36 435 V Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (V) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2021 wijzigingen aan te brengen in:

de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken

de begrotingsstaat inzake de agentschappen van dit ministerie;

de begrotingsstaat voor het begrotingsfonds van het Minsterie van Buitenlandse Zaken

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Buitenlandse Zaken, H.G.J. Bruins Slot

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Voorjaarsnota 2023 van hoofdstuk V van de begroting van het Rijk.

Onderdeel 2 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Onderdeel 3 bevat een tabel met budgettaire gevolgen bij de niet-beleidsartikelen. Na de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.

Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 en < 1.000

5

10

=> 1.000

10

20

2 Beleidsartikelen

2.1 Artikel 1 Versterkte Internationale Rechtsorde

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 1 Versterkte internationale rechtsorde (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

136.667

– 4.046

132.621

         
 

Uitgaven:

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

158.439

– 4.071

154.368

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

1.1

Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak

74.750

– 3.946

70.804

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Internationaal recht

750

– 100

650

         
 

Opdrachten

     
 

Internationaal recht

2.550

0

2.550

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Verenigde Naties

42.000

– 3.846

38.154

 

OESO

7.955

0

7.955

 

Internationaal Strafhof

3.910

0

3.910

 

Internationaal recht

17.585

0

17.585

         

1.2

Bescherming en bevordering van mensenrechten

67.902

– 125

67.777

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Mensenrechtenfonds

19.742

775

20.517

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Mensenrechtenfonds

38.010

– 900

37.110

 

Mensenrechten multilateraal

10.150

0

10.150

         

1.3

Gastlandbeleid internationale organisaties

15.787

0

15.787

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Carnegiestichting

5.749

0

5.749

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Vredespaleis

6.750

0

6.750

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Internationaal Strafhof

858

0

858

 

Speciaal Tribunaal Libanon

1.800

0

1.800

 

Nederland Gastland

630

0

630

Toelichting

Artikelonderdeel 1.1

Het budget voor artikelonderdeel 1.1 daalt als gevolg van de verwerking van de ODA-herschikking, wat leidt tot een ombuiging op het budget voor de Verenigde Naties.

Artikelonderdeel 1.2

Het budget voor artikelonderdeel 1.2 daalt als gevolg van de verwerking van de ODA-herschikking, wat leidt tot een ombuiging op het budget van het Mensenrechtenfonds. Op het instrument Subsidies wordt het budget voor het Mensenrechtenfonds opgehoogd met EUR 875.000 uit algemene middelen voor projecten in Oekraïne zoals op 4 juli gemeld aan het parlement (Kamerstuk 36 045 nr. 165).

2.2 Artikel 2 Veiligheid en Stabiliteit

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 2 Veiligheid en stabiliteit (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

355.038

– 5.970

349.068

         
 

Uitgaven

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

351.575

– 4.124

347.451

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

93.743

0

93.743

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Atlantische Commissie

565

0

565

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

NAVO

13.150

0

13.150

 

WEU

750

0

750

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

2.428

0

2.428

 

Veiligheidsfonds

1.850

0

1.850

 

NAVO Oekraïne UCAP Trust Fund

75.000

0

75.000

         

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

17.222

30

17.252

 

Subsidies (regelingen)

     
 

Anti-terrorisme instituut

650

0

650

 

Contra-terrorisme

5.000

– 150

4.850

 

Cyber security

3.852

180

4.032

 

Global Forum on Cyber Expertise

1.250

0

1.250

         
 

Opdrachten

     
 

Global Forum on Cyber Expertise

0

0

0

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Contra-terrorisme

3.600

0

3.600

 

Cyber security

2.870

0

2.870

         

2.3

Wapenbeheersing

13.022

0

13.022

         
 

Opdrachten

     
 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

465

0

465

 

Conferentie New Tech 2022

2.000

0

2.000

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

IAEA

7.317

0

7.317

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1.320

0

1.320

 

CTBTO

1.920

0

1.920

         

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

194.447

– 4.154

190.293

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Nederland Helsinki Comité

28

0

28

 

Stabiliteitsfonds

25.000

0

25.000

 

Training buitenlandse diplomaten

3.350

0

3.350

         
 

Opdrachten

     
 

Makandra

2.919

0

2.919

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Makandra

320

0

320

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

OVSE

6.000

0

6.000

 

Stabiliteitsfonds

65.432

– 10.000

55.432

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

91.353

0

91.353

 

Overige

45

1.846

1.891

         
 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

     
 

Inzet hoog-risico posten

0

0

0

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

0

4.000

4.000

         

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

33.141

0

33.141

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

15.582

0

15.582

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

3.939

0

3.939

         
 

Opdrachten

     
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

4.463

0

4.463

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

678

0

678

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

8.479

0

8.479

         
 

Ontvangsten

1.000

0

1.000

         

2.10

Doorberekening Defensie diversen

0

0

0

2.40

Restituties programma's

1.000

0

1.000

Toelichting

Artikelonderdeel 2.4

Het budget voor artikelonderdeel 2.4 daalt als gevolg van de verwerking van de ODA-herschikking, wat leidt tot een ombuiging op het Stabiliteitsfonds ODA.

2.3 Artikel 3 Effectieve Europese Samenwerking

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 3 Effectieve Europese samenwerking (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

11.863.781

– 281.763

11.582.018

         
 

Uitgaven

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

11.459.845

– 281 763

11.178.082

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

3.1

Afdrachten aan de Europese Unie

11.285.333

– 281.763

11.003.570

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

BNI-afdrachten

4.749.347

– 203.057

4.546.290

 

BTW-afdrachten

1.299.357

109.996

1.409.353

 

Invoerrechten

5.056.426

– 241.714

4.814.712

 

Plastic-grondslag

180.203

53.012

233.215

         

3.2

Europees Ontwikkelingsfonds

100.313

0

100.313

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Europees Ontwikkelingsfonds

100.313

0

100.313

         

3.3

Een hechtere Europese waardengemeenschap

32.800

0

32.800

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Raad van Europa

11.000

0

11.000

 

Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbank

21.800

0

21.800

         

3.4

Versterkte Nederlandse positie in de Unie

4.996

0

4.996

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

EIPA

348

0

348

         
 

Opdrachten

     
 

Europa College beurzenprogamma

190

0

190

 

Programmatische ondersteuning: Taskforce Verenigd Koninkrijk

0

0

0

 

EU-sanctiebeleid

208

0

208

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Benelux bijdrage

4.250

0

4.250

         

3.5

Europese Vredesfaciliteit

36.403

0

36.403

         
 

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

     
 

Europese Vredesfaciliteit

36.403

0

36.403

         
 

Ontvangsten

2.676.240

– 1.391.694

1.284.546

         

3.10

Diverse ontvangsten EU

1.263.871

20.425

1.284.296

 

Invoerrechten

1.263.871

– 63.356

1.200.515

 

Overige ontvangsten EU

0

83.781

83.781

         

3.11

Europees herstelfonds

1.412.119

– 1.412.119

0

         

3.30

Restitutie Raad van Europa

250

0

250

Toelichting

Afdrachten aan de Europese Unie

Ieder jaar doet de Commissie, conform artikel 4 van de verordening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK), een aantal technische aanpassingen aan het MFK die gevolgen hebben voor de MFK-plafonds. Het gaat om: een actualisatie van de speciale instrumenten, de boete-opbrengsten en de inzet van het enkelvoudige marge-instrument (Single Margin Instrument; SMI). Aangezien de raming van de Nederlandse EU-afdrachten gebaseerd is op het MFK-betalingenplafond plus de maximale omvang van de speciale instrumenten, wijzigt daardoor ook de raming van de Nederlandse EU-afdrachten. Voor 2023 stijgt de bni-afdracht hierdoor met EUR 49 miljoen. Daarnaast worden de invoerrechten met EUR 19 miljoen verhoogd vanwege een bruto incidentele betaling aan de Europese Commissie inzake de LGO-zaak.

In de Draft Amending Budget 32023 actualiseert de Commissie de begroting op basis van de meest recente economische ramingen voor de eigen middelen, op basis van de Lenteraming en de cijfers die zijn vastgesteld in het Advisory Committee on Own Resources (ACOR). Dit heeft een effect op de raming van de invoerrechten en de plastic-, btw- en bni-afdracht. De raming van de bni-afdracht daalt met EUR 278 miljoen in 2023. Dit komt doordat op Europees niveau meer btw-opbrengsten en invoerrechten zijn opgehaald ten opzichte van de raming van vorig jaar. Dit leidt tot minder bni-afdrachten (sluitstuk van de Europese begroting). De raming van de btw-afdracht stijgt met EUR 110 miljoen en de raming van de plastic-afdracht stijgt met EUR 53 miljoen in 2023.

Zoals toegelicht bij 1e suppletoire begroting 2022 treedt er bij de invoerrechten gedurende het jaar onbedoeld een saldo-effect op, omdat aan de inkomsten- en uitgavenkant een andere raming wordt gebruikt, respectievelijk de raming van het Ministerie van Financiën en de raming van de Europese Commissie. Er wordt drie keer per jaar een actualisatie geboekt op de invoerrechten en de perceptiekostenvergoeding om te corrigeren voor dit saldo-effect. De laatste correctie heeft plaatsgevonden na de publicatie van de CEP 2023. Deze betreft de jaren 2023 tot en met 2027.

Diverse ontvangsten EU

De Europese Commissie heeft recent een brief gestuurd aan Nederland over de invoer van Lage Waarde Textiel en Schoenen (LWTS). Nederland heeft in 2021 voor dit dossier EUR 148,3 miljoen. onder voorbehoud afgedragen. Nederland krijgt nu EUR 83,8 miljoen terug van de Commissie. Daarnaast betreft is er EUR 1,9 miljoen ontvangst van perceptiekosten voor de incidentele betaling aan de Europese Commissie voor de LGO-zaak.

Europees Herstelfonds

Naar aanleiding van het Raadsuitvoeringsbesluit voor het Herstel- en Veerkrachtplan is de invulling van de geplande betaalverzoeken gewijzigd, hetgeen leidt tot een kasschuif in de verwachte ontvangsten voor het Europees Herstelfonds.

2.4 Artikel 4 Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 4 Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

74.698

– 4.506

70.192

         
 

Uitgaven

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

76.697

– 4.506

72.191

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

4.1

Consulaire dienstverlening Nederlanders in het buitenland

13.532

– 109

13.423

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Gedetineerdenbegeleiding

2.260

0

2.260

         
 

Inkomensoverdrachten

     
 

Gedetineerdenbegeleiding

540

0

540

         
 

Opdrachten

     
 

Consulaire bijstand

394

0

394

 

Reisdocumenten en verkiezingen

2.550

– 109

2.441

 

Consulaire opleidingen

400

0

400

 

Consulaire informatiesystemen

7.388

0

7.388

 

Loket buitenland

0

0

0

         

4.2

Samen met (keten) partners het personenverkeer reguleren

23.863

– 125

23.738

         
 

Opdrachten

     
 

Ambtsberichtenonderzoek

150

0

150

 

Visumverlening

2.858

0

2.858

 

Legalisatie en verificatie

80

0

80

 

Consulaire informatiesystemen

19.747

– 125

19.622

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Asiel en migratie

1.028

0

1.028

         

4.3

Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur

12.662

– 4.425

8.237

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Internationaal Cultuurbeleid

9.014

– 4.425

4.589

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Internationaal cultuurbeleid

3.648

0

3.648

         

4.4

Uitdragen Nederlandse waarden en belangen

26.640

153

26.793

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Instituut Clingendael

800

0

800

 

Programma ondersteuning buitenlands beleid

3.872

0

3.872

 

Internationale manifestaties en diverse bijdragen

49

0

49

 

Publieksdiplomatie

2.229

0

2.229

 

Onderzoeksprogramma

50

50

100

 

Academische Leerstoel Anton de Kom

344

0

344

         
 

Opdrachten

     
 

Adviesraad Internationale vraagstukken

635

0

635

 

Instituut Clingendael

3.043

28

3.071

 

Bezoeken VIPS en uitgaven CD en Internationale organisaties

1.000

0

1.000

 

Algemene voorlichting

1.590

0

1.590

 

Koninklijk Huis – inkom. en uitg. bezoeken, off. ontvangsten

2.000

0

2.000

 

China-strategie

27

0

27

 

Onderzoeksprogramma

2.137

75

2.212

 

Conferentie uitdragen Nederlandse waarden en belangen

4.000

0

4.000

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Algemene voorlichting

1.200

0

1.200

 

Verkeersnotificaties

400

0

400

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Europese bewustwording

868

0

868

 

Publieksdiplomatie

2.396

0

2.396

         
 

Ontvangsten

47.374

0

47.374

         

4.10

Consulaire dienstverlening Nederlanders in het buitenland

9.200

0

9.200

         

4.20

Consulaire dienstverlening aan vreemdelingen

37.900

0

37.900

         

4.40

Doorberekening Defensie diversen

74

0

74

         

4.41

Ontvangsten verkeersnotificaties

200

0

200

Toelichting

Het budget voor artikelonderdeel 4.3 daalt als gevolg van een overheveling naar het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor steun aan activiteiten die tot doel hebben de Oekraïense cultuur te behouden.

3 Niet-beleidsartikelen

3.1 HGIS onverdeeld

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van niet – beleidsartikel 6 Nog onverdeeld (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

1.601

5.826

7.427

         
 

Uitgaven

     
         
 

Uitgaven totaal

1.601

5.826

7.427

         

6.1

Nog onverdeeld (HGIS)

1601

5.826

7.427

Toelichting

Op dit artikel worden uitgaven verantwoord die samenhangen met de HGIS-indexering en HGIS-besluitvorming bij Voorjaarsnota. Op basis van de prijsontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP) wordt het HGIS non-ODA budget geïndexeerd. De indexatie wordt verwerkt op dit artikel. Het geraamde budget op dit artikel is met name bedoeld voor het uitkeren van loon- en prijsbijstelling binnen de HGIS en voor incidentele initiatieven of tegenvallers binnen de HGIS.

3.2 Apparaat

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van niet – beleidsartikel 7 Apparaat (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

Verplichtingen

1.046.696

1.689

1.048.385

         

Uitgaven

1.046.696

– 11.411

1.035.285

         

7.1.13

Personele uitgaven

654.683

1.689

656.372

7.1.13.1

Eigen personeel

642.683

1.689

644.372

7.1.13.2

Inhuur extern

12.000

0

12.000

7.1.13.3

overige personeel

0

0

0

         

7.1.14

Materiele uitgaven

392.013

– 13.100

378.913

7.1.14.1

ICT

72.197

0

72.197

7.1.14.2

Bijdragen aan SSO's

54.147

0

54.147

7.1.14.3

Overige materieel

265.669

– 13.100

252.569

         

7.2

Koersverschillen

0

0

0

         

Ontvangsten

42.771

0

42.771

         

7.10

Diverse ontvangsten

42.771

0

42.771

         

7.11

Koersverschillen

0

0

0

Toelichting

Het budget daalt doordat er EUR 13 miljoen van 2023 naar 2024 wordt doorgeschoven vanwege uitgestelde investeringen. Verder is er een ontvangst van EUR 1,7 miljoen. Dat betreft een overheveling van loonkosten voor lokaal personeel van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Naar boven