TOELICHTING
Algemeen
1. Inleiding
Deze regeling wijzigt de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19. Op grond van deze
regeling moeten winkels in de levensmiddelenbranche en de afhaalfunctie van restaurants
en cafés om 20.45 uur sluiten. Ook strekt deze regeling ertoe de maximale groepsgrootte
bij uitvaarten te verlagen.
Vervroegde sluitingstijd
De Tijdelijke regeling landelijke avondklok covid-19 introduceert een avondklok als
maatregel in de bestrijding van de epidemie van het virus SARS-CoV-2, met de strekking
dat het tussen 21.00 uur en 04.30 uur verboden is te vertoeven in de openlucht, met
uitzondering van bepaalde gevallen waarin daarvoor een geldige reden bestaat. De grondslag
voor het instellen van een avondklok is artikel 8, eerste lid, van de Wet buitengewone
bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg). Artikel 8, eerste lid, Wbbbg dient bij koninklijk
besluit in werking te worden gesteld. Middels een ministeriële regeling wordt invulling
gegeven aan de bevoegdheid van dat artikel. Dat gebeurt niet met deze regeling, die
de beslissing tot een avondklok als uitgangspunt neemt, maar met de Tijdelijke regeling
landelijke avondklok covid-19. Doordat het personen niet meer is toegestaan tussen
21.00 uur en 04.30 uur in de openlucht te vertoeven, ligt het in de rede publieke
plaatsen, zoals winkels in de levensmiddelenbranche en de afhaalfunctie van restaurants,
eveneens te sluiten vanaf kort voor aanvang van de avondklok. Dit vraagt wijziging
van de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19 (Trm). Deze regeling strekt hiertoe.
Voor het belang en de onderbouwing van het instellen van een avondklok wordt verwezen
naar de toelichting op de Tijdelijke regeling landelijke avondklok covid-19.
Winkels in de levensmiddelenbranche en de afhaalfunctie van restaurants en van cafés
moeten op grond van deze regeling om 20.45 uur sluiten. Door deze publieke plaatsen
vijftien minuten eerder te sluiten dan de avondklok geldt, wordt bevorderd dat personen
na 21.00 uur niet meer in de openlucht vertoeven. Het gelden van de avondklok heeft
vanzelfsprekend ook invloed op andere publieke plaatsen, waarvoor regels gelden op
grond van de Trm. Het ligt in de rede dat locaties die nog geopend mogen zijn op grond
van de Trm, ook niet meer geopend zijn gedurende de tijdspanne dat de avondklok geldt,
omdat het personen vanaf dat moment niet meer toegestaan is in de openlucht te vertoeven.
Het sluiten van winkels in de levensmiddelenbranche om 20.45 uur is wenselijk, omdat
het publiek voor het doen van boodschappen niet is uitgezonderd van de avondklok.
Het open laten zijn van winkels in de levensmiddelenbranche na 20.45 uur staat daarmee
op gespannen voet. Om bij voorbaat te verduidelijken dat deze winkels, zoals supermarkten,
niet geopend mogen blijven, is expliciet bepaald dat deze gesloten moeten worden om
20.45 uur, zodat de toegestane openingstijden niet overlappen met de uren van een
avondklok waarop het ter plaatse verboden is in de openlucht te vertoeven en het dus
voor het publiek niet toegestaan is van of naar de winkel te gaan. Dit ligt anders
voor tankstations, voor zover het de verkoop betreft van brandstof en smeermiddelen
voor voer- of vaartuigen en benodigdheden voor gebruik, reiniging of spoedeisende
reparaties van voer- of vaartuigen alsmede accessoires daarvoor, in verband met hun
rol voor het vervoer dat ook onder de avondklok, zij het in beperkte mate, noodzakelijk
kan blijven. Ook is een uitzondering opgenomen voor apotheken, omdat personen voor
medische hulp of een calamiteit medicijnen nodig kunnen hebben.
De bepalingen zijn zo vormgegeven dat wanneer de avondklok om welke reden dan ook
vervalt, van rechtswege wordt teruggevallen op de oude situatie.
Verlaging van de maximale groepsgrootte bij uitvaarten
Op grond van deze regeling wordt het maximaal aantal toegestane personen bij een uitvaart
verlaagd van honderd naar vijftig personen. Daarbij wordt aangesloten bij het 96e
OMT-advies (deel 2). Het OMT geeft aan dat beperking van samenscholingen en groepsvorming
een duidelijk invloed heeft op de mate van overdracht van het virus en geeft in dat
verband aan het risicovol te vinden dat het er thans maximaal honderd gasten bij een
uitvaart aanwezig mogen zijn. Het kabinet neemt het advies om het aantal mensen dat
fysiek aanwezig mag zijn bij uitvaarten te beperken en stelt het maximum op vijftig
personen. Deze maatregel zal ingaan op maandag 25 januari 2021 opdat geanticipeerd
kan worden op het aantal van vijftig personen.
2. Regeldruk
Deze regeling heeft geen gevolgen voor de regeldruk voor burgers, bedrijven/instellingen
of professionals.
3. Verhouding gemeentelijke regelgeving
De fase waarin de bestrijding van het virus zich bevindt, maakt dat lokaal maatwerk
van de burgemeester slechts zeer beperkt kan worden toegepast. Alle gemeenten zitten
in inschalingsniveau ‘zeer ernstig’, het aantal besmettingen ligt hoog en de druk
op de zorg is groot. Daarom worden op het niveau van het Rijk uniforme maatregelen
genomen om het aantal besmettingen terug te brengen. Deze ministeriële regeling bevat
geen aanvullende ontheffingsmogelijkheden voor de burgemeester op grond van artikel
58e, tweede lid, aanhef en onder b, Wpg, en evenmin bevoegdheden voor de burgemeester
om plaatsen aan te wijzen waar bepaalde maatregelen gelden (artikel 58e, vijfde lid,
Wpg). De maatregelen die in deze regeling worden genomen, lenen zich niet voor ontheffingen
op grond van artikel 58e, tweede lid, Wpg of aanscherping bij autonome gemeentelijke
verordening, omdat personen daarmee in de situatie kunnen komen dat de avondklok wordt
overtreden of dat personen de toegang tot andere winkels in de levensmiddelenbranche
nog strenger wordt beperkt, wat het doen van de dagelijkse boodschappen problematisch
kan maken.
4. Spoedprocedure
De procedure van artikel 58c van de Wet publieke gezondheid (hierna: Wpg) zou tot
gevolg hebben dat de vervroegde sluiting van voornoemde publieke plaatsen niet eerder
dan 30 januari 2021 in werking kan treden. De avondklok geldt echter vanaf 23 januari
2021. Winkels in de levensmiddelenbranche en de afhaalfunctie van restaurants en cafés
zouden in dat geval tot een later tijdstip geopend zijn, dan de tijden waarop de avondklok
geldt, hetgeen niet wenselijk is. Naar ons oordeel kan daarom de uitgestelde inwerkingtreding
van ten minste een week – die uitgangspunt dient te zijn bij de vaststelling van maatregelen
op basis van hoofdstuk Va Wpg – in deze zeer dringende omstandigheden niet worden
afgewacht. Daarom is toepassing gegeven aan de spoedprocedure van artikel 58c, derde
lid, Wpg.
Artikelsgewijs
Artikel I
Onderdeel A
In de artikelen 3.1, 3.2 en 4.2 is bepaald dat niet meer dan honderd personen aanwezig
mogen zijn bij een uitvaart. Zoals in paragraaf 1 is toegelicht, wordt het maximale
aantal toegestane personen bij een uitvaart verlaagd naar vijftig personen. Onderdeel
A regelt deze wijziging.
Onderdeel B
Op grond van onderdeel B wordt, zolang de avondklok geldt, de sluitingstijd van de
afhaalfunctie van restaurants en cafés vastgesteld op 20.45 uur.
Onderdeel C
Onderdeel B wijzigt artikel 4.5 van de Trm. Op grond van artikel 4.5 Trm geldt een
uitzondering voor winkels in de levensmiddelenbranche op het verbod om geopend te
zijn tussen 20.00 uur en 06.00 uur. De uitzondering voor winkels in de levensmiddelenbranche
moet, zolang de avondklok van toepassing is, in tijd beperkt worden. Deze winkels
zullen namelijk vijftien minuten voor het ingaan van de avondklok, dus om 20.45 uur,
moeten sluiten. Op het verbod op openstelling van winkels na 20.00 uur moet verder
een uitzondering bestaan voor apotheken en tankstations, voor zover het de verkoop
betreft van brandstof en smeermiddelen voor voer- of vaartuigen en benodigdheden voor
gebruik, reiniging of spoedeisende reparaties van voer- of vaartuigen alsmede accessoires
daarvoor. Er is aansluiting gezocht bij de artikelen 2 en 6 van het Vrijstellingenbesluit
Winkeltijdenwet.
Tot slot is er een uitzondering op het verbod op openstelling van winkels na 20.45
uur voor winkels in de levensmiddelenbranche die zich bevinden op luchthavens na de
securitycheck. Deze winkels zijn nodig voor degenen die zich daar bevinden in de avond
en nacht, zodat zij de gelegenheid hebben levensmiddelen te kopen. Aangezien men zich
in de luchthaven bevindt, is de avondklok niet van toepassing, en is een vervroegde
sluiting niet nodig. Bovendien blijft met deze uitzondering een eenduidige situatie
bestaan op luchthavens na de securitycheck: de eet- en drinkgelegenheden blijven daar
ook uitgezonderd van de vervroegde sluitingstijd (zie artikel 4.4, tweede lid, aanhef
en onder f, en het nieuwe vijfde lid, Trm).
Artikel II
Gelet op artikel 58c, derde lid, Wpg treedt deze ministeriële regeling onverwijld
na de vaststelling en bekendmaking in werking, aangezien sprake is van een zeer dringende
omstandigheid waarin ter beperking van gevaar direct moet worden gehandeld. Dit geldt
niet voor artikel I, onderdeel A, dat in werking treedt met ingang van 25 januari
2021. Vanwege de vereiste spoed wordt daarbij afgeweken van de zogeheten vaste verandermomenten
en de minimuminvoeringstermijn van drie maanden. De regeling wordt binnen twee dagen
na vaststelling aan beide Kamers der Staten-Generaal overgelegd. De regeling vervalt
van rechtswege indien de Tweede Kamer binnen een week na de toezending besluit niet
in te stemmen met de regeling.
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid en de Minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.M. de Jonge