Regeling van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat, van 28 november 2022, nr. IENW/BSK-2022/279256, tot wijziging van de Regeling vergoedingen luchtverkeersdienstverlening BES in verband met een tijdelijke gedeeltelijke vrijstelling en van de Regeling aanwijzing luchtruim en luchtverkeersdienstverleners BES voor een enkele reparatie

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,

Gelet op artikel 22a, vijfde lid, van de Luchtvaartwet BES en artikel 70, eerste lid, van het Besluit luchtverkeer BES;

BESLUIT:

ARTIKEL I

Artikel 8, onderdeel d, van de Regeling vergoedingen luchtverkeersdienstverlening BES komt te luiden:

• d. de gebruikers van luchtvaartuigen, anders dan bedoeld in de onderdelen a tot en met c, voor de periode van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2025 tot een bedrag van USD 188,78 per eenheidstarief van de overeenkomstig artikel 2, onderdeel b, te berekenen vergoeding voor de verstrekking van diensten in het kader van ATC als bedoeld in artikel 1, eerste lid, van het Besluit luchtverkeer BES.

ARTIKEL II

In de artikelen 3, eerste lid, aanhef, en 4 van de Regeling aanwijzing luchtruim en luchtverkeersdienstverleners BES wordt ‘Netherlands Antilles Air Traffic Control N.V.’ vervangen door ‘Dutch Carribean Air Navigation Service Provider’.

ARTIKEL III

Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2023.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant, in het Afkondigingsblad van Aruba, in het Publicatieblad van Curaçao en in het Afkondigingsblad van Sint Maarten worden geplaatst.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers

TOELICHTING

De onderhavige wijzigingsregeling strekt tot wijziging van de Regeling vergoedingen luchtverkeersdienstverlening BES (hierna: de regeling). Daarbij wordt een nieuwe, tijdelijke, gedeeltelijke vrijstelling van de betaling van tarieven voor vergoedingen voor luchtverkeersdienstverlening vastgesteld voor gebruikers van die diensten van, naar en in het Caribisch deel van Nederland.

Op grond van de Luchtvaartwet BES worden de kosten van de luchtverkeersdienstverlening, die door Dutch Carribean Air Navigation Service Provider (hierna: DC-ANSP) wordt verzorgd, vergoed door de gebruikers daarvan. Het gaat hierbij met name om de kosten die verschuldigd zijn voor de verstrekking van Air Traffic Control (ATC) diensten. Deze worden met name met betrekking tot Bonaire in rekening gebracht. Voor de komende periode is besloten voor de gebruikers van deze dienstverlening een gedeeltelijke vrijstelling toe te passen. Evenals in de jaren 2020–2022 is voor de periode 2023–2025 namelijk gebleken dat toepassing van het internationaal gebruikelijk principe van kostendekkende tarieven vooralsnog tot een onaanvaardbare stijging van tarieven zou leiden met mogelijk sterk negatieve gevolgen voor de luchtvaart en daarmee de sociale en economische situatie in het Caribisch deel van Nederland.

Door verschillende ontwikkelingen, waaronder de Covid pandemie, staan de prijzen voor vervoer tussen Bonaire en Curaçao verder onder druk. Luchtruimwijzigingen leiden tot langere routes en meer kerosineverbruik; de luchthaven van Curaçao heeft de tarieven verhoogd en Bonaire heeft per 1 juli 2022 een toeristenbelasting ingevoerd van $ 75 per aankomende passagier. Daarnaast spelen geopolitieke ontwikkelingen die leiden tot duurdere grondstoffen. Dit alles heeft geresulteerd in een stijging van de ticketprijzen in de afgelopen twee jaar voor een enkele reis tussen Bonaire en Curaçao, van ongeveer $ 60 naar $ 100.

Het vaststellen van een kostendekkend tarief voor naderings- en terminalverkeer op de BES is problematisch vanwege het feit dat, ondanks de beperkte hoeveelheid verkeer, een volwaardige luchtverkeersdienstverlening is vereist en dat de kosten van die dienst worden verdeeld over een beperkt aantal gebruikers van de dienstverlening.

Voor vergelijkbare Nederlandse luchthavens zoals Eelde of Maastricht geldt dat zij onderdeel uitmaken van één heffingszone, waarbij de kosten van dienstverlening op Schiphol, Rotterdam, Eelde en Maastricht worden gedragen door de gezamenlijke gebruikers van die luchthavens – wat vanwege het grote aantal bewegingen op Schiphol betekent dat de kosten verspreid worden over een veel hoger aantal gebruikers en het tarief dus relatief laag kan worden gehouden voor de kleinere luchthavens. Het Caribisch deel van Nederland kan geen onderdeel uitmaken van de gezamenlijke aanpak omdat deze is gebaseerd op Europese regelgeving en de EU-regelgeving is niet over de volle breedte van toepassing op Caribisch Nederland.

De regeling voorziet tevens in een wijziging van de Regeling aanwijzing luchtruim en luchtverkeersdienstverleners BES. Deze regeling verwees met de naam Netherlands Antilles Air Traffic Control N.V. nog naar de oude aanduiding van de luchtverkeersdienstverlener Dutch Carribean Air Navigation Service Provider.

Financiële effecten

De vrijstelling is met name mogelijk doordat de Minister van Infrastructuur en Waterstaat voor de komende tariefperiode een aantal specifieke kostenposten, ter omvang van circa EUR 930.000, verspreid over de driejarige periode van de vrijstelling, voor rekening van de rijksoverheid laat komen en op de Rijksbegroting geld daarvoor beschikbaar stelt. In dat kader wordt binnen de totale nationale inkomsten uit luchtverkeersleidingstarieven een financiële reservering gemaakt die inzetbaar is voor specifieke doeleinden op het gebied van luchtverkeersdienstverlening.

Administratieve lasten en nalevingskosten

De administratieve lasten liggen met name bij de luchtverkeersdienstverlener (DC-ANSP) en op Bonaire bij Bonaire International Airport, die samen verantwoordelijk zijn voor het bijhouden en daaromtrent informeren van de overheid van het gebruik dat wordt gemaakt van de diensten door verschillende gebruikers, en bijbehorende facturering voor dit gebruik op basis van de regeling – inclusief hoogte van het tarief en eventuele vrijstellingen. Met deze wijziging van de regeling is een gedeeltelijke vrijstelling gecreëerd die voor alle betalende gebruikers van toepassing is. Daarom zal dit geen additionele administratieve kosten met zich meebrengen. Er is geen sprake van bijkomende informatieverplichtingen aan de overheid. De luchtverkeersdienstverleners moeten op grond van de regelgeving wel zorgdragen voor de bekendmaking van de tarieven. Dit is wettelijk voorgeschreven. De wijziging van de regeling brengt hierin geen verandering.

Uitvoering en handhaving

In het kader van het toezicht door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat op de taken van de luchtverkeersdienstverleners ter zake van Caribisch Nederland geldt dat het vaststellen van de tarieven van de luchtverkeersdienstverlening voor het Caribisch deel van Nederland de verantwoordelijkheid is van de Directie Luchtvaart van het Directoraat-Generaal Luchtvaart en Maritieme Zaken en dat Financiën en Integrale Bedrijfsvoering systeemtoezicht houdt op de vaststelling van de tarieven. De Inspectie Leefomgeving en Transport (hierna: ILT) speelt geen rol in het vaststellen van de tarieven dan wel het vaststellen van vrijstellingen. Vandaar dat deze regeling niet is aangeboden aan de ILT voor een toets op handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en fraudebestendigheid.

Consultatie

De achtergrond en onderbouwing van het kostendekkende tarief zijn voorgelegd aan en gewaardeerd door alle gebruikers. Desalniettemin hebben gebruikers hun zorgen geuit over de stijging van het tarief en gevraagd de mogelijkheid te onderzoeken om net als in de periode 2020–2022 een gedeeltelijke vrijstelling in te voeren. De nieuwe gedeeltelijke vrijstelling wordt o.a. in reactie hierop voorgesteld en is van 1 januari 2023 – 31 december 2025 van toepassing.

Inwerkingtreding en Vaste verandermomenten

De inwerkingtredingsdatum van deze wijzigingsregeling is vastgesteld op 1 januari 2023. Met de inwerkingtredingsdatum is rekening gehouden met de vaste verandermomenten. Er is wel afgeweken van de publicatietermijn van drie maanden voorafgaand aan de inwerkingtreding. Een uitzondering hierop is mogelijk wanneer hierdoor aanmerkelijke ongewenste private of publieke voor- of nadelen wordt voorkomen. Van deze uitzonderingsmogelijkheid is gebruik gemaakt. Een spoedige inwerkingtreding is in casu van belang, om gebruikers van luchtverkeersdiensten in staat te stellen tijdig vergoedingen voor die diensten te kunnen voldoen.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel I

De onderhavige wijziging regelt dat gebruikers van luchtvaartnavigatiediensten in de periode van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2025 worden vrijgesteld tot een bedrag van USD 188,78 per eenheidstarief van de te berekenen vergoeding voor die diensten. Het gaat om een gedeeltelijke vrijstelling waarbij een gematigde stijging van de tarieven met 7.5% plaatsvindt. De wijziging ziet op ATC tarieven en is alleen van toepassing op de luchtverkeersdienstverlening ten aanzien van Bonaire. Op de andere openbare lichamen worden in beginsel geen ATC tarieven in rekening gebracht.

Artikel II

Van de gelegenheid is gebruik gemaakt om in de Regeling aanwijzing luchtruim en luchtverkeersdienstverleners BES de juiste aanduiding op te nemen van de luchtverkeersdienstverlener Dutch Carribean Air Navigation Service, voorheen Netherlands Antilles Air Traffic Control N.V. geheten.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers