36 410 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2024

Nr. 87 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 mei 2024

Hierbij bied ik u het Jaarverslag 2023 van de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied (hierna Kustwacht) aan. De Rijksministerraad heeft dit jaarverslag op 26 april 2024 vastgesteld.

De Kustwacht is de maritieme schakel in de rechtshandhavingsketen van het Caribisch deel van het Koninkrijk. De Kustwacht oefent haar taken uit binnen het kader van de Rijkswet Kustwacht voor Aruba, Curaçao, Sint Maarten alsmede voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Naast dienstverlenende taken, zoals search and rescue, voert de Kustwacht opsporings- en toezichthoudende taken uit in het Caribisch gebied. Ook richt de Kustwacht zich op het bestrijden van mensensmokkel, mensenhandel en irreguliere immigratie. Voor de uitoefening van haar taken beschikt de Kustwacht over varende, vliegende en rijdende eenheden die worden ingezet rond/op zowel de Boven- als Benedenwindse eilanden.

Het Caribisch deel van het Koninkrijk bevindt zich in een dynamische regio, met veel verschillende stakeholders en een aantal geopolitieke, sociaaleconomische, en klimatologische uitdagingen. De Kustwacht is een waardevolle speler in de aanpak van georganiseerde criminaliteit en rampenbestrijding. Als samenwerkingsorganisatie tussen verschillende ministeries en de vier Landen heeft de Kustwacht ook maatschappelijk gezien een belangrijke rol in het Caribisch deel van het Koninkrijk. De Kustwacht werkt samen met diverse uitvoeringsorganisaties en met Kustwachten van landen in de nabije omgeving, waaronder de Verenigde Staten, Colombia en Suriname.

Jaarlijks stelt de Kustwacht een jaarplan op waarin de doelstellingen en plannen voor het komende jaar beschreven staan. Op basis van dit plan zet de directeur Kustwacht zijn eenheden en personeel in. Conform artikel 12 van de Rijkswet Kustwacht voor Aruba, Curaçao en Sint Maarten alsmede voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba legt de Minister van Defensie door middel van een jaarverslag verantwoording af over het functioneren van de Kustwacht. Ook rapporteert de Minister via dit verslag over de behaalde resultaten in het voorgaande jaar.

In 2023 voerde de Kustwacht meerdere acties uit ten behoeve van onder andere de aanpak van verdovende middelen, wapens en munitie, illegale immigratie, scheepvaartoezicht en search and rescue (deels in samenwerking met Defensie of derden, zoals de Joint Interagency Taskforce South, onder USSOUTHCOM). Het aantal drugsvangsten in 2023 ligt lager dan in 2022. Dit kan onder andere te maken hebben met de wisselende beschikbaarheid van het stationsschip met een helikopter het afgelopen jaar. Het grote voortzettingsvermogen, gecombineerd met een uitgebreide capaciteit aan beeldopbouwsensoren, maken het stationsschip in combinatie met een helikopter uitermate geschikt voor de uitvoering van kustwachttaken. Het wel of niet beschikbaar zijn van deze eenheid heeft daarom effect op de totale hoeveelheid drugs die wordt onderschept. Ook zijn in 2022 nieuwe walradarstations in gebruik genomen, waarbij de Kustwacht rekening houdt met mogelijke aanpassingen in de modus operandi van de transporterende partij(en) in 2023.

Het doel is om vanaf 2025 zelfstandig «24/7» te opereren volgens het Intelligence Gestuurd Politieoptreden (IGP) in het maritieme domein. De Kustwacht is momenteel 24 uur per dag bereikbaar en inzetbaar wanneer dat nodig is. Het omvormen naar een 24-uurs-organisatie betekent dat ook buiten nood- en spoedgevallen de reguliere bedrijfsvoering van de Kustwacht is ingericht op continue inzetbaarheid. Deze ontwikkeling en focus vereisen een investering in personeel en materieel en hadden afgelopen jaar aandacht. In 2023 investeerde de Kustwacht dan ook veel in het opleiden en trainen van personeel. Daarnaast zette zij zich verder in voor de transitie uit het Lange Termijn Plan Personeel, waarbij de organisatie met ongeveer 70 fte zal groeien om uitvoering te kunnen geven aan het intelligence gestuurd politieoptreden. Tot slot werkte de Kustwacht in 2023 aan grote materiële projecten zoals de restpunten van de nieuwe waldetectiecapaciteit op de Benedenwindse eilanden, de modificaties aan de Metal Shark interceptor en het project ter vervanging van de huidige cuttercapaciteit.

De Minister van Defensie, K.H. Ollongren