Subsidieregeling werkzaamheden ten behoeve van rechtsbijstand pilot Feijenoord

Het bestuur van de raad voor rechtsbijstand,

gelet op artikel 37b, van de Wet op de rechtsbijstand, waarin is bepaald dat het bestuur van de raad ten behoeve van de verlening van rechtsbijstand subsidie kan verstrekken voor bijzondere doeleinden en projecten,

besluit:

de volgende regeling vast te stellen

HOOFDSTUK I ALGEMEEN

Artikel 1 Begripsbepalingen

In deze subsidieregeling wordt verstaan onder:

a. de wet:

de Wet op de rechtsbijstand;

b. bestuur:

het bestuur van de raad, bedoeld in artikel 3 van de wet;

c. rechtsbijstandverlener:

de advocaat die ingeschreven is bij de raad voor rechtsbijstand en die rechtsbijstand verleent in het kader van de pilot;

d. rechtsbijstandverlening:

het verlenen van rechtsbijstand aan een rechtzoekende in de pilot;

e. de pilot:

de pilot in Feijenoord;

f. overeenkomst:

de overeenkomst op basis van deze subsidieregeling tussen het bestuur van de raad en de rechtsbijstandverlener;

g. deelnemers:

de overige bij de pilot betrokken partijen, te weten de wijkteams in Feijenoord, Sociaal Raadslieden en het Juridisch Loket;

h. rechtzoekende:

klant van een wijkteam met zowel sociale als juridische problematiek;

i. casusbespreking:

plenaire bespreking tussen de rechtsbijstandverlener en de overige deelnemers over meerdere casussen waarin rechtsbijstand is verleend of een bijeenkomst met evaluatiedoeleinden.

Artikel 2 Doel

Deze subsidieregeling heeft tot doel een kader te stellen onder welke voorwaarden een vergoeding verleend kan worden voor rechtsbijstandverlening in het kader van de pilot Feijenoord en de hoogte van deze vergoeding vast te stellen.

HOOFDSTUK II VOORWAARDEN

Artikel 3 Algemeen

• 1. Het bestuur stelt de volgende kwaliteitscriteria vast en sluit in het kader van de pilot een overeenkomst met de rechtsbijstandverlener die aan de volgende voorwaarden voldoet:

  • a. de rechtsbijstandverlener is ingeschreven bij de raad voor rechtsbijstand;

  • b. er zijn geen tuchtrechtelijke bezwaren tegen de rechtsbijstandverlener;

  • c. de rechtsbijstandverlener is compliant;¹

  • d. de rechtsbijstandverlener neemt deel aan het High Trust systeem van de raad voor rechtsbijstand;

  • e. de rechtsbijstandverlener is qua dienstverlening aan rechtzoekenden in hoofdzaak gericht op Rotterdam en directe omgeving;

  • f. de rechtsbijstandverlener is gespecialiseerd in de sociale rechtsgebieden en is bij de raad voor rechtsbijstand ingeschreven op één of meerdere van de volgende rechtsgebieden: personen- en familierecht, sociaal zekerheidsrecht, arbeidsrecht, huurrecht, jeugdrecht, strafrecht en vreemdelingenrecht;

  • g. de rechtsbijstandverlener heeft bewezen ervaring met zaken waarbij zowel juridische als sociale problematiek speelt en kan dit aantonen door minimaal 50 afgegeven toevoegingen in 2020 in de rechtsgebieden genoemd onder f;

  • h. de rechtsbijstandverlener besteedt minimaal de helft van zijn of haar praktijk aan gesubsidieerde rechtsbijstand.

• 2. Het bestuur sluit de in lid 1 bedoelde overeenkomst onder de voorwaarde dat het bestuur met een opzegtermijn van één maand de overeenkomst kan beëindigen indien:

  • a. de inschrijving van de rechtsbijstandverlener bij de raad voor rechtsbijstand is vervallen;

  • b. wijziging van het beleid daar aanleiding toe geeft;

  • c. wijziging van de aan de overeenkomst ten grondslag liggende wettelijke bepalingen of wijziging van andere wettelijke bepalingen daar aanleiding toe geeft;

  • d. de rechtsbijstandverlener niet of niet meer aan de in lid 1 genoemde criteria voldoet.

• 3. De rechtsbijstandverlener verleent medewerking aan de evaluatie van de pilot en levert gegevens aan ten behoeve van die evaluatie.

Artikel 4 Beschikbaar stellen vergoeding

De vergoeding wordt beschikbaar gesteld aan de rechtsbijstandverlener.

Artikel 5 De vergoeding

• 1. De vergoeding voor de rechtsbijstandverlening bedraagt één punt per maand, te vermenigvuldigen met het basisbedrag genoemd in het eerste lid van artikel 3 van het Besluit vergoedingen rechtsbijstand 2000.

• 2. De in lid 1 bedoelde vergoeding wordt met één punt verhoogd, indien aan de rechtsbijstandverlening in de pilot meer dan één uur per maand is besteed.

• 3. De vergoeding voor een casusbespreking komt overeen met de vacatievergoeding van de raad voor rechtsbijstand en bedraagt € 140,– exclusief btw per bijgewoonde bijeenkomst.

• 4. De vergoeding voor een uit de pilot voortkomende toevoeging wordt vergoed volgens de geldende vergoedingensystematiek in de gesubsidieerde rechtsbijstand.

• 5. Voor de additionele kosten die voortkomen uit de aanvraag van een vergoeding zoals bedoeld in lid 1, 2 en 3, ontvangt de rechtsbijstandverlener ten hoogste één maal per kwartaal de administratieve kostenvergoeding zoals die is geregeld in het eerste lid van artikel 27 van het Besluit vergoedingen rechtsbijstand 2000. Die vergoeding wordt bij de toekenning van een vergoeding aan de rechtsbijstandverlener vergoed.

Artikel 6 Aanvragen vergoeding en besluit

• 1. De vergoeding zoals bedoeld in artikel 5 wordt door de rechtsbijstandverlener binnen een maand na afloop van de pilot gedeclareerd op een door de raad voor rechtsbijstand voorgeschreven formulier. In dit formulier wordt toegelicht waaruit de werkzaamheden hebben bestaan en hoeveel tijd daaraan is besteed.

• 2. Het bestuur neemt op basis van het declaratieformulier een besluit over de vergoeding. Het besluit wordt binnen dertig dagen na ontvangst van het declaratieformulier kenbaar gemaakt. Indien de vergoeding wordt toegekend zal dit geschieden door het uitbetalen van de vergoeding. Bij het niet toekennen van de vergoeding ontvangt de rechtsbijstandverlener een schriftelijk besluit tot afwijzing van die vergoeding.

• 3. De vergoeding wordt direct vastgesteld.

HOOFDSTUK III TOEPASSING

Artikel 7 Inwerkingtreding, duur en overgangsrecht

• 1. Deze subsidieregeling treedt in werking op de dag na publicatie daarvan in de Staatscourant en vervalt met ingang van de datum van inwerkingtreding plus maximaal 2 jaar.

• 2. Deze subsidieregeling is van toepassing op rechtsbijstandverlening bedoeld in artikel 5, lid 1 en 3, die is aangevangen op en na de datum van inwerkingtreding van deze subsidieregeling.

• 3. Deze subsidieregeling is niet van toepassing op uit de pilot voortkomende toevoegingen, waarvoor de aanvang van de rechtsbijstandverlening bedoeld in artikel 5, lid 1 en 3 is gelegen op een datum voor de inwerkingtreding van deze subsidieregeling.

Artikel 8 Intrekking

De subsidieregeling werkzaamheden ten behoeve van rechtsbijstand pilot Hillesluis wordt ingetrokken.

Artikel 9 Aanhalen subsidieregeling

Deze subsidieregeling wordt aangehaald als ‘Subsidieregeling werkzaamheden ten behoeve van rechtsbijstand pilot Feijenoord.’

Deze subsidieregeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

Utrecht, 24 december 2021

I. Nijboer, Algemeen directeur/bestuurder Raad voor Rechtsbijstand

TOELICHTING

Algemeen

In het regeerakkoord uit 2017 is de opdracht tot de modernisering van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand opgenomen. In 2018 heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid de contouren van die modernisering vormgegeven door ontwerpsessies met professionals die werken in en rond het bestaande stelsel. In het nieuwe stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand moet de rechtzoekende en het probleem dat hij of zij ervaart centraal staan. Het perspectief van mensen is het startpunt en vormt de basis voor de inrichtingskeuzes die worden gemaakt in het nieuwe stelsel. Om het nieuwe stelsel te ontwikkelen, is gekozen voor een aanpak waarin door middel van pilots wordt gekeken wat er goed werkt in de praktijk. De pilot waarop deze subsidieregeling ziet is in dat kader opgezet.

Eén van de pilots richt zich op Rotterdam-Zuid. Rotterdam-Zuid heeft een specifieke inwonersgroep, waarvan relatief veel mensen in aanraking komen met (juridische) problemen en gebruik maken van gesubsidieerde rechtsbijstand. Het idee voor deze pilot is onder andere ontstaan in overleg met het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid en de gemeente Rotterdam. Met de pilot wordt beoogd betere oplossingen te leveren voor mensen die problemen ervaren op zowel juridisch als sociaal gebied.

In de beginfase, tussen april en juli 2019, zijn het wijkteam van Hillesluis, een sociaal advocatenkantoor, het Juridisch Loket, welzijnswerk (Humanitas) en de Vraagwijzer/Sociale Raadslieden vier keer bij elkaar gekomen om op basis van casuïstiek een werkwijze voor de pilot te ontwikkelen. Omdat het sociale wijkteam in Hillesluis de grootste bron is van (nieuwe) zaken waar sociale en mogelijk juridische aspecten aan zitten, is besloten dat het wijkteam het startpunt voor zaken in de pilot vormt. De inschatting van het wijkteam is dat in een kwart van de gevallen er naast sociale problemen ook sprake is van juridische problematiek.

Een van de door het wijkteam ervaren knelpunten was dat juridische problemen onvoldoende en niet tijdig worden herkend. Hierdoor werden deze problemen niet altijd opgelost en kwamen ze pas op een later moment, wanneer ze escaleren, in beeld. Wanneer de juridische aspecten van problemen wel werden herkend, was de juridische ondersteuning van het wijkteam niet altijd adequaat. Regelmatig bleek uit de casuïstiek van de wijkteams dat met relatief eenvoudige en korte adviezen van juridische hulpverlening een juridisch probleem goed kon worden aangepakt. In de ontwikkelde werkwijze zijn daarom medewerkers van het Juridisch Loket of de Sociaal Raadslieden wekelijks aangesloten bij het wijkteam, om voor zaken die bij het sociale wijkteam binnenkomen te kijken of er juridische aspecten aan het probleem van de rechtzoekende zaten. De juridisch hulpverleners konden zelf de nodige hulp bieden of doorverwijzen naar meer specialistische juridische hulp van een advocaat. Om een goede inschatting te maken van het probleem kon er ook bij het maken van de diagnose al (telefonisch) advies van een advocaat worden gevraagd.

De werkwijze is getoetst en waar nodig al gedurende de looptijd aangepast. Onderzoeksbureau Significant heeft de pilot gemonitord en heeft ter evaluatie onder andere tien zaken van begin tot eind gevolgd en interviews gehouden met betrokken rechtzoekenden en professionals. Ook is er gekeken naar data, zoals over de doorlooptijden van zaken en het aantal afgegeven toevoegingen in Hillesluis.

De vragen die we in de pilot wilden beantwoorden zijn onder andere: leidt de samenwerking tot betere verbindingen tussen het sociale en het juridische domein? Leidt dat tot snellere en meer integrale oplossingen voor rechtzoekenden in Hillesluis? Wat kost deze werkwijze aan (extra) tijd van de juridische en niet-juridische hulpverleners?

De evaluatie van het eerste deel van de pilot is inmiddels opgeleverd en de resultaten waren positief. Door de ondersteuning aan professionals van het wijkteam door de juridische expertise van medewerkers van het Loket en sociaal raadslieden konden de eventuele juridische elementen van problemen van mensen eerder herkend en opgepakt worden. Het contact met advocaten werd waar nodig snel en effectief gelegd. Deze resultaten geven al iets van inzicht in de mogelijke kosten en baten van de werkwijze, maar op relatief kleine schaal. Om nader te beproeven wat het in de praktijk betekent om op grotere schaal met deze werkwijze aan de slag te gaan, wordt de pilot verlengd en uitgebreid. De ontwikkelde werkwijze wordt de komende maanden opgeschaald naar zes wijkteams in plaats van één en wordt verder getoetst en verfijnd in het hele gebied Feijenoord. Daarbij zijn wederom de wijkteams, de sociaal raadslieden, het Juridisch Loket en de sociale advocatuur betrokken.

Ook tijdens deze opschaling zal worden gemonitord, kan er tussentijds worden aangepast als dat nodig is en wordt er een eindrapportage opgeleverd waarin de kosten en baten voor rechtzoekenden en de betrokken partijen zo goed mogelijk worden weergegeven. Het beoogde resultaat is een beproefde werkwijze die betere en snellere oplossingen voor problemen van deze groep kwetsbare mensen levert. Zo mogelijk is die werkwijze, waar nodig met aanpassing op basis van de lokale situatie, ook toepasbaar is op andere plekken in Nederland met een vergelijkbare groep inwoners.

Rechtsbijstandverlening

Voor het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand is deze pilot interessant omdat wordt onderzocht hoe via een intensievere samenwerking tussen het sociale en het juridische domein op meer effectieve wijze de problemen van mensen kunnen worden opgelost. De rechtzoekende en zijn of haar probleem staan daarbij centraal.

Juridische problemen hebben grote invloed op de levens van mensen. Door hen tijdig en adequaat te helpen wordt erger voorkomen. Hiervoor is nodig dat op het juiste moment juridische hulp wordt ingeschakeld bij sociale problemen met een juridische component én dat er waar nodig sociale hulp wordt ingeschakeld bij juridische problemen met een sociale component.

De bijdrage van de advocaat in de pilot bestaat er onder andere uit dat deze wanneer nodig advies verleent aan het sociale wijkteam of aan een andere (eerstelijns juridisch) hulpverlener. Daarnaast worden er ieder kwartaal bijeenkomsten gehouden om de bevindingen rondom de nieuwe werkwijze te bespreken en om ervoor te zorgen dat zaken zoals de samenwerking tussen en de dienstverlening van alle betrokken partijen goed worden geëvalueerd. Deze subsidieregeling is bedoeld om advocaten de gelegenheid te geven werkzaamheden uit te voeren in het kader van deze pilot en een vergoeding te krijgen voor de aan de pilot bestede uren.

Vooralsnog is de keuze gemaakt voor een invulling waarbij op signaal van de wijkteams de raadslieden of het Loket de eerste juridische ondersteuning biedt. Is de zaak complex, dan vindt verwijzing plaats naar een advocaat. De deelnemende advocaten nemen op toerbeurt de adviestaak op zich indien voornoemde partijen dit nodig of wenselijk achten. Gedurende de looptijd kijken het Juridisch Loket, de NOvA, de Raad, de gemeente en JenV samen hoe deze werkwijze een plek in de stelselvernieuwing kan krijgen.

Financiering

De raad voor rechtsbijstand is verantwoordelijk voor de financiering van de inzet van de advocaten tijdens deze pilot. De financieringsstructuur is opgesteld specifiek voor deze pilot en geldt dus ook alleen voor deze pilot.

De activiteiten die vergoed worden binnen deze pilot zijn: deelname aan bijeenkomsten ter verbetering en evaluatie van de pilot, adviesverlening aan de eerste lijn.

• Voor deelname aan bijeenkomsten wordt aangesloten bij de vacatiegelden van de Raad voor Rechtsbijstand (€ 140,– exclusief btw per bijeenkomst).

• Voor de adviesverlening in de eerste lijn wordt het geldende forfaitaire basis uurtarief in de gesubsidieerde rechtsbijstand gehanteerd. Er geldt een vergoeding van één punt per maand. Indien blijkt dat de tijdsbesteding in een maand (aantoonbaar via tijdschrijfgegevens) meer dan een uur bedraagt, dan kan de vergoeding oplopen tot maximaal twee punten per maand.

• Voor toevoegingen die voortkomen uit de pilot wordt aangesloten bij het reguliere vergoedingenstelsel zoals dat is neergelegd in de Wrb en de daar onderliggende regelgeving. In deze subsidieregeling wordt derhalve niet afzonderlijk voorzien in uit de pilot voortkomende toevoegingen.

• Na afloop van de pilot dient de rechtsbijstandverlener een declaratie in. Voor die ingediende declaratie geldt de in artikel 27 lid 1 van het Besluit vergoedingen rechtsbijstand 2000 genoemde reguliere administratieve kostenvergoeding voor gesubsidieerde rechtsbijstand.

• De vergoeding voor de activiteiten in de pilot dient de rechtsbijstandverlener te declareren op een door de Raad voorgeschreven formulier. Het besluit hierop wordt kenbaar gemaakt door het uitbetalen van de vergoeding en wordt direct vastgesteld. Dit zal gebeuren binnen dertig dagen na ontvangst van het declaratieformulier.

  In het geval van een afwijzing neemt het bestuur een schriftelijk besluit tot afwijzing.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1

Artikel 1 bevat de begripsbepalingen.

Artikel 2

In dit artikel is de doelstelling van deze subsidieregeling geformuleerd.

Artikel 3

Dit artikel geeft de voorwaarden weer voor de verlening van de vergoeding.

In het eerste lid is geformuleerd aan welke kenmerken de ingeschakelde rechtsbijstandverlener moet voldoen. Deze bijzondere aanvraag- en vergoedingsregels voor te verlenen rechtsbijstand zien louter op zaken die in deze pilot worden behandeld.

Daarnaast worden in het tweede lid enkele algemene voorwaarden gesteld waaronder de overeenkomst tussen het bestuur van de raad voor rechtsbijstand en de rechtsbijstandverlener gesloten wordt.

Deze overeenkomst krijgt in de praktijk aldus vorm.

De rechtsbijstandverlener maakt bij de raad via een mailbericht of brief kenbaar deel te willen nemen aan de pilot en te (willen) voldoen aan de gestelde condities in de regeling. Als de rechtsbijstandverlener voldoet aan de voorwaarden, dan bevestigt de raad de deelname via een bevestigingsbrief en neemt daarin tevens de gronden voor ontbinding op. Hiermee is de overeenkomst tot stand gekomen.

Het is belangrijk dat de pilot goed wordt geëvalueerd om te kunnen beoordelen of de gekozen aanpak werkt. Vandaar dat noodzakelijk is dat de rechtsbijstandverleners alle medewerking aan de op te zetten evaluatie geven, zo is tot uitdrukking gebracht in het derde lid. Activiteiten die behoren tot de evaluatie kunnen zijn: deelname aan de daarvoor georganiseerde besprekingen gedurende de looptijd van de pilot; het laten beoordelen van de verleende dienstverlening door rechtzoekenden en de overige deelnemers aan de pilot en het ook zelf beoordelen van de dienstverlening van de overige deelnemers aan de pilot. Het beroepsgeheim van de rechtsbijstandsverlener alsmede de privacy van de rechtzoekende worden daarbij geëerbiedigd.

Artikel 4

In dit artikel is geformuleerd aan wie de vergoeding beschikbaar wordt gesteld.

Artikel 5

In dit artikel worden de verschillende vergoedingen binnen de pilot geformuleerd. De tarieven zijn in het algemeen deel van de toelichting te vinden.

Artikel 6

In dit artikel is de vaststelling van de vergoeding beschreven. Er is beschreven dat een rechtsbijstandverlener in aanmerking komt voor een vergoeding als gebruik wordt gemaakt van het door de raad vastgestelde formulier met daarin een toelichting op de verleende rechtsbijstand. Dit formulier wordt aan rechtsbijstandverleners met wie een overeenkomst is gesloten toegestuurd. De vergoeding wordt direct vastgesteld. Met deze werkwijze is tevens beoogd dat de resultaten van de pilot goed kunnen worden geëvalueerd. De hiermee verkregen gegevens kunnen onder meer worden benut voor de evaluatie van de pilot.

Artikel 7

De subsidieregeling heeft een looptijd van maximaal twee jaar vanaf inwerkingtreding. Deze subsidieregeling is van toepassing op rechtsbijstandverlening die is aangevangen op of na de datum van inwerkingtreding van deze subsidieregeling. Voor rechtsbijstandverlening die is aangevangen voorafgaand aan de inwerkingtreding van deze subsidieregeling, geldt de subsidieregeling werkzaamheden ten behoeve van rechtsbijstand pilot Hillesluis, zoals die gold voorafgaand aan de intrekking daarvan middels deze regeling.

Voor uit de pilot voortkomende toevoegingen bepaalt het derde lid dat deze subsidieregeling niet van toepassing is, indien de in artikel 5, lid 1 en 3, bedoelde rechtsbijstandverlening is aangevangen op een datum voor inwerkingtreding van deze subsidieregeling. Indien die rechtsbijstandverlening is aangevangen voorafgaand aan de inwerkingtreding van deze subsidieregeling, maar de uit de pilot voortkomende toevoeging pas wordt aangevraagd en afgegeven nadat deze subsidieregeling in werking is getreden, wordt voor de vergoeding van die toevoeging, de Subsidieregeling werkzaamheden ten behoeve van rechtsbijstand pilot Hillesluis toegepast.

---

1 Artikel 17, Wet op de Rechtsbijstand.