TOELICHTING
I ALGEMEEN
1 Achtergrond
In artikel 3.8 van het Besluit elektronische publicaties is bepaald dat bestuursorganen
met betrekking tot de plaatsing van publicaties in de publicatiebladen de regels of
technische standaarden toepassen die bij ministeriële regeling van de Minister van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn gesteld respectievelijk zijn aangewezen.
Onder de publicatiebladen valt volgens artikel 1.1 van het Besluit niet het Staatsblad.
Het onderscheid tussen regels en technische standaarden komt voort uit verschillen
in eisen die worden gesteld aan het aanleveren van te publiceren inhoud en bijbehorende
gegevens door het betrokken bestuursorgaan. De regels zien op het aanleveren van bepaalde
gegevens over te publiceren teksten. Deze regels zijn opgenomen in de Regeling elektronische
publicaties, waarbij is bepaald dat de regels niet van toepassing zijn voor zover
specifiek technische standaarden zijn aangewezen.
Technische standaarden worden aangewezen als niet alleen relevant is dat bepaalde
gegevens worden aangeleverd, maar vooral ook eisen moeten worden gesteld aan de elektronische
vormgeving en inrichting van teksten en andere informatie, waarmee de informatie beter
vindbaar, doorzoekbaar en uitwisselbaar wordt gemaakt. Deze Regeling standaarden publicaties
Omgevingswet voorziet in aanwijzing van technische standaarden voor bepaalde besluiten
en andere rechtsfiguren in het kader van de Omgevingswet.
2 Schets van de voorgeschreven standaarden
Standaard Officiële Publicaties (STOP)
De STOP beschrijft de bouwstenen en generieke principes voor elektronische vormgeving
en inrichting van te publiceren besluiten en andere rechtsfiguren. Daartoe behoren
onder meer principes voor de structurering van teksten, annotaties die de doorzoekbaarheid
en onderlinge relatering van publicaties optimaliseren, en mechanismen voor automatische
verwerking van consolidatie van teksten. Naast structurering van tekst voorziet de
STOP in het gebruik van geometrische informatieobjecten (GIO), waarmee bij een besluit
zowel regels c.q. normen als de geometrie van hun werkingsgebied kunnen worden vastgesteld.
De STOP is geschikt voor overheidsbreed gebruik ten behoeve van officiële publicaties,
en wordt in eerste instantie voorgeschreven voor bepaalde besluiten en andere rechtsfiguren
die relevant zijn voor het omgevingsrecht.
Informatiemodel Omgevingswet (IMOW)
Het IMOW voorziet in zodanige structurering van informatie uit besluiten en andere
rechtsfiguren, dat die informatie object- en locatiegericht in het Digitaal Stelsel
Omgevingswet (DSO) kan worden ontsloten. Dit informatiemodel voorziet voor de informatievoorziening
via het DSO in onder meer domeinspecifieke annotaties en koppelingen aan locaties
die in de vorm van een GIO bij een besluit zijn vastgesteld.
Toepassingsprofiel Omgevingsdocument (TPOD)
Een TPOD is geen op zichzelf staande technische standaard, maar beschrijft op welke
wijze de ‘bouwstenen’ van de STOP en het IMOW moeten worden toegepast bij de vormgeving
en inrichting van een bepaald type besluit of andere rechtsfiguur. Zo is er bijvoorbeeld
een TPOD voor het omgevingsplan, waarbij onder meer een specifieke tekststructuur
van belang is, en een ander TPOD voor de omgevingsvisie, waarbij met minder structurering
kan worden volstaan.
Bij deze regeling worden in eerste instantie de toepassingsprofielen vastgesteld die
worden gebruikt voor besluiten en andere rechtsfiguren die voor de informatievoorziening
in het DSO het meest relevant zijn.
Overigens voorziet deze regeling tevens in de mogelijkheid om voor een besluit of
andere rechtsfiguur een TPOD vast te stellen die niet een toepassing van de STOP inhoudt
en het gebruik van slechts een enkel element van IMOW voorschrijft. Hierop wordt nader
ingegaan in de toelichting bij artikel 2, vierde lid.
Koppelvlakbeschrijving LVBB
Voor de verwerking van besluiten en andere rechtsfiguren die overeenkomstig de STOP
zijn vormgegeven, is bij het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties
(KOOP) een nieuwe voorziening gerealiseerd: de Landelijke voorziening bekendmaken
en beschikbaarstellen (LVBB). Deze maakt deel uit van de volgens de Bekendmakingswet
door de Minister in stand gehouden infrastructuur, naast de al langer bestaande algemene
(niet op het gebruik van de STOP ingerichte) applicaties voor publicaties (zoals DROP;
Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties). Voor de overeenkomstig de STOP vormgegeven
besluiten verzorgt de LVBB de officiële publicaties van de besluiten en geconsolideerde
versies van regelingen. Daarnaast levert de LVBB de relevante informatie door aan
het Kadaster, dat op grond van het Omgevingsbesluit zorgt voor de ontsluiting in het
DSO. Voor het elektronisch aanleveren van te publiceren besluiten en andere rechtsfiguren
aan de LVBB, moeten de betrokken bestuursorganen gebruik maken van het daarvoor ingerichte
koppelvlak voor het elektronische berichtenverkeer. De beschrijving van dit koppelvlak,
dat wil zeggen: de weg waarlangs en de wijze waarop informatie wordt aangeleverd,
wordt bij deze regeling vastgesteld naast de STOP, het IMOW en de TPOD-en, welke laatste
standaarden bepalen in welke vorm de informatie wordt aangeleverd.
Versionering
Met deze regeling worden de ondersteunde versies van de onderscheiden standaarden
vastgesteld met tweecijferige versieaanduiding. Tot die versies behoren eventuele
met een derde cijfer aangeduide latere releases die op de in de bijlagen aangeduide
vindplaatsen zijn gepubliceerd. Dit zijn, zoals bij digitaliseringsstandaarden gebruikelijk,
achterwaarts compatibele releases die technische verbeteringen binnen de vastgestelde
versies bevatten.
3 Structuur en strekking van de regeling
In de bijlagen 1 en 2 zijn de algemene voor publicaties aangewezen standaarden, respectievelijk
STOP en de koppelvlakbeschrijving, opgenomen. Het domeinspecifieke IMOW is opgenomen
in bijlage 3.
In bijlage 4 zijn de besluiten en andere rechtsfiguren genoemd waarvoor de standaarden
moeten worden toegepast en is per besluit of andere rechtsfiguur ook het daarvoor
te gebruiken TPOD aangewezen. Deze bijlage zal telkens worden aangevuld als in het
kader van de verdere ontwikkeling van het DSO interbestuurlijke overeenstemming bestaat
over de toevoeging van een nieuw type besluit of andere rechtsfiguur aan de in het
DSO te ontsluiten informatie en ook overeenstemming bestaat over de inhoud van het
daarvoor te gebruiken TPOD.
Een afzonderlijke bijlage 5 is ingeruimd voor besluiten en andere rechtsfiguren waarvan
de officiële publicatie niet via de LVBB verloopt en waarvoor ook niet het gebruik
van STOP en IMOW als zodanig is aangewezen, maar wel een beperkte set gegevens uit
het IMOW-model moet worden aangeleverd voor gebruik in het DSO. Voor de aanlevering
van die gegevens door het bevoegd gezag is in zo’n geval een bepaalde TPOD-structuur
voorgeschreven.
Zo’n beperkt toepassingsprofiel voor een publicatie die niet geheel overeenkomstig
STOP en IMOW via de LVBB wordt gepubliceerd, is in elk geval voorzien voor de kennisgeving
van een vergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit in bepaalde gevallen,
overeenkomend met de gevallen waarin soortgelijke informatie ook reeds in ruimtelijkeplannen.nl
beschikbaar werd gesteld.
In de regeling is voorts een uitzondering opgenomen voor zogenoemde hybride besluiten.
Daaronder worden besluiten en andere rechtsfiguren verstaan die deels wel en deels
niet vallen onder de in bijlage 4 gegeven opsomming. De uitzondering dient om ervoor
te zorgen dat de met name bij rijksregelgeving bestaande praktijk om (samenhangende
wijziging van) verschillende besluiten uit oogpunt van doelmatigheid te combineren
in één publicatie, niet wordt belemmerd. Op een en ander wordt nader ingegaan in de
toelichting op artikel 3.
4 Proces van totstandkoming en invoeringstraject
De standaarden zijn ontwikkeld binnen het interbestuurlijke programma Aan de slag
met de
Omgevingswet. Binnen dit programma is nauw samengewerkt door de ontwikkelpartners
KOOP, Stichting Geonovum en het Kadaster, en met de Vereniging Nederlandse Gemeenten
(VNG), de Unie van Waterschappen (UvW), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en het
Rijk.
Gedurende het totstandkomingsproces hebben diverse consultaties plaatsgevonden.
In het kader van de doorontwikkeling van het DSO zullen volgens eenzelfde ontwikkelingsproces
ook voor andere dan de in bijlage 4 of bijlage 5 opgenomen typen van besluiten en
andere rechtsfiguren TPOD-en kunnen worden opgesteld. Na interbestuurlijke overeenstemming
worden deze dan aan de regeling toegevoegd.
De inwerkingtreding van deze regeling wordt gekoppeld aan de inwerkingtreding van
de Omgevingswet. Tot die tijd is het gebruik van de standaarden nog niet voorgeschreven,
maar wel al mogelijk. Dit is met name van belang voor de in bijlage 4 opgenomen besluiten
en andere rechtsfiguren die vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet
worden vastgesteld, zoals de provinciale omgevingsverordening en de provinciale omgevingsvisie.
Door gebruikmaking van de standaarden kunnen die besluiten van meet af aan zowel officieel
worden gepubliceerd als in het DSO worden ontsloten met de gebruiksmogelijkheden die
de standaarden bieden.
In sommige gevallen zal een bestuursorgaan in de periode tot aan inwerkingtreding
van deze regeling en gedurende enige tijd daarna, mogelijk nog niet beschikken over
technische middelen voor gebruik van de standaarden bij vormgeving van een besluit,
maar wel beschikken over software voor gebruik van de onder de Wet ruimtelijke ordening
(Wro) vastgestelde IMRO-standaard en voor publicatie op ruimtelijkeplannen.nl. In
een dergelijk geval is het volgens artikel 11.1 van het Besluit elektronische publicaties,
in samenhang met artikel 8.2 van de Regeling elektronische publicaties, voorlopig
mogelijk om het besluit te publiceren op de onder de Wro gebruikelijke manier, vormgegeven
volgens de IMRO-standaard. De op ruimtelijkeplannen.nl geplaatste inhoud van dat besluit
wordt dan, op grond van artikel 14.4, eerste lid, onder c, van het Omgevingsbesluit,
eveneens in het DSO ontsloten, zij het met minder gebruiksmogelijkheden.
Naast deze mogelijkheid om gedurende enige tijd een alternatieve technische standaard
te gebruiken, is in deze regeling tevens een overgangsbepaling opgenomen die gedurende
dezelfde periode de mogelijkheid biedt om in voorkomende gevallen een besluit niet
volgens een technische standaard vorm te geven maar voor publicatie de algemene regels
toe te passen. In dat geval vindt de publicatie plaats via de al langer bestaande
algemene voorzieningen voor elektronische publicatie, zoals de bij decentrale overheden
in gebruik zijnde voorziening Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP).
Doordat hierbij geen gebruik wordt gemaakt van de aangewezen digitaliseringsstandaarden,
of van IMRO als tijdelijke alternatieve standaard, kan de inhoud van een via DROP
gegenereerde publicatie echter niet in het DSO worden verwerkt.
De overgangsregeling is getroffen om officiële publicatie van besluiten in alle gevallen
mogelijk te maken. In de regelgeving zal nader worden voorzien in (de termijn voor)
omzetting van met de met toepassing van de overgangsregeling gepubliceerde besluiten
naar de aangewezen standaarden, ten behoeve van optimalisatie van dienstverlening
door middel van het DSO.
5 Notificatie van technische voorschriften aan de Europese Commissie
De ontwerpregeling is op 15 november 2021 gemeld aan de Europese Commissie (notificatienummer
2021/0716/NL) ter voldoening aan richtlijn (EU) nr. 2015/1535 van het Europees Parlement
en de Raad van de Europese Unie van 9 september 2015 betreffende een informatieprocedure
op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de
informatiemaatschappij (PbEU 2015, L 241).
Artikel 2, eerste en derde lid van deze regeling, in samenhang met de bij de regeling
behorende bijlagen 1, 2 en 3, bevat mogelijk technische voorschriften in de zin van
de hiervoor bedoelde richtlijn. Met het oog hierop is in artikel 5 van de regeling
een bepaling van wederzijdse erkenning opgenomen, waarmee wordt voorkomen dat er een
handelsbelemmering ontstaat.
Naar aanleiding van de melding aan de Europese Commissie zijn geen reacties ontvangen.
II ARTIKELSGEWIJS
Artikel 2, eerste lid
Deze bepaling strekt ertoe dat elektronische vormgeving en inrichting van de besluiten
en andere rechtsfiguren die zijn opgenomen in bijlage 4, voor publicatie moet voldoen
aan de STOP en aan het Informatiemodel Omgevingswet, zoals vastgesteld in de bijlagen
1 en 3.
Artikel 2, tweede lid
In bijlage 4 wordt aan elk onderscheiden type besluit of andere rechtsfiguur exclusief
een specifiek te gebruiken toepassingsprofiel toegewezen. Dit artikellid schrijft
het gebruik van het toegewezen toepassingsprofiel voor. Hiermee wordt het besluit
of de andere rechtsfiguur waarvan naast de officiële publicatie ervan ook ontsluiting
via het DSO van belang is, vormgegeven op een wijze die deze ontsluiting mogelijk
maakt.
Het in bijlage 4 opgenomen ‘toepassingsprofiel AMvB/MR’ heeft die titel omdat het
toepassingsprofiel geschikt is voor vormgeving en inrichting van zowel een algemene
maatregel van bestuur als een ministeriële regeling. Het gebruik ervan wordt met deze
bepaling echter alleen voor de ministeriële regeling voorgeschreven, aangezien de
publicatie van een algemene maatregel van bestuur in het Staatsblad buiten het bestek
van het Besluit elektronische publicaties en van deze regeling valt. De inhoud van
algemene maatregelen van bestuur op grond van de Omgevingswet wordt overigens wel
in het DSO ontsloten met gebruikmaking van de standaarden.
Artikel 2, derde lid
In bijlage 2 wordt een beschrijving aangewezen van het koppelvlak dat volgens dit
artikellid moet worden gebruikt bij het aanleveren van de in bijlage 4 genoemde besluiten
en andere rechtsfiguren voor publicatie. Dit betreft het koppelvlak waarmee informatie
wordt uitgewisseld met de Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaarstellen
(LVBB). Dit koppelvlak wordt op grond van artikel 16.7 van de Omgevingsregeling ook
gebruikt voor het verstrekken van informatie, door het betrokken bestuursorgaan, over
een na de publicatie ontstane wijziging van de status van een besluit of andere rechtsfiguur.
Artikel 2, vierde lid
Dit artikellid voorziet in de mogelijkheid om in een afzonderlijke bijlage 5 voor
bepaalde besluiten of andere rechtsfiguren een toepassingsprofiel aan te wijzen, zonder
dat tevens STOP, het Informatiemodel Omgevingswet en het LVBB-bronhouderskoppelvlak
van toepassing zijn. Deze mogelijkheid dient om er in sommige gevallen voor te zorgen
dat bepaalde informatie uit een besluit of andere rechtsfiguur zodanig is vormgegeven
en ingericht dat gebruik van die informatie in DSO mogelijk is, zonder dat het besluit
of de andere rechtsfiguur als zodanig in zijn geheel overeenkomstig STOP en het IMOW
behoeft te worden vormgegeven en/of via de LVBB wordt gepubliceerd. Zoals in het algemeen
deel van deze toelichting vermeld, is zo’n aanpak in elk geval voorzien voor de kennisgeving
van een vergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit in bepaalde gevallen.
Artikel 3, onderdeel a
De standaarden gelden voor de in bijlage 4 genoemde besluiten en andere rechtsfiguren
in het kader van het omgevingsrecht, waarvan ontsluiting via het DSO van belang is
Daaronder zijn ook wijzigingen van die besluiten en rechtsfiguren begrepen. Het kan
voorkomen dat een besluit waarvoor deze regeling het gebruik van de standaarden voorschrijft,
deels tevens een wijziging inhoudt van een besluit waarvoor die standaarden niet zijn
voorgeschreven. Dit doet zich bijvoorbeeld voor als bij wijziging van de Omgevingsregeling
tevens een wijziging wordt aangebracht in een ministeriële regeling buiten het stelsel
van de Omgevingswet. In dat geval gelden de standaarden niet voor het besluitdeel
dat die andere regeling wijzigt. Uiteraard maakt dat besluitdeel wel deel uit van
het elektronische STOP.xml-bestand waarin het gehele (wijzigings)besluit is vervat
om dat bestand als geheel bij de LVBB aan te leveren, aangezien de bepaling beoogt
te voorkomen dat om uitsluitend technische redenen afzonderlijke besluiten zouden
moeten worden genomen.
Artikel 3, onderdeel b
Deze bepaling heeft dezelfde achtergrond als onderdeel a en ziet op het omgekeerde
geval dat een besluit waarvoor de standaarden niet gelden, ook een wijziging inhoudt
van een besluit waarvoor deze wel gelden. Dit doet zich bijvoorbeeld voor als een
ministeriële regeling buiten het stelsel van de Omgevingswet, tevens wijziging aanbrengt
in de Omgevingsregeling. In dat geval behoeft niet de voor de Omgevingsregeling geldende
standaard te worden toegepast voor publicatie. Het gaat vaak om beperkte of technische
wijzigingen. Het is dan efficiënter om die wijzigingen na de bekendmaking afzonderlijk
naar de STOP-TPOD AMvB-MR om te zetten en in het DSO te verwerken.
Artikel 4
Artikel 4 van de regeling bevat een zogeheten bepaling van wederzijdse erkenning.
Op de achtergrond hiervan is reeds in paragraaf 5 van het algemeen deel van deze toelichting
ingegaan.
Artikel 5, eerste lid
Deze bepaling bevat een overgangsregeling in het kader van de invoering van de Omgevingswet.
In artikel 3.8 van het Besluit elektronische publicaties is bepaald dat bestuursorganen
voor de plaatsing in hun publicatieblad, toepassing geven aan de door de Minister
gestelde regels of de door de Minister aangewezen standaarden. De in dit artikel 5
opgenomen bepaling biedt de mogelijkheid om in plaats van de in deze regeling aangewezen
standaarden, de in artikel 2.3, eerste lid, van de Regeling elektronische publicaties
genoemde regels toe te passen. Hiermee wordt aan het bestuursorgaan de keuze gelaten
of publicatie wordt gegenereerd met gebruik van de standaarden of met toepassing van
de genoemde regels. Indien voor dit laatste wordt gekozen, houdt dit in praktische
zin tevens de keuze voor gebruikmaking van de voorziening DROP in.
Artikel 5, tweede lid
In artikel 14.4, eerste lid, onder a, van het Omgevingsbesluit is geregeld dat de
inhoud van de bij ministeriële regeling aangewezen omgevingsdocumenten wordt ontsloten
via het DSO. Deze aanwijzing vindt plaats in artikel 16.4a van de Omgevingsregeling,
waarin is bepaald dat de in de bijlagen 4 en 5 bij deze regeling opgenomen besluiten
en andere rechtsfiguren, omgevingsdocument zijn. Indien een in die bijlagen opgenomen
besluit of andere rechtsfiguur echter wordt gepubliceerd met gebruikmaking van een
in dit artikellid genoemde overgangsregeling in plaats van met gebruikmaking van de
in deze regeling aangewezen standaarden, wordt het besluit of andere rechtsfiguur
niet aangemerkt als omgevingsdocument. Dit omdat verwerking in het DSO in dat geval
niet, of niet volledig, mogelijk is.
Bijlagen
In de bijlagen 1 tot en met 5 zijn de standaarden en toepassingsprofielen opgenomen,
waarbij in de bijlagen voor de inhoud wordt verwezen naar in die bijlagen aangeduide
websites.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.G.J. Bruins Slot