TOELICHTING
1. Inleiding
Met deze wijziging van de Regeling zorgverzekering (Rzv) is het geneesmiddel axicabtagene
ciloleucel (merknaam: Yescarta) voor de behandeling van volwassen patiënten met een
recidief of refractair diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) en primair mediastinaal
grootcellig B-cel lymfoom (PMBCL) na twee of meer lijnen systemische therapie per
1 mei 2020 tijdelijk opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering in verband
met het afsluiten van een financieel arrangement met de leverancier.
2. Sluis
Met het oog op het nemen van maatregelen die een beheerste instroom in het basispakket
mogelijk maken, is per 1 juli 2018 in artikel 2.4a van het Besluit zorgverzekering
(Bzv) de bevoegdheid om dure intramurale geneesmiddelen (tijdelijk) uit te sluiten
nadrukkelijk geregeld (Stb. 2018, 131). De toepassing van deze bevoegdheid wordt ‘de sluis’ genoemd. Zolang een geneesmiddel
in de sluis is geplaatst, is het uitgesloten van het basispakket en wordt het niet
vergoed uit hoofde van de zorgverzekering.
Een intramuraal geneesmiddel komt in aanmerking voor de sluis in de volgende twee
gevallen:
-
• het verwacht macrokostenbeslag van de verstrekking van het geneesmiddel voor de behandeling
van één nieuwe indicatie of van meerdere nieuwe indicaties samen bedraagt € 40 miljoen
of meer per jaar. Alle nieuwe indicaties worden in de sluis geplaatst. Op het moment
van plaatsing in de sluis bestaande indicaties worden uitgezonderd van de toepassing
van de sluis. Het geneesmiddel is voor bestaande indicaties derhalve niet uitgesloten
van het basispakket;
-
• de verwachte kosten van de verstrekking van het geneesmiddel voor de behandeling van
een nieuwe indicatie zijn € 50.000 of meer per jaar en het verwachte macrokostenbeslag
van die verstrekkingen bedraagt € 10 miljoen of meer per jaar. Ook deze nieuwe indicatie
wordt in de sluis geplaatst.
Onder een indicatie valt niet alleen een indicatie waarvoor het geneesmiddel is of
wordt geregistreerd, maar ook ‘off-label’ gebruik van het geneesmiddel dat is of wordt
geprotocolleerd of gestandaardiseerd door de beroepsgroep. Plaatsing in de sluis geschiedt
binnen een maand na registratie respectievelijk vaststelling van het protocol of de
standaard voor de nieuwe indicatie.
Terwijl het geneesmiddel in de sluis is geplaatst, kan eventuele opname in het basispakket
worden beoordeeld. Hierover kan Zorginstituut Nederland (hierna: Zorginstituut) advies
worden gevraagd. De sluis maakt het mogelijk maatregelen te treffen om de verstrekking
van het geneesmiddel op betaalbare wijze via het basispakket toegankelijk te maken
en te houden. Dit kunnen financiële maatregelen zijn, in het bijzonder het sluiten
van een financieel arrangement met de leverancier van het geneesmiddel, alsmede maatregelen
om gepast gebruik van het geneesmiddel te bevorderen en te borgen.
Als, voor zover van toepassing, het Zorginstituut advies heeft uitgebracht en er voldoende
maatregelen zijn getroffen voor gepast gebruik van het geneesmiddel en voor het afdekken
van financiële risico’s, kan besloten worden over opname van het geneesmiddel in het
basispakket.
De opname in het basispakket kan tijdelijk of onder voorwaarden geschieden. De tijdelijkheid
of de voorwaarden zijn dan afgeleid van de maatregelen die zijn geïnitieerd of getroffen
voor het realiseren van gepast gebruik van het geneesmiddel en voor het afdekken van
financiële risico’s. Wanneer de opname tijdelijk is, bijvoorbeeld gedurende de looptijd
van een financieel arrangement, dient rekening gehouden te worden met de mogelijkheid
dat het geneesmiddel daarna geen deel meer uitmaakt van het basispakket.
3. Axicabtagene ciloleucel
Sluisplaatsing
Per 21 juli 2018 is het geneesmiddel axicabtagene ciloleucel in de sluis geplaatst
voor zover verstrekt in het kader van de behandeling van kanker. Aanleiding voor dat
besluit was de positieve opinie van 28 juni 2018 van het Committee for Medicinal Products
for Human Use (CHMP) over het gebruik van axicabtagene ciloleucel voor volwassen patiënten
met een recidief of refractair diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) en volwassen
patiënten met primair mediastinaal grootcellig B-cel lymfoom (PMBCL), beide na twee
of meer lijnen systemische therapie.
Met de uitsluiting van axicabtagene ciloleucel is voorkomen dat het geneesmiddel voor
deze en eventuele andere nieuwe indicaties automatisch het basispakket zou instromen.
Dit is gedaan op basis van de verwachting dat het macrokostenbeslag voor de inzet
van axicabtagene ciloleucel bij de behandeling van alleen al de twee bovengenoemde
indicaties zouden kunnen stijgen tot meer dan € 60 miljoen op jaarbasis. Daarom is
axicabtagene ciloleucel uitgesloten van het basispakket voor de behandeling van kanker.
Advies Zorginstituut en financieel arrangement
Op 7 maart 2019 heeft het Zorginstituut advies uitgebracht over axicabtagene ciloleucel
voor de behandeling van kanker. Volgens het Zorginstituut voldoet axicabtagene ciloleucel
aan het in artikel 2.1, tweede lid, van het Bzv opgenomen criterium 'stand van de
wetenschap en praktijk' voor de behandeling van volwassen patiënten met recidiverend
of refractair diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) en primair mediastinaal grootcellig
B-cellymfoom (PMBCL), na twee of meer lijnen systemische therapie. Omdat de schatting
van het aantal patiënten uiteenloopt, heeft het Zorginstituut twee scenario’s berekend
voor de budgetimpact, een ‘laag’ en een ‘hoog’ scenario. In het ‘lage’ scenario raamt
het Zorginstituut de meerkosten van de behandeling op € 29,3 miljoen in het derde
jaar na opname. In het ‘hoge’ scenario raamt het Zorginstituut de meerkosten van de
behandeling op € 43,9 miljoen in het derde jaar na opname. Hierbij bestaat onzekerheid
over meerdere aspecten, zoals de patiëntaantallen, de verdeling van patiënten over
verschillende behandellijnen en de marktpenetratie. Verder acht het Zorginstituut
de kans aanzienlijk dat de behandeling van bovengenoemde twee indicaties met axicabtagene
ciloleucel niet kosteneffectief is. Het Zorginstituut heeft dan ook geadviseerd axicabtagene
ciloleucel axicabtagene ciloleucel niet op te nemen in het verzekerde pakket, tenzij
er een prijsverlaging overeengekomen kan worden.
In april 2020 zijn de onderhandelingen met de leverancier van axicabtagene ciloleucel
afgerond. Op grond van die onderhandelingsresultaten zijn er voldoende waarborgen
dat bij opname van axicabtagene ciloleucel in het basispakket de uitgaven voor de
inzet bij de behandeling van volwassen patiënten met recidief of refractair diffuus
grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) en primair mediastinaal grootcellig B-cellymfoom
(PMBCL), beide na twee of meer lijnen systemische therapie op een aanvaardbaar niveau
blijven en deze inzet doelmatig is, zodat opname in het basispakket maatschappelijk
verantwoord is en het geneesmiddel voor patiënten de komende periode toegankelijk
kan blijven. Het afgesloten financieel arrangement gaat in met ingang van 1 mei 2020
en loopt tot en met 31 december 2021. Met de leverancier is afgesproken dat het Zorginstituut
in de gelegenheid wordt gesteld in 2021 een herbeoordeling van het geneesmiddel uit
te voeren. Uitgaande van een correcte uitvoering van het financieel arrangement is
met deze wijziging van de Rzv geregeld dat het geneesmiddel axicabtagene ciloleucel
voor deze twee indicaties in diezelfde periode van 1 mei 2020 tot en met 31 december
2021 niet meer uitgesloten is van het basispakket. Axicabtagene ciloleucel blijft
uitgesloten van het basispakket voor zover verstrekt in het kader van de behandeling
van andere vormen van kanker.
De Minister voor Medische Zorg, M.J. van Rijn