Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 21 februari 2023
De vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft een brief ontvangen
van de Provincie Gelderland d.d. 17 januari 2023 over «Aanbieding notitie Provincie
Gelderland m.b.t. gebiedsprocessen, grond en Didam-arrest» en mij verzocht een reactie
op de notitie te geven.
Didam-arrest
In de notitie uit de provincie haar zorgen over vertraging in de gebiedsprocessen
die kan optreden als gevolg van het zogenaamde Didam-arrest. Het arrest werpt een
ander licht op de eisen die worden gesteld aan het privaatrechtelijk handelen van
overheden bij onroerend goed transacties. Na het arrest ontstond veel onzekerheid
bij overheden en marktpartijen. De Minister voor VRO heeft de Tweede Kamer geïnformeerd
over de inhoud en strekking van het arrest en over de acties die worden ondernomen
om de onduidelijkheden over de gevolgen van het arrest weg te nemen («Integrale visie
op de woningmarkt» Kamerstuk 32 847, nr. 921).
Het arrest beoogt transparantie en gelijke kansen bij de verkoop van onroerende zaken
door overheidsinstanties. De Minister voor VRO schetst in zijn visie het dilemma tussen
de snelheid in de ontwikkeling van nieuwe woningen om het woningtekort in te lopen,
en de eisen om procedures zorgvuldig te doorlopen met ruimte voor een zorgvuldige
belangenafweging.
De provincie Gelderland trekt een analogie met de gewenste snelheid bij het aankopen
of ruilen van gronden om oplossingen te vinden in gebiedsprocessen. Openbare selectie
geldt als het uitgangspunt, waarbij het overheidslichaam criteria moet opstellen aan
de hand waarvan de koper wordt geselecteerd. Een één-op-één selectie is niet zonder
meer mogelijk. Ook dan is immers een zorgvuldige procedure vereist.
Het is in de gebiedsprocessen wenselijk om met een preferente partner of partners
te kunnen werken. Dit kan nog steeds, het arrest biedt daar ook ruimte toe. Het is
mogelijk om geen uitgebreide selectieprocedure te volgen wanneer – op grond van objectieve,
toetsbare en redelijke criteria – gemotiveerd kan worden vastgesteld dat er slechts
één serieuze gegadigde in aanmerking komt.
Ik concludeer dat het mogelijk blijft om met preferente partners te werken, mits goed
gemotiveerd. In het kader van NPLG en de gebiedsprocessen hebben mijn ministerie en
de provincie veel contact. Daar zullen we verder in gesprek gaan met de provincie
over onduidelijkheden als gevolg van het arrest. Ik zal daarbij uiteraard ook de acties
betrekken die de Minister voor VRO in zijn visie schetst. Daarbij noem ik dat het
Ministerie van BZK reeds een informatieve website heeft ontwikkeld over gronduitgifte
door overheden in relatie tot het Didam-arrest: www.volkshuisvestingnederland.nl/onderwerpen/grondbeleid/gronduitgifte-overheden-arrest-didam.
De transacties in onroerende zaken spelen ook een rol in de ontwikkeling van instrumenten
door het Rijk ten behoeve van de integrale gebiedsgerichte aanpak. Ook daar zal ik
oog houden voor de betekenis van het Didam-arrest.
De Minister voor Natuur en Stikstof, Ch. van der Wal-Zeggelink