Besluit van de Minister van Justitie en Veiligheid van 19 mei 2022 (kenmerk 3938203/22/DP&O), houdende wijziging van het Organisatiebesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid in verband met instelling van het programmadirectoraat-generaal Oekraïense Ontheemden, alsmede wijziging van het Mandaatbesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid

De Minister van Justitie en Veiligheid;

Gelet op artikel 3, tweede lid, van het Coördinatiebesluit organisatie, bedrijfsvoering en informatiesystemen rijksdienst en op de artikelen 10:3, 10:9, eerste lid, en 10:12 van de Algemene wet bestuursrecht;

Besluit:

ARTIKEL I

Het Organisatiebesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid wordt gewijzigd als volgt:

A

Aan artikel 2, tweede lid wordt onder verlettering van de onderdelen j en k tot k en l, een nieuw onderdeel toegevoegd, luidende:

• j. het programma directoraat-generaal Oekraïense Ontheemden (DG Oek);

B

Na artikel 49e wordt een nieuw hoofdstuk ingevoegd, luidende:

HOOFDSTUK 7C. PROGRAMMADIRECTORAAT-GENERAAL OEKRAÏENSE ONTHEEMDEN

Artikel 49f

• 1. Het programmadirectoraat-generaal Oekraïense Ontheemden is belast met de interdepartementale coördinerende en integrale beleidsfunctie met betrekking tot de opvang van Oekraïense ontheemden, met als doel goede invulling te geven aan de rechten van Oekraïense ontheemden, die voortkomen uit de EU-Richtlijn Tijdelijke Bescherming (verblijf, onderwijs, zorg en werk). Deze Richtlijn loopt tot 5 maart 2023 en is te verlengen door een besluit van de Europese Commissie.

• 2. Het programmadirectoraat-generaal is voorts belast met:

  • a. het zorgdragen voor de coördinatie van de bijzondere crisisbesluitvorming inzake ontheemden als bedoeld in artikel 49f eerste lid;

  • b. het voeren van regie op de keten van registratie, plaatsing, opvang en repatriëring of bestendigd verblijf van ontheemden als bedoeld in artikel 49f, eerste lid;

  • c. het monitoren van en rapporteren over de ontheemdenstromen uit Oekraïne en het maatschappelijk sentiment in Nederland om te komen tot bijdragen aan het creëren van maatschappelijk draagvlak en een behoeftestelling richting uitvoerende organisaties en beleidsverantwoordelijke ministeries;

  • d. het voorbereiden en coördineren van de afbouw van activiteiten wanneer dat aan de orde is.

• 3. De interim programmadirecteur-generaal Oekraïense ontheemden is het hoofd van het programmadirectoraat-generaal.

C

Artikel 66 wordt als volgt gewijzigd:

1. in het tweede lid, wordt ‘artikel 2, tweede lid, onder a, b, c, j of k, of derde lid’ vervangen door: artikel 2, tweede lid, onder a, b, c, k of l, of derde lid

2. in het derde lid wordt ‘artikel 2, onder d, e, f, g, h en i’ vervangen door: artikel 2, onder d, e, f, g, h, i en j

3. in het vierde lid wordt ‘artikel 2, tweede lid onderdelen d tot en met i’ vervangen door: artikel 2, tweede lid onderdelen d tot en met j

ARTIKEL II

Het Mandaatbesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid wordt als volgt gewijzigd.

A

Artikel 3 wordt als volgt gewijzigd:

1. in het eerste lid wordt ‘artikel 2, tweede lid, onderdelen b tot en met k, van het Organisatiebesluit’ vervangen door: artikel 2, tweede lid, van het Organisatiebesluit

2. in het vierde lid wordt ‘artikel 2, tweede lid, onderdelen a tot en met k, van het Organisatiebesluit’ vervangen door: artikel 2, tweede lid, van het Organisatiebesluit

3. in het vijfde lid, onder deel a wordt ‘artikel 2, tweede lid, onderdelen b tot en met k, van het Organisatiebesluit’ vervangen door: artikel 2, tweede lid, van het Organisatiebesluit

B

In artikel 6, eerste lid wordt ‘artikel 2, tweede lid, onderdelen d tot en met k, van het Organisatiebesluit’ vervangen door: artikel 2, tweede lid, onderdelen d tot en met l, van het Organisatiebesluit

ARTIKEL III

Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst en werkt terug tot en met 16 maart 2022.

Dit besluit zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Justitie en Veiligheid, D. Yeşilgöz-Zegerius

TOELICHTING

Algemeen

Dit besluit dient tot wijziging van het Organisatiebesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid (hierna: JenV) in verband met de instelling van het programmadirectoraat-generaal Oekraïense Ontheemden.

Door de voortdurende oorlog in Oekraïne zijn volgens de Europese Commissie inmiddels meer dan 5,2 miljoen mensen hun land ontvlucht. Nog steeds worden de meesten van hen opgevangen in de buurlanden, maar sommigen van hen reizen verder door binnen de EU, onder meer naar Nederland. Werkelijke aantallen en het ‘migratie’ patroon zijn (nog) niet geheel te voorspellen, maar inmiddels zijn ruim 45.000 ontheemden geregistreerd in Nederland in de BRP. De eerste opvang met basisbehoeften zoals tijdelijke huisvesting en verzorging wordt geregeld door de veiligheidsregio’s. De stroom van ontheemden uit Oekraïne stelt Nederland voor een grote opgave en er wordt hard gewerkt om allerlei vraagstukken die daarbij opkomen op te lossen. Nog niet op alle vragen is nu al antwoord, maar er wordt wel steeds meer duidelijk hoe de opvang van Oekraïners in Nederland op de korte, maar ook middellange termijn wordt vormgegeven.

Nederland en Europese partners houden rekening met een langduriger situatie waarin de opvang van mensen uit Oekraïne in omvang in ruime mate groter wordt dan de 50.000 plekken die in voorbereiding zijn. Dat kunnen situaties betreffen die zich thans reeds bij Europese partners voordoen waarbij tienduizenden en in sommige gevallen zelfs meer dan honderdduizend mensen uit Oekraïne opvang behoeven in een land. Daarop moeten voorbereidingen worden getroffen en passende voorzorgsmaatregelen worden genomen.

Een belangrijke organisatorische maatregel is de oprichting van een Nationale Opvangorganisatie (NOO) en een programmadirectoraat-generaal Oekraïense Ontheemden (DG Oek). DG Oek is belast met beleidscoördinatie, ondersteuning en planvorming. DG Oek heeft een interdepartementale coördinerende en integrale beleidsfunctie met betrekking tot de opvang van Oekraïense ontheemden, met als doel: goede invulling geven aan de rechten van Oekraïense vluchtelingen die voortkomen uit de EU-Richtlijn Tijdelijke Bescherming (verblijf, onderwijs, zorg en werk); deze loopt tot 5 maart 2023 en is te verlengen door een besluit van de Europese Commissie.

De bewindspersonen zijn kaderstellend en verantwoordelijk voor de beleidskaders op hun terrein. De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid is coördinerend bewindspersoon. De samenwerking vindt plaats op basis van de geldende bevoegdheidsverdeling en verantwoordelijkheden van betrokken bewindspersonen. Het DG-Oek borgt daarbij de samenhang. Het DG Oek zorgt er ook voor dat de NOO met een heldere opdracht en kaders aan de slag kan. Dit moet waarborgen dat er voldoende regie is en dat er een goede invulling wordt gegeven aan de rechten verbonden aan de status van tijdelijk beschermde van ontheemden uit Oekraïne, zoals toegang tot verblijf, onderwijs, zorg en werk.

Het uiteindelijke doel is het realiseren van een veilig tijdelijk verblijf en toegang tot voorzieningen, totdat een veilige terugkeer naar de Oekraïne mogelijk is of bestendigd verblijf aan de orde is. Dit geldt voor alle gevluchte Oekraïense staatsburgers en andere ontheemden die regulier en legaal in Oekraïne verbleven, die onder de reikwijdte van de hierboven genoemde EU-Richtlijn vallen.

Met de inrichting van het Programma-DG en de benodigde overlegstructuren zal de coördinatie op 10 mei 2022 overgaan van een nationale crisisstructuur naar een bijzondere crisisstructuur van de Ministeriële Commissie Migratie en Samenleving (MCMS) en de daaronder ressorterende Ambtelijke Commissie Migratie en Samenleving (ACMS). De voorzitter van het Veiligheidsberaad en de voorzitter van de VNG zijn ook bij de MCMS aanwezig. De crisisstructuur wordt hiermee geborgd in bovenstaande gremia en organisaties.

Gezien het voorgaande gaat het om een tijdelijk, programmadirectoraat-generaal voor de duur van de crisis.

Artikel IC

Als gevolg van de toevoeging van het programmadirectoraat-generaal wijzigt de nummering van artikel 66.

Artikel II

Dit artikel wijzigt het mandaatbesluit Ministerie van Justitie en Veiligheid in verband met de mandaatverlening aan de interim programmadirecteur-generaal.

Artikel III

De ingangsdatum van de besluiten is 16 maart 2022, de datum waarop in de MCCB is besloten tot instelling van het DG.

De Minister van Justitie en Veiligheid, D. Yeşilgöz-Zegerius