32 672 Verslag van een werkbezoek aan de Europese instellingen in Brussel

Nr. 3 VERSLAG VAN EEN WERKBEZOEK

Vastgesteld 11 juli 2019

Op maandag 3 juni 2019 heeft een delegatie van de vaste commissie voor Europese Zaken een werkbezoek gebracht aan de EU-instellingen in Brussel. Met dit werkbezoek heeft de delegatie zich geïnformeerd over actuele EU-dossiers zoals de nieuwe Strategische Agenda, transparantie, rechtsstaat, Brexit, EU-uitbreiding en het Meerjarig Financieel Kader. De delegatie bestond uit de leden Veldman (delegatieleider; VVD), Anne Mulder (VVD), Omtzigt (CDA), Leijten (SP), Drost (ChristenUnie) en Van Rooijen (50PLUS). De delegatie werd ambtelijk ondersteund door de Parlementair Vertegenwoordiger in Brussel, mevrouw Timmer, en de griffier van de commissie, de heer Van Haaster. De delegatie brengt als volgt verslag uit van dit werkbezoek.

Het programma startte met een gesprek met de Nederlandse Eurocommissaris en Eerste vicePresident van de Europese Commissie, tevens Spitzenkandidat voor de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten, Frans Timmermans. In het gesprek kwamen de Europese prioriteiten voor de komende zittingsperiode 2019–2024 aan de orde, evenals het beleid van de Europese Commissie ten aanzien van de bescherming en versterking van de rechtsstaat in de EU-lidstaten. De heer Timmermans kondigde aan dat de Europese Commissie op korte termijn een nieuw beleidskader met betrekking tot rechtsstatelijkheid verwacht vast te stellen.

Tevens sprak de delegatie met Maciej Popowski, de plaatsvervangend directeur-generaal nabuurschapsbeleid en uitbreidingsonderhandelingen van de Europese Commissie. Het accent in het gesprek lag op de aanbeveling, en de onderbouwing ervan, door de Europese Commissie ten aanzien Albanië en Noord-Macedonië om toetredingsonderhandelingen te openen. Naast de rechtsstaatontwikkelingen en de inzet op misdaad- en corruptiebestrijding kwam ook de geopolitieke situatie in de Westelijke Balkan aan de orde. De rapporteur Westelijke Balkan, de heer Mulder, lichtte het verslag toe dat hij naar aanleiding van zijn bezoeken aan Tirana en Skopje heeft gepubliceerd (zie Kamerstuk 23 987, nr. 360). De Raad Algemene Zaken zou in zijn vergadering van 18 juni jongstleden over de aanbevelingen beslissen maar heeft inmiddels besloten de besluitvorming aan te houden tot uiterlijk 15 oktober 2019.

In het kantoor van de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de EU werd de delegatie ontvangen door de ambassadeurs Robert de Groot en Ronald van Roeden (respectievelijk Permanent Vertegenwoordiger en Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger bij de Europese Unie) voor een briefing over actuele EU-dossiers en de Nederlandse inzet dienaangaande. In hun briefing besteedden zij ook aandacht aan transparantie van EU-besluitvorming, een kernthema voor de Tweede Kamer, en lichtten zij het onder EU-lidstaten verspreide inzetpaper «Increasing transparency & accountability: The key to a better functioning of the Union» aan de delegatie toe. Dit paper is de Kamer toegegaan als bijlage bij het verslag van de Raad Algemene Zaken van 18 juni 2019 (Kamerstuk 21 501-02, nr. 2027).

In het gesprek werd eveneens uitvoerig gesproken over de nieuwe strategische agenda voor de EU die op dat moment in de maak was. Op 20 juni jongstleden is de strategische agenda door de Europese Raad vastgesteld, met als belangrijkste prioriteiten: bescherming van burgers en vrijheden, economische groei, transitie naar een klimaatneutraal, rechtvaardig en sociaal Europa alsmede een goede behartiging van Europese belangen en waarden in de wereld. Bij het uitwerken en uitvoeren van de strategische agenda zullen de principes van subsidiariteit, proportionaliteit, democratie, rechtsstaat en transparantie in acht worden genomen.

In de middag sprak de delegatie over de Brexit met achtereenvolgens Stefaan de Rynck, senior adviseur van EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier, en Didier Seeuws, voorzitter van de Brexit-taskforce van de Europese Raad. Momenteel is de EU in afwachting van de premierswissel in het Verenigd Koninkrijk en de koerswijziging die de wisseling eventueel tot gevolg zou kunnen hebben. Zonder beleidswijziging of verlenging koerst de Brexit af op het no deal-scenario op 1 november aanstaande. De EU heeft zich bereid verklaard om de met het VK overeengekomen politieke verklaring over de nieuwe bilaterale betrekkingen te herzien.

Tot slot voerde de delegatie een gesprek met Jim Cloos, plaatsvervangend directeur-generaal voor Algemeen en Institutioneel Beleid van het Secretariaat-Generaal van de Raad. Het gesprek richtte zich op de inspanningen van de Raad om de transparantie en controleerbaarheid van besluitvorming door EU-lidstaten in de Raad te vergroten. Het gaat daarbij om de posities die lidstaten innemen tijdens de onderhandelingen over EU-dossiers en eventuele wijzigingsvoorstellen die zij gedurende het wetgevingsproces indienen. De Raad heeft kennisgenomen van het transparantie-initiatief van onder andere de Tweede en Eerste Kamer en onderzoekt momenteel de mogelijkheden om verbeteringen door te voeren.

De voorzitter van de commissie, Veldman

De griffier van de commissie, Van Haaster