TOELICHTING
Algemeen
a. Inleiding
De Regeling verkeersregelaars 2009 (hierna: de Regeling) bevat regels voor verschillende
vormen van verkeersregeling in het wegverkeer die niet plaatsvinden door een regulier
bevoegd gezag, zoals politieambtenaren die het verkeer regelen. Het gaat hier om:
-
– professionele transportbegeleiders,
-
– personen die in het kader van de uitoefening van hun beroep waar nodig verkeersregelende
taken verrichten en
-
– evenementenverkeersregelaars.
Deze wijziging van de Regeling betreft een vereenvoudiging van de regels rond de aanstelling
van evenementenverkeersregelaars en een verruiming van de mogelijkheden om evenementenverkeersregelaars
aan te stellen.
In de toelichting op de oorspronkelijke Regeling was bepaald dat na verloop van tijd
zou worden bezien of de aanstelling van evenementenverkeersregelaars voor bepaalde
tijd zou kunnen plaatsvinden voor langere tijd dan maximaal twaalf maanden. Deze suggestie
voor vereenvoudiging wordt niet gevolgd, omdat het niet verantwoord wordt geoordeeld
evenementenverkeersregelaars gedurende een periode langer dan twaalf maanden geen
instructie te geven. Het risico bestaat dat teveel is weggezakt van de noodzakelijke
kennis, als tijdens de aanstellingsperiode weinig evenementen plaatsvinden of door
omstandigheden de evenementenverkeersregelaar niet of nauwelijks als zodanig bij evenementen
functioneert. Wel zijn er andere ideeën opgekomen voor lastenverminderingen, die zonder
bezwaar kunnen worden doorgevoerd. Naar aanleiding van een advies van Actal van 15 november
20131 wordt het stelsel van aanstellingspassen en het onderscheid daarin tussen eenmalige
evenementenverkeersregelaars en evenementenverkeersregelaars voor bepaalde tijd afgeschaft.
Zowel Actal in zijn advies als de politie hebben bepleit dat de e-instructie van de
politie het stelsel van lokale instructies volledig vervangt. Ook aan die wens wordt
gehoor gegeven bij deze wijzigingsregeling. In de internetconsultatie hebben wegbeheerders
knelpunten gesignaleerd die met name verband houden met de koppeling tussen aanstelling
van de evenementenverkeersregelaar en de evenementenvergunning. Met deze wijzigingsregeling
worden deze knelpunten grotendeels opgelost.
Deze wijziging biedt tevens de mogelijkheid om door wijziging van de bepalingen over
het geven van de concrete werkinstructie aan evenementenverkeersregelaars en de gezagsverhoudingen
bij het uitoefenen van de functie van evenementenverkeersregelaar te verduidelijken
dat het algemene toezicht door de politie, zoals geregeld in artikel 57 van het Besluit
administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW) voor evenementenverkeersregelaars
niet inhoudt een steeds heel concrete of permanent aanwezige rol van de politie.2 De politie is immers noch het voor het evenement bevoegde gezag (dat is de burgemeester),
noch de concrete evenementenorganisator als opdrachtgever, met wie de evenementenverkeersregelaar
privaatrechtelijke afspraken heeft gemaakt om op te treden als verkeersregelaar bij
het evenement.
b. De e-instructie
Veel gemeenten maken al gebruik van de mogelijkheid de landelijk uniforme e-instructie,
een initiatief van de politie, als opleiding voor de evenementenverkeersregelaar te
accepteren. De e-instructie wordt gegeven via de website www.verkeersregelaarsexamen.nl, beheerd door de Stichting Verkeersregelaars Nederland. De e-instructie heeft verschillende
praktische voordelen: in het hele land wordt een uniforme instructie gegeven, de kandidaat-evenementenverkeersregelaar
kan de e-instructie op een door hemzelf gekozen tijd en plaats volgen en de politie
hoeft niet meer in leslokalen fysiek als instructeur op te treden. Vanwege deze voordelen
wordt de e-instructie nu verplicht gesteld, waarmee tevens een eenvoudige bewijsvoering
mogelijk is van de bevoegdheid van de evenementenverkeersregelaar.
Na het aantoonbaar volgen van de e-instructie vindt opname van de gegevens van de
persoon om wie het gaat in de bijbehorende databank van de politie plaats en is de
bewijsvoering een feit. Evenementenverkeersregelaars doen anders dan de andere categorieën
verkeersregelaars geen examen en beschikken dan ook niet over een getuigschrift in
de zin van artikel 4 van de Regeling als bewijsstuk. Alle aangesloten gemeenten kunnen
volgens het opgestelde privacyreglement de informatie krijgen of iemand die wenst
aangesteld te worden als evenementenverkeersregelaar geregistreerd is en dus binnen
de afgelopen twaalf maanden aantoonbaar de e-instructie heeft gevolgd. Geregistreerde
(kandidaat-)evenementenverkeersregelaars kunnen evenementensoorten (zoals wandelevenementen)
waarin ze zijn geïnteresseerd aanvinken. Op deze wijze maakt de evenementenverkeersregelaar
aan de beheerder van de databank zijn interesse in een bepaald soort evenement kenbaar
en kunnen de evenementenorganisatoren hem benaderen via een functie in de database.
Na afronding van de e-instructie is er wel een mogelijkheid om een instructieverklaring
te downloaden, voor het geval de kandidaat-evenementenverkeersregelaar in een niet-aangesloten
gemeente moet worden aangesteld.
c. Het aanstellingsbesluit
De controles voor het aanstellen van de evenementenverkeersregelaar zijn vereenvoudigd,
nu deze door het aantoonbaar gevolgd te hebben van de e-instructie voor een jaar aan
de eisen op het gebied van de opleiding voldoet. Een aangesloten gemeente kan de databank
raadplegen en weet daardoor of de door een organisator van een evenement voorgedragen
evenementenverkeersregelaar aangesteld mag worden. De aangestelde evenementenverkeersregelaars
zijn bevoegd op te treden bij het betreffende evenement. Zij kunnen tevens gedurende
een jaar op dezelfde wijze voor elk ander evenement in het hele land worden aangesteld.
Zodra de evenementenverkeersregelaar na een jaar opnieuw de e-instructie aantoonbaar
heeft gevolgd, start weer een jaar waarin hij – met als basis de vermelding in de
databank – kan worden aangesteld.
Het begrip evenement is aangepast om de aanstelling van evenementenverkeersregelaars
los te koppelen van de eis van een evenementenvergunning. Dit omdat in de praktijk
blijkt dat gemeenten er behoefte aan hebben om evenementenverkeersregelaars in te
zetten bij niet-vergunningsplichtige evenementen. Hierbij moet bijvoorbeeld worden
gedacht aan evenementen met verschillende ‘doorkomgemeenten’. Hiervoor is doorgaans
een vergunning voor de begin- en de eindplaats nodig, maar niet voor de tussenliggende
gemeenten. Deze gemeenten geven een ontheffing of een verklaring van geen bezwaar
af. Er was geen juridische basis voor de inzet van evenementenverkeersregelaars in
die gemeenten, wat tijdens de internetconsultatie als een knelpunt werd gesignaleerd.
Evenementen waarvoor uitsluitend een melding nodig is bij de gemeente (kleinschalige
evenementen) werden geacht geen situaties op te leveren waarbij de inzet van verkeersregelaars
nodig is. Ook dit uitgangspunt bleek niet in alle gevallen probleemloos te werken.
Met de loskoppeling van de inzet van evenementenverkeersregelaars en de evenementenvergunning
kan de burgemeester bepalen of de inzet van evenementenverkeersregelaars nodig is
voor een bepaald (soort) meldingsplichtig evenement.
In alle gevallen moeten de evenementenverkeersregelaars door de burgemeester worden
aangesteld.
d. De aanstellingspas
De aanstellingspas voor de evenementenverkeersregelaars is met de inwerkingtreding
van deze wijziging afgeschaft. De evenementenverkeersregelaars worden voor maximaal
een jaar aangesteld en de informatie in de databank over de instructie van betrokkene
is beschikbaar voor het bevoegde gezag en voor de toezichthouder. Vóór de inwerkingtreding
van deze wijzigingsregeling afgegeven passen behouden hun geldigheid tot het einde
van de normale looptijd. De aanstellingspas kan worden gemist omdat tijdens de werkzaamheden
van de evenementenverkeersregelaars de politie controles kan verrichten aan de hand
van het identiteitsbewijs (artikel 10, vierde lid) en de voor elk evenement gemaakte
inzetlijst (artikel 11).
e. Administratieve lasten en nalevingskosten
Er zijn ongeveer 70.000 vrijwilligers die zich éénmalig of voor bepaalde tijd willen
inzetten als evenementenverkeersregelaar in Nederland. Met deze regeling wordt de
praktijk van het aanstellen van evenementenverkeersregelaars bij evenementen waarvoor
geen vergunning nodig is, voorzien van een juridische basis, wat in het belang is
van alle stakeholders.
Kandidaten:
De kandidaat-evenementenverkeersregelaar moet eenmalig een account maken op de site
van de e-instructie voor zover dat in het verleden al niet is gedaan. Dit kost ongeveer
tien minuten. De kandidaat hoeft zich niet meer te verplaatsen naar een instructielokaal
of vrij te nemen om de instructie te volgen.
De mogelijkheid van aanstelling van eenmalige verkeersregelaars is vervallen. Met
de wijziging is het alleen mogelijk om een evenementenverkeersregelaar aan te stellen
die de e-instructie heeft gevolgd. De e-instructie blijft een jaar geldig. De maximale
duur van de aanstelling valt samen met de geldigheidsdatum van de e-instructie. Voorheen
moest de eenmalige evenementenverkeersregelaar voor elke inzet een nieuwe instructie
volgen. Deze herhaling binnen een jaar is met deze wijzigingsregeling vervallen. Uit
data van de SVNL blijkt dat in 2016 60% van de evenementenverkeersregelaars voor bepaalde
tijd was aangesteld en 40% eenmalig.
Tot slot hoeft de kandidaat geen aanstellingspas meer te ontvangen en mee te nemen.
Slechts een reguliere persoonidentificatie op basis van een identiteitsbewijs is afdoende
in combinatie met een inzetlijst voor het betreffende evenement.
Het is niet mogelijk om de effecten voor de kandidaten te kwantificeren. Hiervoor
is de groep te heterogeen samengesteld en zijn de situaties te verschillend.
Politie:
De politie heeft de e-instructie ontwikkeld en draagt zorg voor de actualisering daarvan.
De daarmee gepaard gaande kosten worden door de politie gedragen. Door de uniforme
e-instructie hoeft de politie niet meer per plaats en evenement capaciteit vrij te
maken om de instructie te geven; de planning van de instructie vervalt daarmee ook.
Een "live" instructie duurde ongeveer drie kwartier voor een volledige instructie
die nu voor de politie is vervallen. Hier staat tegenover dat het beheer van de database
bekostigd moet worden. Deze kosten wordt gedekt met abonnementsgelden van de aangesloten
gemeenten.
De afgelopen jaren vond in plaats van klassikale instructie steeds meer e-instructie
plaats. Het aantal klassikale instructies in de afgelopen jaren is teruggelopen tot
bijna nul.
Voordat de e-instructie werd ontwikkeld, werd er gemiddeld 3 à 4 keer per gemeente
per jaar een klassikale instructie gegeven. Dit kostte de politie jaarlijks ongeveer
€ 31.500.
Organisatoren:
De planning voor organisatoren wordt makkelijker omdat zij geen rekening hoeven te
houden met de benodigde tijd voor het geven van instructie en met de planning van
de politie van de instructie. Ook is de organisatie van een of meer momenten van klassikale
instructie vervallen. Die klassikale instructie is nu vervangen door een individuele
e-instructie. Wel moet worden gecontroleerd of iedereen zijn instructie heeft behaald.
Gemeenten:
Het regelen van de aanstelling verschilde in de praktijk per gemeente. Maar nu de
passen zijn vervallen scheelt dat tijd en werk. Voor deze wijziging ontvingen de gemeenten
de aanstellingspassen van SVNL per post. Dit verliep niet altijd vlekkeloos bijvoorbeeld
vanwege vertraging door verkeerde adresgegevens. De gemeente controleerde het aantal,
de juistheid van de gegevens en de overeenkomst met de groslijst. Vervolgens moest
de gemeente zorgen dat de aanstellingspassen bij de organisator kwamen. Als er iets
misging met de verzending of de aanstellingspassen niet tijdig konden worden verstrekt,
ontstond een probleem voor de politie en voor organisatoren. Dit leidde tot veel administratieve
rompslomp. Het vervallen van de aanstellingspassen betekent uren tijdwinst per evenement
voor gemeenten en organisatoren. SVNL schat in dat er rond 7.000 evenementen met
inzet van evenementenverkeersregelaars jaarlijks plaatsvinden in Nederland.
f. Internetconsultatie
In de periode van 13 oktober tot en met 10 november 2016 is de wijzigingsregeling
opengesteld geweest voor openbare internetconsultatie. Deze consultatie heeft 36 reacties
opgeleverd.
Hoewel de respondenten in het algemeen positief waren over de vereenvoudiging van
de regels voor de evenementenverkeersregelaars, zijn er knelpunten en onduidelijkheden
gesignaleerd. Sommige knelpunten (zoals dynamische verkeersregelaars) vallen buiten
het bereik van deze wijzigingsregeling en worden om die reden in deze toelichting
niet behandeld.
Op basis van de reacties zijn de wijzigingsregeling en de toelichting aangepast op
de volgende punten:
-
– De koppeling tussen de aanwezigheid van een evenementenvergunning en inzet van evenementenverkeersregelaars
als een voorwaarde daarvoor is losgelaten. In de praktijk blijkt er behoefte te zijn
aan een bredere mogelijkheid om evenementenverkeersregelaars aan te stellen. De definitie
van evenement was hiervoor te beperkt.
-
– Op de aanstelling van evenementenverkeersregelaars door middel van een bijlage bij
de evenementenvergunning werd om privacy-redenen en om praktische redenen negatief
gereageerd. Een evenementenvergunning wordt gepubliceerd en moet ruim voor het houden
van een evenement worden afgegeven, wanneer de werving van evenementenverkeersregelaars
doorgaans nog niet is voltooid.
-
– De term e-learning bleek verwarrend te zijn. De e-learning is in feite een digitale
instructie. In plaats van e-learning wordt de term e-instructie gebruikt. De term
e-instructie dekt beter de lading van de opleidingseis voor het functioneren als evenementenverkeersregelaar.
De e-instructie bevat wel controlevragen om te waarborgen dat de instructie daadwerkelijk
is begrepen. De kandidaat kan immers geen vragen stellen en de instructeur heeft geen
andere mogelijkheid om te controleren of de instructie is begrepen. De e-instructie
is geen opleiding en ook geen examen. Voor de categorie evenementenverkeersregelaars
geldt geen exameneis. Dit verandert niet met deze wijzigingsregeling.
Artikelsgewijs
Artikel I
A
De definitie van evenement is aangepast om aanstelling van evenementenverkeersregelaars
ook mogelijk te maken bij niet-verguningsplichtige evenementen.
De definities van evenementenverkeersregelaar in artikel 1 zijn aangepast aan het
gegeven dat in de regeling niet langer een onderscheid wordt gemaakt tussen eenmalige
evenementenverkeersregelaars en evenementenverkeersregelaars voor bepaalde tijd.
B
Met het nieuwe vierde lid in artikel 3 is er bij evenementenverkeersregelaars nog
uitsluitend één standaardinstructie mogelijk. De instructie wordt via internet gevolgd
(e-instructie) en heeft een geldigheidsduur van twaalf maanden.
C
Paragraaf 4 van de regeling heeft een grote hoeveelheid wijzigingen ondergaan. Omwille
van de overzichtelijkheid is ervoor gekozen om deze paragraaf opnieuw vast te stellen.
Artikel 9
Het nieuwe artikel 9, eerste lid, bepaalt dat voor evenementenverkeersregelaars nog
uitsluitend de algemene minimumleeftijd van 16 jaar geldt. Bepalingen in de oude tekst
over de verschillende instructie-eisen voor de twee categorieën evenementenverkeersregelaars
zijn overbodig geworden, nu er nog maar één categorie overblijft. De instructie-eis
is in het gewijzigde artikel 3 omschreven.
Het nieuwe artikel 9, tweede lid, bepaalt dat de evenenementverkeersregelaar niet
langer dan twaalf maanden voor de aanstelling de e-instructie aantoonbaar moet hebben
gevolgd. Omdat er niet gecontroleerd kan worden op de aanwezigheid van de kandidaat-evenementenverkeersregelaar
bij de instructie en deze ook geen vragen kan stellen, bevat de e-instructie aan het
einde van elke module controlevragen. Uitgangspunt is dat als de kandidaat de instructie
begrepen heeft, hij in staat is om voldoende controlevragen correct te beantwoorden.
Als de kandidaat niet genoeg vragen goed heeft beantwoord, kan hij de module opnieuw
volgen. Als er voldoende controlevragen goed zijn beantwoord, kan de kandidaat-evenementenverkeersregelaar
een instructieverklaring downloaden en worden zijn gegevens in de databank opgeslagen
waardoor blijkt dat hij aangesteld kan worden als evenementenverkeersregelaar.
Artikel 10
In het eerste lid wordt bepaald welke gegevens over de evenementenverkeersregelaar
in het aanstellingsbesluit moeten staan.
Het tweede lid regelt de maximale duur van de aanstelling.
In het derde lid wordt de inhoud van de centrale database die gekoppeld is aan de
e-instructie geregeld.
Evenementenverkeersregelaars ontvangen geen aanstellingspas meer. Het vierde lid regelt
dat de evenementenverkeersregelaar een identiteitsbewijs moet kunnen tonen. Op die
manier kunnen de gemeente, als verantwoordelijke voor de aanstelling, en de politie,
als handhaver, controleren of de juiste persoon optreedt als evenementenverkeersregelaar.
Artikel 11
Artikel 11 bepaalt dat de burgemeester de politie zoveel mogelijk minimaal acht weken
van tevoren op de hoogte stelt van een (mogelijk) evenement met inzet van evenementenverkeersregelaars
en dat de politie de lijst van evenementenverkeersregelaars tijdig voor elk evenement
ontvangt. Wat tijdig is kan tussen gemeente en politie per (soort) evenement worden
afgesproken. Volgens artikel 57 van het BABW houdt de politie toezicht op verkeersregelaars,
maar deze algemene taak is ten opzichte van evenementenverkeersregelaars uitsluitend
goed uitvoerbaar als de politie de gelegenheid krijgt het evenement binnen een verantwoorde
termijn in te roosteren. Veel gemeenten werken met een jaarlijkse evenementenkalender,
waarmee ook de politie vroegtijdig kan worden geïnformeerd over de evenementen die
gedurende het jaar plaatsvinden. Is de evenementenvergunning eenmaal verleend, een
ontheffing of een verklaring van geen bezwaar afgegeven of een melding geaccepteerd,
dan is het voor de politie vooral van belang van de gemeente zo spoedig mogelijk het
daaruit voortvloeiende verkeersplan te ontvangen. In verband met de planning van personeelscapaciteit
voor het toezicht, is het van belang dat de politie de lijst van de in te zetten evenementenverkeersregelaars
tijdig ontvangt.
In het oude tweede lid van artikel 10 was de verantwoordelijkheid van de politie geregeld
voor de concrete werkinstructie van evenementenverkeersregelaars bij het betrokken
evenement. Voor zover dit uitdrukking gaf aan een onderdeel van de algemene toezichtverantwoordelijkheid
van de politie bij evenementenverkeersregelaars kon het artikellid gemist worden.
Artikel 57 van het BABW regelt deze algemene verantwoordelijkheid immers zonder een
uitzondering te maken voor de taak van de evenementenverkeersregelaar in een concrete
situatie.
Artikel 12
Artikel 12 is opnieuw vormgegeven. De tekst van de bepaling luidde dat evenementenverkeersregelaars
hun taak uitoefenen onder direct toezicht van de politie. De oude formulering artikel
12 kon daarom worden opgevat als een aanvullende verplichting voor de politie om per
evenementenverkeersregelaar steeds te beoordelen of deze zich houdt aan een bepaalde
taakomschrijving. Dit is echter niet de bedoeling en ook niet mogelijk. De politie
is niet de opdrachtgever van de evenementenverkeersregelaar en kan ook niet steeds
in de onmiddellijke nabijheid van iedere evenementenverkeersregelaar aanwezig zijn.
Met de gewijzigde artikel 12 blijft het functioneren van de evenementenverkeersregelaar
centraal staan, maar wordt hij rechtstreeks aangesproken om de – met name vóór de
start van het evenement met toepassing van het eerste lid gegeven – instructies op
te volgen van zijn opdrachtgever, dan wel de daarboven uitgaande nadere instructies
van de politie in het kader van het algemene toezicht. Daarmee zijn de taken en verantwoordelijkheden
nu beter gescheiden en is eerder duidelijk wanneer een evenementenverkeersregelaar
onverhoopt zijn taak niet goed uitvoert.
De regel in het oude artikel 10 dat evenementenverkeersregelaars voor elke inzet een
daarop toegesneden instructie (posttaakinstructie) moeten hebben gevolgd is in het
eerste lid van artikel 12 opnieuw vastgesteld. Deze posttaakinstructie wordt gegeven
door de evenementenorganisator rekening houdend met de door de gemeente en politie
gestelde eisen bij goedkeuring van het postenplan.
In het tweede lid wordt geregeld dat de evenementenverkeersregelaar conform de ontvangen
instructies werkt. De politie kan nadere instructies geven in aanvulling op de eerder
gegeven instructies (e-instructie en de posttaakinstructie). De evenementenverkeersregelaar
moet zich ook aan deze instructies houden.
Artikel 13
Dit artikel is ongewijzigd opnieuw vastgesteld.
D
De aanpassing van artikel 15, eerste lid, is zuiver terminologisch.
E
In paragraaf 7 van de regeling was een overgangsregeling opgenomen voor kleding en
voertuigen die al in gebruik waren vóór de inwerkingtreding van de Regeling verkeersregelaars
2009 per 1 maart 2009 of, voor wat kleding betreft, die korte tijd daarna nog in gebruik
zou worden genomen. Deze overgangsregeling is inmiddels uitgewerkt en kan daarom vervallen.
F
De wijziging in dit onderdeel is van technische aard. De foutieve verwijzing in onderdeel
B van bijlage 3 is hiermee verbeterd.
Artikel II
Dit artikel voorziet in een overgangsregeling. De vóór de datum van inwerkingtreding
van deze regeling afgegeven aanstellingen behouden hun werking. De werking van de
aanstelling van eenmalige evenementenverkeersregelaars volgt de regels die golden
op het moment van aanstellen, al vindt het evenement plaats na inwerkingtreding van
deze wijziging. De werking van de aanstelling van evenementenverkeersregelaars voor
bepaalde tijd volgt de regels die golden bij het verlenen van de aanstelling. Dit
voorkomt dat de al aangestelde evenementenverkeersregelaars opnieuw zouden moeten
worden aangesteld, in verband met de gewijzigde Regeling verkeersregelaars 2009, wat
in deze overgangssituaties juist meer formaliteiten met zich mee zou brengen dan eerder
het geval was.
Artikel III
De inwerkingtreding voldoet aan het stelsel van vaste verandermomenten van regelgeving.
De periode tussen bekendmaking en inwerkingtreding van de regeling is wel korter dan
volgens het systeem van vaste verandermomenten, maar dat is gerechtvaardigd door de
publieke en private voordelen van snelle inwerkingtreding.
De Minister van Infrastructuur en Milieu, M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus