Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 27 november 2023, nr. 2023-0000678890, tot wijziging van de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen in verband met de inwerkingtreding van de Wet aanvullende regelingen hersteloperatie toeslagen

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;

Gelet op artikel 7.2 van de Wet hersteloperatie toeslagen;

Besluit:

ARTIKEL I

De Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen wordt als volgt gewijzigd:

A

In artikel 1 wordt in de alfabetische rangschikking ingevoegd:

ex-partner:

persoon, bedoeld in artikel 3.1, eerste lid, onderdeel d, van de Wet hersteloperatie toeslagen;.

B

In artikel 2, onderdeel a, wordt ‘gedupeerden en toeslagpartners’ vervangen door ‘gedupeerden, toeslagpartners en ex-partners’.

C

Artikel 3 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het eerste lid wordt ‘gedupeerden en toeslagpartners’ vervangen door ‘gedupeerden, toeslagpartners en ex-partners’.

2. In het tweede lid wordt ‘gedupeerde’ vervangen door ‘gedupeerde of ex-partner die woonachtig is in de gemeente’.

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst en werkt terug tot en met 15 juli 2023.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, H.M. de Jonge

TOELICHTING

1. Hoofdlijnen van deze regeling

Deze regeling strekt ertoe de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen te wijzigen. De wijziging houdt verband met de inwerkingtreding van de onderdelen van de Wet aanvullende regelingen hersteloperatie toeslagen die betrekking hebben op ex-partners van gedupeerde aanvragers kinderopvangtoeslag. De Wet hersteloperatie toeslagen (hierna: Wht) is onder meer aangevuld met voorzieningen voor ex-partners van gedupeerden, hetgeen inhoudt dat voormalige partners van gedupeerde aanvragers kinderopvangtoeslag onder meer aanspraak kunnen maken op een compensatie van € 10.000 indien zij aan bepaalde voorwaarden voldoen. Ook hebben de ex-partners recht op de kwijtschelding van publieke schulden waaronder de gemeentelijke belastingenschulden.

Uitgangspunt is dat alle gederfde belastinginkomsten van gemeenten die het rechtstreekse gevolg zijn van kwijtscheldingen in verband met de afwikkeling van de kinderopvangtoeslagaffaire door het Rijk worden vergoed. Daartoe is in 2021 de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen in werking getreden. Op grond van die regeling wordt een specifieke uitkering aan gemeenten verstrekt ter bekostiging van de kwijtgescholden belastingen van gedupeerden en toeslagpartners. Om te bewerkstelligen dat ook de kwijtgescholden gemeentelijke belastingen van ex-partners door het Rijk worden vergoed, dient die regeling te worden uitgebreid met de doelgroep ex-partners. Verder ontvangen gemeenten op grond van de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen een tegemoetkoming in de kosten die verband houden met de uitvoering van de kwijtscheldingsregeling. Gemeenten ontvangen hiertoe een normbedrag van € 150 per gedupeerde in de gemeente. Hierbij worden ook de gedupeerden meegeteld waarbij uiteindelijk niet tot kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is overgegaan. Voordat kan worden overgegaan tot kwijtschelding dient immers eerst bij gedupeerden geverifieerd te worden of sprake is van een gemeentelijke belastingschuld die voor kwijtschelding in aanmerking komt. Aangezien inmiddels ook ex-partners recht hebben op de kwijtschelding van publieke schulden, zullen gemeenten tevens uitvoeringskosten gaan maken om te bepalen welke van deze ex-partners recht hebben op de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Daarom dient geregeld te worden dat een gemeente ook een normbedrag van € 150 ontvangt per ex-partner in de gemeente. Met onderhavige regeling wordt de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen hiertoe aangepast.

Ten aanzien van de uitvoeringskosten wordt verder opgemerkt dat tot en met 2021 gold dat gemeenten zelf in Sisa¹ dienden te verantwoorden hoeveel gedupeerden aanwezig waren in de gemeente. Na analyse van de SiSa-verantwoording over 2021 bleek echter dat er bij twee derde van de gemeenten verschillen bestonden tussen de aantallen die gemeenten verantwoordden en de door de Belastingdienst opgestelde jaarlijst met het aantal gedupeerden per gemeente. Hierop is besloten een uitvraag tot heraanlevering te doen. Na overleg tussen het Ministerie van SZW², het Ministerie van BZK en de VNG is besloten de vergoeding voor de uitvoeringskosten vanaf het jaar 2022 te bepalen op basis van de jaarlijst van de Belastingdienst. Dit betekent dat gemeenten niet meer zelf in Sisa het aantal gedupeerden en nu ook ex-partners hoeven aan te leveren.

Tot slot wordt opgemerkt dat de Wet aanvullende regelingen hersteloperatie toeslagen tevens voorzieningen bevat voor nabestaanden van overleden gedupeerden. Dit betreft een wijziging van de Wht die op dit moment nog niet in werking is getreden. Als de relevante artikelen in werking zijn getreden, kan het voorkomen dat gemeentelijke belastingen van nabestaanden moeten worden kwijtgescholden. Het ligt voor de hand dat eventuele gederfde belastinginkomsten die daarmee verband houden ook door het Rijk worden gecompenseerd. Op dit moment is echter nog niet duidelijk op welk moment de nabestaandenregeling in werking treedt (al is het uitgangspunt dat de inwerkingtreding niet eerder plaatsvindt dan 1 januari 2024).³ Als de relevante artikelen in werking zijn getreden, zal de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen hierop worden aangepast.

2. Advies en consultatie

De Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen is in 2021 tot stand gekomen na uitvoerig overleg met de VNG en ambtenaren uit de gemeentelijke praktijk. Omdat de reeds bestaande werkwijze ook toepasbaar is voor de nieuwe doelgroep (ex-partners) zullen er geen grote gevolgen voor de uitvoeringspraktijk van de gemeenten zijn. Er is daarom voor deze wijzigingsregeling geen formele consultatie gehouden. Wel is wederom met de VNG samengewerkt aan de totstandkoming van deze wijzigingsregeling.

3. Gevolgen

Deze regeling brengt geen regeldrukeffecten voor burgers en het bedrijfsleven met zich mee, omdat de regeling enkel betrekking heeft op gemeenten. Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) heeft het dossier niet geselecteerd voor een formeel advies, omdat het naar verwachting geen omvangrijke gevolgen voor de regeldruk heeft.

ARTIKELSGEWIJS

Artikel I, onderdeel A tot en met C

Met deze wijzigingsonderdelen wordt de doelgroep ‘ex-partners’ aan respectievelijk artikel 1, artikel 2, onderdeel a, en artikel 3, eerste lid, van de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen toegevoegd. Op deze wijze wordt bewerkstelligd dat gemeenten ook de gederfde belastinginkomsten vergoed krijgen die verband houden met de kwijtschelding van belastingschulden van ex-partners van gedupeerden.

Verder wordt artikel 3, tweede lid, van de Regeling specifieke uitkering kwijtschelding gemeentelijke belastingen gewijzigd om te bewerkstelligen dat gemeenten voor de ‘uitvoeringscomponent’ van de specifieke uitkering niet enkel € 150,– per gedupeerde ontvangen, maar ook € 150 per ex-partner. Hierbij wordt zekerheidshalve geëxpliciteerd dat € 150 wordt ontvangen per gedupeerde of ex-partner ‘die in de gemeente woonachtig is’.

Artikel II

In dit artikel is geregeld dat deze regeling terugwerkt tot en met 15 juli 2023. Dit houdt verband met het feit dat de relevante delen van de Wet aanvullende regelingen hersteloperatie toeslagen die zien op de ex-partners ook met ingang van 15 juli 2023 in werking zijn getreden. Dit betekent overigens niet dat vanaf die datum schulden van ex-partners al kwijtgescholden kunnen worden. Een ex-partner komt namelijk pas in aanmerking voor de schuldenregeling als deze in aanmerking komt voor de compensatie van € 10.000 en deze is toegekend. Die compensatie is op aanvraag en de aanvraag kan pas worden gedaan als een brief is ontvangen van de Belastingdienst/Toeslagen waarin de ex-partner wordt uitgenodigd om de aanvraag in te dienen.⁴ Het is dus niet mogelijk dat dit hiervan al sprake is geweest op 15 juli 2023 of de periode direct daarna. Aangezien deze regeling pas eind november of begin december wordt gepubliceerd, is het echter niet volledig uit te sluiten dat gemeenten toch kosten hebben gemaakt vóórdat deze regeling wordt gepubliceerd. Daarom is ervoor gekozen de regeling zekerheidshalve terug te laten werken tot het moment waarop de relevante bepalingen van de ex-partnerregeling in werking zijn getreden.

Het feit dat de regeling op het punt van de ex-partners terugwerkt tot en met 15 juli 2023 is niet bezwaarlijk, omdat de wijziging begunstigend van aard is. Gemeenten kunnen als gevolg van deze wijziging immers meer kosten declareren: de kosten die verband houden met de kwijtschelding van belastingschulden van ex-partners.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, H.M. de Jonge

---

1 Sisa staat voor Single Information, Single Audit en wordt gehanteerd bij de verantwoording van specifieke uitkeringen.

2 Ook vanuit SZW wordt een (vergelijkbare) specifieke uitkering verstrekt in verband met de hersteloperatie toeslagen. De regels met betrekking tot deze specifieke uitkering zijn opgenomen in de Regeling kwijtschelding SZW in verband met de hersteloperatie toeslagen.

3 Stb. 2023, 265, p. 2.

4 Art. 2.14h, tweede lid, Wet hersteloperatie toeslagen.