Regeling van de Minister van Financiën van 29 november 2021 (2021-234229), houdende wijziging van het Organisatiebesluit Ministerie van Financiën 2020 wegens de oprichting van de inspectie op de domeinen belastingen, toeslagen en douane

De Minister van Financiën,

Gelet op artikel 10:3 van de Algemene wet bestuursrecht;

Gelet op artikel 3, tweede lid, van het Coördinatiebesluit organisatie, bedrijfsvoering en informatiesystemen rijksdienst;

Besluit:

ARTIKEL I

Het Organisatiebesluit Ministerie van Financiën 2020 wordt als volgt gewijzigd:

A

Artikel 1 wordt als volgt gewijzigd:

1. Onderdeel a komt te luiden:

a. het ministerie van Financiën:

het kernministerie, de Belastingdienst en de inspectie belastingen, toeslagen en douane;

2. Onderdeel b komt te luiden:

b. het kernministerie:

de Generale Thesaurie, het directoraat-generaal Rijksbegroting, het directoraat-generaal Fiscale Zaken en het cluster secretaris-generaal;

3. In onderdeel c komt 'van het Ministerie van Financiën' te vervallen.

B

Artikel 14 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het eerste lid, onderdeel a, en het vijfde lid, onderdeel b, wordt 'na kernministerie' steeds ingevoegd 'en de IBTD';

2. In het zevende lid, onderdeel c, wordt 'het kerndepartement' vervangen door 'het kernministerie en de IBTD'.

C

Onder vervanging van de punt aan het slot van artikel 10, onderdeel g, door een puntkomma, wordt het volgende onderdeel toegevoegd:

• h. de inspectie belastingen, toeslagen en douane (IBTD).

D

Artikel 18 wordt als volgt gewijzigd:

1. In de onderdelen c en d wordt na 'het ministerie' steeds ingevoegd ', uitgezonderd de IBTD,'.

2. In onderdeel d wordt na 'het parlement' ingevoegd ', behalve ten aanzien van de IBTD'.

E

Na hoofdstuk 8 wordt een nieuw hoofdstuk ingevoegd, luidende:

HOOFDSTUK 8A. INSPECTIE BELASTINGEN, TOESLAGEN EN DOUANE

Artikel 41a. Structuur IBTD

• 1. De IBTD staat onder leiding van de inspecteur-generaal belastingen, toeslagen en douane (IG).

• 2. De IBTD ressorteert rechtstreeks onder de SG.

• 3. De IG rapporteert over zijn bevindingen, oordelen, adviezen en andere relevante gegevens rechtstreeks aan de minister.

• 4. De IG stelt de organisatie van de IBTD nader vast in een organisatiebesluit.

Artikel 41b. Taken IBTD

De IBTD heeft de volgende taken:

• a. het ter beoordeling van de inspecteur-generaal signaleren, onderzoeken en agenderen van structurele en incidentele problemen in de kwaliteit van de uitvoering door de directoraten-generaal Belastingdienst, Toeslagen en Douane. De inspectie houdt toezicht vanuit het perspectief van de rechtsstatelijkheid en kijkt daarbij naar het volledige proces van wet- en regelgeving, uitvoering inclusief rechtsbescherming en rechtspraak;

• b. het toezicht houden op de directoraten-generaal Belastingdienst, Toeslagen en Douane, zowel op de taakuitvoering door die directoraten-generaal, als op de aansturing en de samenwerkingsrelaties in het kader van de uitvoering, en

• c. het delen van bevindingen en adviezen met de bewindspersonen over onderwerpen die hen aangaan, voor zover het het werkterrein van de IBTD betreft.

Artikel 41c. Nadere regeling

De minister stelt nadere regels omtrent de taakuitoefening en bevoegdheden van de IBTD.

F

In artikel 42 en artikel 44, eerste lid, wordt 'SG en de DG’s' vervangen door 'SG, de DG’s en de IG'.

G

Artikel 43 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het tweede, derde en vierde lid wordt 'DG’s' steeds vervangen door 'DG’s en de IG'.

2. In het vierde lid wordt 'afsluiten' vervangen door 'afsluitende'.

H

Artikel 48 wordt als volgt gewijzigd:

1. Onder vernummering van het derde lid tot het vierde lid, wordt het volgende lid ingevoegd:

• 3. Voor zover een document als bedoeld in het eerste lid betrekking heeft op de IBTD is de IG bevoegd het document vast te stellen.

2. Het volgende lid wordt toegevoegd:

• 5. Het vierde lid is niet van toepassing indien er sprake is van een uitbreiding van de personele formatie van de IBTD, voor zover die uitbreiding past binnen het budget van de IBTD.

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van 1 januari 2022. Indien de Staatscourant waarin deze regeling wordt geplaats wordt uitgegeven na 1 januari 2022, treedt zij in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst, en werkt zij terug tot en met 1 januari 2022.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Financiën, W.B. Hoekstra

TOELICHTING

Algemeen

Op basis van het advies ‘Toezicht als tegenkracht’ hebben de Staatssecretarissen van Financiën, mede namens de Minister van Financiën, op 6 november 2020 besloten om extern toezicht in te richten op de directoraten-generaal Belastingdienst, Toeslagen en Douane in de vorm van de Inspectie op de domeinen belastingen, toeslagen en Douane (IBTD).¹

De IBTD zal met ingang van 1 januari 2022 van start gaan. Om die reden wordt het Organisatiebesluit Ministerie van Financiën 2020 per die datum gewijzigd door de IBTD daarin als dienstonderdeel op te nemen in de hoofdstructuur van het ministerie. De IBTD heeft evenwel een onafhankelijke positie, om welke reden de IBTD in lijn met de Aanwijzingen inzake de rijksinspecties rechtstreeks onder de secretaris-generaal (SG) wordt geplaatst. Verder wordt de taakomschrijving van de IBTD opgenomen, wordt daarin aangegeven dat de inspecteur-generaal (IG) belast is met de leiding van de IBTD en wordt bepaald dat de IG bevoegd is om de organisatie van de IBTD nader vast te stellen in een afzonderlijk organisatiebesluit.

De bevoegdheid van de IG om zelf zijn organisatie in te richten ondersteunt de onafhankelijke oordeelsvorming door de IBTD en de onafhankelijkheid van de IBTD. De IBTD maakt onderdeel uit van hetzelfde ministerie als de directoraten-generaal waar de IBTD toezicht op zal houden. Om de onafhankelijkheid van de IBTD te borgen, wordt een aantal zaken formeel vastgelegd. Daarvoor wordt aangesloten bij de Aanwijzingen inzake de rijksinspecties. Zo valt de IBTD onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën en wordt ze zoals hiervoor reeds aangegeven rechtstreeks onder de SG van het ministerie geplaatst. Daarnaast heeft de IG rechtstreeks toegang tot de beleidsverantwoordelijke bewindspersonen en krijgt de IG, zoals hiervoor eveneens reeds aangegeven, de bevoegdheid om de IBTD zelf nader in te richten. Verder zal de IG ter waarborging van de onafhankelijkheid geen onderdeel uitmaken van de Bestuursraad.

Artikelsgewijs

Artikel I

Onderdeel A

Met dit onderdeel wordt een wijziging aangebracht in de begripsbepalingen van het Ministerie van Financiën en het kernministerie. Vanwege de onafhankelijke positie van de IBTD, wordt de IBTD volledig naast de bestaande onderdelen van het ministerie geplaatst. Dat wordt tot uitdrukking gebracht door het ministerie te definiëren als het kernministerie, de Belastingdienst en de IBTD. Van het kernministerie wordt vervolgens duidelijk gemaakt dat dit bestaat uit de beleidsdirectoraten-generaal, te weten de Generale Thesaurie, het directoraat-generaal Rijksbegroting, het directoraat-generaal Fiscale Zaken en het cluster secretaris-generaal.

Onderdeel B

Omdat de IBTD wordt uitgezonderd van het begrip ‘kernministerie’, dient op een aantal plaatsen in het Organisatiebesluit te worden toegevoegd dat de betreffende bepalingen ook van toepassing zijn op de IBTD. Daarin voorziet dit onderdeel.

Onderdeel C

Met dit onderdeel wordt de IBTD als dienstonderdeel toegevoegd aan de hoofdstructuur van het Ministerie van Financiën.

Onderdeel D

Gelet op de onafhankelijke positie van de IBTD, krijgt zij een eigen strategisch communicatieadviseur en een eigen woordvoeringslijn. Omdat de IBTD wel onderdeel is van het ministerie waarvoor de directie Communicatie in zijn geheel taken heeft, wordt de IBTD voor een aantal onderdelen van de taken van de directie Communicatie voor het ministerie uitgezonderd.

Onderdeel E

Met dit onderdeel wordt een nieuw hoofdstuk aan het Organisatiebesluit Ministerie van Financiën 2020 toegevoegd, dat betrekking heeft op de IBTD. Het hoofdstuk bestaat uit drie artikelen waarin enerzijds de structuur (artikel 41a) en de taken (artikel 41b) van de IBTD worden beschreven en anderzijds een grondslag wordt geboden voor het stellen van nadere regels omtrent de taakuitoefening en bevoegdheden van de IBTD (artikel 41c). In het nieuwe artikel 41a, vierde lid, wordt aan de IG bovendien de bevoegdheid toegekend om de organisatie van de IBTD nader vast te stellen in een afzonderlijk organisatiebesluit. Dit in het kader van de onafhankelijkheid van de IBTD, zoals ook reeds in het algemene deel van deze toelichting aangegeven.

Onderdelen F en G

Met deze onderdelen wordt geregeld dat de artikelen 42, 43 en 44, voor zover relevant, naast de SG en/of de DG’s, ook gaan gelden voor de IG als leidinggevende van het nieuwe dienstonderdeel van het ministerie, de IBTD. Het betreft de verplichtingen om verantwoording af te leggen over de uitvoering van de aan de IG opgelegde taken en het gebruik van daarbij verleende bevoegdheden, het opstellen van uitvoeringsrapportages en een managementverklaring.

Tevens wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om met onderdeel D een tekstuele aanpassing te doen. Waar in artikel 43, vierde lid, afsluiten staat, moet namelijk afsluitende staan.

Onderdeel H

Met onderdeel F wordt allereerst een nieuw artikel 48, derde lid, ingevoegd waarin wordt vastgelegd dat het de IG is die een Organisatie- en Formatierapport dat betrekking heeft op de IBTD vaststelt. Ook hiermee wordt uitdrukking gegeven aan de onafhankelijkheid van de IBTD.

Daarnaast geldt voor de IBTD dat er sprake is van een lump sum financiering op basis van een jaarlijks door de IG op te stellen begroting die ter besluitvorming aan de SG wordt voorgelegd. Dat betekent dat het oude derde lid van artikel 48 voor de IBTD niet van toepassing is op de situatie dat een Organisatie- en Formatierapport betrekking heeft op de uitbreiding van de personele formatie van de IBTD. Dit wordt tot uitdrukking gebracht in het nieuwe artikel 48, vijfde lid.

Artikel II

Omdat de IBTD op 1 januari 2022 van start zal gaan, treedt deze wijziging van het Organisatiebesluit Ministerie van Financiën 2020 per die datum in werking. Indien deze regeling pas op een later moment dan 1 januari 2022 in de Staatscourant wordt gepubliceerd, werkt deze terug tot 1 januari 2022. Daarmee kan de IBTD in ieder geval op 1 januari 2022 starten met haar werkzaamheden.

De Minister van Financiën, W.B. Hoekstra

---

1 Kamerstukken 31 066 en 31 934, nr. 731.