Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 25 augustus 2013, nr. VO/OK/426443, houdende de vaststelling van de screenings- en testinstrumenten ten behoeve van de indicatiestelling voor leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) en praktijkonderwijs (PrO) voor het schooljaar 2014–2015 (Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO schooljaar 2014–2015)

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

Handelende in overeenstemming met de Minister van Economische zaken, Landbouw en Innovatie;

Gelet op artikel 3, vierde lid, van het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget;

Besluit:

Artikel 1 Vaststelling screenings- en testinstrumenten

De screenings- en testinstrumenten ten behoeve van de indicatiestelling voor leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs voor het schooljaar 2014–2015 worden vastgesteld conform de bijlage bij deze regeling.

Artikel 2 Intrekking eerdere regelingen

De Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO schooljaar 2013–2014 wordt ingetrokken.

Artikel 3 Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de dagtekening van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst.

Artikel 4 Citeertitel

Deze regeling wordt aangehaald als: Regeling screenings- en testinstrumenten LWOO en PrO schooljaar 2014–2015.

Deze regeling zal met de toelichting en bijlage in de Staatscourant worden geplaatst.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, S. Dekker.

BIJLAGE BIJ ARTIKEL 1 VAN DE REGELING SCREENINGS- EN TESTINSTRUMENTEN LWOO EN PRO SCHOOLJAAR 2014–2015

De scores op de IQ-testen mogen niet ouder zijn dan twee jaar redenerend vanaf de datum van aanmelding bij de RVC-VO. Tenzij in de testhandleiding anders aangegeven hoeft men geen Flynn-correctie toe te passen. Wanneer leerlingen eind groep 7 naar het LWOO of PrO gaan (na doublure vanaf groep 3) mogen de intelligentietesten van groep 8 worden afgenomen.

Lijst toegestane instrumenten Criterium Intelligentie

Naam Test	Bereik	Opmerkingen	LWOO Categorie	PrO Categorie
ADIT: Adaptieve Digitale Intelligentie Test, A-Vision, 2011	Groep 8	Alleen genormeerd voor leerlingen uit groep 8. Nog niet voor 1^e leerjaar VO	0	IV
Drempeltest, Boom test uitgevers, 2007	Groep 7 + 8	Deze test moet in maart tot en met juni van groep 7 worden afgenomen of in groep 8	0	IV
GIVO: Groninger Intelligentietest voor Voortgezet Onderwijs, Pearson Assessment and Information, 1999	Groep 8 + klas 1 VO	Dit jaar voor het laatst toegestaan	III	IV
IVO: Instaptoets Voortgezet Onderwijs, A-VISION, 2002	Groep 8	Deze test moet in januari tot en met mei van groep 8 worden afgenomen.	I	IV
NDT: Nederlandse Differentiatie Testserie, Pearson Assessment and Information, 1999 normen 2004	Groep 8 + klas 1 VO		IV	III
NDT IQ gedeelte, Pearson Assessment and Information B.V., 2004	Groep 8 + klas 1 VO	Alleen subtests 2 tot en met 7	IV	III
NIO: Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau, Boom test uitgevers, 2004	Groep 8 + klas 1 VO		I	IV
SON-R 6-40, Hogrefe Uitgevers, 2011	6 t/m 40 jaar	Met name te gebruiken bij taalproblemen (achterstanden technisch lezen, begrijpend lezen en spelling > 50%) en allochtone leerlingen die onvoldoende Nederlands beheersen.	I	I
TPVO-IVO: Instaptoets Voortgezet Onderwijs, INTERNETVERSIE, A-VISION, 2008	Groep 8	Deze test moet in januari tot en met mei van groep 8 worden afgenomen.	I	IV
WISC-III^NL: Nederlandse bewerking van de Wechsler Intelligence Scale for Children, Pearson Assessment and Information, 2002/2005	6 t/m 17 jaar	Af te nemen bij leerlingen die tenminste zes jaar in Nederland of Vlaanderen wonen. (Verkorte versie zonder subtest 11 en 13 toegestaan)[1].	I	I
WNV-NL: Nederlandse bewerking van de Wechsler Nonverbal Scale of Ability, Pearson Assessment and Information, 2008	4 t/m 21 jaar	Met name te gebruiken bij taalproblemen (achterstanden technisch lezen, begrijpend lezen en spelling > 50%) en allochtone leerlingen die onvoldoende Nederlands beheersen.	I	I

1 De criteriumvaliditeit van de WISC-III is nader onderzocht; de beoordeling ervan was niet tijdig beschikbaar voor deze publicatie.

Opmerkingen bij Criterium Intelligentie:

De commissie blijft er op wijzen dat men voorzichtig moet zijn met het gebruik van schriftelijk af te nemen klassikale tests ingeval er sprake is van een leerling met grote leerachterstanden (met name op begrijpend lezen) of bij onvoldoende beheersing van het Nederlands. Mede daarom is er een onderscheid aangebracht tussen een beoordeling per leerling-categorie¹, te weten LWOO en PrO: daarom zijn schriftelijke tests voor potentiële PrO-leerlingen van een III of een IV voorzien. Hoe te handelen zie ook de verantwoording op www.rvc-vo.nl

Nieuw op deze lijst is de Adaptieve Digitale Intelligentie Test.

Bij de GIVO wordt aangekondigd dat deze dit jaar voor het laatst zal zijn toegestaan.

Lijst toegestane instrumenten Sociaal Emotionele problematiek schooljaar 2014–2015

De scores op de SE-testen mogen niet ouder zijn dan één jaar redenerend vanaf de aanmeldingsdatum bij de RVC-VO. Volgens de Regeling worden alleen leerlingen met een IQ tussen de 90 en 120 geacht dergelijke vragenlijsten in te vullen. Opgemerkt wordt dat de schriftelijke zelfbeoordelingvragenlijsten veelal te moeilijk zijn voor leerlingen met grote leerachterstanden op het gebied van begrijpend lezen. Er worden beperkingen gesteld ten aanzien van het gebruik van zelfbeoordelingvragenlijsten door leerlingen. Leerlingen zijn met zelfbeoordelingsvragenlijsten voor SEP toetsbaar wanneer ze op Begrijpend Lezen het niveau halen van de gemiddelde leerling aan het eind van groep 6 of hoger (dle 40 of hoger). Wanneer deze leerling een begrijpend leesniveau heeft van een gemiddelde leerling in groep 6 (dle 30 – 40) moet de onderzoeker nagaan of een zelfbeoordelinglijst wel een juiste keuze is. Bij een begrijpend leesniveau behorend bij de gemiddelde leerling van groep 3, 4 of 5 (dle < 30) wordt sterk afgeraden een zelfbeoordelingvragenlijst te gebruiken voor de vaststelling van SE problematiek. Voor het persoonlijkheidsonderzoek kan de onderzoeker in dat geval gebruik maken van gegevens uit het onderwijskundig rapport, van beoordelingslijsten door ouders en/of leerkracht èn van gegevens op basis van eigen waarneming. Voor zover de vragenlijsten van score-aanduidingen zijn voorzien van het type klinisch bereik, risicogebied, zorgscore en dergelijke, mogen alleen de scores die in een dergelijk bereik vallen gebruikt worden als argumentatie voor zorgbehoefte.

Naam Test	Bereik	Opmerkingen	LWOO Categorie
AVL: Apeldoornse vragenlijst, A-VISION, 2002	Groep 8		I
CBSA: Competentie Belevingsschaal voor Adolescenten, Pearson Assessment and Information, 2002	12–18 jaar		0
DVL: Docenten Vragenlijst, A-VISION, 2006[1]	Groep 8 en 1^e klas VO		I
Kanjervragenlijst, Instituut voor Kanjertrainingen B.V., 2012	Groep 5 t/m 8		0
LMT: Leermotivatietest, Boom test uitgevers, 2009	Groep 6 t/m 8		I
LVL: Leerlingen Vragenlijst[2], A-VISION, 2008	Groep 8		I
LVT: Leervoorwaardentest, Bohn Stafleu van Loghum, 2011	4–18 jaar		0
NPV-J: Junior Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst, Pearson Assessment and Information, 2005	9–16 jaar		I
NPV-J-2: Junior Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst, Pearson Assessment and Information, 2011	9–16 jaar		I
PMT-K-2: Prestatie Motivatietest voor Kinderen 2, Pearson Assessment and Information, 2011	Groep 7/8 en 1^e klas VO		I
SAQI, Libbe Mulder, 2007	Groep 6, 7,8 en 1^e klas VO	Internet versie van de SVL	I
SEV: Sociaal Emotionele Vragenlijst, Bohn Stafleu van Loghum, 2005	4–18 jaar		I
SVL, Pearson Assessment and Information, 2008	9–16 jaar		I
TPVO-Leerlingvragenlijst, A-VISION, 2008[3]	Groep 8		0
TPVO-Docentenvragenlijst, A-VISION, 2008[3]	Groep 8 en 1^e klas VO		0
VISEON: Volginstrument Sociaal-Emotionele Ontwikkeling, Cito, 2003[3]	Groep 3 t/m 8		I
ZIEN!, Driestar Onderwijsadvies, 2012	4 t/m 12 jaar		0

1 In combinatie met Leerling Vragenlijst (LVL) te gebruiken wanneer het begrijpend leesniveau van de leerling voldoende is.

2 In combinatie met Docenten Vragenlijst (DVL) te gebruiken.

3 DLE-schalen voor indicatiestelling LWOO en PRO, voor instroom in schooljaar 2014–2015, uitgave najaar 2013.

Opmerkingen bij Criterium Sociaal Emotionele problematiek:

Zoals vorig jaar werd aangekondigd zijn een aantal instrumenten dit jaar van de lijst verdwenen. Het betreft: de CBCL, TRF en YSR; de CBSK en de VvGK (Vragenlijst voor gedragsproblemen bij Kinderen).

Nieuw op de lijst zijn de Kanjervragenlijst, de LVT en Zien!. Zie voor een opmerking over de normering van laatstgenoemd instrument de Verantwoording van deze lijst.

Toegestane instrumenten onderzoek leerachterstanden schooljaar 2014–2015

Afname van leervorderingenonderzoek

Voor het weergeven van de leervorderingen wordt in principe altijd gevraagd om de meest recent afgenomen toetsen. Wanneer de leerling tussen 1-2-2014 tot en met 30-9-2014 wordt aangemeld, moeten de didactische toetsen in het schooljaar 2013-2014 of daarna zijn afgenomen. Bij aanmelding vóór 1-2-2014 mogen de gegevens van de didactische toetsen die in het onderwijskundig rapport worden gebruikt niet ouder zijn dan zes toetsmaanden (juli en augustus worden niet meegerekend). Uitzondering hierop is de Niveautoets & NiveautoetsPlus, Cito, 2014. Het betreft een speciale editie van de Eindtoets Basisonderwijs die een vast afnamemoment kent in de winter en slechts één maal per jaar kan worden afgenomen.

Alle leervorderingentoetsen die geschikt zijn voor groep 8 mogen ook gebruikt worden voor het didactisch toetsen van leerlingen in 1-VO. De DL is in dat geval 60 en dezelfde regels die voor groep 8 gelden ten aanzien van adaptief toetsen, gelden ook hier.

Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS):

Het Didactische Leeftijds Equivalent (DLE) hebt u nodig bij de doorverwijzing van leerlingen naar het leerwegondersteunend Onderwijs (LWOO) en het Praktijkonderwijs (PrO). Door Cito wordt niet bij alle toetsen een koppeling gemaakt met DLE’s in de rapportages. Cito gebruikt voor de rapportage vaardigheidsscores en functioneringsniveaus. Wanneer u gebruikmaakt van het Computerprogramma LOVS, kunt u via het onderwijskundig rapport wel de benodigde DLE´s opvragen voor de doorverwijzing naar LWOO en PrO. Het is niet mogelijk om een directe verbinding te leggen tussen de scores op de papieren toets en de digitale versie, omdat in beide gevallen langs een andere route de resultaten worden verkregen. Het is daarom noodzakelijk te vermelden welke toetsversie is gebruikt.

Voor de omzetting van toetsresultaten naar DLE’s dient u gebruik te maken van het DLE-boek.²

Toelichting bij het door- en terugtoetsen

Bij jaargroep gebonden toetsen zoals de CITO-volgsystemen dienen de RVC’s uit te gaan van toetsen die aansluiten bij het werkelijke didactische niveau van de leerling. Dit betekent dat schoolverlaters op de basisschool soms toetsen moeten maken die in jaargroepen daarvoor gebruikt worden.

Adaptief toetsen

Kandidaten voor LWOO en PrO hebben leerachterstanden. Bij adaptieve toetsing door de basisschool worden toetsen afgenomen die de leerling op basis van zijn eigen leerniveau redelijk zou moeten kunnen maken. Een leerling die qua leerlijn in groep 6 zit laat men niet ploeteren met de veel te moeilijke toets van groep 8. Het gebruik van de toets van groep 6 is kindvriendelijker en de score niet alleen betrouwbaarder, maar geeft ook meer inzicht in wat een leerling kan.

Door- of terugtoetsen

De algemene regel is dat voor een goede niveaubepaling een toetsversie gebruikt moet worden die het beste past bij het feitelijke leerniveau van de leerling. Mocht uit de uitslag blijken dat bij nader inzien toch niet de juiste toetsversie is gekozen, dan moet er in principe worden door- of teruggetoetst. Maar waaraan zie je dat? Wanneer moet er dan worden door- of teruggetoetst? Dat verschilt per toetssoort.

De eerste groep van toetsen waar door- of terugtoetsen aan de orde zou kunnen zijn, zijn:

• Technisch lezen onderdeel Leestempo, Cito

• LOVS Begrijpend lezen, Cito

• LOVS Spelling, Cito

• LOVS Rekenen-wiskunde, Cito

Bij deze leerjaargebonden toetsen moet in principe worden door- of teruggetoetst als de feitelijke uitslag meer dan één leerjaar (in DLE’s uitgedrukt meer dan 10 punten) van de verwachte score af ligt. Stel: u vermoedt dat de leerling op het niveau van halfweg leerjaar 5 zal scoren. U zet dus toets M5 in met een DL van 25. U verwacht dus een score die ligt tussen DLE 15 en 35.

Als de toetsscore inderdaad binnen die range valt hoeft er niet doorgetoetst te worden. Valt de score daarbuiten, dan moet er in principe wel doorgetoetst worden met een andere toetsversie. Zie daarvoor een tweetal voorbeelden hieronder.

Voorbeeld één: de leerling haalt op de M5 toets een score die correspondeert met een DLE van 36. Dit is geen PrO score maar een score die past bij LWOO. De afwijking van de gevonden score is groter dan 10 DLE-punten. Daarom legt U ter nadere verifiëring van de juistheid van dit niveau nu de M6 of E6 toets voor om te zien waar het niveau dan op uitkomt. U voegt beide toetsscores toe aan het onderwijskundig rapport.

Voorbeeld twee: opnieuw wordt een M5 toets afgenomen, maar blijkt de DLE die hoort bij de score van de leerling maar 14 te bedragen. Bij deze (tegenvallende) score van DLE 14 moet u terug toetsen of het niveau van deze leerling echt met dat van groep 4 overeenkomt: u gebruikt nu dus een E4 toets.

De toepassing van deze regel mag minder strikt gehanteerd worden als alle relevante gegevens in een eenduidige richting wijzen en door- of terugtoetsen naar alle waarschijnlijkheid niet tot een andere indicatie zal leiden.

Echter: als de toetsuitslag van de leerling meer dan 10 DLE-punten van de gekozen toetsversie af ligt moet in ieder geval worden door- of teruggetoetst als:

• dit toetsresultaat duidelijk afwijkt van de gegevens uit het onderwijskundig rapport of het leerlingvolgsysteem, of

• er sprake is van strijdige gegevens (sommige scores verwijzen naar LWOO en andere naar PrO), of

• er sprake is van een IQ tussen 75 en 80 (omdat dit het overlapgebied is tussen LWOO en PrO).

Aan het eind van deze notitie is een tabel opgenomen over hoe door- of terug- te toetsen bij dit soort toetsen.

Als u op deze wijze te werk gaat hoeft nooit meer dan twee keer getoetst te worden. Uitgangspunt is dat de leerling de eerste keer een toets voorgelegd krijgt, die naar de verwachting van de toetsafnemer past bij het niveau van de leerling. De eventuele tweede toets die u kiest sluit aan bij het op de eerste toets behaalde niveau. Die twee gegevens zullen voor elke RVC voldoende zijn. Wel is het van groot belang dat u precies de toetsinstructies van de betreffende toetshandleiding volgt.

De toetsserie Begrijpend Lezen 345678 is de tweede groep van toetsen waar mogelijk door- of teruggetoetst moet worden. Begrijpend lezen 345678 bestaat uit 5 toetsen met het afnamebereik 34, 345, 56, 678 en 78. De toetsen zijn apart genormeerd en de toets wordt geleverd inclusief normeringstabellen. Voor deze serie gelden de doortoetsregels. De DLE range van de toetsen 345 en 678 is op zich tamelijk breed. In voorgaande toelichtingen hebben we bij deze toetsen daarom niet verwezen naar de door- of terugtoets noodzaak, omdat die zich bij een globale schatting van het leerniveau van de leerling maar sporadisch zal voordoen. Nu er evenwel ‘tussenvormen’ beschikbaar zijn moet hier wel op gelet worden.

In de handleiding van de betreffende toetsen wordt dit ook aangegeven. De algemene regel hier is dat de toetsuitslag alleen gebruikt kan worden als de score een DLE-waarde uit de tabel oplevert.

Voor toets 56 moeten minstens 15 items goed zijn. Scores daaronder leveren geen DLE-waarde op: er moet dus teruggetoetst worden. Een score van 31 tot 35 levert aan de bovenkant van de lijst geen DLE-waarde op: hier moet dus doorgetoetst worden met versie 78 of 678.

Voor toets 78 geldt: de minimale score moet 21 zijn (van de 40 items). Een lagere score betekent dat er teruggetoetst moet worden.

Advies tabel door- terug toetsen E toetsen CITO-LOVS

Niveau	Behaald dle	advies
Groep E4	< 10	Kies een Toets van groep 3
Groep E4	> 30	Kies een Toets van groep 5
Groep E5	< 20	Kies een Toets van groep 4[1]
Groep E5	> 40	Kies een Toets van groep 6
Groep E6	< 30	Kies een Toets van groep 4 (zie noot 1)
Groep E6	> 50	Kies een Toets van groep 7
Groep E7	< 40	Kies een Toets van groep 6 (zie noot 1)
Groep E7	> 60	Doortoetsen niet nodig: score valt buiten LWOO criteria.

1 Is de score lager dan het voorafgaande leerjaar dat u adaptief had gekozen, dan is het advies: neem de toets van het leerjaar waar de behaalde DLE score naar verwijst. Dit kan twee of meer leerjaren lager worden als uw start niveau veel te hoog is geweest.

Advies tabel door- terug toetsen M toetsen CITO-LVS.

Niveau	Behaald dle	advies
Groep M4	< 5	Kies een Toets van groep 3
Groep M4	> 25	Kies een Toets van groep 5
Groep M5	< 15	Kies een Toets van groep 4 (zie noot 1)
Groep M5	> 35	Kies een Toets van groep 6
Groep M6	< 25	Kies een Toets van groep 5 (zie noot 1)
Groep M6	> 45	Kies een Toets van groep 7
Groep M7	< 35	Kies een Toets van groep 6 (zie noot 1)
Groep M7	> 55	Kies een Toets van groep 8
Groep M8	< 45	Kies een Toets van groep 7 (zie noot 1)

Advies tabel door- terug toetsen Begrijpend Lezen 345678

Begrijpend lezen 56	< 15 items goed	Kies nu versie 34
Begrijpend lezen 56	> 30 items goed	Kies nu versie 78
Begrijpend lezen 78	< 21 items goed	Kies nu versie 56

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Technisch lezen schooljaar 2014–2015

(zie: Toelichting bij afname leervorderingenonderzoek en de Toelichting bij het door- en terugtoetsen)

Naam Test	Bereik	Opmerkingen	LWOO Categorie	PrO Categorie
Een-Minuut-Test, Vorm A en B, Pearson Assessment and Information, 1994	Groep 3 t/m 8 en 1ste klas VO	Dit jaar voor het laatst toegestaan.	II[1]	II
Drempelonderzoek 5e versie, 678 Onderwijs Advisering, 2010	Groep 4 t/m 8		I	I
De Klepel, Vorm A en B, Pearson Assessment and Information, 1994	Groep 4 t/m 8 en 1^ste klas VO	Dit jaar voor het laatst toegestaan.	II[2]	II
LOVS AVI, Cito, 2009	Groep 3 t/m 8		I	I
LOVS DMT, Cito, 2009	Groep 3 t/m 8	Afname van kaart 1, 2 en 3 verplicht, met samengestelde vaardigheidsscore als uitgangspunt voor bepalen achterstand.	I	I
LOVS Technisch lezen, Cito	Groep 3 t/m 8	Onderdeel Leestempo	0	0
SVT-TL: Schoolvaardigheidstoets Technisch Lezen, Boom test uitgevers, 2007	Groep 3 t/m 8		0	0
Niveautoets & NiveautoetsPlus, Cito, 2014. Het betreft een speciale editie van de Eindtoets Basisonderwijs.	Groep 8 Afname januari–februari 2014	Leerlingen groep 8 met een grote leerachterstand: deze leerlingen hebben minimaal een leerachterstand van 1½ jaar	I	I
Technisch lezen 345678, 90 A/B, 678 Onderwijs Advisering, 2005	90A: Bereik groep 3 t/m 8 90B: Bereik groep 4 t/m 8		I	I
Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs, Cito, 2001	Groep 8	Dit jaar voor het laatst toegestaan	I	I
TPVO-TL Technisch Lezen, A-VISION, 2008.	Groep 5 t/m 8		I	I

1 In verband met normering ouder dan 15 jaar

2 In verband met normering ouder dan 15 jaar

Opmerkingen bij Technisch lezen:

Van de lijst verwijderd is de toets Leestechniek en Leestempo, Cito, 2001.

De Een-Minuut-Test, De Klepel en de Toelatingstest worden dit jaar voor het laatst toegestaan.

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Begrijpend lezen schooljaar 2014–2015

(zie: Toelichting bij afname leervorderingenonderzoek en de Toelichting bij het door- en terugtoetsen)

Wanneer een leerling bij de afname van de toets Technisch Lezen lager scoort dan DLE 20 is afname van een toets Begrijpend Lezen voor leerlingen die naar het PrO worden verwezen niet noodzakelijk.

Naam Test	Bereik	Opmerkingen	LWOO Categorie	PrO Categorie
Begrijpend lezen 345678 toets 345, 678 Onderwijs Advisering, 2006	Groep 3 t/m 5		I	I
Begrijpend lezen 345678 toets 678, 678 Onderwijs Advisering, 2006	Groep 6 t/m 8		I	IV
Begrijpend lezen 345678 toets 34, 678 Onderwijs Advisering, 2006	Groep 3 & 4		I	I
Begrijpend lezen 345678 toets 56, 678 Onderwijs Advisering, 2006	Groep 5 & 6		I	I
Begrijpend lezen 345678 toets 78, 678 Onderwijs Advisering, 2006	Groep 7 & 8		I	IV
Begrijpend lezen Speciale leerlingen, Cito, 2011/2012.	Voor functionerings niveaus groep 3 tot en met 8	Papieren- en digitale versie. Voor leerlingen in het Speciaal (Basis) Onderwijs, maar ook de zorgleerlingen in het reguliere basisonderwijs.	0	0
Drempelonderzoek 678, 5^e versie, 678 Onderwijs Advisering, 2010	Groep 5 t/m 8		I	I
LOVS Begrijpend lezen, Cito.	Groep 3 t/m 8	Papieren- en digitale versie.	I	I
Niveautoets & NiveautoetsPlus, Cito, 2014. Het betreft een speciale editie van de Eindtoets Basisonderwijs.	Groep 8 Afname januari–februari 2014	Leerlingen groep 8 met een grote leerachterstand: deze leerlingen hebben minimaal een leerachterstand van 1½ jaar	I	I
SVT-BL: Schoolvaardigheidstoets Begrijpend Lezen, Boom test uitgevers, 2011	Groep 4 t/m 8		0	0
Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs, Cito, 2001	Groep 8	Dit jaar voor het laatst toegestaan	I	I
TPVO-BL: Testserie voor Plaatsing in het Voortgezet onderwijs: Begrijpend lezen, A-VISION, 2003	Groep 7 & 8	Niet geschikt voor potentiële PrO -leerlingen. Ondergrens: dle = 31	III	n.v.t.
TPVO-BL-i: Testserie voor Plaatsing in het Voortgezet onderwijs: Begrijpend lezen INTERNETVERSIE, A-VISION, 2003	Groep 4 t/m 8	Ondergrens: dle = 10	III	0

Opmerkingen bij Begrijpend lezen:

Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs dit jaar voor het laatst toegestaan.

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Spelling schooljaar 2014–2015

(zie: Toelichting bij afname leervorderingenonderzoek en de Toelichting bij het door- en terugtoetsen)

Naam Test	Bereik	Opmerkingen	LWOO Categorie	PrO Categorie
Drempelonderzoek 678,5^e versie, 678 Onderwijs Advisering, 2010	Groep 5 t/m 8		I	I
Spelling Speciale leerlingen (niet werkwoorden), Cito, 2011/2012.	Voor functioneringsniveaus groep 3 tot en met 8	Papieren- en digitale versie. Voor leerlingen in het Speciaal (Basis) Onderwijs, maar ook de zorgleerlingen in het reguliere basisonderwijs.	0	0
LOVS Spelling niet werkwoorden, Cito.	Groep 3 t/m 8	Papieren- en digitale versie.	I	I
Niveautoets & NiveautoetsPlus, Cito, 2014. Het betreft een speciale editie van de Eindtoets Basisonderwijs.	Groep 8 Afname januari–februari 2014	Leerlingen groep 8 met een grote leerachterstand: deze leerlingen hebben minimaal een leerachterstand van 1½ jaar	I	I
Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs, Cito, 2001	Groep 8	Dit jaar voor het laatst toegestaan	I	I
TPVO-SP: Testserie voor Plaatsing in het Voortgezet onderwijs: Spellingsvaardigheid, A-VISION, 2003	Groep 7 & 8	Niet geschikt voor potentiële PrO -leerlingen. Ondergrens: dle = 31	III	n.v.t.
TPVO-SP-i: Testserie voor Plaatsing in het Voortgezet onderwijs Spellingvaardigheid INTERNETVERSIE, A-VISION, 2007	Groep 4 t/m 8	Ondergrens: dle = 9	III	III

Opmerkingen bij Spelling:

Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs dit jaar voor het laatst toegestaan.

Lijst toegestane instrumenten Leer Achterstand Rekenen schooljaar 2014–2015 (zie: Toelichting bij afname leervorderingenonderzoek en de Toelichting bij het door- en terugtoetsen)

Naam Test	Bereik	Opmerkingen	LWOO Categorie	PrO Categorie
Drempelonderzoek 678,5^e versie, 678 Onderwijs Advisering, 2010	Groep 5 t/m 8		I	I
Rekenen-Wiskunde Speciale leerlingen, Cito, 2011/2012.	Voor functioneringsniveaus groep 3 tot en met 8	Papieren- en digitale versie. Voor leerlingen in het Speciaal (Basis) Onderwijs, maar ook de zorgleerlingen in het reguliere basisonderwijs.	0	0
LOVS Rekenen-Wiskunde, Cito.	Groep 3 t/m 8	Papieren- en digitale versie.	I	I
Niveautoets & NiveautoetsPlus, Cito, 2014. Het betreft een speciale editie van de Eindtoets Basisonderwijs.	Groep 8 Afname januari–februari 2014	Leerlingen groep 8 met een grote leerachterstand: deze leerlingen hebben minimaal een leerachterstand van 1½ jaar	I	I
SVT-RW: Schoolvaardigheidstoets Rekenen-Wiskunde, Boom test uitgevers, 2012	Groep 3 t/m 8		0	0
Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs, Cito, 2001	Groep 8	Dit jaar voor het laatst toegestaan	I	I
TPVO-IR: Testserie voor Plaatsing in het Voortgezet onderwijs Inzichtelijk rekenen, A-VISION, 2003	Groep 7 & 8	Mogelijk niet geschikt voor potentiële PrO-leerlingen. Ondergrens: dle = 31	I	IV
TPVO-IR-i: Testserie voor Plaatsing in het Voortgezet onderwijs Inzichtelijk Rekenen INTERNETVERSIE, A-VISION, 2007	Groep 4 t/m 8	Ondergrens: dle = 11	I	I

Opmerkingen bij Inzichtelijk rekenen:

Toelatingstoets voor Leerwegondersteunend en Praktijkonderwijs dit jaar voor het laatst toegestaan.

TOELICHTING

1. Algemeen

Op 1 augustus 2002 is een wijziging in werking getreden van de Wet op het voortgezet onderwijs (2002, STB. 288) in verband met de invoering van het regionaal zorgbudget en de indicatiestelling voor leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) en praktijkonderwijs (PrO). In het hierop gebaseerde Besluit Regionale verwijzingscommissies (RVC’s), regionaal zorgbudget en praktijkscholen met declaratiebekostiging van 27 mei 2003 (Stb. 262), dat op 1 augustus 2003 in werking is getreden, wordt de uitwerking van nieuwe zorgwetgeving – de indicatiestelling en het regionaal zorgbudget – vanaf het schooljaar 2003–2004 geregeld.

Jaarlijks dient vóór 1 oktober een overzicht te worden gemaakt van de screenings-, toets- en testinstrumenten die in het kader van de indicatiestelling LWOO en PrO als deugdelijk worden aangemerkt. Deze lijst wordt door het ministerie van OCW op voorstel van de voorzitters van de RVC’s VO vastgesteld (artikel 3, vierde lid, van het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget).

De voorliggende lijst bevat een limitatieve opsomming van de te gebruiken instrumenten bij aanvragen tot indicatiestelling die ingediend worden bij de RVC in de periode van 1 oktober 2013 t/m 30 september 2014 voor leerlingen:

• die in het schooljaar 2014–2015 zullen instromen in het eerste leerjaar vmbo of het praktijkonderwijs;

• uit het eerste leerjaar van het voortgezet onderwijs, waarvoor een beschikking LWOO of PRO wordt aangevraagd.

Op verzoek van veel scholen wordt deze lijst ruim vóór oktober vastgesteld en gepubliceerd.

2. Vaststelling lijst van te gebruiken instrumenten bij de indicatiestelling voor LWOO en PrO ten behoeve van instroom in schooljaar 2014–2015

Het advies van de RVC’s VO is gebaseerd op een voorstel van de daartoe ingestelde Certificeringscommissie, bestaande uit deskundige vertegenwoordigers uit de toets- en verwijzingspraktijk.

Een belangrijk criterium voor opname van toets- en testinstrumenten in de lijst is de psychometrische deugdelijkheid. Op het moment van opname in de lijst moet die op onafhankelijke wijze zijn vastgesteld. De RVC’s VO hebben hiertoe met de Commissie Testaangelegenheden (Cotan) van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) een voorziening getroffen. De Cotan beoordeelt als onafhankelijke commissie test- en screeningsinstrumenten en rapporteert hierover in het openbaar. Belangrijke punten in de beoordeling vormen normering, betrouwbaarheid en validiteit. Hiernaast betrekt de Certificeringscommissie in hun advisering ten aanzien van de te gebruiken instrumenten:

• de praktische bruikbaarheid;

• de geschiktheid voor de doelgroep.

3. Beoordelingscategorieën.

Uitgangspunt voor opname in onderhavige lijst is en blijft een door de Cotan positieve beoordeling op de relevante aspecten: betrouwbaarheid, normering, begripsvaliditeit en veelal de criteriumvaliditeit. Wanneer hier niet op alle punten een ‘voldoende of hoger’ beoordeling gegeven is, wordt het instrument niet in de lijst opgenomen (m.u.v. de didactische toetsen en de SE-vragenlijsten waar aan de criteriumvaliditeit niet al te zwaar getild wordt).

Op basis van de ter beschikking staande gegevens en analyses is gekomen tot de volgende categorisering:

• Categorie 0: Er is nog onvoldoende ervaring met dit instrument in het veld en het komt nog te weinig voor in het landelijke databestand om een oordeel over de geschiktheid en bruikbaarheid voor de doelgroep(en) LWOO- en/of PrO-leerlingen uit te kunnen spreken;

• Categorie I: Uit praktijkervaring is bekend dat dit instrument geschikt en bruikbaar is voor de afname bij potentiële LWOO- en/of PrO-leerlingen; de analyse van de gegevens uit het landelijke databestand ondersteunt deze ervaringsgegevens. De normering is niet ouder dan 15 jaar;

• Categorie II: Uit praktijkervaring is bekend dat dit instrument geschikt en bruikbaar is voor afname bij potentiële LWOO- en/of PrO-leerlingen; ook uit het landelijke databestand blijken geen negatieve aspecten voor de beoordeling op dit punt; de normering is echter nogal verouderd (15 jaar; ingeval een test de enige is op zijn gebied zelfs ouder dan 15 jaar);

• Categorie III: De analyse van de gegevens uit het landelijke databestand geeft aan dat aan het gebruik van dit instrument voor de doelgroep(en) (potentiële LWOO- en PrO-leerlingen) negatieve effecten kleven die van dien aard en omvang zijn dat aangeraden wordt het gebruik van een ander instrument voor het te onderzoeken criterium in overweging te nemen; praktijkervaringen onderschrijven dit oordeel;

• Categorie IV: De analyse van de gegevens uit het landelijke databestand geeft aan dat aan het gebruik van dit instrument bij de doelgroep(en) zeer negatieve effecten kleven die van dien aard en omvang zijn dat het gebruik van dit instrument bij de onderhavige doelgroep ernstig ontraden moet worden; praktijkervaringen onderschrijven dit oordeel.

Het zij vermeld, dat categorie IV in het verleden betekend zou hebben dat het instrument van de lijst afgevoerd zou zijn. Nu wordt de term ernstig ontraden gehanteerd. Ook categorie III houdt een advies in om uit te zien naar een ander instrument. Hoe hiermee nu in de praktijk om te gaan? Meestal gaat het om intelligentie- en SE-tests die klassikaal en/of schriftelijk zijn afgenomen. Dit is dan in het jaarlijkse ritme van schoolonderzoek en testprocedures gebeurd. In een flink aantal gevallen blijken klassikale/schriftelijke tests niet geschikt voor delen van onze leerling-populatie. Dit hangt meestal samen met ernstige taal- en leesproblemen van de leerling, als gevolg van dyslexie, ernstige spraak- en taalstoornissen of Nederlands als tweede taal. Het zal duidelijk zijn dat het bevoegd gezag (en binnen de scholen de deskundigen) en de betrokken RVC-VO hier hun eigen verantwoordelijkheden hebben en moeten nemen en dat uiteindelijk in de communicatie over en weer tussen beide instanties uitgevonden dient te worden hoe met deze problematiek in het algemeen en in individuele gevallen om te gaan. In de commissie is hierover ook uitvoerig gesproken. We kunnen ons voorstellen, dat men in bepaalde gevallen en omstandigheden de klassikaal en schriftelijk verzamelde gegevens in de beschikkingsprocedure toch accepteert. Ten eerste dient vermeld, dat voor sommige leerlingen een zoveelste toetsmiddag niet goed op te brengen valt. Ook is duidelijk dat in de korte tijdsspanne die tussen de verzameling van de gegevens en de RVC beslissing ligt, onnodig werk voorkomen dient te worden. Wanneer de klassikaal en schriftelijk afgenomen tests in overeenstemming zijn met vroegere op een andere manier verzamelde gegevens (bijvoorbeeld: een recente NIO met een vroegere WISC-III NL), en/of wanneer gegevens harmonisch overeenkomen met andersoortige gegevens in de aanvraag (bijvoorbeeld van een leerling is een NPV-J afgenomen hoewel hij voor lezen slechts een DLE van 25 heeft, maar de gegevens komen overeen met eerder jeugdpsychiatrisch onderzoek en/of met gegevens uit het onderwijskundig rapport) kan ervan worden uitgegaan dat de aangeleverde gegevens kloppen en niet door een categorie I of II test vervangen hoeven te worden. In het andere geval (bijvoorbeeld de NIO komt veel lager uit dan op grond van vorig intelligentie onderzoek of op grond van resultaten op de inzichtvakken mocht worden verwacht, of de leerling geeft in de NPV-J aan sociaal adequaat te handelen, waar de leerkracht in de AVL/DVL aangeeft, dat dat geenszins het geval is) zal men toch tot andere evidentie (bijvoorbeeld via hertesten met een ander instrument, of observatie van de psycholoog, of het invullen van vragenlijsten door leerkracht of ouders) moeten beschikken: niet alleen zou in het andere geval de beslissingsprocedure op mogelijk onjuiste gegevens berusten, maar ook zouden foutieve persoonlijke gegevens over de leerling in omloop komen.

De certificeringscommissie heeft in de lijst per onderdeel een toelichting op de wijzigingen – in vergelijking met voorgaande jaren – opgenomen.

In twee specifieke gevallen moeten de testinstrumenten afgenomen worden onder verantwoordelijkheid van een diagnostisch geschoold psycholoog of diagnostisch geschoold orthopedagoog. Het gaat om de testinstrumenten voor het intelligentiequotiënt van de leerling en om persoonlijkheidsonderzoeken met betrekking tot prestatiemotivatie, faalangst en emotionele instabiliteit die het beeld geven van de sociaal-emotionele problematiek van de leerling in relatie tot de leerprestaties (artikel 4, eerste lid, onder c en d, van het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget). Onder een ‘diagnostisch geschoolde psycholoog of diagnostisch geschoolde orthopedagoog’ wordt een door een beroepsvereniging van orthopedagogen of klinisch psychologen als zodanig erkende en geregistreerde academisch gevormde psycholoog of orthopedagoog dan wel een in het kader van de Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) geregistreerde gezondheidszorgpsycholoog verstaan.

Tot slot: De onderbouwing van het advies en de uitgebreide toelichting en verantwoording van de certificeringscommissie op de hier gepubliceerde lijst, als mede de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, kan men nalezen op de website van RVC-VO Landelijk: www.rvc-vo.nl.

4. Administratieve lasten.

Bij deze regeling worden de testen en toetsen geactualiseerd aan de hand waarvan de regionale verwijzingscommissies op voordracht van de scholen in het voortgezet onderwijs leerlingen kunnen indiceren voor leerwegondersteuning in het vmbo dan wel of leerlingen toelaatbaar zijn tot het praktijkonderwijs. Zowel regionale verwijzingscommissies als scholen zijn bekend met deze jaarlijkse regeling en kunnen aan de hand hiervan, voor zover noodzakelijk, de indicatiestelling ter hand nemen. Deze regeling veroorzaakt dan ook geen extra administratieve lasten.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, S. Dekker.

---

1 Voor nadere uitleg Beoordelingscategorieën wordt verwezen naar de Toelichting bij deze lijst

2 DLE-schalen voor indicatiestelling LWOO en PRO, voor instroom in schooljaar 2014–2015, uitgave najaar 2013.