Besluit van 22 oktober 1998, houdende wijziging van het Pachtnormenbesluit 1995

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Op de voordracht van Onze Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij van 24 september 1998, No. J. 988587, Directie Juridische Zaken;

Gelet op artikel 3 van de Pachtwet;

De Raad van State gehoord (advies van 15 oktober 1998);

Gezien het nader rapport van Onze Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij van 21 oktober 1998, No. J. 987825, Directie Juridische Zaken;

Hebben goedgevonden en verstaan:

ARTIKEL I

Het Pachtnormenbesluit 19951 wordt als volgt gewijzigd:

A

Artikel 2 wordt als volgt gewijzigd:

1. In de onderscheiden leden wordt de aanduiding «15%» telkens vervangen door «20%» en wordt het bedrag «f 85,–» telkens vervangen door «f 120,–».

2. In het eerste lid wordt de zinsnede «De tussen partijen vastgestelde pachtprijzen» vervangen door: De tussen partijen op 30 oktober 1998 geldende pachtprijzen.

3. In het tweede lid wordt de zinsnede «de tussen partijen geldende pachtprijs» vervangen door: de tussen partijen op 30 oktober 1998 geldende pachtprijs.

4. In het derde lid wordt de zinsnede «de normen die golden op het moment voor het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit» vervangen door: de normen die golden op 30 oktober 1998.

B

Artikel 3 wordt als volgt gewijzigd:

1. Het eerste lid komt als volgt te luiden:

  • 1. De tussen partijen op 30 oktober 1998 geldende pachtprijzen voor bedrijfsgebouwen van akkerbouw- en veeteeltbedrijven en gemengde bedrijven worden met 16,5% verhoogd bij gelijkblijvende doelmatigheid.

2. De tabel wordt vervangen door:

Aard van het bedrijfGrootte klasse in haDoelmatigheid
zeer goedvoldoendeslecht
Veeteelt en gemengde bedrijventot 15730395110
 15–2561534585
 25–3554029580
 35–4545027580
     
Akkerbouwbedrijventot 1561035590
 15–2556031585
 25–3549028080
 35–4541521080

C

In artikel 5, eerste lid, wordt de zinsnede «de normen die golden op het moment voor het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit» vervangen door: de normen die golden op 30 oktober 1998.

D

In artikel 6 wordt het bedrag «f 5,–» vervangen door: f 5,80.

E

Bijlage I wordt vervangen door bijlage 1 bij dit besluit.

F

In bijlage II wordt het bedrag «f 5,–» vervangen door: f 5,80.

ARTIKEL II

Dit besluit treedt in werking met ingang van 31 oktober 1998.

Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst.

histnoot

's-Gravenhage, 22 oktober 1998

Beatrix

De Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij,

G. H. Faber

Uitgegeven de zevenentwintigste oktober 1998

De Minister van Justitie,

A. H. Korthals

BIJLAGE 1 BIJLAGE I BIJ HET PACHTNORMENBESLUIT 1995

Tabel 1 Regionale normen in guldens per ha per jaar voor grasland, bouwland en fruitteeltgrond

Regionr.NaamNorm in guldens
1.Bouwhoek en Hogeland, bestaande uit de gemeenten:1755
 De Marne 
 Eemsmond  
 Loppersum  
   
 Het Bildt  
 Ferwerderadeel 
 Franekeradeel  
 Harlingen  
 Kollumerland en Nieuwkruisland  
 Leeuwarderadeel  
 Menaldumadeel  
 Dongeradeel 
   
2.Veenkoloniën en Oldambt, bestaande uit de gemeenten:590
 Delfzijl  
 Appingedam  
 Reiderland  
 Menterwolde 
 Scheemda  
 Winschoten  
 Slochteren  
 Haren 
   
 Bellingwedde  
 Hoogezand-Sappemeer  
 Veendam 
 Pekela  
 Stadskanaal  
 Vlagtwedde  
   
 Aa en Hunze  
 Assen  
 Borger-Odoorn  
 Emmen  
 Middenveld 
 Zuidlaren  
   
3a.Noordelijk weidegebied, met uitzondering van het weidegebied in Overijssel, bestaande uit de gemeenten:840
 Winsum 
 Groningen  
 Zuidhorn  
 Bedum  
 Ten Boer  
   
 Grootegast  
 Marum  
 Leek  
   
 Litterenseradiel 
 Bolsward  
 Gaasterlân-Sleat  
 Skarsterlân 
 Nijefurd  
 Boarnsterhim  
 Leeuwarden  
 Lemsterland 
 Sneek  
 Wûnseradiel  
 Wymbritseradiel 
   
 Achtkarspelen  
 Dantumadeel  
 Heerenveen  
   
 Ooststellingwerf  
 Opsterland  
 Smallingerland 
 Tytsjerksteradiel  
 Weststellingwerf  
   
 Ameland 
 Schiermonnikoog  
 Terschelling  
 Vlieland 
   
 De Wolden  
 Meppel  
 Noordenveld  
 Westerveld 
   
3b.Weidegebied Overijssel, bestaande uit de gemeenten:1030
 Dalfsen  
 Genemuiden  
 Hasselt  
 Heino 
 Kampen  
 Nieuwleusen  
 IJsselham  
 Staphorst 
 Steenwijk  
 Brederwiede  
 IJsselmuiden  
 Zwartsluis 
 Zwolle  
   
4a.Oostelijk veehouderijgebied, met uitzondering van het zuidelijk zandgebied in Drenthe en noordoost Overijssel, bestaande uit de gemeenten:1275
 Almelo  
 Ambt Delden  
 Borne 
 Denekamp  
 Diepenheim  
 Enschede  
 Goor 
 Haaksbergen  
 Hellendoorn  
 Hengelo  
 Losser 
 Markelo  
 Oldenzaal  
 Ootmarsum  
 Rijssen 
 Stad Delden  
 Tubbergen  
 Vriezenveen  
 Weerselo 
 Wierden  
 Bathmen  
 Deventer  
 Diepenveen 
 Holten  
 Raalte  
 Olst  
 Wijhe  
 Angerlo 
 Brummen  
 Doesburg  
 Hummelo en Keppel  
 Rheden 
 Steenderen  
 Voorst  
 Beuningen  
 Druten  
 Duiven  
 Groesbeek  
 Heerewaarden  
 Rijnwaarden 
 Heumen  
 Millingen aan de Rijn  
 Ubbergen 
 West Maal en Waal  
 Westervoort  
 Wijchen 
 Zevenaar  
   
 Aalten  
 Bergh  
 Borculo 
 Didam  
 Dinxperlo  
 Doetinchem  
 Eibergen 
 Gendringen  
 Gorssel  
 Groenlo  
 Hengelo 
 Lichtenvoorde  
 Lochem  
 Neede  
 Ruurlo 
 Vorden  
 Warnsveld  
 Wehl  
 Winterswijk 
 Wisch 
 Zelhem 
 Zutphen 
   
4b.Zuidelijk zandgebied in Drenthe, bestaande uit de gemeenten:655
 Coevorden  
 Hoogeveen  
   
4c.Zuidelijk zandgebied in noordoost Overijssel, bestaande uit de gemeenten:925
 Avereest 
 Gramsbergen  
 Den Ham  
 Hardenberg  
 Ommen 
   
5.Centraal veehouderijgebied, bestaande uit de gemeenten:1340
 Apeldoorn  
 Elburg  
 Epe  
 Hattem 
 Heerde  
 Oldebroek  
   
 Barneveld  
 Ede 
 Ermelo  
 Harderwijk  
 Hoevelaken  
 Nijkerk 
 Putten  
 Scherpenzeel  
 Nunspeet  
 Amerongen  
 Leusden  
 Maarn  
 Renswoude 
 Rhenen  
 Veenendaal  
 Woudenberg  
   
6.IJsselmeerpolders, bestaande uit de gemeenten:1125
 Urk  
 Noordoostpolder 
   
 Lelystad  
 Dronten  
 Almere  
 Zeewolde 
   
 Wieringen  
 Wieringermeer  
   
7a.Westelijk Holland, Noord-Holland, bestaande uit de gemeenten:980
 Haarlemmermeer 
 Aalsmeer  
 Amsterdam  
 Amstelveen  
 Uithoorn 
   
 Anna Paulowna  
 Bergen  
 Den Helder 
 Schoorl  
 Texel  
 Zijpe  
   
 Andijk 
 Wester-Koggenland  
 Drechterland  
 Stede Broec 
 Enkhuizen  
 Harenkarspel  
 Heerhugowaard  
 Hoorn 
 Langedijk  
 Medemblik  
 Niedorp  
 Obdam 
 Opmeer  
 Noorder-Koggenland  
 Schagen  
 Venhuizen 
 Wervershoof  
 Wognum  
   
 Alkmaar  
 Bennebroek 
 Beverwijk  
 Bloemendaal  
 Castricum  
 Egmond 
 Haarlem  
 Heemskerk  
 Heemstede  
 Heiloo 
 Limmen  
 Velsen  
 Zandvoort  
7b.Westelijk Holland, Zuid-Holland, bestaande uit de gemeenten:1285
 Barendrecht 
 Heerjansdam  
 Hendrik-Ido-Ambacht  
 Maassluis 
 Albrandswaard  
 Ridderkerk  
 Rotterdam  
 Rozenburg 
 Schiedam  
 Vlaardingen  
 Zwijndrecht  
   
 Ter Aar  
 Alkemade  
 Leiden  
 Leiderdorp  
 Leidschendam 
 Jacobswoude  
 Voorburg  
 Voorschoten  
 Warmond 
 Liemeer  
 Zoetermeer  
 Zoeterwoude  
   
 Boskoop 
 Rijnwoude  
   
 Hillegom  
 Katwijk  
 Lisse 
 Noordwijk  
 Noordwijkerhout  
 Oegstgeest  
 Rijnsburg 
 Sassenheim  
 Valkenburg  
 Voorhout  
 Wassenaar 
   
 Bergschenhoek  
 Berkel en Rodenrijs  
 Bleiswijk 
 Capelle aan den IJssel  
 Delft  
 's-Gravenhage 
 's-Gravenzande  
 Monster  
 De Lier  
 Maasland 
 Naaldwijk  
 Nieuwerkerk aan den IJssel  
 Nootdorp 
 Pijnacker  
   
 Rijswijk  
 Schipluiden  
 Waddinxveen 
 Wateringen  
 Zevenhuizen-Moerkapelle  
   
8.Waterland en Droogmakerijen, bestaande uit de gemeenten:835
 Akersloot 
 Beemster  
 Edam-Volendam  
 Graft-De Rijp  
 Haarlemmerliede en Spaarnwoude  
 Waterland  
 Landsmeer  
 Oostzaan 
 Purmerend  
 Schermer  
 Uitgeest  
 Wormerland 
 Zaanstad  
 Zeevang  
   
9.Hollands/Utrechts weidegebied, bestaande uit de gemeenten:1150
 Abcoude  
 Breukelen 
 Nieuwegein  
 Woerden  
 Montfoort  
 Loenen 
 Loosdrecht  
 Lopik  
 Maartensdijk  
 De Ronde Venen  
 Oudewater  
 IJsselstein  
   
 Amersfoort 
 Baarn  
 Bunschoten  
 Eemnes  
 Soest 
   
 Blaricum  
 Bussum  
 Diemen  
 's-Graveland 
 Hilversum  
 Huizen  
 Laren  
 Muiden 
 Naarden  
 Nederhorst den Berg  
 Ouder-Amstel 
 Weesp  
   
 Alphen aan den Rijn  
 Bergambacht 
 Bodegraven  
 Gouda  
 Krimpen aan den IJssel 
 Nederlek  
 Moordrecht  
 Nieuwkoop  
 Ouderkerk 
 Reeuwijk  
 Schoonhoven  
 Vlist  
   
 Alblasserdam 
 Graafstroom  
 Vianen  
 Giessenlanden  
 Gorinchem 
 Liesveld  
 Hardinxveld-Giessendam  
 Leerdam 
 Zederik  
 Nieuw-Lekkerland  
 Papendrecht  
 Sliedrecht 
   
10.Rivierengebied, bestaande uit de gemeenten:1320
 Bemmel  
 Elst  
 Gendt  
 Huissen 
 Nijmegen  
   
 Arnhem  
 Buren  
 Culemborg 
 Dodewaard  
 Echteld  
 Geldermalsen  
 Neerijnen 
 Lingewaal  
 Heteren  
 Kesteren  
 Lienden 
 Maurik  
 Renkum  
 Rozendaal  
 Tiel 
 Valburg  
 Wageningen  
   
 Ammerzoden  
 Brakel 
 Hedel  
 Kerkwijk  
 Maasdriel  
 Rossum 
 Zaltbommel  
   
 De Bilt  
 Bunnik  
 Doorn 
 Driebergen-Rijsenburg  
 Houten  
 Leersum  
 Wijk bij Duurstede  
 Zeist  
   
 Harmelen  
 Maarssen 
 Utrecht  
 Vleuten-De Meern  
   
 's-Hertogenbosch 
 Heusden  
 Vught  
 Waalwijk  
 Woudrichem 
 Aalburg  
   
11a.Zuidwestelijk akkerbouwgebied in Zeeland, bestaande uit de gemeenten:885
 Noord-Beveland  
 Schouwen-Duiveland 
 Tholen  
   
 Borsele  
 Goes  
 Kapelle 
 Reimerswaal  
 Middelburg  
 Veere  
 Vlissingen 
   
 Sluis-Aardenburg  
 Axel  
 Hontenisse 
 Hulst  
 Oostburg  
 Sas van Gent 
 Terneuzen  
   
11b.Zuidwestelijk akkerbouwgebied in Zuid-Holland en Noord-Brabant, bestaande uit de gemeenten:985
 Brielle 
 Dordrecht  
 's-Gravendeel  
 Hellevoetsluis 
 Binnenmaas  
 Cromstrijen  
 Oud-Beijerland 
 Westvoorne  
 Spijkenisse  
 Strijen  
 Korendijk 
 Bernisse  
 Dirksland  
 Goedereede  
 Middelharnis 
 Oostflakkee  
   
 Steenbergen  
 Zevenbergen 
   
 Werkendam  
   
12.Zuidwest Brabant, bestaande uit de gemeenten:1270
 Bergen op Zoom  
 Etten-Leur 
 Halderberge  
 Roosendaal  
 Rucphen  
 Woensdrecht 
   
 Breda  
 Zundert  
   
13a.Zuidelijk veehouderijgebied, met uitzondering van Noord-Limburg, bestaande uit de gemeenten:1425
 Geertruidenberg  
 Made  
 Oosterhout  
   
 Alphen-Chaam 
 Baarle-Nassau  
 Bergeyk  
 Bladel  
 Eersel 
 Goirle  
 Hilvarenbeek  
 Reusel-De Mierden 
   
 Best  
 Boxtel  
 Dongen  
 Eindhoven 
 Geldrop  
 Gilze en Rijen  
 Haaren  
 Heeze-Leende 
 Loon op Zand  
 Oirschot  
 Oisterwijk  
 Sint Michielsgestel  
 Tilburg  
 Valkenswaard  
 Veldhoven 
 Waalre  
   
 Boxmeer  
 Cuijk 
 Grave  
 Lith  
 Mill en Sint Hubert  
 St. Anthonis  
 Oss  
 Ravenstein  
 Landerd  
   
 Asten 
 Bernheze  
 Boekel  
 Budel  
 Deurne 
 Laarbeek  
 Maasdonk  
 Gemert-Bakel  
 Helmond 
 Mierlo  
 Nuenen, Gerwen en Nederwetten  
 Schijndel 
 Sint-Oedenrode  
 Someren  
 Son en Breugel 
 Uden  
 Veghel  
   
13b.Noord-Limburg, bestaande uit de gemeenten:1045
 Arcen en Velden 
 Beesel 
 Belfeld  
 Bergen  
 Broekhuizen  
 Echt 
 Grubbenvorst  
 Haelen  
 Heel  
 Helden 
 Heythuysen  
 Horst  
 Hunsel  
 Kessel 
 Maasbracht  
 Maasbree  
 Meerlo-Wanssum  
 Roerdalen 
 Meijel  
 Ambt Montfort  
 Mook en Middelaar 
 Nederweert  
 Gennep  
 Roermond  
 Roggel en Neer  
 Sevenum  
 Swalmen  
 Tegelen  
 Thorn 
 Venlo  
 Venray  
 Weert  
   
14.Zuid-Limburg, bestaande uit de gemeenten:1200
 Beek  
 Born  
 Brunssum 
 Eijsden  
 Geleen  
 Gulpen  
 Heerlen  
 Kerkrade  
 Maastricht  
 Margraten 
 Meerssen  
 Nuth  
 Schinnen  
 Onderbanken 
 Simpelveld  
 Sittard  
 Stein  
 Susteren 
 Landgraaf  
 Vaals  
 Valkenburg aan de Geul 
 Voerendaal  
 Wittem 

1 Als grondgebied van de gemeenten wordt aangemerkt het grondgebied, zoals begrensd op 1 januari 1998.

Tabel 2 Regionale norm in guldens per hectare per jaar voor tuinland

Regionr.NaamNorm in guldens
I.Westelijk Holland, bestaande uit de regio's genoemd onder nummer 7a en 7b in tabel 13900
   
II.Zuidwest Brabant en Zuidelijk veehouderijgebied, bestaande uit de regio's genoemd onder nummer 12, 13a en 13b in tabel 11955
   
III.Overig Nederland, bestaande uit de regio's genoemd onder nummer 1, 2, 3a, 3b, 4a, 4b, 4c, 5, 6, 8, 9, 10, 11a, 11b en 14 in tabel 11820

NOTA VAN TOELICHTING

Paragraaf 1: Inleiding

In artikel 3 van de Pachtwet (Stb. 1995, 504) is bepaald dat de pachtnormen strekken tot bevordering van pachtprijzen die in een redelijke verhouding staan tot de bedrijfsuitkomsten bij een behoorlijke bedrijfsvoering, met dien verstande dat bij het vaststellen van die normen de redelijke belangen van de verpachter mede in acht worden genomen.

Er dient voor de hoogte van de pachtprijs derhalve een evenwicht te worden nagestreefd tussen de belangen van de pachter en die van de verpachter, waarbij het algemene landbouwbelang eveneens in het oog wordt gehouden. Het Pachtnormenbesluit is een instrument dat wordt ingezet om het beoogde evenwicht te bereiken.

De oppervlakte verpachte landbouwgrond in Nederland is in de afgelopen decennia aanzienlijk gedaald. Een vorig kabinet stelde zich op het standpunt dat een meer marktconforme benadering van de pacht noodzakelijk is om het instituut pacht voor de landbouw te behouden (Rapport Heroverweging Pachtwetgeving (kamerstukken II 1990/91, 16 625, nr. 131)).

Eén van de maatregelen om dit te realiseren is een gefaseerde verhoging van de pachtnormen voor los land zodat op termijn – gestreefd wordt naar het jaar 2001 – een netto rendement voor de verpachter van 2% van de vrije verkeerswaarde (exclusief eigenaarslasten) van onverpachte grond wordt bereikt.

In 1992, bij de wijziging van het Pachtnormenbesluit 1977 (Stb. 1992, 542), is de eerste stap gezet om dit netto rendement van 2% te bereiken. Daarbij is een landelijke indeling van de pachtnormen naar grondsoorten toegepast en is de individuele hoogst toelaatbare pachtprijs bepaald op basis van het voortbrengend vermogen van de grond.

De tweede stap volgde met de vaststelling van het Pachtnormenbesluit 1995 (Stb. 1995, 515).

Voor los land werd de hoogst toelaatbare pachtprijs, die gold per 15 oktober 1994, verhoogd met 15% met een maximum van f 85,– per hectare.

Vanwege de duidelijke samenhang tussen de uitkomsten van de agrarische bedrijfsvoering en de vrije verkeerswaarde van landbouwgronden, zijn regionormen ingevoerd. Daarbij is een onderscheid gemaakt naar grasland, bouwland en fruitteeltgrond enerzijds en tuinland anderzijds.

Deze regionormen zijn ingevoerd omdat in bepaalde gevallen de vrije verkeerswaarde van een perceel uitzonderlijk hoog kan zijn. Dit zou tevens resulteren in een zeer hoge pachtprijs. De regionorm is met name voor deze gevallen bedoeld. De hoogst toelaatbare pachtprijs wordt namelijk begrensd door de regionorm wanneer deze lager is dan 2% van de vrije verkeerswaarde van het betreffende perceel.

Met de onderhavige wijziging van het Pachtnormenbesluit 1995 wordt de derde stap gezet op weg naar realisering van een netto rendement voor de verpachter van 2% van de vrije verkeerswaarde van onverpachte grond.

De systematiek zoals die met het Pachtnormenbesluit 1995 is ingezet, wordt niet gewijzigd.

Wel is, om binnen een redelijke termijn genoemd netto rendement te bereiken, in 1998 een grotere verhoging van de pachtprijzen noodzakelijk dan in 1995, en wel een verhoging met 20%. De reden daarvoor is dat in veel regio's de tussen partijen geldende pachtprijzen nog aanzienlijk onder deze 2% liggen. In de afgelopen drie jaar zijn de agrarische grondprijzen in alle regio's gestegen. In het merendeel van de regio's was sprake van een stijging met meer dan 10%. Door deze stijging van de grondprijzen is het verschil tussen de huidige geldende pachtprijzen en de 2% van de vrije verkeerswaarde groter geworden.

Voor bedrijfsgebouwen is bij de behandeling van het Pachtnormenbesluit 1995 een nieuwe systematiek aangekondigd, gebaseerd op de Wet waardering onroerende zaken (WOZ), die bij de eerstvolgende aanpassing van het Pachtnormenbesluit zou ingaan. Besloten is echter deze nieuwe systematiek nog niet in te voeren omdat de waarde voor de WOZ nog niet in alle gemeenten op eenzelfde taxatiedatum is gebaseerd en niet op uniforme wijze heeft plaatsgevonden. Het streven is om de nieuwe systematiek bij de eerstvolgende wijziging van het Pachtnormenbesluit in te voeren.

Voor de bepaling van de pachtprijzen voor agrarische bedrijfswoningen werd in 1995 een geheel nieuwe systematiek geïntroduceerd. Het agrarische puntenstelsel dat in het Pachtnormenbesluit wordt gebruikt, houdt rekening met de bijzondere omstandigheden van agrarische woningen. In deze systematiek treden geen wijzigingen op.

Tevens dient te worden vermeld dat de nieuwe pachtnormen – ingevolge het eerste lid van artikel 19 van de Pachtwet – direct gelden voor bestaande pachtovereenkomsten. De wijziging voorziet ook hierin.

Reacties pachters- en verpachtersorganisaties

Begin december 1997 zijn de diverse pachters- en verpachtersorganisaties op ambtelijk niveau geraadpleegd over de door te voeren wijzigingen in het Pachtnormenbesluit 1995. Deze reacties luiden – samengevat – als volgt.

LTO-Nederland en de Bond voor Landpachters en Eigen-grondgebruikers

LTO-Nederland en de Bond voor Landpachters en Eigen-grondgebruikers (BLHB) stellen vast dat in een groot aantal regio's een aanzienlijk gat bestaat tussen de huidige pachtprijs en de 2% rendementsnorm. Beiden achten het niet aanvaardbaar dit gat in twee stappen (1998 en 2001) te overbruggen, mede gezien het afnemende gemiddelde rendement in de landbouw als gevolg van de liberalisering van het landbouwbeleid. LTO-Nederland stelt voor om in 1998 voor de pachtprijzen van los land dezelfde verhoging door te voeren als in 1995, te weten 15% met een maximum van f 85,– per hectare. De BLHB noemt deze verhoging de maximaal haalbare.

Voor agrarische bedrijfsgebouwen vindt LTO-Nederland een verhoging van 16,5% alleen verdedigbaar indien bij vaststelling van de pachtprijs voldoende rekening wordt gehouden met de doelmatigheid van gebouwen, hetgeen vooral van belang is bij oude gebouwen. Volgens de BLHB is een verhoging van 16,5% te hoog omdat het in veel gevallen gaat om economisch verouderde gebouwen.

Voor agrarische woningen stemt LTO-Nederland in met de verhoging van f 0,80 per punt. De BLHB is van mening dat bij deze verhoging het huurprijsverschil tussen een normale huurwoning en een agrarische bedrijfswoning te klein dreigt te worden.

Federatie Particulier grondbezit

De Federatie houdt onverkort vast aan het streven om in 2001 voor alle verpachte gronden een netto rendement van 2% van de vrije verkeerswaarde mogelijk te maken. Zij wijst erop dat alle partijen – verpachters, pachters en georganiseerde landbouw – in de inmiddels opgeheven Commissie van advies voor het grond- en pachtprijspeil zich destijds hieraan gecommitteerd hebben. De Federatie pleit er dan ook voor dat de verhoging van de pachtprijzen in 1998 tenminste de helft bedraagt van het verschil tussen de werkelijk betaalde gemiddelde pachtprijs in de duurste regio's en de betreffende regionorm. Dit komt voor 1998 neer op een verhoging van f 373,– per ha.

Voor agrarische bedrijfsgebouwen stelt de Federatie een verhoging voor van f 75,– voor akkerbouwbedrijven en f 425,– voor melkveehouderijbedrijven. Op deze manier wordt de helft van het verschil weggenomen tussen de huidige maximale pachtnormen en de door het Landbouw-Economisch Instituut (LEI) in 1996 berekende reële kosten van agrarische bedrijfsgebouwen. Mocht dit niet haalbaar zijn, dan stemt de Federatie in met een verhoging met 16,5%.

Voor agrarische woningen stelt de Federatie een verhoging voor van f 1,36 per punt om zodoende het bedrag per punt meer in overeenstemming te brengen met de waarde per punt zoals die gehanteerd wordt in het VROM-stelsel voor huurwoningen.

Uit het bovenstaande blijkt dat de adviezen van pachters- en verpachtersorganisaties aanzienlijk verschillen.

Bij de hiervoor genoemde wijzigingen in het Pachtnormenbesluit is zowel met pachters- als verpachtersbelangen rekening gehouden.

Met de verhoging van de pachtprijzen voor los land met 20% met een maximum van f 120,– wordt verder invulling gegeven aan het kabinetsstandpunt dat in 2001 een netto rendement voor de verpachter bereikt dient te worden van 2% van de vrije verkeerswaarde van onverpachte grond.

Dit streven maakt een verhoging van de pachtprijzen noodzakelijk met meer dan 15%. In veel regio's, vooral in het midden en zuiden van Nederland, liggen de huidige feitelijke pachtprijzen namelijk nog aanzienlijk onder 2% van de vrije verkeerswaarde (enkele honderden guldens).

Een verhoging van de pachtprijzen met meer dan 20% wordt echter vanuit financieel oogpunt voor de pachter momenteel niet wenselijk geacht. Een verhoging met 20% sluit aan bij het kabinetsstandpunt dat de 2% norm gefaseerd dient te worden ingevoerd. De Commissie van advies voor het grond- en pachtprijspeil heeft met betrekking tot deze fasering reeds bij de vorige wijziging in het Pachtnormenbesluit aangegeven dat in de derde en vierde fase – derhalve in 1998 en in 2001 – een grotere verhoging van de pachtprijzen noodzakelijk zou zijn dan in 1995.

De grondprijsstijging van de afgelopen jaren zet het streven van het kabinet onder druk om in 2001 een netto rendement van 2% voor de verpachter te realiseren. Het voornemen is om deze problematiek te betrekken bij de evaluatie van de Pachtwetswijzigingen, die in 1999 zal worden uitgevoerd.

Bij de genoemde evaluatie zal tevens aandacht worden besteed aan de effecten die de beoogde herziening van het belastingstelsel per 1 januari 2001 zal hebben op het pachtprijzenbeleid.

In afwachting van een nieuwe systematiek wordt voor de pachtprijsverhoging inzake agrarische bedrijfsgebouwen evenals drie jaar geleden aangesloten bij de Huurwet. Deze koppeling heeft als voordeel dat de pachtprijsverhoging op objectieve wijze plaatsvindt. Uit onderzoek van het LEI uit 1996 blijkt daarnaast dat de huidige maximale pachtnormen voor zowel akkerbouw- als melkveehouderijbedrijven aanzienlijk onder de reële gebouwenkosten liggen. Met de verhoging van 16,5% liggen de nieuwe pachtnormen voor alle oppervlakteklassen nog onder de door het LEI berekende reële kosten van bedrijfsgebouwen. De zorg van LTO-Nederland en de BLHB inzake economisch verouderde gebouwen wordt ondervangen doordat in situaties waarin de doelmatigheid van een gebouw steeds slechter wordt, de grondkamer ingevolge het tweede lid van artikel 3 op verzoek van één der partijen de hoogst toelaatbare pachtprijs kan vaststellen. De verhoging kan dan minder dan 16,5% zijn.

Voor de verhoging van de pachtprijzen voor agrarische bedrijfswoningen is aangesloten bij het advies uit 1995 van pachters, verpachters en georganiseerde landbouw, verenigd in de Commissie van advies voor het grond- en pachtprijspeil. In dit advies wordt voor 1998 een verhoging voorgesteld van f 0,75 per punt, waarbij voor deze f 0,75 koopkrachtcorrectie dient plaats te vinden (3 jaar, prijspeil 1995). Dit komt neer op een verhoging van f 0,80 per punt.

Paragraaf 2: Artikelsgewijze toelichting

Artikel 2

De tussen partijen op 30 oktober 1998 geldende pachtprijs voor land zonder woningen of andere opstallen wordt verhoogd met 20% met een maximum van f 120,–.

Hetzelfde geldt voor het tweede lid van dit artikel, dat toegepast wordt wanneer een verlaging van de pachtprijs aan de orde is. Het betreft die gevallen waarbij de pachtprijs, die gold tot 30 oktober 1998, hoger is dan 2% van de vrije verkeerswaarde voor het betreffende object. Met name in het noorden van het land kan deze situatie zich nog voordoen.

Bij de vaststelling van de hoogst toelaatbare pachtprijs door de grondkamer, zoals geregeld in het derde en vierde lid van dit artikel, geldt eveneens een percentage van 20 met een maximum van f 120,–.

In Bijlage I bij het besluit zijn de regionormen voor 1998 berekend aan de hand van de prijzen van de landbouwgrondtransacties van de laatste drie jaar (juli 1994 tot en met juni 1997). De gemeentelijke herindelingen en samenvoegingen, die sinds de inwerkingtreding van het Pachtnormenbesluit 1995 hebben plaatsgevonden, zijn bij de regio-indeling verwerkt. In enkele gevallen bestaat een nieuwe gemeente uit gemeenten die in de bijlage bij het oude Pachtnormenbesluit in verschillende regio's waren ingedeeld. Voor deze gevallen is gebruik gemaakt van de CBS-14-indeling zoals die gold per 1 januari 1998 (CBS, 1998, Landbouwgebiedsindeling 1991).

De onderhavige verhoging van de pachtnormen zal leiden tot extra ontvangsten voor de rijksoverheid in de vorm van extra pachtopbrengsten voor Domeingronden. De extra inkomsten worden thans geraamd op f 5,7 miljoen in 1999 en op f 7,7 miljoen per jaar vanaf het jaar 2000.

Artikel 3

Dit artikel regelt de pachtprijs voor bedrijfsgebouwen van akkerbouw- en veeteeltbedrijven en gemengde bedrijven.

De pachtprijs zoals die op 30 oktober 1998 geldt, wordt ingevolge het eerste lid van rechtswege verhoogd met 16,5%. Voor de berekening van deze stijging is – net als bij het Pachtnormenbesluit 1995 – aangesloten bij de stijgingen van de huur voor gebouwen, zoals vastgesteld in de Huurwet (Stb. 1994, 567). De stijgingen van de huur voor gebouwen over 1996, 1997 en 1998 – jaarlijks 5,5% – zijn meegenomen, hetgeen neerkomt op een stijging van 16,5%.

Derhalve worden de op 30 oktober 1998 geldende pachtprijzen bij gelijkblijvende doelmatigheid verhoogd met 16,5%. In situaties waarin de doelmatigheid van een gebouw steeds slechter wordt, kan de grondkamer ingevolge het tweede lid van dit artikel op verzoek van één der partijen de hoogst toelaatbare pachtprijs vaststellen. De verhoging kan dan minder dan 16,5% zijn.

De maxima voor de verschillende doelmatigheidsklassen, zoals vermeld in de tabel van artikel 3, zijn aan de verhoging met 16,5% aangepast.

Artikel 6

Dit artikel betreft de hoogst toelaatbare pachtprijs voor agrarische bedrijfswoningen.

De thans doorgevoerde wijziging behelst een verhoging met f 0,80 van het bedrag dat per punt per maand wordt berekend, tot f 5,80. Met deze verhoging is aangesloten bij het advies dat de Commissie van advies voor het grond- en pachtprijspeil bij de invoering van het puntenstelsel in 1995 heeft gegeven, namelijk een verhoging per punt met f 0,75 waarbij koopkrachtcorrectie dient plaats te vinden (3 jaar, prijspeil 1995).

De Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij,

G. H. Faber


XNoot
1

Stb. 1995, 515.

XHistnoot

Het advies van de Raad van State is openbaar gemaakt door terinzagelegging bij het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij.

Tevens zal het advies met de daarbij ter inzage gelegde stukken worden opgenomen in het bijvoegsel bij de Staatscourant van 10 november 1998, nr. 215.

Naar boven