Tijdelijke regeling van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat, van 30 juni 2020, nr. IENW/BSK-2020/119607, houdende vrijstelling van regels in het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol in verband met groot baanonderhoud aan de Polderbaan (Tijdelijke regeling groot onderhoud Polderbaan)

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,

Gelet op artikel 8.23, eerste lid, van de Wet luchtvaart;

BESLUIT:

Artikel 1 Vrijstellingen

• 1. Gedurende de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 dat de Polderbaan niet beschikbaar is vanwege groot baanonderhoud geldt een vrijstelling dagelijks voor het tijdvak tussen 23:00 uur en 6:00 uur van artikel 3.1.5, vierde lid, van het luchthavenverkeerbesluit voor starts van baan 36C en landingen op baan 18C (Zwanenburgbaan).

• 2. Gedurende de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 dat de Polderbaan niet beschikbaar is vanwege groot baanonderhoud geldt een vrijstelling dagelijks voor het gehele etmaal van de artikelen 3.1.1, eerste lid, en 3.1.3, eerste lid, van het luchthavenverkeerbesluit met betrekking tot de luchtverkeerwegen die voor vertrekkend verkeer vanaf baan 36C (Zwanenburgbaan) zijn aangewezen in bijlage 1 van het luchthavenverkeerbesluit op de kaarten 1/21 en 2/21.

Artikel 2 Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking met ingang van 31 augustus 2020 en vervalt met ingang van 1 november 2020.

Artikel 3 Citeertitel

Deze regeling wordt aangehaald als: Tijdelijke regeling groot onderhoud Polderbaan.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, C. van Nieuwenhuizen Wijbenga

TOELICHTING

Algemeen

1. Inleiding

De onderhavige regeling bevat vrijstellingen van de regels in het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol (LVB) met betrekking tot het baan- en routegebruik vanwege groot baanonderhoud aan de Polderbaan waardoor het normale gebruik van de luchthaven ernstig wordt belemmerd. De Polderbaan is namelijk een geluidspreferente start- en landingsbaan die in principe het gehele etmaal wordt ingezet. Tijdens groot baanonderhoud kan de Polderbaan echter niet worden gebruikt.

Noodzaak groot onderhoud Polderbaan 2020

In 2020 zal gedurende de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 groot onderhoud worden uitgevoerd aan de Polderbaan (baan 18R-36L). Het project groot onderhoud Polderbaan is opgenomen in het meerjarig onderhoudsplan van Schiphol (MJOP 2017-2021). Groot onderhoud is om een aantal redenen van belang. Voor de kwaliteit van banen en rijbanen gelden bepaalde prestatie-eisen. Om aan die eisen in wet- en regelgeving te kunnen voldoen moet er regelmatig onderhoud worden uitgevoerd. Het benodigde onderhoud wordt jaarlijks bepaald op basis van inspectieresultaten en de registratie van storingen aan de baan. Een kwalitatief goede infrastructuur van de luchthaven Schiphol is noodzakelijk om de operatie op de luchthaven met minimale verstoringen mogelijk te maken. In het belang voor zowel het luchthavenproces als de omgeving van de luchthaven wordt het onderhoud zo efficiënt mogelijk uitgevoerd met zo min mogelijk hinder voor Schiphol en de

omwonenden. De Polderbaan is een van de geluidpreferente banen, en daardoor één van de belangrijkste. Met ongeveer 100.000 vliegbewegingen per jaar is het één van de meest gebruikte banen van Schiphol. Tijdens het groot onderhoud aan de Polderbaan zullen de volgende werkzaamheden worden uitgevoerd:

• Armaturen en onderbakken worden vervangen en hersteld. Zonder onderbak en armatuur kan de baan niet in gebruik zijn omdat deze niet aan de EASA eisen voldoet. Zodra een armatuur in onderhoud is duurt het langer dan 24 uur voordat deze weer operationeel is.

• Kleine vakken asfalt worden vervangen. Het frezen en opnieuw asfalteren van een deel van een start-landingsbaan duurt langer dan 24 uur.

• De baan wordt ‘landzijdig’ gemaakt. Dit betekent dat er hekken worden aangebracht over rijbaan Victor en het gebied veiligheidsstatus ‘vuil’ krijgt. Voordat dit deel weer bij de luchthaven kan worden getrokken moet een veiligheidscontrole plaatsvinden.

• Werkzaamheden aan de verlichtingsinstallatie. Daarna worden alvorens de baan weer in gebruik wordt genomen een lichtmeting en patrooncontrole uitgevoerd voordat de verlichting weer aantoonbaar voldoet aan de EASA-regelgeving.

• Werkzaamheden in het baanstation, van waaruit de verlichting wordt gevoed. Hierbij is de installatie een aantal dagen niet beschikbaar.

Op de werkzaamheden die in 2020 staan gepland is geen uitstel van onderhoud mogelijk. De werkzaamheden worden binnen een zo kort mogelijke doorlooptijd uitgevoerd, van circa een week. De werkzaamheden moeten dit jaar worden uitgevoerd om aan de eisen te blijven voldoen.

Voor groot onderhoud zijn aan de Tafel van Alders (thans: Omgevingsraad Schiphol, ORS) afspraken gemaakt over hoe de baanpreferenties door Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) moeten worden toegepast. Er wordt naar gestreefd om geluidpreferente(re) baancombinaties zoveel mogelijk als eerste in te zetten. Hieronder wordt toegelicht welke effecten de werkzaamheden aan de Polderbaan hebben op het baangebruik op Schiphol.

Afwijkend baangebruik tijdens groot onderhoud Polderbaan

De Polderbaan is een van de meest gebruikte start- en landingsbanen op Schiphol. De Polderbaan wordt in preferentie 1, 2, 5 en 6 altijd als primaire baan ingezet als startbaan (bij noordelijke wind) of als landingsbaan (bij zuidelijke wind. Als de Polderbaan buiten gebruik is, heeft dat consequenties voor het normale baangebruik. Het normale gebruik van de luchthaven wordt daardoor ernstig belemmerd.

Indien de Polderbaan niet beschikbaar is, dan neemt de Zwanenburgbaan deze rol als primaire baan over. De baan die in pieken wordt bijgezet is dan de Buitenveldertbaan. Dit betekent voor noordelijk baangebruik dat in startpieken wordt gestart op de Zwanenburgbaan (baan 36C) en de Buitenveldertbaan (baan 09) en wordt geland op de Kaagbaan (baan 06). In landingspieken wordt gestart op de Zwanenburgbaan (baan 36C) en geland op de Kaagbaan (baan 06) en de Aalsmeerbaan (baan 36R). Bij zuidelijk baangebruik wordt in startpieken gestart op de Kaagbaan (baan 24) en de Aalsmeerbaan (baan 18L) en wordt geland op de Zwanenburgbaan (baan 18C). In landingspieken wordt gestart op de Kaagbaan (baan 24) en geland op de Zwanenburgbaan (baan 18C) en de Buitenveldertbaan (baan 27). Bij slecht zicht wordt er in plaats van de Buitenveldertbaan (27) geland op de Schiphol Oostbaan (22). Verwachting is dat tijdens de onderhoudswerkzaamheden het aantal vliegbeweging nog lang niet het niveau van voor de Coronacrisis heeft bereikt en dat het aantal vliegbewegingen dan nog steeds significant lager zal zijn. Daardoor mag worden aangenomen dat de impact van de onderhoudswerkzaamheden op de geluidsoverlast aanzienlijk minder zal zijn in vergelijking met onderhoud op Schiphol onder normale omstandigheden. Van start- en landingspieken zal tijdens de onderhoudsperiode naar verwachting nog geen sprake zijn.

Baan 36C kent geen vaste vertrekroutes (Standard Instrument Departure, SID) naar het westen. Deze zijn om veiligheidsredenen niet gedefinieerd, om te voorkomen dat vliegers in de cockpit vanaf baan 36C per ongeluk een SID naar het westen selecteren, terwijl in de reguliere situatie baan 36L dan ook als startbaan actief is. Dit betekent dat, indien de Polderbaan niet beschikbaar is, verkeer vanaf baan 36C naar het westen een koersinstructie krijgt van LVNL in de vorm van een te volgen radiaal. Deze radiaal is zo gekozen dat Spaarndam zo veel mogelijk wordt ontzien.

De Polderbaan is ook in de nacht een van de preferente banen op Schiphol. Gedurende de periode dat de Polderbaan niet beschikbaar is, zal met name de Zwanenburgbaan intensief worden ingezet als alternatieve start- of landingsbaan voor de Polderbaan.

2. De aanvraag

Op 28 mei 2020 heeft de exploitant van de luchthaven Schiphol (hierna: de exploitant) mij verzocht om in verband met groot onderhoud aan de Polderbaan, af te mogen wijken van de regels met betrekking tot het baangebruik, bedoeld in het LVB. Als gevolg hiervan zal het verkeer in het gebruiksjaar 2020 anders worden afgewikkeld dan in het LVB is opgenomen.

3. Wettelijk kader

Op grond van artikel 8.23 van de Wet luchtvaart kan de Minister van Infrastructuur en Waterstaat vrijstelling van regels voor baan- en routegebruik verlenen en vervangende grenswaarden voor de geluidbelasting in de handhavingspunten vaststellen, indien ten gevolge van groot onderhoud van een baan of een rijbaan, het normale gebruik van een luchthaven naar zijn oordeel ernstig wordt belemmerd. Het betreft gevallen waarin als gevolg van groot onderhoud een baan enige tijd niet gebruikt kan worden, waardoor het luchtverkeer op een andere wijze moet worden afgehandeld.

4. Beoordeling

Naar aanleiding van de aanvraag van de exploitant is de onderhavige regeling opgesteld. Daarbij is in de eerste plaats gekeken naar het evenwicht tussen de belangen van de mainport Schiphol voor de luchtzijdige bereikbaarheid en de belangen van de omgeving en omwonenden van Schiphol. De noodzaak en de belangen van een goed onderhouden banenstelsel wordt onderschreven. Dit is van groot belang voor een veilig en adequaat functionerend Schiphol. In het ‘Informatiedocument bij de ontheffingsaanvraag voor groot onderhoud in gebruiksjaar 2020’, d.d. 28 mei 2020, heeft de exploitant de technische noodzaak van het groot baanonderhoud aan de Polderbaan voldoende onderbouwd. Ook heeft de exploitant voldoende onderbouwd dat het noodzakelijk is om de werkzaamheden in het gebruiksjaar 2020 uit te voeren.

Het afwijkend baangebruik tijdens het onderhoud aan de Polderbaan, waardoor het normale gebruik van de luchthaven ernstig wordt belemmerd, is aanleiding voor de exploitant geweest om mij te verzoeken om op basis van artikel 8.23 van de Wet luchtvaart vrijstelling te verlenen van de regels voor het baan- en routegebruik uit het LVB. De onderhavige regeling strekt daartoe. De exploitant ziet gezien de beperkte invloed van het groot baanonderhoud op de verdeling van de geluidbelasting geen aanleiding om vervangende grenswaarden voor de geluidbelasting in de handhavingspunten aan te vragen.

De exploitant heeft gewezen op een tweetal consequenties bij het niet verlenen van de gevraagde vrijstellingen. Ten eerste is er bij harde noordwesten wind gedurende de nachtperiode geen startbaan beschikbaar. Dit zou betekenen dat Schiphol gesloten zou zijn voor startend verkeer. Ten tweede zou bij matige wind uit noordelijke richting de Kaagbaan (baan 06) moeten worden ingezet voor starts richting het noordoosten. Dit zou leiden tot extra hinder in Amsterdam en Amstelveen leiden.

De Omgevingsraad Schiphol (ORS) is door Schiphol op de hoogte gesteld. De vrijstellingsregeling is door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) getoetst op uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid en fraudebestendigheid. De ILT heeft geconcludeerd dat de regeling uitvoerbaar, handhaafbaar en fraudebestendig is.

5. Werkingsduur

De vrijstellingen in verband met het groot onderhoud aan de Polderbaan gelden voor de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020. Daarin is voor de Polderbaan rekening gehouden met een mogelijke uitloop van een week voor de uitvoering van de werkzaamheden als gevolg van slechte weersomstandigheden of andere onvoorziene omstandigheden. Uit eerdere ervaringen met onderhoudswerkzaamheden is gebleken dat uitloop van werkzaamheden vrijwel nooit plaatsvindt. De werkzaamheden zouden dus al op 6 september 2020 voltooid kunnen zijn.

6. Lasten voor burgers en bedrijven

Bij de voorbereiding van deze regeling is gekeken naar wat de mogelijke regeldruk zou zijn. Onder regeldruk wordt verstaan: de administratieve lasten en de eventuele nalevingskosten om te voldoen aan informatieverplichtingen aan de overheid, voortvloeiend uit wet- en regelgeving van diezelfde overheid. Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) adviseert over de gevolgen voor de regeldruk van wet- en regelgeving. Mede gezien eerdere tijdelijke regelingen, die zijn vastgesteld ten behoeve van het groot onderhoud en waarbij evenmin sprake was van effecten voor de nalevingskosten en administratieve lastendruk, is afgezien van een adviesaanvraag aan de ATR. De regeling leidt niet tot extra administratieve lasten en nalevingskosten.

Artikelsgewijs

Artikel 1 Vrijstellingen

LVNL geeft luchtverkeersleiding op een wijze dat voor de afhandeling van het luchthavenluchtverkeer zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de meest geluidpreferente banen binnen de daarvoor geldende meteorologische en operationele randvoorwaarden. LVNL maakt in de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 dat de Polderbaan niet beschikbaar is vanwege groot baanonderhoud een keuze uit een combinatie van beschikbare en bruikbare banen voor starts en voor landingen gebaseerd op de zogenaamde baanpreferentietabellen die onderdeel zijn van de afspraken aan de Tafel van Alders (zie onderstaande tabel).

Tabel: Baanpreferentietabel bij het niet beschikbaar zijn van de Polderbaan (36L-18R)

	Startpiek	Landingspiek	Off-piek	Nacht	Dubbelpiek
1	06/36C+09	06+36R/36C	06/36C	06/36C	06+36R/36C+09
2	18C/24+18L	18C+27/24	18C/24	18C/24	18C+27/24+18L

Eerste lid

Gedurende de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 dat de Polderbaan niet beschikbaar is tussen 23:00 en 6:00 uur vanwege groot onderhoud, wordt de Zwanenburgbaan opengesteld voor starts van baan 36C en landingen op baan 18C.

Tweede lid

Gedurende de periode van 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 dat de Polderbaan niet beschikbaar is vanwege groot onderhoud, wordt een vrijstelling verleend van de luchtverkeerwegen die zijn aangewezen voor vertrekkend verkeer vanaf baan 36C (Zwanenburgbaan) in bijlage 1 van het LVB op de kaarten 1/21 en 2/21.

Aangezien er geen standard instrument departures (SID’s) vanaf baan 36C naar het westen bestaan, zullen startende vliegtuigen die van deze baan gebruik maken een instructie van de luchtverkeersleiding krijgen. Zo zullen vliegtuigen met bestemming sector 4 of 5 vanaf baan 36C een radiaal krijgen en zullen vliegtuigen met een bestemming sector 1, 2 of 3, de SID voor de dag toegewezen krijgen. Het is mogelijk dat het vliegtuig daardoor buiten de luchtverkeerwegen van baan 36C komt. Voor afwijkingen van luchtverkeerwegen geldt voor LVNL een maximaal toegestaan percentage per gebruiksjaar. De vrijstelling leidt ertoe dat dit percentage niet van toepassing is op afwijkingen van luchtverkeerwegen voor vertrekkend verkeer vanaf baan 36C gedurende de periode 31 augustus 2020 tot en met 13 september 2020 dat de Polderbaan niet beschikbaar is tussen 23.00 uur en 6.00 uur vanwege groot onderhoud. Dergelijke afwijkingen worden dus niet gerelateerd aan het maximaal toegestane percentage.

Voor elke baan op Schiphol geldt dat een baan voor LVNL niet bruikbaar is indien wordt voorzien dat de windlimieten, zoals geformuleerd in de luchtvaartgids, bladzijde AD2.EHAM-21, paragraaf 4.3.3. hoofdstuk EHAM, van de Aeronautical Information Publication (AIP, versie 31 augustus 2020) op de betreffende baan worden overschreden. Daarnaast kunnen er andere meteorologische omstandigheden zijn waardoor een baan niet bruikbaar is. Het betreft dan bijvoorbeeld onweers- of sneeuwbuien (zie hiervoor ook bijlage 3 bij het Aldersadvies van 8 oktober 2013). De zinsneden ‘wordt voorzien’ en ‘of vanwege andere meteorologische omstandigheden’ in artikel 3, zevende lid, zijn opgenomen om mogelijk te maken dat door LVNL geanticipeerd of gereageerd kan worden op weerscondities, conform de afspraken die in het kader van het nieuwe normen- en handhavingstelsel, zoals vastgelegd in bijlage 3 bij het Aldersadvies, zijn gemaakt aan de Alderstafel.

Artikel 2 Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking met ingang van 31 augustus 2020 omdat de werkzaamheden voor het groot onderhoud op die datum beginnen. Daarmee wordt afgeweken van de zogenaamde vaste verandermomenten omdat het baanonderhoud op 31 augustus 2020 aanvangt. Ook wordt afgeweken van de minimuminvoeringstermijn. Met deze afwijking worden aanmerkelijke ongewenste publieke nadelen voorkomen (Ar. 4.17, vijfde lid, onder a). De regeling vervalt op 1 november 2020. Dat is het moment waarop het nieuwe gebruiksjaar begint.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, C. van Nieuwenhuizen Wijbenga