Besluit van 29 oktober 2001, houdende wijziging van het Pachtnormenbesluit 1995 in verband met periodieke aanpassing normen 2001

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Op de voordracht van de Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij van 20 september 2001, No. TRCJZ/2001/13560, Directie Juridische Zaken;

Gelet op artikel 3 van de Pachtwet;

De Raad van State gehoord (advies van 18 oktober 2001, No. W11.01.0507/V);

Gezien het nader rapport van de Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij van 26 oktober 2001, No. TRCJZ/2001/14969, Directie Juridische Zaken;

Hebben goedgevonden en verstaan:

ARTIKEL I

Het Pachtnormenbesluit 19951 wordt als volgt gewijzigd:

A

Artikel 2 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het eerste tot en met vierde lid wordt de aanduiding «20%» telkens vervangen door: 15%.

2. In het eerste tot en met vierde lid wordt het bedrag «f. 120,-» telkens vervangen door: € 56,72 (f. 125,-).

3. In het eerste tot en met derde lid wordt het jaartal «1998» telkens vervangen door: 2001.

B

Artikel 3 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het eerste lid wordt het jaartal «1998» vervangen door: 2001.

2. De tabel in het vierde lid wordt vervangen door:

Aard van het bedrijfGrootte klasse in ha Doelmatigheid 
  zeer goedvoldoendeslecht
Veeteelt entot 15€ 385,71 (f. 850,-)€ 208,74 (f. 460,-)€ 58,99 (f. 130,-)
gemengde15 – 25€ 324,45 (f. 715,-)€ 181,51 (f. 400,-)€ 45,38 (f. 100,-)
bedrijven25 – 35€ 285,88 (f. 630,-)€ 156,55 (f. 345,-)€ 43,11 (f. 95,-)
 35 – 45€ 238,23 (f. 525,-)€ 145,21 (f. 320,-)€ 43,11 (f. 95,-)
     
Akkerbouw-tot 15€ 322,18 (f. 710,-)€ 188,32 (f. 415,-)€ 47,65 (f. 105,-)
bedrijven15 – 25€ 294,96 (f. 650,-)€ 165,63 (f. 365,-)€ 45,38 (f. 100,-)
 25 – 35€ 258,65 (f. 570,-)€ 147,48 (f. 325,-)€ 43,11 (f. 95,-)
 35 – 45€ 220,08 (f. 485,-)€ 111,18 (f. 245,-)€ 43,11 (f. 95,-)

C

In artikel 5, eerste lid, wordt het jaartal «1998» vervangen door: 2001.

D

In artikel 6 wordt het bedrag «f. 5,80-» vervangen door: € 3,02 (f. 6,65).

E

Bijlage I wordt vervangen door bijlage 1 bij dit besluit.

F

In bijlage II wordt het bedrag «f. 5,80» vervangen door: € 3,02 (f. 6,65).

ARTIKEL II

Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin het wordt geplaatst en werkt terug tot en met 31 oktober 2001.

ARTIKEL III

De in het Pachtnormenbesluit 1995 vermelde bedragen in guldens vervallen met ingang van 1 januari 2002, met inbegrip van de guldentekens en de haakjes.

Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst.

histnoot

's-Gravenhage, 29 oktober 2001

Beatrix

De Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij,

G. H. Faber

Uitgegeven de eerste november 2001

De Minister van Justitie,

A. H. Korthals

BIJLAGE 1 Bijlage I bij het Pachtnormenbesluit 1995

Tabel 1 Regionale normen in euro's per ha per jaar voor grasland, bouwland en fruitteeltgrond

Regio-nr.NaamNorm in euro's (guldens)
1.Bouwhoek en Hogeland, bestaande uit de gemeenten: (*)€ 576,30 (f. 1270,-)
 De Marne 
 Eemsmond  
 Loppersum  
   
 Dongeradeel 
 Ferwerderadiel  
 Franekeradeel  
 Harlingen 
 Het Bildt  
 Kollumerland en Nieuwkruisland 
 Leeuwarderadeel  
 Menaldumadeel 
   
2.Veenkoloniën en Oldambt, bestaande uit de gemeenten:€ 449,24 (f. 990,-)
 Appingedam  
 Delfzijl 
 Menterwolde  
 Reiderland  
 Scheemda 
 Slochteren  
 Winschoten  
   
 Bellingwedde 
 Hoogezand-Sappemeer  
 Pekela  
 Stadskanaal 
 Veendam  
 Vlagtwedde  
   
 Aa en Hunze 
 Assen  
 Borger-Odoorn  
 Emmen 
 Midden-Drenthe  
 Tynaarlo  
   
3a.Noordelijk weidegebied, met uitzondering van het weidegebied in Overijssel, bestaande uit de gemeenten:€ 528,65 (f. 1165,-)
 Bedum 
 Groningen  
 Haren  
 Ten Boer  
 Winsum 
 Zuidhorn  
   
 Grootegast  
 Marum  
 Leek 
   
 Boarnsterhim  
 Bolsward  
 Gaasterlân-Sleat 
 Leeuwarden  
 Lemsterland  
 Litterenseradiel 
 Nijefurd  
 Skarsterlân  
 Sneek 
 Wûnseradiel  
 Wymbritseradiel  
   
 Achtkarspelen 
 Dantumadeel  
 Heerenveen 
 Ooststellingwerf  
 Opsterland  
 Smallingerland 
 Tytsjerksteradiel  
 Weststellingwerf  
   
 Ameland 
 Schiermonnikoog  
 Terschelling  
 Vlieland 
   
 De Wolden  
 Meppel  
 Noordenveld 
 Westerveld  
   
3b.Weidegebied Overijssel, bestaande uit de gemeenten:€ 644,37 (f. 1420,-)
 Dalfsen  
 Kampen 
 Staphorst  
 Steenwijk  
 Zwartewaterland 
 Zwolle  
   
4a.Oostelijk veehouderijgebied, met uitzondering van het zuidelijk zandgebied in Drenthe en noordoost Overijssel, bestaande uit de gemeenten:€ 719,24 (f. 1585,-)
 Almelo  
 Borne  
 Denekamp  
 Enschede 
 Haaksbergen  
 Hellendoorn  
 Hengelo  
 Hof van Twente  
 Losser  
 Oldenzaal  
 Rijssen 
 Tubbergen  
 Vriezenveen  
 Wierden 
   
 Bathmen  
 Deventer  
 Olst  
 Raalte 
   
 Angerlo  
 Brummen  
 Doesburg  
 Hummelo en Keppel  
 Rheden  
 Steenderen  
 Voorst 
   
 Beuningen  
 Druten  
 Duiven  
 Groesbeek 
 Heumen  
 Millingen aan de Rijn  
 Rijnwaarden 
 Ubbergen  
 West Maal en Waal  
 Westervoort 
 Wijchen  
 Zevenaar  
   
 Aalten  
 Bergh  
 Borculo  
 Didam  
 Dinxperlo  
 Doetinchem 
 Eibergen  
 Gendringen  
 Gorssel  
 Groenlo 
 Hengelo  
 Lichtenvoorde  
 Lochem  
 Neede 
 Ruurlo  
 Vorden  
 Warnsveld  
 Wehl 
 Winterswijk  
 Wisch  
 Zelhem  
 Zutphen 
   
4b.Zuidelijk zandgebied in Drenthe, bestaande uit de gemeenten:€ 451,51 (f. 995,-)
 Coevorden  
 Hoogeveen 
   
4c.Zuidelijk zandgebied in noordoost Overijssel, bestaande uit de gemeenten:€ 596,72 (f. 1315,-)
 Hardenberg 
 Ommen  
   
5.Centraal veehouderijgebied, bestaande uit de gemeenten:€ 814,54 (f. 1795,-)
 Apeldoorn 
 Elburg  
 Epe  
 Hattem  
 Heerde 
 Oldebroek  
   
 Barneveld  
 Ede  
 Ermelo 
 Harderwijk  
 Nijkerk  
 Nunspeet  
 Putten 
 Scherpenzeel  
   
 Amerongen  
 Leusden 
 Maarn  
 Renswoude  
 Rhenen  
 Veenendaal 
 Woudenberg  
   
6.IJsselmeerpolders, bestaande uit de gemeenten:€ 807,73 (f. 1780,-)
 Noordoostpolder 
 Urk  
   
 Almere  
 Dronten  
 Lelystad 
 Zeewolde  
   
 Wieringen  
 Wieringermeer 
   
7a.Westelijk Holland, Noord-Holland, bestaande uit de gemeenten:€ 676,13 (f. 1490,-)
 Amsterdam  
 Haarlemmermeer  
   
 Aalsmeer  
 Amstelveen 
 Uithoorn  
   
 Anna Paulowna  
 Bergen  
 Den Helder  
 Texel  
 Zijpe  
   
 Andijk 
 Drechterland  
 Enkhuizen  
 Harenkarspel 
 Heerhugowaard  
 Hoorn  
 Langedijk  
 Medemblik 
 Niedorp  
 Noorder-Koggenland  
 Obdam  
 Opmeer 
 Schagen  
 Stede Broec  
 Venhuizen 
 Wervershoof  
 Wester-Koggenland  
 Wognum 
   
 Alkmaar  
 Bennebroek  
 Beverwijk 
 Bloemendaal  
 Castricum  
 Haarlem  
 Heemskerk 
 Heemstede  
 Heiloo  
 Limmen  
 Velsen 
 Zandvoort  
   
7b.Westelijk Holland, Zuid-Holland, bestaande uit de gemeenten:€ 973,36 (f. 2145,-)
 Albrandswaard  
 Barendrecht  
 Heerjansdam 
 Hendrik-Ido-Ambacht  
 Maassluis  
 Ridderkerk 
 Rotterdam  
 Rozenburg  
 Schiedam 
 Vlaardingen  
 Zwijndrecht  
   
 Alkemade 
 Jacobswoude  
 Leiden  
 Leiderdorp 
 Leidschendam  
 Liemeer  
 Ter Aar  
 Voorburg 
 Voorschoten  
 Warmond  
 Zoetermeer 
 Zoeterwoude  
   
 Boskoop  
 Rijnwoude  
   
 Hillegom  
 Katwijk 
 Lisse  
 Noordwijk  
 Noordwijkerhout 
 Oegstgeest  
 Rijnsburg  
 Sassenheim 
 Valkenburg  
 Voorhout  
 Wassenaar 
   
 Bergschenhoek  
 Berkel en Rodenrijs  
 Bleiswijk 
 Capelle aan den IJssel  
 De Lier  
 Delft 
 's-Gravenhage  
 's-Gravenzande  
 Maasland 
 Monster  
 Naaldwijk  
 Nieuwerkerk aan den IJssel 
 Nootdorp  
 Pijnacker  
 Rijswijk  
 Schipluiden 
 Waddinxveen  
 Wateringen  
 Zevenhuizen-Moerkapelle 
   
8.Waterland en Droogmakerijen, bestaande uit de gemeenten:€ 569,49 (f. 1255,-)
 Akersloot  
 Beemster 
 Edam-Volendam  
 Graft-De Rijp  
 Haarlemmerliede en Spaarnwoude  
 Landsmeer  
 Oostzaan  
 Purmerend 
 Schermer  
 Uitgeest  
 Waterland  
 Wormerland 
 Zaanstad  
 Zeevang  
   
9.Hollands/Utrechts weidegebied, bestaande uit de gemeenten:€ 719,24 (f. 1585,-)
 Abcoude  
 Breukelen  
 De Ronde Venen 
 IJsselstein  
 Loenen  
 Loosdrecht  
 Lopik 
 Montfoort  
 Nieuwegein  
 Oudewater  
 Woerden 
   
 Amersfoort  
 Baarn  
 Bunschoten  
 Eemnes 
 Soest  
   
 Blaricum  
 Bussum  
 Diemen  
 's-Graveland 
 Hilversum  
 Huizen  
 Laren  
 Muiden 
 Naarden  
 Nederhorst den Berg  
 Ouder-Amstel 
 Weesp  
   
 Alphen aan den Rijn  
 Bergambacht 
 Bodegraven  
 Gouda  
 Krimpen aan den IJssel 
 Moordrecht  
 Nederlek  
 Nieuwkoop  
 Ouderkerk 
 Reeuwijk  
 Schoonhoven  
 Vlist 
   
 Alblasserdam  
 Giessenlanden  
 Gorinchem 
 Graafstroom  
 Hardinxveld-Giessendam  
 Leerdam 
 Liesveld  
 Nieuw-Lekkerland  
 Papendrecht 
 Sliedrecht  
 Vianen  
 Zederik 
   
10.Rivierengebied, bestaande uit de gemeenten:€ 887,14 (f. 1955,-)
 Bemmel  
 Nijmegen  
   
 Arnhem 
 Buren  
 Culemborg  
 Dodewaard  
 Echteld 
 Geldermalsen  
 Kesteren  
 Lingewaal 
 Neerijnen  
 Overbetuwe  
 Renkum  
 Rozendaal 
 Tiel  
 Wageningen  
   
 Maasdriel 
 Zaltbommel  
   
 Bunnik  
 De Bilt  
 Doorn 
 Driebergen-Rijsenburg  
 Houten  
 Leersum 
 Wijk bij Duurstede  
 Zeist  
   
 Maarssen  
 Utrecht  
   
 Aalburg 
 's-Hertogenbosch  
 Heusden  
 Vught 
 Woudrichem  
   
11a.Zuidwestelijk akkerbouwgebied in Zeeland, bestaande uit de gemeenten:€ 623,95 (f. 1375,-)
 Noord-Beveland  
 Schouwen-Duiveland  
 Tholen 
   
 Borsele  
 Goes  
 Kapelle  
 Middelburg 
 Reimerswaal  
 Veere  
 Vlissingen  
   
 Axel 
 Hontenisse  
 Hulst  
 Oostburg  
 Sas van Gent 
 Sluis-Aardenburg  
 Terneuzen 
   
11b.Zuidwestelijk akkerbouwgebied in Zuid-Holland en Noord-Brabant, bestaande uit de gemeenten:€ 755,54 (f. 1665,-)
 Bernisse  
 Binnenmaas  
 Brielle  
 Cromstrijen 
 Dordrecht  
 's-Gravendeel  
 Hellevoetsluis 
 Korendijk  
 Oud-Beijerland  
 Spijkenisse 
 Strijen  
 Westvoorne  
   
 Dirksland 
 Goedereede  
 Middelharnis  
 Oostflakkee 
   
 Moerdijk  
 Steenbergen  
 Werkendam 
   
12.Zuidwest Brabant, bestaande uit de gemeenten:€ 769,16 (f. 1695,-)
 Bergen op Zoom  
 Etten-Leur 
 Halderberge  
 Roosendaal  
 Rucphen 
 Woensdrecht  
   
 Breda  
 Zundert 
   
13a.Zuidelijk veehouderijgebied, met uitzondering van Noord-Limburg, bestaande uit de gemeenten:€ 864,45 (f. 1905,-)
 Drimmelen  
 Geertruidenberg  
 Oosterhout  
 Waalwijk  
   
 Alphen-Chaam 
 Baarle-Nassau  
 Bergeijk  
 Bladel  
 Eersel 
 Goirle  
 Hilvarenbeek  
 Reusel-De Mierden 
   
 Best  
 Boxtel  
 Dongen  
 Eindhoven 
 Geldrop  
 Gilze en Rijen  
 Haaren 
 Heeze-Leende  
 Loon op Zand  
 Oirschot 
 Oisterwijk  
 Sint-Michielsgestel  
 Tilburg 
 Valkenswaard  
 Veldhoven  
 Waalre 
   
 Boxmeer  
 Cuijk  
 Grave  
 Landerd 
 Lith  
 Mill en Sint Hubert  
 Oss  
 Ravenstein 
 St. Anthonis  
   
 Asten  
 Bernheze  
 Boekel 
 Cranendonck  
 Deurne  
 Gemert-Bakel  
 Helmond 
 Laarbeek  
 Maasdonk  
 Mierlo  
 Nuenen, Gerwen en Nederwetten  
 Schijndel  
 Sint-Oedenrode  
 Someren 
 Son en Breugel  
 Uden  
 Veghel 
   
13b.Noord-Limburg, bestaande uit de gemeenten:€ 608,07 (f. 1340,-)
 Ambt Montfort  
 Arcen en Velden 
 Beesel  
 Bergen  
 Echt  
 Gennep 
 Haelen  
 Heel  
 Helden  
 Heythuysen 
 Horst aan de Maas  
 Hunsel  
 Kessel  
 Maasbracht  
 Maasbree 
 Meerlo-Wanssum  
 Meijel  
 Mook en Middelaar 
 Nederweert  
 Roerdalen  
 Roermond  
 Roggel en Neer  
 Sevenum  
 Swalmen  
 Thorn  
 Venlo 
 Venray  
 Weert  
   
14.Zuid-Limburg, bestaande uit de gemeenten:€ 748,74 (f. 1650,-)
 Beek  
 Brunssum 
 Eijsden  
 Gulpen-Wittem  
 Heerlen  
 Kerkrade 
 Landgraaf  
 Maastricht  
 Margraten  
 Meerssen 
 Nuth  
 Onderbanken  
 Schinnen  
 Simpelveld 
 Sittard-Geleen  
 Stein  
 Susteren  
 Vaals 
 Valkenburg aan de Geul  
 Voerendaal 

(*) Als grondgebied van de gemeenten wordt aangemerkt het grondgebied, zoals begrensd op 1 januari 2001.

Tabel 2 Regionale norm in euro's per hectare per jaar voor tuinland

Regio-nr.NaamNorm in euro's (guldens)
I.Westelijk Holland, bestaande uit de regio's genoemd onder nummer 7a en 7b in tabel 1€ 2738,56 (f. 6035,-)
   
II.Zuidwest Brabant en Zuidelijk veehouderijgebied, bestaande uit de regio's genoemd onder nummer 12, 13a en 13b in tabel 1€ 1270,58 (f. 2800,-)
   
III.Overig Nederland, bestaande uit de regio's genoemd onder nummer 1, 2, 3a, 3b, 4a, 4b, 4c, 5, 6, 8, 9, 10, 11a, 11b en 14 in tabel 1€ 1266,05 (f. 2790,-)

NOTA VAN TOELICHTING

Paragraaf 1: Inleiding

Sinds begin jaren '90 hebben opeenvolgende kabinetten zich op het standpunt gesteld dat een meer marktconforme benadering van de pacht noodzakelijk is om het instituut pacht voor de landbouw te behouden. Tegen die achtergrond is voor de pachtnormen voor los land het beleid ingezet om op termijn – gestreefd werd naar het jaar 2001 – stapsgewijs een netto rendement voor de verpachter te bereiken van 2% van de vrije verkeerswaarde (exclusief eigenaarslasten) van onverpachte grond. In dit proces zijn inmiddels drie stappen gezet: de wijziging van het Pachtnormenbesluit 1977 in 1992, de vaststelling van het Pachtnormenbesluit 1995 en de wijziging daarvan in 1998. Het systeem bestaat hieruit dat de bestaande pachtprijzen van rechtswege met een bepaald percentage worden verhoogd (of verlaagd), waarbij een maximumbedrag per hectare en regionale normen extreme verhogingen moeten voorkomen.

Tijdens het overleg met de Tweede Kamer der Staten-Generaal op 3 september 1998 over de wijziging van het Pachtnormenbesluit (Kamerstukken II, 1998/99, 26 200 XIV, nr. 28) werd geconstateerd dat de steeds stijgende grondprijzen de realisering van het ingezette beleid voor de pachtprijzen voor los land onder druk zetten. Dit beleidstekort vormde één van de redenen om in het voorjaar van 1999 een extern adviescollege in te stellen om advies uit te brengen over het pachtbeleid: de Commissie Pachtbeleid. De commissie kreeg de opdracht om de werking van de huidige Pachtwet te evalueren en om een toekomstvisie voor de pacht te ontwikkelen.

De commissie heeft haar advies, getiteld «Ruimte voor pacht», op 26 januari 2000 aangeboden. De commissie concludeerde dat de doelstellingen van de Pachtwet, zoals deze nu zijn geformuleerd, niet meer actueel zijn en dat de doelstellingen van de wijziging van de Pachtwet in 1995 maar ten dele zijn gerealiseerd. Als de huidige Pachtwet blijft gelden, zal naar de verwachting van de commissie de reguliere pacht – en de daarmee gepaard gaande bescherming van de pachter – nog verder afnemen en marginaliseren.

Het kabinet heeft op 11 september 2001 zijn standpunt ten aanzien van het advies van de Commissie Pachtbeleid vastgesteld (kamerstukken II 2000–2001, 27 924, nr. 1). Het traject tot de inwerkingtreding van nieuwe wetgeving naar aanleiding van het advies zal naar verwachting enige jaren in beslag nemen. Vooralsnog zijn regels voor het vaststellen van de pachtprijzen voor reguliere pacht nodig. In afwachting van de nieuwe wetgeving is een tijdelijke nieuwe systematiek voor de berekening van pachtnormen voorbarig. De huidige wijziging van het Pachtnormenbesluit bevat daarom geen wijzigingen in de systematiek van de berekening van de pachtnormen, maar wel in de hoogte van de diverse pachtnormen. Een beschrijving daarvan wordt hieronder gegeven.

De beoogde datum van inwerkingtreding van het onderhavige besluit is 31 oktober 2001. Met het oog op de invoering van de euro op 1 januari 2002 worden de in het besluit en in de bijlagen voorkomende bedragen in euro's vermeld met daarachter tussen haakjes de bedragen in guldens. Daarbij zijn de bedragen in guldens technisch omgezet en derhalve niet afgerond op bedragen in hele euro's.

Paragraaf 2: Los land

Zoals hierboven is aangegeven, geldt voor de pachtprijzen voor los land sinds begin jaren '90 als beleidsdoel de gefaseerde realisering van een netto rendement voor de verpachter van 2% van de vrije verkeerswaarde van onverpachte grond.

Bij de wijziging van het Pachtnormenbesluit in 1998 is een grotere verhoging van de pachtprijzen doorgevoerd dan bij de voorgaande wijziging van de pachtnormen (20% tegen 15% in 1995) omdat het verschil tussen de toen geldende pachtprijzen en de 2% van de vrije verkeerswaarde groter was geworden door de stijging van de grondprijzen.

Uit voornoemd advies van de Commissie Pachtbeleid en uit de meest recente cijfers blijkt dat de trend van de sterk stijgende grondprijzen en de daarbij achterblijvende pachtprijzen doorzet. Op grond van artikel 3 van de Pachtwet dient bij het vaststellen van de pachtnormen een evenwicht te worden nagestreefd tussen de belangen van de pachter en die van de verpachter. Van een dergelijk evenwicht zou in de meeste regio's geen sprake zijn als de pachtprijzen volgens plan thans verhoogd zouden worden tot het niveau van 2% van de thans geldende vrije verkeerswaarde. Bij de huidige wijziging is dan ook gekozen voor een verhoging die voor zowel pachter als verpachter redelijk is en die in de lijn der verwachting ligt, gelet op de ontwikkeling van de grond- en pachtprijzen in de afgelopen jaren.

De tussen partijen op 30 oktober 2001 geldende pachtprijs voor los land (land zonder woningen of andere opstallen) wordt van rechtswege verhoogd met 15% met een maximum van € 56,72 (f. 125,-) per hectare (artikel 2, eerste lid). Hiermee kan een verdere verbetering van het rendement van de verpachter worden gerealiseerd zonder dat, onder druk van blijvend stijgende grondprijzen, de bescherming van de pachter te zeer wordt aangetast.

In Bijlage I bij het besluit zijn, op dezelfde wijze als bij de aanpassing van het Pachtnormenbesluit in 1998, de regionale pachtnormen voor 2001 berekend aan de hand van de prijzen van de landbouwgrondtransacties van de laatste drie jaren (juli 1997 tot en met juni 2000). De gemeentelijke herindelingen, samenvoegingen en naamswijzigingen die sinds de inwerkingtreding van de wijziging van het Pachtnormenbesluit op 31 oktober 1998 hebben plaatsgevonden, zijn bij de regio-indeling verwerkt.

De onderhavige verhoging van de pachtnormen zal leiden tot extra ontvangsten voor de rijksoverheid in de vorm van extra pachtopbrengsten voor Domeingronden. De extra inkomsten worden thans geraamd op € 2 722 681,20 (f. 6 miljoen) per jaar vanaf het jaar 2002.

Paragraaf 3: Agrarische bedrijfsgebouwen

In de toelichting bij de wijziging van het Pachtnormenbesluit in 1998 werd aangegeven dat gestreefd werd naar invoering van een nieuwe systematiek voor de berekening van de pachtprijzen, gebaseerd op de Wet waardering onroerende zaken (WOZ), bij de eerstvolgende wijziging van het Pachtnormenbesluit. Van de invoering van een nieuwe systematiek is thans echter afgezien in afwachting van de inwerkingtreding van nieuwe pachtwetgeving. Derhalve is bij de bepaling van de hoogte van de pachtprijs voor agrarische bedrijfsgebouwen, net als bij de vorige wijziging van het Pachtnormenbesluit, aangesloten bij de stijging van de huur voor gebouwen zoals vastgesteld in de Huurwet.

De op 30 oktober 2001 geldende pachtprijs wordt bij gelijkblijvende doelmatigheid van rechtswege verhoogd met 16,5% (artikel 3, eerste lid). Dit percentage is opgebouwd uit de stijgingen van de huur voor gebouwen over 1999, 2000 en 2001 – jaarlijks 5,5%. In situaties waarin de doelmatigheid van een gebouw steeds slechter wordt, kan de grondkamer op verzoek van één der partijen de hoogst toelaatbare pachtprijs vaststellen (artikel 3, tweede lid). De verhoging kan dan minder dan 16,5% zijn. De maxima voor de verschillende doelmatigheidsklassen, zoals vermeld in de tabel van artikel 3, zijn aan de verhoging met 16,5% aangepast.

Paragraaf 4: Agrarische woningen

Ook voor de bepaling van de hoogst toelaatbare pachtprijzen voor agrarische bedrijfswoningen (artikel 6) geldt dat vastgehouden is aan de bestaande systematiek, namelijk het agrarische puntenstelsel. Het bedrag dat per punt per maand wordt berekend, is verhoogd met € 0,39 (f. 0,85) tot € 3,02 (f. 6,65). Met deze verhoging is het advies gevolgd dat de Commissie van advies voor het grond- en pachtprijspeil bij de invoering van het puntenstelsel in 1995 heeft gegeven voor de wijziging van de pachtnorm in 2001, namelijk een verhoging van het bedrag per punt na aanpassing van het Pachtnormenbesluit in 1998 met f 0,75 waarbij koopkrachtcorrectie dient plaats te vinden (6 jaar, prijspeil 1995).

Paragraaf 5: Reacties pachters- en verpachtersorganisaties

In april 2001 zijn de diverse pachters- en verpachtersorganisaties op ambtelijk niveau schriftelijk geraadpleegd over de door te voeren wijzigingen in het Pachtnormenbesluit 1995. Opgemerkt wordt dat het oorspronkelijke voorstel voor de pachtnorm voor los land een verhoging behelsde van de geldende pachtprijzen met 25%. De ontvangen reacties en nadien het overleg met de Tweede Kamer der Staten-Generaal (zie paragraaf 6) hebben geleid tot verlaging van het percentage tot 15%. Hierop wordt in het onderstaande nader ingegaan.

De reacties van de organisaties luiden – samengevat – als volgt.

Van de voorgestelde verhoging van de pachtprijzen voor los land dient naar de mening van LTO-Nederland en de Bond van Landpachters en Eigen-grondgebruikers in Nederland (hierna: BLHB) te worden afgezien. LTO-Nederland benadrukt dat de grondprijzen sinds 1998 sterk zijn gestegen, welke stijging geen enkel verband houdt met de agrarische opbrengstwaarde van de grond. Hierdoor staan de pachtprijzen niet meer in een redelijke verhouding tot de bedrijfsuitkomsten, zoals in artikel 3, tweede lid, van de Pachtwet is bedoeld. Zowel LTO-Nederland als de BLHB wijzen op de daling van het gezinsinkomen van akkerbouw- en melkveebedrijven. Tevens hebben beide organisaties grote twijfels bij de daling van de gemiddelde pachtprijs in 1999, welke daling als motief is gebruikt voor de extra verhoging van 25%.

De Federatie Particulier Grondbezit wijst erop dat de prijzen van landbouwgrond in de afgelopen drie jaar met meer dan 50% zijn gestegen, terwijl de pachtnormen voor los land volgens het voorgelegde ontwerpbesluit slechts met 25% mogen stijgen. Daarbij komt dat de verhoging in het ontwerp is gemaximeerd op f 150,– per hectare. Het is in de visie van de Federatie onjuist dat het rendement in de meeste gevallen twee maal wordt beperkt. De Federatie stelt voor om het maximumbedrag te schrappen.

Verder wordt, zo stelt de Federatie, ten onrechte geen aandacht besteed aan de gestegen eigenaarslasten die het netto rendement drukken. Voorstel van de Federatie is om de mogelijkheid te openen om landinrichtingsrente en beheerslasten maximaal 50% door te berekenen aan de pachter zonder te maximeren met f 50,– per hectare zoals thans het geval is bij landinrichtingsrente.

Zowel LTO-Nederland als de BLHB vinden een verhoging van de pachtprijs voor bedrijfsgebouwen met 16,5% niet gerechtvaardigd gezien de toenemende ouderdom en ondoelmatigheid van de gebouwen. Naar de mening van de Federatie Particulier Grondbezit is het voorstel tot verhoging van de pachtnorm voor gebouwen met 16,5% acceptabel.

De verhoging van het bedrag per punt per maand voor agrarische woningen is wat LTO-Nederland betreft aanvaardbaar. De Federatie Particulier Grondbezit stelt dat het verschil tussen de puntwaarde voor verpachte woningen en de VROM-puntwaarde voor burgerhuurwoningen met de voorgestelde verhoging ten onrechte niet wordt overbrugd, hetgeen niet aanvaardbaar is.

De reacties van de organisaties op de voorgestelde wijziging van de pachtnormen voor bedrijfsgebouwen en woningen hebben geen aanleiding gegeven tot aanpassing van de voorstellen.

Ten aanzien van de zorgen van LTO-Nederland en de BLHB over de toenemende ouderdom en ondoelmatigheid van bedrijfsgebouwen is van belang dat, zoals eerder is aangegeven, de verhoging met 16,5% geldt bij een gelijkblijvende doelmatigheid van het betreffende gebouw. Indien sprake is van een verslechterende doelmatigheid, kan via de procedure van artikel 3, tweede lid, een beroep op de grondkamer worden gedaan. De verhoging kan dan lager uitkomen dan 16,5%.

Met betrekking tot de verhoging van de pachtnorm voor agrarische woningen wordt benadrukt dat het advies van de Commissie van advies voor het grond- en pachtprijspeil uit 1994 pas voor het jaar 2004 voorziet in een overbrugging van het verschil tussen de puntwaarde voor verpachte woningen en de VROM-puntwaarde voor burgerhuurwoningen.

De opmerkingen van de Federatie Particulier Grondbezit ten aanzien van de eigenaarslasten geven geen aanleiding tot aanpassing van de voorstellen. De landinrichtingsrente lijkt in de afgelopen jaren min of meer constant gebleven. Ten aanzien van de beheerslasten wordt benadrukt dat er bij de vaststelling van het Pachtnormenbesluit 1995 op advies van de Commissie van het grond- en pachtprijspeil bewust voor gekozen is om deze lasten niet in het besluit te regelen. Er is geen aanleiding om thans anders te beslissen.

Voor wat betreft los land zijn, naar aanleiding van de twijfels die LTO-Nederland en de BLHB hadden geuit over de dalende prijzen van reguliere pacht in 1999, de onderliggende cijfers nader bestudeerd, waaruit werd geconcludeerd dat de betrouwbaarheid daarvan te wensen over liet. Daarom is het Landbouw-Economisch Instituut alsnog gevraagd recente cijfers te verstrekken uit het Bedrijveninformatienet. Deze cijfers laten een sinds 1995 gestaag stijgende pachtprijs voor reguliere pacht zien, ook in 1999/20001.

De grondprijzen zijn in de periode 1995–2000 met 61% gestegen van landelijk gemiddeld f 44 000,- per hectare tot f 71 000,- per hectare.2

Ingeval de pachtprijzen volgens het in 1995 ingezette beleid in 2001 verhoogd zouden worden tot het niveau van 2% van de thans geldende vrije verkeerswaarde, zou daaruit een landelijk gemiddelde pachtprijs voortvloeien van f 1260,- per hectare (een gemiddelde stijging van circa 70%). Vanuit deze zogenaamde «2%-norm» is bij verpachters een reële verwachting ontstaan dat in de huidige pachtprijsstijging de geconstateerde grondprijsstijging in financieel rendement zichtbaar wordt. Echter, een stijging van de pachtprijs met circa 70% kan in het licht van artikel 3, tweede lid, van de Pachtwet niet als redelijk worden beschouwd. Dit geldt des te meer wanneer de inkomensontwikkelingen in de landbouw in ogenschouw worden genomen. De bedrijfsresultaten op akkerbouwbedrijven zijn de laatste twee jaar sterk gedaald. Een negatieve of sterk onder druk staande inkomensontwikkeling op melkveehouderijen wordt echter niet bevestigd1.

In de gemaakte afweging is tevens van belang dat pachters mochten verwachten dat de huidige pachtprijsstijging rond de 15% zou uitkomen. Dit percentage is zeker in lijn met de in 1995 daarover gemaakte afspraken. Verder wordt in dit kader benadrukt dat de begrenzing in de vorm van een maximumbedrag alsmede de regionale pachtnormen bedoeld zijn om ongewenste pachtprijsontwikkelingen tegen te gaan.

Dit alles overwegende is een verhoging met 15% met een maximum van € 56,72 (f. 125,-) in het licht van artikel 3, tweede lid, van de Pachtwet als evenwichtig te beschouwen.

Paragraaf 6: Overleg met de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Over het ontwerpbesluit heeft overleg met de Tweede Kamer der Staten-Generaal plaatsgevonden. De Kamer heeft op 2 oktober 2001 een motie aangenomen (kamerstukken II 2000–2001, 27 924, nr. 2) waarin de regering werd verzocht de pachtnorm voor los land niet met 20% met een maximum van f 150,- te verhogen, maar met 15% met een maximum van f 125,-, en hiertoe het Pachtnormenbesluit 1995 te wijzigen. De Kamer meende dat in de afweging van de belangen van verpachters en pachters het voorstel van de regering te weinig recht deed aan het belang van de pachter. Daarbij nam de Kamer in haar overweging mee dat de inkomensontwikkelingen in de agrarische sector achterblijven bij de stijging van de grondprijzen en daarmee ook bij de vermogens van verpachters en dat de stijging van de pachtnormen mede moet worden bezien in het licht van behoud en ontwikkeling van de leefbaarheid van het platteland.

Op grond van de reacties van de pachters- en verpachtersorganisaties en de uitkomsten van het overleg met de Tweede Kamer der Staten-Generaal wordt de tussen partijen op 30 oktober 2001 geldende pachtprijs voor los land van rechtswege verhoogd met 15% met een maximum van € 56,72 (f. 125,-) per hectare.

De Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij,

G. H. Faber


XNoot
1

Stb. 1995, 515, gewijzigd bij Besluit van 22 oktober 1998 (Stb. 607).

XHistnoot

Het advies van de Raad van State is openbaar gemaakt door terinzagelegging bij het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij.

Tevens zal het advies met de daarbij ter inzage gelegde stukken worden opgenomen in het bijvoegsel bij de Staatscourant van 11 december 2001, nr. 240.

XNoot
1

1995/1996: f 575,-; 1996/1997: f 615,-; 1997/1998: f 662,-; 1998/1999: f 667,-; 1999/2000: f 744,– (guldens per hectare gemiddeld voor heel Nederland).

XNoot
2

f. 44 413,- in 1995/1996; f 46 935,- in 1996/1997; f 53 638,- in 1997/1998; f 64 222,- in 1998/1999 en f 71 176,- in 1999/2000 (guldens per hectare in heel Nederland).

XNoot
1

f 69 900,- in 1995/1996; f 40 100,- in 1996/1997; f 72 800,- in 1997/1998; f 89 400,– in 1998/1999; f 26 800,- in 1999/2000 en f 21 000,- in 2000/2001 (prognose) voor akkerbouwbedrijven in Nederland. f 47 000,- in 1995/1996; f 34 700,- in 1996/1997; f 61 700,- in 1997/1998; f 51 100,- in 1998/1999, f 45 000,- in 1999/2000 en f 52 000,- in 2000/2001 (prognose) voor melkveehouderijbedrijven in Nederland (bron: Bedrijveninformatienet van het Landbouw-Economisch Instituut).

Naar boven