Regeling van de Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur van 6 december 2024, nr. WJZ/ 89717365, tot wijziging van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet in verband met de verlening van de pilot mineralenconcentraat

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur,

Gelet op artikel 38, eerste en derde lid, van de Meststoffenwet;

Besluit:

ARTIKEL I

De Uitvoeringsregeling Meststoffenwet wordt als volgt gewijzigd.

A

In artikel 35a, eerste lid, wordt ’31 december 2024’ vervangen door ’31 december 2025’.

B

In artikel 35e wordt ‘2024’ vervangen door ‘2025’.

C

In artikel 35g wordt ‘1 januari 2025’ vervangen door ‘1 januari 2026’.

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2025.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

’s-Gravenhage, 6 december 2024

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma

TOELICHTING

1. Verlenging pilot mineralenconcentraat

Deze wijziging van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet (hierna: Urm) beoogt de verlenging van de pilot mineralenconcentraat met een jaar. De pilot mineralenconcentraat heeft als doel om te laten zien dat het mogelijk is om hoogwaardige verwerkingsproducten uit dierlijke mest te produceren en te gebruiken als kunstmestvervanger. Door via een vrijstelling op basis van artikel 38 van de Meststoffenwet (hierna: Msw) toe te staan deze producten boven de stikstofgebruiksnorm voor dierlijke mest (170 kg N/hectare) te plaatsen, krijgen dit soort bemestingsproducten in Nederland waarde en kan beter gebruik gemaakt worden van lokaal beschikbare grondstoffen. Binnen de pilot mineralenconcentraat zijn tien mestverwerkende bedrijven/samenwerkingsverbanden actief. De basis voor de verlenging van de pilot voor het jaar 2025 wordt in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn gevonden in paragraaf 5.5.1.

De eerste jaren van het onderzoek is vooral gefocust op onderzoek naar de landbouwkundige en milieukundige effecten met betrekking tot de productie, de afzet en het gebruik van mineralenconcentraat de opname van stikstof door de plant en de uitspoeling van nitraat naar het grondwater. Dit onderzoek heeft geleid tot de conclusie dat het mogelijk is om dergelijke meststoffen te maken, én dat de meststoffen, mits zij van voldoende kwaliteit zijn, niet leiden tot extra risico’s voor uitspoeling van nitraat naar het grondwater. Deze onderzoeken zijn met de Europese Commissie (hierna: EC) gedeeld. De EC heeft zelf onderzoek laten doen naar dergelijke meststoffen en heeft in september 2020 een advies gekregen van het Joint Research Centre (hierna: JRC) om dergelijke herwonnen stikstofmeststoffen uit dierlijke mest (RENURE) onder voorwaarden toe te kunnen staan boven de gebruiksnorm voor dierlijke mest. Deze voorwaarden passen goed bij het product mineralenconcentraat. Uit een analyse van de WUR¹ blijkt dat de huidige deelnemers van de pilot allemaal voldoen aan deze kwaliteitsvoorwaarden.

De EC heeft een voorstel over de toelating van RENURE producten voorgelegd aan het Nitraatcomité ². Op dit moment is er nog geen definitief Europees besluit over de toelating van RENURE-producten. Als het Nitraatcomité heeft ingestemd met het voorstel, volgt nog een periode van drie maanden waarin het voorstel voorgelegd wordt aan het Europees Parlement en de Raad. Dit betekent dat het voorstel over de toelating van RENURE-producten niet per 1-1-2025 geïmplementeerd kan worden in Nederland. In dit licht wil Nederland de pilot mineralenconcentraat nu met één jaar verlengen, tot en met 31 december 2025, zodat het lopende onderzoek kan worden voortgezet totdat mogelijk een Europese toelating voor RENURE-producten volgt. De pilot wordt niet vergroot of uitgebreid. De huidige partijen die participeren zullen een nieuwe beschikking krijgen. De EC is geïnformeerd over het voornemen om de pilot te verlengen.

Pilot deelnemers participeren in een project dat tot doel heeft om een certificatie-schema te ontwikkelen. Een dergelijk certificatieschema kan in de toekomst partijen helpen in het bepalen of er voldaan wordt aan de minimale kwaliteitscriteria en een rol spelen in de aanvraag om dergelijke producten op de markt te brengen. In onderling overleg wordt bezien hoe een dergelijk schema in te richten met betrekking tot monstername, monsterfrequentie, analyses en rapportage. De komende jaren zal de pilot worden gebruikt om een kwaliteits-borgingssysteem door te ontwikkelen dat garandeert dat aan de voorwaarden voor RENURE-producten wordt voldaan, zodat de landbouwkundige kwaliteit geborgd is en milieukundige risico’s worden beperkt.

Aan het al dan niet gecertificeerd zijn, worden op dit moment geen rechtsgevolgen verbonden, maar het instrument zou in de toekomst gebruikt kunnen worden als er vanuit Europa een generieke mogelijkheid komt om RENURE-producten te mogen gebruiken boven de gebruiksnorm voor dierlijke mest in nitraatgevoelige gebieden en de Msw voor het kunnen verbinden van rechtsgevolgen aan certificering een grondslag biedt. Daarnaast wordt met de pilot in het komende jaar onderzoek gedaan naar de gasvormige verliezen bij productie en gebruik van RENURE-producten.

2. Consultatie

De verlenging van de pilot mineralenconcentraat is geen nieuw beleid, maar beoogt verlenging van een bestaande uitzondering. Er heeft geen consultatie plaatsgevonden.

3. Effecten bedrijfsleven en overheid

3.1 Bedrijfsleven

De pilot wordt verlengd en blijft in omvang gelijk. Er worden geen effecten verwacht voor het bedrijfsleven.

3.2 Regeldruk

De verlenging van de pilot mineralenconcentraat heeft geen gevolgen voor de regeldruk, omdat er voor de deelnemende partijen geen wijzigingen in de voorwaarden voor deelname plaatsvinden. Bovendien is de deelnemende groep begrensd en is er geen mogelijkheid voor nieuwe deelnemers om zich aan te melden. Omdat er sprake is van verlenging van de pilot, is deze regeling niet ter toetsing aan het Adviescollege Toetsing Regeldruk voorgelegd.

3.3 Uitvoering en handhaving

RVO verwacht dat de implementatie geen impact op de uitvoering en handhaafbaarheid heeft. Dit omdat de verlenging geen wijzigingen van de voorwaarden voor deelname ten opzichte van voorgaande jaren met zich meebrengt. Wel zullen de deelnemers aan de pilot geïnformeerd moeten worden over de verlenging. Voor de NVWA heeft deze pilot geen effect op de handhaafbaarheid. RVO en NVWA hebben daarom besloten geen uitvoerbaarheids- en handhaafbaarheidstoets uit te brengen ten opzichte van de huidige wetgeving.

4. Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2025 en sluit daarmee aan bij het beleid inzake vaste verandermomenten. Wel wordt afgeweken van de regel dat er minimaal twee maanden moet zitten tussen het moment van publicatie en de inwerkingtreding van de regeling. Afwijking van de minimuminvoeringstermijn is gerechtvaardigd, omdat de doelgroep gebaat is bij spoedige inwerkingtreding en het daarnaast van belang is dat de verlening van de pilot mineralenconcentraat is gepubliceerd vóór het vervallen van deze pilot op 1 januari 2025.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma

---

1 Hoeksma, P., Schmitt, H., de Buisonjé, F., Pishgar Komleh, H., & Ehlert, P. (2021). Composition of mineral concentrates: Results of monitoring installations of the Pilot Mineral Concentrate in 2019–2020. (Report / Wageningen Livestock Research; No. 1295). Wageningen Livestock Research.

2 Nitraten – geactualiseerde regels voor het gebruik van bepaalde bemestingsmaterialen uit dierlijke mest (RENRE).