TOELICHTING
1. Aanleiding
Met deze wijziging van de Regeling zorgverzekering (Rzv) zijn twee geneesmiddelen
in de sluis geplaatst. Het betreffen:
-
− Cabozantinib (merknaam: Cabometyx), voor zover verstrekt in combinatie met nivolumab
bij de eerstelijnsbehandeling van volwassen patiënten met gevorderd niercelcarcinoom;
-
− Risdiplam (merknaam: Evrysdi), voor zover verstrekt in het kader van de behandeling
van 5q spinale spieratrofie (SMA) bij patiënten van 2 maanden en ouder met een klinische
diagnose van SMA type 1, type 2 of type 3, of met één tot en met vier kopieën van
het SMN2-gen.
2. Sluis
Met het oog op het nemen van maatregelen die een beheerste instroom in het basispakket
mogelijk maken, is in artikel 2.4a van het Besluit zorgverzekering de bevoegdheid
om dure intramurale geneesmiddelen (tijdelijk) uit te sluiten nadrukkelijk geregeld.
De toepassing van deze bevoegdheid wordt 'de sluis' genoemd. Zolang een geneesmiddel
in de sluis is geplaatst, is het uitgesloten van het basispakket en wordt het niet
vergoed uit hoofde van de zorgverzekering.
Een intramuraal geneesmiddel komt in aanmerking voor de sluis in de volgende twee
gevallen:
-
• het verwacht macrokostenbeslag van de verstrekking van het geneesmiddel voor de behandeling
van één nieuwe indicatie of van meerdere nieuwe indicaties samen bedraagt € 40 miljoen
of meer per jaar. Alle nieuwe indicaties worden in de sluis geplaatst. Op het moment
van plaatsing in de sluis worden bestaande indicaties uitgezonderd van de toepassing
van de sluis. Het geneesmiddel is voor bestaande indicaties derhalve niet uitgesloten
van het basispakket;
-
• de verwachte kosten van de verstrekking van het geneesmiddel voor de behandeling van
een nieuwe indicatie zijn € 50.000 of meer per jaar en het verwachte macrokostenbeslag
van die verstrekkingen bedraagt € 10 miljoen of meer per jaar. Deze nieuwe indicatie
wordt in de sluis geplaatst.
Onder een indicatie valt niet alleen een indicatie waarvoor het geneesmiddel is of
wordt geregistreerd, maar ook ‘off-label’ gebruik van het geneesmiddel dat is of wordt
geprotocolleerd of gestandaardiseerd door de beroepsgroep. Plaatsing in de sluis geschiedt
binnen vier weken na registratie respectievelijk vaststelling van het protocol of
de standaard voor de nieuwe indicatie.
Terwijl het geneesmiddel in de sluis is geplaatst, kan eventuele opname in het basispakket
worden beoordeeld. Hierover kan Zorginstituut Nederland (hierna: Zorginstituut) advies
worden gevraagd. De sluis maakt het mogelijk maatregelen te treffen om de verstrekking
van het geneesmiddel op betaalbare wijze via het basispakket toegankelijk te maken
en te houden. Dit kunnen financiële maatregelen zijn, in het bijzonder het sluiten
van een financieel arrangement met de leverancier van het geneesmiddel, alsmede maatregelen
om gepast gebruik van het geneesmiddel te bevorderen en te borgen.
Als, voor zover van toepassing, het Zorginstituut advies heeft uitgebracht en er voldoende
maatregelen zijn getroffen voor gepast gebruik van het geneesmiddel en voor het afdekken
van financiële risico’s, kan besloten worden over opname van het geneesmiddel in het
basispakket.
De opname in het basispakket kan tijdelijk of onder voorwaarden geschieden. De tijdelijkheid
of de voorwaarden zijn dan afgeleid van de maatregelen die zijn geïnitieerd of getroffen
voor het realiseren van gepast gebruik van het geneesmiddel en voor het afdekken van
financiële risico’s. Wanneer de opname tijdelijk is, bijvoorbeeld gedurende de looptijd
van een financieel arrangement, dient rekening gehouden te worden met de mogelijkheid
dat het geneesmiddel daarna geen deel meer uitmaakt van het basispakket.
3. Cabozantinib
Cabozantinib is een intramuraal geneesmiddel dat reeds beschikbaar is als monotherapie
voor patiënten met gevorderd niercelcarcinoom en hepatocellulair carcinoom. Op 26 maart
2021 heeft de Europese Commissie een handelsvergunning afgegeven voor de toelating
van cabozantinib, voor zover verstrekt in combinatie met nivolumab in het kader van
de behandeling bij de eerstelijnsbehandeling van volwassen patiënten met gevorderd
niercelcarcinoom.
Toepassing sluis
De verstrekking van het geneesmiddel cabozantinib in combinatie met nivolumab voor
bovengenoemde indicatie komt in aanmerking voor plaatsing in de sluis. Dat was reeds
aangekondigd in de brief aan de Tweede Kamer van 18 maart 2021 (Kamerstukken II 2020/21,
29 477, nr. 698).
De raming van het aantal patiënten dat in aanmerking komt voor behandeling met cabozantinib
in combinatie met nivolumab voor de nieuwe indicatie is gebaseerd op de informatie
uit het pakketadvies over het geneesmiddel avelumab van het Zorginstituut. Hieruit
blijkt dat er jaarlijks 416 nieuwe patiënten in aanmerking komen voor de behandeling
met cabozantinib in combinatie met nivolumab bij bovengenoemde indicatie. Uit een
recente wetenschappelijke publicatie blijkt dat de mediane behandelduur voor deze
indicatie ongeveer 14 maanden bedraagt. Op basis van de Nederlandse lijstprijs blijkt
dat de kosten voor de behandeling met cabozantinib in combinatie met nivolumab voor
de nieuwe indicatie € 68.875 per patiënt per jaar bedragen. Daarmee is het structureel
te verwachten macrokostenbeslag van cabozantinib in combinatie met nivolumab vanaf
het tweede kalenderjaar na introductie ongeveer € 33,4 miljoen per jaar.
Hierdoor wordt voldaan aan de criteria voor toepassing van de sluis, aangezien de
verwachte kosten van de verstrekking van dit middel voor de indicatie meer zijn dan
€ 50.000 per patiënt per jaar en het verwachte macrokostenbeslag van de verstrekking
meer is dan € 10 miljoen per jaar. Consequentie van de toepassing van de sluis is
dat de verstrekking van cabozantinib in combinatie met nivolumab voor de bovengenoemde
behandeling in de sluis wordt geplaatst en in de sluis geen deel uitmaakt van het
basispakket.
4. Risdiplam
Risdiplam is een nieuw intramuraal geneesmiddel. Op 26 maart 2021 heeft de Europese
Commissie een handelsvergunning afgegeven voor de toelating van risdiplam voor de
behandeling van 5q spinale spieratrofie bij patiënten van 2 maanden en ouder met een
klinische diagnose van SMA type 1, type 2 of type 3, of met één tot en met vier kopieën
van het SMN2-gen.
Toepassing sluis
De verstrekking van risdiplam bij de behandeling van bovengenoemde indicatie komt
in aanmerking voor plaatsing in de sluis. Dat was reeds aangekondigd in de brief aan
de Tweede Kamer van 8 oktober 2020 (Kamerstukken II, 2020/21, 29 477, nr. 664).
De raming van het aantal patiënten dat in aanmerking komt voor behandeling met risdiplam
voor de bovengenoemde indicatie is gebaseerd op het pakketadvies voor het geneesmiddel
Spinraza van het Zorginstituut. Hieruit blijkt dat er maximaal 327 patiënten in aanmerking
komen voor een behandeling met risdiplam, dit zijn alle reeds gediagnosticeerde patiënten
met SMA type 1, type 2 of type 3 in Nederland. Er worden daarnaast jaarlijks 15 tot
17 nieuwe patiënten gediagnosticeerd. Een behandeling met risdiplam is chronisch en
bestaat uit een dagelijkse toediening van de werkzame stof. De hoogte van de dosering
is afhankelijk van het gewicht en de leeftijd van de patiënt.
De prijs van het geneesmiddel in Nederland is op dit moment onbekend. De kosten worden
op basis van de Amerikaanse prijs geraamd op € 308.221 per patiënt per jaar, uitgaande
van de maximale dosering van 5 mg per dag. De werkelijke dosering is afhankelijk van
de leeftijd en het gewicht van de patiënt waardoor met name patiënten jonger dan 2 jaar
en patiënten met een lager lichaamsgewicht dan 20 kilogram een lagere dosering voorgeschreven
zullen krijgen.
Er zijn evenwel geen gegevens beschikbaar om te berekenen hoeveel patiënten een lagere
dosering zullen ontvangen en hoeveel lager de dosering bij deze patiënten zal zijn.
Wel is bekend dat van de 327 reeds gediagnosticeerde patiënten er tenminste 170 patiënten
ouder dan 9,5 jaar zijn en bij behandeling de maximale dosering zullen ontvangen.
Rekening houdend met ten minste 327 reeds gediagnosticeerde patiënten en 17 nieuwe
patiënten per jaar leidt dit tot een verwacht macrokostenbeslag van maximaal € 106
miljoen vanaf het tweede jaar na toelating. Vanwege de eerder benoemde onzekerheid
over de dosering zal dit kostenbeslag waarschijnlijk een overschatting zijn. Maar
omdat het macrokostenbeslag fors hoger is dan de drempelwaarde van € 40 miljoen per
jaar, voldoet de verstrekking van risdiplam aan de criteria voor toepassing van de
sluis. Consequentie van de toepassing van de sluis op de behandeling met risdiplam
voor bovengenoemde indicatie is dat ook eventuele toekomstige indicaties van het geneesmiddel
risdiplam niet zonder meer deel zullen uitmaken van het basispakket.
5. Vervolg
De leveranciers van bovengenoemde geneesmiddelen zijn reeds geïnformeerd over de toepassing
van de sluis op de betreffende geneesmiddelen. De volgende stap is advisering door
het Zorginstituut over opname in het basispakket. Ten behoeve van de advisering worden
de leveranciers verzocht een dossier in te dienen bij het Zorginstituut.
In het advies kan het Zorginstituut ingaan op het sluiten van een financieel arrangement
of het bevorderen van gepast gebruik. Wanneer advies is uitgebracht en er – voor zover
van toepassing – sprake is van succesvolle onderhandelingen over een financieel arrangement
en van waarborgen voor gepast gebruik, kan besloten worden over opname in het basispakket
van het geneesmiddel.
De Minister voor Medische Zorg,
T. van Ark