Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 3 november 2025, kenmerk 4217351-1087768-Z, houdende wijziging van de regeling zorgverzekering in verband met het vaststellen van de woonlandfactoren voor het jaar 2026 ten behoeve van de gedifferentieerde berekening van de bijdrage voor verdragsgerechtigden [KetenID WGK028385]

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,

Gelet op artikel 69, derde lid, van de Zorgverzekeringswet en artikel 4a, tweede lid, van de Wet op de zorgtoeslag;

Besluit:

ARTIKEL I

Bijlage 4 van de Regeling zorgverzekering komt als volgt te luiden:

Bijlage 4 van de Regeling zorgverzekering

Bijlage horende bij artikel 6.3.1, negende lid, van de Regeling zorgverzekering

Land	Woonlandfactor
België	0,8165
Bosnië-Herzegovina	0,0881
Bulgarije	0,1363
Cyprus	0,4498
Denemarken	1,0000
Duitsland	1,0000
Estland	0,3057
Finland	0,8148
Frankrijk	0,8304
Griekenland	0,2206
Hongarije	0,1887
Ierland	0,9789
IJsland	1,0000
Italië	0,4641
Kaapverdië	0,0346
Kroatië	0,3201
Letland	0,2110
Liechtenstein	1,0000
Litouwen	0,2459
Luxemburg	0,8430
Malta	0,4370
Marokko	0,0212
Montenegro	0,1202
Noord-Macedonië	0,0599
Noorwegen	1,0000
Oostenrijk	0,9177
Polen	0,1940
Portugal	0,3205
Roemenië	0,1453
Servië	0,1118
Slovenië	0,4029
Slowakije	0,2684
Spanje	0,4408
Tsjechië	0,4257
Tunesië	0,0306
Turkije	0,0682
Verenigd Koninkrijk	0,8498
Zweden	1,0000
Zwitserland	1,0000

ARTIKEL II

De verhoudingsgetallen, bedoeld in artikel 4a, tweede lid, van de Wet op de zorgtoeslag, zijn gelijk aan de getallen, genoemd in bijlage 4 bij de Regeling zorgverzekering.

ARTIKEL III

Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2026.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, J.A. Bruijn

TOELICHTING

1. Inleiding

Op grond van artikel 69 van de Zorgverzekeringswet (hierna: Zvw) worden jaarlijks de zogenoemde woonlandfactoren vastgesteld voor de bijdragen die verdragsgerechtigden betalen. Deze woonlandfactoren worden ook gebruikt voor de berekening van de zorgtoeslagen voor verdragsgerechtigden. Met deze regeling worden de woonlandfactoren vastgesteld voor het jaar 2026.

2. Achtergrond van de verdragsbijdrage en de woonlandfactor

Op grond van de Verordening (EG) nr. 883/2004 van het Europees parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels (PbEU 2004, L 166) (hierna: basisverordening) kunnen personen die in een andere lidstaat van de Europese Unie (hierna: EU) wonen recht hebben op zorg in hun woonland ten laste van Nederland. Soortgelijke regels gelden voor personen in bepaalde landen buiten de EU waar Nederland verdragen mee heeft gesloten op het terrein van sociale zekerheid en zorg. Deze personen worden kortweg aangeduid als ‘verdragsgerechtigden’ en ontvangen in het woonland het vergoedingenpakket van dat land. De rekening voor de zorg gaat naar Nederland, waarbij het CAK als betaalkantoor functioneert. Voor hun recht op zorg betalen verdragsgerechtigden aan het CAK een bijdrage. De basisverordening laat het heffen van een bijdrage aan de lidstaten. Deze zogenoemde verdragsbijdrage komt als het ware in plaats van de premies voor de verzekeringen als bedoeld in de Zvw en de Wet langdurige zorg (hierna: Wlz).

De hoogte van de verdragsbijdrage is afgeleid van de premies als bedoeld in de Zvw en de Wlz. In het woonland kan de zorg echter van een lager of hoger kostenniveau zijn dan in Nederland het geval is. Om de bijdrage in verhouding te brengen met (de kosten van) het pakket van het woonland, is de zogenoemde woonlandfactor geïntroduceerd. De verdragsbijdrage wordt berekend door de grondslag van de bijdrage te vermenigvuldigen met een verhoudingsgetal waarmee de verhouding tot uitdrukking wordt gebracht tussen de gemiddelde uitgaven voor zorg voor een persoon ten laste van de sociale ziektekostenverzekering (hierna te noemen: zorgkosten) in het woonland van de verdragsgerechtigde en de gemiddelde uitgaven per persoon voor zorg als bedoeld in de Zvw en de Wlz in Nederland. Hierdoor betalen verdragsgerechtigden verhoudingsgewijs niet (veel) te veel of te weinig in verhouding tot het recht op zorg dat zij in hun woonland kunnen verzilveren. Daarbij wordt opgemerkt dat de rechten van verdragsgerechtigden na de introductie van de woonlandfactoren zijn verruimd. Sinds de wijziging van de basisverordening per 1 mei 2010 hebben verdragsgerechtigden namelijk niet alleen het recht op vergoeding van zorgkosten in het woonland (volgens pakket woonland) en bij tijdelijk verblijf in andere landen binnen de EU (volgens pakket verblijfsland), maar eveneens op vergoeding van zorgkosten die zij maken in Nederland (volgens pakket Nederland).

Artikel 69, derde lid, van de Zvw bevat de grondslag voor het bij ministeriële regeling vaststellen van de woonlandfactor ten behoeve van de bijdrage van verdragsgerechtigden. In dat artikel is geregeld dat bij ministeriële regeling de verhouding kan worden bepaald tussen de zorgkosten in het woonland en de uitgaven aan de Zvw en Wlz in Nederland. De wet schrijft niet voor hoe deze verhouding berekend dient te worden en hoe met die verhouding rekening gehouden dient te worden bij het vaststellen van de verdragsbijdrage. De woonlandfactoren worden jaarlijks in november in de Staatscourant gepubliceerd. Met artikel I van deze regeling zijn de woonlandfactoren vastgesteld die gelden voor het jaar 2026. Per land staat de factor vermeld in bijlage 4 van de Regeling zorgverzekering (hierna: Rzv). De woonlandfactoren zijn berekend aan de hand van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (hierna: CBS).¹

De woonlandfactor wordt ook gehanteerd bij het vaststellen van de zorgtoeslag die verdragsgerechtigden kunnen ontvangen als tegemoetkoming voor hun verdragsbijdrage. Ingevolge artikel 4a van de Wzt wordt de woonlandfactor jaarlijks uiterlijk in november bij ministeriële regeling vastgesteld. De factor wordt berekend op basis van de verhouding tussen de zorgkosten in het woonland en Nederland. Ook hier biedt de wet ruimte om deze verhouding te bepalen en vervolgens bij ministeriële regeling een woonlandfactor vast te stellen. In artikel II van voorliggende regeling is voor de duidelijkheid bepaald dat de woonlandfactoren die voor de berekening van de zorgtoeslag worden gehanteerd gelijk zijn aan de – in bijlage 4 bij de Regeling zorgverzekering opgenomen – woonlandfactoren die voor de berekening van de verdragsbijdragen worden gehanteerd.

3. Berekening woonlandfactoren per 2023

a. Berekeningswijze

Voor de berekening van de woonlandfactoren wordt de directe methode op basis van de uitgaven volgens het System of Health Accounts (SHA) over publiek gefinancierde gezondheidszorg (methode 4 uit CBS-rapport) gebruikt.² Dit blijkt de meest eenvoudige, duidelijke en duurzame methode. Deze methode wordt sinds 2023 gebruikt. Bij deze methode wordt de verhouding uitgerekend tussen de kosten in het woonland en in Nederland van zorg die publiek wordt gefinancierd. In de categorisering volgens de System of Health Account (hierna: SHZ) die door de WHO wordt gebruikt, gaat het dan om kosten die vallen onder ‘Gezondheidszorg’ en gefinancierd worden uit algemene middelen of via verplichte sociale en private verzekeringen. Vanuit Nederland gaat het om zorg in de zin van de Zvw, het grootste deel van zorg in de zin van de Wlz, een deel van de publieke gezondheidszorg, medische diensten van het Ministerie van Defensie en een deel van zorg en hulp in de zin van de Jeugdwet. Hierdoor wordt dicht aangesloten bij de zorg die onder de reikwijdte van de basisverordening en bilaterale verdragen valt. Bovendien wordt aldus de wijze waarop de verhouding wordt bepaald voor alle landen gelijkgeschakeld.

De berekeningswijze is als volgt:

Woonlandfactor 2026 =	Publiek gefinancierde uitgaven gezondheidszorg woonland in 2023[1]
	Publiek gefinancierde uitgaven gezondheidszorg Nederland in 2023

1 Indien beschikbaar zijn de cijfers uit 2023 gebruikt; in enkele gevallen betreft het de meest recente cijfers voorafgaand aan 2023.

Voor de berekening van de woonlandfactor wordt gebruikt gemaakt van de gegevens die landen aanleveren aan Eurostat, OESO en WHO. Deze SHA-gegevens zijn verkregen met behulp van een maakwerktabel van het CBS. Tabel 1 bevat de aldus berekende woonlandfactoren.

Daarnaast bevat de berekeningssystematiek twee verzachtende elementen:

• 1. Driejaarlijks gemiddelde: in plaats van een kostenvergelijking op basis van één jaar wordt gebruik gemaakt van een gemiddelde van drie opeenvolgende jaren. Dit voorkomt dat incidentele stijgingen of dalingen in zorgkosten in een bepaald jaar leiden tot grote schommelingen in de woonlandfactor. Zo bestaat de factorbepaling voor 2026 uit het gemiddelde van de woonlandfactoren over 2024, 2025³ en 2026.

• 2. Maximering op 1: de woonlandfactor kan nooit hoger uitvallen dan 1. Hiermee wordt geborgd dat verdragsgerechtigden niet meer betalen dan een verzekerde in Nederland gemiddeld betaalt. De verdragsbijdrage bestaat immers niet alleen uit een nominale premiecomponent, maar ook uit inkomensafhankelijke bijdragen die corresponderen met de Zvw en de Wlz. Zonder deze begrenzing zou de bijdrage in sommige landen (ruim) hoger kunnen uitvallen dan voor het inkomensniveau passend wordt geacht.

Tabel 2 toont de bedragen die voor de berekening van het driejaarlijks gemiddelde zijn gebruikt. De vijfde kolom geeft de uiteindelijke woonlandfactor aan waarmee in 2026 rekening wordt gehouden, met dien verstande dat – zie zesde kolom en de ministeriële regeling zelf – bedragen boven de 1,000 zijn gemaximeerd op 1,000.

Tabel 1: woonlandfactoren 2026 zonder rekening te houden met het driejaarlijks gemiddelde

	Jaar beschikbaarheid meest recente gegevens	Woonland Uitgaven publiek gefinancierde gezondheidszorg (SHA)[1]	Nederland Uitgaven publiek gefinancierde gezondheidszorg (SHA)[2]	Woonlandfactor
België	2023	4023,86	4855,03	0,8288
Bosnië-Herzegovina	2023	455,36	4855,03	0,0938
Bulgarije	2023	733,15	4855,03	0,1510
Cyprus	2023	2041,65	4855,03	0,4205
Denemarken	2023	5015,56	4855,03	1,0331
Duitsland	2023	5072,23	4855,03	1,0447
Estland	2023	1578,93	4855,03	0,3252
Finland	2023	4145,27	4855,03	0,8538
Frankrijk	2023	4014,68	4855,03	0,8269
Griekenland	2023	1105,53	4855,03	0,2277
Hongarije	2023	968,49	4855,03	0,1995
Ierland	2023	4835,28	4855,03	0,9959
IJsland	2023	5491,38	4855,03	1,1311
Italië	2023	2219,59	4855,03	0,4572
Kaapverdië	2022	187,28	4664,15	0,0402
Kroatië	2023	1228,76	4855,03	0,2531
Letland	2023	900,62	4855,03	0,1855
Liechtenstein	2023	7292,27	4855,03	1,5020
Litouwen	2023	1 266,02	4855,03	0,2608
Luxemburg[3]	2023	5893,76	4855,03	0,8417
Malta	2022	2095,59	4664,15	0,4493
Marokko	2022	103,67	4664,15	0,0222
Montenegro	2022	662,07	4664,15	0,1419
Noord-Macedonië	2022	303,95	4664,15	0,0652
Noorwegen	2023	6568,38	4855,03	1,3529
Oostenrijk	2023	4430,76	4855,03	0,9126
Polen	2023	1151,89	4855,03	0,2373
Portugal	2023	1562,14	4855,03	0,3218
Roemenië	2023	753,22	4855,03	0,1551
Servië	2023	605,87	4855,03	0,1248
Slovenië	2023	2063,77	4855,03	0,4251
Slowakije	2023	1324,55	4855,03	0,2728
Spanje	2023	2091,04	4855,03	0,4307
Tsjechië	2023	2083,09	4855,03	0,4291
Tunesië	2022	151,04	4664,15	0,0324
Turkije	2023	392,02	4855,03	0,0807
Verenigd Koninkrijk	2023	4040,45	4855,03	0,8322
Zweden	2023	4931,08	4855,03	1,0157
Zwitserland	2023	7342,72	4855,03	1,5124

1 Euro per hoofd van de bevolking

2 Het jaartal dat is gebruikt voor de SHA-gegevens voor Nederland is gelijk aan het jaartal waarover de meest recente gegevens van het woonland beschikbaar zijn.

3 Voor Luxemburg is de woonlandfactor berekend met uitgaven per verzekerde, omdat er meer verzekerden zijn dan inwoners. Het is daarom correcter om het aantal verzekerden te gebruiken.

Tabel 2: woonlandfactoren 2026 na berekening van het driejaarlijks gemiddelde

	2024	2025	2026	Driejaarlijks gemiddelde = woonlandfactor voor 2026	Maximaliseren op 1
België	0,7884	0,8323	0,8288	0,8165	N.v.t.
Bosnië-Herzegovina	0,0845	0,0860	0,0938	0,0881	N.v.t.
Bulgarije	0,1213	0,1365	0,1510	0,1363	N.v.t.
Cyprus	0,4550	0,4739	0,4205	0,4498	N.v.t.
Denemarken	1,1246	1,1217	1,0331	1,0931	Ja
Duitsland	1,0149	1,0971	1,0447	1,0522	Ja
Estland	0,2876	0,3044	0,3252	0,3057	N.v.t.
Finland	0,7844	0,8061	0,8538	0,8148	N.v.t.
Frankrijk	0,8170	0,8473	0,8269	0,8304	N.v.t.
Griekenland	0,2078	0,2263	0,2277	0,2206	N.v.t.
Hongarije	0,1799	0,1868	0,1995	0,1887	N.v.t.
Ierland	0,9338	1,0071	0,9959	0,9789	N.v.t.
IJsland	1,0021	1,1926	1,1311	1,1086	Ja
Italië	0,4541	0,4811	0,4572	0,4641	N.v.t.
Kaapverdië	0,0286	0,0351	0,0402	0,0346	N.v.t.
Kroatië	0,4702	0,2369	0,2531	0,3201	N.v.t.
Letland	0,2280	0,2193	0,1855	0,2110	N.v.t.
Liechtenstein	1,3375	1,4756	1,5020	1,4384	Ja
Litouwen	0,2280	0,2489	0,2608	0,2459	N.v.t.
Luxemburg	0,8311	0,8564	0,8417	0,8430	N.v.t.
Malta	0,4217	0,4400	0,4493	0,4370	N.v.t.
Marokko	0,0202	0,0212	0,0222	0,0212	N.v.t.
Montenegro	0,1100	0,1088	0,1419	0,1202	N.v.t.
Noord-Macedonië	0,0586	0,0559	0,0652	0,0599	N.v.t.
Noorwegen	1,3792	1,5294	1,3529	1,4205	Ja
Oostenrijk	0,9115	0,9290	0,9126	0,9177	N.v.t.
Polen	0,1511	0,1937	0,2373	0,1940	N.v.t.
Portugal	0,3094	0,3304	0,3218	0,3205	N.v.t.
Roemenië	0,1358	0,1448	0,1551	0,1453	N.v.t.
Servië	0,1053	0,1053	0,1248	0,1118	N.v.t.
Slovenië	0,3671	0,4165	0,4251	0,4029	N.v.t.
Slowakije	0,2620	0,2706	0,2728	0,2684	N.v.t.
Spanje	0,4505	0,4411	0,4307	0,4408	N.v.t.
Tsjechië	0,4280	0,4201	0,4291	0,4257	N.v.t.
Tunesië	0,0304	0,0291	0,0324	0,0306	N.v.t.
Turkije	0,0625	0,0613	0,0807	0,0682	N.v.t.
Verenigd Koninkrijk	0,8538	0,8634	0,8322	0,8498	N.v.t.
Zweden	1,0593	1,0516	1,0157	1,0422	Ja
Zwitserland	1,3180	1,5420	1,5124	1,4575	Ja

b. Valuta

Aangezien de gegevens van de WHO voor alle landen in dollars zijn genoteerd, spelen de valutaverschillen voor de indexatie op basis van deze gegevens geen rol. Eventuele fluctuaties van de waarde van de dollar hebben immers in gelijke mate effect op de berekende zorgkosten van het woonland als op de berekende kosten in Nederland. Het is voor de bepaling van de woonlandfactor daarom niet nodig om vreemde valuta om te rekenen naar euro’s.

4. Regeldruk

Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) heeft het dossier niet geselecteerd voor een formeel advies, omdat het – behoudens eenmalige kennisnemingskosten – geen gevolgen voor de regeldruk heeft.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, J.A. Bruijn

---

1 CBS (2025), Uitgaven publiek gefinancierde gezondheidszorg: https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2025/37/uitgaven-publiek-gefinancierde-gezondheidszorg-2015-2023

2 https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2025/37/uitgaven-publiek-gefinancierde-gezondheidszorg-2015-2023

3 Voor de jaren 2024 en 2025 gaat het om de woonlandfactoren zonder de toen toegepaste verzachtende elementen.