Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 8 juli 2022, nr. WJZ/22229491, houdende regels ter uitvoering van verordening (EU) 2021/605

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,

Gelet op uitvoeringsverordening (EU) 2021/605 van de Commissie van 7 april 2021 tot vaststelling van bijzondere maatregelen ter bestrijding van Afrikaanse varkenspest (PbEU 2021, L 129) en de artikelen 5.4, 5.5 en 6.4 van de Wet dieren;

Besluit:

ARTIKEL I

De Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen wordt als volgt gewijzigd:

A

Voor artikel 2.1 wordt de volgende paragraafaanduiding met bijbehorend opschrift geplaatst:

§ 2.1. Algemeen

B

Aan paragraaf 2.1 wordt het volgende artikel toegevoegd:

Artikel 2.1a. Begripsbepalingen

• 1. In deze paragraaf wordt verstaan onder:

  beperkingszone I:

  gebied, opgenomen in deel I van bijlage I bij verordening 2021/605, of in deel I van bijlage 1a;

  beperkingszone II:

  gebied, opgenomen in deel II van bijlage I bij verordening 2021/605, of in deel II van bijlage 1a;

  beperkingszone III:

  gebied, opgenomen in deel III van bijlage I bij verordening 2021/605, of in deel III van bijlage 1a;

  verordening 853/2004:

  verordening (EG) 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PbEU 2004, L 139);

  verordening 2020/687:

  gedelegeerde verordening (EU) 2020/687 van de Commissie van 17 december 2019 tot aanvulling van Verordening (EU) 2016/429 van het Europees Parlement en de Raad wat regels voor de preventie en bestrijding van bepaalde in de lijst opgenomen ziekten betreft (PbEU 2020, L 174);

  verordening 2021/605:

  uitvoeringsverordening (EU) 2021/605 van de Commissie van 7 april 2021 tot vaststelling van bijzondere maatregelen ter bestrijding van Afrikaanse varkenspest (PbEU 2021, L 129).

• 2. De definities, opgenomen in artikel 2 van verordening 2020/687, in bijlage I bij verordening 853/2004 en in artikel 2 van verordening 2021/605 zijn van toepassing.

C

Voor artikel 2.2 wordt de volgende paragraafaanduiding met bijbehorend opschrift geplaatst:

§ 2.2. Beheer wilde varkens

D

In artikel 2.2, eerste lid, wordt ‘zwijnen’ vervangen door ‘varkens’.

E

Voor 2.3 wordt de volgende paragraafaanduiding met bijbehorend opschrift geplaatst:

§ 2.3. Verplaatsingsverboden varkens ter uitvoering van verordening 2021/605

F

Aan paragraaf 2.3 worden de volgende artikelen toegevoegd:

Artikel 2.4 Verplaatsing gehouden varkens

Het is verboden gehouden varkens te verplaatsen vanuit een beperkingszone I, II of III naar buiten de desbetreffende zone.

Artikel 2.5. Verplaatsing levende producten van gehouden varkens

Het is verboden levende producten, verkregen van varkens, gehouden in een beperkingszone II of III, te verplaatsen naar buiten de desbetreffende zone.

Artikel 2.6 Verplaatsing dierlijke bijproducten van gehouden varkens

• 1. Het is verboden dierlijke bijproducten, verkregen van varkens, gehouden in een beperkingszone II of III, te verplaatsen naar buiten de desbetreffende zone.

• 2. Het verbod, bedoeld in het eerste lid, is niet van toepassing op dierlijke bijproducten die zijn verkregen van varkens die zijn gehouden buiten een beperkingszone II en III, en die in slachthuizen in een beperkingszone II of III zijn geslacht, indien die dierlijke bijproducten in inrichtingen en tijdens het vervoer duidelijk worden gescheiden van dierlijke bijproducten die zijn verkregen van varkens, gehouden in een beperkingszone II of III.

Artikel 2.7. Verplaatsing vers vlees, casings en vleesproducten van gehouden varkens

• 1. Het is verboden vers vlees, casings en vleesproducten, verkregen van varkens, gehouden in een beperkingszone II of III, te verplaatsen naar buiten de desbetreffende zone.

• 2. Het verbod, bedoeld in het eerste lid, is niet van toepassing op vers vlees, casings en vleesproducten die zijn verkregen van varkens, gehouden in een beperkingszone II of III, indien die één van de risicobeperkende behandelingen hebben ondergaan die in de tabel in bijlage VII bij verordening 2020/687 zijn aangegeven voor Afrikaanse varkenspest in een op grond van artikel 41, eerste lid, van verordening 2021/605 aangewezen inrichting.

Artikel 2.8. Verplaatsing producten van in het wild levende varkens

• 1. Het is verboden de volgende producten te verplaatsen in een beperkingszone I, II en III of vanuit een beperkingszone I, II of III naar buiten de desbetreffende zone:

  • a. van in het wild levende varkens verkregen:

    • 1°. vers vlees;

    • 2°. vleesproducten,

    • 3°. andere producten van dierlijke oorsprong;

    • 4°. dierlijke bijproducten; en

    • 5°. afgeleide producten; en

  • b. voor menselijke consumptie bestemde kadavers van in het wild levende varkens.

• 2. Het verbod, bedoeld in het eerste lid, is niet van toepassing op de verplaatsing van dierlijke bijproducten indien:

  • a. de producten worden verplaatst naar een inrichting die is gelegen op Nederlands grondgebied;

  • b. de producten overeenkomstig verordening (EG) nr. 1069/2009 worden verzameld, vervoerd en verwijderd; en

  • c. ingeval van verplaatsing naar een gebied buiten een beperkingszone I, II en III, het vervoermiddel is uitgerust met een satellietnavigatiesysteem om op enig moment de actuele locatie ervan te bepalen, door te geven en te registreren.

• 3. De exploitant van het vervoer stelt de Minister in staat om op enig moment toezicht te houden op de verplaatsing van de vervoermiddelen als bedoeld in het tweede lid, onderdeel c, en bewaart de elektronische registratie van de verplaatsing gedurende ten minste twee maanden vanaf het tijdstip van de verplaatsing van de zending

F

Na bijlage 1 wordt volgende bijlage ingevoegd:

BIJLAGE 1A BEPERKINGSZONES I, II EN III ALS BEDOELD IN ARTIKEL 2.1A

Enige bepaling

Wanneer een in deze bijlage genoemde beperkingszone ook is opgenomen in bijlage I bij verordening 2021/605, heeft de beschrijving van die zone in die verordening voorrang.

Deel I

Lijst van gebieden die zijn aangewezen als beperkingszone I (Extra beperkingszones)

(gereserveerd)

Deel II

Lijst van gebieden die zijn aangewezen als beperkingszone II (Besmette zones)

(gereserveerd)

Deel III

Lijst van gebieden die zijn aangewezen als beperkingszone III (Beperkingszones)

(gereserveerd)

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst.

Deze regeling zal tevens met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

’s-Gravenhage, 8 juli 2022

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, H. Staghouwer

TOELICHTING

1. Inleiding

Deze regeling voorziet in regels over de verplaatsing van varkens en producten daarvan, in de situatie dat er in Nederland sprake is van een uitbraak van Afrikaanse varkenspest bij gehouden varkens of bij in het wild levende varkens. Dit ter uitvoering van verordening 2021/605.¹ De verboden zijn bedoeld voor de situatie dat zich onverhoopt een uitbraak of besmetting voordoet. Zolang dat niet het geval is, zijn de verboden in de praktijk niet effectief.

De regels zijn opgenomen in hoofdstuk 2 van de Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen, dat betrekking heeft op Afrikaanse varkenspest.

2. Achtergrond

Beschermings- en bewakingszone

Wanneer er in een lidstaat sprake is van een besmetting met Afrikaanse varkenspest bij gehouden varkens, moeten de lidstaten maatregelen treffen ter bestrijding en maatregelen ter preventie, om verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen. Verordening 2020/687² schrijft voor welke maatregelen in elk geval moeten worden getroffen. Artikel 21, eerste lid, onderdelen a en b, van verordening 2020/687 verplicht bij een besmetting van gehouden dieren ertoe een beperkingszone in te stellen, die in elk geval bestaat uit een beschermingszone met een straal van 3km rondom de locatie van uitbraak en een bewakingszone met een straal van 10km.

Wanneer er sprake is van een besmetting met Afrikaanse varkenspest bij in het wild levende varkens, is een lidstaat op grond van artikel 3, aanhef en onderdeel b, van verordening 2021/605 verplicht een besmette zone aan te wijzen als bedoeld in artikel 63 van verordening 2020/687.

De regeling die voorziet in de aanwijzing van de gebieden, en de in die gebieden geldende verboden en verplichtingen, wordt telkens voor elk getroffen gebied separaat vastgesteld door de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Regionalisatie

Verordening 2021/605 voorziet ten opzichte van verordening 2020/687 in aanvullende voorschriften ter preventie en bestrijding van Afrikaanse varkenspest (artikel 8 van verordening 2021/605). Dit in het kader van de zogeheten regionalisatieaanpak (overweging 7 bij verordening 2021/605). Wanneer in een lidstaat een uitbraak is van Afrikaanse varkenspest bij in het wild levende varkens (artikel 6, eerste lid, van de verordening), of meer dan één uitbraak bij gehouden varkens (artikel 7, eerste lid, tweede zin, van de verordening), wijst de Europese Commissie beperkingszones aan. Een beschermings- en bewakingszone bij uitbraken bij gehouden varkens, een besmette zone bij een besmetting van wilde varkens en in voorkomend geval een extra beperkingszone, worden dan door de Europese Commissie aangewezen als respectievelijk beperkingszone III, II en I. Deze zones worden opgenomen in de bijlage bij verordening 2021/605.

Voor deze zones dienen de lidstaten op grond van de voornoemde verordening verplaatsingen van varkens en producten daarvan te verbieden. De verordening voorziet in instructies aan de bevoegde autoriteit waaronder uitzonderingen op die verboden kunnen worden toegestaan.

De door de lidstaat aangewezen zones moeten gelijk zijn aan de door de Europese Commissie aangewezen zones. Bij verschillen moet de lidstaat zijn zones in overeenstemming brengen met de door de Europese Commissie aangewezen zones (artikelen 5, tweede en derde lid, en 7, tweede lid, van verordening 2021/605).

3. Inhoud regeling

De artikelen 2.4 tot en met 2.8 geven uitvoering aan verordening 2021/605 voorgeschreven verboden in de zones I, II en III. Hoewel de verboden wel gelden, krijgen zij pas effectieve werking in het onverhoopte geval dat er in Nederland sprake is van een besmetting bij een wild varken, of een tweede geval van een uitbraak bij gehouden varkens. Voor de gevallen waarin uitzonderingen op een verbod kunnen worden toegestaan, is in de meeste gevallen maatwerk vereist door middel van een afzonderlijk besluit. Waar wel een generieke uitzondering op een verbod mogelijk is, is dit in onderhavige regeling opgenomen.

Als het verbod op het verplaatsen van varkens (artikel 2.4) effectief wordt (bij een daadwerkelijke uitbraak), heeft dat tot gevolg dat eerder verkregen toestemmingen om varkens te vervoeren op grond van de artikelen 2.27h tot en met 2.27n van het kader van het Besluit houders van dieren, dan niet meer kunnen worden toegepast. Het verbod in artikel 2.4 heeft dan voorrang.

Volledigheidshalve zij opgemerkt dat het in 45 van verordening 2021/605 voorgeschreven verbod op verplaatsing van in het wild levende varkens te allen tijde geldt, ongeacht of er sprake is van een besmetting. Dat verbod is eerder ingevoerd en opgenomen in artikel 2.3 van de Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen.

Wanneer zich in Nederland een uitbraak of besmetting voordoet, zal onverwijld de door verordening 2020/687 voorgeschreven beperkingszone of besmette zone worden ingesteld bij separate regeling. De aanwijzing door de Europese Commissie van die zone als respectievelijk beperkingszone III of II, zal snel plaatsvinden, maar niet uitgesloten is dat er toch enige dagen kunnen verstrijken. Met het oog op een effectieve preventie en het beginsel van Unietrouw (artikel 4, derde lid, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie) is in deze regeling daarom voorzien in een nationale aanwijzing van de beperkingszones II en III, en in voorkomend geval I als er een extra beperkingsgebied nodig is ten opzichte van de beschermings- en bewakingszone (nieuwe bijlage 1a bij de Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen).

Deze nieuwe bijlage 1a is nu blanco. Bij een onverhoopte uitbraak of besmetting zal in de regeling tot aanwijzing van de beschermings- en bewakingszone, dan wel van de besmette zone, zijn voorzien in de voorlopige aanwijzing van het aangewezen gebied als zone III, II of I in bijlage 1a van de Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen. Die aanwijzing treedt dan onmiddellijk na publicatie op het internet in werking, waardoor de aan de desbetreffende zones gekoppelde verboden onmiddellijk effectieve werking krijgen. Wanneer de Europese Commissie daarna de betreffende zone heeft aangewezen, heeft die aanwijzing voorrang (enig artikel in bijlage 1a).

Tabel omzetting verplaatsingsverboden

Regeling	Verordening 2021/605
Artikel 2.3 (wilde varkens)	Artikel 45
Artikel 2.4 (gehouden varkens)	Artikel 9, eerste lid
Artikel 2.5 (levende producten van gehouden varkens)	Artikel 10
Artikel 2.6, eerste lid (dierlijke bijproducten van gehouden varkens)	Artikel 11, eerste lid
Artikel 2.6, tweede lid (uitzondering)	Artikel 11, tweede lid
Artikel 2.7, eerste lid (vers vlees en vleesproducten van gehouden varkens)	Artikel 12, eerste lid
Artikel 2.7, tweede lid (uitzondering)	Artikel 12, tweede lid
Artikel 2.8, eerste lid (producten van wilde varkens)	Artikel 46, eerste en tweede lid
Artikel 2.8, tweede en derde lid	Artikel 51, tweede lid

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, H. Staghouwer

---

1 Uitvoeringsverordening (EU) 2021/605 van de Commissie van 7 april 2021 tot vaststelling van bijzondere maatregelen ter bestrijding van Afrikaanse varkenspest (PbEU 2021, L 129).

2 Gedelegeerde verordening (EU) 2020/687 van de Commissie van 17 december 2019 tot aanvulling van Verordening (EU) 2016/429 van het Europees parlement en de Raad wat regels voor de preventie en bestrijding van bepaalde in de lijst opgenomen ziekten betreft (PbEU 2020, L 174).