Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 22 december 2017, nr. 2017-0000650420, houdende wijziging van de Kies- en referendumregeling en de Tijdelijke experimentenregeling stembiljetten voor kiezers buiten Nederland in verband met de vaststelling en wijziging van enkele modellen

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

Gelet op de artikelen J 7, K 4, vierde lid, K 6, eerste lid, L 8, vierde lid, M 3, derde lid, van de Kieswet, de artikelen 59, 60, 61, 62, van de Wet raadgevend referendum en artikel 47b, eerste lid, van het Tijdelijk experimentenbesluit stembiljetten en centrale stemopneming;

Besluit:

ARTIKEL I

De bijlage bij artikel 1 van de Kies- en referendumregeling wordt als volgt gewijzigd:

1. Het model Model J 7 (Wrr 59) wordt als volgt gewijzigd:

a. Het model, onder 2, wordt vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel A van de bijlage bij deze regeling.

b. Het model, onder 3, wordt vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel B van de bijlage bij deze regeling.

2. Het model K 4 wordt als volgt gewijzigd:

a. In het opschrift wordt na ‘K 4’ ingevoegd: (Wrr 60).

b. De modellen K 4 (Wrr 60), onder 1 en 2, worden vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel C van de bijlage bij deze regeling.

c. Het model, onder 3, wordt vernummerd tot 2.

3. Na het model K 6 (Wrr 60) wordt het model K 6-2 (Wrr 60) ingevoegd, dat is opgenomen in onderdeel D van de bijlage bij deze regeling.

4. Na het model Model L 8 (Wrr 61) wordt het model L 8-2 (Wrr 61) ingevoegd, dat is opgenomen in onderdeel E van de bijlage bij deze regeling.

5. Het model L 11 (Wrr 61) wordt als volgt gewijzigd:

a. In het model, onder 1, wordt in de aanhef ‘voor een verkiezing als bedoeld in artikel 52 van de Wet algemene regels herindeling’ vervangen door: voor een verkiezing van de leden van de gemeenteraad of voor een verkiezing als bedoeld in artikel 52 van de Wet algemene regels herindeling.

b. De modellen, onder 2 en 3, worden vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel F van de bijlage bij deze regeling.

c. Het model, onder 4, wordt vernummerd tot 3.

6. Het model M 3 (Wrr 62) wordt vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel G van de bijlage bij deze regeling.

7. De modellen M 6-2 (Wrr 62), onder 1 en 2, worden respectievelijk vervangen door de gelijknamige modellen die zijn opgenomen in onderdeel H van de bijlage bij deze regeling.

8. Het model Wrr 58 wordt, na het opschrift, vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel I van de bijlage bij deze regeling.

ARTIKEL II

Het model A, onder 2, van de bijlage bij de Tijdelijke experimentenregeling stembiljetten voor kiezers buiten Nederland wordt vervangen door het model dat is opgenomen in onderdeel J van de bijlage bij deze regeling.

ARTIKEL III

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, K.H. Ollongren

BIJLAGE BIJ ARTIKEL I VAN DE REGELING VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES VAN 22 DECEMBER 2017, NR. 2017-0000650420, HOUDENDE WIJZIGING VAN DE KIES- EN REFERENDUMREGELING EN DE TIJDELIJKE EXPERIMENTENREGELING STEMBILJETTEN VOOR KIEZERS BUITEN NEDERLAND IN VERBAND MET DE VASTSTELLING EN WIJZIGING VAN ENKELE MODELLEN

A

• 2. Het model voor de stempas voor het referendum op 21 maart 2018 luidt voor de kiezers in het Europese deel van Nederland en voor de kiezers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba als volgt:

B

• 3. Het model voor de stempas voor de verkiezing van de leden van de gemeenteraad op 21 maart 2018 luidt als volgt:

C

• 1. Het model voor de kiezerspas voor het referendum op 21 maart 2018 luidt voor de kiezers in het Europese deel van Nederland en voor de kiezers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba luidt als volgt:

D

Model K 6-2 (Wrr 60)

E

Model L 8-2 (Wrr 61)

F

• 2. Het model voor het schriftelijk volmachtbewijs voor het referendum op 21 maart 2018 luidt voor de kiezers in het Europese deel van Nederland en voor de kiezers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba als volgt:

G

Model M 3 (Wrr 62)

H

• 1. Het model voor het briefstembewijs voor het referendum op 21 maart 2018 luidt voor kiezers buiten Nederland die niet wonen op Aruba, Curaçao en Sint Maarten als volgt:

• 2. Het model voor het briefstembewijs voor het referendum op 21 maart 2018 luidt voor kiezers buiten Nederland die wonen op Aruba, Curaçao en Sint Maarten als volgt:

I

(voorzijde)¹ ² ³

J

• 2. Het model voor het stembiljet voor kiezers buiten Nederland bij het referendum luidt als volgt:

  

TOELICHTING

1. Inhoud van de regeling

Met deze regeling zijn de bijlage bij artikel 1 van de Kies- en referendumregeling en de bijlage bij de Tijdelijke experimentenregeling stembiljetten voor kiezers buiten Nederland op onderdelen gewijzigd. De wijzigingen voorzien in de vaststelling en aanpassing van enkele modellen.

Model J-7 (Wrr 59)

In verband met het raadrevend referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 op 21 maart 2018, is een nieuw model voor de stempas voor het raadgevend referendum vastgesteld (artikel I, eerste lid, onderdeel a). Dit nieuwe model voegt de twee oude modellen, waarvan er een bestemd was voor de kiezers in het Europese deel van Nederland en een voor de kiezers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba, samen. Ten opzichte van de oude modellen zijn overigens ook een paar wijzigingen en aanvullingen doorgevoerd, onder andere verduidelijking met betrekking tot de geldigheid van de genoemde identificatiedocumenten en het vervallen van de paraaf van het stembureaulid op het volmachtbewijs (werd niet meer gebruikt). Het nieuwe model is opgenomen in onderdeel 2.

Verder is het model vastgesteld voor de stempas voor de gemeenteraadverkiezingen van 21 maart 2018 (artikel I, eerste lid, onderdeel b). Dit nieuwe model is opgenomen in onderdeel 3, dat niet meer nodig is voor de stempas voor het raadgevend referendum voor kiezers op de overzeese eilanden, nu die is samengevoegd met de stempas voor kiezers in het Europese deel van Nederland.

Model K 4 (Wrr 60)

In verband met het raadgevend referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 op 21 maart 2018 is ook een nieuw model vastgesteld voor de kiezerspas (artikel I, tweede lid, onder b). Ook hier zijn bij het nieuwe model de twee oude modellen voor kiezers in het Europese deel van Nederland en een voor de kiezers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba samengevoegd. Ook is hier, net als bij de stempas, de verduidelijking ten aanzien van de geldigheid van de identificatiedocumenten doorgevoerd. Voor de volledigheid is in het opschrift van het model toegevoegd dat de grondslag mede ligt in artikel 60 van de Wet raadgevend referendum (artikel I, tweede lid, onderdeel a).

Model K 6-2 (Wrr 60) en L 8-2 (Wrr 61)

De nieuwe modellen K 6-2 en L 8-2 betreffen de modellen voor het formulier om een verzoek in te dienen om een kiezerspas respectievelijk om bij volmacht te stemmen voor kiezers buiten Nederland (artikel I, derde lid, en artikel I, vierde lid). Deze modellen zijn nodig in verband met de wijziging van de Kieswet (Wet van 28 september 2016 tot wijziging van de Kieswet in verband met het vereenvoudigen van de procedure voor registratie als kiezer voor Nederlanders die in het buitenland wonen (permanente kiezersregistratie niet-ingezetenen, Stb. 93) die met ingang van 1 april 2017 in werking is getreden (Stb. 95). Vóór de totstandkoming van de permanente registratie moesten Nederlanders woonachtig in het buitenland zich voor elke verkiezing registreren. Bij die registratie moest worden aangegeven of de kiezer per brief vanuit het buitenland of met een kiezerspas in Nederland wilde stemmen, dan wel iemand wilde machtigen. Kiezers die nu in de permanente registratie zijn opgenomen, kunnen in aanloop naar een verkiezing aangeven dat ze in plaats van stemmen per brief zelf in Nederland willen stemmen met een kiezerspas (Model K6-2 (Wrr 60)) of iemand anders wil machtigen om voor hem of haar in Nederland een stem uit te brengen (Model L 8-2 (Wrr 61)). Om die reden zijn de nieuwe modellen vastgesteld.

Model L 11 (Wrr 61)

In onderdeel 1 van model L 11 is het model voor het schriftelijk volmachtbewijs opgenomen, zoals dat is vastgesteld voor herindelingsverkiezingen. Dit model is echter breder bruikbaar, ook voor de reguliere gemeenteraadsverkiezingen. Om dat duidelijk te maken is in de aanhef boven het model aangevuld (artikel I, vijfde lid, onderdeel a). Dit bestaande model kan dan ook gebruikt worden voor de aanstaande verkiezingen van de gemeenteraad op 21 maart 2018.

Verder is in verband met het raadgevend referendum op 21 maart 2018 een nieuw model vastgesteld voor het schriftelijke volmachtbewijs (artikel I, vijfde lid, onderdeel b). Ook hier zijn, net als bij de stempas en de kiezerspas, bij het nieuwe model de twee oude modellen voor kiezers in het Europese deel van Nederland en een voor de kiezers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba samengevoegd. En ook is de verduidelijking ten aanzien van de geldigheid van de identificatiedocumenten doorgevoerd.

Model M 3 (Wrr 62)

Model M 3 is opnieuw vastgesteld in verband met de wijziging van de Kieswet (Wet van 28 september 2016 tot wijziging van de Kieswet in verband met de permanente registratie van kiezers in het buitenland. Een kiezer die in Nederland woont maar op de dag van stemming in het buitenland verblijft, kan per brief stemmen. Met ingang van 1 april 2017 moet de kiezer zijn verzoek om per brief te stemmen niet meer aan de burgemeester van zijn woongemeente sturen maar aan de burgemeester van Den Haag. Om die reden moest het model worden aangepast (artikel I, zesde lid). Verder zijn wat kleine wijzigingen doorgevoerd, zoals het optioneel maken van het invullen van het geslacht van de aanvrager en het voorzien in een tekstvak voor eventuele aanvullende informatie over de opties om het stembiljet per post of per e-mail te ontvangen, zodat dit al naar gelang de omstandigheden van de aanstaande verkiezing of referendum kan worden aangepast.

Model M 6-2 (Wrr 62)

De modellen M 6-2, onderdelen 1 en 2, zijn vervangen door nieuwe modellen briefstembewijzen voor het referendum van 21 maart 2018 (artikel I, zevende lid), de eerste voor kiezers buiten Nederland die niet wonen op Aruba, Curaçao of Sint Maarten, de tweede voor kiezers buiten Nederland die wonen op Aruba, Curaçao of Sint Maarten. Naast de aanduiding van het specifieke referendum zijn nog wat kleine aanvullingen, verbeteringen en verduidelijkingen in het model aangebracht.

Model Wrr 58

Het model Wrr 58, het stembiljet voor het raadgevend referendum, is aangepast (artikel I, achtste lid).

In de evaluatie van het raadgevend referendum dat in 2016 is gehouden heeft de Kiesraad vastgesteld dat er onduidelijkheid is geweest over de vormgeving van het stembiljet voor kiezers in Nederland voor het referendum. Ook heeft de Kiesraad geconstateerd dat er klachten zijn geweest over de doorschijnendheid van het stembiljet waardoor zichtbaar zou zijn wat een kiezer heeft gestemd (doorbreken stemgeheim). Naar aanleiding van deze kritiek is een nieuw model gemaakt, dat is getest bij de herindelingsverkiezing van 22 november jl. Op basis van de uitkomsten van deze test is gekozen voor dit nieuwe model met een verticale opmaak en de vermelding dat om blanco te stemmen, niets moet worden ingevuld. Ook heeft het nieuwe model stembiljet voor het referendum (voor kiezers in Nederland) aan de achterkant twee vlakken die moeten voorkomen dat, nadat de kiezer op het stembiljet zijn keuze heeft gemaakt, zichtbaar is hoe het stembiljet is ingekleurd. Daarmee wordt ook voorkomen dat er klachten komen over het stemgeheim. Dit is opgenomen in de gewijzigde voetnoot 1 bij het model, waarin overigens nog wat kleine wijzigingen zijn aangebracht.

Verder is in voetnoot 2 vervallen dat op de voorzijde een kleurenbalk moet worden gedrukt indien in een gemeente twee of meer stemmingen gelijktijdig plaatsvinden. Dat is niet nodig indien een referendum gelijktijdig met een andere stemming plaatsvindt, omdat in één oogopslag duidelijk is of het om het stembiljet voor het referendum gaat (met daarop alleen de keuze ‘voor’ of ‘tegen’) of om het stembiljet voor bijvoorbeeld de gemeenteraadsverkiezingen (met daarop de verschillende kandidatenlijsten). Ten slotte is de eis vervallen dat de kleurenbalk op de achterzijde over de gehele breedte moet worden gedrukt, aangezien dit voorschrift niet eenduidig is.

Model A

Model A van de Tijdelijke experimentenregeling stembiljetten voor kiezers buiten Nederland is om dezelfde reden vervangen als model Wrr 58 van de Kies- en referendumregeling. Belangrijkste verschil met het stembiljet voor gebruik binnen Nederland is dat de stip behalve rood, ook zwart, blauw of groen mag worden gekleurd (zie artikel 14 van het Tijdelijk experimentenbesluit stembiljetten en centrale stemopneming).

2. Administratieve lasten

Deze regeling schept geen administratieve of financiële lasten voor burgers of bedrijven.

3. Inwerkingtreding

Omdat de modellen op korte termijn beschikbaar moeten zijn, vanwege de aanstaande gemeenteraadverkiezingen en het raadgevend referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten op 21 maart 2018 (en vanwege de recent geïntroduceerde regeling omtrent de permanente registratie voor kiezers buiten Nederland), treedt deze regeling in afwijking van het systeem van de vaste verandermomenten in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, K.H. Ollongren

---

1 Op de achterzijde van het stembiljet worden gedrukt:

– de handtekening, bedoeld in artikel 58, eerste lid, van de Wet raadgevend referendum, zoveel malen dat zij, hoe het stembiljet ook wordt gevouwen, geheel of ten dele zichtbaar blijft.

– vlakken die het doorzicht zodanig belemmeren dat wordt voorkomen dat bij een dichtgevouwen stembiljet de keuze van de kiezer zichtbaar is.

2 Indien in een gemeente twee of meer stemmingen gelijktijdig plaatsvinden, wordt op de achterzijde van het stembiljet een voor de stemming onderscheidend kenmerk in de vorm van één of meer kleurenbalken gedrukt, zodanig dat het goed zichtbaar is als het stembiljet is open- of dichtgevouwen.

3 Het stembiljet voor het referendum wordt voorzien van een echtheidskenmerk dat voor de stemming door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt voorgeschreven.