Besluit van 18 mei 2004 tot vaststelling van de regio-indeling van gemeenten met betrekking tot taken in het kader van de Brandweerwet 1985 en de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (Besluit territoriale indeling brandweer- en GHOR-regio's)

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Op de voordracht van Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 11 september 2003, nr. EB/2003/78447, in overeenstemming met Onze Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport;

Gelet op artikel 3, eerste lid, van de Brandweerwet 1985;

De Raad van State gehoord (advies van 4 december 2003, nr. W04.03.0404/I);

Gezien het nader rapport van Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, uitgebracht in overeenstemming met Onze Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, van 12 mei 2004, nr. EB2003/88867;

Hebben goedgevonden en verstaan:

Artikel 1

De verdeling van gemeenten in regio's, bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Brandweerwet 1985, is overeenkomstig de verdeling in de bijlage bij dit besluit.

Artikel 2

Indien het bij koninklijke boodschap van 24 april 2003 ingediende voorstel van wet tot gemeentelijke herindeling van een deel van de Achterhoek, de Graafschap en de Liemers, Deventer en Bathmen (Kamerstukken 28 855), nadat het tot wet is verheven, in werking treedt, wordt de bijlage bij dit besluit als volgt gewijzigd:

a. Het gestelde onder «Noord- en Oost-Gelderland» wordt vervangen door: Aalten, Apeldoorn, Berkelland, Bronckhorst, Brummen, Deventer, Doetinchem, Elburg, Epe, Ermelo, Groenlo, Harderwijk, Lochem, Montferland, Nunspeet, Oldebroek, Oude IJsselstreek, Putten, Voorst, Winterswijk, Zutphen.

b. Het gestelde onder «Gelderland-Midden» wordt vervangen door: Arnhem, Barneveld, Doesburg, Duiven, Ede, Lingewaard, Nijkerk, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rijnwaarden, Rozendaal, Scherpenzeel, Wageningen, Westervoort, Zevenaar.

Artikel 3

Dit besluit wordt aangehaald als: Besluit territoriale indeling brandweer- en GHOR-regio's.

Artikel 4

Dit besluit treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip.

Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst.

histnoot

's-Gravenhage, 18 mei 2004

Beatrix

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

J. W. Remkes

Uitgegeven de achtste juni 2004

De Minister van Justitie,

J. P. H. Donner

Bijlage als bedoeld in artikel 1 van het Besluit territoriale indeling brandweer- en GHOR-regio's

– De aanduiding van iedere regio is met hoofdletters gedrukt.

– De regio's beslaan het grondgebied van de onder iedere regio genoemde gemeenten.

GRONINGEN

Appingedam

Bedum

Bellingwedde

Ten Boer

Delfzijl

Eemsmond

Groningen

Grootegast

Haren

Hoogezand-Sappemeer

Leek

Loppersum

De Marne

Marum

Menterwolde

Pekela

Reiderland

Scheemda

Slochteren

Stadskanaal

Veendam

Vlagtwedde

Winschoten

Winsum

Zuidhorn

FRYSLÂN

Achtkarspelen

Ameland

Boarnsterhim

Bolsward

Dantumadeel

Dongeradeel

Ferwerderadiel

Franekeradeel

Gaasterlân-Sleat

Harlingen

Heerenveen

Het Bildt

Kollumerland en Nieuwkruisland

Leeuwarden

Leeuwarderadeel

Lemsterland

Littenseradiel

Menaldumadeel

Nijefurd

Ooststellingwerf

Opsterland

Schiermonnikoog

Skarsterlân

Smallingerland

Sneek

Terschelling

Tytsjerksteradiel

Vlieland

Weststellingwerf

Wûnseradiel

Wymbritseradiel

DRENTHE

Aa en Hunze

Assen

Borger-Odoorn

Coevorden

Emmen

Hoogeveen

Meppel

Midden-Drenthe

Noordenveld

Tynaarlo

Westerveld

De Wolden

IJSSEL-VECHT

Dalfsen

Hardenberg

Hattem

Heerde

Kampen

Olst-Wijhe

Ommen

Raalte

Staphorst

Steenwijkerland

Zwartewaterland Zwolle

TWENTE

Almelo

Borne

Dinkelland

Enschede

Haaksbergen

Hellendoorn

Hengelo

Hof van Twente

Losser

Oldenzaal

Rijssen-Holten

Tubbergen

Twenterand

Wierden

NOORD- EN OOST-GELDERLAND

Aalten

Apeldoorn

Bathmen

Bergh

Borculo

Brummen

Deventer

Dinxperlo

Doetinchem

Eibergen

Elburg

Epe

Ermelo

Gendringen

Gorssel

Groenlo

Harderwijk

Hengelo

Hummelo en Keppel

Lichtenvoorde

Lochem

Neede

Nunspeet

Oldebroek

Putten

Ruurlo

Steenderen

Voorst

Vorden

Warnsveld

Wehl

Winterswijk

Wisch

Zelhem

Zutphen

GELDERLAND-MIDDEN

Angerlo

Arnhem

Barneveld

Didam

Doesburg

Duiven

Ede

Lingewaard

Nijkerk

Overbetuwe

Renkum

Rheden

Rijnwaarden

Rozendaal

Scherpenzeel

Wageningen

Westervoort

Zevenaar

GELDERLAND-ZUID

Beuningen

Buren

Culemborg

Druten

Geldermalsen

Groesbeek

Heumen

Lingewaal

Maasdriel

Millingen aan de Rijn

Mook en Middelaar

Neder-Betuwe

Neerijnen

Nijmegen

Tiel

Ubbergen

West Maas en Waal

Wijchen

Zaltbommel

UTRECHT

Abcoude

Amerongen

Amersfoort

Baarn

De Bilt

Breukelen

Bunnik

Bunschoten

Doorn

Driebergen-Rijsenburg

Eemnes

Houten

IJsselstein

Leersum

Leusden

Loenen

Lopik

Maarn

Maarssen

Montfoort

Nieuwegein

Oudewater

Renswoude

Rhenen

De Ronde Venen

Soest

Utrecht

Veenendaal

Vianen

Wijk bij Duurstede

Woerden

Woudenberg

Zeist

NOORD-HOLLAND-NOORD

Alkmaar

Andijk

Anna Paulowna

Bergen

Castricum

Den Helder

Drechterland

Enkhuizen Graft-De Rijp

Harenkarspel

Heerhugowaard

Heiloo

Hoorn

Langedijk

Medemblik

Niedorp

Noorder-Koggenland

Obdam

Opmeer

Schagen

Schermer

Stede

Broec

Texel

Venhuizen

Wervershoof

Wester-Koggenland

Wieringen

Wieringermeer

Wognum

Zijpe

ZAANSTREEK-WATERLAND

Beemster

Edam-Volendam

Landsmeer

Oostzaan

Purmerend

Waterland

Wormerland

Zaanstad

Zeevang

KENNEMERLAND

Bennebroek

Beverwijk

Bloemendaal

Haarlem

Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Heemskerk

Heemstede

Uitgeest

Velsen

Zandvoort

AMSTERDAM EN OMSTREKEN

Aalsmeer

Amstelveen

Amsterdam

Diemen

Haarlemmermeer

Ouder-Amstel

Uithoorn

GOOI EN VECHTSTREEK

Blaricum

Bussum

Hilversum

Huizen

Laren

Muiden

Naarden

Weesp

Wijdemeren

HAAGLANDEN

Delft

Den Haag

Leidschendam-Voorburg

Pijnacker-Nootdorp

Rijswijk

Midden-Delfland

Wassenaar

Westland

Zoetermeer

HOLLANDS-MIDDEN

Alkemade

Alphen aan den Rijn

Bergambacht

Bodegraven

Boskoop

Gouda

Hillegom

Jacobswoude

Katwijk

Leiden

Leiderdorp

Liemeer

Lisse

Moordrecht

Nederlek

Nieuwerkerk aan den IJssel

Nieuwkoop

Noordwijk

Noordwijkerhout

Oegstgeest

Ouderkerk

Reeuwijk

Rijnsburg

Rijnwoude

Sassenheim

Schoonhoven

Ter Aar

Valkenburg

Vlist

Voorhout

Voorschoten

Waddinxveen

Warmond

Zevenhuizen-Moerkapelle

Zoeterwoude

ROTTERDAM-RIJNMOND

Albrandswaard

Barendrecht

Bergschenhoek

Berkel en Rodenrijs

Bernisse

Bleiswijk

Brielle

Capelle aan den IJssel

Dirksland

Goedereede

Hellevoetsluis

Krimpen aan den IJssel

Maassluis

Middelharnis

Oostflakkee

Ridderkerk

Rotterdam

Rozenburg

Schiedam

Spijkenisse

Vlaardingen

Westvoorne

ZUID-HOLLAND-ZUID

Alblasserdam

Binnenmaas

Cromstrijen

Dordrecht

Giessenlanden

Gorinchem

Graafstroom

's-Gravendeel

Hardinxveld-Giessendam

Hendrik-Ido-Ambacht

Korendijk

Leerdam

Liesveld

Nieuw-Lekkerland

Oud-Beijerland

Papendrecht

Sliedrecht

Strijen

Zederik

Zwijndrecht

ZEELAND

Borsele

Goes

Hulst

Kapelle

Middelburg

Noord-Beveland

Reimerswaal

Schouwen-Duiveland

Sluis

Terneuzen

Tholen

Veere

Vlissingen

MIDDEN- EN WEST-BRABANT

Aalburg

Alphen-Chaam

Baarle-Nassau

Bergen op Zoom

Breda

Dongen

Drimmelen

Etten-Leur

Geertruidenberg

Gilze en Rijen

Goirle

Halderberge

Hilvarenbeek

Loon op Zand

Moerdijk

Oisterwijk

Oosterhout

Roosendaal

Rucphen

Steenbergen

Tilburg

Waalwijk

Werkendam

Woensdrecht

Woudrichem

Zundert

BRABANT-NOORD

Bernheze

Boekel

Boxmeer

Boxtel

Cuijk

Grave

Haaren

's-Hertogenbosch

Heusden

Landerd

Lith

Maasdonk

Mill en Sint Hubert

Oss

Schijndel

Sint Anthonis

Sint-Michielsgestel

Sint-Oedenrode

Uden

Veghel

Vught

BRABANT-ZUIDOOST

Asten

Bergeijk

Best

Bladel

Cranendonck

Deurne

Eersel

Eindhoven

Geldrop-Mierlo

Gemert-Bakel

Heeze-Leende

Helmond

Laarbeek

Nuenen, Gerwen en

Nederwetten

Oirschot

Reusel-De Mierden

Someren

Son en Breugel

Valkenswaard

Veldhoven

Waalre

LIMBURG-NOORD

Ambt

Montfort

Arcen en Velden

Beesel

Bergen

Echt-Susteren

Gennep

Haelen

Heel

Helden

Heythuysen

Horst aan de Maas

Hunsel

Kessel

Maasbracht

Maasbree

Meerlo-Wanssum

Meijel

Nederweert

Roerdalen

Roermond

Roggel en Neer

Sevenum

Swalmen

Thorn

Venlo

Venray

Weert

LIMBURG-ZUID

Beek

Brunssum

Eijsden

Gulpen-Wittem

Heerlen

Kerkrade

Landgraaf

Maastricht

Margraten

Meerssen

Nuth

Onderbanken

Schinnen

Simpelveld

Sittard-Geleen

Stein

Vaals

Valkenburg aan de Geul

Voerendaal

FLEVOLAND

Almere

Dronten

Lelystad

Noordoostpolder

Urk

Zeewolde

NOTA VAN TOELICHTING

1. Algemeen

De inrichting van congruent ingedeelde brandweer-, GHOR- en politieregio's is onderdeel van de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding1. In de memorie van toelichting en de parlementaire stukken over deze wet zijn de achtergronden van de congruente gebiedsindeling uitgebreid aan de orde gekomen.

Het proces om te komen tot een territoriaal congruente indeling van de brandweerregio's en de GHOR-regio's kan worden uitgesplitst in twee fasen. In de eerste fase stond de feitelijke inrichting van congruente regio's centraal. Van de provincies en de betrokken regio's is een gezamenlijke inspanning gevraagd om zelfstandig tot congruente gebiedsindelingen te komen. In deze eerste fase worden de bestaande regio's samengevoegd en worden waar nodig de grenzen van de regio's bijgesteld.

In de tweede fase wordt de territoriaal congruente gebiedsindeling wettelijk verankerd. Deze fase wordt enerzijds gerealiseerd door de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding, waarin een wijziging van de Brandweerwet 1985 en de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen is opgenomen. Op grond van deze gewijzigde wetten wordt de territoriale indeling van de brandweer- en GHOR-regio in een algemene maatregel van bestuur vastgelegd. Het onderhavige besluit strekt daartoe. De in de bijlage bij de Politiewet 1993 aangegeven regio-indeling gold daarbij als uitgangspunt.

2. Wettelijke verankering van de congruente territoriale gebiedsindeling

In de Brandweerwet 1985 en de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen is de congruente gebiedsindeling wettelijk voorgeschreven. De exacte gebiedsindeling wordt niet langer door de provincie (Gedeputeerde onderscheidenlijk Provinciale Staten) vastgesteld, maar wordt bij algemene maatregel van bestuur vastgesteld. De colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten die bij de algemene maatregel van bestuur zijn ingedeeld in een regio zijn verplicht om een gemeenschappelijke regeling aan te gaan voor de regionale brandweerzorg en rampenbestrijding en de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen.

Door de regio-indeling bij algemene maatregel van bestuur vast te stellen wordt het (meer) vrijblijvende karakter van de huidige wetgeving omgezet in een heldere verplichting tot congruentie. Wijziging daarin is slechts mogelijk op voordracht van de verantwoordelijke bewindspersonen en nadat de betrokken provincies daarover een advies hebben uitgebracht. Daarmee wordt voorkomen dat wijzigingen worden doorgevoerd die niet (volledig) door het belang van de rampenbestrijding worden gedekt. Op grond van het bepaalde in artikel VI, onderdeel A, van de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding geldt deze adviesverplichting niet ten aanzien van de eerste voordracht ter gelegenheid van de inwerkingtreding van genoemde wet. De provincies, gemeenten en regio's zijn bij de totstandkoming van het wetsvoorstel en de territoriaal congruente gebiedsindeling uitgebreid betrokken. De bijlage bij dit besluit bevat een beschrijving van de op dit moment reeds geldende situatie. Daarbij wordt het volgende aangetekend. In diverse regio's zijn fusies gaande, waaronder de brandweerregio's Midden-Brabant, Breda en Westelijk Noord-Brabant (dat wordt de regio Midden- en West-Brabant), de brandweerregio's Rivierenland en Nijmegen en omstreken (dat wordt de regio Gelderland Zuid) en de brandweerregio's Kop van Noord-Holland, Noord-Kennemerland en West-Friesland (dat wordt de regio Noord-Holland Noord). Feitelijk werken deze regio's reeds congruent, al zal niet overal op de datum van inwerkingtreding van dit besluit de dienaangaande gemeenschappelijke regeling van kracht zijn. De verwachting is dat dit nog dit jaar overal formeel zal zijn afgerond. Daarnaast zijn de regio's Zaanstreek-Waterland en Amsterdam en omstreken voor wat betreft de GHOR door de desbetreffende gemeenten ondergebracht onder één WGR-bestuur. De wet en het onderhavige besluit verzetten zich daar niet tegen. Een dergelijk samengevoegd bestuur neemt in die situatie wel de verplichtingen van twee regio's op zich. Dat betekent onder meer dat het desbetreffende GHOR-bestuur mee dient te werken aan de totstandkoming van de beheersplannen van beide brandweerregio's en ter uitwerking daarvan twee organisatieplannen dient vast te stellen.

3. Afwijkingen

Het principe van een congruente territoriale gebiedsindeling neemt niet weg dat in bepaalde gevallen daarvan moet kunnen worden afgeweken indien met die situatie het belang van de rampenbestrijding aantoonbaar beter is gewaarborgd en de bestuurlijke aansturing zowel in de voorbereidende als in de repressieve fase is gewaarborgd door middel van heldere interregionale en interprovinciale afspraken.

Artikel 3 van de Brandweerwet 1985 schrijft voor dat de verdeling van gemeenten in regio's voor de regionale Brandweer in beginsel gelijk is aan de verdeling van gemeenten in politieregio's, zoals opgenomen in de bijlage bij de Politiewet 1993. Op grond van het eveneens gewijzigde artikel 3 van de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, geldt de regio-indeling voor de regionale Brandweer eveneens voor de GHOR-regio's. Beide regio's kennen dan ook altijd een uniforme territoriale indeling.

De verdeling van gemeenten over regio's mag slechts afwijken van de politieregio-indeling, indien dat noodzakelijk is voor een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde uitvoering van de werkzaamheden ter voorbereiding en uitvoering van de rampenbestrijding. Aangezien de regio-indeling van gemeenten voor de brandweer en de GHOR steeds congruent dient te zijn, betekent dat een afwijkende indeling zowel voor de brandweer als de geneeskundige hulpverlening voordelen met zich mee dient te brengen. Mochten deze belangen op dit punt op enig moment tegengesteld aan elkaar zijn, dan prevaleert het algemeen belang van een congruente gebiedsindeling.

Thans is besloten om voor de indeling van enkele gemeenten een incongruentie ten opzichte van de politieregio-indeling toe te staan. Het betreft hier de gemeenten Deventer, Haarlemmermeer, Bathmen, Hattem, Heerde, Mook en Middelaar. Voor de gemeenten Deventer, Bathmen en Heerde wordt ernaar gestreefd congruentie op korte termijn alsnog te realiseren. Zodra over de ingangsdatum daarvan duidelijkheid ontstaat, zal dit besluit aan de nieuwe situatie worden aangepast. Voor de overige gemeenten is besloten om de besluitvorming of deze gemeenten alsnog congruent dienen te worden ingedeeld uit te stellen totdat de evaluatie van de huidige politieregio-indeling is afgerond. Het streven blijft om alle gemeenten op termijn congruent aan laatstgenoemde indeling te maken.

4. Toekomstige ontwikkelingen

De Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding bevat de noodzakelijke juridische randvoorwaarden om een territoriaal congruente regio-indeling te realiseren. Genoemde wet is op dit onderdeel het sluitstuk van een geruime tijd geleden gestart proces, waarin incongruenties zijn teruggedrongen.

De commissie tot onderzoek van de nieuwjaarsbrand ging echter verder in haar aanbevelingen. Deze commissie heeft aangegeven het wenselijk te achten dat nadat de regiogrenzen congruent zijn geworden, er vervolgstappen worden genomen. Zij adviseerde het proces van de regionalisering verder te doordenken op de bestuurlijke implicaties, waarbij uitdrukkelijk tegen elkaar moeten worden afgewogen vormen van verlengd lokaal bestuur en zelfstandige bestuurlijke inbedding zoals bij de politie (beheer regionaal en gezag lokaal). Het kabinet heeft de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) verzocht te adviseren over de bestuurlijke inbedding van de veiligheidsregio's. Gegeven de bevindingen van de Algemene Rekenkamer heeft het kabinet de ROB gevraagd hierbij ook de schaalgrootte van de regio's te betrekken. Het strategisch-bestuurlijke advies van de ROB dat op 3 maart 2003 is gepresenteerd (Veiligheid op niveau; een bestuurlijk perspectief op de toekomst van de veiligheidsregio's) heeft dan ook betrekking op deze vervolgstappen, nadat de territoriale congruentie zal zijn gerealiseerd. Het ingezette proces van territoriale congruentie is daarom volgens planning voortgezet.

In het advies neemt de ROB aan dat het huidige proces om te komen tot territoriale congruentie en de wettelijke verankering daarvan wordt gerealiseerd. De ROB ondersteunt deze ontwikkelingen en borduurt daarop voort. De ROB heeft een duidelijke voorkeur voor voortzetting van het huidige stelsel van gemeentelijke samenwerkingsverbanden, waarbij goed gekeken dient te worden naar de door de gemeenten verplicht aan de regio's over te dragen taken en bevoegdheden. Geconstateerd kan worden dat het advies van de ROB het realiseren van territoriale congruentie niet in de weg staat, sterker nog, de ROB neemt in zijn advies als uitgangspunt dat het in de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding neergelegde principe van congruentie tussen de veiligheidsregio's wordt voltooid.

Recentelijk is het kabinetsstandpunt naar aanleiding van het ROB-advies aan de Tweede Kamer aangeboden. Daarnaar wordt hier verwezen.

5. Financiële gevolgen

In de afgelopen jaren is de samenstelling van enkele regio's gewijzigd om tot een territoriaal congruente indeling te komen. De kosten hiervan zijn in beginsel voor rekening van die regio's gebleven, de congruente indeling levert immers schaalvoordelen op die de aanloopkosten teniet doen.

De aanloopkosten voor sommige regio's bleken echter dermate hoog dat het rijk in enkele regio's voor onevenredige frictiekosten een bijdrage heeft verstrekt. Dit besluit verankert het afgeronde proces tot territoriale congruentie en heeft geen zelfstandige financiële consequenties.

6. Inwerkingtreding

Het onderhavige besluit treedt gelijktijdig met de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding in werking. Dit tijdstip wordt bij koninklijk besluit bepaald.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

J. W. Remkes


XHistnoot

Het advies van de Raad van State wordt niet openbaar gemaakt op grond van artikel 25a, vijfde lid jo vierde lid, onder b van de Wet op de Raad van State, omdat het zonder meer instemmend luidt.

XNoot
1

Kamerstukken II 2002/03, 28 644.

Naar boven