TOELICHTING
I. Algemeen
1. Doel en aanleiding
De wijzigingen in deze regeling dienen ter implementatie van de derde energierichtlijnen:
richtlijn 2009/72/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende
gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot intrekking
van Richtlijn 2003/54/EG (PbEU 2009, L 211) en richtlijn nr. 2009/73/EG van het Europees
Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende gemeenschappelijke regels voor de
interne markt voor gas en tot intrekking van Richtlijn 2003/55/EG (PbEU 2009, L 211).
Consumentenbelangen hebben in deze richtlijnen een centrale plaats. De derde energierichtlijnen
(hierna: richtlijnen) versterken de rechten van consumenten door eerdere bepalingen
aan te vullen en te verbijzonderen.
2. Wijzigingen in deze regeling
In de nieuwe bijlage bij de richtlijnen staat een aantal elementen opgesomd die in
een contract tussen een leverancier en een consument moeten worden vermeld. Deze elementen
kunnen ook worden opgenomen in de algemene voorwaarden die onderdeel uitmaken van
de leveringsovereenkomst. Nieuwe elementen daarin zijn of het toegestaan is het contract
kosteloos op te zeggen, een beschrijving van de toepasselijke vergoedingen en terugbetalingsregelingen
bij onnauwkeurige en te late facturering door de leverancier en informatie over consumentenrechten,
waaronder klachtenbehandeling. Deze elementen moeten ook kenbaar worden gemaakt door
middel van facturen of via de website van de leverancier. Indien er voor wordt gekozen
de elementen kenbaar te maken door middel van de factuur dan hoeft de informatie niet
per se op de factuur te worden vermeld. De informatie kan ook via een toelichting
op de factuur worden verstrekt.
De richtlijnen bepalen verder dat een wisseling van leverancier binnen drie weken
door de netbeheerder moet worden uitgevoerd. Op basis van de Informatiecode Elektriciteit
en Gas moet een netbeheerder een switch zo nodig binnen vijf werkdagen uitvoeren.
De netbeheerder moet hiervoor wel alle vereiste informatie van de leverancier hebben
ontvangen. De richtlijnen laten dus meer ruimte voor de netbeheerder dan de huidige
voorschriften op basis van de Informatiecode Elektriciteit en Gas. Omdat Nederlandse
netbeheerders al in staat zijn om zo nodig een switch binnen vijf werkdagen uit te
voeren en het niet wenselijk is dat netbeheerders hier in de toekomst meer tijd voor
nemen wordt de termijn van vijf dagen ook in deze regeling vastgelegd.
De richtlijnen bepalen ook dat de afnemer binnen zes weken recht heeft op de eindafrekening
bij een wisseling van leverancier. Deze verplichting wordt daarom ook opgenomen in
de Regeling afnemers en monitoring Elektriciteitswet 1998 en Gaswet.
3. Overgangsrecht
Deze regeling voorziet in uitgestelde inwerkingtreding tot 1 april 2013 van de nieuwe
voorwaarden die worden gesteld aan een contract tussen een leverancier en een consument.
Reden hiervoor is dat op die datum het zogenaamde ‘leveranciersmodel’ in werking treedt
en in dat kader de algemene voorwaarden voor de contracten tussen leveranciers en
consumenten worden aangepast. Bij het aanpassen van de algemene voorwaarden kan zodoende
rekening worden gehouden met de wijzigingen als gevolg van deze regeling.
4. Uitvoering toezicht en handhaving
De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft een uitvoerings- en handhavingstoets
gedaan. De conclusie van deze toets is dat de regeling uitvoerbaar en handhaafbaar
is. Ook heeft deze regeling geen personele consequenties voor de NMa.
5. Consultatie
Van 7 maart 2012 tot 5 april 2012 is een internetconsultatie gehouden voor de voorgestelde
wijziging in deze regeling. Hierop zijn reacties ontvangen van Energie Nederland,
Netbeheer Nederland en de Vrijhandelsorganisatie voor Elektriciteit en Gas (VOEG).
Deze consultatie heeft tot één aanpassing geleid en tevens tot enkele verduidelijkingen
van de toelichting. De aanpassing betreft een uitbreiding van het overgangsrecht.
Het overgangsartikel (artikel III) heeft nu niet meer alleen betrekking op de eis
dat in contracten wordt aangegeven of het toegestaan is kosteloos op te zeggen, maar
geldt nu ook voor de andere twee nieuwe eisen aan consumentencontracten, namelijk
een beschrijving van de toepasselijke vergoedingen en terugbetalingsregelingen bij
onnauwkeurige en te late facturering door de leverancier en informatie over consumentenrechten,
waaronder klachtenbehandeling. Door dit overgangsartikel hebben leveranciers tot 1 april
2013 de tijd om hun contracten en algemene voorwaarden aan te passen aan deze nieuwe
eisen. Voor een meer uitgebreide reactie op de consultatie wordt verwezen naar het
consultatierapport op www.internetconsultatie.nl.
6. Regeldruk
De wijzigingen in de regeling bevatten geen nieuwe informatieverplichtingen voor bedrijven
richting de overheid, zodat er geen sprake is van nieuwe administratieve lasten. Wel
zijn er wijzigingen waaruit inhoudelijke verplichtingen voortvloeien voor energiebedrijven.
Energieleveranciers en netbeheerders voldoen echter op dit moment in de praktijk al
grotendeels aan de nieuwe verplichtingen in deze regeling. Hieruit ontstaan dus niet
of nauwelijks inhoudelijke nalevingskosten. Zo wordt een switch door netbeheerders
nu al uitgevoerd binnen 5 werkdagen en voldoen de contracten tussen leveranciers en
consumenten al aan bijna alle nieuwe voorwaarden zoals genoemd in deze regeling. Een
nieuwe element waarvoor dit niet geldt betreft de voorwaarde om in contracten te vermelden
of het is toegestaan dit contract kosteloos op te zeggen. In de algemene voorwaarden
voor contracten voor bepaalde tijd is doorgaans al opgenomen dat kosten zijn verbonden
aan het opzeggen van de overeenkomst. In contracten voor onbepaalde tijd zijn hiervoor
doorgaans nog geen bepalingen opgenomen. Aangezien dit element dus nog niet is opgenomen
in alle bestaande contracten is in deze regeling een overgangsbepaling opgenomen die
regelt dat deze voorwaarde pas geldt vanaf 1 april 2013. Dit is het moment van inwerkingtreding
van het ‘leveranciersmodel’ waarbij nieuwe algemene voorwaarden voor de contracten
tussen leveranciers en consumenten gaan gelden. Deze overgangstermijn is opgenomen
om de regeldruk voor energiebedrijven te beperken. Kortom, energiebedrijven kunnen
door middel van enkele eenvoudige en eenmalige aanpassingen aan de algemene voorwaarden
voldoen aan de nieuwe verplichtingen in deze regeling. Het gaat hierbij slechts om
enkele tientallen bedrijven. De inhoudelijke nalevingskosten van deze regeling zijn
daarom verwaarloosbaar.
7. Vaste verandermomenten
De inwerkingtredingsbepaling wijkt deels af van het in het Kabinetsstandpunt inzake
Vaste Verandermomenten neergelegde uitgangspunt. Hetgeen voor dit deel gerechtvaardigd
is, nu het gaat om implementatie van Europese regelgeving (uitzonderingsgrond 4).
De Europese implementatietermijn biedt onvoldoende ruimte voor toepassing van de Vaste
Verandermomenten
II. Artikelsgewijs
Artikel I, onderdeel A
Dit onderdeel borgt dat de nieuwe elementen uit de bijlage van de richtlijnen straks
onderdeel uitmaken van de leveringsovereenkomst tussen een leverancier en een kleinverbruiker.
In alle overeenkomsten zal een bepaling worden opgenomen waaruit valt af te leiden
of het toegestaan is de overeenkomst kosteloos op te zeggen. Hierbij is het niet relevant
of het gaat om een overeenkomst voor bepaalde of onbepaalde duur. Uit artikel 95m,
achtste lid, van de Elektriciteitswet 1998 en artikel 52b, achtste lid van de Gaswet
volgt evenwel al dat leveranciers geen kosten in rekening mogen brengen voor contracten
voor onbepaalde duur. Voor contracten voor bepaalde duur is het wel mogelijk om bij
tussentijdse beëindiging van de overeenkomst de afnemer een redelijke vergoeding in
rekening te brengen.
Bij dit onderdeel moet tevens worden benadrukt dat leveranciers enkel de toepasselijke
vergoedingen en terugbetalingsregelingen bij onnauwkeurige en te late facturering
hoeven te vermelden. Wanneer de leverancier geen vaste vergoedingen of terugbetalingsregelingen
bij onnauwkeurige en te late facturering hanteert is het niet verplicht hierover iets
op te nemen in het contract.
Informatie over consumentenrechten, met inbegrip van informatie over klachtenbehandeling
wordt in ieder geval geacht te zijn gegeven indien de leverancier een duidelijke verwijzing
naar Consuwijzer opneemt en bovendien melding maakt van de wijze van klachtenbehandeling
door de leverancier zelf en de mogelijkheid van geschillenbeslechting via de Geschillencommissie
Energie en Water.
Artikel I, onderdeel B
Informatie over consumentenrechten moet niet alleen worden opgenomen in het contract,
maar een referentie hieraan moet ook worden opgenomen in de factuur of vindbaar zijn
op de website van de leverancier.
Artikel I, onderdeel C
Deze wijziging wordt toegelicht onder 2.
Artikel I, onderdeel D
De afnemer heeft binnen zes weken na het in kennis stellen van de leverancier door
de netbeheerder over de leverancierswissel recht op een eindafrekening van zijn oorspronkelijke
leverancier. De afnemer kan deze informatie opvragen bij zijn netbeheerder.
De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,
M.J.M. Verhagen.