Kennisgeving voornemen en participatie Uiterwaarden Wamel, Dreumel en Heerewaarden (UWDH) - plandeel West Maas en Waal

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en de provincie Gelderland hebben het voornemen om in de uiterwaarden van Wamel, Dreumel en Heerewaarden een waardevol natuurgebied te creëren waar mens, dier en plant zich thuis voelen. Daarnaast heeft het project als doel om de ecologische waterkwaliteit van de Waal te verbeteren. Het project draagt bij aan de doelstellingen in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), Natura 2000, Gelders Natuur Netwerk en Nadere Uitwerking Rivierengebied.

In februari 2025 besloot de gemeenteraad van West Maas en Waal om het bestemmingsplan voor het project in hun gemeente niet vast te stellen. Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en de provincie Gelderland besloten tot een gesplitste realisatie en aanpak. Voor het deel van het projectgebied dat in de gemeente Maasdriel ligt, is het bestemmingsplan al in november 2024 vastgesteld. Daar kan het project dus richting de uitvoering. Voor het deel van het projectgebied dat in de gemeente West Maas en Waal ligt, wordt door de Minister van Infrastructuur en Waterstaat een projectbesluit voorbereid, zoals bedoeld in artikel 5.44 van de Omgevingswet.

Met deze kennisgeving wordt u geïnformeerd over het voornemen om voor project UWDH binnen plandeel West Maas en Waal een projectbesluitprocedure op te starten. In deze kennisgeving wordt ook aangegeven hoe u een reactie kunt indienen en waar u nadere informatie kunt raadplegen. In het projectbesluit worden enkele andere noodzakelijke vergunningen meegenomen.

Wat is de opgave?

De opgave voor de uiterwaarden van Wamel en Dreumel is onderdeel van een groter programma dat Rijkswaterstaat uitvoert in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), in opdracht van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat. Het doel van deze richtlijn is dat al het water uiterlijk in 2027 schoon en gezond is. Om de waterkwaliteit te herstellen zijn diverse maatregelen in het projectgebied nodig, zoals het aanleggen van nevengeulen, het verlagen van de uiterwaarden en het realiseren van natuurvriendelijke oevers. De opgave op dit deel van de Waal is het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit door het creëren van leefgebied voor verschillende dier- en plantensoorten die thuishoren in het riviersysteem van de Waal, maar daar nu ontbreken of nog maar beperkt voorkomen. Het waarborgen van een goede waterkwaliteit is in de Nationale Omgevingsvisie aangemerkt als een nationaal belang. Een goede waterkwaliteit is nodig om het water te kunnen inzetten voor verschillende gebruiksfuncties, inclusief de ontwikkeling van natuur. Europese richtlijnen (zoals de KRW en Natura 2000) dragen hier in belangrijke mate aan bij.

Oplossing: meestromende nevengeulen en natuurontwikkeling

Doel van het project is om de omstandigheden voor de natuurontwikkeling beter te maken door een paar maatregelen te nemen. Er wordt meer ruimte gemaakt voor stromend water door de uiterwaarden en er worden verlaagde gebieden aangelegd waar water na een periode van hoogwater blijft staan en langzaam kan wegzakken. Ook zal het gebied op een meer natuurvriendelijke manier beheerd worden. In dit gebied worden drie meestromende nevengeulen aangelegd. Een nevengeul is een waterloop die parallel loopt aan de Waal. Nevengeulen trekken diersoorten aan die typisch zijn voor dit deel van de Waal, zoals de winde, rivierprik, barbeel en bittervoorn. Daarnaast komen er meerdere overstromingsvlaktes: gebieden waar in het voorjaar het water langer blijft staan na een periode van hoogwater. Zo kunnen vissen eitjes leggen en jonge vissen opgroeien. Door het beheer aan te passen en van landbouwgrond natuurgebied te maken, ontstaat ongeveer 157 hectare ‘nieuwe natuur’. Hier ontstaat extra ruimte voor weidevogels, natuurlijke gras- en hooilanden en nieuw ooibos. Tot slot worden poelen gegraven waar dieren op af komen. Poelen trekken onder meer kamsalamanders, libellen, kieviten en tureluurs aan. Er komen natuurlijke graslanden langs de rivier waar runderen kunnen grazen.

Bij het maken van de plannen voor dit project is goed gekeken naar de rivierstructuur en hoe het landschap er nu uitziet. De meestromende nevengeulen komen bijvoorbeeld in lagergelegen gedeelten waar vroeger de rivier stroomde. Het doel van dit project is nadrukkelijk natuurontwikkeling. Het project heeft geen waterveiligheidsdoelstelling en zorgt ervoor dat er geen waterstandverhoging door vegetatie is bij hoogwater.

Beheer en onderhoud van het gebied vindt zodanig plaats dat het helpt om het natuurlijk systeem te herstellen. Zo worden runderen en paarden ingezet voor begrazing (niet het hele jaar, daarvoor zijn de gebieden niet groot genoeg). Dit wordt seizoensbegrazing genoemd. Sommige delen worden beheerd in combinatie met ‘hooilandbeheer’; dat is het maaien en afvoeren van gemaaid gras. Deze manier van onderhoud helpt het natuurlijk systeem te herstellen en bevordert de variatie, en daarmee de kansen voor meer soortenrijkdom.

Hoe kunt u meedenken? Waarop kunt u reageren?

Bij het versterken van de riviernatuur en waterkwaliteit is oog voor alle relevante belangen, zoals wonen, werken en recreëren, én voor het benutten van kansen binnen een gebied. In het kader van het plan- en project-MER is een uitgebreid ontwerpproces doorlopen, waarin diverse ontwerpopties, alternatieven en varianten zorgvuldig zijn afgewogen. Dit proces heeft geresulteerd in een goed onderbouwd voorkeursalternatief. De Commissie MER heeft het MER getoetst en beoordeeld als volledig en zorgvuldig. Het voorkeursalternatief ligt inmiddels vast en vormt het uitgangspunt voor de verdere planontwikkeling. Voor de ontwikkeling van de uiterwaarden bij Wamel, Dreumel en Heerewaarden is in de periode 2017–2021 een uitgebreid participatieproces doorlopen. Voor de thans voorliggende procedure wordt geen nieuw ontwerpproces gestart; het vastgestelde ontwerp blijft ongewijzigd. In deze fase van het proces wordt uw inbreng gevraagd om het ontwerp verder te optimaliseren, met bijzondere aandacht voor de aansluiting op de lokale omstandigheden en ontwikkelingen.

Voor het uitwisselen van ideeën en het delen van suggesties wordt gebruik gemaakt van onze website www.samenwerkenaanriviernatuur.nl en het directe contact met de omgevingsmanager, die de belangen van het gebied behartigt.

Reageer schriftelijk of mondeling

U kunt op drie manieren reageren, van dinsdag 28 oktober 2025 tot en met dinsdag 9 december 2025:

1. Digitaal

Mail naar: uwdh@rws.nl

2. Mondeling

Denk mee tijdens een inloopbijeenkomst of een keukentafelgesprek met de Omgevingsmanager van het gebied. U kunt contact met hem/haar opnemen via het emailadres uwdh@rws.nl.

3. Per post

Stuur een gefrankeerde brief naar:

Rijkswaterstaat

t.a.v. Omgevingsmanager KRW Oost-Nederland, gebied Uiterwaarden Wamel, Dreumel, Heerewaarden

Postbus 2232

3500 GE Utrecht

Wat gebeurt er met uw reactie en hoe verloopt de procedure?

U ontvangt een ontvangstbevestiging van uw inbreng, gevolgd door een inhoudelijke reactie. Uw bijdrage wordt betrokken bij het projectbesluit. Er zal voor dit project geen voorkeursbeslissing worden genomen als bedoeld in artikel 5.49 van de Omgevingswet. Het voorkeursalternatief uit het project- en plan-MER vormt de basis voor een ontwerp-projectbesluit. Dit ontwerp-projectbesluit wordt ter inzage gelegd en hiertegen kan eenieder zienswijzen naar voren brengen. In de reactienota bij het ontwerp-projectbesluit wordt teruggekoppeld wat er met uw inbreng is gedaan. Na vaststelling wordt het definitieve projectbesluit ter inzage gelegd. Hiertegen kan beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State ingediend worden.

Meer informatie?

Op de website www.samenwerkenaanriviernatuur.nl vindt u actuele informatie over het KRW-programma om op de hoogte te blijven. Op de projectpagina voor de uiterwaarden Wamel, Dreumel en Heerewaarden (https://samenwerkenaanriviernatuur.nl/UWDH) is specifieke informatie te vinden over de opgave, nadere achtergrondinformatie over het gebied, wanneer en waar een inloopbijeenkomst wordt georganiseerd en de participatiemogelijkheden.