Inkomstenbelasting. Kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning. Vervallen tijdklemmen in specifieke situaties

20 december 2012

Nr. BLKB2012/1977M

Belastingdienst/Landelijk Kantoor Belastingregio’s, Brieven en beleidsbesluiten

De staatssecretaris van Financiën heeft het volgende besloten.

In dit besluit wordt goedgekeurd dat de voorwaarde van 15 dan wel 20 jaar premiebetaling (tijdklemmen) die geldt voor het benutten van de vrijstellingen voor het voordeel uit een kapitaalverzekering eigen woning (KEW), een spaarrekening eigen woning (SEW) of een beleggingsrecht eigen woning (BEW) in specifieke situaties vervalt.

Voor het voordeel uit een KEW, SEW en BEW gelden twee vrijstellingen van inkomstenbelasting, een hoge en een lage vrijstelling. Eén van de voorwaarden voor de lage vrijstelling is dat een belastingplichtige ten minste 15 jaar jaarlijks premie heeft betaald voor de verzekering of een bedrag heeft ingelegd voor de spaarrekening of het beleggingsrecht. Na 20 jaar premiebetaling of inleg geldt de hoge vrijstelling. Als een KEW, SEW of BEW tot uitkering komt voordat deze termijnen zijn verstreken, is de belastingplichtige belasting verschuldigd over het rentebestanddeel in de uitkering. Voor de berekening van het rentebestanddeel wordt de uitkering verminderd met de in totaal betaalde premies of inleg. Er is dus geen inkomstenbelasting verschuldigd en er wordt geen vrijstelling benut als het bedrag van de betaalde premies of inleg hoger is dan de uitkering.

Een belastingplichtige, die zijn eigen woning verkoopt en verhuist naar een huurwoning, kan onder bepaalde voorwaarden gebruikmaken van de vrijstellingen ook al voldoet hij niet aan de voorwaarde van 15 dan wel 20 jaar premiebetaling.

Los van het fiscale gevolg, is het voor belastingplichtigen niet altijd gunstig om een KEW, SEW of BEW vervroegd te laten uitkeren. De kosten van een dergelijk product vallen veelal in het begin van de looptijd, waardoor de premies of de ingelegde bedragen pas aan het einde van de looptijd ten volle gaan renderen. Belastingplichtigen die in een moeilijke financiële situatie zitten, hebben echter vaak geen andere mogelijkheid dan afkoop. Dit zal met name spelen in situaties:

• van echtscheiding of beëindiging van fiscaal partnerschap;

• waarin de verkoopprijs van de vorige woning onvoldoende is om de desbetreffende eigenwoningschuld volledig af te lossen; of

• waarin de belastingplichtige gebruik maakt van een vorm van schuldhulpverlening.

In de brief van 19 november 2012 heeft de Minister voor Wonen en Rijksdienst toegezegd dat in een beleidsbesluit zal worden geregeld dat in deze specifieke gevallen de vrijval van beklemd KEW-, SEW- of BEW-kapitaal met toepassing van de vrijstelling mogelijk moet zijn. Ook heeft hij daarin meegedeeld dat aan de hand van de aan de Belastingdienst voorgelegde situaties in 2013 zal worden bezien of, en zo ja op welke wijze, dit beleidsbesluit zal worden omgezet in wetgeving.

Goedkeuring

Vooruitlopend op een structurele oplossing keur ik het volgende goed. Als in de hiervoor genoemde situaties de KEW, SEW, of BEW vervroegd geheel of gedeeltelijk tot uitkering komt en niet tenminste 15 dan wel 20 jaar jaarlijks premies zijn voldaan of een bedrag is ingelegd, kan de hoge vrijstelling toch van toepassing zijn.

Voorwaarden

Ik stel hierbij de voorwaarde dat de overige eisen die de Wet IB 2001 stelt aan de vrijstellingen van toepassing blijven. Dat wil zeggen dat de belastingplichtige tot het tijdstip van gehele of gedeeltelijke uitkering jaarlijks binnen de vereiste bandbreedte premie of inleg heeft betaald. Daarnaast moet met de afkoopsom de eigenwoningschuld zoveel mogelijk worden afgelost.

Procedure

De belastingplichtige die met een beroep op dit besluit zijn KEW, SEW of BEW tot uitkering wil laten komen, moet aan de verzekeraar, bank of beheerder aannemelijk maken dat hij zich in een van de in het besluit bedoelde situaties bevindt. Dit heeft tot gevolg dat de verzekeraar, bank of beheerder de afkoopsom renseigneert aan de Belastingdienst als een (mogelijk) onbelaste uitkering van een KEW, SEW of KEW.

In andere dan de in dit besluit genoemde situaties zal een belastingplichtige zich moeten wenden tot de Belastingdienst/Landelijk Kantoor Belastingregio’s, Brieven en Beleidsbesluiten. Ik zal dan beoordelen of in die situaties ook de in dit besluit genoemde tegemoetkoming kan worden verleend.

Inwerkingtreding

Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari 2013.

Dit besluit wordt in de Staatscourant gepubliceerd.

Den Haag, 20 december 2012

De staatssecretaris van Financiën, F.H.H. Weekers