35 808 Wijziging van de Wet publieke gezondheid vanwege de invoering van aanvullende maatregelen voor het internationaal personenverkeer in verband met de bestrijding van de epidemie van covid-19

Nr. 5 VERSLAG

Vastgesteld 22 april 2021

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, belast met het voorbereidend onderzoek van voorliggend wetsvoorstel, heeft de eer als volgt verslag uit te brengen van haar bevindingen.

Onder het voorbehoud dat de in het verslag opgenomen vragen en opmerkingen afdoende door de regering worden beantwoord, acht de commissie de openbare behandeling van het wetsvoorstel voldoende voorbereid.

Inhoudsopgave

     

blz.
       

I.

Algemeen

2
       
 

1.

Inleiding

2
 

2.

Aanleiding van de voorgestelde maatregelen

4
 

3.

Hoofdlijnen van het voorstel

6
 

4.

Uitvoering, monitoring, toezicht en handhaving

18
 

5.

Verhouding tot grond- en mensenrechten

23
 

6.

Verhouding tot andere regelgeving

24
 

7.

Advies en consultatie

25
 

8.

Financiële en regeldruk gevolgen

25
 

9.

Overig

26
       

II.

Artikelsgewijze toelichting

26

I. ALGEMEEN

1. INLEIDING

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de Wijziging van de Wet publieke gezondheid (Wpg) vanwege de invoering van aanvullende maatregelen voor het internationaal personenverkeer in verband met de bestrijding van de epidemie van covid-19. Genoemde leden vinden het belangrijk dat we continu blijven kijken hoe we deze pandemie zo effectief mogelijk kunnen bestrijden en het importeren van virus(varianten) uit het buitenland kunnen indammen. Deze leden hebben een aantal vragen en opmerkingen bij het voorstel.

De leden van de VVD-fractie willen graag een totaaloverzicht van alle ministeriële regelingen, algemene maatregelen van bestuur (AMvB), en andere gedelegeerde handelingen in dit wetsvoorstel op een rijtje hebben. Genoemde leden begrijpen dat snel moet kunnen worden gehandeld in deze crisis en ook flexibel moet kunnen worden ingespeeld op de ontwikkelingen. De betrokkenheid van het parlement blijft in het kader van de democratische legitimatie echter van groot belang. Daarom willen deze leden weten wat de betrokkenheid van het parlement bij de verschillende regelingen is en in het overzicht opgenomen hebben of er een voorhang- of nahangprocedure is, inclusief de termijn die daaraan gekoppeld is voor de Tweede Kamer. Genoemde leden willen ook weten waarom wellicht niet voor een voorhang- of nahangprocedure is gekozen en waarom in een aantal gevallen is gekozen voor een ministeriële regeling en niet voor een AMvB. Kan de regering in dit kader ook aangeven wanneer welke ministeriële regeling/AMvB gereed is en wanneer ze naar de Tweede Kamer komen?

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van onderhavig wetsvoorstel. Deze leden hebben kritische vragen over dit wetsvoorstel, met name over de totstandkoming, effectiviteit, proportionaliteit, handhaafbaarheid, privacy en de ontwikkelingen binnen Europa ten aanzien van reizen met de Digital Green Pass. Deze leden constateren dat ook bij de geconsulteerde partijen, alsmede de Raad van State, veel kritiek is gekomen op genoemde punten.

De leden van de D66-fractie vragen de regering hoeveel mensen gedurende deze periode Nederland inreizen. Kan de regering aangeven hoeveel mensen met eigen vervoer Nederland inreizen en hoeveel per vliegtuig, per boot en per trein binnenreizen? Voor hoeveel mensen zou deze quarantaineplicht gelden als deze vandaag zou worden ingevoerd, gegeven het aantal landen waarvoor de quarantaineplicht van toepassing zou zijn? Deze getallen zijn van belang om inzicht te krijgen in de effectiviteit en handhaafbaarheid van de maatregel.

De leden van de PVV-fractie zien een quarantaineverplichting zoals voorgesteld in het wetsvoorstel met aanvullende maatregelen voor het internationaal personenverkeer in verband met de covid-19-epidemie niet zitten. Deze leden zijn van mening dat de regering haar burgers goed moet uitleggen waarom quarantaine na inreizen uit risicogebieden van belang is, in plaats van te grijpen naar het zware middel van strafbaarstelling. Genoemde leden hebben nog een paar aanvullende vragen en opmerkingen.

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van onderhavig wetsvoorstel. Deze leden onderschrijven de noodzaak om met stringentere maatregelen te komen. Zij hebben nog enkele vragen hierover.

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van het voornemen van de regering om een quarantaineverplichting in de Wet publieke gezondheid op te nemen en hebben daarbij enkele vragen.

De leden van de SP-fractie lezen het proces dat de regering doorlopen heeft om uiteindelijk te concluderen dat een quarantaineplicht, ondanks de motie-Jetten c.s.1 toch de beste route is voor het beheersen van de import van het coronavirus en nieuwe varianten. Deze leden missen hierbij de getalsmatige onderbouwing. Wat voor effect heeft de quarantaineverplichting op de introductie van nieuwe besmettingen in ons land? Genoemde leden snappen dat bij een 100 procent naleving er geen nieuwe besmettingshaarden ontstaan, maar te verwachten valt dat zo’n naleving niet reëel is. Wat is het effect van de verplichte quarantaine op het reproductiegetal?

Kan de regering voorbeelden geven uit het buitenland van verplichte thuisquarantaine? Welke vormen van quarantaine worden daar toegepast? Als afgeweken wordt van het Nederlandse voorstel, kan de regering toelichten waarom dat dan is? En wat zijn de effecten van verplichte quarantaine op de besmettingsgraad en het reproductiegetal in het buitenland?

De leden van de SP-fractie hebben vragen over de tijdelijkheid van deze wet. Welke objectieve maatstaven heeft de regering voor ogen om de quarantaineplicht weer in te trekken? En waarom worden deze maatstaven niet in de wet opgeschreven, zodat de volksvertegenwoordiging erover kan oordelen?

Genoemde leden vragen de regering toe te lichten waarom de kleurcodering van hoogrisicolanden al begint bij code oranje, omdat dit betekent dat reizigers uit alle landen ter wereld met deze wet een quarantaineplicht krijgen. Ook ontstaat nu de situatie dat mensen uit landen die het (stukken) beter doen in de bestrijding van het coronavirus dan wij, toch bij binnenkomst in quarantaine moeten, terwijl zij eigenlijk naar hoogrisicoland Nederland reizen. Kan de regering hierop reflecteren?

De leden van de SP-fractie lezen dat de verplichte quarantaine niet gaat gelden voor mensen die positief getest zijn. De regering verantwoordt deze keuze, omdat dit mogelijk de testbereid aantast. Genoemde leden vragen de regering toe te lichten wat het met het draagvlak doet wanneer mensen die bewezen besmettelijk zijn niet verplicht in quarantaine moeten, terwijl mensen die een negatieve testuitslag hebben dit wel moeten. Ziet de regering in dat dit een vreemd beeld geeft? Kan de regering tevens inzichtelijk maken welk percentage mensen zich bij een positieve testuitslag niet aan de vrijwillige quarantaine houdt? En wat is het effect van deze groep mensen op de besmettingscijfers en het reproductiegetal?

De leden van de PvdA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van onderhavig wetsvoorstel. Zij begrijpen dat nu de eerder ingezette «zachte drang» om reizen van en naar hoogrisicogebieden te ontmoedigen tot te weinig resultaat lijkt te hebben geleid, er gekeken moet gaan worden naar doortastender maatregelen. Of het instellen van een quarantaineplicht de oplossing is om besmettingen vanuit hoogrisicogebieden te voorkomen, is voor genoemde leden nog geen uitgemaakte zaak. Zij hebben hierover een aantal vragen.

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met belangstelling de aanvullende maatregelen voor het internationaal personenverkeer tot zich genomen. Genoemde leden onderschrijven de noodzaak dat de regering werkt maakt van betere naleving van de geldende adviezen rondom reizigers uit hoogrisicogebieden. Deze leden merken immers op dat veel reizigers niet goed op de hoogte zijn van de huidige (dringende) adviezen, de adviezen niet worden nageleefd en hopen dat vanwege de juridische grondslag de reeds geldende adviezen beter worden nageleefd. Eveneens vinden genoemde leden dat de noodzaak voor een quarantaineplicht het afgelopen half jaar voldoende is aangetoond, hetgeen de regering in de memorie van toelichting in het inleidende hoofdstuk wat deze leden betreft voldoende heeft beargumenteerd. Genoemde leden willen eveneens opmerken dat zowel de «klassieke»-variant van het coronavirus als de zorgwekkende nieuwe mutanten (B.1.1.7 en P.1) naar alle waarschijnlijkheid niet per voet of fiets in Nederland zijn gearriveerd, maar per vliegverkeer. Voor genoemde leden toont de uitbraak van de wereldwijde coronapandemie opnieuw aan dat doorgeschoten mondialisering en de balans tussen mens en natuur hersteld dient te worden.

Niettemin roept onderhavig wetsvoorstel nog verschillende vragen op bij de leden van de GroenLinks-fractie.

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben met interesse kennisgenomen van onderhavig wetsvoorstel. Deze leden vinden het passend dat voor reizigers uit specifieke hoogrisicogebieden een quarantaineplicht geldt. Mede naar aanleiding van het advies van de Raad van State, waar zorgen naar voren komen over de handhaafbaarheid en proportionaliteit, hebben genoemde leden behoefte aan het stellen van nadere vragen.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen de regering waarom in de titel van de wet niet wordt gesproken van de «tijdelijke invoering van aanvullende maatregelen etc.»

De leden van de Volt-fractie hebben kennisgenomen van onderhavig wetsvoorstel.

Met belangstelling hebben de leden van de SGP-fractie kennisgenomen van onderhavig wetsvoorstel. Deze leden vragen de regering of niet te gemakkelijk de vergelijking wordt getrokken tussen bestaande quarantainemaatregelen op grond van artikel 35 van de Wpg en de voorgestelde quarantaineplicht? Wordt niet ten onrechte gesuggereerd dat er slechts een gradueel onderscheid bestaat? De beide maatregelen onderscheiden zich namelijk op een drietal wezenlijke punten, te weten de beoogde reikwijdte, de onzekerheid of sprake is van besmetting en de mate van rechtsbescherming.

Het lid van de 50PLUS-fractie heeft gelezen dat het Outbreak Management Team (OMT) verschillende keren dwingend heeft geadviseerd om testverplichting te organiseren bij inkomende reizigers vanuit risicogebieden en een verplichte quarantaineplicht. Waarom heeft de regering inzake de quarantaineplicht nu pas actie op genomen?

Het lid van de 50PLUS-fractie heeft via de RIVM-tabellen vernomen dat inmiddels vele mensen, in Nederland maar ook daarbuiten, zijn gevaccineerd. Waarom dan nu een dergelijke ingrijpende wetswijziging?

2. AANLEIDING VAN DE VOORGESTELDE MAATREGELEN

De leden van de D66-fractie constateren dat al vanaf de zomer van 2020 wordt gesproken over een quarantaineplicht voor inkomende reizigers. De regering verwijst naar de motie-Jetten c.s.2. Deze motie verzocht echter om geen quarantaineplicht in te voeren na bron- en contactonderzoek. Waarom was er veel tijd nodig sinds de aankondiging van deze wet en de toezending richting de Kamer? Hoe ziet de regering het feit dat het wellicht wenselijker was om deze wet eerder voorhanden te hebben, omdat in de winterperiode er bijvoorbeeld sprake was van influx van Britse en Zuid-Afrikaanse varianten? Waarom verzoekt de regering de Kamer nu om de quarantaineplicht alsnog met spoed te behandelen? Wat is er nu anders dan de periode in het najaar of de periode in januari?

De leden van de D66-fractie vragen de regering in dit licht meer feitelijk beeld van het verloop van het wetstraject, omdat in de zomer van 2020 werd gesproken over een quarantaineplicht maar op 8 maart jongstleden de consultatie pas is gestart. Vanaf welke datum is het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en/of andere ministeries begonnen met het werken aan dit wetsvoorstel? Op welke datum begonnen de eerste besprekingen? Op welke datum is begonnen met het daadwerkelijk opstellen van een eerste concept-wettekst?

De leden van de D66-fractie vragen de regering daarnaast hoe de quarantaineplicht zich verhoudt tot het feit dat we nu juist een periode tegemoet gaan waarbij een groot deel van Nederland (en Europa) gevaccineerd zal zijn en dat COVID-19 naar een meer endemische status zal gaan? Temeer ook omdat de introductie van nieuwe gevallen vanuit het buitenland minder van impact zullen zijn, omdat de verspreiding wordt geremd door gevaccineerde mensen. Indien het primaire argument is om deze quarantaineplicht in deze periode vooral in te stellen voor Variants of Concern (VOC), kan de eis van hoogrisicogebied dan niet beperkt worden naar alleen dit criterium en niet naar het criterium van het aantal besmettingen?

De leden van de CDA-fractie begrijpen uit de diverse adviezen van het OMT dat sinds oktober bekend is dat slechts een kwart van de reizigers het quarantaineadvies na terugkomst uit een «code oranjeland» naleeft. Deze leden vragen de regering waarom nu (pas) wordt overgegaan tot een wettelijke verplichting tot het naleven van het quarantaineadvies? Was er niet eerder een noodzaak om hiertoe over te gaan? Wat maakt dat er thans wel besloten is over te gaan tot een wettelijke verplichting?

De leden van de CDA-fractie vragen aan de regering hoe deze wet zich verhoudt tot gevaccineerde mensen of mensen die aantoonbaar immuniteit hebben als gevolg van een eerdere besmetting? Zal deze wet ook voor deze groep mensen gelden? Deze leden vragen de regering of dit kan wijzigen indien onderzoek uitwijst dat gevaccineerde mensen het virus niet doorgeven?

De discussie over de wenselijkheid van een quarantaineplicht speelt al geruime tijd, zo constateren de leden van de GroenLinks-fractie. Inmiddels zien we ons ruim een jaar geconfronteerd met de pandemie. Is dit voorstel bijtijds ingediend? Kan de regering tevens nader ingaan op de vraag hoe voorkomen wordt dat reizigers een quarantaineplicht kunnen ontlopen door bijvoorbeeld vanuit een hoogrisicogebied via een andere EU-lidstaat naar Nederland te reizen?

De leden van de SGP-fractie vragen waarom de regering nu met het voorstel komt voor een wettelijke quarantaineplicht, terwijl zij omstandig uitlegt dat het OMT al vanaf 29 juli 2020 op dit punt strengere maatregelen wenselijk vond? Zijn er nieuwe redenen in het recente verleden die nopen tot indiening?

De leden van de SGP-fractie constateren dat de regering uitbraakclusters vanwege teruggekeerde vakantiegangers als belangrijk probleem ziet. Deze leden vragen waarom de regering niet specifiek daartegen veel harder is opgetreden. De regering heeft actief de mogelijkheden opengelaten voor burgers om op vakantie te gaan en heeft volstaan met dringende adviezen. Daardoor is het dweilen met de kraan open. Ligt het niet veel meer voor de hand om met alle mogelijke middelen het vakantieverkeer tot vrijwel nul te reduceren, bijvoorbeeld door tijdelijke grenscontroles in de vakantie, zodat ingrijpende middelen als een wettelijke ophokplicht juist ook vermeden kunnen worden voor groepen die niet onder het vakantieverkeer vallen?

De leden van de SGP-fractie hebben de indruk dat de memorie van toelichting ten onrechte de teruggekeerde vakantiegangers op een hoop gooit met andere (in)reizigers voor wie het doel van de reis meer legitiem is. Kan de regering aangeven wat het aandeel van de groep vakantiegangers is in de verspreiding van het coronavirus? Wil de regering eveneens inzichtelijk maken hoe het staat met de nalevingsbereidheid tussen de groepen vakantiegangers en degenen die met een meer noodzakelijk doel reizen?

Het lid van de 50PLUS-fractie las dat het OMT in oktober al gemuteerde virusstammen Nederland zag binnenkomen. Er gold toen nog geen testverplichting bij binnenkomst van Nederland. Toen bekend werd dat er een Britse variant was kwamen er nog vele vliegtuigen uit Engeland binnen zonder testverplichting. Waarom is de situatie nu anders volgens de regering?

Het lid van de 50PLUS-fractie leest in het 82ste advies van het OMT dat er vanuit vakantiegangers verdere verspreiding is opgetreden. Hoe groot dit effect op de pandemie is geweest was niet duidelijk. Is dit inmiddels wel duidelijk? Zo nee, waarom wil de regering dan toch een quarantaineplicht?

3. HOOFDLIJNEN VAN HET VOORSTEL

Het is voor de leden van de ChristenUnie-fractie van belang dat vanuit deze wet niet onbedoeld het signaal uitgaat dat, mits wordt voldaan aan de quarantaineplicht is, het prima is om te reizen van en naar een hoogrisicogebied. Deelt de regering dit standpunt? En wat doet de regering om deze norm te bewaken, zowel richting reis-en vervoersbranche als richting reizigers?

3.1 Doel en noodzaak van de voorgestelde maatregelen

De leden van de D66-fractie kunnen zich in grote lijnen vinden met de testverplichting, die ook gaat gelden indien mensen met eigen vervoer komen. Deze leden hebben echter zeer kritische vragen over de effectiviteit van de quarantaineplicht als maatregel. De regering stelt in de memorie van toelichting dat het niet naleven van het quarantaineadvies een «onaanvaardbaar risico oplevert voor de volksgezondheid.» Kan de regering dit risico kwantificeren? In welke mate is de verwachting dat dit risico niet al gemitigeerd is door de geldende testverplichting, die ook wordt uitgebreid naar inreizen met eigen vervoer, en de geldende vliegverboden? Deze leden vragen dit ook omdat de Raad van State kritische vragen stelt over de proportionaliteit van deze quarantaineplicht, omdat deze mogelijk in strijd zijn met drie artikelen van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)3 en grondwetartikelen (artikelen 10 en 15 van de Grondwet). Indien de regering alleen verwijst naar het feit dat andere landen reeds deze maatregelen hebben, dan lijkt dit voor deze leden onvoldoende reden. Het kan zijn dat de testverplichting het risico afdoende verkleint, ook omdat de regering stelt dat «de verplichting van de negatieve testuitslag het risico vermindert dat een persoon die besmet is met het virus Nederland inreist».

De leden van de D66-fractie constateren dat de regering meermaals heeft aangegeven dat in heel Europa het aantal besmettingen vergelijkbaar zijn verlopen en dat maatregelen, zoals een lockdown, in bijna alle Europese landen noodzakelijk waren. Echter hebben niet alle Europese landen een quarantaineplicht. Kan de regering aangeven in welke mate de quarantaineplicht in andere Europese landen ervoor gezorgd heeft dat besmettingen zijn voorkomen of dat VOC’s minder zijn gaan circuleren, en dat een quarantaineplicht hiermee dus ook in Nederland effectief zal zijn en te rechtvaardigen is?

De leden van de D66-fractie wijzen op het feit dat vliegverboden reeds een middel zijn om te voorkomen dat onder andere VOC’s Nederland binnenkomen. Is de regering nog steeds voornemens deze maatregel te stoppen als de quarantaineverplichting eenmaal is ingevoerd in Nederland? Zo ja, wanneer en op basis van welke gegevens constateert de regering dat een vliegverbod een en dezelfde effectiviteit kent als een quarantaineverplichting? Is de regering het met deze leden eens dat een vliegverbod gemakkelijker te handhaven is dan een quarantaineverplichting?

De leden van de PVV-fractie lezen dat de verplichte quarantaine vooral is bedoeld om «gevaarlijke» varianten van het coronavirus buiten de deur te houden. Het is niet duidelijk wat wordt bedoeld met gevaarlijke varianten. Het is bijvoorbeeld moeilijk te beoordelen of de zogeheten Britse variant daadwerkelijk gevaarlijker is dan het wildtype van het coronavirus. Tevens claimen de vaccinfabrikanten dat hun vaccins ook werken bij varianten van het virus. Is het criterium «gevaarlijke variant» wel bruikbaar voor het doel van deze wet?

De leden van de PvdA-fractie lezen dat de huidige naleving van quarantaine en isolatie met name van inkomende reizigers uit hoogrisicogebieden laag is. Het onderhavig wetsvoorstel moet de vrijblijvendheid bij het naleven van de quarantaine verminderen. Heeft de regering overwogen om in plaats van aan de achterkant van het reizen naar hoogrisicolanden strenger te gaan optreden, om ook in plaats van de quarantaineplicht het reizen naar deze landen voor niet-noodzakelijke reizen verder te ontmoedigen? Zo ja, hoe dan en waarom is hier niet voor gekozen? Zo nee, waarom hebt u dit niet overwogen?

Het wetsvoorstel roept bij de leden van de GroenLinks-fractie de vraag op hoe om te gaan met gevaccineerde personen en mensen die recent een COVID-19-besmetting hebben doorgemaakt. De regering stelt zich voorzichtig op door resultaten van wetenschappelijke onderzoek af te wachten over de besmettelijkheid van gevaccineerde personen. Genoemde leden kunnen deze redenatie volgen, maar vragen tegelijkertijd wanneer de regering verwacht hierover meer duidelijkheid te kunnen verschaffen? Genoemde leden vragen de regering ook in hoeverre ontheffing mogelijk is van de quarantaineplicht in het geval van individuele noodgevallen?

In de hoofdlijnen van het voorstel komt naar voren dat belangrijke redenen voor mensen om zich niet te houden aan een quarantaineplicht, onder meer het praktisch regelen van bepaalde zaken zijn en dwang of drang om te gaan werken. Kan de regering aangeven wat het doet om mensen op deze punten te ondersteunen bij de quarantaineplicht, zo vragen de leden van de ChristenUnie-fractie. Welke ondersteuning is reeds beschikbaar voor mensen die bijvoorbeeld geen sociaal netwerk hebben om op terug te vallen, voor het doen van boodschappen of het halen van medicatie bij de apotheek? Hoe kan, reeds voor, maar zeker ook bij aankomst in Nederland, al worden gewezen op hulpmiddelen om de quarantaineperiode door te komen? Kunnen vrijwilligersnetwerken, zoals NietAlleen hier ook een rol in spelen?

De leden van de ChristenUnie-fractie vinden het verstandig dat vanuit het oogpunt van proportionaliteit geen verplichting tot verblijf in een zogeheten quarantainehotel is opgenomen in de wet. Wel vragen zij de regering te reageren op de mogelijkheid om dit als optie aan te bieden aan mensen voor wie thuisquarantaine niet of lastig haalbaar blijkt. Bijvoorbeeld aan mensen die geen stabiele thuissituatie hebben, of willen voorkomen dat zij een huisgenoot met een kwetsbare gezondheid besmetten.

Ten aanzien van de werknemers verwijzen de leden van de ChristenUnie-fractie naar de inbreng van het Veiligheidsberaad. Terecht brengt het Veiligheidsberaad namelijk de positie van arbeidsmigranten onder de aandacht. Inderdaad, er ligt een verantwoordelijkheid bij de werknemer. Maar erkent de regering dat arbeidsmigranten zich vaak in een ingewikkelde positie bevinden, waarbij werkgevers of tussenpersonen niet altijd rekening houden met persoonlijke omstandigheden zoals een quarantaineplicht? Welke verantwoordelijkheid ziet de regering, juist waar het arbeidsmigranten betreft, voor de werkgever en is deze ook aanspreekbaar bij overtreding van de quarantaineplicht?

Ook breder zien de leden van de ChristenUnie-fractie dat er een uitdaging ligt om inreizigers te overtuigen van het nut en belang van deze maatregel. De wettelijke normstelling helpt hierbij, maar wordt deze wettelijke norm ook duidelijk bij aankomst gecommuniceerd, met name bij openbaar vervoer, boot- en vliegverkeer?

Volgens de regering is er voor een substantieel deel van de reizigers geen objectieve noodzaak om naar een hoogrisicogebied te reizen, zo constateren de leden van de SGP-fractie. Waarom wordt dan niet steviger ingezet op het onmogelijk maken van deze reizen, in plaats van een dubieus middel uit de kast te trekken, waarmee bovendien veel uitvoeringslasten gepaard gaan en waarvan de effectiviteit ernstig te betwijfelen valt? Kan de regering aangeven waarom het recht op een onnodige vakantiereis in het buitenland zwaarder zou moeten wegen dan het accepteren van een systeem waarmee de overheid voor een grote groep zelfs tot achter de voordeur controle gaat uitoefenen?

De leden van de SGP-fractie vragen waarom de regering niet volstaan heeft met een wettelijke quarantaineplicht zonder uitgebreid systeem van monitoring en handhaving, vergelijkbaar met de wijze waarop de bereikbaarheidsplicht in het wetsvoorstel is verankerd. Deze leden merken op dat daarvan ook een sterker signaal zou uitgaan dan van het huidige beleid, terwijl de overheid daarmee minder dicht in het privéleven van burgers hoeft in te dringen, het systeem niet zo complex is en de uitvoering minder belast zou worden.

De leden van de SGP-fractie merken op dat het wetsvoorstel voorziet in een quarantaineplicht die conform de uitleg van de uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in de zaak Enhorn niet voldoet aan de maatstaf waaraan vrijheidsontneming onder bepaalde voorwaarden zou moeten voldoen. De regering gaat in het nader rapport voorbij aan het vereiste dat in de jurisprudentie gesproken wordt over vrijheidsontneming van «de geïnfecteerde persoon»» en verplicht in het wetsvoorstel personen van wie niet zeker is of zij aan een infectieziekte lijden om aan de wettelijke quarantaineplicht te voldoen. De leden van de SGP-fractie maken zich ernstige zorgen om de proportionaliteit van de maatregel. Kan de regering aangeven waarom zij deze vergaande wettelijke quarantaineplicht noodzakelijk acht nu er ook sprake is van een verplicht negatief testbewijs bij het inreizen?

Het lid van de 50PLUS-fractie leest dat er een lage nalevingsbereidheid is onder reizigers voor de quarantaineplicht, zeker voor reizigers uit een hoogrisicogebied. Hoe denkt de regering te gaan handhaven en controleren met het gebrek aan capaciteit bij bijvoorbeeld de GGD, waar nu al sprake van is?

Het lid van de 50PLUS-fractie verneemt dat controle kan worden gedaan door een gemeentelijk toezichthouder. Hebben de gemeenten hier capaciteit voor? Worden zij hiervoor financieel ondersteund door de regering?

3.2 Uitbreiding van de verplichting negatieve testuitslag

De leden van de VVD-fractie vernemen graag hoe het in zijn werk gaat in de situatie dat iemand vanuit een hoogrisicoland vliegt op bijvoorbeeld een luchthaven in Duitsland of België (op dat moment geen hoogrisicoland) en dan doorreist (per auto of trein of vliegtuig) naar Nederland. Hoe is in die situatie de quarantaineplicht en de negatieve testuitslag of andere maatregelen in vergelijking met personen die rechtstreeks Nederland inreizen geregeld? Hoe is dat geregeld in de situatie dat je 10 uur hebt tussen aankomst en vertrek in een buurland? En hoe zit dit bij 24 uur? Wat als je op de terugreis door een hoogrisicogebied komt, maar bijvoorbeeld alleen uitstapt om te tanken en hier niet overnacht? Geldt dan ook de quarantaineplicht? Is in dit geval alleen het herkomstland bepalend? Hoe is dit te handhaven?

De leden van de VVD-fractie lezen dat reizigers die vanwege een noodsituatie niet voor het inreizen in Nederland een test hebben kunnen laten doen niet strafbaar zijn. Wat wordt verstaan onder een noodsituatie?

De leden van de VVD-fractie vinden het goed dat er één lijn wordt getrokken voor de verschillende vervoersmodaliteiten. Het wordt immers benaderd vanuit de pandemie en niet enkel vanuit de geplande vervoersmiddelen. Hoe gaan we dit praktisch handhaven? Aan de grenzen bijvoorbeeld en mensen stimuleren zich hieraan te houden?

De wetswijziging regelt ook dat reizigers uit hoogrisicogebieden die met eigen vervoer Nederland inreizen, verplicht kunnen worden om bij het inreizen te beschikken over een negatieve testuitslag. Welke gevolgen kan dit hebben voor de grensstreek in Nederland, indien het hier zou gaan gelden voor onze buurlanden? In hoeverre en hoe is hiermee rekening gehouden in de voorliggende wetswijziging? Gelden de uitzonderingscategorieën, zoals opgenomen bij de quarantaineplicht, ook daarvoor?

De leden van de D66-fractie vragen de regering of de vaststelling van een hoogrisicogebied voor de eis van een negatieve testuitslag voor binnen de Europese Unie ook niet in Europees verband kan worden vastgesteld, zoals dat gebeurt met landen buiten de Europese Unie.

De leden van de D66-fractie vragen of de regering bereid is om personen met een bewijs van vaccinatie toe te voegen aan de lijst van mensen die uitgezonderd zijn voor de testverplichting? Zo niet, hoe verhoudt dit zich tot andere Europese landen alwaar een volledige vaccinatie wel als uitzondering geldt, zoals Estland?

De leden van de D66-fractie vragen de regering naar de toepassing van deze wet bij het inreizen vanuit andere Europese landen op het moment dat in Europees verband de verordening «Digital Green Certificate» in werking is getreden. Zal deze wet nog gelden of wordt verwezen naar de verordening? In welke mate verschilt deze wet met het huidige voorstel van de verordening van de «Digital Green Certificate»? Of is een Europees «Digital Green Certificate» straks een uitzonderingsgrond?

De leden van de D66-fractie ontvangen ook signalen van reizigers die geen test vlak voor vertrek kunnen doen, omdat ter plekke bij het land van vertrek geen sneltestfaciliteiten zijn. Hoe wordt met deze specifieke groep omgegaan? Krijgt de regering ook deze signalen en heeft de regering zicht welke landen dit betreffen? Welke mogelijkheden hebben zij om Nederland alsnog in te reizen? Kunnen zij bijvoorbeeld bij aankomst in Nederland direct een sneltest afnemen?

De leden van de PVV-fractie vragen de regering waarom bij de lucht- en scheepvaart gekozen is om bij inreis naast een negatieve PCR-test ook een negatieve sneltest te overhandigen? Wat rechtvaardigt deze dubbele testverplichting? Zijn er meer landen met deze dubbele testverplichting? Zo ja, welke? Deze leden ontvangen graag een overzicht.

De leden van de PVV-fractie constateren dat er een omvangrijke lijst met uitzonderingen is van personen en beroepen waarvoor geen testverplichting of quarantaineverplichting geldt. Genoemde leden vragen de regering daarom hoe effectief dit wetsvoorstel is en hoe de effectiviteit gemeten wordt. Om hoeveel reizigers uit welke landen gaat het eigenlijk (op de uitzonderingen na)? Deze leden willen in dit kader ook graag weten hoeveel asielzoekers en illegalen er sinds de uitbraak van de coronacrisis zijn bijgekomen en of in de asielzoekerscentra inmiddels ook een testverplichting of quarantaineverplichting geldt?

De leden van de PVV-fractie willen weten hoe Nederlanders die onverhoopt positief testen in het buitenland geholpen worden? Is het in grondwettelijk opzicht wel rechtvaardig om hun de toegang tot Nederland te ontzeggen? Hiermee wordt hun immers ook zorg onthouden. Genoemde leden ontvangen hierover graag een toelichting.

De leden van de CDA-fractie begrijpen dat de verplichting om bij inreis te beschikken over een negatieve testuitslag rust op de reiziger die vanuit een aangewezen hoogrisicogebied Nederland inreist. De leden van de CDA-fractie vragen de regering hoe die negatieve testuitslag er precies uit zou moeten zien? Deze leden wijzen de regering erop dat er inmiddels (veel) valse negatieve testbewijzen in de wereld in omloop zijn. Genoemde leden vragen of de toezichthouder bevoegd is contact op te nemen met de instantie die de negatieve testuitslag heeft afgegeven, om deze op echtheid te controleren? Welke (andere) mogelijkheden heeft de toezichthouder om de negatieve testuitslag te falsificeren? Zijn (inmiddels) internationale standaarden voor het lay-out van een negatieve testuitslag ontwikkeld? Zo niet, is de regering bereid zich hiervoor in te spannen?

De leden van de SP-fractie lezen dat personen die met eigen vervoer uit hoogrisicolanden naar Nederland reizen met deze wet ook een negatieve coronatest moeten hebben en een quarantaineplicht krijgen, maar dat bijvoorbeeld bepaalde doelgroepen zoals grenswerkers hiervan worden ontheven. Hoe wordt deze uitzondering straks vormgegeven? En hoe zorgt de regering ervoor dat er geen misbruik wordt gemaakt van de uitzondering.

Sowieso vragen de leden van de SP-fractie de regering hoe er aan de grenzen van Nederland gehandhaafd gaat worden. Hoe gaat straks het onderscheid gemaakt worden tussen iemand die even over de grens is gaan tanken of boodschappen is gaan doen, en iemand die langere tijd in het buitenland was? En als deze verplichtingen moeilijk te handhaven zijn, wat doen deze dan met het draagvlak?

De leden van de PvdA-fractie lezen dat de verplichting voor reizigers uit aangewezen hoogrisicogebieden om bij inreis te beschikken over een negatieve testuitslag bij ministeriële regeling nader wordt uitgewerkt. Daarbij zullen onder andere eisen worden gesteld omtrent de test. Hoe kan de regering eisen stellen ten aanzien van de kwaliteit van testen die in het buitenland worden uitgevoerd en hoe kan gecontroleerd worden of er aan die eisen voldaan wordt?

De leden van de PvdA-fractie zijn van mening dat iemand die reeds gevaccineerd is in plaats van een negatieve testuitslag bij inreis ook een bewijs van vaccinatie mag kunnen overleggen. Naar de mening van deze leden wordt daarmee tevens het risico op verdere besmetting genoeg verkleind om dan geen quarantaineplicht meer op te leggen. Temeer daar testen ook geen volledige zekerheid bieden en het handhaven van de nu voorgestelde verplichte quarantaine ook niet waterdicht zal zijn, is een vaccinatiebewijs een goed alternatief voor een negatieve testuitslag en quarantaine. Deelt de regering deze mening? Zo ja, hoe gaat de regering hier gevolg aan geven? Zo nee, waarom niet?

Het lid van de 50PLUS-fractie leest dat men ook bij niet bedrijfsmatig vervoer bij inreizen moet beschikken over een verplichte negatieve PCR-test. Hoe gaat de regering dit controleren?

3.3. Quarantaineplicht Europees Nederland

De leden van de VVD-fractie willen graag weten wat en hoe andere Europese landen de quarantaineplicht hebben geregeld en wat de verschillen met het voorliggende voorstel zijn. Deze leden willen tevens graag een overzicht ontvangen wat andere Europese landen hebben geregeld om de import van het coronavirus uit andere landen in te dammen.

De leden lezen dat slechts 21 procent van de personen die terugkomen uit het buitenland aangeven thuis te zijn gebleven. Hoe zit dit bij de rest van de groepen die ook dringend wordt geadviseerd om in quarantaine te gaan? In de memorie van toelichting staat dat de naleving van andere categorieën van personen substantieel is als het gaat om het dringende advies om in thuisquarantaine te gaan.

Eerdere gegevens gaven aan dat zelfs bij personen die positief getest zijn op COVID-19 het thuisblijven en in quarantaine gaan niet altijd wordt opgevolgd. Hoe hoog is dit percentage? En in hoeverre heeft de regering overwogen om ook voor deze groep een quarantaineplicht in te stellen? Waarom is daar niet voor gekozen?

De quarantaineplicht wordt alleen ingesteld voor reizigers vanuit hoogrisicogebieden. Wat zijn op dit moment de hoogrisicogebieden? In hoeverre is overwogen om het ook optioneel in te kunnen stellen voor andere risicogebieden?

De leden van de VVD-fractie lezen dat bij inwerkingtreding van het wetsvoorstel eventueel andere maatregelen ten aanzien van inkomende reizigers uit aangewezen hoogrisicogebieden kunnen komen te vervallen. Wanneer komt hierover duidelijkheid? En naar welke maatregelen wordt dan gekeken?

De leden van de VVD-fractie willen weten of het klopt dat als EU-landen en met name buurlanden aangemerkt worden als hoogrisicolanden dan ook sprake zal zijn van een quarantaineplicht. Welke gevolgen kan dit hebben voor de grensstreek in Nederland? In hoeverre en hoe is hiermee rekening gehouden in voorliggende wetswijziging? In artikel 58nc wordt een groot aantal uitzonderingen van de quarantaineplicht opgenomen. Indien in de praktijk blijkt dat er in de grensstreek toch nog situaties zijn, waar het slecht uitlegbaar en niet logisch is dat er een quarantaineplicht kan worden geëist, maar niet vallen onder de uitzonderingscategorieën, is dit dan nog snel aan te passen?

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de digitale voorziening romdom de quarantaineverklaringen? In hoeverre is het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport inmiddels gereed voor het uitvoeren van de taak van het bellen van mensen in thuisquarantaine? Hoe gaat dit geregeld worden? Hoeveel capaciteit wordt hiervoor ingezet? Kan de regering bevestigen dat die er in ieder geval voor aanvang van de zomervakantie is?

De leden van de VVD-fractie willen weten hoe effectief een verplichte thuisquarantaine is ten opzichte van een quarantaine elders (bijvoorbeeld in een quarantainevoorziening). In hoeverre is er ook gekeken naar twee varianten, waarbij voor landen met gevaarlijke mutanten van virussen ook de optie van een quarantaine elders een optie zou kunnen zijn?

Hoe raakt deze regelgeving seizoenarbeiders voor de land- en tuinbouw? Wat zijn op dit terrein de gevolgen? En welk overleg heeft hierover plaats gevonden met bijvoorbeeld Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland?

Hoe werkt de quarantaineplicht voor Nederlanders buiten Nederland die geen verblijf meer hebben in Nederland? Zij kunnen per definitie niet thuis in quarantaine. Welk overleg heeft er plaatsgevonden met belangenbehartigers van Nederlanders in het buitenland?

Genoemde leden merken op dat niks is opgenomen over of gevaccineerde mensen straks zijn vrijgesteld van de quarantaineplicht, omdat nu nog niet bekend is of iemand die gevaccineerd is het coronavirus kan verspreiden. Waarom is hiervoor geen «haakje» in de wet opgenomen dat stelt dat gevaccineerde mensen straks eventueel kunnen worden vrijgesteld van de quarantaineplicht, bijvoorbeeld wanneer er straks voldoende wetenschappelijk bewijs is dat zij het coronavirus bijna niet kunnen overdragen?

De leden van de D66-fractie vinden het onduidelijk of de toewijzing van de hoogrisicogebieden voor de testverplichting anders is dan de toewijzing van hoogrisicogebieden voor de quarantaineverplichting. In de memorie van toelichting wordt gesproken over een hogere signaalwaarde van het aantal besmettingen per 100.000 inwoners per twee weken voor de quarantaineverplichting. Kan de regering exact aangeven hoeveel strenger de eisen voor een hoogrisicogebied bij de quarantaineverplichting zijn ten opzichte van de eisen van een hoogrisicogebied voor de testverplichting? Voor welke landen zou op dit moment de quarantaineverplichting gelden als deze nu zou zijn ingevoerd?

De leden van de D66-fractie lezen dat de regering kijkt naar de risico-inschaling van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) en naar de «donkerrode» gebieden. Heeft dit betrekking op zowel landen binnen als buiten Europa? Op de website van de ECDC is er een weergave van meerdere tinten «donkerrood». Betreft het dan alleen gebieden die de donkerste kleur rood hebben?4

De leden van de D66-fractie vragen de regering of is overwogen alleen landen met een VOC toe te voegen aan de lijst van hoogrisicogebieden. Zo nee, waarom niet?

De leden van de D66-fractie vragen bij welke signaalwaarde van de vaccinatiegraad in Nederland de quarantaineverplichting specifiek uit gebieden met hoge besmettingsaantallen vervalt. En bij welke signaalwaarden van het aantal besmettingen in Nederland? De introductie van een extra geval in Nederland zal immers niet leiden dan tot verdere verspreiding.

De leden van de D66-fractie vragen de regering of is overwogen om alleen landen buiten het vasteland van Europa te kiezen als landen waarvoor een quarantaineplicht geldt. Immers is bij doorreizen met eigen vervoer lastig te controleren alwaar een reiziger vandaan komt, heeft de pandemie het afgelopen jaar laten zien dat het virus vooral binnen Europa geen grenzen kent en zal er binnenkort een Digital Green Pass binnen Europa gelden. Daarnaast constateren deze leden dat vooral (schier)eilanden succesvol zijn geweest met het terugdringen van coronabesmettingen via van quarantaineverplichtingen.

De leden van de D66-fractie lezen dat diverse categorieën van personen worden uitgezonderd van de quarantaineplicht. De aanwijzing van deze categorieën vindt deels op wetsniveau en deels op het niveau van een ministeriële regeling plaats. Deze leden begrijpen de uitzonderingen die nu in het wetsvoorstel staan, maar vragen de regering om de Kamer alle categorieën te geven die in de consultatieversie naar boven kwamen of in overweging zijn genomen door de regering maar niet zijn toegevoegd aan de lijst.

De leden van de D66-fractie vragen de regering ook specifiek in te gaan op de situatie van arbeidsmigranten. Worden arbeidsmigranten ook verplicht om in quarantaine te gaan en wordt hier onderscheid gemaakt tussen arbeidsmigranten vanuit Europese landen en vanuit buiten Europa?

De leden van de D66-fractie vragen naar onderdeel m van de uitzonderingsgronden. Er wordt verwezen naar artikel 58r, maar artikel 6.11 van de tijdelijke regeling is niet van toepassing. Hoe is deze uitzondering dan geregeld? Op basis van welke criteria kan de rechter dit toetsen?

De leden van de D66-fractie lezen dat overige uitzonderingscategorieën via een ministeriele regeling kunnen worden aangewezen (op grond van het tweede lid van artikel 58nc). Zij lezen dat het immers noodzakelijk kan zijn om de quarantaineplicht niet (langer) van toepassing te laten zijn als daartoe met het oog op de bestrijding van de epidemie geen noodzaak meer bestaat. De regering benoemt hier dat gevaccineerde mensen kunnen worden aangewezen als uitzonderingscategorie. Deze leden constateren echter dat de Europese Commissie beoogt om op 1 juni 2021 de Digital Green Pass te lanceren, waarbij mensen een certificaat krijgen als zij gevaccineerd zijn. Waarom kunnen gevaccineerde mensen, die gevaccineerd zijn met EMA-goedgekeurde vaccins, dan niet nu al toegevoegd worden aan de lijst van uitzonderingen?

De leden van de D66-fractie lezen dat meerdere Europese landen al aangeven dat reizigers die gevaccineerd zijn niet in quarantaine hoeven. Dit betreft onder andere Estland vanaf heden, Griekenland vanaf 27 april5, Denemarken vanaf 1 mei6 en Spanje vanaf 1 juni7. Ook binnen de Verenigde Staten geldt dat vanaf 2 april jongstleden gevaccineerde mensen binnenlandse reizen kunnen maken zonder te testen of in quarantaine te gaan.8 Wat is volgens de regering de rationale van deze landen dat er reeds voor gevaccineerde mensen uitzonderingen zijn of komen? Waarom is de regering terughoudender in het toevoegen van gevaccineerde mensen als uitzondering? Is de regering het met deze leden eens dat binnen Europa, maar ook voor reizen buiten Europa, verschillende uitzonderingen kunnen leiden tot een ongelijk speelveld in de mogelijkheden om vrij te reizen?

De leden van de D66-fractie lezen daarnaast dat Saba, een bijzondere gemeente van Nederland, vanaf 1 mei 2021 een vaccinatiebewijs gaat vragen én dat reizigers hiernaar toe wel een negatieve test moeten laten zien, maar niet in quarantaine hoeven.9 Op basis van welke wetenschappelijke gegevens is Saba tot dit besluit gekomen? Binnen welke uitzonderingsgronden van dit wetsvoorstel valt dit besluit?

De leden van de D66-fractie constateren dat een noodsituatie kan gelden als reden waarop men zich toch mogen onttrekken van de quarantaineverplichting. In het geval dat iemand alleenstaand is, en dus woont zonder huisgenoten, en geen enkele mogelijkheid ziet om zichzelf te voorzien in eten zonder het huis te verlaten: geldt in dit geval het halen van levensmiddelen als noodsituatie? Zo nee, waarom niet en welke opties biedt de overheid in dergelijke gevallen om te voorkomen dat deze persoon het huis hoeft te verlaten?

De leden van de D66-fractie lezen dat indien een betrokkene een rechterlijk oordeel wenst te verkrijgen over de toepasselijkheid van de quarantaineplicht in zijn individuele geval, hij daartoe een verzoekschrift kan indienen bij de burgerlijke rechter. Waarop baseert de regering dat hiervoor voldoende capaciteit is bij de rechtelijke macht, gezien de vele reizigers die Nederland betreden?

De leden van de PVV-fractie begrijpen dat de quarantaine na vijf dagen beëindigd kan worden wanneer een negatieve coronatest wordt overhandigd. Welke eisen worden aan deze test gesteld? Kan dit ook een sneltest of een zelftest zijn? Zo nee, wat is dan de waarde van de sneltest of zelftest? Deze leden ontvangen in dit kader graag een toelichting.

De leden van de CDA-fractie constateren dat voor zowel de quarantaineplicht als de verplichting van een negatieve testuitslag bij inreis geldt dat dit uitsluitend het geval is als er gereisd wordt vanuit een hoogrisicogebied. Deze leden constateren echter voorts dat voor beide maatregelen andere criteria zullen gelden om een gebied als hoogrisicogebied aan te wijzen. De leden van de CDA-fractie maken zich zorgen over de begrijpelijkheid hiervan voor burgers die reizen uit het buitenland naar Nederland. Zou het voor de eenduidigheid en begrijpelijkheid van de regelgeving niet meer in de rede liggen om met één categorie «»hoogrisicogebied»» te werken in plaats van twee? Waarom maakt de regering deze keuze? Kan de regering een voorbeeld geven waarbij wel sprake zal zijn van een hoogrisicogebied voor de negatieve testuitslag bij inreis, maar niet voor de thuisquarantaine? Is dit andersom mogelijk?

De leden van de CDA-fractie lezen dat er geen uitdrukkelijke wettelijke uitzondering gemaakt wordt bij de quarantaineplicht voor topsporters die meedoen aan internationale wedstrijden of wedstrijden in het buitenland. Is de regering voornemens dit te regelen in de ministeriele regeling? Of is de regering helemaal niet voornemens een uitzonderingsgrond te maken voor topsporters die meedoen aan internationale wedstrijden of wedstrijden in het buitenland?

De leden van de CDA-fractie zijn het met de regering eens dat het van belang is dat een betrokkene in een laagdrempelige spoedprocedure een rechterlijk oordeel over de quarantaineplicht kan krijgen. Daar staat voor deze leden de werkdruk voor de rechterlijke macht tegenover. Genoemde leden hebben daarom ook hun twijfels over de keuze van de regering om geen verplichting in te stellen voor een betrokkene om zich door een advocaat te laten bijstaan indien betrokkene een oordeel van de rechter over de quarantaineplicht wenst. Zou een verplichte advocaat niet veel nodeloze procedures kunnen voorkomen? De leden van de CDA-fractie zouden deze keuze graag nader onderbouwd zien.

De leden van de SP-fractie lezen dat de plek van quarantaine voor iedereen zelf te kiezen is, zowel mensen met een woonadres in Nederland als zonder woonadres in Nederland. De regering geeft aan die locatievrijheid vanuit proportionaliteitsoogpunt te hanteren. Deze leden vragen de regering toe te lichten waarom er voor mensen zonder woonadres toch niet is gekozen voor een (aantal) quarantainelocaties als hotels of bungalowparken? Hoeveel extra kosten zijn er gemoeid met de handhaving van vrije locatiekeuze voor quarantaine in tegenstelling tot centrale quarantainelocaties voor mensen zonder woonadres in Nederland? Hoe wordt in het buitenland omgegaan met mensen zonder woonadres van het land waar quarantaineverplichting geldt?

De leden van de SP-fractie lezen dat veel bepalingen nader uitgewerkt worden in ministeriële regelingen. Kan de regering opsommen welke bepalingen allemaal via ministeriële regeling worden geregeld? En kan per bepaling een argumentatie gegeven worden waarom er niet voor is gekozen om dit niet nu al in de wet vast te leggen en eventueel via een wetswijziging op een later tijdstip te wijzigen? Hoe verantwoordt de regering deze werkwijze, waarbij de democratische controle min of meer onmogelijk is voor een controversieel onderwerp als een quarantaineverplichting?

Personen werkzaam in het transport van goederen en ander transportpersoneel worden uitgezonderd van de quarantaineplicht, zo begrijpen de leden van de PvdA-fractie. Daaraan wordt toegevoegd dat het niet om privéreizen mag gaan. Hoe wordt dit onderscheid vastgesteld?

De leden van de PvdA-fractie menen dat de groepen reizigers die van de quarantaineplicht worden uitgezonderd in feite alle reizigers zijn voor wie het reizen van en naar een hoogrisicogebied als noodzakelijk kan worden gekenmerkt. Deelt de regering die mening? Of blijven er nog groepen reizigers over die niet vrijgesteld zijn, maar voor het reizen toch noodzakelijk is? Zo nee, waarom zorgt de regering er dan niet voor dat niet-noodzakelijke reizen naar hoogrisicolanden sterker ontmoedigd en eventueel naar bepaalde landen verboden worden?

De leden van de GroenLinks-fractie merken op dat de Raad van State buitengewoon kritisch is over onderhavig wetsvoorstel, omdat zij van mening is dat de noodzaak, proportionaliteit en effectiviteit van de quarantaineplicht onvoldoende vaststaan in het licht van de verregaande inbreuken die het maakt op een aantal grondrechten. Hoewel genoemde leden van mening zijn dat vergaande coronamaatregelen een grotere inbreuk maken op de grondrechten dan beperkingen in de vrijheid om zich internationaal te verplaatsen tijdens een pandemie, maken ook genoemde leden zich zorgen over precedentwerking van dergelijke vrijheidsbeperkende maatregelen. In hoeverre borgt de regering dat een dergelijke quarantaineplicht zich beperkt tot bijzondere situaties? Kan de regering in dit kader ook ingaan op de vraag of het volgens haar mogelijk is dat de Wet tijdelijke maatregelen covid-19 vervalt voor wat betreft de binnenlandse maatregelen, omdat op een bepaald moment de epidemiologische situatie in Nederland onder controle is, maar dat het nog wel wenselijk is om voor reizigers uit bepaalde hoogrisicogebieden een quarantaineplicht in stand te houden? Is het in dat licht niet logischer om de quarantaineplicht in een aparte wet te regelen? Zo nee, waarom niet?

De leden van de ChristenUnie-fractie zien dat de duur van de quarantaineplicht op tien dagen zal worden vastgesteld in de ministeriële regeling. De regering heeft ervoor gekozen in de wetstekst 14 dagen te hanteren. Waarom is er niet voor gekozen de duur op ten hoogste tien dagen vast te stellen?

De leden van de ChristenUnie-fractie merken op dat er momenteel slechts een zeer beperkt aantal van 11 landen niet als hoogrisicogebied staan aangemerkt. Kan de regering aangeven welke landen op dit moment gekwalificeerd zouden kunnen worden als zeer hoog risicogebied en welke precieze signaalwaarden hiervoor zullen worden gehanteerd? Voorts vragen zij welke landen op basis van onvoldoende testdata of sequencing data als zeer hoogrisicogebied zullen worden aangemeld en welke indicatoren, anders dan de indicator «grijs» van het ECDC, hierbij worden gebruikt.

De leden van de ChristenUnie-fractie vinden het een goede zaak dat de regering ervoor kiest om categorieën van personen bij wet uit te zonderen. Kan de regering aangeven of de volgende categorieën personen al onder de wettelijke bepalingen vallen of niet:

  • – Personen die naar Nederland reizen om afscheid te nemen van een naaste die op zijn of haar sterfbed ligt.

  • – Personen die naar Nederland reizen voor het bijwonen van de bevalling van hun kind.

  • – Leden van het Europees Parlement die van Brussel of Straatsburg reizen.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen waarom ervoor is gekozen de grens van 12 jaar te hanteren voor minderjarigen. Waarom is niet gekozen voor 14, 16 of 18 jaar?

De leden van de ChristenUnie-fractie spreken hun waardering uit dat onder meer is gedacht aan de situatie van grenswerkers, grensstudenten en grensscholieren. Kan de regering nader aangeven waarom is gekozen om hierbij als regel te hanteren dat iemand tenminste wekelijks de grens moet passeren, alvorens deze in aanmerking komt voor de uitzonderingsgrond? Welke gevolgen heeft dit bijvoorbeeld voor iemand die vanwege zijn of haar werk twee tot drie keer maand genoodzaakt is de grens over te steken?

De leden van de ChristenUnie-fractie merken op dat er in Europees Nederland, net als in Caribisch Nederland, sprake kan zijn van individuele gevallen waar een uitzondering wenselijk is. In die gevallen zou wat deze leden betreft de burgemeester van de gemeente waar betreffende persoon staat ingeschreven of verblijft, een individuele ontheffing moeten kunnen verlenen. Hiermee wordt naar het inzicht van de leden van genoemde leden noodzakelijke ruimte voor maatwerk gecreëerd, omdat niet alle uitzonderingsgevallen vooraf dan wel bij ministeriële regeling te ondervangen zijn. Genoemde leden weten zich hierin gesterkt door de Raad van State, die dit ook adviseert. Toch gaat de regering hier nog niet toe over. Kan de regering aangeven welke risico’s en of bezwaren het ziet tegen een ontheffingsmogelijkheid voor burgemeesters, juist voor die individuele gevallen die lastig in regeling te vatten zijn en een spoedeisend karakter hebben?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen de regering te bevestigen dat onder de uitzonderingsgrond «noodsituatie» ook een onveilige thuissituatie valt, bijvoorbeeld vanwege huiselijk geweld. Hoe moet bij dergelijke noodsituaties worden omgegaan met het feit dat het hier enkel een tijdelijke onttrekking aan de quarantaineplicht kan zijn?

In de memorie van toelichting lezen de leden van de ChristenUnie-fractie dat de mogelijkheid wordt opengehouden om gevaccineerde mensen aan te wijzen als uitzonderingscategorie. Acht de regering het voorstelbaar dat een dergelijke categorie bij ministeriële regeling wordt toegevoegd? Is de regering het met de leden van de ChristenUnie-fractie eens dat dit niet enkel een louter administratieve toevoeging zou betreffen, maar dat er ook een ethische vraag achter schuilt wanneer mensen met een bewijs van vaccinatie wél worden vrijgesteld van quarantaine, maar mensen die middels een test of medische verklaring aantoonbaar niet besmettelijk zijn, níet? Genoemde leden vragen de regering hier nader op te reflecteren.

Op grond van het tweede lid van artikel 58nc kunnen andere categorieën van personen worden uitgezonderd vanwege de uitoefening van bepaalde werkzaamheden of dwingende persoonlijke omstandigheden. Door ook uitzonderingscategorieën bij ministeriële regeling te kunnen aanwijzen, kan flexibel worden ingespeeld op onvoorziene of gewijzigde omstandigheden. Dat is enerzijds noodzakelijk met het oog op de bestrijding van de epidemie, maar anderzijds ook met het oog op de belangen van betrokkenen. Het is immers noodzakelijk om de quarantaineplicht niet (langer) van toepassing te laten zijn als daartoe met het oog op de bestrijding van de epidemie geen noodzaak meer bestaat. Zo is thans nog onduidelijk of een vaccinatie ook van invloed is op het risico om een ander te besmetten. Zodra uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een gevaccineerde niet of beperkt besmettelijk is, zal worden bezien of gevaccineerde mensen kunnen worden aangewezen als uitzonderingscategorie.

De leden van de Volt-fractie verzoeken de regering om reactie te geven op de vraag omtrent het voorstel van artikel 58nb.1. Op welke manier wordt de plicht tot thuisquarantaine gehandhaafd op het moment dat deze plicht niet tot onvoldoende wordt nageleefd? Wie is verantwoordelijk voor de handhaving als duidelijk wordt dat de plichten niet worden nageleefd?

De leden van de SGP-fractie constateren dat de werkgroep van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in het kader van effectiviteit juist ook het belang van een sanctie benoemde bij niet naleving van de bereikbaarheidsplicht. Deze leden merken op dat de regering in reactie op het advies wel de bereikbaarheidsplicht heeft opgenomen, maar de sanctie achterwege heeft gelaten. Onderkent de regering dat de effectiviteit van de maatregel en daarmee de grond ervoor verder onder druk komt te staan?

De leden van de SGP-fractie vragen in hoeverre de regering zich ervan rekenschap heeft gegeven dat juist de zorgvuldige regeling van artikel 35 van de Wpg voor individuele gevallen onderstreept dat de maatregel van verplichte quarantaine beperkt dient te zijn tot uitzonderingen met een concrete verwachting van besmetting en dat deze niet zomaar overgezet kan worden op een grotere groep die met meer algemene risico’s te maken heeft. Het feit dat rechtsbescherming in het wetsvoorstel is toegesneden op grotere groepen gaat voorbij aan de vraag of deze uitbreiding als zodanig toelaatbaar is. Deze leden vragen een nadere reflectie van de regering.

De leden van de SGP-fractie vragen of de regering inzichtelijk kan maken wat het wetsvoorstel had betekend voor de situatie in de afgelopen zomer. Betekent het dat alle oranje gebieden als hoogrisicogebied zouden gelden of zou de systematiek van het wetsvoorstel tot andere resultaten kunnen leiden?

De leden van de SGP-fractie vragen waarom bijvoorbeeld beleidsmedewerkers van internationale organisaties uitgezonderd zouden moeten worden van de quarantaineplicht. Het is niet noodzakelijk dat zij reizen en juist door de gemiddeld hogere frequentie kan deze uitzondering risicovol zijn. Waarom wordt de uitzondering niet beperkt tot noodzakelijk functies en activiteiten, zodat de verantwoordelijkheid van de betrokken organisaties duidelijker wordt aangesproken?

De leden van de SGP-fractie vragen een nadere toelichting op de opmerking dat het uitgangspunt is dat de quarantaineverklaring digitaal wordt ingevuld, maar dat ook papieren verklaringen beschikbaar zijn. Zijn deze papieren verklaringen alleen in uitzonderingsgevallen op aanvraag verkrijgbaar of zijn ze vrij te verkrijgen voor burgers die om welke reden dan ook geen gebruik kunnen maken van de digitale verklaring? Hoe is de opmerking dat de papieren verklaring bedoeld is voor de lucht- en scheepvaart in geval de digitale structuur nog niet werkt, te verenigen met de opmerking dat reizigers bij andere vervoersmodaliteiten hun papieren verklaring aan de toezichthouder moeten afgeven?

Het lid van de 50PLUS-fractie leest dat burgers via een spoedprocedure bezwaar kunnen aantekenen tegen hun quarantaineplicht en de rechter kunnen vragen om een oordeel hierover te geven. Heeft de regering rekening gehouden met de belasting op de rechterlijke organisatie? Is een dergelijke spoedprocedure uitvoerbaar?

3.4 Quarantaineplicht Caribisch Nederland

Voor Caribisch Nederland is gekozen voor een andere oplossing dan voor Europees Nederland, lezen de leden van de VVD-fractie. Daar geldt alleen een quarantaineplicht als dat bij ministeriële regeling is bepaald. Er wordt een groot aantal redenen gegeven waarom het anders is geregeld dan in Europees Nederland. Een argument wat echter niet wordt genoemd is de kwetsbaarheid van de zorg in Caribisch Nederland en de beperkte zorgcapaciteit op de eilanden. De afgelopen tijd heeft duidelijk gemaakt dat dit tot grote problemen kan leiden. Zou dit dan geen aanleiding moeten zijn om ook daar een quarantaineplicht in te stellen voor reizigers uit hoogrisicogebieden? Waarom is daar niet voor gekozen?

De leden van de D66-fractie lezen in de memorie van toelichting, bij de paragraaf Caribisch Nederland, dat vaccinatiegraad onder de bevolking een aspect is dat op termijn een rol kan spelen. Dit aspect staat echter niet beschreven van Europees Nederland. Kan de regering nader uitleggen waarom dit onderscheid is gemaakt?

3.5 Juridische inbedding van de voorgestelde maatregelen

De leden van de SP-fractie lezen dat de handhaving van de quarantaineplicht lokaal geregeld wordt, en dat bij overtreding een bestuurlijke boete van de eerste categorie kan worden gegeven. De expertgroep van de VNG heeft de regering geadviseerd om uniformiteit aan te brengen; de regering stelt daarvoor een handreiking voor. Deze leden vragen de regering hoeveel beleidsvrijheid die handreiking gemeenten geeft? Zo zien genoemde leden bijvoorbeeld dat bij het overtreden van de avondklok de ene gemeente veel eerder boetes uitschrijft dan de andere. Kan de regering toelichten wat (grote) lokale verschillen in boetebereidheid doen met het draagvlak? Heeft de regering hier rekening mee gehouden en heeft zij, naast een adviserende richtlijn, overwogen om andere instrumenten in te zetten om willekeur tussen gemeenten tegen te gaan?

Daarnaast constateren de leden van de SP-fractie dat geen specifiek boetebedrag wordt genoemd bij overtreding, maar slechts de categorie van de bestuurlijke boete. Die categorieën definiëren het maximumbedrag van de boete, in dit geval € 435,–. Klopt het dat gemeenten een lagere boete kunnen geven? Waarom kiest de regering er niet gewoon voor om een vast bedrag in de wettekst op te nemen? Kan de regering tenslotte toelichten waarom zij een boete tot € 435,– rechtvaardig vindt bij het overtreden van de quarantaineplicht, en waarom niet een ander bedrag? Kan de regering toelichten hoe de last onder dwangsom ervoor gaat zorgen dat de quarantaineplicht beter nageleefd wordt?

De Raad voor Rechtsbijstand taxeert op basis van de beschrijving in de memorie van toelichting dat het conceptwetsvoorstel kan leiden tot een stijging van het beroep op gesubsidieerde rechtsbijstand, zo constateren de leden van de GroenLinks-fractie. Deze leden zijn van mening dat het instellen van boetes een doel dient als stok achter de deur, niet om mensen in de financiële problemen te helpen. Hoe is de hoogte van de geldboete en de strafmaat tot stand gekomen? Kan de regering ook aangeven wat de boetebedragen in de ons omliggende landen zijn voor het overtreden van de quarantaineplicht?

4. UITVOERING, MONITORING, TOEZICHT EN HANDHAVING

De leden van de VVD-fractie lezen het volgende: indien de quarantaineplicht niet wordt nageleefd, door personen die komen uit hoogrisicogebieden en de persoon of personen zich toch buitenshuis begeeft of begeven, kan opgetreden worden. Hetzelfde geldt voor het inreizen zonder negatieve testuitslag vanuit hoogrisicogebieden met eigen vervoer. Kan de regering een overzicht geven van de bestuurlijk boete, sanctie of strafoplegging die mogelijk zijn in het kader van de voorgestelde wijzigingen (bij de quarantaineplicht én bij geen negatieve testuitslag bij inreizen met eigen vervoer), en daarbij ook worden ingegaan op de hoogte van de boete, last onder dwangsom, etc.?

De burgemeester kan een bestuurlijke boete opleggen voor het niet nakomen van de quarantaineplicht, voor ten hoogste het bedrag uit de eerste categorie volgens artikel 58v. Hoe hoog is dit bedrag? Geldt dit ook voor het inreizen vanuit hoogrisicogebieden zonder negatieve testuitslag? Als dit het geval is, waarom is niet aangesloten bij de eerder afgesproken hoogte van de boete van € 95,– voor het niet nakomen van andere basisregels in het kader van COVID-19?

In hoeverre is het feit dat iemand niet bereikbaar is op het moment dat die persoon in thuisquarantaine zou moeten zitten dan ook een overtreding? Waarom is daar niet voor gekozen? Waarom is niet voor een bereikbaarheidsplicht gekozen, zoals geadviseerd door de expertwerkgroep? Waarom is dat maar gedeeltelijk overgenomen, en wat houdt «gedeeltelijk overnemen» in?

De leden van de D66-fractie lezen dat reizigers die met eigen vervoer komen ook digitaal een quarantaineverklaring kunnen invullen via een website. Worden deze bij het digitaal invullen vervolgens direct digitaal centraal opgeslagen en naar het belteam van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gestuurd? Of betreft dit een mogelijkheid om, net als bij de eigen verklaring van de avondklok, een pdf-bestand te downloaden? Klopt het dat reizigers die met eigen vervoer Nederland inreizen, een papieren variant hebben van de quarantaineverklaring en bij de grens niet worden gecontroleerd, dat hun gegevens niet centraal worden opgeslagen en dat het onmogelijk is voor het belteam om deze personen te bellen?

De leden van de D66-fractie vragen de regering wanneer verwacht wordt dat de digitale voorziening voor het opslaan van de gegevens van de quarantaineverklaring operationeel is, omdat zij uit de memorie van toelichting opmaken dat dit mogelijk nog niet geregeld is.

De leden van de D66-fractie lezen dat bij ministeriële regeling eventueel kan worden bepaald dat de vervoerders in de lucht- of scheepvaart verplicht worden om papieren quarantaineverklaringen in te nemen en direct over te dragen aan de voorzitter van de veiligheidsregio of een toezichthouder. Het is deze leden nog onduidelijk waarom niet gekozen is om deze gegevens direct door te sturen naar het belteam in plaats van de lokale veiligheidsregio. Betreft dit dan de veiligheidsregio waar de reiziger woonachtig is of de quarantaine doormaakt of de veiligheidsregio waar de reiziger binnenkomt? Ook het Veiligheidsberaad vindt dat het in het wetsvoorstel voorgelegde proces te complex is. Er moeten te veel handelingen worden verricht door meerdere organisaties, waardoor de beoogde en gewenste snelheid van handelen niet zal worden gerealiseerd. Deze leden lezen dat voor de constructie is gekozen zodat de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport niet bij alle individuele aanbieders van personenvervoer hoeft aan te geven van welke categorieën personen de verklaringen naar het belteam moeten worden doorgeleid. Deze leden vinden dit geen goede reden. Immers wordt ook bij eigenvervoer alle individuele gevallen naar het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gestuurd. Is het volgens de regering louter een uitvoeringstechnische voorkeur om dit toch via de veiligheidsregio’s te doen? Wat is de voorkeur van de brancheverenigingen van personenvervoer met betrekking tot deze constructie en is de regering bereid hier een aanpassing in te doen?

Tot slot vragen deze leden hoe gewaarborgd wordt dat deze papieren quarantaineverklaringen van georganiseerd personenvervoer niet gaan «rondslingeren» en dat de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) door partijen in acht wordt genomen? Deze leden voorzien een aanzienlijk risico hierin welke wellicht nog groter is dan de centrale opslag door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De leden van de D66-fractie lezen dat het wetsvoorstel ook de mogelijkheid biedt dat een aanbieder van bedrijfsmatig personenvervoer verplicht wordt om de door reizigers bij het boeken van een reis verstrekte gegevens, namelijk de bij hem beschikbare persoonsidentificerende gegevens en een telefoonnummer van een reiziger, op verzoek aan het belteam te verstrekken. Deze leden vragen waarom deze optie nodig is als er reeds een quarantaineverklaring gevraagd wordt? Kan de regering aangeven wat exact met persoonsidentificerende gegevens wordt bedoeld?

De leden van de D66-fractie lezen dat indien een persoon, al dan niet met eigen vervoer, onderweg naar Nederland door een hoogrisicogebied is gereden en hooguit voor een rustpauze is gestopt, geen quarantaineverplichting heeft. Hoe kan dit bij de grens worden gecontroleerd? Bijvoorbeeld in het geval dat België als hoogrisicogebied is bestempeld, maar de reiziger in Frankrijk, als laagrisicogebied, is verbleven. Deze leden vragen de regering ook hoe andersom gecontroleerd kan worden dat iemand in een hoogrisicogebied is verbleven, maar een tussenstop maakt in een laagrisicogebied. Bijvoorbeeld dat Duitsland een laagrisicogebied is, maar iemand in een hoogrisicogebied als Tsjechië is verbleven. Op welke wijze kan dit gecontroleerd worden? Kan de auto doorzocht worden op aanwijzingen of iemand in Tsjechië is geweest? Wat gebeurt er met de reiziger als hij of zij in dit geval vals aangeeft te zijn verbleven in Duitsland?

De leden van de D66-fractie constateren dat er een bereikbaarheidsplicht geldt voor reizigers voor wie de quarantaineplicht geldt. Allereerst zal het belteam proberen de reiziger te bellen. Wat is de consequentie als de reiziger de telefoon opneemt, maar achtergrondgeluiden wijzen op een locatie die niet het opgegeven adres is? Worden deze telefoongesprekken opgenomen en kunnen deze vervolgens dienen als bewijsmateriaal voor het geven van een boete op het niet naleven van de quarantaineplicht? Verwacht de regering dat dit afdoende bewijs is, en zo ja, waarop baseert zij die verwachting? Mocht dit onvoldoende bewijs zijn, op basis van welk bewijs denkt de regering dan wel boetes uit te kunnen delen?

De leden van de D66-fractie lezen dat als een reiziger de telefoon niet opneemt bij een oproep van het belteam er een toezichthouder van de gemeente kan langskomen. Wat als de reiziger of diens medebewoners de deur niet opendoen of onduidelijk is of de reiziger wel thuis is? Klopt het dat medewerking van medebewoners om toezichthouders binnen te laten niet verplicht is, ook niet in geval telefonisch achtergrondgeluiden hoorbaar waren of iemand niet voldoet aan de bereikbaarheidsplicht? Zo ja, klopt het dat het op heterdaad betrappen van de reiziger buiten het opgegeven verblijf de enige grond is voor het geven van een boete? Als dit het geval is, vernemen de genoemde leden graag hoe realistisch het kabinet de handhaafbaarheid van de voorliggende plicht werkelijk acht. Deze leden merken daarbij op dat ook de expertwerkgroep grote vraagtekens had bij de bewijslast. Voorts vragen zij welk nut de wettelijke verankering van een bereikbaarheidsplicht heeft, als hier geen bestuurlijke boete aan is gekoppeld en hier ook geen (voldoende) bewijslast vanuit gaat in het kader van de quarantaineplicht?

De leden van de D66-fractie vragen hoeveel fte het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gaat aannemen voor het belteam ten behoeve van de quarantaineverplichting. Wanneer is hiervoor voldoende capaciteit?

De leden van de D66-fractie lezen vaak dat gemeentelijke «toezichthouders» de mogelijkheid hebben om bij mensen aan te bellen. Betreft deze definitie de buitengewoon opsporingsambtenaren of zijn dit andere vormen van toezichthouders? Hoe wordt gewaarborgd dat gemeenten voldoende capaciteit hiervoor hebben?

De leden van de D66-fractie lezen in de consultatie dat de VNG op basis van een quick scan van mening is dat de voorgestelde quarantaineplicht niet uitvoerbaar is. De Nederlandse Orde van Advocaten geeft aan dat het systeem van monitoring, toezicht en handhaving te vergaand is en niet noodzakelijk is ter bescherming van de volksgezondheid. De regering stelt echter dat het enkele feit dat niet langer «slechts» sprake is van een quarantaineadvies maar van een wettelijke quarantaineplicht, ertoe zal leiden dat meer mensen zich hieraan zullen houden. Kan de regering andere voorbeelden van strafwetgeving geven waarbij de handhaving niet toereikend is maar dat de wetgeving an sich wel bijdraagt aan betere naleving?

De leden van de D66-fractie merken op dat de regering voornemens is om mobiele teams op te richten die in de regio de toezichthoudende rol op zich kunnen nemen. Hoeveel teams acht de regering noodzakelijk? Vanaf wanneer worden deze teams ingezet en wanneer zijn deze teams op maximale sterkte?

De leden van de PVV-fractie vragen de regering waarom er is gekozen voor een boete van € 435 bij overtreding van de quarantaineplicht en niet zoals gebruikelijk bij andere coronaovertredingen een boete van € 95? Is er beroep mogelijk tegen deze boete? De leden zijn verder benieuwd of er afspraken zijn gemaakt met de veiligheidsregio’s en burgemeesters over de controle en handhaving van de quarantaineplicht? Zo ja, hoe ziet die handhaving eruit? Zo nee, waarom niet?

De leden van de CDA-fractie constateren dat er gekozen is voor een genuanceerd systeem van monitoring. Deze leden begrijpen dat het belteam bevindingen kan doen op grond waarvan nader onderzoek door een toezichthouder naar de naleving van de quarantaineplicht wenselijk kan worden geacht. De leden van de CDA-fractie lezen enkele voorbeelden die betrekking hebben op het al dan niet voeren van een telefoongesprek. De leden van de CDA-fractie vragen de regering of toezichthouders uitsluitend naar aanleiding van een melding vanuit het belteam nader onderzoek kunnen verrichten, of kunnen toezichthouders dit ook op basis van andere bevindingen? Bijvoorbeeld op basis van een melding van de buren? Of op basis van een bericht op social media?

De leden van de CDA-fractie vragen met wat voor soort nummer het belteam personen met een quarantaineverplichting zal gaan opbellen? Is het voor iemand met een quarantaineverplichting mogelijk dit nummer terug te bellen, indien iemand nét te laat is om de telefoon op te nemen? Gaat het belteam na éénmaal niet opnemen direct over tot het doen van een melding aan de toezichthouder? Is de regering bereid te faciliteren dat het nummer waarmee het belteam belt, teruggebeld kan worden? Zo niet, waarom niet?

De leden van de CDA-fractie vragen zich af of het thans gepresenteerde handhavingskader van de regering voor de quarantaineplicht voldoende zal zijn om deze wettelijke verplichting ook echt te handhaven? Kan de regering aangeven hoe andere Europese landen omgaan met de handhaving van een wettelijke verplichting tot quarantaine? Zijn daar lessen uit te trekken voor het handhavingsvraagstuk dat voorligt?

De leden van de CDA-fractie maken zich zorgen over de complexiteit van de handhaving van deze wettelijke quarantaineplicht; ook een gebrek aan handhavingscapaciteit kan immers effectieve naleving in de weg staan. Kan de regering aangeven hoeveel capaciteit zij nodig denkt te hebben om deze wettelijke verplichting ook daadwerkelijk te kunnen handhaven? Hebben de gemeentelijke toezichthouders voldoende capaciteit om de handhaving ook echt handen en voeten te geven? Uit hoeveel fte zal het belteam bestaan? Kan de regering aangeven wat het betekent als er onvoldoende capaciteit voor handhaving blijkt te zijn?

De leden van de SP-fractie constateren dat er veel stappen nodig zijn om te kunnen controleren of iemand zich aan de quarantaineplicht houdt, en dat in die stappen kwetsbaarheden zitten. Hoe wordt er bijvoorbeeld omgegaan met iemand die zijn of haar telefoon niet op heeft genomen, omdat deze bijvoorbeeld in een andere ruimte lag? Heeft die persoon volgens de regering dan de quarantaine doorbroken? Wordt met de bereikbaarheidsplicht ook niet de bewijslast omgedraaid, en is straks de quarantaineplichtige verantwoordelijk om aan te tonen dat hij of zij thuis is, in plaats van dat de overheid moet aantonen dat de quarantaine doorbroken is? Genoemde leden vragen de regering dit nader toe te lichten.

Met dit wetsvoorstel krijgen de gemeenten er een aantal nieuwe taken bij, waarvoor de regering ook geld beschikbaar stelt. Hoe wordt ervoor gezorgd dat de extra middelen ingezet worden voor de handhaving van de quarantaineplicht?

Naar de leden van de PvdA-fractie begrijpen gaat een belteam in het kader van de monitoring «bepaalde bevindingen doen op grond waarvan nader onderzoek door een toezichthouder naar de naleving van de quarantaineplicht door een betrokkene wenselijk kan worden geacht». Als deze leden het goed begrijpen komt dit erop neer dat als iemand in een rustige omgeving zonder achtergrondgeluiden via zijn mobiele telefoon meldt dat hij zich keurig aan de quarantaineverplichtingen houdt het belteam geen bevindingen doet die tot nader onderzoek kunnen leiden? Zien deze leden dat goed? Kan een toezichthoudende ambtenaar van de gemeente ook zonder een melding van het belteam besluiten om een controle uit te voeren op de naleving van de quarantaineplicht? Zo ja, naar aanleiding van welke signalen? Of mag dat ook steekproefsgewijs? Zo nee, waarom niet?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen naar de wijze van werving en selectie van het belteam en de toegang die leden van dit belteam hebben tot (bijzondere) persoonsgegevens. Worden hierbij de lessen betrokken die zijn geleerd uit de werving en selectie van bellers voor de GGD? Hoe wordt bewustzijn van het belang van discrete omgang met gegevens benadrukt en welke waarborgen zijn er om onbedoeld maar ook bedoelde datalekken en doorverkoop van gegevens tegen te gaan?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen de regering aan te geven wat wordt bedoeld met risico-gestuurd bellen van reizigers. Op welke risico’s wordt hierbij gestuurd, en welke parameters bepalen dit?

Dit vragen de leden van de ChristenUnie-fractie ook omdat een tekort aan capaciteit kan betekenen dat er willekeur optreedt in de handhaving. Kan de regering nader toelichten hoe zij dit ziet, juist als nabellen random of risicogestuurd plaatsvindt. Voorts vragen genoemde leden of het feit dat niet iedereen wordt nagebeld, automatisch betekent dat wanneer iemand niet wordt nagebeld – deze persoon niet bang hoeft te zijn dat er controle plaatsvindt. Welke gevolgen zal dit hebben voor naleving van de quarantainemaatregel, zo vragen de leden van de ChristenUnie-fractie.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen de regering naar de meerkosten voor gemeenten. Zijn die al inzichtelijk en worden gemeenten hier ook ten volle voor gecompenseerd? Is hierbij ook oog voor verschillen tussen gemeenten? Het is voorstelbaar dat gemeenten in grensregio’s, of gemeenten met een specifiek karakter, met een bovengemiddeld aantal mensen te maken krijgt dat onder deze wet valt.

De leden van de SGP-fractie vragen in hoeverre camerabewaking, bijvoorbeeld Automatic Number Plate Recognition (ANPR), wordt ingezet om burgers op te sporen die Nederland inreizen en te controleren of de quarantaineverplichting van toepassing is en wordt nageleefd.

De leden van de SGP-fractie vragen de regering of zij terecht concluderen dat quarantaineplichtige inreizigers, die geen digitale quarantaineverklaring hebben ondertekend en die niet bij het inreizen zijn gecontroleerd, verder vrijwel buiten bereik van monitoring en toezicht zullen zijn. Zo nee, op welke andere manieren verwacht de regering deze groep in beeld te krijgen?

De leden van de SGP-fractie vragen de regering of naast de speciaal aan te wijzen toezichthouders ook andere opsporingsambtenaren kunnen toezien op de naleving van wettelijke verplichtingen door inreizigers en in hoeverre dat de bedoeling is. Deze leden wijzen daarbij ook op de kritiek van de Nationale Politie dat stelt het wetsvoorstel verborgen taakstellingen bevat en dat juist in kleinere gemeenten en in gemeenten aan de grens de mogelijkheid om extra taken te verrichten op dit moment ontbreekt. Onderkent de regering dat er gevaar van willekeur dreigt nu de VNG aangegeven heeft dat de uitvoeringscapaciteit (in bepaalde gemeenten) beperkt is?

De leden van de SGP-fractie vragen of de leden van het belteam speciale trainingen krijgen om achtergrondgeluiden te kunnen onderscheiden naar goede en foute indicaties. Deze leden vragen of bijvoorbeeld het horen van het gezang van een merel op de achtergrond voor het belteam reeds aanleiding zal zijn om te veronderstellen dat betrokkene zich niet in zijn woning of tuin, maar in de vrije natuur bevindt, of dat enkel wordt ondernomen op geluiden die in beginsel het gerechtvaardigde vermoeden vestigen dat de quarantaineverplichting niet wordt nageleefd.

De leden van de SGP-fractie ontvangen graag nadere toelichting op de status van de bereikbaarheidsverplichting, in relatie tot de handhaving van de quarantaineverplichting. Hoewel geen sanctie geldt voor het niet voldoen aan de bereikbaarheidsplicht als zodanig, stelt de regering wel dat het niet bereikbaar zijn het vermoeden kan vestigen dat de quarantaineverplichting niet wordt nageleefd. Deze leden vragen of de regering kan bevestigen dat dit gegeven op zichzelf geen aanleiding zal zijn om tot handhaving over te gaan, aangezien zich allerlei plausibele redenen kunnen voordoen waarom betrokkenen niet bereikbaar is. Eveneens vragen deze leden of de regering onderkent dat de verplichting van artikel 58nb veel specifieker en indringender is dan die van artikel 5:20 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).

De leden van de SGP-fractie vragen waarom de regering niet voorziet in een landelijk vastgesteld niveau van de boete, gelet op het karakter van de verplichting en vergelijkbare boetes op grond van de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19.

De leden van de SGP-fractie vragen de regering of zij praktisch inzichtelijk wil maken hoe te controleren valt of een persoon die met eigen vervoer inreist afkomstig is uit een hoogrisicogebied in een bepaald land, bijvoorbeeld een specifieke regio in Frankrijk. Blijft effectieve handhaving niet beperkt tot die situaties waarin (buur)landen volledig als hoogrisicogebied zijn aangewezen, aangezien in andere situaties moet worden afgegaan op de verklaringen over het al dan niet verplicht zijn om een verklaring te hebben en om in quarantaine te gaan?

5. VERHOUDING TOT GROND- EN MENSENRECHTEN

De leden van de VVD-fractie constateren dat in de memorie van toelichting uitgebreid wordt ingegaan op de grond- en mensenrechten. Hoe wordt voldoende gewaarborgd dat de grondrechten in de ministeriële regelingen of AMvB’s straks uiteindelijk niet alsnog in het geding komen?

De leden van de D66-fractie constateren dat dit wetsvoorstel raakt aan fundamentele grondrechten. Eerder bij deze inbreng hebben deze leden reeds vragen gesteld over proportionaliteit en effectiviteit van de quarantaineverplichting. De regering verwijst in de memorie van toelichting naar de zaak Enhorn, betreffende een met het Hiv-virus geïnfecteerde persoon. Dit is tot op heden de enige uitspraak waarin het EHRM heeft getoetst aan de betreffende grond «ter voorkoming van de verspreiding van besmettelijke ziekten».10 Uit deze uitspraak kan worden afgeleid dat vereist is dat de verspreiding van de besmettelijke ziekte een gevaar vormt voor de volksgezondheid en dat de vrijheidsontnemende maatregel het uiterste middel vormt om de verspreiding van de ziekte te voorkomen. Deze leden vragen zich af of een quarantaineverplichting bij reizigers als uiterste middel gezien kan worden omdat dit wetsvoorstel een zeer generieke maatregel is én dat ook andere middelen mogelijk zijn zoals de testverplichting en vliegverboden. Waarom ziet de regering dit als uiterste middel? Vooral omdat de regering zelf ook in de memorie van toelichting aangeeft dat minder vergaande maatregelen nadrukkelijk moeten zijn overwogen en niet effectief moeten zijn gebleken.

De leden van de SP-fractie lezen dat het EVRM stelt dat een quarantaineplicht alleen opgelegd kan worden als die persoon een «geïnfecteerd persoon» is; de verspreiding van de infectieziekte gevaarlijk is voor de volksgezondheid of de veiligheid; en er echt geen ander redmiddel meer is om verspreiding van de ziekte te voorkomen dan de vrijheid van de geïnfecteerde persoon te ontnemen. Genoemde leden constateren dat van een geïnfecteerd persoon geen sprake is wanneer een testresultaat negatief is. Los van of dit testresultaat 100 procent waterdicht is op het moment van testen, is er op dat moment geen sprake van een aantoonbaar geïnfecteerd persoon. Deze leden vragen de regering toe te lichten hoe de quarantaineplicht dan toch kan worden opgelegd zonder in strijd te zijn met het EVRM.

De leden van de SGP-fractie vragen of de regering kan aangeven of in andere landen een vergelijkbare verplichting als de nu voorgestelde ter toetsing aan de rechter is voorgelegd en wat de resultaten daarbij waren.

6. VERHOUDING TOT ANDERE REGELGEVING

De leden van de VVD-fractie lezen dat de uitwerking van de gegevensverwerking in het kader van de AVG gebeurt in een ministeriële regeling. Waarom is daarvoor gekozen? Hoe wordt de Tweede Kamer daar nog bij betrokken? Hoe lang worden de verschillende gegevens bewaard en/of na hoeveel tijd worden ze vernietigd?

De leden van de VVD-fractie willen weten waarom in het kader van dit wetsvoorstel het Arbeidsomstandighedenbesluit wordt genoemd. Het is toch niet de verantwoordelijkheid van de werkgever om te zorgen dat een medewerker in thuisquarantaine gaat na een reis naar een hoogrisicogebied (tenzij het wellicht om een dienstreis gaat)? Tenzij de werkgever van de medewerker eist dat die weer aan het werkt gaat, terwijl de werknemer in thuisquarantaine moet zijn. In hoeverre moet de werknemer voordat hij afreist naar een hoogrisicogebied dat dan ook vooraf melden aan zijn werkgever?

De leden van de D66-fractie lezen dat de verwerking van de door de reiziger verstrekte gegevens onder andere plaatsvindt door (het belteam van) de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en eventueel door toezichthouders en gemeenten bij de uitvoering van hun toezichthoudende en handhavende taken. Deze leden maken zich zorgen of de centrale opslag van deze gegevens bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wel veilig is. Hoe wordt dit gewaarborgd? Via welk systeem of via welke werkwijze wordt gewaarborgd dat de centrale opslag van deze gegevens niet gehackt kunnen worden? Kan de regering bevestigen dat deze gegevens alleen worden gebruikt voor het doeleinde zijnde het controleren van de quarantaine en dat deze gegevens niet worden gebruikt voor andere doeleinden en dat deze gegevens niet worden gedeeld met andere uitvoeringsorganisaties of ministeries? Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport beschikt bij het aannemen van deze wet straks over miljoenen persoonsgegevens van reizigers die Nederland binnenkomen.

De leden van de D66-fractie lezen dat de betreffende gegevens niet langer worden bewaard dan voor de duur van de thuisquarantaine, zoals bij ministeriële regeling is bepaald. Is de regering bereid zich actief te laten controleren door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) enkele weken na de inwerkingtreding van deze wet?

7. ADVIES EN CONSULTATIE

De leden van de CDA-fractie constateren dat het College voor de Rechten van de Mens (CRM) geen advies heeft gegeven in verband met de korte aanvraagtermijn en een andere lopende adviesvraag. Komt er nog een advies? Zou het relevant zijn om alsnog advies in overweging te nemen of volstaat volgens het CRM bijvoorbeeld de reactie op het wetsvoorstel toegangstesten?

De leden van de CDA-fractie constateren dat de GGD-GHOR erop wijst dat het wetsvoorstel gevolgen kan hebben op de restcapaciteit van de GGD, indien grote aantal personen naar hoogrisicogebieden afreizen en zich na terugkomst willen testen. Kan de regering garanderen dat er voldoende testcapaciteit bij de GGD zal zijn indien dit scenario zich voltrekt? De leden van de CDA-fractie zouden graag deze harde garantie van de regering ontvangen.

De leden van de CDA-fractie constateren dat de politie aangeeft zorgen te hebben ten aanzien van eventueel benodigde capaciteit, onder andere in de grensstreken. De leden van de CDA-fractie vragen de regering om een reactie op dit punt.

De leden van de CDA-fractie lezen in het advies van de Raad van State dat er fundamentele zorgen leven ten aanzien van complexiteit van handhaving en die niet zijn weggenomen. Hoe kijkt de regering hier tegenaan? Ziet de regering nog mogelijkheden deze zorgen te verminderen?

De leden van de SP-fractie constateren dat zowel de Nederlandse Orde van Advocaten als het Openbaar Ministerie stelt dat de consultatietermijn voor deze wet erg kort was. Hierdoor hebben zij geen uitputtend advies kunnen leveren. Waarom kiest de regering voor zo’n korte consultatietermijn? En waarom wil de regering het wetsvoorstel onder zo’n grote tijdsdruk behandelen?

8. FINANCIËLE EN REGELDRUK GEVOLGEN

Meerdere bedrijven en organisaties hebben bezwaar gemaakt tegen de mogelijkheid om bedrijfsmatige aanbieders van personenvervoer in de lucht- en scheepvaart te kunnen verplichten om papieren quarantaineverklaringen van passagiers in te nemen, zo lezen de leden van de VVD-fractie. Waar en hoe is dit geregeld? Waarom is hiervoor gekozen en doet de overheid dat niet, want de passagiers zullen in de meeste gevallen gewoon langs de douane moeten? Welk overleg heeft daarover met de betrokken partijen plaatsgevonden? Wat is of wordt gedaan met de opmerkingen van de betrokken partijen? Hoe is het nu geregeld met de quarantaineverklaringen? Hoe zorgt de regering er in de ministeriële regeling voor dat dit zo efficiënt en effectief mogelijk geregeld wordt, en dat er niet een onevenredige taak bij bedrijven komt te liggen? Wanneer is de ministeriële regeling gereed? En hoe wordt de Tweede Kamer daar nog bij betrokken?

9. OVERIG

De leden van de PVV-fractie vragen de regering waarom gekozen wordt voor deze wet met een quarantaineplicht, in plaats van voor een tijdelijk inreisverbod zoals eerder het geval was bij het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika?

Verder willen de leden van de PVV-fractie weten wanneer de test- en quarantaineverplichting vervalt.

De leden van de CDA-fractie vragen de regering te schetsen wat onderhavig wetsvoorstel feitelijk gaat betekenen voor eventuele vakanties in de zomervakantie. Hoe groot schat de regering de kans dat tegen die tijd Europese landen niet (meer) als hoogrisicogebied aangeduid zullen zijn? Hoe gaat de regering over de (zomer)vakanties communiceren richting de bevolking?

II. ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING

Artikel III

De leden van de VVD-fractie lezen dat de beoogde invoeringsdatum 15 mei is, dezelfde dag dat het generieke negatief reisadvies afloopt. Er is al eerder aangegeven dat de wens leeft zo snel mogelijk weer over te gaan op landen specifieke adviezen. Gaat dit dan ook per 15 mei gebeuren? En kan dat dan ook, veilig reizen met de gevraagde tests en quarantaineplicht?

De fungerend voorzitter van de vaste commissie, Agema

Adjunct-griffier van de vaste commissie, Heller

X Noot
1

Kamerstuk 25 295, nr. 482.

X Noot
2

Kamerstuk 25 295, nr. 482.

X Noot
3

EVRM, 2021, «vrijheidsontnemende maatregel (artikel 5), het recht op bewegingsvrijheid (artikel 2 van 4e protocol) en recht op persoonlijke levenssfeer (artikel 8)» (European Convention on Human Rights (coe.int))

X Noot
4

ECDC, 2021, «Maps in support of the Council Recommendation on a coordinated approach to travel measures in the EU» (https://covid19-country-overviews.ecdc.europa.eu/ en https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/situation-updates/weekly-maps-coordinated-restriction-free-movement)

X Noot
5

The Guardian, 14 april 2021, «Greece to ditch quarantine for tourists who are vaccinated or test negative» (https://www.theguardian.com/world/2021/apr/14/greece-to-ditch-quarantine-for-tourists-who-are-vaccinated-or-test-negative)

X Noot
6

Schengenvisainfo News, 14 april 2021, «Denmark to Open Borders for Arrivals From EU/Schengen Area Countries From May 1» (https://www.schengenvisainfo.com/news/denmark-to-open-borders-for-arrivals-from-eu-schengen-area-countries-from-may-1/)

X Noot
7

The Local, 16 april 2021, «Spain will allow EU travellers with vaccine passports to sidestep Covid tests and quarantines» (https://www.thelocal.es/20210416/spain-will-allow-eu-travellers-with-vaccine-passports-to-sidestep-covid-tests-or-quarantines/)

X Noot
9

Koninkrijk.nu, 19 april 2021, «Saba vraagt reizigers om vaccinatiebewijs» (https://koninkrijk.nu/2021/04/19/saba-vraagt-vanaf-1-mei-vaccinatiebewijs-aan-reizigers/)

X Noot
10

EHRM Enhorn t. Zweden (no. 56529/00), par. 44.

Naar boven