historische of archeologische band, met het desbetreffende cultureel erfgoed onder water hebben, uitnodigen zich aan te sluiten bij deze overeenkomsten.

• 3. Dit Verdrag brengt geen verandering in de rechten en verplichtingen van staten die partij zijn met betrekking tot de bescherming van gezonken vaartuigen die voortvloeien uit andere bilaterale, regionale of multilaterale overeenkomsten die tot stand zijn gekomen voor de aanneming van dit Verdrag, in het bijzonder wanneer zulke rechten en verplichtingen in overeenstemming zijn met de doelstellingen van dit Verdrag.

Artikel 7 Cultureel erfgoed onder water in binnenwateren, archipelwateren en de territoriale zee

• 1. Staten die partij zijn hebben, bij de uitoefening van hun soevereiniteit, het exclusieve recht activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water in hun binnenwateren, archipelwateren en territoriale zee te reguleren en toe te staan.

• 2. Onverminderd andere internationale overeenkomsten en regels van internationaal recht inzake de bescherming van cultureel erfgoed onder water, schrijven de staten die partij zijn voor dat de Regels worden toegepast op activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water in hun binnenwateren, archipelwateren en territoriale zee.

• 3. In hun archipelwateren en territoriale zee dienen de staten die partij zijn, bij de uitoefening van hun soevereiniteit en overeenkomstig de algemene praktijk tussen staten, met het oog op samenwerking tot het totstandbrengen van de beste methoden om vaartuigen en luchtvaartuigen van de staat te beschermen, de vlaggenstaat die partij is bij dit Verdrag en, in voorkomend geval, andere staten met een verifieerbare band, in het bijzonder een culturele, historische of archeologische band, in kennis te stellen van de ontdekking van deze identificeerbare vaartuigen en luchtvaartuigen van de staat.

Artikel 8 Cultureel erfgoed onder water in de aansluitende zone

Onverminderd en in aanvulling op de artikelen 9 en 10 en in overeenstemming met artikel 303, tweede lid, van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee, kunnen staten die partij zijn activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water in hun aansluitende zone reguleren en toestaan. Als zij dit doen, schrijven zij toepassing van de Regels voor.

Artikel 9 Meldingen en kennisgevingen in de exclusieve economische zone en op het continentaal plat

• 1. Alle staten die partij zijn, hebben een verantwoordelijkheid tot bescherming van cultureel erfgoed onder water in de exclusieve economische zone en op het continentaal plat in overeenstemming met dit Verdrag.

  Dienovereenkomstig:

  • a. eist een staat die partij is dat wanneer een van zijn onderdanen of een vaartuig dat onder zijn vlag vaart cultureel erfgoed onder water dat zich in zijn exclusieve economische zone of op zijn continentaal plat bevindt, ontdekt of van plan is activiteiten te verrichten gericht op dat erfgoed, de onderdaan of de kapitein van het vaartuig deze vondst of activiteit aan hem meldt;

  • b. in de exclusieve economische zone of op het continentaal plat van een andere staat die partij is:

    • i. eisen staten die partij zijn dat de onderdaan of de kapitein van het vaartuig deze vondst of activiteit aan hen en aan de andere staat die partij is meldt;

    • ii. of, als alternatief, eist een staat die partij is dat de onderdaan of de kapitein van het vaartuig deze vondst of activiteit aan hem meldt en waarborgt hij de snelle en effectieve doorzending van deze meldingen aan alle andere staten die partij zijn.

• 2. Bij de nederlegging van zijn akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding geeft een staat die partij is de wijze aan waarop meldingen ingevolge het eerste lid, onderdeel b, van dit artikel worden doorgezonden.

• 3. Een staat die partij is stelt de Directeur-Generaal in kennis van de aan hem ingevolge het eerste lid van dit artikel gemelde vondsten of activiteiten.

• 4. De Directeur-Generaal stelt de informatie die hem ingevolge het derde lid van dit artikel ter kennis is gebracht onverwijld beschikbaar aan alle staten die partij zijn.

• 5. Elke staat die partij is kan aan de staat die partij is in wiens exclusieve economische zone of op wiens continentaal plat het cultureel erfgoed onder water zich bevindt kenbaar maken dat hij geconsulteerd wenst te worden over de wijze waarop de effectieve bescherming van dit erfgoed gewaarborgd kan worden. Deze verklaring dient gebaseerd te zijn op een verifieerbare band, in het bijzonder een culturele, historische of archeologische band, met het desbetreffende cultureel erfgoed onder water.

Artikel 10 Bescherming van cultureel erfgoed onder water in de exclusieve economische zone en op het continentaal plat

• 1. Er wordt geen toestemming gegeven voor activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water dat zich in de exclusieve economische zone of op het continentaal plat bevindt, anders dan in overeenstemming met de bepalingen van dit artikel.

• 2. Een staat die partij is in wiens exclusieve economische zone of op wiens continentaal plat het cultureel erfgoed onder water zich bevindt heeft het recht elke activiteit gericht op dit erfgoed te verbieden of toe te staan teneinde te voorkomen dat er inbreuk wordt gepleegd op zijn soevereine rechten of rechtsmacht zoals voorzien in het internationaal recht, met inbegrip van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee.

• 3. Wanneer cultureel erfgoed onder water is ontdekt of er een activiteit gericht op cultureel erfgoed onder water wordt voorgenomen in de exclusieve economische zone of op het continentaal plat van een staat die partij is, dan dient deze staat die partij is:

  • a. alle andere staten die partij zijn die ingevolge artikel 9, vijfde lid, hun belang kenbaar hebben gemaakt te consulteren over de beste manier om het cultureel erfgoed onder water te beschermen;

  • b. dergelijke consultaties als „coördinerende staat” te coördineren, tenzij hij uitdrukkelijk verklaart dit niet te willen doen, in welk geval de staten die partij zijn die ingevolge artikel 9, vijfde lid, hun belang kenbaar hebben gemaakt een coördinerende staat aanwijzen.

• 4. Onverminderd de plicht van alle staten die partij zijn cultureel erfgoed onder water te beschermen door het nemen van alle uitvoerbare maatregelen in overeenstemming met het internationaal recht om onmiddellijk gevaar voor het cultureel erfgoed onder water, waaronder plundering, te voorkomen, kan de coördinerende staat, overeenkomstig dit Verdrag en, indien nodig, voordat consultatie heeft plaatsgevonden, alle uitvoerbare maatregelen nemen en/of alle noodzakelijke toestemmingen geven teneinde onmiddellijk gevaar voor het cultureel erfgoed onder water te voorkomen, ongeacht of dit onmiddellijk gevaar voortvloeit uit menselijke activiteiten, waaronder plundering, of andere oorzaken. Bij het nemen van dergelijke maatregelen kunnen de andere staten die partij zijn om bijstand worden verzocht.

• 5. De coördinerende staat:

  • a. voert de beschermende maatregelen uit die zijn overeengekomen door de staten die deelnemen aan de consultatie, waaronder de coördinerende staat, tenzij de staten die deelnemen aan de consultatie, waaronder de coördinerende staat, overeenkomen dat een andere staat die partij is deze maatregelen uitvoert;

  • b. geeft alle noodzakelijke toestemmingen voor deze overeengekomen maatregelen in overeenstemming met de Regels, tenzij de staten die deelnemen aan de consultatie, met inbegrip van de coördinerende staat, overeenkomen dat een andere staat die partij is deze toestemmingen geeft;

  • c. kan elk noodzakelijk vooronderzoek naar het cultureel erfgoed onder water uitvoeren en geeft alle daartoe noodzakelijke toestemmingen en stelt de Directeur-Generaal onverwijld in kennis van de resultaten van dit onderzoek, die deze informatie vervolgens onverwijld beschikbaar stelt aan de andere staten die partij zijn.

• 6. Bij het coördineren van de consultaties, het nemen van maatregelen, uitvoeren van vooronderzoek en/of het geven van toestemmingen uit hoofde van dit artikel handelt de coördinerende staat namens de gezamenlijke staten die partij zijn en niet in zijn eigen belang. Een dergelijke handeling vormt op zichzelf geen grond voor aanspraken op voorkeursrechten of rechtsmacht waarin niet is voorzien in het internationaal recht, met inbegrip van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee.

• 7. Met inachtneming van de bepalingen van het tweede en vierde lid van dit artikel mag geen activiteit gericht op vaartuigen en luchtvaartuigen van de staat worden uitgevoerd zonder de toestemming van de vlaggenstaat en de medewerking van de coördinerende staat.

Artikel 11 Meldingen en kennisgevingen in het Gebied

• 1. Alle staten die partij zijn, zijn verantwoordelijk voor de bescherming van cultureel erfgoed onder water in het Gebied in overeenstemming met dit Verdrag en artikel 149 van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee. Wanneer een onderdaan of een vaartuig dat vaart onder de vlag van een staat die partij is cultureel erfgoed onder water in het Gebied ontdekt of van plan is er activiteiten te verrichten gericht op dat erfgoed, eist de staat die partij is derhalve dat zijn onderdaan of de kapitein van het vaartuig deze vondst of activiteit aan hem meldt;

• 2. Staten die partij zijn stellen de Directeur-Generaal en de Secretaris-Generaal van de Internationale Zeebodemautoriteit in kennis van de aan hen gemelde vondsten of activiteiten.

• 3. De Directeur-Generaal stelt de door de staten die partij zijn verstrekte informatie onverwijld beschikbaar aan alle staten die partij zijn.

• 4. Elke staat die partij is kan aan de Directeur-Generaal kenbaar maken dat hij geconsulteerd wenst te worden over de wijze waarop de effectieve bescherming van dit cultureel erfgoed onder water gewaarborgd kan worden. Een dergelijke verklaring dient gebaseerd te zijn op een verifieerbare band met het desbetreffende cultureel erfgoed onder water, waarbij met name rekening wordt gehouden met de voorkeursrechten van staten die het culturele, historische of archeologische herkomstland zijn van het desbetreffende erfgoed.

Artikel 12 Bescherming van cultureel erfgoed onder water in het Gebied

• 1. Er wordt geen toestemming gegeven voor activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water dat zich in het Gebied bevindt, anders dan in overeenstemming met de bepalingen van dit artikel.

• 2. De Directeur-Generaal nodigt alle staten die partij zijn die ingevolge artikel 11, vierde lid, hun belang kenbaar hebben gemaakt uit voor consultatie over de wijze waarop het cultureel erfgoed onder water het best beschermd kan worden en om een staat die partij is te benoemen die dergelijke consultaties als „coördinerende staat” coördineert. De Directeur-Generaal nodigt tevens de Internationale Zeebodemautoriteit uit deel te nemen aan die consultatie.

• 3. Alle staten die partij zijn kunnen alle uitvoerbare maatregelen nemen in overeenstemming met dit Verdrag, indien nodig voordat consultatie heeft plaatsgevonden, teneinde onmiddellijk gevaar voor het cultureel erfgoed onder water te voorkomen, ongeacht of dit gevaar voortvloeit uit menselijke activiteiten, waaronder plundering, of andere oorzaken.

• 4. De coördinerende staat:

  • a. voert de beschermende maatregelen uit die zijn overeengekomen door de staten die deelnemen aan de consultatie, waaronder de coördinerende staat, tenzij de staten die deelnemen aan de consultatie, waaronder de coördinerende staat, overeenkomen dat een andere staat die partij is deze maatregelen uitvoert; en

  • b. geeft alle noodzakelijke toestemmingen voor deze overeengekomen maatregelen in overeenstemming met dit Verdrag tenzij de staten die deelnemen aan de consultatie, waaronder de coördinerende staat, overeenkomen dat een andere staat die partij is deze toestemmingen geeft;

• 5. De coördinerende staat kan elk noodzakelijk vooronderzoek uitvoeren naar het cultureel erfgoed onder water en geeft alle daartoe noodzakelijke toestemmingen en stelt de Directeur-Generaal onverwijld in kennis van de resultaten, die deze informatie vervolgens beschikbaar stelt aan de overige staten die partij zijn.

• 6. Bij het coördineren van de consultatie, het nemen van maatregelen, uitvoeren van vooronderzoek en/of het geven van toestemmingen uit hoofde van dit artikel handelt de coördinerende staat in het belang van de gehele mensheid namens alle staten die partij zijn. In het bijzonder zal rekening gehouden worden met de voorkeursrechten van staten die het culturele, historische of archeologische herkomstland zijn van het desbetreffende cultureel erfgoed onder water.

• 7. Een staat die partij is mag geen activiteit gericht op vaartuigen en luchtvaartuigen van de staat uitvoeren of toestaan in het Gebied zonder de toestemming van de vlaggenstaat.

Artikel 13 Soevereine immuniteit

Oorlogsschepen en andere overheidsvaartuigen of militaire luchtvaartuigen met soevereine immuniteit, die worden ingezet voor niet-commerciële doeleinden, die hun normale operaties uitvoeren en niet betrokken zijn bij activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water, worden niet verplicht vondsten van cultureel erfgoed onder water te melden uit hoofde van de artikelen 9, 10, 11 en 12 van dit Verdrag. Niettemin waarborgen staten die partij zijn, door het aannemen van passende maatregelen die de operaties of operationele capaciteiten van hun oorlogsschepen of andere overheidsvaartuigen of militaire luchtvaartuigen met soevereine immuniteit die worden ingezet voor niet-commerciële doeleinden niet hinderen, dat zij, voor zover redelijk en praktisch uitvoerbaar, voldoen aan de artikelen 9, 10, 11 en 12 van dit Verdrag.

Artikel 14 Controle op de invoer op het grondgebied, de handel en het bezit

Staten die partij zijn nemen maatregelen ter voorkoming van de invoer op hun grondgebied, de handel in of het bezit van onrechtmatig geëxporteerde en/of geborgen cultureel erfgoed onder water, indien de berging in strijd was met dit Verdrag.

Artikel 15 Niet-gebruik van gebieden onder de rechtsmacht van staten die partij zijn

Staten die partij zijn nemen maatregelen om het gebruik van hun grondgebied, met inbegrip van hun zeehavens, alsmede kunstmatige eilanden, installaties en structuren onder hun exclusieve rechtsmacht of controle, ter ondersteuning van activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water die niet in overeenstemming zijn met de bepalingen van dit Verdrag te verbieden.

Artikel 16 Maatregelen met betrekking tot onderdanen en vaartuigen

Staten die partij zijn nemen alle uitvoerbare maatregelen om te waarborgen dat hun onderdanen en vaartuigen die onder hun vlag varen zich onthouden van activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water op een wijze die niet in overeenstemming is met dit Verdrag.

Artikel 17 Sancties

• 1. Elke staat die partij is legt sancties op voor schendingen van maatregelen die hij heeft genomen om dit Verdrag uit te voeren.

• 2. De sancties die van toepassing zijn op schendingen dienen zwaar genoeg te zijn om naleving van dit Verdrag te waarborgen en schendingen, waar dan ook, te ontmoedigen en dienen de overtreders de voordelen ontleend aan hun illegale activiteiten te ontnemen.

• 3. Staten die partij zijn werken samen om handhaving van de uit hoofde van dit artikel opgelegde sancties te waarborgen.

Artikel 18 Inbeslagneming en terbeschikkingstelling van cultureel erfgoed onder water

• 1. Elke staat die partij is neemt maatregelen die voorzien in de inbeslagneming van cultureel erfgoed onder water dat zich op zijn grondgebied bevindt dat is geborgen op een wijze die niet in overeenstemming is met de bepalingen van dit Verdrag.

• 2. Elke staat die partij is die uit hoofde van dit Verdrag cultureel erfgoed onder water in beslag heeft genomen, registreert en beschermt het en neemt alle redelijke maatregelen om het in stand te houden.

• 3. Elke staat die partij is stelt de Directeur-Generaal en iedere andere staat met een verifieerbare band, in het bijzonder een culturele, historische of archeologische band, met het desbetreffende cultureel erfgoed onder water in kennis van elke inbeslagneming van cultureel erfgoed onder water die het heeft gedaan uit hoofde van dit Verdrag.

• 4. Een staat die partij is die cultureel erfgoed onder water in beslag heeft genomen, waarborgt dat de terbeschikkingstelling ervan het algemeen belang ten goede komt, waarbij rekening wordt gehouden met de noodzaak tot conservering en onderzoek, de noodzaak een verspreide collectie weer bijeen te brengen, de behoefte aan publieke toegankelijkheid, tentoonstelling en educatie en de belangen van iedere staat met een verifieerbare band, in het bijzonder een culturele, historische of archeologische band, met het desbetreffende cultureel erfgoed onder water.

Artikel 19 Samenwerking en het delen van informatie

• 1. Staten die partij zijn werken samen en verlenen elkaar bijstand bij de bescherming en het beheer van cultureel erfgoed onder water uit hoofde van dit Verdrag, met inbegrip van, indien uitvoerbaar, samenwerking bij het onderzoeken, het opgraven, het documenteren, het behoud, het bestuderen en het tonen van dergelijk erfgoed.

• 2. Voor zover verenigbaar is met de doelstellingen van dit Verdrag verbindt elke staat die partij is zich ertoe informatie over cultureel erfgoed onder water te delen met andere staten die partij zijn, met inbegrip van de ontdekking van erfgoed, de locatie van erfgoed, erfgoed dat opgegraven of geborgen is in strijd met dit Verdrag of anderszins in strijd met het internationaal recht, toepasselijke wetenschappelijke methoden en technologieën, en juridische ontwikkelingen met betrekking tot dit erfgoed.

• 3. Informatie die wordt gedeeld tussen staten die partij zijn, of tussen UNESCO en staten die partij zijn, met betrekking tot de ontdekking of locatie van cultureel erfgoed onder water wordt vertrouwelijk behandeld en blijft voorbehouden aan de bevoegde autoriteiten van de staten die partij zijn, voor zover in overeenstemming met hun nationale wetgeving, zo lang de openbaarmaking van deze informatie een gevaar of anderszins een risico kan vormen voor het behoud van dit cultureel erfgoed onder water.

• 4. Elke staat die partij is neemt alle uitvoerbare maatregelen om, voor zover mogelijk onder andere door middel van daartoe geëigende internationale databases, informatie te verspreiden over cultureel erfgoed onder water dat is opgegraven of geborgen in strijd met dit Verdrag of anderszins in strijd met het internationaal recht.

Artikel 20 Bewustmaking van het publiek

Elke staat die partij is neemt alle uitvoerbare maatregelen om het publiek bewust te maken van de waarde en betekenis van cultureel erfgoed onder water en van het belang van de bescherming ervan uit hoofde van dit Verdrag.

Artikel 21 Training in onderwaterarcheologie

Staten die partij zijn werken samen bij het voorzien in training in onderwaterarcheologie, in technieken voor het behoud van cultureel erfgoed onder water en, onder overeengekomen voorwaarden, in de overdracht van technologie met betrekking tot cultureel erfgoed onder water.

Artikel 22 Bevoegde autoriteiten

• 1. Teneinde de juiste uitvoering van dit Verdrag te waarborgen, stellen staten die partij zijn bevoegde autoriteiten in of versterken bestaande autoriteiten waar nodig, ten behoeve van het opstellen, onderhouden en actualiseren van een inventaris van cultureel erfgoed onder water, het effectief beschermen, behouden, tonen en beheren van cultureel erfgoed onder water, alsmede ten behoeve van de onderzoeken en educatie die vereist zijn.

• 2. Staten die partij zijn stellen de Directeur-Generaal in kennis van de namen en adressen van hun bevoegde autoriteiten met betrekking tot cultureel erfgoed onder water.

Artikel 23 Vergaderingen van staten die partij zijn

• 1. De Directeur-Generaal roept een vergadering van staten die partij zijn bijeen binnen één jaar na de inwerkingtreding van dit Verdrag en vervolgens ten minste eenmaal per twee jaar. Op verzoek van de meerderheid van staten die partij zijn, roept de Directeur-Generaal een buitengewone vergadering van staten die partij zijn bijeen.

• 2. De vergadering van staten die partij zijn bepaalt haar eigen taken en verantwoordelijkheden.

• 3. De vergadering van staten die partij zijn stelt haar eigen reglement van orde vast.

• 4. De vergadering van staten die partij zijn kan een wetenschappelijke en technische adviesraad instellen die is samengesteld uit deskundigen die door staten die partij zijn worden voorgedragen, rekening houdend met het beginsel van een evenwichtige geografische spreiding en de wenselijkheid van evenwicht tussen geslachten.

• 5. De wetenschappelijke en technische adviesraad verleent op passende wijze bijstand aan de vergadering van staten die partij zijn bij vraagstukken van wetenschappelijke of technische aard met betrekking tot de uitvoering van de Regels.

Artikel 24 Secretariaat voor dit Verdrag

• 1. De Directeur-Generaal voorziet in de functie van een secretariaat voor dit Verdrag.

• 2. De verplichtingen van het secretariaat omvatten met name:

  • a. het organiseren van vergaderingen van staten die partij zijn als bedoeld in artikel 23, eerste lid; en

  • b. het bijstaan van staten die partij zijn bij het uitvoeren van de besluiten van de vergaderingen van de staten die partij zijn.

Artikel 25 Vreedzame geschillenbeslechting

• 1. Ieder geschil tussen twee of meer staten die partij zijn betreffende de uitlegging of de toepassing van dit Verdrag zullen het onderwerp zijn van onderhandelingen in goed vertrouwen of een andere wijze van vreedzame geschillenbeslechting naar eigen keuze.

• 2. Indien deze onderhandelingen niet binnen een redelijke termijn leiden tot beslechting van het geschil, kan het na overeenstemming tussen de betrokken staten die partij zijn ter bemiddeling worden voorgelegd aan UNESCO.

• 3. Indien er geen bemiddeling plaatsvindt of indien de bemiddeling niet leidt tot beslechting van het geschil, zijn de bepalingen inzake de geschillenbeslechting vervat in Deel XV van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee van overeenkomstige toepassing op elk geschil tussen staten die partij zijn bij dit Verdrag betreffende de uitlegging of toepassing van dit Verdrag, ongeacht of zij partij zijn bij het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee.

• 4. Een door een staat die partij is bij dit Verdrag en bij het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee uit hoofde van artikel 287 van dat verdrag gekozen procedure dient van toepassing te zijn op de geschillenbeslechting ingevolge dit artikel, tenzij die staat die partij is, bij de bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring van of toetreding tot dit Verdrag of op enig tijdstip daarna uit hoofde van artikel 287 een andere procedure kiest voor de geschillenbeslechting die voortvloeit uit dit Verdrag.

• 5. Het staat een staat die partij is bij dit Verdrag en die geen partij is bij het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee, vrij om bij de bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring van of toetreding tot dit Verdrag of op enig tijdstip daarna door middel van een schriftelijke verklaring te kiezen voor een of meer van de wijzen van geschillenbeslechting vervat in artikel 287, eerste lid, van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee, voor het beslechten van geschillen uit hoofde van dit artikel. Artikel 287 is van toepassing op een dergelijke verklaring alsmede op elk geschil waarbij een dergelijke staat partij is dat niet onder een van kracht zijnde verklaring valt. Ten behoeve van conciliatie en arbitrage in overeenstemming met de Bijlagen V en VII van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee is een dergelijke staat bevoegd bemiddelaars en arbiters te benoemen voor opname in de lijsten bedoeld in Bijlage V, artikel 2, en in Bijlage VII, artikel 2, voor de beslechting van geschillen die voortvloeien uit dit Verdrag.

Artikel 26 Bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding

• 1. Dit Verdrag dient te worden bekrachtigd, aanvaard of goedgekeurd door de lidstaten van UNESCO.

• 2. Dit Verdrag staat open voor toetreding door:

  • a. Staten die geen lid zijn van UNESCO maar wel lid zijn van de Verenigde Naties of van een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties of van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie alsmede door staten die partij zijn bij het Statuut van het Internationaal Gerechtshof en elke andere staat die door de Algemene Conferentie van UNESCO wordt uitgenodigd tot dit Verdrag toe te treden;

  • b. gebieden die een door de Verenigde Naties als dusdanig erkende volledige interne autonomie genieten, maar niet volledig onafhankelijk zijn overeenkomstig Resolutie 1514 (XV) van de Algemene Vergadering, en die bevoegd zijn voor de aangelegenheden die in dit Verdrag worden geregeld, alsook om over deze aangelegenheden verdragen te sluiten.

• 3. De akten van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding dienen te worden nedergelegd bij de Directeur-Generaal.

Artikel 27 Inwerkingtreding

Dit Verdrag treedt in werking drie maanden na de datum van de nederlegging van de twintigste akte als bedoeld in artikel 26, evenwel uitsluitend voor de twintig staten of gebieden die hun onderscheiden akten hebben nedergelegd. Voor elke andere staat of elk ander gebied treedt het in werking drie maanden na de datum waarop die staat of dat gebied zijn akte heeft nedergelegd.

Artikel 28 Verklaring ten aanzien van binnenwateren

Bij de bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring van of toetreding tot dit Verdrag of op elk tijdstip daarna kan elke staat of elk gebied verklaren dat de Regels van toepassing zijn op binnenwateren die geen maritiem karakter hebben.

Artikel 29 Beperking van de geografische reikwijdte

Een staat of gebied kan ten tijde van de bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring van of toetreding tot dit Verdrag bij de depositaris verklaring indienen dat dit Verdrag niet van toepassing is op bepaalde delen van zijn grondgebied, binnenwateren, archipelwateren of territoriale zee, en geeft daarin de redenen aan voor deze verklaring. Deze staat zorgt, voor zover uitvoerbaar en zo spoedig mogelijk, voor omstandigheden waardoor dit Verdrag van toepassing wordt op de in zijn verklaring aangegeven gebieden en trekt daartoe zodra dit is bewerkstelligd zijn verklaring geheel of gedeeltelijk in.

Artikel 30 Voorbehouden

Uitgezonderd artikel 29 zijn voorbehouden op dit Verdrag niet toegestaan.

Artikel 31 Wijzigingen

• 1. Een staat die partij is kan door middel van een schriftelijke mededeling gericht aan de Directeur-Generaal voorstellen doen tot wijziging van dit Verdrag. De Directeur-Generaal verzendt deze mededeling aan alle staten die partij zijn. Indien, binnen zes maanden na de datum van verzending van de mededeling, ten minste de helft van de staten die partij zijn instemt met het verzoek, legt de Directeur-Generaal een dergelijk voorstel voor aan de volgende vergadering van de staten die partij zijn ter bespreking en eventuele aanneming ervan.

• 2. Wijzigingen worden aangenomen door een tweederdemeerderheid van staten die partij zijn die aanwezig zijn en hun stem uitbrengen.

• 3. Zodra wijzigingen van dit Verdrag zijn aangenomen dienen deze door staten die partij zijn te worden bekrachtigd, aanvaard, goedgekeurd of dienen zij hiertoe toe te treden.

• 4. Voor staten die partij zijn die deze wijzigingen hebben bekrachtigd, aanvaard, goedgekeurd of die ertoe zijn toegetreden, treden zij in werking drie maanden na de nederlegging van de in het derde lid van dit artikel bedoelde akten door twee derde van de staten die partij zijn. Vervolgens treedt de genoemde wijziging voor elke staat die of elk gebied dat partij is dat deze bekrachtigt, aanvaardt, goedkeurt of ertoe toetreedt in werking drie maanden na de datum van de nederlegging door die partij van zijn akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding.

• 5. Een staat die of gebied dat partij wordt bij dit Verdrag na de inwerkingtreding van wijzigingen overeenkomstig het vierde lid van dit artikel wordt geacht, tenzij blijk wordt gegeven van een andere bedoeling:

  • a. partij te zijn bij het aldus gewijzigde Verdrag; en

  • b. partij te zijn bij het ongewijzigde Verdrag ten aanzien van elke staat die partij is die niet gebonden is door de wijziging.

Artikel 32 Opzegging

• 1. Een staat die partij is kan door middel van een schriftelijke kennisgeving gericht aan de Directeur-Generaal dit Verdrag opzeggen.

• 2. De opzegging wordt van kracht twaalf maanden na de datum van ontvangst van de kennisgeving, tenzij in de kennisgeving een latere datum wordt aangegeven.

• 3. De opzegging tast in geen geval de plicht aan van staten die partij zijn elke verplichting na te komen die vervat is in dit Verdrag en die los van dit Verdrag ook uit hoofde van het internationaal recht op hen zou rusten.

Artikel 33 De Regels

De Regels in de bijlage bij dit Verdrag vormen integraal onderdeel van dit Verdrag en, tenzij uitdrukkelijk anders wordt bepaald, omvat een verwijzing naar dit Verdrag eveneens een verwijzing naar de Regels.

Artikel 34 Registratie bij de Verenigde Naties

In overeenstemming met artikel 102 van het Handvest van de Verenigde Naties wordt dit Verdrag op verzoek van de Directeur-Generaal geregistreerd bij het Secretariaat van de Verenigde Naties.

Artikel 35 Authentieke teksten

Dit Verdrag is opgesteld in de Arabische, de Chinese, de Engelse, de Franse, de Russische en de Spaanse taal, waarbij alle teksten gelijkelijk authentiek zijn.

---

Bijlage
Regels inzake activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water

I. ALGEMENE BEGINSELEN

Regel 1.

Bescherming van cultureel erfgoed onder water door behoud in situ wordt als de voorkeursoptie beschouwd. Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water worden derhalve toegestaan op een wijze die verenigbaar is met de bescherming van dat erfgoed en kunnen, op die voorwaarde, worden toegestaan met als doel het leveren van een wezenlijke bijdrage aan de bescherming, kennis of waardering van cultureel erfgoed onder water.

Regel 2.

De commerciële exploitatie van cultureel erfgoed onder water ten behoeve van handel of speculatie of de onomkeerbare verspreiding ervan is fundamenteel onverenigbaar met de bescherming en het adequate beheer van cultureel erfgoed onder water. Cultureel erfgoed onder water wordt niet als commercieel goed verhandeld, verkocht, gekocht of geruild.

Deze Regel mag niet zodanig worden uitgelegd dat zij het volgende verhindert:

• a. het leveren van professionele archeologische diensten of daarmee verband houdende diensten waarvan de aard en het doel volledig in overeenstemming zijn met dit Verdrag en onder voorbehoud van de toestemming van de bevoegde autoriteiten;

• b. de opslag van cultureel erfgoed onder water dat in de loop van een onderzoeksproject in overeenstemming met dit Verdrag is geborgen, op voorwaarde dat deze opslag geen afbreuk doet aan het wetenschappelijk of cultureel belang of de integriteit van het geborgen materiaal noch resulteert in de onomkeerbare verspreiding ervan, dat deze in overeenstemming is met de bepalingen van de Regels 33 en 34 en onder voorbehoud van de toestemming van de bevoegde autoriteiten.

Regel 3.

Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water zullen het cultureel erfgoed onder water niet meer verstoren dan voor het bereiken van de doeleinden van het project noodzakelijk is.

Regel 4.

Bij activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water moet de voorkeur worden gegeven aan non-destructieve technieken en onderzoeksmethoden boven het bergen van voorwerpen. Indien een opgraving of berging noodzakelijk blijkt met het oog op wetenschappelijk onderzoek of voor de uiteindelijke bescherming van cultureel erfgoed onder water, moeten de gebruikte methoden en technieken zo min mogelijk destructief zijn en bijdragen aan het behoud van de overblijfselen.

Regel 5.

Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water verstoren menselijke resten of heilige plaatsen niet onnodig.

Regel 6.

Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water worden streng gereguleerd om te waarborgen dat culturele, historische en archeologische informatie naar behoren wordt geregistreerd.

Regel 7.

De toegang van het publiek tot het in situ cultureel erfgoed onder water wordt bevorderd, behalve wanneer deze toegang onverenigbaar is met de bescherming en het beheer van de vindplaats.

Regel 8.

Internationale samenwerking bij activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water wordt aangemoedigd teneinde de effectieve uitwisseling of inzet van archeologen en specialisten uit andere relevante vakgebieden te bevorderen.

II. PROJECTPLAN

Regel 9.

Voorafgaand aan een activiteit gericht op cultureel erfgoed onder water wordt een projectplan voor de activiteit opgesteld en ter goedkeuring en wetenschappelijke beoordeling voorgelegd aan de bevoegde autoriteiten.

Regel 10.

Het projectplan omvat:

• a. een evaluatie van eerder onderzoek of vooronderzoek;

• b. de omschrijving en doelstellingen van het project;

• c. de te hanteren methoden en technieken;

• d. de verwachte financiering;

• e. het beoogde tijdschema voor de afronding van het project;

• f. de samenstelling van het team en de kwalificaties, verantwoordelijkheden en ervaring van elk teamlid;

• g. plannen voor analyses en andere werkzaamheden die volgen op het veldwerk;

• h. een programma voor het behoud van de voorwerpen en de vindplaats in nauwe samenwerking met de bevoegde autoriteiten;

• i. een beleidsplan voor het beheer en onderhoud van de vindplaats voor de gehele duur van het project;

• j. een documentatieprogramma;

• k. een veiligheidsplan;

• l. een milieubeleidsplan;

• m. afspraken over samenwerking met musea en andere instituten, met name wetenschappelijke instituten;

• n. de wijze waarop rapporten worden opgesteld;

• o. de regeling voor het deponeren van opgravingsarchieven, met inbegrip van het geborgen cultureel erfgoed onder water; en

• p. een programma voor publicatie.

Regel 11.

Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water worden uitgevoerd in overeenstemming met het projectplan dat door de bevoegde autoriteiten is goedgekeurd.

Regel 12.

Wanneer er onverwachte vondsten worden gedaan of de omstandigheden veranderen, wordt het projectplan herzien en aangepast met goedkeuring van de bevoegde autoriteiten.

Regel 13.

In dringende gevallen of bij toevalsvondsten kunnen activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water, waaronder conserverende maatregelen of activiteiten van korte duur, met name het stabiliseren van de vindplaats, worden toegestaan zonder dat er een projectplan is met het oog op het behoud van het cultureel erfgoed onder water.

III. VOORBEREIDENDE WERKZAAMHEDEN

Regel 14.

De in Regel 10, onderdeel a, bedoelde voorbereidende werkzaamheden omvatten een evaluatie van het belang van het cultureel erfgoed onder water en de natuurlijke omgeving en het risico op schade als gevolg van het voorgestelde project, alsmede van de mogelijkheid de gegevens te verzamelen die beantwoorden aan de doelstellingen van het project.

Regel 15.

De evaluatie omvat tevens achtergrondstudies naar beschikbare historische en archeologische gegevens, de archeologische en omgevingskenmerken van de vindplaats en de gevolgen van elke mogelijke verstoring voor de stabiliteit op lange termijn van het bij de activiteiten betrokken cultureel erfgoed onder water.

IV. PROJECTDOELSTELLING, METHODEN EN TECHNIEKEN

Regel 16.

De gehanteerde methoden zijn in overeenstemming met de projectdoelstellingen en de toegepaste technieken zijn zo min mogelijk verstorend.

V. FINANCIERING

Regel 17.

Behalve wanneer bescherming van het cultureel erfgoed onder water dringend nodig is, dient voorafgaand aan elke activiteit adequate financiering beschikbaar te zijn die toereikend is om alle stadia waarin het projectplan voorziet te kunnen voltooien, met inbegrip van de conservering, documentatie en het beheer van de geborgen voorwerpen en het opmaken en verspreiden van de rapporten.

Regel 18.

Uit het projectplan moet blijken, bijvoorbeeld door borgstelling, dat het project tot en met de voltooiing ervan naar behoren is gefinancierd.

Regel 19.

Het projectplan voorziet in een noodplan dat behoud van het cultureel erfgoed onder water en de ondersteunende documentatie waarborgt in het geval dat de verwachte financiering wordt onderbroken.

VI. PROJECTDUUR – TIJDSCHEMA

Regel 20.

Voorafgaand aan enige activiteit gericht op cultureel erfgoed onder water wordt een adequaat tijdschema opgesteld om op voorhand de voltooiing van alle stadia van het project te verzekeren, met inbegrip van de conservering, documentatie en het beheer van geborgen cultureel erfgoed onder water en van de opstelling en de verspreiding van de rapporten.

Regel 21.

Het projectplan voorziet in een noodplan dat behoud van het cultureel erfgoed onder water en de ondersteunende documentatie waarborgt in het geval het project wordt onderbroken of voortijdig beëindigd.

VII. COMPETENTIES EN KWALIFICATIES

Regel 22.

Activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water worden uitsluitend verricht onder leiding en toezicht van een gekwalificeerde onderwaterarcheoloog met de voor het project toepasselijke wetenschappelijke competenties, die geregeld aanwezig is.

Regel 23.

Alle leden van het projectteam hebben de kwalificaties en aangetoonde competenties voor hun taak binnen het project.

VIII. BEHOUD EN BEHEER VAN DE VINDPLAATS

Regel 24.

Het programma voor het behoud voorziet in de behandeling van de archeologische overblijfselen tijdens de activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water, tijdens het vervoer en op de lange termijn. Het behoud geschiedt volgens de geldende beroepsnormen.

Regel 25.

Het beleidsplan voor het beheer van de vindplaats voorziet in de bescherming en het beheer in situ van cultureel erfgoed onder water, tijdens de uitvoering en bij afronding van het veldwerk. Het beleidsplan omvat voorlichting van het publiek, de inzet van redelijke middelen voor de stabilisering van de vindplaats, toezicht en bescherming tegen verstoring.

IX. DOCUMENTATIE

Regel 26.

Het documentatieprogramma omvat gedetailleerde documentatie, met inbegrip van een voortgangsrapport van de activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water, dat voldoet aan de geldende beroepsnormen inzake archeologische documentatie.

Regel 27.

De documentatie omvat ten minste een gedetailleerde inventaris van de vindplaats, met vermelding van de herkomst van cultureel erfgoed onder water dat tijdens de activiteiten gericht op cultureel erfgoed onder water werd verplaatst of geborgen, aantekeningen, plattegronden, tekeningen, doorsneden, foto’s en alle documenten op andere informatiedragers.

X. VEILIGHEID

Regel 28.

Er wordt een adequaat veiligheidsplan opgesteld om de veiligheid en gezondheid van het projectteam en derden te waarborgen in overeenstemming met de geldende wettelijke en professionele eisen.

XI. MILIEU

Regel 29.

Er wordt een adequaat milieubeleidsplan opgesteld om te waarborgen dat de zeebodem en het leven in zee niet onnodig worden verstoord.

XII. RAPPORTAGE

Regel 30.

Tussentijdse en eindrapporten worden conform het tijdschema dat is vastgelegd in het projectplan beschikbaar gesteld en gedeponeerd in de desbetreffende openbare archieven.

Regel 31.

Elk rapport omvat:

• a. een beschrijving van de doelstellingen;

• b. een beschrijving van de gehanteerde methoden en technieken;

• c. een beschrijving van de behaalde resultaten;

• d. de grafische en fotografische basisdocumentatie die betrekking heeft op alle stadia van de activiteit;

• e. aanbevelingen ten aanzien van het behoud en beheer van de vindplaats en van geborgen cultureel erfgoed onder water; en

• f. aanbevelingen voor toekomstige activiteiten.

XIII. BEHEER VAN PROJECTARCHIEVEN

Regel 32.

Voordat met activiteiten wordt begonnen wordt een regeling getroffen voor het beheer van de projectarchieven en wordt deze in het projectplan opgenomen.

Regel 33.

De projectarchieven, met inbegrip van al het geborgen cultureel erfgoed onder water en een kopie van alle ondersteunende documentatie worden, voor zover mogelijk, op zodanige wijze bij elkaar gehouden in de vorm van een collectie dat deze toegankelijk zijn voor specialisten en het publiek en dat deze archieven beheerd kunnen worden. Dit moet zo spoedig mogelijk geschieden en in ieder geval niet later dan tien jaar na de afronding van het project, voor zover dit verenigbaar is met het behoud van het cultureel erfgoed onder water.

Regel 34.

De projectarchieven worden beheerd conform internationale beroepsnormen en onderworpen aan de goedkeuring door de bevoegde autoriteiten.

XIV. VERSPREIDING

Regel 35.

Projecten voorzien, waar mogelijk, in educatieve doeleinden en presentatie van de projectresultaten aan het publiek.

Regel 36.

Een eindrapportage met een synthese van het project wordt:

• a. zo spoedig mogelijk openbaar gemaakt, rekening houdend met de complexiteit van het project en de vertrouwelijke of gevoelige aard van de informatie; en

• b. gedeponeerd in de desbetreffende openbare archieven.

GEDAAN te Parijs op deze 6^de november 2001 in twee authentieke exemplaren voorzien van de handtekening van de Voorzitter van de eenendertigste zitting van de Algemene Conferentie en van de Directeur-Generaal van de Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, die worden nedergelegd in de archieven van de Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur en waarvan voor eensluidend gewaarmerkte afschriften worden toegezonden aan alle in artikel 26 bedoelde staten en gebieden alsmede aan de Verenigde Naties.

---

D. PARLEMENT

Het Verdrag, met Bijlage, behoeft ingevolge artikel 91 van de Grondwet de goedkeuring van de Staten-Generaal, alvorens het Koninkrijk aan het Verdrag, met Bijlage, kan worden gebonden.

G. INWERKINGTREDING

De bepalingen van het Verdrag, met Bijlage, zijn ingevolge artikel 27 van het Verdrag op 2 januari 2009 in werking getreden.

Voor de staten of de gebieden die daarna hun akte van bekrachtiging, aanvaarding, goedkeuring of toetreding nederleggen, treedt het Verdrag ingevolge datzelfde artikel in werking drie maanden na de datum waarop die staat of dat gebied zijn akte heeft nedergelegd.

Uitgegeven de twaalfde januari 2017.

De Minister van Buitenlandse Zaken, A.G. KOENDERS

---

1) De Arabische, de Chinese, de Russische en de Spaanse tekst zijn niet opgenomen.