Regeling van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat van 1 december 2025, nr. IENW/BSK-2025/266735, houdende wijziging van de Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater in verband met de aanpassing van maatregelen en de wijziging van geraamde kosten van maatregelen [KetenID WGK028280]

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,

Gelet op artikel 3, eerste lid, aanhef en onderdeel g, artikel 4, eerste en tweede lid, en artikel 5, aanhef en onderdelen b en h, van de Kaderwet subsidies I en M;

BESLUIT:

ARTIKEL I

De Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater wordt als volgt gewijzigd:

A

In artikel 5, eerste lid, wordt ‘€ 182.188.000,–’ vervangen door ‘€ 186.210.375,–’.

B

Bijlage A komt te luiden:

BIJLAGE A. MAATREGELEN

In deze bijlage zijn per zoetwaterregio voor de maatregelen de geraamde totale kosten van het aandeel zoetwater en de gevraagde rijksbijdrage opgenomen.

Noord Nederland

De zoetwaterregio Noord-Nederland kent een laag deel en een hoog deel.

Maatregelen Laag Nederland	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Onderzoek vergroten aanvoergemalen; Uitbreiding aanvoercapaciteit van kanalen en gemalen naar de oostelijke hoger gelegen regio's Hunze en Aa’s en Vechtstromen en DOD	0,2	25%	0,05
Verbetering infrastructuur Noordkop	2,0	25%	0,5
Proeftuin landbouwprojecten: Zoete toekomst Texel (2e fase)	0,82	25%	0,2
Proeftuin landbouwprojecten: Vervolg Spaarwater Flevoland	0,65	25%	0,1625
Proeftuin landbouwprojecten: Stimuleren implementatie Spaarwatermaatregelen + Boeren-Meten-Water	0,6	25%	0,15
FRESHEM-NL	6,2	50%	3,1
Onderzoek: Watervraag en opslagwater door industrie (meerdere projecten: Noord-Holland en Groningen)	0,3	25%	0,1
Ondergrondse drinkwateropslag (pilot + uitvoering)	6,0	25%	1,5
Hergebruik RWZI effluent Garmerwolde	15,25	25%	3,8125
Beekherstel en herprofilering leggerwaterlopen: Inrichting Beekdal Linde	4,3	25%	1,1
Beekherstel en herprofilering leggerwaterlopen: Inrichting Beekdal Koningsdiep	4,3	25%	1,1
Beekherstel en herprofilering leggerwaterlopen: Beekherstel Hunze	11,4	25%	2,8
Beekherstel en herprofilering leggerwaterlopen: Beekherstel Drentsche Aa	11,4	25%	2,8
Proeftuin landbouwprojecten: Zoet op Zout Lauwersmeer	2,4	25%	0,6
Totaal Laag Noord-Nederland	65,82		17,975

Maatregelen Hoog Noord Nederland	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Watersysteem aanpassen
Maatregelen in regionaal watersysteem	2,2	23%	0,5
Aanleg drainage	3,3	25%	0,8
Lokale afvoer- en ontwatering	6,2	25%	1,6
Herinrichting stedelijk gebied	24,6	25%	6,2
Watergebruik aanpassen
Verbeteren bodemstructuur	0,4	25%	0,1
Investeringen in gerichte watergeefsystemen	0,9	44%	0,4
Planvorming en bedrijfsgerichte stimuleringsplannen voor klimaatadaptatie	0,3	33%	0,1
Landgebruik aanpassen
Grondgebruik aanpassen	21,6	25%	5,4
Overige maatregelen
Gebiedsgericht werken aan het vasthouden van zoetwater en/of het zuinig omgaan met water met alle belanghebbenden	0,5	25%	0,125
Totaal Hoog Noord-Nederland	60,0		15,2

West-Nederland

Maatregelen West-Nederland	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Doorvoer Krimpenerwaard	21,2	46%	9,75
Vervolgmaatregel Brielse Meer	0,5	50%	0,25
Vervolgonderzoek Brielse Meer II	0,2	50%	0,1
Inlaatwerk Kromme Rijn	15	50%	7,5
Beter benutten Bergsluis	5,672	50%	2,836
COASTAR pilot brakwaterwinning kust(duinen)	4,93	14%	0,69
COASTAR pilot Rotterdam	2,2	28%	0,56
Freshem NL	0,2	50%	0,10
Temmen brakke kwel	4	25%	1,0
COASTAR pilot Westland	3,4	25%	0,83
Planuitwerking aanvoergemaal bij Steenen Beer en automatiseren Keetpoortsluis	3,36	50%	1,68
Totaal West-Nederland	60,662		25,296

Zuidwestelijke Delta

Maatregelen Zuidwestelijke Delta	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Slim regionaal waterbeheer	8,0	25%	2,0
Pilots Hergebruik effluent	3,0	25%	0,75
Uitrollen proeftuin zoetwater	27,5	25%	6,9
Uitbreiden proeftuin	2,296	50%	1,148
Optimalisatie watersysteem	0,6	12,5%	0,075
Krekenvisie West-Brabant	13,5	20%	2,7
Freshem-NL/Zoet-zout monitoring	1,5	50%	0,7
Grondwatermodellering Zeeland/West Brabant	1,75	25%	0,4
Ondergrondse wateropslag Wolphaartsdijk onderzoek + infiltratie	2,0	50%	1,0
Ondergrondse wateropslag Wolphaartsdijk aanleg onttrekkingsvoorzieningen	1,0	25%	0,3
Optimalisatie zoetwatersituatie PAN-polders West-Brabant	1,5	50%	0,8
Optimalisatie benutting landbouwwaterleiding	1,2	25%	0,3
Gebruik water Brabantse Wal	11,822	50%	5,911
Verkenning Volkerak-Zoommeer als aanvullende bron voor zoetwatervoorzieningn	0,605	50%	0,3025
Totaal Zuidwestelijke Delta	76,273		23,2865

Hoge Zandgronden Zuid

Maatregelen Hoge Zandgronden Zuid	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Robuust Watersysteem	136,2	25%	34,1
Maatregelen regionaal watersysteem	87,4	25%	21,8
Lokale afvoer- en ontwatering	24,5	25%	6,1
Herinrichting stedelijk gebied	24,3	25%	6,1
Efficiënt Watergebruik	47,7	25%	11,9
Verbeteren bodemstructuur	8,6	25%	2,1
Investeringen in gerichte watergeefsystemen	15,4	25%	3,9
Water (lokaal) opvangen en opslaan als voorraad voor droge perioden en opvangen piekafvoeren (bijv. bassins)	8,4	25%	2,1
Planvorming en bedrijfsgerichte stimuleringsplannen voor klimaatadaptatie	1,4	25%	0,4
Besparen drinkwater	10,3	25%	2,6
Hergebruik water	3,5	25%	0,9
Ruimtelijke adaptatie	16,1	25%	4,0
Aanpassen grondgebruik	16,1	25%	4,0
Totaalbedrag Hoge Zandgronden Zuid	200,0		50,0

Hoge Zandgronden Oost

Maatregelen Hoge Zandgronden Oost	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Robuust Watersysteem	144,9	25%	36,225
Flexibel peilbeheer	13,3	25%	3,3
Beekherstel en herprofilering waterlopen	67,30	25%	16,825
Regelbare en onderwater drainage	4,0	25%	1,0
Lokale afvoer- en ontwatering (7 uitwisselbare maatregelen)	22,0	25%	5,5
Afkoppelen verhard oppervlak naar bergings- of infiltratievoorziening	38,3	25%	9,6
Efficiënt Watergebruik	6,55	25%	1,6375
Verbeteren bodemstructuur	3,0	25%	0,75
Gerichte Watergeefsystemen	1,0	25%	0,25
Bedrijfsgerichte stimuleringsplannen	2,55	25%	0,6375
Ruimtelijke Adaptatie	56,8	25%	14,2
Functie veranderen in ruimte voor water	55,2	25%	13,8
Naaldbos omzetten in heide of loofbos	1,6	25%	0,4
Totaal Hoge Zandgronden Oost	208,25		52,0625

Rivierengebied

Maatregelen Rivierengebied	Investering (mln €)	Rijksbijdrage (%)	Rijksbijdrage (mln €)
Verplaatsing inlaat Alblasserwaard	3,4	25%	0,85
Vergroten van de wateraanvoer Bloemers/Ufford	0,65	23%	0,15
Aanpassing gemaal de Pannerling	3,1	25%	0,775
Automatiseren stuwen en/of aanpassen	0,665	25%	0,16625
Klimaatrobuust Hoofdwatersysteem: de Linge	0,7	25%	0,175
Verbeteren aanvoerroute Tielewaard	0,5	25%	0,125
Studie gemaal Bontemorgen	0,1	25%	0,025
Gemaal Sliedrecht	0,4965	25%	0,124125
Totaal Rivierengebied	9,6115		2,390375

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, R. Tieman

TOELICHTING

Algemeen deel

1. Achtergrond en hoofdlijnen

In het Deltaprogramma zoetwater (ook wel het Deltaplan zoetwater) zijn maatregelen en onderzoeken opgenomen met betrekking tot de beschikbaarheid van zoetwater in Nederland. Het programma is vastgesteld door het Rijk en de zes zoetwaterregio’s. Elke zes jaar wordt een fase van het programma uitgevoerd. De uitvoering van de eerste fase verliep van 2015–2021, de uitvoering van de tweede fase loopt van 2022–2027, en de derde fase zal vanaf 2028 van start gaan.

Op basis van de Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater kan een rijksbijdrage worden verleend aan waterschappen en provincies voor het uitvoeren van maatregelen die bijdragen aan de weerbaarheid tegen een zoetwatertekort. In bijlage A bij de regeling zijn per zoetwaterregio de maatregelen opgenomen en zijn per maatregel de geraamde totale kosten en de maximale rijksbijdrage aangegeven. De rijksbijdrage bedraagt maximaal 50% van de geraamde totale kosten; het overige deel van de kosten wordt door de provincies of waterschappen gefinancierd.

De aanvrager verstrekt jaarlijks voor 31 maart informatie over de voortgang van de maatregelen over het voorgaande kalenderjaar. Uit de informatie die dit jaar is verstrekt, is gebleken dat van een aantal maatregelen waarvan de uitvoering al is gestart, de geraamde kosten te laag zijn ingeschat en de rijksbijdrage onvoldoende is om de maatregel af te ronden. Van enkele andere maatregelen die nog moeten worden genomen, is eveneens de verwachting dat de geraamde kosten te laag zijn geschat. Er is dus extra financiering noodzakelijk om de maatregelen te kunnen nemen. Tegelijkertijd zijn er maatregelen waarvoor (in de tweede fase) niet langer een rijksbijdrage zal worden aangevraagd waardoor er budget vrijkomt. In het Bestuurlijk Platform Zoetwater van 11 juni 2025 en 18 september 2025 is daarom besloten tot aanpassing van de maatregelen en van de geraamde kosten van maatregelen. De wijzigingen aan de maximale rijksbijdragen hebben ertoe geleid dat het totale rijksbijdrageplafond van de regeling is gestegen.

Met deze wijzigingsregeling zijn de maatregelen aangepast voor de regio’s Laag Nederland, West-Nederland, Zuidwestelijke Delta, Hoge Zandgronden Oost en Rivierengebied. Alleen de maatregelen in de regio Hoge Zandgronden Zuid en Hoog Nederland zijn niet aangepast.

Hieronder zijn kort de wijzigingen weergegeven.

• De volgende maatregelen zijn komen te vervallen:

• Onderzoek anti-verziltingsmaatregelen Sluis Harlingen (Laag Nederland);

• Proeftuin landbouwprojecten: Experiment alternatief grondgebruik laag gelegen veengebieden (Laag Nederland);

• Proeftuin landbouwprojecten: Salfar (Laag Nederland);

• COASTAR pilot brakwaterwinning polders (droogmakerij) (West-Nederland;

• Aanvoer/hergebruik effluent Zeeuws-Vlaanderen (Zuidwestelijke Delta);

• Benutting brak grondwater voor drink- en proceswater (Zuidwestelijke Delta).

De geraamde kosten van de volgende maatregelen zijn goedkoper uitgevallen:

• Optimalisatie watersysteem (Zuidwestelijke Delta).

Voor de volgende maatregelen is een hogere bijdrage vereist of mogelijk:

• Proeftuin landbouwprojecten: Vervolg Spaarwater Flevoland (Laag Nederland);

• Hergebruik RWZI effluent Garmerwolde (Laag Nederland);

• Vervolgmaatregel Brielse Meer (West-Nederland);

• Beter benutten Bergsluis (West-Nederland);

• COASTAR pilot brakwaterwinning kust(duinen) (West-Nederland);

• Gebruik water Brabantse Wal (Zuidwestelijke Delta);

• Beekherstel en herprofilering waterlopen (Hoge Zandgronden Oost);

• Efficiënt watergebruik (Hoge Zandgronden Oost).

De volgende maatregelen zijn toegevoegd:

• Vervolgonderzoek Brielse meer II (West-Nederland);

• Planuitwerking aanvoergemaal bij Steenen Beer en automatiseren Keetpoortsluis (West-Nederland);

• Verkenning Volkerak-Zoommeer als aanvullende bron voor drinkwatervoorziening (Zuidwestelijke Delta);

• Automatiseren stuwen en/of aanpassen (Rivierengebied);

• Klimaatrobuust Hoofdwatersysteem: de Linge (Rivierengebied);

• Verbeteren aanvoerroute Tielewaard (Rivierengebied);

• Studie gemaal Bontemorgen (Rivierengebied);

• Gemaal Sliedrecht (Rivierengebied).

2. Verhouding tot hoger recht en nationale wetgeving

Deze regeling is gebaseerd op artikel 3, eerste lid, aanhef en onderdeel g, artikel 4, eerste en tweede lid, en artikel 5, aanhef en onderdelen b en h, van de Kaderwet subsidies I en M. De kaderwet maakt het mogelijk om subsidies en specifieke uitkeringen te verstrekken. In artikel 17, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet staat dat specifieke uitkeringen worden geregeld bij of krachtens de wet. Deze wettelijke grondslag wordt geboden in de Kaderwet subsidies I en M.

In het regeerprogramma 2024 is opgenomen dat specifieke uitkeringen in 2026 moeten zijn omgezet in fondsuitkeringen¹. De Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma blijft echter een specifieke uitkering omdat deze (deels) wordt gefinancierd uit het Deltafonds.

3. Gevolgen

Met de wijzigingsregeling worden nieuwe maatregelen toegevoegd, waarvoor een bijdrage kan worden aangevraagd. Bestaande maatregelen waarvan de maximaal te verstrekken rijksbijdrage is verhoogd, kunnen als gevolg van de aanpassing van de regeling zonder vertraging worden uitgevoerd. Voor de maatregelen die (deels) zijn uitgesteld naar de derde fase van het Deltaprogramma zoetwater kan het langer duren voordat de waterbeschikbaarheid van zoetwater wordt vergroot.

Er zijn geen negatieve effecten voor burgers of bedrijven.

4. Advies en consultatie

De wijzigingen in de regeling zijn afgestemd in het Bestuurlijk Platform Zoetwater, waarin de zoetwaterregio’s vertegenwoordigd zijn.

In geval van medebetrokkenheid van medeoverheden geldt conform de Code interbestuurlijke verhoudingen een formele consultatietermijn van twee maanden. In afstemming met de betrokken overheden is er van afgezien een dergelijke termijn aan te houden. Er is eveneens afgezien van publicatie van het ontwerp van de wijzigingsregeling op internetconsultatie.nl, omdat deze geen gevolgen heeft voor burgers of bedrijven en internetconsultatie niet zou leiden tot aanpassing van het ontwerp.

Het ontwerp van de wijzigingsregeling is niet ter toetsing aan het Adviescollege toetsing regeldruk voorgelegd, omdat het ontwerp geen gevolgen heeft voor de regeldruk voor burgers of bedrijven.

5. Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst. Bij de inwerkingtreding van deze regeling wordt afgeweken van de vaste verandermomenten en de minimuminvoeringstermijn als bedoeld in aanwijzing 4.17 van Aanwijzingen voor de regelgeving. De minimuminvoeringstermijn is de termijn tussen publicatie van de regeling en het tijdstip van inwerkingtreding ervan. Deze afwijking is mogelijk, omdat er sprake is van het voorkomen van aanmerkelijke ongewenste publieke nadelen als bedoeld in het vijfde lid, onderdeel a, van die aanwijzing. Ten eerste kan bij een spoedige inwerkingtreding snel met de nieuwe maatregelen aan de slag worden gegaan. Ten tweede wordt daardoor zoveel mogelijk voorkomen dat de maatregelen waar voorheen een te lage kostenraming is gedaan en daardoor een te lage rijksbijdrage (of een te laag voorschot) kon worden verstrekt, vertraging oplopen.

Er is geen overgangsrecht nodig. Zowel voor de nieuw toegevoegde maatregelen als de vervallen maatregelen zijn nog geen aanvragen gedaan. Waar bij bestaande maatregelen de bijdrage naar beneden is bijgesteld, kon (in deze fase) met een lagere bijdrage worden volstaan.

Artikelsgewijs deel

Artikel I

Onderdeel A

Met de wijziging is het rijksbijdrageplafond verhoogd. Het rijksbijdrageplafond is het maximale bedrag dat beschikbaar wordt gesteld voor het verstrekken van een rijksbijdrage op basis van de Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater. In verband met het toevoegen van maatregelen en de verhoging van de maximale rijksbijdrage voor maatregelen in de zoetwaterregio’s is ook het rijksbijdrageplafond verhoogd.

Onderdeel B

In bijlage A van de Tijdelijke regeling stimuleren maatregelen tweede fase Deltaprogramma zoetwater zijn de geraamde kosten per maatregel aangegeven. Met de wijziging in onderdeel B van deze wijzigingsregeling is bijlage A opnieuw vastgesteld.

In het algemeen deel van de toelichting zijn de gewijzigde maatregelen kort weergegeven. Hieronder is per regio een tabel weergegeven waarbij de voorheen geldende maatregelen, investeringen en bijdragen zijn doorgestreept en de nieuw geldende maatregelen, investeringen en bijdragen in cursief zijn weergegeven.

Regio Laag-Nederland

Regio West-Nederland:

West-Nederland

Regio Zuidwestelijke Delta:

Zuidwestelijke Delta

Regio Hoge Zandgronden Oost:

Hoge Zandgronden Oost

Regio Rivierengebied:

Rivierengebied

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, R. Tieman

---

1 Paragraaf 7.2 van de bijlage bij Kamerstukken II 2024/25, 36 471, nr. 96