Datum publicatie	Organisatie	Jaargang en nummer	Rubriek	Datum ondertekening
19-06-2013 09:00	Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap	Staatscourant 2013, 15604	algemeen verbindend voorschrift (ministeriële regeling)	08-05-2013

Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, van 8 mei 2013, nr. IvhO/H3461957, houdende vaststelling van het onderwijscontroleprotocol voor de sectoren PO, VO en BVE in Caribisch Nederland (Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012)

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap;

Gelet op artikel 131, vierde lid, tweede volzin, van de Wet op het primair onderwijs BES, artikel 17, zesde lid van het Bekostigingsbesluit W.V.O. BES, artikel 2.3.10 van de Wet educatie en beroepsonderwijs BES, en artikel 5, eerste lid van het Uitvoeringsbesluit WEB BES;

Besluit:

Artikel 1. Vaststelling onderwijscontroleprotocol BES

Het protocol voor de controle door de accountant over het jaar 2012 wordt vastgesteld overeenkomstig de bijlage bij deze regeling.

Artikel 2. Inwerkingtreding

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na dagtekening van de Staatscourant waarin deze regeling wordt geplaatst en werkt terug tot en met 1 januari 2012.

Artikel 3. Citeertitel

Deze regeling wordt aangehaald als: Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Deze regeling zal met de toelichting en bijlage in de Staatscourant worden geplaatst.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, M. Bussemaker

BIJLAGE

Onderwijscontroleprotocol

BES 2012

Versie 31 januari 2013

Inleiding 1 januari 2012

Dit is het onderwijscontroleprotocol BES 2012. Dit protocol is afgeleid van het onderwijscontroleprotocol OCW/EZ 2012 en waarnodig aangepast aan de wet- en regelgeving zoals die op de BES-eilanden van toepassing is. In afwijking van het onderwijscontroleprotocol OCW/EZ 2012 geldt voor de Expertisecentra onderwijszorg (EOZ) op de BES-eilanden een zelfstandig controleprotocol, dat specifiek aansluit op de voor de EOZ geldende wet- en regelgeving.

In het controleprotocol wordt aangesloten op de van toepassing zijnde wet- en regelgeving.

Bij elk onderwerp is boven de daarop betrekking hebbende passages de datum vermeld waarop de tekst voor het laatst is gewijzigd. Deze datum wordt niet gewijzigd als het een verhoging betreft van de jaartallen in de tekst met 1 ten opzichte van het definitieve controleprotocol van het voorgaande jaar.

Inhoudsopgave

1	Algemene uitgangspunten				3
	1.1	Algemeen			3
		1.1.1	Doelstelling van het controleprotocol		3
		1.1.2	Indeling van het controleprotocol		3
		1.1.3	Accountantsproducten/Rapportering		3
	1.2	Definities			4
		1.2.1	Onderwijssectoren		4
		1.2.2	Referentiekader		4
		1.2.3	Minimale controle werkzaamheden		4
		1.2.4	Rechtmatigheid		5
	1.3	Procedures			5
	1.4	Dossiervorming			5
	1.5	Informatie/documentatie			5
2	Controle op de jaarstukken				6
	2.1	Algemeen			6
		2.1.1	Doelstelling controle op de jaarstukken		6
		2.1.2	Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de jaarrekeningcontrole		6
		2.1.3	Tolerantietabel		6
		2.1.4	Omgaan met fouten (foutdefinities)		7
		2.1.5	Algemeen referentiekader		7
		2.1.6	Afhandelingcorrespondentie voorgaande jaren		7
		2.1.7	Steunen op de werkzaamheden van een AK		7
	2.2	Getrouwheid			8
		2.2.1	Verslaggevingscriteria		8
		2.2.2	Bezoldiging bestuurders		8
		2.2.3	Jaarverslag		8
	2.3	Financiële rechtmatigheid			9
		2.3.1	Referentiekader		9
		2.3.2	Geoormerkte aanvullende subsidies met een bestedingsverplichting		10
		2.3.3	Personele lasten		10
		2.3.4	Overige instellingslasten		11
	2.4	Overige rechtmatigheid			11
		2.4.1	Verklaring omtrent het gedrag PO, VO en BVE		11
	2.5	Controleverklaringen inzake de jaarrekening			11
3	Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens				17
	3.1	Inleiding			17
	3.2	Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector PO			18
		3.2.1	Algemeen		18
		3.2.2	Onderzoek bekostigingsgegevens		19
			3.2.2.1	Object van onderzoek	19
			3.2.2.2	Omvang werkzaamheden van de instellingsaccountant	19
			3.2.2.3	Minimale werkzaamheden	20
		3.2.3	Assurance-rapport		20
	3.3	Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector VO			21
		3.3.1	Algemeen		21
	3.4	Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector BVE			21
		3.4.1	Algemeen		21
		3.4.2	Onderzoek bekostigingsgegevens		22
			3.4.2.1	Object van onderzoek	22
			3.4.2.2	Omvang werkzaamheden van de instellingsaccountant	22
			3.4.2.3	Minimale werkzaamheden	23
		3.4.3	Assurance-rapport		24
4	Onderwijslinks				25
Bijlage 1: Kader financiële rechtmatigheid onderwijswet- en regelgeving BES 2012					26
Bijlage 2: Overzicht Wet- en regelgeving 2012 BES					28
Colofon					30

1 Algemene uitgangspunten

1.1 Algemeen

• Doelstelling van het controleprotocol
• Indeling van het controleprotocol
• Accountantsproducten/Rapportering

1.1.1 Doelstelling van het controleprotocol 1 januari 2012

Voor elke onderwijssector is geregeld dat bepaalde informatie (jaarrekening en opgave van bekostigingsgegevens of over besteding van bekostiging) moet zijn voorzien van een controleverklaring. Ook is geregeld dat de minister via een ministeriële regeling aanwijzingen of voorschriften kan geven voor de controle door de instellingsaccountant. Hier is invulling aan gegeven met het onderwijscontroleprotocol BES, hierna te noemen controleprotocol. Het controleprotocol vormt daarmee de schakel tussen enerzijds de wet- en regelgeving en anderzijds de uit te voeren werkzaamheden door instellingsaccountants. Het geeft een toelichting op het te hanteren referentiekader, het accountantsonderzoek en de gewenste accountantsproducten.

In dit controleprotocol wordt de term instellingsaccountant gebruikt. Hiermee wordt bedoeld de deskundige, zoals die in artikel 121, lid 6 van het BW BES Boek 2 is gedefinieerd.

Het controleprotocol is opgesteld naar analogie van de door de NBA uitgegeven ‘Handreiking Controleprotocollen’. De daarin opgenomen uitgangspunten zijn specifiek gemaakt voor de OCW-situatie op de BES-eilanden. Waar mogelijk zijn tekstpassages uit de handreiking in dit controleprotocol overgenomen.

1.1.2 Indeling van het controleprotocol 1 januari 2012

Het controleprotocol heeft betrekking op het volgende controleobject en onderzoeksobject:

– controle op de jaarstukken:
- – de inrichting van de jaarstukken*) en de inhoudelijke controle daarop;
- – controle op de rechtmatige besteding van de rijksbijdrage;
– onderzoek naar de bekostigingsgegevens;
- – onderzoek naar de rechtmatige verkrijging van de rijksbijdrage.

Voor de goede orde wordt opgemerkt dat de gegevens zoals bedoeld in artikel 3, lid 8 van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES (resultatenbox en bestemmingsbox) niet vallen onder de reikwijdte van de accountantscontrole.

*) De jaarstukken bestaan uit de jaarrekening, jaarverslag en overige gegevens, zoals bedoeld in artikel 1 van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES

1.1.3 Accountantsproducten/Rapportering 1 januari 2012

De accountantscontrole op de jaarstukken mondt uit in een controleverklaring. Het onderzoek naar de bekostigingsverantwoording, waaronder de leerlingentelling, leidt tot een assurance-rapport. Deze aanduidingen worden in het controleprotocol gehanteerd, hoewel de term ‘verklaring omtrent de getrouwheid of omtrent de juistheid’ in de BES OCW-wet- en regelgeving staat vermeld. De instellingsaccountant maakt voor beide producten gebruik van de in het controleprotocol opgenomen modelteksten. De instellingsaccountant mag ervoor kiezen om ten behoeve van OCW een zogenaamde ‘WG-verklaring’ af te geven, waarbij uitsluitend de naam van de instellingsaccountant met aanduiding w.g. (was getekend) wordt vermeld. De originele ondertekende verklaring/rapport met de persoonlijke handtekening van de instellingsaccountant moet in het archief van de school/instelling worden opgenomen (zie ook Praktijkhandreiking 1103 van de NBA).

Ten aanzien van de in het controleprotocol opgenomen werkzaamheden geldt een rapportagetolerantie. De rapportagetolerantie geeft aan vanaf welke omvang fouten gemeld moeten worden. Het controleprotocol geeft per onderdeel aan welke rapportagetolerantie van toepassing is zodra deze afwijkt van het standaardpercentage van 0,1%. Omdat het uitgangspunt wordt gehanteerd dat geconstateerde fouten zoveel mogelijk moeten worden gecorrigeerd, beperkt de instellingsaccountant zich tot een uitzonderingsrapportage. Hiervoor gebruikt hij een rapport van bevindingen, waarin hij de aard en omvang van de geconstateerde fouten vermeldt. Het rapport van bevindingen is vormvrij. Op het aanbiedingsformulier geeft de instellingsaccountant aan dat er sprake is van een rapport van bevindingen. Het bevoegd gezag/bestuur van de school/instelling stuurt in een dergelijk geval het rapport van bevindingen samen met de controleverklaring en verantwoording naar OCW. Het bevoegd gezag/bestuur kan daarbij aangeven hoe het heeft ge(re)ageerd op de geconstateerde bevindingen. Voor wat betreft het omgaan met geconstateerde fouten wordt verwezen naar de in de hoofdstukken jaarstukken (2) en bekostigingsonderzoek (3) daarover opgenomen toelichting.

Tabel accountantsproducten
Soort controle	Product	Ontvanger
Jaarrekeningcontrole	• Controleverklaring • Rapport van bevindingen (uitzonderingsrapportage)	DUO vestiging Zoetermeer Afdeling OND Postbus 606 2700 ML Zoetermeer Nederland
Bekostigingsonderzoek	Sector PO • Assurance-rapport • Rapport van bevindingen (uitzonderingsrapportage)	DUO vestiging Zoetermeer Afdeling BEK Postbus 606 2700 ML Zoetermeer
	Sector BVE • Assurance-rapport • Rapport van bevindingen (uitzonderingsrapportage)	DUO vestiging Zoetermeer Afdeling BEK Postbus 606 2700 ML Zoetermeer

1.2 Definities

• Onderwijssectoren
• Referentiekader
• Minimale controle werkzaamheden
• Rechtmatigheid

1.2.1 Onderwijssectoren 1 januari 2012

Het controleprotocol is van toepassing op de door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) bekostigde rechtspersonen in de onderwijssectoren Primair Onderwijs (PO), Voortgezet Onderwijs (VO) en Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (BVE), die gevestigd zijn op de BES-eilanden.

Sector PO 1 januari 2012

Voor rechtspersonen bekostigd op grond van de WPO BES is het controleprotocol een leidraad/regeling als bedoeld in artikel 131, lid 4 van de WPO BES.

Sector VO 1 januari 2012

Voor rechtspersonen bekostigd op grond van de WVO BES is het controleprotocol een leidraad die ingevolge artikel 17,lid 6 van het Bekostigingsbesluit WVO BES in een ministeriële regeling wordt vastgesteld.

Sector BVE 1 januari 2012

Voor rechtspersonen bekostigd op grond van de WEB BES is het controleprotocol een leidraad, die ingevolge artikel 2.3.10 van de WEB BES en artikel 5, lid 1 van het Uitvoeringsbesluit WEB BES in een ministeriële regeling wordt vastgesteld.

1.2.2 Referentiekader 1 januari 2012

Het referentiekader voor de controle ligt vast in de wet- en regelgeving. Het controleprotocol treedt niet in de plaats van de oorspronkelijke wet- en regelgeving.

1.2.3 Minimale controle werkzaamheden 1 januari 2012

Per onderdeel van het controleobject zijn aanwijzingen opgenomen:

• een omschrijving van het object (of onderdeel daarvan);
• het referentiekader: controle- en verslaggevingscriteria;
• reikwijdte en diepgang van de accountantscontrole:
- ○ betrouwbaarheid en nauwkeurigheid
- ○ de minimaal uit te voeren controles.

Voor de controle van de jaarstukken en het onderzoek naar de bekostigingsgegevens zijn verplichte teksten voor de controleverklaring(en) en assurance-rapport(en) opgenomen.

Het controleprotocol bevat:

• minimale controlewerkzaamheden, die vetgedrukt zijn opgenomen en
• niet vetgedrukte toelichtingen op deze werkzaamheden.

De beschreven (minimale) controlewerkzaamheden zijn bedoeld als aanvulling op de ’Nadere voorschriften Controle- en overige standaarden’ (NV COS), die voor alle instellingsaccountants van toepassing zijn.

1.2.4 Rechtmatigheid 1 januari 2012

De instellingsaccountant moet controleren of de rijksbijdrage rechtmatig is verkregen (onderzoek bekostigingsverantwoording) en besteed (controle jaarrekening).

Ten aanzien van de verkrijging van de rijksbijdrage stelt hij vast dat de in de bekostigingsverantwoording van de school of instelling opgenomen aantallen voldoen aan de eisen van rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze aantallen in overeenstemming zijn met de in de wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het gaat hier om rechtmatigheid van niet-financiële informatie. De instellingsaccountant geeft een assurance-rapport bij de bekostigingsverantwoording af.

Ten aanzien van de in de jaarstukken van de school of instelling verantwoorde baten, lasten en balansmutaties stelt de instellingsaccountant vast dat deze voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. De financiële rechtmatigheid heeft betrekking op publieke middelen. Financiële rechtmatigheid houdt in dat een financiële transactie betrekking hebbende op publieke middelen waarvan de uitkomst in de jaarrekening dient te worden verantwoord in overeenstemming is met de in internationale regelgeving, Nederlandse wetten (waaronder de BES wetten), algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen opgenomen bepalingen die de uitkomst van de financiële transactie beïnvloeden.

1.3 Procedures 1 januari 2012

De publicatie van het controleprotocol geschiedt niet dan nadat het concept is afgestemd met vertegenwoordigers van alle betrokken partijen: het accountantskantoor van het administratiekantoor, het administratiekantoor en de instellingen. Afstemming van het concept-controleprotocol is mede bedoeld ter voorkoming van formuleringen die onbedoeld in het nadeel van de scholen en instellingen kunnen worden uitgelegd.

Nieuwe versies van het definitieve controleprotocol worden bij ministeriële regeling vastgesteld. De regeling wordt met de bijlage, het controleprotocol, in de Staatscourant geplaatst.

1.4 Dossiervorming 1 januari 2012

Voor de documentatie van verrichte controlewerkzaamheden, de bevindingen en de conclusie daarbij gelden de eisen zoals genoemd in Standaard 230. Tijdens reviews in Nederland is gebleken dat er onduidelijkheid bestaat over de implicatie van deze richtlijn op de aard en omvang van de documentatie van verrichte werkzaamheden bij de controle van de bekostigingsgegevens en dient per aandachtspunt van het controleprotocol minimaal aanwezig te zijn: de uitgevoerde werkzaamheden, de identificatie van het gecontroleerde stuk (opschrift, totaalsaldo) of een kopie van de laatste pagina, de bevindingen en de conclusie. Indien bijvoorbeeld proceduretests zijn uitgevoerd, dan zijn niet kopieën van de inkoopfacturen in het dossier aanwezig, maar wel een lijst met factuurnummers en van items waarop de facturen zijn gecontroleerd.

1.5 Informatie/documentatie 1 januari 2012

Hier vindt u aanvullende informatie die bij de controle door de instellingsaccountant relevant is.

• Overzicht wet- en regelgeving 2012
• Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012
• Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES
• Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES; toelichtende brochure
• Procedure ontoereikende accountantscontrole

Folders met uitleg over de wet- en regelgeving zijn verkrijgbaar bij de afdeling RCN-OCW, de website: www.rijksdienstcn.com en opvraagbaar via vragenoveronderwijs@rijksdienstcn.com.

2 Controle op de jaarstukken

2.1 Algemeen

• Doelstelling controle op de jaarstukken
• Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de jaarrekeningcontrole
• Tolerantietabel
• Omgaan met fouten (foutdefinities)
• Algemeen referentiekader
• Afhandelingcorrespondentie voorgaande jaren
• Steunen op de werkzaamheden van een AK

2.1.1 Doelstelling controle op de jaarstukken 1 januari 2012

In dit deel van het controleprotocol staan de jaarstukken 2012 centraal. Met "jaarstukken" wordt in dit controleprotocol bedoeld: de jaarrekening, het jaarverslag en de overige gegevens (artikel 1 van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES).

De grondslag voor de jaarstukken ligt voor de sector PO in artikel 131 van de WPO BES, voor de sector VO in artikel 175 van de WVO BES en voor de sector BVE in artikel 2.3.1 en 2.3.2 van de WEB BES.

De controleverklaring van de instellingsaccountant bij de jaarrekening betreft de getrouwheid van de grootte en de samenstelling van het vermogen en het resultaat, evenals de naleving van de wet- en regelgeving. Het oordeel omtrent de naleving van wet- en regelgeving vloeit voort uit het voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. De instellingsaccountant stelt verder vast dat het jaarverslag verenigbaar is met de jaarrekening.

2.1.2 Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de jaarrekeningcontrole 1 januari 2012

Het begrip omvangsbasis geeft aan tegen welke omvang (bedrag) het percentage goedkeuringstolerantie moet worden afgezet, bijvoorbeeld een bepaalde geldstroom of post in de verantwoording. De te hanteren omvangsbases bij de controle van de jaarstukken zijn afhankelijk van de te controleren massa: de totale publieke middelen en bestedingen van de (geoormerkte) aanvullende subsidies/bekostiging.

Bij zijn oordeelsvorming over de naleving van de wet- en regelgeving streeft de instellingsaccountant naar een hoge mate van zekerheid. De instellingsaccountant richt zijn controle daartoe zodanig in, dat hij met een redelijke mate van zekerheid kan verklaren dat in de jaarrekening geen onjuistheden voorkomen met een belang dat groter is dan de voorgeschreven toleranties.

Indien dit begrip voor het gebruik van statistische technieken gekwantificeerd moet worden, moet uitgegaan worden van een betrouwbaarheid van 95 procent.

2.1.3 Tolerantietabel 1 januari 2012

Voor de strekking van de controleverklaring gelden de volgende toleranties:

	Onjuistheden (in de verantwoording		Onzekerheden (in de controle)
	Beperking	Afkeuring	Beperking	Oordeelonthouding
Rechtmatigheid
Rechtmatigheid besteding (% van de totale publieke middelen)	>3 en <5	≥5	>5 en <10	≥10

De tolerantie is van toepassing voor het oordeel over de financiële rechtmatigheid en de overige rechtmatigheid, tenzij sprake is van een specifieke controletolerantie.

In het controleprotocol worden geen toleranties meer voorgeschreven voor de getrouwheid. Vanuit OCW is een maximale tolerantie van 2% van het totaal van de baten en 5% van het balanstotaal aanvaardbaar. Het is de verantwoordelijkheid van de instellingsaccountant om deze te bepalen met inachtneming van hetgeen hierover in NV COS is opgenomen.

Voor elke post gelden voor de foutevaluatie bij de oordeelvorming de goedkeuringstoleranties op jaarrekeningniveau zoals opgenomen in de tolerantietabel.

Voor alle in het controleprotocol genoemde posten, exclusief de hieronder opgenomen posten, geldt een standaard rapportagetolerantie van 0,1% (van de totale publieke middelen). De rapportagetolerantie geeft aan vanaf welke omvang fouten gemeld moeten worden aan OCW in het Rapport van Bevindingen. Zie verder omgaan met fouten.

Voor de volgende posten/onderwerpen geldt een specifieke controletolerantie (CT) en rapportagetolerantie (RT):

• Afhandelingcorrespondentie voorgaande jaren (0% CT, 0% RT)
• Verklaring omtrent het gedrag (1% CT, 0% RT)
• Geoormerkte aanvullende subsidies/bekostiging met een bestedingsverplichting (3% CT, 0% RT)
• Bezoldiging bestuurders (0% CT, 0% RT)

De fouten die bij deze controlewerkzaamheden worden geconstateerd worden door de instellingsaccountant ook betrokken in de foutevaluatie bij de oordeelvorming bij de jaarrekening als geheel.

2.1.4 Omgaan met fouten (foutdefinities) 1 januari 2012

Van een fout in de verantwoording is sprake indien naar aanleiding van de uitgevoerde controle is gebleken dat een (gedeelte van een) post niet in overeenstemming is met één of meer aspecten van de wet- en regelgeving. Fouten worden in absolute zin opgevat, voor zover het de naleving van de wet- en regelgeving betreft. Saldering van fouten is daarom niet toegestaan.

Van een onzekerheid in het onderzoek is sprake als er onvoldoende (controle-)informatie beschikbaar is om een (gedeelte van een) post als goed of fout aan te merken. Bijvoorbeeld als onzekerheid bestaat over het wel of niet voldoen aan de wet- en regelgeving. Voor een adequate onderbouwing van het oordeel is het noodzakelijk dat de instellingsaccountant fouten en onzekerheden zoveel mogelijk kwantificeert.

Het uitgangspunt is dat geconstateerde fouten zoveel mogelijk door de school/instelling moeten worden gecorrigeerd. Ten aanzien van fouten, die betrekking hebben op rechtmatigheid geldt dat correctie veelal niet mogelijk is omdat de besteding reeds plaats heeft gevonden.

Voor wat betreft het omgaan met geconstateerde fouten geldt voor de accountantscontrole van de jaarstukken:

• Ten aanzien van het getrouwe beeld van de jaarrekening hoeven scholen en instellingen fouten met een gezamenlijk financieel belang beneden de goedkeuringstolerantie niet te corrigeren en de instellingsaccountant hoeft ze niet te rapporteren. Het effect op de vermogenspositie (de belangrijkste informatievraag voor OCW) is namelijk gering.
• Met betrekking tot de financiële rechtmatigheid wordt onderscheid gemaakt tussen materiële en niet-materiële fouten. De school/instelling corrigeert voor zover mogelijk geconstateerde fouten. De school/ instelling kan echter dergelijke fouten meestal niet corrigeren. De instellingsaccountant informeert het bestuur en het interne toezichthoudende orgaan hierover conform de geldende beroepsvoorschriften. Materiële fouten (d.w.z. fouten groter dan de goedkeuringstolerantie) hebben invloed op de strekking van de controleverklaring en worden uit dien hoofde in de controleverklaring toegelicht. Ten aanzien van niet-materiële fouten (d.w.z. fouten kleiner dan de goedkeuringstolerantie) stelt de instellingsaccountant een rapport van bevindingen op zoals opgenomen in Accountantsproducten/Rapportering met inachtneming van de geldende rapportagetolerantie.

2.1.5 Algemeen referentiekader 1 januari 2012

In het controleprotocol is op het hoogste niveau het referentiekader opgenomen. Met betrekking tot een aantal posten en/of stromen is in dit controleprotocol ook een aantal specifieke criteria opgenomen die voortvloeien uit de wet- en regelgeving.

De beroepsvoorschriften voor instellingsaccountants zoals opgenomen in de Nadere Voorschriften Controle- en Overige Standaarden (NV COS) zijn altijd onderdeel van de controlecriteria.

2.1.6 Afhandelingcorrespondentie voorgaande jaren 1 januari 2012

De instellingsaccountant stelt vast dat de school of de instelling de aanwijzingen heeft verwerkt en/of de correcties heeft opgevolgd waarover DUO eerder met de school of de instelling heeft gecorrespondeerd in een jaarlijkse brief. Indien de aanwijzingen niet zijn verwerkt en/of de correcties niet zijn opgevolgd dan neemt de instellingsaccountant dit op in een rapport van bevindingen zoals vermeld in Accountantsproducten/rapportering.

2.1.7 Steunen op de werkzaamheden van een AK 1 januari 2011

Schoolbesturen hebben in veel gevallen hun administratie uitbesteed aan een administratiekantoor (AK). De AK’s verrichten ten behoeve van deze schoolbesturen en de onder hen ressorterende scholen veelal de financiële, personele en salarisadministratie en vervaardigen de jaarrekening van de besturen. De scholen leveren daartoe hun primaire vastleggingen (inkoopfacturen, mutaties ten aanzien van in- en uitdiensttredingen en andere mutaties in salarissen) aan de AK’s, de AK’s verrichten hierop controle op o.a. deugdelijkheid en autorisatie en verwerken deze. Op onder andere deze controles en op verwerkingscontroles van AK’s steunen instellingsaccountants bij de controle van de jaarstukken en het onderzoek naar de bekostigingsgegevens.

Bij de toepassing van risicoanalyse bij de accountantscontrole dient de instellingsaccountant voor het bepalen van de aard en omvang van het risico van een afwijking van materieel belang onder andere kennis te verkrijgen van de entiteit en haar omgeving. Onder de entiteit wordt hier, ook in geval van een AK-gerichte aanpak, de organisatie van de school en het schoolbestuur verstaan. De interne beheersingsomgeving wordt in geval van een AK-gerichte aanpak op het niveau van een administratiekantoor (en niet per afzonderlijk schoolbestuur) ingericht. De instellingsaccountant toetst daarom op dit niveau of hij kan steunen op de getroffen maatregelen van interne beheersing. (Een en ander hoeft niet te betekenen dat iedere afzonderlijke school in de systeemcontrole dient te worden betrokken). Bij de toetsing van de maatregelen van IB dient hij rekening te houden met verschillen in de zogenaamde ‘service level agreement’ tussen het AK en de individuele besturen. Ook dient hij na te gaan of de controle van het AK alle rechtmatigheidsaspecten van het controleprotocol raakt. Indien dit niet het geval is zal de instellingsaccountant ook andere controles (dan gericht op het AK) moeten verrichten.

Ongeacht het ingeschat risico van een afwijking van materieel belang en ongeacht de keuze voor hetzij een bestuurgerichte, hetzij een AK-gerichte controleaanpak dient de instellingsaccountant gegevensgerichte werkzaamheden op te zetten en uit te voeren voor elke transactiestroom, post van de jaarrekening en elk onderdeel van de toelichting op de jaarrekening van materieel belang.

2.2 Getrouwheid

• Verslaggevingscriteria
• Bezoldiging bestuurders
• Jaarverslag

2.2.1 Verslaggevingscriteria 1 januari 2012

De verslaggevingscriteria vloeien voornamelijk voort uit de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES, maar in een aantal gevallen kan ook andere wet- en regelgeving bepalingen bevatten over de wijze waarop een school/instelling verslag doet. De rechtspersoon richt de jaarstukken in op basis van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES. Voor de instellingsaccountant vormt de regeling een verslaggevingscriterium. De instellingsaccountant stelt vast dat de jaarstukken aan de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES voldoen.

2.2.2 Bezoldiging bestuurders 1 januari 2012

Aanvullende verslaggevingscriteria: RJO BES artikel 3, lid 4 en RJ 660.306

De instellingsaccountant stelt vast dat de opgave van het bedrag van de bezoldiging voor de bestuurders juist en volledig is. Volgens de regeling jaarverslaggeving onderwijs BES artikel 3, lid 4 gaat het om de individuele beloningsgegevens op naamsniveau van bestuurders en gewezen bestuurders en eventuele toezichthouders.

2.2.3 Jaarverslag 1 januari 2012

• Algemeen
• Rapportering

Algemeen 1 januari 2011

Met betrekking tot het jaarverslag voert de instellingsaccountant de volgende werkzaamheden uit:

• hij stelt vast dat het jaarverslag aan de wettelijke bepalingen waaronder de RJO BES voldoet en
• hij stelt vast dat het jaarverslag verenigbaar is met de jaarrekening.

Rapportering 1 januari 2011

De instellingsaccountant neemt, indien niet voldaan is aan de wettelijke bepalingen een tekstpassage hieromtrent op in de controleverklaring onder de ‘Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen’.

2.3 Financiële rechtmatigheid

• Referentiekader
• Geoormerkte aanvullende subsidies met een bestedingsverplichting
• Personele lasten
• Overige instellingslasten sector PO en VO

2.3.1 Referentiekader 1 januari 2012

De volgende wet- en regelgeving valt onder de reikwijdte van het oordeel van de instellingsaccountant over de financiële rechtmatigheid:

• de relevante bepalingen in de onderwijswet- en regelgeving BES, deze zijn in detail opgenomen in bijlage 1;
• aanbestedingswetgeving (zowel europees, als nationaal: Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten);
• Wet materieel ambtenarenrecht BES (en daarop berustende regelingen)

De overige van toepassing zijnde wet- en regelgeving, zoals de belastingwetgeving valt dus buiten het kader voor de financiële rechtmatigheid. Deze overige wet- en regelgeving neemt de instellingsaccountant wel mee in zijn werkzaamheden ten aanzien van de getrouwbeeld verklaring in het kader van Standaard 250 Het belang van wet- en regelgeving bij de controle van financiële overzichten.

Hoewel de aanbestedingswetgeving onderdeel uitmaakt van het referentiekader zijn hiervoor geen minimale werkzaamheden beschreven en geldt hiervoor de normale rapportagetolerantie.

De Europese aanbestedingswetgeving is niet rechtstreeks van toepassing op de onderwijsinstellingen op de BES-eilanden. Alleen in geval van specifieke financiering (dus niet bij de lumpsum), bijvoorbeeld een specifieke financiering voor de bouw van een systeem, waarbij de financiering meer dan 50% van de kosten van de opdracht bedraagt, dan treedt artikel 8 Bao in werking.

Toelichting Kader Financiële Rechtmatigheid OCW BES wet- en regelgeving

Het kader bevat bepalingen (gehele regelingen of individuele (delen van) artikelen) uit de wet- en regelgeving BES van OCW voor onderwijsinstellingen.

Opgenomen zijn bepalingen die de uitkomsten van de financiële transactie beïnvloeden. Deze bepalingen geven aan welke uitgaven (en incidenteel: inkomsten) zijn toegestaan.

Het kader vervangt voor de scholen en instellingen niet de gehele wet- en regelgeving. Beoogd is om volledig te zijn, maar het abusievelijk niet opnemen van een bepaling betekent niet dat een school of instelling zich er niet aan hoeft te houden. Wel betekent het dat de instellingsaccountant bij zijn controle kan uitgaan van het kader. Slechts als de instellingsaccountant kennis krijgt van het niet naleven van relevante en materiële, niet opgenomen, bepalingen dient de instellingsaccountant in overeenstemming met de beroepsvoorschriften (Standaard 240 en Standaard 250) te handelen.

Het kader bevat dus niet:

• bepalingen voor de inrichting van het onderwijs;
• bepalingen voor het verkrijgen van bekostiging (bekostigingsparameters, aanvragen, termijnen etc.);
• bepalingen voor derden zoals het openbaar lichaam;
• bepalingen over hoe OCW om moet gaan met de (rechten van) scholen en instellingen;
• bepalingen voor het afleggen van verantwoording (voor jaarrekening, jaarverslag, specifieke subsidieverantwoordingen);
• bepalingen voor het inrichten van administraties.

De bepalingen vallen uiteen in de volgende categorieën:

• de activiteiten waarvoor kosten mogen worden gemaakt;
• de toegestane kostensoorten;
• de maximale hoogte van bepaalde uitgaven;
• de maximale en minimale hoogte van bepaalde inkomsten;
• invloed op balansmutaties.

Als er sprake is van algemene bepalingen voor toegestane uitgaven, dan zijn ook de bepalingen opgenomen die de algemene bepalingen beperken, doch niet de bepalingen die een verruiming bieden. Als een instellingsaccountant vast kan stellen (positieve controle) dat de verruimende bepaling van toepassing is, kan hij de uitgaven of inkomsten alsnog goedkeuren.

Soms wordt in een opgenomen bepaling verwezen naar een andere bepaling (artikel). Die is voor de overzichtelijkheid van het kader dan niet opgenomen.

Niet voor alle bepalingen die zijn opgenomen in het kader zijn expliciet minimale werkzaamheden opgenomen. Van de instellingsaccountant wordt verwacht dat hij zijn controle in het kader van de financiële rechtmatigheid zo inricht, dat hij met inachtneming van de gegeven controletolerantie tot een oordeel over de financiële rechtmatigheid kan komen.

2.3.2 Geoormerkte aanvullende subsidies met een bestedingsverplichting 1 januari 2012

De instellingsaccountant stelt op grond van de bekostigings/subsidievoorwaarden vast dat de (geoormerkte) aanvullende bekostiging/subsidie met bestedingsverplichting rechtmatig is besteed. Voor nog te besteden (geoormerkte) aanvullende bekostiging/subsidies uit voorgaande jaren blijven de aanwijzingen uit voorgaande controleprotocollen van kracht (overzicht wet- en regelgeving). In alle gevallen zijn de aanwijzingen in de individuele subsidiebeschikkingen ten aanzien van verantwoorden leidend.

Voor deze post geldt een specifieke controle- en rapportagetolerantie (zie Algemeen voor een toelichting en zie Tolerantietabel voor de betreffende specifieke controle- en rapportagetolerantie).

Het totaalbedrag van de bestedingen van de geoormerkte aanvullende bekostiging/subsidies vormt een afzonderlijke massa waarop de toleranties voor de controle van de bestedingen moeten worden toegepast. Het gaat hierbij om de totale bestedingen, die verantwoord moeten worden in model G onder onderdeel 2, waarvan de besteding in het betreffende kalenderjaar heeft plaatsgevonden. De instellingsaccountant richt zijn controle zodanig in dat hij een redelijke mate van zekerheid kan verkrijgen dat geen onrechtmatige bestedingen voorkomen met een belang dat groter is dan 3% van de totale bestedingen van de (geoormerkte) aanvullende bekostiging/subsidies.

Als deze tolerantie wordt overschreden, maar de tolerantiegrens voor de jaarrekeningcontrole niet, dan heeft dit geen invloed op de controleverklaring bij de jaarrekening. Zie voor een nadere toelichting Algemeen. Het kan eventueel voor de school/instelling wel consequenties hebben voor terugbetalingsverplichtingen, zoals uit de desbetreffende regeling blijkt.

Als de instellingsaccountant bestedingen constateert die in strijd zijn met de subsidievoorwaarden dan wel bekostigingsvoorwaarden en deze hebben mogelijk invloed op de totale omvang van de (geoormerkte) aanvullende subsidies/bekostiging, dan moet de school/instelling deze corrigeren. Indien de instellingsaccountant constateert dat de bekostiging niet rechtmatig is, dan ziet de instellingsaccountant erop toe dat de school/instelling dit corrigeert.

Indien de correctie niet plaatsvindt dan neemt de instellingsaccountant dat op in een rapport van bevindingen zoals vermeld in Omgaan met fouten.

2.3.3 Personele lasten 1 januari 2012

• Omvang werkzaamheden
• Overig

Omvang werkzaamheden 1 januari 2012

De instellingsaccountant voert een risicoanalyse uit en legt zijn bevindingen en conclusie vast in zijn dossier.

Bij de uitvoering van de risicoanalyse neemt de instellingsaccountant in acht hetgeen is opgenomen in het onderwerp ‘Steunen op de werkzaamheden van een AK.’

De instellingsaccountant betrekt in deze risicoanalyse onder andere de Standaard 240. In de hierna beschreven controleaanpak wordt uitgegaan van een voor een school normaal laag inherent risico. Op dit moment lijkt hier nog geen sprake van op de BES eilanden. Als er sprake is van verhoogd inherent risico past de instellingsaccountant de omvang van de werkzaamheden aan. Daarnaast heeft de risicoanalyse als doel om tot een uitspraak te komen of de instellingsaccountant bij zijn verdere werkzaamheden kan steunen op de aanwezige interne beheersingsmaatregelen (IB).

De werkzaamheden verricht door een administratiekantoor kunnen niet de door de instellingsaccountant te verrichten werkzaamheden vervangen. De werkzaamheden van het administratiekantoor maken onderdeel uit van de interne beheersingsstructuur van het onderzoeksobject.

Om tot een uitspraak over de kwaliteit van de IB te komen dient de instellingsaccountant werkzaamheden te verrichten. Deze werkzaamheden bestaan uit:

• minimaal 25 procedure testen of
• werkzaamheden, op grond waarvan de instellingsaccountant een uitspraak kan doen over de kwaliteit van de interne beheersing van het administratiekantoor.

Bovenstaande werkzaamheden sluiten niet uit hetgeen in Standaard 330 (De wijze van inspelen door de accountant op ingeschatte risico’s), is opgenomen ten aanzien van het gebruik maken van controle informatie die tijdens vorige controles is verkregen.

Indien de instellingsaccountant naar aanleiding van de risicoanalyse en de uitgevoerde werkzaamheden met betrekking tot de werking van de IB tot de conclusie komt dat hij kan steunen op de goede werking van de IB, dient in het onderzoeksdossier vast te liggen op grond waarvan de instellingsaccountant tot deze conclusie komt.

Indien de instellingsaccountant tot de conclusie komt dat hij kan steunen op de goede werking van de IB verricht hij daarnaast nog de volgende minimale werkzaamheden:

• De instellingsaccountant analyseert de formatieoverzichten en de verzamelloonstaat van de scholen ressorterend onder het bestuur. In deze analyse wordt betrokken: salarisschalen, de omvang en samenstelling van eventuele niet norm-functies binnen de formatie, de betrekkingsomvang van de dienstbetrekkingen en ongebruikelijke beloningen. Deze analyse wordt door de instellingsaccountant uitgevoerd op bestuursniveau.
• Daarnaast voert de instellingsaccountant een cijferbeoordeling uit op de personele kosten, in relatie tot de begroting en de jaarrekening van het voorgaande jaar. Bij sterke fluctuaties en ongebruikelijke saldi controleert de instellingsaccountant met detailstukken. De cijferbeoordeling vindt plaats op bestuursniveau.

De instellingsaccountant moet het gestelde in Standaard 520 Cijferanalyse in bovenstaande werkzaamheden betrekken.

Overig 1 januari 2012

Aanvullende controlecriteria: Wet materieel ambtenaren recht BES, daarop berustende regelingen en vastgestelde regeling voor salarissen en toelagen bij eilandsbesluit, waaronder CAO ambtenaren BES.

De instellingsaccountant controleert of de instelling de CAO ambtenaren BES en de wet materieel ambtenaren recht BES (waaronder daarop berustende regelingen) naleeft. Van de CAO afwijkende betalingen zijn onrechtmatig als zij in strijd zijn met de wettelijke bepalingen rond aanstelling. Rechtmatig is alles wat binnen de CAO-afspraken valt, zolang deze niet strijdig zijn met de wet.

2.3.4 Overige instellingslasten 1 januari 2012

De instellingsaccountant voert een cijferbeoordeling uit op de materiële kosten, in relatie tot de begroting en de jaarrekening van het voorgaande jaar. Bij sterke fluctuaties en ongebruikelijke saldi controleert de instellingsaccountant met detailstukken. De cijferbeoordeling vindt plaats op bestuursniveau.

Bij bovenstaande werkzaamheden moet de instellingsaccountant hetgeen in Standaard 520 Cijferanalyse is opgenomen betrekken.

2.4 Overige rechtmatigheid

• Verklaring omtrent het gedrag PO, VO en BVE

2.4.1 Verklaring omtrent het gedrag PO, VO en BVE 1 januari 2012

Aanvullende controlecriteria:

* WPO BES: artikel 3, lid 1 onder a, artikel 4, lid 1 onder a en artikel 34, lid 2 onder a, onder 1
* WVO BES: artikel 80, lid 1 onder a, artikel 83, lid 1 onder a en artikel 84, lid 1 onder a
* WEB BES: artikel 4.2.1., lid 2 onder a, artikel 4.2.2, lid 1 onder a, artikel 4.3.1.

Voor dit onderwerp geldt een specifieke rapportagetolerantie (zie Algemeen voor een toelichting en zie Tolerantietabel voor de betreffende specifieke controle- en rapportagetolerantie). De instellingsaccountant stelt vast dat de verklaring omtrent het gedrag -met inachtneming van de controletolerantie- is opgenomen in het personeelsdossier voor alle personeelsleden in loondienst bij het bevoegd gezag of de instelling, waarvoor dit wettelijk vereist is. Indien dit niet het geval is dan neemt de instellingsaccountant dit op in een rapport van bevindingen zoals vermeld in Accountantsproducten/rapportering. Hierin vermeldt de instellingsaccountant het aantal ontbrekende verklaringen omtrent het gedrag per categorie personeel (directie, onderwijsgevend personeel en overig personeel) en de reden voor het ontbreken.

2.5 Controleverklaringen inzake de jaarrekening

• Algemeen
• Sector PO (zelfstandige scholen)
• Sector PO (openbaar lichaam scholen voor PO zonder zelfstandige rechtspersoonlijkheid)
• Sector VO
• Sector BVE

Algemeen 1 januari 2012

Als de instellingsaccountant op grond van zijn bevindingen een andere dan een goedkeurende verklaring afgeeft, moet hij een afwijkende tekst hanteren. Het feit dat hij een andere dan een goedkeurende verklaring heeft afgegeven moet hij vermelden op het zogenoemde Aanbiedingsformulier, dat bij de indiening van de jaarrekening bij DUO moet worden gebruikt.

Ook geeft de instellingsaccountant op het Aanbiedingsformulier aan of er een afzonderlijk rapport van bevindingen is opgesteld.

Als de instellingsaccountant een andere dan een goedkeurende verklaring afgeeft, dan sluit hij voor wat betreft de oordeelsparagraaf aan bij de teksten van hoofdstuk 1 van de ‘Controle en Overige Standaarden’ deel Voorbeeldteksten), uitgegeven door de NBA.

Indien het bevoegd gezag rijksbekostiging ontvangt voor meerdere sectoren op grond van meerdere wetten, dan wordt in de controleverklaring verwezen naar de wetten, op grond waarvan dan een jaarrekening aan het ministerie wordt verstrekt.

Sector PO 1 januari 2012

Goedkeurende controleverklaring: jaarrekening PO zelfstandige scholen(1a)

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: Opdrachtgever

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de (in dit verslag/rapport opgenomen) jaarrekening 2012 van ... (naam entiteit) te ... (statutaire vestigingsplaats) gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES.

Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 131, lid 4 van de Wet primair onderwijs BES. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met het recht dat geldt in de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius, waaronder het onderwijscontroleprotocol BES 2012 en de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel betreffende de jaarrekening

Naar ons oordeel*) geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van ... (naam entiteit) per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES.

Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2012 voldoen in alle van materieel belang zijnde aspecten aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals opgenomen in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het Onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392, lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4 van het BW.Tenslotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.2.3 Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Plaats, datum

Naam accountantspraktijk

....( naam accountant)

*) Indien niet wordt voldaan aan RJO BES artikel 3, lid 4/RJ660.306 vervalt de optie van een goedkeurend getrouwheidsoordeel.

Sector PO (scholen zonder zelfstandige rechtspersoonlijkheid) 1 januari 2012

Goedkeurende controleverklaring: jaarrekening PO openbaar lichaam scholen (1b)

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: Opdrachtgever

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de (in dit verslag/rapport opgenomen) jaarrekening 2012 van de openbaar lichaam scho(o)l(en) voor primair onderwijs zonder zelfstandige rechtspersoonlijkheid van het openbaar lichaam ... (naam openbaar lichaam) gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bevoegd gezag van de scho(o)l (en) is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES.

Het bevoegd gezag is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het bevoegd gezag is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het College van Burgemeester en Wethouders gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel betreffende de jaarrekening

Naar ons oordeel*) geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de openbaar lichaam scho(o)l(en) voor primair onderwijs zonder zelfstandige rechtspersoonlijkheid van het openbaar lichaam ... (naam openbaar lichaam per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393, lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392, lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4 van het BW.Tenslotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.2.3 Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Plaats, datum

Naam accountantspraktijk

.... ( naam accountant)

*) Indien niet wordt voldaan aan RJO BES artikel 3, lid 4/RJ660.306 vervalt de optie van een goedkeurend getrouwheidsoordeel.

Sector VO 1 januari 2012

Goedkeurende controleverklaring: jaarrekening VO (2a)

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: Opdrachtgever

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de (in dit verslag/rapport opgenomen) jaarrekening 2012 van ... (naam bevoegd gezag) te ... (statutaire vestigingsplaats) gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 17, derde lid van het Bekostigingsbesluit WVO BES Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met het recht dat geldt in de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius, waaronder het onderwijscontroleprotocol BES 2012 en de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het bevoegd gezag van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel betreffende de jaarrekening

Naar ons oordeel*) geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van ... (naam bevoegd gezag) per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393, lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392, lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4 van het BW. Tenslotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.2.3 Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Plaats, datum

Naam accountantspraktijk

....( naam accountant)

*) Indien niet wordt voldaan aan RJO BES artikel 3, lid 4/RJ660.306 vervalt de optie van een goedkeurend getrouwheidsoordeel.

Sector BVE 1 januari 2012

Goedkeurende controleverklaring: jaarrekening BVE (3a)

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: Opdrachtgever

Verklaring betreffende de jaarrekening

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 2.3.1, vierde lid van de Wet educatie en beroepsonderwijs BES. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met het recht dat geldt in de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius, waaronder het onderwijscontroleprotocol BES 2012 en de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel betreffende de jaarrekening

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393, lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392, lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4 van het BW. Tenslotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.2.3 Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Plaats, datum

Naam accountantspraktijk

....( naam accountant)

*) Indien niet wordt voldaan aan RJO BES artikel 3, lid 4/RJ660.306 vervalt de optie van een goedkeurend getrouwheidsoordeel.

3 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens

3.1 Inleiding 1 januari 2012

De bekostigingsgegevens bepalen in belangrijke mate de hoogte van de bekostiging/rijksbijdrage. Het is daarom van groot belang dat de instellingsaccountant primair de juistheid van deze bekostigingsgegevens vaststelt. Hij geeft daarover een afzonderlijk assurance-rapport af.

Krachtens de onderwijswetgeving wordt een accountantsverklaring bij de bekostigingsgegevens gevraagd. Door de wijziging van het verklaringenstelsel geeft de instellingsaccountant echter niet langer een accountantsverklaring af bij de bekostigingsgegevens maar een assurance-rapport. Deze rapportagevorm wordt gebruikt als andere aspecten dan alleen de getrouwheid van de financiële informatie moeten worden getoetst en als het andere informatie dan historische financiële informatie betreft, zoals bij de bekostigingsgegevens het geval is. Voor een assurance-rapport is Standaard 3000 leidend, waarbij OCW bepaalt dat het assurance-rapport hetzelfde zekerheidsniveau dient te verschaffen als voorheen de accountantsverklaring. Assurance-opdrachten die leiden tot een assurance-rapport moeten aan vergelijkbare kwaliteitseisen voldoen als assurance-opdrachten die leiden tot een controleverklaring.

In dit controleprotocol wordt voor elke sector in een afzonderlijk gedeelte in gegaan op de meest relevante wet- en regelgeving en het onderzoek van de bekostigingsgegevens. Aan het einde van elk onderdeel is de tekst van het af te geven goedkeurende assurance-rapport opgenomen.

Voor het omgaan met geconstateerde fouten met betrekking tot de rechtmatigheid geldt voor het accountantsonderzoek van de bekostigingsgegevens dat fouten die invloed kunnen hebben op de hoogte van de rijksbijdrage OCW moeten worden gecorrigeerd door de school/instelling. Als deze fouten niet door de school/instelling (kunnen) worden gecorrigeerd dan informeert de instellingsaccountant het bevoegd gezag/bestuur en het interne toezichthoudende orgaan hierover conform de geldende beroepsvoorschriften en handelt als volgt:

• bij materiële fouten (≥ 2% van de rijksbijdrage): materiële fouten hebben invloed op de strekking van het assurance-rapport en worden uit dien hoofde in het assurance-rapport toegelicht;
• bij niet-materiële fouten (< 2% van de rijksbijdrage): niet-materiële fouten worden opgenomen in een rapport van bevindingen zoals uiteengezet in Accountantsproducten/rapportering. Omdat OCW het uitgangspunt hanteert dat fouten door de school/instelling worden gecorrigeerd is dit rapport een uitzonderingsrapportage. Voor de sectoren PO en BVE wordt het rapport van bevindingen verzonden aan de DUO vestiging Zoetermeer. DUO zal indien nodig op basis van het rapport overgaan tot bijstelling van de rijksbijdrage van de school/instelling.

Het is de verantwoordelijkheid van de school/instelling in de sector PO en de sector BVE om de bekostigingsgegevens voorzien van een goedkeurend assurance-rapport bij DUO vestiging Zoetermeer in te dienen. DUO vestiging Zoetermeer accepteert alleen goedkeurende assurance-rapporten. DUO vestiging Zoetermeer kan en zal geen interpretatie doen van de gestuurde gegevens. Niet-goedkeurende assurance-rapporten en/of die niet voldoen aan de eisen van dit controleprotocol, worden door DUO vestiging Zoetermeer teruggestuurd naar de school/instelling. De school/instelling is ervoor verantwoordelijk dat er alsnog binnen de gestelde termijn een assurance-rapport wordt ingestuurd dat voldoet aan de eisen van dit controleprotocol.

Als de instellingsaccountant een ander dan een goedkeurend assurance-rapport afgeeft of een eventueel separaat rapport van bevindingen moet hij dat duidelijk aangeven op de aanbiedingsbrief bij het assurance-rapport en het aanbiedingsformulier dat bij de indiening van de bekostigingsgegevens bij DUO moet worden gebruikt. Daarbij worden alle fouten, onjuistheden en onzekerheden opgenomen die van invloed (kunnen) zijn op de totale omvang van de door OCW verstrekte en/of te verstrekken bijdragen.

Tot slot wordt opgemerkt dat bij het ontbreken van een tijdig ingediend goedkeurend assurance-rapport voor de betreffende scholen/instellingen de minister een sanctie kan opleggen.

3.2 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector PO

3.2.1 Algemeen 1 januari 2012

Het controleprotocol PO is een leidraad/regeling als bedoeld in artikel 131, lid 4 van de Wet op het Primair Onderwijs BES (WPO BES).

Het controleprotocol bevat de vertaalslag van de bekostigingsvoorwaarden uit de wet- en regelgeving naar de minimale onderzoekswerkzaamheden die ten grondslag liggen aan het afgeven van het assurance-rapport (voorheen accountantsverklaring), zoals genoemd in artikel 132, lid 1 van de WPO BES. Voor de tekst van het assurance-rapport is een format opgenomen dat door de instellingsaccountant moet worden gebruikt. Hiermee wordt tevens het sluitstuk van het toezicht verankerd. Het onderzoek betreft de gegevens die nodig zijn voor de berekening van de rijksbijdrage conform de WPO BES; deze gegevens kunnen ook voor andere beleidsdoeleinden worden gebruikt.

Het onderdeel onderzoek bekostigingsgegevens PO is van toepassing op (artikel 1 van de WPO BES) basisscholen.

De voor het onderzoek van de bekostigingsgegevens relevante wet- en regelgeving bestaat uit:

– de WPO BES;
– het besluit bekostiging WPO BES;
– de brieven die jaarlijks in februari door DUO aan de instellingen worden verzonden over de controle op de bekostigingsgegevens over het afgelopen jaar.

Deze wet- en regelgeving is terug te vinden op www.overheid.nl

De procedure ten aanzien van de bekostigingsgegevens en de uitwisseling van informatie met DUO is beschreven in de folder ‘Leerlingtelling 1 oktober 2012 voor de bekostiging’, deze is te vinden in de administratie van de school. De instelling overlegt aan de instellingsaccountant het gewaarmerkte overzicht geregistreerde tellingen (OGT). De accountant kan op een kopie daarvan zijn correcties aangeven.

In februari 2013 ontvangt het bevoegd gezag van een school een brief van DUO over de informatie uitwisseling met DUO. Het is noodzakelijk dat de instellingsaccountant op de hoogte is van de inhoud van deze brief.

3.2.2 Onderzoek bekostigingsgegevens

3.2.2.1 Object van onderzoek 1 januari 2012

De bekostigingsgegevens bepalen in belangrijke mate de hoogte van de rijksbijdrage. Het is daarom van groot belang dat de instellingsaccountant primair de juistheid van de definitieve bekostigingsgegevens vaststelt. De instellingsaccountant geeft daarover een assurance-rapport af.

De instellingsaccountant richt het onderzoek zodanig in datonjuistheden groter dan 2% (per soort gegevens) worden ontdekt. Uiteraard moeten alle geconstateerde fouten, ongeacht het materiële belang, worden gecorrigeerd.

Het voor de bekostiging relevante soort gegeven van de scholen betreft het aantal ingeschreven leerlingen per 1 oktober 2012.

Voor zijn onderzoek maakt de instellingsaccountant gebruik van de volgende informatie:

Bij de scholen

• (leerlingen)administratie van de te onderzoeken instelling;
• het overzicht geregistreerde tellingen per 1 oktober 2012 afkomstig van DUO vestiging Zoetermeer.

3.2.2.2 Omvang werkzaamheden van de instellingsaccountant 1 januari 2012

De instellingsaccountant voert een risicoanalyse uit en legt zijn bevindingen en conclusie vast in zijn dossier.

De instellingsaccountant betrekt in deze risicoanalyse onder andere Standaard 240. In de hierna beschreven onderzoeksaanpak wordt uitgegaan van een voor een school normaal laag inherent risico. Als er sprake is van verhoogd inherent risico past de instellingsaccountant de omvang van de werkzaamheden aan. Daarnaast heeft de risicoanalyse als doel om tot een uitspraak te komen of de instellingsaccountant bij zijn verdere werkzaamheden kan steunen op de aanwezige interne beheersingsmaatregelen (IB).

De werkzaamheden verricht door een administratiekantoor of een interne controle-afdeling van de school kunnen niet de door de instellingsaccountant te verrichten werkzaamheden vervangen. De werkzaamheden van het administratiekantoor of de interne controle- afdeling maken onderdeel uit van de interne beheersingsstructuur van het onderzoeksobject.

Om tot een uitspraak over de kwaliteit van de IB te komen dient de instellingsaccountant werkzaamheden te verrichten. Deze werkzaamheden bestaan uit:

• minimaal 20 procedure testen; of
• werkzaamheden, op grond waarvan de instellingsaccountant een uitspraak kan doen over de kwaliteit van de interne beheersing van het administratiekantoor of een interne controle-afdeling.

Steunen op IB

Indien de instellingsaccountant op grond van zijn verrichte werkzaamheden tot de conclusie komt dat hij kan steunen op de aanwezige IB, kan de instellingsaccountant zijn gegevensgerichte werkzaamheden (per soort gegevens) beperken tot:

Aantal leerlingen	Omvang gegevensgerichte werkzaamheden
< 101	5 deelwaarnemingen
>100 en < 501	10 deelwaarnemingen
>500 en < 1001	15 deelwaarnemingen
>1000	20 deelwaarnemingen

Tot de gegevensgerichte werkzaamheden worden NIET de bij de toetsing van de werking van de IB uitgevoerde werkzaamheden gerekend.

Als bij de beperkte gegevensgerichte werkzaamheden fouten door de instellingsaccountant worden geconstateerd, wordt het onderzoek uitgebreid naar een onderzoek met een omvang op grond waarvan een uitspraak over de gehele massa kan worden gedaan (statistisch bepaalde steekproef omvang).

Niet steunen op IB

Indien de uitkomst van de risicoanalyse aangeeft dat de instellingsaccountant NIET kan steunen op de aanwezige IB of bij een gegevensgerichte onderzoeksaanpak, wordt gebruik gemaakt van een statistisch bepaalde steekproef omvang.

In geval van een statistische steekproef dient minimaal in het onderzoeksdossier van de instellingsaccountant aanwezig te zijn:

– bepaling van de massa;
– bepaling van de steekproefomvang, waaronder een inschatting van de verwachte fout en een onderbouwing van deze inschatting;
– wijze van selectie van de posten;
– een foutenevaluatie.

3.2.2.3 Minimale werkzaamheden 1 januari 2012

Algemene werkzaamheden scholen

De instellingsaccountant stelt vast dat:

Item	Te verrichten werkzaamheden
Aansluiting overzicht geregistreerde telgegevens op leerlingenadministratie.	– het aantal leerlingen per 1 oktober 2012 volgens het overzicht geregistreerde telgegevens aansluit op de gegevens zoals opgenomen in de te onderzoeken leerlingenadministratie.
Voldoen leerlingen- administratie. Artikel 7 t/m 10 van het Bekostigingsbesluit WPO BES.	– de leerlingenadministratie voldoet aan de minimaal daaraan te stellen eisen en aan de bewaartermijn (de gegevens die in de leerlingenadministratie zijn opgenomen, blijven daarvan in ieder geval deel uitmaken gedurende 5 jaar nadat de desbetreffende leerling van de school is uitgeschreven).
Vaststellen ongeoorloofd verzuim. Artikel 11, lid 1 en lid 2 van het Bekostigingsbesluit WPO BES.	– alle leerlingen die vanaf het begin van het schooljaar (de eerste werkelijke schooldag) tot de teldatum meer dan de helft van het aantal schooldagen zonder geldige reden hebben verzuimd niet mee tellen voor de bekostiging.

Leerlingen per 1-10-2012

Van de ingeschreven leerlingen per 1 oktober 2012, stelt de instellingsaccountant vast dat:

Item	Te verrichten werkzaamheden
Daadwerkelijk ingeschreven. Artikel 7, lid 1 van het Bekostigingsbesluit WPO BES.	– leerlingen alleen meetellen als ze daadwerkelijk ingeschreven zijn op de school (brinnummer).
Datum geboorte artikel 43 lid 1 en lid 4 van de WPO.	– de leerling niet te jong of te oud is voor het basisonderwijs
Datum in- en uitschrijving artikel 8 en 9 van het Bekostigingsbesluit WPO BES.	– de in- en uitschrijfdatum juist in de leerlingenadministratie is opgenomen.

3.2.3 Assurance-rapport

• Algemeen
• Assurance-rapport PO

Algemeen 1 januari 2012

De assurance-rapporten voor PO worden opgesteld op bestuursniveau (niveau bevoegd gezag). De aan het oordeel ten grondslag liggende bevindingen moeten echter herleidbaar zijn tot op schoolniveau.

Als de instellingsaccountant op grond van zijn bevindingen een ander dan een goedkeurend assurance-rapport afgeeft, moet hij een afwijkende tekst hanteren. Zie hiervoor Standaard 3000 vanaf paragraaf 51 van de ‘Nadere voorschriften Controle- en overige standaarden (NV COS)’ van de NBA.

Goedkeurend assurance-rapport PO 1 januari 2012

Voorgeschreven tekst voor het goedkeurende assurance-rapport over de juistheid van de bekostigingsgegevens voor scholen voor Primair Onderwijs (1c)

Aan: Opdrachtgever

Assurance-rapport bij de bekostigingsgegevens ten behoeve van de rijksbijdrage 2013, afgegeven ten behoeve van Dienst Uitvoering Onderwijs en de Minister van onderwijs, cultuur en wetenschap.

Opdracht en verantwoordelijkheden

Wij hebben onderzocht of het(de) bijgevoegde, door ons gewaarmerkte overzicht(en) geregistreerde telgegevens van ... (naam po school) ... te ... (zetel) de bekostigingsgegevens ten behoeve van de berekening van de rijksbijdrage 2013, als bedoeld in artikel 66, lid 1 van de wet op het primair onderwijs BES juist weergeeft (weergeven). Het(De) overzicht(en) is (zijn) opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag van de scho(o)l(en). Het is onze verantwoordelijkheid een assurance-rapport inzake de juistheid van het(de) overzicht(en) te verstrekken.

Werkzaamheden

Wij hebben ons onderzoek verricht in overeenstemming met het recht dat geldt in de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius, waaronder het onderwijscontroleprotocol BES 2012 en Standaard 3000 Assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot controle en beoordeling van historische financiële informatie. Dienovereenkomstig dienen wij ons onderzoek zodanig te plannen en uit te voeren, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de opgave geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een assurance-opdracht omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van assurance-informatie over het(de) overzichten geregistreerde telgegevens.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie.

Oordeel

Naar ons oordeel zijn de gegevens op het (de) overzicht(en) geregistreerde tellingen ten behoeve van de berekening van de rijksbijdrage 2013 in alle van materieel belang zijnde aspecten juist weergeven in overeenstemming met het onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Overige aspecten – beperking in gebruik en verspreidingskring

Ons assurance-rapport is uitsluitend bestemd voor de school, DUO en het Ministerie van OCW en dient niet te worden verspreid aan of te worden gebruikt door anderen.

Plaats, datum

Naam accountantsorganisatie

Naam externe accountant en ondertekening met die naam

Paraaf voor waarmerkingsdoeleinden:

3.3 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector VO

3.3.1 Algemeen 1 januari 2012

Omdat de betreffende wet- en regelgeving nog niet in werking is getreden, wordt er geen bekostigingsonderzoek gevraagd in de sector VO.

3.4 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector BVE

3.4.1 Algemeen 1 januari 2012

Het controleprotocol bve wordt conform artikel 2.3.10 van de Wet educatie en beroepsonderwijs BES (WEB BES) en krachtens het Uitvoeringsbesluit WEB BES (artikel 5, lid 1) vastgesteld bij ministeriële regeling. Het controleprotocol bevat de vertaalslag van de bekostigingsvoorwaarden uit de wet- en regelgeving naar de minimale onderzoekswerkzaamheden die ten grondslag liggen aan het afgeven van het assurance-rapport (voorheen verklaring omtrent de getrouwheid), zoals genoemd in artikel 2.2.5, lid 5 van de WEB BES. Voor de tekst van het assurance-rapport is een format opgenomen dat door de deskundige moet worden gebruikt. Hiermee wordt tevens het sluitstuk van het toezicht verankerd. Het onderzoek betreft de gegevens die nodig zijn voor de berekening van de rijksbijdrage conform het Uitvoeringsbesluit WEB; deze gegevens kunnen ook voor andere beleidsdoeleinden worden gebruikt.

Het onderdeel onderzoek bekostigingsgegevens bve is van toepassing op (artikel 1.1.1 van de WEB BES) instellingen die beroepsonderwijs verzorgen.

De voor het onderzoek van de bekostigingsgegevens relevante wet- en regelgeving bestaat uit:

– de WEB BES;
– het Uitvoeringsbesluit WEB BES;
– het Besluit samenwerking VO-BVE BES.

Deze wet- en regelgeving is terug te vinden op www.overheid.nl

In februari 2013 ontvangt het bevoegd gezag van een instelling een brief van DUO over de informatie uitwisseling met DUO. Het is noodzakelijk dat de instellingsaccountant op de hoogte is van de inhoud van deze brief.

3.4.2 Onderzoek bekostigingsgegevens

3.4.2.1 Object van onderzoek 1 januari 2012

Het voor de bekostiging relevante soort gegeven van de onderwijsinstellingen betreft:

– aantal deelnemers per 1 oktober 2012.

Voor zijn onderzoek maakt de instellingsaccountant gebruik van de volgende informatie:

Bij de onderwijsinstellingen

• (deelnemers)administratie van de te onderzoeken instelling;
• het overzicht geregistreerde tellingen per 1 oktober 2012 afkomstig van DUO vestiging Zoetermeer.

3.4.2.2 Omvang werkzaamheden van de instellingsaccountant 1 januari 2012

De instellingsaccountant voert een risicoanalyse uit en legt zijn bevindingen en conclusie vast in zijn dossier.

De instellingsaccountant betrekt in deze risicoanalyse onder andere Standaard 240. In de hierna beschreven onderzoeksaanpak wordt uitgegaan van een voor een onderwijsinstelling normaal laag inherent risico. Als er sprake is van verhoogd inherent risico past de deskundige de omvang van de werkzaamheden aan. Daarnaast heeft de risicoanalyse als doel om tot een uitspraak te komen of de instellingsaccountant bij zijn verdere werkzaamheden kan steunen op de aanwezige interne beheersingsmaatregelen (IB).

De werkzaamheden verricht door een interne controle afdeling van de instelling kunnen niet de door de instellingsaccountant te verrichten werkzaamheden vervangen. De werkzaamheden van de interne controle afdeling maken onderdeel uit van de interne beheersingsstructuur van het onderzoeksobject.

Om tot een uitspraak over de kwaliteit van de IB te komen dient de instellingsaccountant werkzaamheden te verrichten. Deze werkzaamheden bestaan uit:

• minimaal 20 procedure testen; of
• werkzaamheden, op grond waarvan de instellingsaccountant een uitspraak kan doen over de kwaliteit van de werkzaamheden van een interne controle afdeling.

Steunen op IB

Aantal deelnemers	Omvang gegevensgerichte werkzaamheden
< 101	5 deelwaarnemingen
>100 en < 501	10 deelwaarnemingen
>500 en < 1001	15 deelwaarnemingen
>1000	20 deelwaarnemingen

Tot de gegevensgerichte werkzaamheden worden NIET de bij de toetsing van de werking van de IB uitgevoerde werkzaamheden gerekend.

Niet steunen op IB

In geval van een statistische steekproef dient minimaal in het onderzoeksdossier van de instellingsaccountant aanwezig te zijn:

– bepaling van de massa;
– bepaling van de steekproefomvang, waaronder een inschatting van de verwachte fout en een onderbouwing van deze inschatting;
– wijze van selectie van de posten;
– een foutenevaluatie.

3.4.2.3 Minimale werkzaamheden 1 januari 2012

Algemene werkzaamheden onderwijsinstellingen

De instellingsaccountant stelt vast dat:

Item	Te verrichten werkzaamheden
Aansluiting formulier gevraagde gegevens op deelnemersadministratie	– het aantal deelnemers per 1 oktober 2012 volgens het formulier aansluit op de gegevens volgens de te onderzoeken deelnemersadministratie.
Maximaal 1 keer als inschrijving meetellen (WEB BES artikel 2.2.2.lid 4)	– elke ingeschreven deelnemer BBL of BOL maximaal 1 keer wordt meegeteld.
Naleving van Koppelingswet (WEB BES artikel 8.1.1 lid 2 onder c)	– de instelling een procedure heeft beschreven en hanteert voor de inschrijving van de deelnemers die vallen onder de Koppelingswet (bij de inschrijving 18 jaar of ouder en niet over een Nederlandse Nationaliteit beschikken).
Systeem presentieregistratie voor o.a. de melding van langdurige afwezigheid in het kader van (WEB BES: artikel 8.1.7)	– de instelling een sluitend en controleerbaar systeem heeft voor de registratie van de presentie van elke BOL- en BBL- deelnemer; – de instelling voor deelnemers die vallen onder de Wet studiefinanciering BES, een procedure ten behoeve van de naleving van artikel 8.1.7 heeft beschreven en hanteert.

Deelnemers per 1-10-2012

Van de ingeschreven deelnemers per 1 oktober 2012, stelt de instellingsaccountant vast dat:

Item	Te verrichten werkzaamheden
Onderwijsovereenkomst (WEB BES:artikel 8.1.5)	– voor elke geselecteerde deelnemer een onderwijsovereenkomst aanwezig is; – de onderwijsovereenkomst voldoet aan alle eisen van artikel 8.1.5 van de WEB BES. Voor het onderzoek van de instellingsaccountant zijn de volgende gegevens van belang: – de NAW- gegevens van de deelnemer; – de naam van het opleidingsdomein BES of kwalificatiedossier (bij een inschrijving van een opleidingsdomein of kwalificatiedossier); – de crebocode (van het opleidingsdomein, kwalificatiedossier of kwalificatie, waarvoor de deelnemer staat ingeschreven); – het niveau (bij een inschrijving voor een opleidingsdomein BES of kwalificatiedossier); – de leerweg; – bij BOL opleidingen de intensiteit (deeltijd/voltijd); – de startdatum van de opleiding; – de geplande datum uitschrijving, of werkelijke datum uitschrijving; – de ondertekening door of namens het bevoegd gezag en de deelnemer
Naleving van Koppelingswet (WEB BES: artikel 8.1.1, lid 2, onder c)	– voor deze categorie deelnemers (in de selectie) bij de inschrijving de Koppelingswet is nageleefd.
Naleving toelatingseis (WEB BES: artikel 8.1.1,lid 6)	– voor de geselecteerde BBL deelnemer de leerplicht, bedoeld in paragraaf 2 van de Leerplichtwet BES is geëindigd.
Presentie van deelnemers (UWEB BES: artikel 3)	– de geselecteerde deelnemer op 1 oktober 2012 daadwerkelijk de opleiding volgt waarvoor hij is ingeschreven.
Melding van langdurige afwezigheid in het kader van (WEB BES: artikel 8.1.7)	– voor de geselecteerde deelnemers, indien noodzakelijk, meldingen zijn verricht aan DUO vestiging Groningen.
BPV (WEB BES: artikel 7.2.8 en 7.2.7)	– voor elke geselecteerde deelnemer een praktijkovereenkomst voor de opleiding waarvoor de deelnemer in dat schooljaar is bekostigd is afgesloten, die is ondertekend door de deelnemer, het bevoegd gezag en in geval van BBL ook door de Raad.
Onderwijstijd (min. 300 en 850 urennorm onderwijstijd) (WEB BES: artikel 2.2.2, lid 5 en artikel 7.2.6, lid 3 tot en met lid 5, artikel 7.2.2. lid 4)	– voor elke geselecteerde deelnemer voldoende onderwijstijd is geprogrammeerd. – Deelnemers voltijd BOL; minimaal 850 uur in IIVO; – Voor deeltijd BOL en BBL; minimaal 300 uur in IIVO; – Bij de programmering heeft de instelling rekening gehouden met de voorzienbare uitval van de lessen wegens feestdagen, cursussen, vergadertijden en inschatbare ziekte van docenten.

Afronding van het onderzoek

De instellingsaccountant stelt vast dat het door het bevoegd gezag ondertekende formulier overeenkomt met het formulier waarbij hij zijn assurance-rapport verstrekt en waarmerkt deze.

3.4.3 Assurance-rapport

Algemeen 1 januari 2012

Goedkeurend assurance-rapport BVE 1 januari 2012

Voorgeschreven tekst voor het goedkeurende assurance-rapport over de juistheid van de bekostigingsgegevens van instellingen die BOL en/of BBL verzorgen op grond van de WEB BES (3b).

Aan: Opdrachtgever

Assurance-rapport bij de bekostigingsgegevens ten behoeve van de rijksbijdrage 2013 afgegeven ten behoeve van Dienst Uitvoering Onderwijs en de Minister van onderwijs, cultuur en wetenschap.

Opdracht en verantwoordelijkheden

Wij hebben onderzocht of de bijgevoegde, door ons gewaarmerkte opgave(n) van ... (naam bve-onderwijsinstelling) ... te ... (zetel) de bekostigingsgegevens ten behoeve van de berekening van de rijksbijdrage 2013, als bedoeld in artikel 2.2.1, lid 1 van de wet educatie en beroepsonderwijs BES, juist weergeeft (weergeven). Deze bekostigingsgegevens betreffende de deelnemersgegevens op de peildatum 1 oktober 2012. De opgave(n) is (zijn) opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag van de instelling. Het is onze verantwoordelijkheid een assurance-rapport inzake de juistheid van de opgave(n) te verstrekken.

Werkzaamheden

Wij hebben ons onderzoek verricht in overeenstemming met het recht dat geldt in de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius, waaronder het onderwijscontroleprotocol BES 2012 en Standaard 3000 Assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot controle en beoordeling van historische financiële informatie. Dienovereenkomstig dienen wij ons onderzoek zodanig te plannen en uit te voeren, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de opgave(n) geen afwijkingen van materieel belang bevat(ten). Een assurance-opdracht omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van assurance-informatie over de bekostigingsgegevens in de opgave(n).

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie.

Oordeel

Naar ons oordeel geeft de opgave(n) van de bekostigingsgegevens ten behoeve van de berekening van de rijksbijdrage 2013 in alle van materieel belang zijnde aspecten juist weer in overeenstemming met het onderwijscontroleprotocol BES 2012.

Overige aspecten – beperking in gebruik en verspreidingskring

Ons assurance-rapport is uitsluitend bestemd voor de instelling, DUO en het Ministerie van OCW en dient niet te worden verspreid aan of te worden gebruikt door anderen.

Plaats, datum

Naam accountantsorganisatie

Naam externe accountant en ondertekening met die naam

Paraaf voor waarmerkingsdoeleinden:

4 Onderwijslinks 1 januari 2012

• Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap:	www.minocw.nl
• DUO-CFI:	www.ocwduo.nl
• Koninklijk NIVRA:	www.nivra.nl
• Raad voor de Jaarverslaggeving:	www.rjnet.nl
• Lumpsum PO:	www.lumpsumportaal.nl
• PO-raad:	www.poraad.nl
• VO-raad:	www.vo-raad.nl
• MBO-Raad:	www.mboraad.nl
• Immigratie- en Naturalisatiedienst:	www.ind.nl
• Inspectie van het Onderwijs:	www.onderwijsinspectie.nl
• Voortijdig Schoolverlaten:	www.voortijdigschoolverlaten.nl
• Vervangingsfonds/Participatiefonds:	www.vfpf.nl
• Instroomtoets PF:	www.instroomtoets.nl
• Kennisnet:	www.kennisnet.nl
• Overheid (inclusief wet- en regelgeving):	www.overheid.nl

Voor actuele informatie over het onderwijsnummer kunt u terecht op de volgende internetsites:

• Wet- en regelgeving over het persoonsgebonden nummer:	www.minocw.nl/onderwijsnummer
• Informatie over bekostiging en relevante regelingen:	www.ocwduo.nl
• Gegevensuitwisseling met het Basisregister Onderwijs (BRON):	www.ocwduo.nl
• Invoering persoonsgebonden nummer in het primair onderwijs:	www.pgno.nl/po
• Informatie over het burgerservicenummer	www.programmabsn.nl

BIJLAGE 1: KADER FINANCIËLE RECHTMATIGHEID ONDERWIJSWET- EN REGELGEVING BES 2012

Van toepassing
voor sector				Identificatie wet- en regelgeving
PO	VO	BVE	HO		art	Inhoud	Toelichting
				Wet op het primair onderwijs (WPO BES)
1					5	Kosten van voeding en vervoer van leerlingen	In dit artikel wordt aangegeven dat door middel van een eilandsverordening regels worden gegeven tbv het verstrekken van voedsel, kleding en mogelijk maken van vervoer. Deze kosten komen voor rekening van de eilandsraad. De bekostiging door OCW mag hier dus niet aan besteed worden.
1					31 lid 1	Directie, leraren en onderwijsondersteunend personeel	Elke school heeft 1 of 2 directeuren, kosten van meer directeuren worden dus niet bekostigd.
1					37 lid 1 en 2	Rechtspositieregeling personeel van een bijzondere school	De Wet materieel ambtenarenrecht BES en de daarop berustende regelingen zijn voor het personeel van een school voor bijzonder onderwijs van overeenkomstig toepassing, voor de salarissen en toelagen van het personeel wordt een regeling vastgesteld bij eilandsbesluit.
1					44 lid 1 en 2	Toelating en verwijdering leeringen	Ten aanzien van het volgende: De toelating mag niet afhankelijk worden gesteld van een geldelijke bijdrage van de ouders. Overeenkomsten waarbij ouders worden verplicht tot het betalen van een geldelijke bijdrage zijn nietig, behoudens voor zover zij na toelating van de leerling tot de school schriftelijk zijn aangegaan en in het desbetreffende schriftelijke stuk aan de ouders kenbaar is gemaakt dat het een vrijwillige bijdrage betreft waarvoor de overeenkomst niet behoeft te worden aangegaan, doch waarvoor geldt dat na ondertekening wel een verplichting tot betaling van de overeengekomen bijdrage bestaat. Daarnaast zijn in dit lid nog 2 situaties opgenomen waarbij de overeenkomst nietig is. Indien de inkomsten van de instelling op grond van een nietige overeenkomst zijn ontvangen dan zijn deze inkomsten niet rechtmatig.
1					50 lid 2 en 3	Tussenschoolse opvang	De kosten voor tussenschoolse en buitenschoolse opvang komen voor rekening van de ouders, voogden of verzorgers, dus niet voor rekening van de school. Het gaat hier om de exploitatiekosten. De school kan wel geld uitgeven aan deskundigheidsbevordering overblijfkrachten en organisatie TSO.
1					78 lid 1	Voorziening in huisvesting door het openbaar lichaam	Voorziening in huisvesting is taak van het openbaar lichaam, hieruit blijkt dat de bekostiging van OCW hier niet aan besteed mag worden.
1					106	Bekostiging voor belastingen ter zake van onroerende zaken	Het openbaar lichaam bekostigt aan BG van een niet door het openbaar lichaam in stand gehouden school dat is onderworpen aan een of meer der in artikel 43 van de Wet financien openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba bedoeld belastingen ter zake van onroerende zaken het bedrag dat is uitgegeven voor de belastingen met betrekking tot de in het openbaar lichaam gelegen gebouwen en terreinen. Hier mag dus geen Rijksbijdrage aan worden besteed.
1					119	Besteding bekostiging	Beschrijft waar bepaalde bekostigingen voor aangewend mogen worden.
1					152	Gebruik ontvangen gelden overeenkomstig de bestemming	Het bevoegd gezag van een bijzondere school is verplicht de uit de overheidskassen ontvangen gelden overeenkomstig de bestemming te gebruiken. Rest van het artikel valt buiten dit kader.
	1			Wet op het voortgezet onderwijs BES (WVO BES)
	1				5	Kosten van leerlingenvervoer	In dit artikel wordt aangegeven dat vervoer van leerlingen die wegens hun lichamelijke, verstandelijke of zintuigelijke handicap niet zelfstandig van vervoer gebruik kunnen maken, een taak (en kosten) van het bestuurscollege is, hieruit blijkt dus dat de bekostiging van OCW hieraan niet besteed mag worden. Dit geldt ook voor leerlingenvervoer voor andere dan in het artikel genoemde leerlingen.
	1				12 lid 1	Beschikbaarstelling lesmateriaal aan leerlingen	Het bevoegd gezag stelt elk leerjaar om niet aan een leerling lesmateriaal ter beschikking. Bijdragen hiervoor zijn dus niet rechtmatig.
	1				64 lid 4	Toelating, verwijdering, voorwaardelijke bevordering en verblijfsduur	De toelating wordt niet afhankelijk gesteld van een andere dan een bij of krachtens de wet geregelde bijdrage. Overeenkomsten waarbij ouders worden verplicht tot het betalen van een geldelijke bijdrage zijn nietig, behoudens voor zover zij na toelating van de leerling tot de school schriftelijk zijn aangegaan en in het desbetreffende schriftelijke stuk aan de ouders kenbaar is gemaakt dat het een vrijwillige bijdrage betreft waarvoor de overeenkomst niet behoeft te worden aangegaan, doch waarvoor geldt dat na ondertekening wel een verplichting tot betaling van de overeengekomen bijdrage bestaat. Daarnaast zijn in dit lid nog 2 situaties opgenomen waarbij de overeenkomst nietig is. Indien de inkomsten van de instelling op grond van een nietige overeenkomst zijn ontvangen dan zijn deze inkomsten niet rechtmatig.
	1				90 lid 1 en 2	Rechtspositieregeling personeel	De Wet materieel ambtenarenrecht BES en de daarop berustende regelingen zijn voor het personeel van een school voor bijzonder onderwijs van overeenkomstig toepassing, voor de salarissen en toelagen van het personeel wordt een regeling vastgesteld bij eilandsbesluit.
	1				156 lid 1	Bekostiging exploitatiekosten	Geeft aan waarvoor de bekostiging van de exploitatie wordt ontvangen.
	1				158	Bekostiging voor belastingen ter zake van onroerende zaken	Het openbaar lichaam bekostigt aan BG van een andere dan een door het openbaar lichaam in stand gehouden school dat is onderworpen aan een of meer der in artikel 43 van de Wet financien openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba bedoeld belastingen ter zake van onroerende zaken het bedrag dat is uitgegeven voor de belastingen met betrekking tot de in het openbaar lichaam gelegen gebouwen en terreinen. Hier mag dus geen Rijksbijdrage aan worden besteed.
	1				172	Besteding bekostiging	Het artikel geeft aan waaraan de bekostiging besteed moet worden.
	1				173 lid 1	Besteding overeenkomstig bestemming	De bedragen en bekostiging, bedoeld in art. 172, worden niet aangewend voor contractactiviteiten
	1				208	Voorziening in huisvesting en inventaris	Bepalingen over huisvesting gelden ook voor Saba Comprehensive school, dus ook voor deze school de betreffende uitgaven niet uit de rijksbijdrage.
1	1			Experimentenwet onderwijs
1	1				4 lid 1 en 3		In lid 1 en 3 wordt aangegeven dat regelen en onderwijswetten van toepassing zijn.
		1		Wet educatie en beroepsonderwijs BES (WEB BES)
		1			1.2.1	Doelstellingen onderwijs	Alleen ten aanzien van het volgende aspect: educatie en beroepsonderwijs omvatten niet activiteiten op het niveau hoger onderwijs. Uitgaven voor hoger onderwijs zijn dus niet rechtmatig.
		1			2.2.1 lid 2	Rijksbijdrage beroepsonderwijs	Geeft aan voor welke kosten de rijksbijdrage verstrekt wordt. In de toelichting is opgenomen dat het hier niet gaat om een limitatieve opsomming. Indien het bestuurscollege naast deze genoemde kosten soorten andere kostensoorten in aanmerking wil laten komen dan is dat mogelijk.
		1			2.3.1 lid 2	Jaarrekening	Alleen ten aanzien van het volgende aspecten: 1. Uit de jaarrekening moet blijken dat sprake is van rechtmatige aanwending van de rijksbijdrage. 2. Van niet doelmatige aanwending van de rijksbijdrage is in ieder geval sprake voorzover bedragen daaruit worden aangewend voor het op enigerlei wijze compenseren van de examendeelnemers voor examengeld. Uitgaven hiervoor zijn dus niet rechtmatig.
		1			4.1.4 lid 1 en 2	Rechtspositieregeling personeel van een bijzondere school	De Wet materieel ambtenarenrecht BES en de daarop berustende regelingen zijn voor het personeel van een school voor bijzonder onderwijs van overeenkomstig toepassing, voor de salarissen en toelagen van het personeel wordt een regeling vastgesteld bij eilandsbesluit.
		1			8.1.1 lid 1	Inschrijving	Alleen ten aanzien van het volgende aspect: Voor de inschrijving als examendeelnemer is aan het bevoegd gezag een door het gezag te bepalen vergoeding verschuldigd.
		1			8.1.6	Onderwijsbijdragen	De inschrijving wordt niet afhankelijk gesteld van geldelijke bijdrage. Uit de toelichting blijkt dat de instelling een vrijwillige bijdrage van een deelnemer kan vragen. Over deze bijdrage worden dan afspraken gemaakt in de onderwijsovereenkomst. Hieruit volgt dat niet vrijwillige bijdragen en bijdragen die niet uit de onderwijsovereenkomsten blijken niet rechtmatig zijn.
		1				Algemene toelichting punt 10 Educatievoorzieningen	Deze wet voorziet niet in de bekostiging van educatie. Uitgaven van de bekostiging aan educatie is dus niet rechtmatig.
1	1	1		Wet overige OCW-subsidies
1	1	1			2 en 4	Nadere voorschriften subsidieverstrekking	In de subsidiebeschikking kunnen bepalingen zijn opgenomen, die van invloed zijn op de financiele rechtmatigheid. Indien dit het geval is, dan dient de accountant deze bepalingen mee te nemen in de controle werkzaamheden ten aanzien van de financiele rechtmatigheid. Dit geldt in het bijzonder wanneer er sprake is van een geoormerkte subsidie. Zie de betreffende specifieke CT en RT en paragraaf in het OCP BES 2012.
	1	1		Regeling lerarenbeurs voor scholing en zij-instromers 2009-2012
	1	1			30	Besteding subsidie (zij-instroom)	De subsidie wordt uitsluitend aangewend voor het doel waarvoor zij is verstrekt.

BIJLAGE 2: OVERZICHT WET- EN REGELGEVING 2012 BES

Sector PO

Sector VO

Sector BVE

Overzicht wet- en regelgeving sector PO 1 december 2012

Wetten

• Experimentenwet Onderwijs
• Leerplichtwet BES
• Wet op het Onderwijs Toezicht (WOT)
• Wet overige OCW-subsidies (WOOS)
• Wet primair onderwijs BES (WPO BES)

Besluiten

• Besluit bekostiging WPO BES
• Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES
• Besluit informatievoorziening WPO BES
• Besluit kerndoelen WPO BES
• Uitvoeringsbesluit voorzieningen in de huisvesting PO/VO BES

Regelingen

Opmerking:

In alle gevallen zijn de aanwijzingen in de individuele subsidiebeschikkingen leidend ten aanzien van de wijze van verantwoorden.

A. Diverse regelingen
- • Beleidsregel Financieel Toezicht po en vo 2011
- • Leerplichtregeling BES
- • Regeling aanvullend getuigschrift zintuiglijke en lichamelijke oefening primair onderwijs BES
- • Regeling bekostiging personeel PO BES 2010-2011
- • Regeling bekostiging personeel PO BES 2011-2012
- • Regeling bekostiging personeel PO BES 2012-2013
- • Regeling bevoegdheid basisonderwijs voor buitenlandse diploma’s
- • Regeling gegevenslevering PO/VO BES
- • Regeling geschillen zorg BES
- • Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES
- • Regeling lerarenbeurs voor scholing en zij-instroom 2009-2012
- • Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012
- • Regeling vakantiedagen funderend onderwijs BES
- • Regeling vaststelling bedragen materiële instandhouding primair onderwijs BES 2011
- • Regeling vaststelling bedragen materiële instandhouding primair onderwijs BES 2012
- • Regeling vaststellen tijdstippen voor- en naschoolse opvang BES
- • Regeling zomervakantie 2011 en 2012 BES
B. Regelingen o.g.v de WOOS (niet geoormerkt), die verantwoord moeten worden in model G, rubriek 1
C. Regelingen o.g.v. de WOOS (met bestedingsverplichting) die verantwoord moeten worden in model G, rubriek 2

Overzicht wet- en regelgeving sector VO 1 december 2012

Wetten

• Experimentenwet onderwijs
• Leerplichtwet BES
• Les- en cursusgeldwet
• Wet op het onderwijstoezicht (WOT)
• Wet overige OCenW-subsidies (WOOS)
• Wet sociale kanstrajecten jongeren BES
• Wet voortgezet onderwijs BES (WVO BES)

Besluiten

• Bekostigingsbesluit WVO BES
• Besluit informatievoorziening WVO BES
• Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES
• Besluit bevoegdheidsverklaring leraren BES
• Besluit eindexamens v.w.o., h.a.v.o., v.s.b.o. BES
• Besluit kerndoelen onderbouw VO BES
• Besluit samenwerking VO-BVE BES
• Besluit scholen v.w.o., h.a.v.o., v.s.b.o. BES
• Besluit voorschriften onderwijsbevoegdheid vreemde diploma's BES
• Examenbesluit VO BES
• Inrichtingsbesluit WVO BES
• Staatsexamenbesluit Nederlands als vreemde taal BES
• Staatsexamenbesluit VO BES
• Uitvoeringsbesluit sociale kanstrajecten jongeren BES
• Uitvoeringsbesluit voorzieningen in de huisvesting PO/VO BES

Regelingen

Opmerking:

In alle gevallen zijn de aanwijzingen in de individuele subsidiebeschikkingen leidend ten aanzien van de wijze van verantwoorden.

A. Diverse regelingen
- • Beleidsregel Financieel Toezicht po en vo 2011
- • Leerplichtregeling BES
- • Regelling aanwijzing diploma's BES
- • Besluit bevoegdheidsverklaring leraren BES
- • Regeling gegevenslevering PO/VO BES
- • Regeling geschillen zorg BES
- • Regeling jaarverslaggeving onderwijs BES
- • Regeling modellen diploma's VO BES
- • Regeling modellen diploma's vwo, havo, vsbo VO BES
- • Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012
- • Regeling schoolverlatersverklaring BES
- • Regeling ter uitvoering van voorschriften onderwijsbevoegdheid niet-Antilliaanse diploma's BES
- • Regeling vakantiedagen voortgezet onderwijs BES
- • Regeling voorzieningenplanning VO BES
- • Regeling zomervakantie 2011 en 2012 BES
- • Uitvoeringsregeling sociale kanstrajecten jongeren BES
B. Regelingen o.g.v de WOOS (niet geoormerkt), die verantwoord moeten worden in model G, rubriek 1
C. Regelingen o.g.v. de WOOS (met bestedingsverplichting) die verantwoord moeten worden in model G, rubriek 2

• Regeling lerarenbeurs voor scholing en zij-instroom 2009-2012

Overzicht wet- en regelgeving sector BVE 1 december 2012

Wetten

• Leerplichtwet BES
• Wet educatie en beroepsonderwijs BES (WEB BES)
• Wet op het Onderwijs Toezicht (WOT)
• Wet overige OCenW-subsidies (WOOS)
• Wet sociale kanstrajecten jongeren BES
• Wet studiefinanciering BES

Besluiten

• Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES
• Besluit studiefinanciering BES
• Examenbesluit VO BES
• Staatsexamenbesluit VO BES
• Uitvoeringsbesluit sociale kanstrajecten jongeren BES
• Uitvoeringsbesluit WEB BES

Regelingen

Opmerking

In alle gevallen zijn de aanwijzingen in de individuele subsidiebeschikkingen leidend ten aanzien van de wijze van verantwoorden.

A. Diverse regelingen
- • Leerplichtregeling BES
- • Regeling aanwijzing diploma's BES
- • Regeling geschillen zorg BES
- • Regelng jaarverslaggeving onderwijs BES
- • Regeling normen studiefinanciering BES 2011 en 2012
- • Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012
- • Regeling standaarden examenkwaliteit mbo BES
- • Regeling studiefinanciering BES
- • Uitvoeringsregeling sociale kanstrajecten jongeren BES
B. Regelingen o.g.v de WOOS (niet geoormerkt), die verantwoord moeten worden in model G, rubriek 1
C. Regelingen o.g.v. de WOOS (met bestedingsverplichting) die verantwoord moeten worden in model G, rubriek 2
- • Regeling lerarenbeurs voor scholing en zij-instroom 2009–2012

Colofon

Deze brochure is een uitgave van:

Inspectie van het Onderwijs,

Directie Rekenschap

Postbus 2730 | 3500 GS Utrecht

www.onderwijsinspectie.nl

ISSN: 2214-174X

Deze publicatie staat ook op:

www.onderwijsinspectie.nl

TOELICHTING

Jaarlijks moeten de scholen voor het primair en voortgezet onderwijs en instellingen in de sector BVE in Caribisch Nederland, de jaarstukken indienen om de ontvangen bekostiging en subsidies te verantwoorden. Hiervoor wordt jaarlijks een controleprotocol opgesteld, waarin aanwijzingen zijn opgenomen voor de instellingsaccountants. De scholen/instellingen moeten de jaarstukken met de controleverklaring inzenden. Verder moeten de scholen voor primair onderwijs naast een assurance-rapport over de bekostigingsgegevens – voor zover deze is afgegeven – ook een rapport van bevindingen inzenden. Het controleprotocol wordt beschikbaar gesteld op de website van de Inspectie van het Onderwijs en DUO.

Over de inhoud van het controleprotocol vindt gedurende het kalenderjaar afstemming plaats met de vertegenwoordigers van de betrokken partijen.

Nadat alle aanpassingen als gevolg van maatregelen zijn verwerkt, wordt de ministeriële regeling in de Staatscourant gepubliceerd met het definitieve controleprotocol als bijlage.

OCW voorziet geen gevolgen voor de administratieve lasten voor het onderwijsveld.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, M. Bussemaker

Berichten over uw Buurt

Dienstverlening

Beleid & regelgeving

Contactgegevens overheden

Inhoudsopgave

Extra informatie

Geconsolideerde regelgeving

Publicaties referendum

Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, van 8 mei 2013, nr. IvhO/H3461957, houdende vaststelling van het onderwijscontroleprotocol voor de sectoren PO, VO en BVE in Caribisch Nederland (Regeling onderwijscontroleprotocol BES 2012)

Artikel 1. Vaststelling onderwijscontroleprotocol BES

Artikel 2. Inwerkingtreding

Artikel 3. Citeertitel

BIJLAGE

Onderwijscontroleprotocol

Inleiding 1 januari 2012

Inhoudsopgave

1 Algemene uitgangspunten

1.1 Algemeen

1.1.1 Doelstelling van het controleprotocol 1 januari 2012

1.1.2 Indeling van het controleprotocol 1 januari 2012

1.1.3 Accountantsproducten/Rapportering 1 januari 2012

1.2 Definities

1.2.1 Onderwijssectoren 1 januari 2012

1.2.2 Referentiekader 1 januari 2012

1.2.3 Minimale controle werkzaamheden 1 januari 2012

1.2.4 Rechtmatigheid 1 januari 2012

1.3 Procedures 1 januari 2012

1.4 Dossiervorming 1 januari 2012

1.5 Informatie/documentatie 1 januari 2012

2 Controle op de jaarstukken

2.1 Algemeen

2.1.1 Doelstelling controle op de jaarstukken 1 januari 2012

2.1.2 Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de jaarrekeningcontrole 1 januari 2012

2.1.3 Tolerantietabel 1 januari 2012

2.1.4 Omgaan met fouten (foutdefinities) 1 januari 2012

2.1.5 Algemeen referentiekader 1 januari 2012

2.1.6 Afhandelingcorrespondentie voorgaande jaren 1 januari 2012

2.1.7 Steunen op de werkzaamheden van een AK 1 januari 2011

2.2 Getrouwheid

2.2.1 Verslaggevingscriteria 1 januari 2012

2.2.2 Bezoldiging bestuurders 1 januari 2012

2.2.3 Jaarverslag 1 januari 2012

2.3 Financiële rechtmatigheid

2.3.1 Referentiekader 1 januari 2012

2.3.2 Geoormerkte aanvullende subsidies met een bestedingsverplichting 1 januari 2012

2.3.3 Personele lasten 1 januari 2012

2.3.4 Overige instellingslasten 1 januari 2012

2.4 Overige rechtmatigheid

2.4.1 Verklaring omtrent het gedrag PO, VO en BVE 1 januari 2012

2.5 Controleverklaringen inzake de jaarrekening

3 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens

3.1 Inleiding 1 januari 2012

3.2 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector PO

3.2.1 Algemeen 1 januari 2012

3.2.2 Onderzoek bekostigingsgegevens

3.2.2.1 Object van onderzoek 1 januari 2012

3.2.2.2 Omvang werkzaamheden van de instellingsaccountant 1 januari 2012

3.2.2.3 Minimale werkzaamheden 1 januari 2012

3.2.3 Assurance-rapport

3.3 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector VO

3.3.1 Algemeen 1 januari 2012

3.4 Onderzoeksprocedure bekostigingsgegevens sector BVE

3.4.1 Algemeen 1 januari 2012

3.4.2 Onderzoek bekostigingsgegevens

3.4.2.1 Object van onderzoek 1 januari 2012

3.4.2.2 Omvang werkzaamheden van de instellingsaccountant 1 januari 2012

3.4.2.3 Minimale werkzaamheden 1 januari 2012

3.4.3 Assurance-rapport

4 Onderwijslinks 1 januari 2012

BIJLAGE 1: KADER FINANCIËLE RECHTMATIGHEID ONDERWIJSWET- EN REGELGEVING BES 2012

BIJLAGE 2: OVERZICHT WET- EN REGELGEVING 2012 BES

Overzicht wet- en regelgeving sector PO 1 december 2012

Wetten

Besluiten

Regelingen

Overzicht wet- en regelgeving sector VO 1 december 2012

Wetten

Besluiten

Regelingen

Overzicht wet- en regelgeving sector BVE 1 december 2012