35 925 XV Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2022

Nr. 86 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 december 2021

Per brief van 26 oktober jl. (Kamerstuk 30 821, nr. 155) kondigde de Minister van Justitie en Veiligheid aan, dat SZW zal bezien welke lessen getrokken kunnen worden uit de in de brief genoemde werkwijze en in samenwerking met maatschappelijke partners suggesties zal doen. Hiertoe is een proces ingezet waarbij is begonnen met gesprekken met islamitische organisaties, gemeenten en betrokken ministeries. In deze brief schets ik u de stand van zaken en het vervolg van dit proces.

Uit gesprekken met vertegenwoordigers van islamitische gemeenschappen valt in ieder geval al op te maken dat hun vertrouwen in gemeenten en rijksoverheid een deuk heeft opgelopen, en dat het vervolgproces vraagt om herstel van dat vertrouwen. Het proces van het trekken van lessen plaats ik daarom nadrukkelijk in dat kader, en het zal in samenspraak met betrokken organisaties worden vormgegeven.

Uit de eerste inventarisatie van geleerde lessen bleek ook dat sprake is van een zekere handelingsverlegenheid van overheden ten aanzien van onderwerpen die de islam of moslims raken. Het wordt ingewikkeld gevonden om met elkaar het goede gesprek te voeren en te investeren in vertrouwen en een duurzame relatie.

Daarbij worstelden overheden, waaronder ook het Ministerie van SZW, met de manier waarop een genuanceerd beeld kon worden verkregen van ontwikkelingen in de moslimgemeenschap, waardoor ook gebruik is gemaakt van een organisatie als NTA en gesprekken vanuit verschillende invalshoeken.

De lessen op dit punt zijn reeds getrokken: ook voor beleidstaken is steeds een grondslag nodig om verzamelde persoonsgegevens te verwerken. Hierop heeft sinds september 2020 de Taskforce Problematisch Gedrag en Ongewenste Buitenlandse Financiering zijn werkwijze aangepast. De op deze achterhaalde wijze verkregen gegevens worden volgens de daarvoor geldende procedures vernietigd.

Onderdeel van het vervolgproces is de vraag hoe goede en realistische beeldvorming kan plaatsvinden, over en weer. Daarbij zou externe begeleiding behulpzaam kunnen zijn om tot nieuwe vormen van samenwerking te komen en ook SZW de ruimte kunnen bieden om met de andere betrokken partijen onderdeel te zijn van dit proces van reflectie op het eigen handelen, oftewel trekken van lessen en herstel van vertrouwen.

Het kabinet hecht waarde aan goede relaties met de islamitische gemeenschappen. Het zijn gewaardeerde samenwerkingspartners bij de ontwikkeling en uitvoering van beleid. Bij het bevorderen van gelijke kansen, weerbaarheid en het tegengaan van discriminatie, maar ook bij vraagstukken zoals het tegengaan van radicalisering en extremisme en het tegengaan van polarisatie.

Het proces dat SZW is gestart rond het trekken van lessen wordt vervolgd, gericht op herstel van vertrouwen. Op korte termijn wordt vanuit en namens het kabinet het gesprek met de betrokken organisaties vervolgd, waarbij ook wordt besproken of een externe partij geobjectiveerde begeleiding en reflectie zou kunnen bieden. In het voorjaar van 2022 informeer ik u opnieuw over de stand van zaken van dit proces.

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, A.D. Wiersma