36 035 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor het jaar 2022 (Vierde incidentele suppletoire begroting inzake IPCEI waterstof)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2022 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering genomen nadat de Staten- Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Aangezien uitvoering van de spoedeisende maatregelen die in deze vierde incidentele suppletoire begroting zijn opgenomen in het belang van het Rijk zijn, niet kan wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal, zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Hiermee wordt gehandeld conform lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016. Voor de indiening van deze vierde incidentele suppletoire begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd via de Kamerbrief Besteding middelen IPCEI waterstof technologie van 15 februari 2022.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, M.A.M. Adriaansens

De Minister voor Klimaat en Energie, R.A.A. Jetten

B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

1. Leeswijzer

Ondergrenzen toelichtingen

Voor wat betreft het toelichten van significante verschillen in de uitgaven, ontvangsten en verplichtingen zijn de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen	Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)	Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 < 1.000	5	10
=> 1.000	10	20

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2. Beleidsartikelen

2.1 Beleidsartikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid vierde incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

	Stand ontwerpbegroting 2022 incl. ISB's, NvW en amendementen	Mutaties 4^eISB	Stand 4^e ISB	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025	Mutatie 2026
Verplichtingen	12.417.722	35.000	12.452.722	0	0	0	0
Uitgaven	4.356.973	3.000	4.359.973	15.000	15.000	2.000	0
Subsidies (regelingen)	3.956.202	3.000	3.959.202	15.000	15.000	2.000	0
Missiegedraven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI)	60.135		60.135
Hernieuwbare Energietransitie (HER+)	42.140		42.140
Energie-efficiëntie	2.368		2.368
Green Deals	500		500
Demonstratieregeling Klimaat- en Energie-innovatie (DEI+)	75.963		75.963
Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS)	7.075		7.075
Projecten Klimaat en Energieakkoord	3.981		3.981
MEP	0		0
SDE	687.400		687.400
SDE+	2.585.508		2.585.508
SDE++	76.855		76.855
Aardwarmte	17.500		17.500
ISDE-regeling	258.000		258.000
Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS)	0		0
Carbon Capture and Storage (CCS)	4.080		4.080
Subidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS)	0		0
Hoge Flux Reactor	6.401		6.401
Elektrisch rijden	0		0
Caribisch Nederland	6.144		6.144
Overige subsidies	50.000		50.000
Opschalingsinstrument waterstof	4.000		4.000
Maatregelen voor CO2-reductie	0		0
Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE)	42.519		42.519
Subsidie ondersteuning verduurzaming mkb	25.633		25.633
IPCEI waterstof	0	3.000	3.000	15.000	15.000	2.000
Leningen	61.400	0	61.400
Lening EBN	61.400		61.400
Lening Gasunie	0		0
Garanties	0	0	0
Verliesdeclaratie aardwarmte	0		0
Opdrachten	36.953	0	36.953
Onderzoek mijnbouwbodembeweging	1.986		1.986
SodM onderzoek	2.425		2.425
Uitvoeringsagenda Klimaat	623		623
Klimaat mondiaal	335		335
Onderzoek en opdrachten	31.584		31.584
Bijdrage aan agentschappen	81.435	0	81.435
Bijdrage aan RVO.nl	64.746		64.746
Bijdrage aan Agentschap Telecom	4.103		4.103
Bijdrage aan NEa	7.536		7.536
Bijdrage aan KNMI	1.264		1.264
Bijdrage aan NVWA	886		886
Bijdrage aan RIVM	1.600		1.600
Bijdrage aan RWS	1.300		1.300
Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s	142.417	0	142.417
Doorsluis COVA-heffing	111.000		111.000
TNO kerndepartement	29.690		29.690
TNO-SodM	1.727		1.727
Bijdrage aan medeoverheden	1.340	0	1.340
Uitkoopregeling	1.340		1.340
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	10.893	0	10.893
Bijdrage aan Nuclear Research Group (NRG)	8.259		8.259
Internationale contributies	1.624		1.624
PBL Rekenmeesterfunctie	1.010		1.010
Stortingen begrotingsreserve	66.333	0	66.333
Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie	66.333		66.333
Storting in begrotingsreserve aardwarmte	0		0
Ontvangsten	3.720.277	0	3.720.277
Ontvangsten COVA	111.000		111.000
Opbrengst heffing ODE (SDE++)	2.692.000		2.692.000
Ontvangsten zoutwinning	2.511		2.511
Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie	4.186		4.186
ETS-ontvangsten	900.000		900.000
Onttrekking begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie	0		0
Diverse ontvangsten	10.580		10.580

Tabel 2 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Stand ontwerpbegroting 2022 incl. ISB's, NvW en amendementen	Mutaties 4^eISB	Stand 4^e ISB	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025	Mutatie 2026
Verplichtingen	12.417.722	35.000	12.452.722	0	0	0	0
waarvan garantieverplichtingen	44.200		44.200
waarvan overige verplichtingen	12.373.522	35.000	12.408.522

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel van het uitgavenbudget was bij Ontwerpbegroting 85%. Door toevoeging van de middelen bij nota van wijziging (opvragen AP-middelen voor ophoging van het SDE++-plafond, hybride warmtepompen, isolatiemaatregelen, toezicht energiebesparingsplicht, compensatie Caribisch Nederland voor gestegen energieprijzen), de amendementen (amendement Erkens-Dassen nucleair onderzoek, amendement-Boucke c.s. ophoging Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking) en de middelen die met deze ISB worden toegevoegd, daalt het percentage juridisch verplicht naar 81%: al deze middelen zijn immers nog niet juridisch verplicht.

Toelichting

In deze vierde incidentele suppletoire begroting wordt het parlement om autorisatie verzocht voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven voor deelname aan Important Projects of Common European Interest (IPCEI), specifiek de IPCEI waterstof. Hiervoor heeft het kabinet tijdens de augustusbesluitvorming 2021 additionele klimaatmiddelen vrij gemaakt van totaal € 6,8 mld waarvan de IPCEI waterstof onderdeel uitmaakt. De hiervoor bestemde middelen worden met deze incidentele suppletoire begroting overgeboekt van de Aanvullende Post op de rijksbegroting naar de begroting van EZK.

Verplichtingen en uitgaven

Subsidies

IPCEI waterstof

In het klimaatakkoord is opgenomen dat Nederland in IPCEI-verband inzet op een sterke rol voor groene waterstof in de concurrentiepositie van Europa ten opzichte van andere werelddelen. In de Rijksbegroting 2022 heeft het kabinet middelen gereserveerd voor de ondersteuning van Nederlandse IPCEI-projecten. Met de IPCEI-deelname beoogt het kabinet een impuls te geven aan de ontwikkeling van de bredere waterstofmarkt en de daarvoor benodigde technologieën. Afhankelijk van een nationale toets en de beoordeling van de Europese Commissie komen projecten in aanmerking voor financiële ondersteuning. Als Nederland niet voor het notificatiemoment een definitief besluit neemt over welke projecten subsidie zullen krijgen, lopen de Nederlandse projecten het risico geen onderdeel meer te kunnen uitmaken van het IPCEI-traject. De subsidieregeling waarmee de definitieve selectie wordt gemaakt zal binnen enkele dagen na verzending van deze ISB worden opengesteld. In totaal is hiervoor € 35 mln gereserveerd.