36 435 XIV Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) en het Diergezondheidsfonds (F) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in:

de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit;

de begrotingsstaat voor het Diergezondheidsfonds

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, P. Adema

De Minister voor Natuur en Stikstof, Ch. van der Wal-Zeggelink

B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

1. Leeswijzer

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 < 1.000

5

10

=> 1.000

10

20

2. Beleidsartikelen

2.1 Artikel 21 Land- en tuinbouw

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

773.396

1.320.340

– 68.310

1.252.030

         

Uitgaven

649.814

395.222

– 32.786

362.436

         

Subsidies (regelingen)

       

Sociaal economische positie boeren

33.847

30.347

0

30.347

Duurzame veehouderij

168.555

92.845

– 23.017

69.828

Glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen

100.028

94.867

– 7.031

87.836

Mestbeleid

84.137

86.272

– 10.608

75.664

Diergezondheid en dierenwelzijn

4.392

4.335

125

4.460

Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking

1.541

1.541

 

1.541

Integraal voedselbeleid

7.963

8.176

212

8.388

Leningen

       

Lening Pilot Investeringsfonds Duurzame Landbouw

0

10.000

0

10.000

Garanties

       

Bijdrage borgstellingsreserve

3.627

3.627

0

3.627

Verliesdeclaraties borgstellingsfaciliteit

1.805

1.805

0

1.805

Opdrachten

       

Sociaal economische positie boeren

5.562

2.864

0

2.864

Duurzame veehouderij

   

500

500

Diergezondheid en dierenwelzijn

15.085

14.518

– 2.215

12.303

Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking

3.483

3.351

– 30

3.321

Integraal voedselbeleid

3.531

3.361

0

3.361

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

       

College toelating gewasbeschermingsmiddelen en biociden

1.336

1.336

636

1.972

Centrale Commissie Dierproeven

2.341

67

0

67

Medebewind/voormalige productschappen

687

687

0

687

Raad voor de Plantenrassen

1.414

1.414

78

1.492

Keuringsdiensten

1.959

7.719

105

7.824

Bijdrage aan medeoverheden

       

Specifieke uitkeringen

185.281

350

7.500

7.850

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       

FAO en overige contributies

11.486

11.486

144

11.630

Storting/onttrekking begrotingsreserve

       

Storting begrotingsreserve apurement

0

2.500

0

2.500

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

       

Diergezondheidsfonds

11.754

11.754

815

12.569

         

Ontvangsten

55.280

55.880

6.500

62.380

         

Ontvangsten

       

Sociaal economische positie boeren

245

245

0

245

ZBO's/RWT's

2.300

2.300

0

2.300

Agroketens

513

513

1500

2.013

Mestbeleid

7.209

7.209

5.000

12.209

Garanties

1.800

1.800

0

1.800

Diergezondheid en dierenwelzijn

11.600

11.600

0

11.600

Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking

5.413

6.013

0

6.013

Onttrekkingen begrotingsreserves

26.200

26.200

0

26.200

Toelichting

Subsidies

Duurzame veehouderij

Het subsidiebudget neemt in 2023 per saldo af met € 23,0 mln. Voor de voorgenomen openstelling van de investeringsmodule van de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv) eind 2023 wordt € 13 mln. doorgeschoven naar 2024. Het betreft een maatregel in het kader van de aanpak piekbelasting. Daarnaast wordt € 7,5 mln. van de middelen voor het subsidiebudget Duurzame veehouderij overgeheveld naar het instrument Bijdrage aan medeoverheden. Tot slot wordt circa € 2,5 mln. overgeheveld naar artikel 23 voor het uitzetten van onderzoeken bij de WUR.

Glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen

Door diverse vertragingen worden middelen doorgeschoven naar latere jaren. Het betreft onder andere € 4,4 mln. voor warmteprojecten en € 3,0 mln. voor gewasbescherming. Door meerdere kleine mutaties neemt het budget per saldo in 2023 af met € 7,0 mln.

Mestbeleid

Deze mutatie betreft voornamelijk het overhevelen van middelen naar artikel 24. Het gaat om € 8,0 mln. voor diverse activiteiten die RVO verricht voor de uitvoering van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarnaast is € 2,0 mln. bestemd voor de uitvoering van de subsidieregeling Behoud grasland bij afbouw derogatie door RVO. Het restant van € 0,6 mln. betreft het saldo van meerdere kleine mutaties.

Bijdrage aan medeoverheden

Specifieke uitkeringen

De overheveling van € 7,5 mln. van het subsidiebudget Duurzame veehouderij is bedoeld voor een Specifieke Uitkering (SPUK) voor de zes samenwerkende Zandprovincies om pilotprojecten te realiseren waarmee de ontwikkeling van doorbraakinnovaties wordt gestimuleerd en waarin wordt gewerkt aan geborgd continu meten van emissies.

Ontvangsten

Mestbeleid

Derogatiedeelnemers dragen een deel bij aan de derogatiemonitoringskosten, wat als ontvangst op de LNV-begroting terecht komt. Omdat in 2022 pas laat in het jaar bekend werd of Nederland een derogatie zou krijgen en hoe die vormgegeven zou worden, konden de ontvangsten voor 2022 niet meer in 2022 worden geïnd. De geraamde ontvangsten van € 5,0 mln. vinden daarom in 2023 plaats.

2.2 Artikel 22 Natuur, visserij en gebiedsgericht werken

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

766.464

884.380

– 107.465

776.915

         

Uitgaven

1.456.449

1.533.028

– 120.541

1.412.487

         

Subsidies (regelingen)

       

Vermaatschappelijking Natuur en Biodiversiteit

7.411

7.271

– 234

7.037

Natuur en Biodiversiteit op land

61.922

42.419

5.372

47.791

Beheer Kroondomeinen

803

803

0

803

Duurzame visserij

162.759

207.663

7.000

214.663

Overige stelsel activiteiten

6.410

6.575

– 32

6.543

Natuur en Biodiversiteit Grote Wateren

   

3.900

3.900

Leningen

       

Leningen rente en aflossing

22.745

22.745

– 482

22.263

Garanties

       

Garantie Klimaatfonds

322

322

0

322

(Schade)vergoeding

       

Vermaatschappelijking natuur en biodiversiteit

0

3.000

– 2.000

1.000

Opdrachten

       

Vermaatschappelijking Natuur en Biodiversiteit

17.279

5.586

591

6.177

Natuur en Biodiversiteit op land

39.526

83.773

– 48.576

35.197

Natuur en Biodiversiteit Grote Wateren

20.644

30.691

– 557

30.134

Duurzame visserij

32.630

19.789

– 772

19.017

Internationale Samenwerking

3.948

2.198

– 10

2.188

Klimaatimpuls Natuur en Biodiversiteit

6.426

5.993

0

5.993

Regio Deals

0

25

0

25

Bijdrage aan agentschappen

       

Rijksrederij

12.574

12.574

0

12.574

Rijksvastgoedbedrijf

200.000

200.000

– 100.000

100.000

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

       

Staatsbosbeheer

29.517

29.259

1.818

31.077

Bijdrage aan medeoverheden

       

Caribisch Nederland

14.292

13.242

– 1.517

11.725

Specifieke uitkering

815.467

837.011

14.882

851.893

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       

Internationale Samenwerking

1.774

2.089

76

2.165

         

Ontvangsten

33.365

40.342

17.574

57.916

         

Ontvangsten

       

Landinrichtingsrente

24.353

24.153

0

24.153

Verkoop gronden

   

1.000

1.000

Overige ontvangsten natuur

4.019

4.519

868

5.387

Duurzame visserij

4.993

8.541

15.706

24.247

Onttrekkingen begrotingsreserves

0

3.129

0

3.129

Toelichting

Subsidies

Natuur en biodiversiteit op land

Het subsidiebedrag wordt per saldo opgehoogd met € 5,4 mln. Dit wordt voornamelijk verklaard door een voorschot van 6,3 mln. voor de uitvoeringskosten van de waterschappen ten behoeve van de gebiedsgerichte aanpak en het ontwikkelen van de gebiedsprogramma's.

Duurzame visserij

In 2023 is de regeling Overbrugging voor de visserij met een plafond van € 7,0 mln. opengesteld. Deze middelen stonden eerst onder Opdrachten maar omdat het om een subsidieregeling gaat zijn deze middelen verplaatst waarmee het subsidiebudget met € 7,0 mln. wordt opgehoogd.

Opdrachten

Natuur en biodiversiteit op land

Het opdrachtenbudget voor Natuur en biodiversiteit op land is afgenomen met € 48,6 mln. Dit is een saldo van verschillende mutaties en wordt voornamelijk veroorzaakt door:

  • Een kasschuif van in totaal € 20,0 mln. naar 2024 en 2025 in het kader van een opdracht aan Rijkswaterstaat als onderdeel van Programma Natuur voor Kwaliteitsverhoging Riviernatuur, waarbij vertraging in de uitvoering is opgetreden.

  • Een overheveling van € 17,5 mln. naar Bijdrage aan medeoverheden voor zaakbegeleiders van de piekbelastersaanpak bij de provincies.

  • Een overheveling van € 4,8 mln. naar het Provinciefonds voor de beheersvergoeding voor het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) als onderdeel van het Programma Natuur.

  • Een toevoeging van € 3,5 mln. voor de uitvoeringskosten voor de nationale grondbank.

  • Het restant wordt veroorzaakt door meerdere kleine mutaties, zoals overhevelingen in het kader van de Omgevingswet, onderzoek naar diverse soorten en het overhevelen van middelen naar artikel 21 in het kader van Programma Veenweide voor GLB-pilots kringlooplandbouw.

Bijdrage aan Agentschappen

Rijksvastgoedbedrijf

Van het budget dat beschikbaar was voor de aankoop van gronden van de nationale grondbank wordt € 100 mln. doorgeschoven naar 2024. Dit is het gevolg van dat uitgaven voor grondaankopen die oorspronkelijk voor 2023 waren voorzien en nu in 2024 pas zullen worden gerealiseerd.

Bijdrage aan medeoverheden

Specifieke uitkering

Het budget voor de specifieke uitkering neemt per saldo met € 14,9 mln. toe. Dit is het gevolg van een overheveling van € 17,4 mln. van Opdrachten naar Bijdrage aan medeoverheden voor het bekostigen van zaakbegeleiders voor de piekbelastersaanpak bij de provincies. Daarnaast wordt het budget verminderd met € 2,2 mln. door een afdracht aan het BTW-compensatiefonds ten behoeve van de versnellingsopgave en uitvoeringskosten van de provincies en € 0,3 mln. in het kader van de desaldering ontvangsten natuur.

Ontvangsten

Duurzame visserij

De ontvangstenraming voor Duurzame Visserij wordt verhoogd met € 15,7 mln. Dit komt voornamelijk door hogere ontvangsten uit het Europees fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV) en het Europees Maritiem Visserij en Aquacultuur Fonds (EMFAF).

2.3 Artikel 23 Kennis en innovatie

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

400.589

399.328

– 267

399.061

         

Uitgaven

348.809

368.536

13.669

382.205

         

Subsidies (regelingen)

       

Beleidsondersteunend onderzoek

31.590

41.874

8.058

49.932

Missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid

67.417

67.599

– 75

67.524

Kennisverspreiding en groen onderwijs

118.926

123.156

– 4.817

118.339

Opdrachten

       

Kennisontwikkeling en innovatie

10.631

20.649

– 4.683

15.966

Bijdrage aan agentschappen

       

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

11.666

12.928

2.830

15.758

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

       

Wageningen Research

108.275

102.285

12.339

114.624

ZonMw

304

45

17

62

         

Ontvangsten

9.256

7.474

0

7.474

         

Ontvangsten

       

Kennisontwikkeling en innovatie

9.256

7.474

0

7.474

Toelichting

Subsidies

Beleidsondersteunend onderzoek

De uitgaven stijgen per saldo met 8,1 mln. Dit betreft bijdragen aan diverse onderzoeken die uitgevoerd worden door Wageningen Research.

Kennisverspreiding en groen onderwijs

De belangrijkste mutatie betreft een vertraging in de uitvoering van het NGF project Cellulaire Agricultuur die leidt tot het doorschuiven van 3,6 mln. aan kasgelden naar latere jaren en het schuiven van € 25 mln. aan verplichtingenruimte naar 2024.

Opdrachten

Kennisontwikkeling en innovatie

De uitgaven dalen per saldo met 4,7 mln. Dit bedrag is opgebouwd uit verschillende kleinere wijzigingen, waaronder een technische mutatie (- 3,7 mln) en interdepartementale overboekingen voor diverse (onderzoeks)opdrachten (- 2,7 mln). In het saldo zijn ook uitgaven verhogende effecten meegenomen zoals de verwerking van de loon- en prijsbijstelling (1,3 mln.) en bijdragen aan diverse (onderzoeks)opdrachten vanaf andere artikelen van de LNV begroting.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Wageningen Research (WUR)

Het budget voor Wageningen Research wordt met € 12,3 mln. verhoogd. Dit komt onder andere door de verwerking van € 6,1 mln. voor loon- en prijsbijstelling. Daarnaast gaat het om een compensatie van 6,0 mln. ten behoeve van de high containment unit (HCU) van de WUR in verband met de sterk gestegen energie- en materiaalkosten. Tezamen met enkele kleinere mutaties betreffende onderzoek resulteert dit in het bedrag van € 12,3 mln.

2.4 Artikel 24 Uitvoering en toezicht

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

489.218

530.655

34.190

564.845

         

Uitgaven

489.218

530.655

34.132

564.787

         

Bijdrage aan agentschappen

       

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

277.608

283.395

1.534

284.929

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

211.610

247.260

32.598

279.858

         

Ontvangsten

0

0

14.900

14.900

Ontvangsten

0

0

14.900

14.900

Toelichting

Bijdrage aan agentschappen

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Het budget voor de RVO wordt met € 32,6 mln. verhoogd. Dit komt onder andere door de verwerking van 8,9 mln. loon- en prijsbijstelling en de toevoeging van budgetten voor de uitvoering van meerwerkopdrachten. De grootste toevoegingen betreffen € 8,0 mln. voor controle en handhaving van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, de implementatie van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid 2023–2027 voor € 5,0 mln., de bijdrage aan de Identificatie en Registratie (I&R) van dieren van € 3,0 mln., de Programmatische Aanpak van Grote Wateren voor € 2,1 mln. en de uitvoering van de subsidieregeling Behoud grasland bij afbouw derogatie voor € 2,0 mln. Tezamen met een aantal kleinere mutaties, resulteert dit in het bedrag van € 32,6 mln.

Ontvangsten

Er moet nog een verrekening met de NVWA plaatsvinden van het voorschot dat LNV in 2022 heeft gedaan. Er zal € 14,9 mln. incidenteel van de NVWA worden ontvangen.

3 Niet-beleidsartikelen

3.1 Artikel 50 Apparaat

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

183.088

205.366

8.807

214.173

         

Uitgaven

183.088

205.366

8.807

214.173

         

Personele uitgaven

       

Eigen personeel

138.959

155.736

– 3.515

152.221

Externe inhuur

3.092

7.402

4.597

11.999

Overige personele uitgaven

1.724

2.428

502

2.930

Materiële uitgaven

       

ICT

531

0

500

500

Bijdrage aan SSO's (exclusief DICTU)

12.929

12.929

 

12.929

SSO DICTU

20.881

20.885

5.769

26.654

Overige materiële uitgaven

4.972

5.986

954

6.940

         

Ontvangsten

3.495

4.426

0

4.426

Ontvangsten

3.495

4.426

0

4.426

Toelichting

Personele uitgaven

Er vinden technische mutaties plaats op de personele uitgaven. Dit heeft voornamelijk te maken met de verschuiving van budget van het eigen personeel naar externe inhuur vanwege het doorbelasten van de kosten voor externe inhuur.

Materiële uitgaven

Vanuit het Programma Transparantie in Informatie (Tii) is € 5,5 mln. budget toegevoegd voor de uitvoering van de werkzaamheden volgend uit de Parlementaire Onderzoekscommissie Kinderopvang (POK) en de Wet Open Overheid (Woo). Een deel van de middelen is bestemd voor het kerndepartement van het Ministerie van LNV, de overige middelen zijn verdeeld onder de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en Staatsbosbeheer (SBB).

3.2 Artikel 51 Nog onverdeeld

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

50.537

214.372

– 110.750

103.622

         

Uitgaven

50.537

214.372

– 110.750

103.622

         

Prijsbijstelling

0

81.993

– 81.993

0

Loonbijstelling

0

0

 

0

Nog te verdelen

50.537

132.379

– 28.757

103.622

         

Ontvangsten

0

0

0

0

Ontvangsten

0

0

0

0

Toelichting

Dit artikel is een administratief begrotingstechnisch artikel. Dit betekent dat er geen daadwerkelijke uitgaven ten laste van artikel 51 worden gedaan. Vanuit dit artikel vinden overboekingen van loon- en prijsbijstellingen naar de loon- en prijsgevoelige artikelen binnen de begroting plaats. Ook worden er taakstellingen of extra middelen die nog niet aan de beleidsartikelen zijn toegevoegd op dit artikel geplaatst. De overheveling van 110 mln. in 2023 betreft het uitkeren van de loon- en prijsbijstelling naar de loon- en prijsgevoelige artikelen binnen de begroting. Het resterend budget van € 103,6 mln. in 2023 betreft hoofdzakelijk een reservering van stikstofmiddelen (€ 93 mln.) die op een later moment verdeeld wordt naar overige artikelen.

C DE BEGROTING VAN HET DIERGEZONDHEIDSFONDS (F)

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) bedragen x € 1,000)

Omschrijving

Stand Ontwerpbegroting 2023 incl NvW

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag

Verplichtingen

24.891

29.720

0

29.720

         

Uitgaven

32.955

44.236

0

44.236

         

Opdrachten

       

Waarvan:

       

Bewaking van dierziekten

21.349

4.677

0

4.677

Bestrijding van dierziekten

8.879

16.279

0

16.279

Overig

2.727

2.300

0

2.300

         

Subsidies

       

Waarvan:

       

Bewaking van dierziekten

0

16.672

0

16.672

Overig

0

1.308

0

1.308

         

(Schade)vergoedingen

       

Waarvan:

       

Bestrijding van dierziekten

0

3.000

0

3.000

         

Ontvangsten

39.987

71.172

815

71.987

         

Ontvangsten LNV

11.754

11.754

815

12.569

Ontvangsten sector

16.318

16.318

0

16.318

Ontvangsten EU

1.500

1.500

0

1.500

Bijdrage sector crisisreserve

10.415

10.415

0

10.415

Saldo van de afgesloten rekeningen

0

31.185

0

31.185

Toelichting

Ontvangsten LNV

De mutatie op de ontvangsten LNV betreft de toevoeging van de prijsbijstellingstranche 2023 aan de LNV-bijdrage voor het DGF.

Naar boven