28 000 IXB
Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2002

nr. 12
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN EN DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 november 2001

Hierbij informeren wij u over de verwerving van gewone aandelen door de Staat der Nederlanden in Koninklijke KPN N.V («KPN»), zoals 21 november 2001 is aangekondigd.

Achtergrond

KPN heeft besloten door middel van een emissie van aandelen voor 5 miljard euro (11,02 miljard gulden) nieuw kapitaal aan te trekken. KPN vindt de uitgifte van nieuwe aandelen noodzakelijk om haar schuld terug te brengen, haar balans te verbeteren en daarmee het vertrouwen van de beleggers in de toekomst van KPN te verbeteren.

KPN heeft de Staat, die veruit de grootste aandeelhouder is met een belang van 34,69%, benaderd voor deelname in deze emissie. De deelname van een aandeelhouder met een dergelijk groot belang is noodzakelijk voor het welslagen van een grote transactie als deze. De regering heeft als houder van het bijzonder aandeel de uitgifte van nieuwe aandelen goedgekeurd en ook besloten deel te nemen aan deze emissie van nieuwe aandelen KPN.

KPN heeft onlangs een interne reorganisatie en strategische heroriëntatie aangekondigd en heeft inmiddels een akkoord bereikt over een met de reorganisatie samenhangend Sociaal Plan. Het doel van deze interne veranderingen is een verbetering van de kasstroom door middel van kostenreductie en margeverbetering, zodat KPN binnen afzienbare tijd vanuit de operationele activiteiten aan haar aflossingsverplichtingen kan voldoen. KPN ziet deze reorganisatie en heroriëntatie als noodzakelijke, maar niet als voldoende voorwaarden om haar schuldenpositie te verbeteren en het vertrouwen van de belegger een solide basis te geven. Ondergetekenden delen deze opvatting. Om reeds op kortere termijn de balansverhoudingen te verbeteren, emitteert de onderneming derhalve aandelen voor een bedrag van 5 miljard euro. Het terugbrengen van de schuldenlast is, ook in de optiek van ondergetekenden, noodzakelijk om toegang tot de kapitaalmarkt te behouden.

De transactie

De uitgangspunten van de transactie zijn de volgende:

• 65,31% van de aandelenemissie (3,27 miljard euro; 7,20 miljard gulden) wordt door 8 banken (zowel Nederlandse als internationale) gegarandeerd met de bedoeling de onderliggende aandelen in de markt te verkopen.

• De Staat heeft zich gecommitteerd om voor 34,69% (1,73 miljard euro; 3,82 miljard gulden) in de emissie te participeren. Hiermee houdt de Staat zijn huidige belang op peil.

• Indien aandelen niet in de markt kunnen worden geplaatst, zullen deze aandelen bij de banken achterblijven. In dat geval is een gegarandeerde prijs afgesproken die een korting op de laatste beurskoers voor aankondiging impliceert.

• Voor de onderneming is een opbrengst van Eur 5 miljard (11,02 miljard gulden) gegarandeerd.

Bij de emissie worden ook de andere bestaande aandeelhouders zoveel mogelijk in staat gesteld hun belang in KPN op peil te houden om winstverwatering te voorkomen. Ondergetekenden hebben op basis van artikel 2 Machtigingswet KPN besloten in de aandelenemissie te participeren om het huidige aandelenbelang tegen winstverwatering te beschermen. Ondergetekenden verwachten dat de toekomstverwachting van KPN gunstiger wordt door nu eigen vermogen aan de onderneming te verstrekken. De winst hiervan zal wellicht niet direct zichtbaar zijn maar de beurskoers zal zeker op wat langere termijn, onder verder gelijke omstandigheden, een solidere basis krijgen. Het welslagen van de emissie is van groot belang voor de toekomst van de onderneming en deelname van een aandeelhouder met een dergelijk groot belang is een noodzakelijke voorwaarde voor een succesvolle emissie. De financieel adviseur van de Staat heeft bevestigd dat de participatie door de Staat in deze transactie zakelijk-financieel een rationeel besluit is.

Om bovenstaande reden zijn ondergetekenden van mening dat geen sprake is van staatssteun.

Terugtreden Staat uit KPN

Bij brief van 9 juni 2000 heeft de regering aan u meegedeeld dat het wenselijk is dat de Staat zich als gewoon aandeelhouder en bijzonder aandeelhouder terugtrekt uit KPN, maar dat de timing daarvan afhankelijk is van marktomstandigheden. Dit beleid is nogmaals onderstreept tijdens de behandeling van de Wijziging van de Machtigingswet KPN in oktober jongstleden. Het verwerven van aandelen KPN in de huidige transactie doet niet aan dit voornemen van de regering af. De verwerving van aandelen beoogt te bewerkstelligen dat het uittreden uit KPN alsdan onder gunstigere omstandigheden kan plaatsvinden dan op de korte termijn.

Universele diensten

Het vaste net is en blijft ook na de strategische heroriëntatie voor KPN een winstgevende kernactiviteit. De nieuwe strategie zal geen gevolgen hebben voor de universele dienstverlening. KPN is en blijft bij wet de aangewezen partij die Universele Diensten dient aan te bieden en te leveren.

Budgettaire gevolgen

Het verwerven van aandelen wordt voor het EMU saldo als niet relevant beschouwd. Dit geldt tevens voor het uitgavenkader. De uitgave is wel relevant voor de EMU schuld. De extra rentelasten en ontvangen dividenden zijn relevant voor het uitgavenkader.

Samenvattend

Samenvattend zijn ondergetekenden van mening dat de aangekondigde transactie, in het licht van een bredere strategische heroriëntatie, getuigt van verstandig financieel beleid en dat de participatie door de Staat daarin een verantwoorde financiële beslissing is.

Indien de Kamer dit wenst, kunnen ondergetekenden in overleg de transactie en onze beweegredenen toelichten.

De Minister van Financiën,

G. Zalm

De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat,

J. M. de Vries