Besluit van de Minister van Justitie en Veiligheid van 10 december 2024 (5968138/24/DP&O), houdende wijziging van het Organisatiebesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid in verband met de instelling van de Dienst Identificatie en Screening Asielzoekers

De Minister van Justitie en Veiligheid,

Gelet op artikel 3, tweede lid, van het Coördinatiebesluit organisatie, bedrijfsvoering en informatiesystemen rijksdienst;

Besluit:

ARTIKEL I

A

Aan artikel 2, derde lid, onder a, wordt een nieuw onderdeel toegevoegd, luidende:

• 6°. de Dienst Identificatie en Screening Asielzoekers (DISA).

B

In hoofdstuk 9a wordt na artikel 63h4 een artikel ingevoegd, luidende:

Artikel 63h5

• 1. De Dienst Identificatie en Screening Asielzoekers (DISA) is als taakorganisatie belast met de uitvoering van de vreemdelingenwetgeving ten aanzien van de identificatie en registratie van vreemdelingen die te kennen geven een aanvraag tot het verlenen van de verblijfsvergunning als bedoeld in artikel 28 van de Vreemdelingenwet 2000 te willen indienen.

• 2. De DISA bestaat uit:

  • a. de afdeling Uitvoering

  • b. de afdeling Bedrijfsvoering

ARTIKEL II

Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari 2025.

Dit besluit zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Justitie en Veiligheid, D.M. van Weel

TOELICHTING

Dit besluit strekt tot wijziging van het Organisatiebesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid (hierna: JenV). Het betreft een actualisering van het Organisatiebesluit JenV in verband met de instelling van de Dienst Identificatie en Screening Asielzoekers.

Het proces van Identificatie en Registratie (I&R-proces) van aangekomen asielzoekers in Nederland is een essentieel onderdeel van het Nederlandse asielsysteem en de Nederlandse asielprocedure. In dit proces wordt de asielwens geregistreerd en de aanvrager geïdentificeerd. Dat gebeurt door onder andere de afname van biometrische gegevens (vingerafdrukken en gelaat), het controleren van de opgegeven identiteit in nationale en Europese databases, het voeren van gesprekken (gehoren) en inzet van andere instrumenten. Iedereen die in Nederland asiel wil aanvragen, moet het I&R-proces doorlopen.

In het I&R-proces is nadrukkelijk aandacht voor mogelijke risico’s voor de (nationale) veiligheid die van een persoon uit kunnen gaan. Er vinden daartoe op persoonsniveau diverse – geautomatiseerde – eerste veiligheidschecks plaats met Europese en Nederlandse (opsporings)databases, conform huidige wet- en regelgeving. Daarnaast worden zogenaamde zachte signalen op het gebied van veiligheid die tijdens het I&R-proces naar voren komen doorgeleid aan de relevante diensten. Het is essentieel dat het I&R-proces zo snel mogelijk na aankomst in Nederland wordt voltooid zodat de aanvrager geïdentificeerd is. Het is maatschappelijk ongewenst dat er zich ongeïdentificeerde aanvragers in Nederland bevinden. Aan het einde van het I&R-proces is een asielaanvrager geregistreerd, geïdentificeerd en gecontroleerd op eventuele veiligheidsrisico’s.

Het identificeren en registreren van asielzoekers in Nederland geschiedt tot 1 januari 2025 door de Nationale Politie, Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM). AVIM staat vanwege de verhoogde asielinstroom al langere tijd onder druk om asielzoekers tijdig te identificeren en registreren en om ontstane achterstanden in te lopen. Hierbij komt dat de inzet van de politie ook benodigd is op andere expertises in het migratiedomein, waardoor uitbreidingsmogelijkheden van de capaciteit van AVIM op het I&R proces beperkt zijn. In lijn met het Hoofdlijnenakkoord, waarin staat dat ‘administratieve taken die de politie in de asielketen heeft, worden overgeheveld naar een andere ter zake kundige organisatie’, is daarom besloten om de taak van het I&R-proces van asielzoekers in Nederland elders in de asielketen te beleggen.

Omdat de reeds bestaande partners in de asielketen niet in staat zijn om op korte termijn de taken van AVIM in het I&R-proces over te nemen, is besloten om de identificatie en registratie van asielzoekers in Nederland met ingang van 1 januari 2025 verzelfstandigd onder te brengen in de nieuw opgerichte taakorganisatie Dienst Identificatie en Screening Asielzoekers (DISA). Dat biedt zekerheid ten behoeve van continuering van dit cruciale proces, leidt tot een duurzame inbedding van veranderde processen en geeft mogelijkheden het proces gefocust verder te kunnen optimaliseren. Het Directoraat-Generaal Migratie (DGM) treedt op als opdrachtgever van de DISA. Vanwege de systematiek van het Organisatiebesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid valt de DISA normaliter in het sturingsmodel, maar wegens de benodigde snelheid van de oprichting van de dienst zal later worden besloten of toetreding tot het gebruikelijke sturingsmodel doelmatig is.

Het ketenproces I&R zal op een later moment, voorzien bij de invoering van het Migratiepact en bij gereedkomen van de vernieuwde asielprocedure, ondergebracht worden bij de IND, rekening houdend met eventuele medezeggenschapstrajecten.

De taak waar DISA mee is belast, behoort tot de politieke verantwoordelijkheid van de Minister van Asiel en Migratie. Op basis van het uitgangspunt ‘twee ministeries, één apparaat’ is bij de oprichting van het Ministerie van Asiel en Migratie gekozen om het Ministerie van Asiel en Migratie zo veel mogelijk vanuit de organisatie van het Ministerie van Justitie en Veiligheid te bedienen. DISA wordt dan ook functioneel ingericht en georganiseerd bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid, maar de Minister van Asiel en Migratie is en blijft politiek verantwoordelijk voor de organisatie en de taakuitoefening van DISA.

Artikel II

Het besluit treedt in werking op 1 januari 2025.

De Minister van Justitie en Veiligheid, D.M. van Weel