Kenmerk Intern\63077

Logo Almelo

Het b esluit:

Burgemeester en wethouders besluiten om het fietsen in de Grotestraat te Almelo toe te staan.

De bestaande borden die het huidige voetgangersgebied markeren, worden hierop aangepast door een onderbord (OB02) te plaatsen met tekst “fietsers toegestaan, snorfietsers verboden”.

Dit wordt hieronder toegelicht.

B evoegdheid B urgem eester en Wethouders van Almelo:

Op grond van artikel 18, eerste lid, onderdeel d van de Wegenverkeerswet 1994 zijn wij bevoegd dit verkeersbesluit te nemen.

Wettelijke basis van het besluit:

Artikel 15, eerste lid, Wegenverkeerswet 1994.

In dit geval worden de bestaande onderborden die het huidige voetgangersgebied markeren zo gewijzigd, dat fietsen is toegestaan. Doordat er sinds 15 juli 2016 een proef loopt, zijn de borden in de praktijk al aangepast. Met dit besluit wordt dit nu definitief gemaakt.

Daarnaast worden er in de toekomst attentiesignalen in de Grotestraat geplaatst, waarbij ondersteunend aandacht wordt gevraagd voor het samen delen van de ruimte waarbij de fietser te gast is.

Relevante doelstelling en uit de Wegenverkeerswet :

  • Het zoveel mogelijk waarborgen van de vrijheid van het verkeer.

  • Het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte overlast, hinder of schade.

  • Het verzekeren van de veiligheid op de weg.

Verder wordt dit besluit genomen gelet op de artikelen 2, 15 en 18 van de Wegenverkeerswet 1994 (WVW), artikel 12 van het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer (BABW), het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990 (RVV) en de Algemene wet bestuursrecht (Awb).

Motivering:

In een voetgangersgebied mag je niet fietsen. Doorgaand fietsverkeer vindt zijn weg via parallel wegen. Maar vooral ook bestemmingsverkeer – de bezoekers van de binnenstad – wil graag fietsend bij de winkels kunnen komen. Fietsen toestaan heeft een aantrekkende werking op bezoekers in de Grotestraat. Dit is een nevendoelstelling van de gemeente: een aantrekkelijke binnenstad creëren.

Om te kijken hoe het fietsen in dit voetgangersgebied uitpakt is eerst een proef uitgevoerd. Dit was tussen 15 juli 2016 en 1 december 2017 (aanvankelijk was het 1 september, maar de proef liep langer door).

Uitkomsten uit de proef:

  • -

    Er is verdeeldheid onder de inwoners: een deel vindt het een vooruitgang en een deel vindt het een achteruitgang. De groep voorstanders is groter dan de groep tegenstanders. Dit blijkt uit een peiling onder AlmeloPanel in april 2017. Daarnaast zijn er steekproeven op straat gedaan.

  • -

    Er zijn geen noemenswaardige incidenten geweest. Er zijn wel regelmatig bijna incidenten.

  • -

    Het ontbreken van belijning heeft over het algemeen het effect dat mensen meer rekening houden met elkaar en oplettender zijn.

  • -

    De meer kwetsbare groep, waaronder ouderen en jonge kinderen, ervaart het ontbreken van belijning juist als minder veilig. Kinderen moeten meer aan de hand worden genomen.

  • -

    Ook op drukke momenten zoals de zaterdag gaat de ruimtedeling best goed. Dit wordt gebaseerd op het lage aantal incidenten en de ervaringen van mensen.

  • -

    Winkeliers merken geen directe omzetverhoging, wel is het straatbeeld verlevendigd.

  • -

    Brommers zijn niet toegestaan, maar negeren dit verbod regelmatig (vooral ’s avonds).

  • -

    Fietsen in de Galerij was en is niet toegestaan. Dit omdat de ondergrond bij regen hiervoor te glad wordt. In de praktijk wordt dit verbod echter vaak overtreden.

Fietsers en voetgangers delen dezelfde ruimte. Het gewenste gedrag – rekening houden met elkaar – kan afgedwongen worden met extra bebording en belijning. De proefperiode heeft echter laten zien dat juist het ontbreken van deze extra borden en belijning over het algemeen zorgt dat mensen oplettender zijn en meer rekening houden met de ander. Dit willen wij daarom zo houden.

Wij zijn ons er van bewust dat dit soms ook juist minder goed uitpakt. Het is bekend dat een groep voetgangers –vooral ouders met jonge kinderen en mensen met een beperking – last heeft van de fietsers. Vooral vanwege de onverwachtheid wordt het delen van de ruimte als gevaarlijk ervaren. De inspraakreactie van de Cosbo Advies Raad (verder Cosbo) onderstreept dit ook. Met name wordt een uitwijkmogelijkheid gemist. Desondanks stellen wij geen extra bebording of belijning voor, hoofdzakelijk omdat dit een schijnveiligheid creëert. Dit wordt verderop in het besluit nader gemotiveerd.

Fysieke afscheidingen (hegje of lage afscheiding) vinden wij niet passen in het beeld van de Grotestraat. Ondersteunende attentiesignalen – zoals de spandoeken die in de beginfase hebben gehangen – vinden wij meer passend en waardevol. De houding in de Grotestraat moet er een zijn van “fiets gerust, maar wees je van de voetganger bewust”. De fietser is te gast. Als de fietser het te druk vindt kan deze afstappen of een alternatieve route nemen.

Ook is bekend, dat niet iedereen deze gewenste houding zal aannemen. Toezicht en handhaving zullen nodig blijven. De beschikbare toezichtcapaciteit staat echter sterk onder druk. De meeste aandacht vergen de brommers. Die zorgen ook voor de meeste overlast. Dat is echter ook de categorie die de meeste toezichtscapaciteit vraagt. Wij willen dit ondervangen door cameratoezicht. Dit vereist een investering die nu nog niet beschikbaar, maar wel de intentie is. De proefperiode is echter afgelopen, waardoor er nu wel een besluit moet vallen of het fietsen toegestaan blijft of niet.

Inventarisaties onder de inwoners (straatinterviews en AlmeloPanel) geven een verdeeld beeld, waarbij de meerderheid (ca 65%) voorstander is van fietsen en ca. 35% tegenstander is. Er zijn geen noemenswaardige incidenten geweest, wel “bijna-incidenten”.

Als we kijken naar de doelstellingen, dan willen we het fietsverkeer zo veel mogelijk de vrijheid geven. De meerderheid die dit prettig vindt weegt daarbij zwaarder dan de overlast die een minderheid ondervindt. De praktijk laat zien dat het op zich minder veilig is geworden- immers, er zijn conflictsituaties tussen fietsers-voetgangers die er eerder niet waren-, maar dat dit risico in de praktijk meevalt.

Wij zijn ons er van bewust dat tegen dit besluit ook bezwaren bestaan. Maar dat zal ook in de omgekeerde situatie zo zijn. Als wij de belangen afwegen worden de tegenstanders niet onevenredig benadeeld. De nieuwe situatie vinden wij ook niet onduidelijk: de bebording geeft duidelijk aan dat de ruimte in de Grotestraat gedeeld moet worden door zowel voetgangers als fietsers. Wij willen nog aanvullend attentiesignalen aanbrengen. Voetganger en fietser hebben hierbij een eigen verantwoordelijkheid waarbij de fietser te gast is.

Inspraak

Het ontwerpbesluit heeft 4 weken ter inzage gelegen. Er zijn twee reacties binnengekomen, van het Wijkplatform Almelo Centrum en van de Cosbo Advies Raad. Deze reacties hebben onder andere betrekking op bovenstaande motivering. Verderop in dit besluit wordt specifieker ingegaan op deze inspraakreacties.

Wettelijke adviezen

-De wegbeheerder

Overeenkomstig artikel 23 van het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer is het openbaar lichaam dat het beheer heeft over de weg gehoord. De wegbeheerder heeft geen bezwaren.

-De politie

Overeenkomstig artikel 24 van het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer heeft overleg plaatsgevonden met de verkeersadviseur van politie-eenheid Oost Nederland, district Twente. Hij bracht hierover een positief advies uit. De proef heeft niet tot grote problemen geleid en de objectieve veiligheid is niet slechter geworden. De verkeersadviseur is met de gemeente van mening dat er verder geen belijning of andere aanvullende/sturende maatregelen moeten worden ingevoerd.

Zonder aanvullende maatregelen gedragen fietsers zich in het algemeen meer als “gast” in de voetgangerszone. Indien nodig kunnen over handhaving in de voetgangerszone met de lokale teamleiding nadere afspraken gemaakt worden.

Beoordeling i nspraak reacties

Inspraakreactie Wijkplatform Almelo Centrum (verder WPAC)

Het bevreemdt en verontrust het Wijkplatform dat nergens in de regeling gewag wordt gemaakt van regeling van aansprakelijkheid.

Het klopt dat u niets leest over een dergelijke regeling. Als gemeente zijn wij verzekerd en wij hoeven niets aanvullends te regelen.

Aanvullend is er contact geweest en heeft het WPAC haar vraag nader geconcretiseerd. Op 22 mei 2018 heeft een toelichtend gesprek plaats gevonden.

Het WPAC heeft het als volgt samengevat: “stel er gebeurt een ongeluk tussen fietser en voetganger in het betreffende voetgangersgebied, met als gevolg ernstige letsel of dodelijke afloop. Geen van beide verkeersdeelnemers kan ook maar iets verweten worden. Hoe wordt in dit geval de schuldvraag bepaald en daarmede dus de aansprakelijkheid?” Deze specifieke vraag hebben wij de politie, als ervarings- en kennispartij, voor de volledigheid nog eens voorgelegd. Juridisch gezien is er een verschil tussen schuld en aansprakelijkheid. Zo zijn ouders van jonge kinderen niet schuldig aan een ongeval, maar wel aansprakelijk. Er hoeft dus niet altijd sprake te zijn van schuld om aansprakelijk te zijn.

Volgens de verkeerswetgeving zijn beide partijen aansprakelijk als geen van beiden een verkeersovertreding maakt: ieder draagt de eigen schade. Deze situatie is vergelijkbaar als een voetganger op het fietspad loopt in geval er geen stoep aanwezig is.

De situatie is anders, als een van de partijen onrechtmatig of roekeloos handelt. Dan geldt het Burgerlijk Recht, dat door de rechter wordt beoordeeld. De specifieke omstandigheden van het geval zijn dan bepalend.

Wij erkennen dat de situatie complexer is geworden. Wel vinden wij dat de wettelijke regelingen op dit punt afdoende zijn en wij niet iets aanvullends hoeven te regelen. Wel willen wij met attentiesignalen de fietser en de voetganger meer van elkaar bewust maken.

Inspraakreactie Cosbo Advies R aad NB. over de reactie heeft op 4 juni 2018 een toelichtend gesprek plaats gevonden.

- de aannames waarop het voorstel om fietsers toe te staan zijn subjectief en worden ondergeschikt gemaakt aan de veiligheid in dit voetgangersgebied. Met de proef is daadwerkelijk praktijkervaring opgedaan. In zoverre zijn het geen aannames. Het klopt wel, dat wij een inschatting doen van gedrag van verkeersdeelnemers. Dat wordt gebaseerd op de ervaringen in het algemeen en in de proefperiode. Vanzelfsprekend is dit per individu verschillend. Veiligheid is echter voor ons zeker niet ondergeschikt. Wij hebben wel een andere mening of de veiligheid hier ontoelaatbaar in het geding is. En dat is volgens ons niet het geval.

- Elk incident dat door toegang van fietsers in het voetgangersgebied plaatsvindt is er 1 te veel. Of dit nu noemenswaardig is of niet is niet aan de orde.

Vanzelfsprekend zien wij ook liever geen incidenten. Het is dan ook de vraag hoe we die kans – die logischerwijs altijd aanwezig is in het verkeer – zo klein mogelijk maken. Ook in het geval van een fietsverbod blijven er altijd mensen die dit verbod negeren en toch fietsen. Het aantal incidenten, maar ook de zwaarte er van, maakt voor ons wel uit voor de beoordeling of het risico op deze incidenten beheersbaar en acceptabel is.

- het voetgangersgebied is niet ingericht om beide verkeersstromen (voetgangers en fietsers) te handlen . Het klopt dat wij geen extra inrichtingsmaatregelen hebben genomen. Over het antwoord op de vraag of dit gebied een mix van deze verkeersstromen aankan, denken wij anders. De praktijk heeft laten zien, dat over het algemeen deze beide verkeersstromen zich hier prima kunnen verenigen. Als het te druk is met voetgangers stappen fietsers veelal zelf af of gaan langzamer fietsen.

- het argument om de verkeersstromen niet te scheiden door markeringen daar dit de veiligheid niet verbeterd omdat men hierdoor zich niet bewust is van de fietsers is stuitend. Met name In een winkelgebied voor voetgangers verwacht men zich vrijelijk te kunnen bewegen en niet constant bewust te zijn van (achterop komend) fietsverkeer.

Dit gevoel wordt door markeringen versterkt en juist daardoor zullen mensen over het algemeen minder letten op fietsers/voetgangers die de markering negeren. Want die mensen zullen er altijd zijn. Daarom wordt met bebording ook aangegeven dat het niet alleen een voetgangersgebied is, maar ook een fietsgebied. Extra attentiesignalen vinden wij dan ook belangrijk. Hierover zijn wij ook in overleg met de jongerenraad.

- de veiligheid van het voetgangersgebied is voor senioren, jonge kinderen en vooral gehandicapten (o.a. blinden/slechtzienden), door het toe staan van fietsen in dit voetgangersgebied, extra in het geding.

Dit zijn we met u eens. Wel zijn we van mening dat het risico beheersbaar is, wat de praktijk in het afgelopen anderhalf jaar ook laat zien. Uw inbreng met praktijkervaringen zijn voor ons waardevol en helpt ons verbeteringen aan te brengen.

- toestaan van fietsers betekent ook het stallen van fietsen. Ook dit zal een extra belemmering vormen voor de visueel gehandicapten. Dat klopt. Gelukkig laat de praktijk zien dat de meeste fietsen tegen de “nietjes” worden gezet. Verder hebben wij ruim voldoende stallingsruimte voor fietsen buiten de Grotestraat. Tot nu toe heeft het stallen niet voor overlast gezorgd.

- voorts willen wij benadrukken dat het voor de gehandicapten (zowel visueel als auditief) een discriminatie betekent omdat er geen enkele toereikende voorziening wordt getroffen om dit voetgangersgebied ook voor hun veilig te betreden.

Wij denken dat hun veiligheid voldoende wordt geborgd door de bestaande inrichting. Het gedrag van verkeersdeelnemers is meer bepalend dan de fysieke inrichting. Graag maken wij gebruik van de door u geboden mogelijkheid samen verder vorm te geven aan maatregelen –zoals bijvoorbeeld oversteeklichtjes – die een beter gevoel van veiligheid geven.

Al met al blijven wij bij ons besluit om het fietsen toe te staan in de Grotestraat.

Almelo, 12 juni 2018

Burgemeester en Wethouders van Almelo,

Secretaris Burgemeester

Beroep

Tegen dit besluit kan - op grond van de Algemene wet bestuursrecht - binnen zes weken na de datum van verzending van deze brief - gemotiveerd - beroep worden ingesteld bij de Rechtbank Overijssel, Postbus 10067, 8000 GB Zwolle. Aan het instellen van beroep zijn kosten verbonden.

Bijlage:

Foto’s van aanpassing van de diverse borden bij de ingangen van het voetgangersgebied.

Naar boven