32 360 IIA
Jaarverslag en slotwet Staten-Generaal 2009

nr. 2
RAPPORT BIJ HET JAARVERSLAG 2009 VAN DE STATEN-GENERAAL (IIA)

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

’s-Gravenhage, 19 mei 2010

Hierbij bieden wij u het op 6 mei 2010 door ons vastgestelde «Rapport bij het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal (IIA)» aan.

Algemene Rekenkamer

drs. Saskia J. Stuiveling,

president

dr. Ellen M.A. van Schoten RA,

secretaris  

Inhoud

1	Inleiding	5
1.1	Over dit onderzoek	5
1.2	Over de Staten-Generaal	5
2	Kwaliteitskaart	6
2.1	Toelichting op het instrument kwaliteitskaart	6
2.2	Toelichting op de kwaliteitskaart van de Staten-Generaal	10
3	Oordelen over het jaarverslag	11
3.1	Oordeel over de financiële informatie	11
3.2	Oordeel over saldibalans en toelichting	12
3.3	Oordeel over totstandkoming informatie in jaarverslag over bedrijfsvoering	12
4	Bedrijfsvoering	14
4.1	Oordeel financieel beheer en materieelbeheer	14
5	Reactie minister van BZK	15
Overzicht fouten en onzekerheden in de financiële informatie in het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal (IIA)		16
Gebruikte afkortingen		22
Literatuur		23

1 INLEIDING

In dit rapport presenteren wij de resultaten van ons rechtmatigheidsonderzoek bij de Staten-Generaal.

Hieronder gaan we eerst in op onze onderzoeksaanpak en wijze van rapporteren. Daarna volgt een korte beschrijving van de Staten-Generaal.

In hoofdstuk 2 tonen we de kwaliteitskaart van de Staten-Generaal. In hoofdstuk 3 presenteren wij vervolgens onze oordelen over het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal. In hoofdstuk 4 staat de reactie van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) als eindverantwoordelijke bewindspersoon op dit onderzoek, aangevuld met ons nawoord.

1.1 Over dit onderzoek

De Algemene Rekenkamer doet jaarlijks rechtmatigheidsonderzoek bij het Rijk. Wij doen dit onderzoek uit hoofde van onze wettelijke taak zoals beschreven in de Comptabiliteitswet 2001 (CW 2001).

Wij gaan elk jaar na of de informatie in de jaarverslagen over het gevoerde beleid, over de bedrijfsvoering en over de financiën tot stand is gekomen volgens de daarvoor geldende regels en goed is weergegeven in de jaarverslagen.

Daarnaast onderzoeken we ook de bedrijfsvoering zelf. Hiervoor gaan we onder andere na of het financieel beheer en het materieelbeheer voldoen aan de eisen die de CW 2001 (art. 82) stelt.

In ons rapport bij het jaarverslag melden we zowel de fouten en onzekerheden in de financiële informatie die de kwantitatieve tolerantiegrenzen overschrijden als de fouten en onzekerheden in de financiële informatie die naar hun aard de kwalitatieve tolerantiegrenzen overschrijden.

Onder «fouten» verstaan we financiële informatie die niet rechtmatig tot stand gekomen is (dat wil zeggen: het begrotingsgeld is niet volgens de regels ontvangen of uitgegeven), of die niet deugdelijk is weergegeven (dat wil zeggen: er is geen goede verantwoording afgelegd in het jaarverslag). Van «onzekerheden» spreken we wanneer we door onvolkomenheden in het financieel beheer niet kunnen vaststellen of er al dan niet sprake is van fouten.

Op www.rekenkamer.nl kunt u meer lezen over hoe onze rapporten bij de jaarverslagen tot stand komen. Afkortingen die specifiek zijn voor dit rapport, zijn opgenomen in de bijlagen.

1.2 Over de Staten-Generaal

Wij rapporteren over de resultaten van ons onderzoek per jaarverslag. In totaal zijn er 28 jaarverslagen. Dit rapport gaat over het jaarverslag Staten-Generaal (IIA).

De Eerste Kamer der Staten-Generaal velt een totaaloordeel over voorstellen voor nieuwe wetten die de regering en de Tweede Kamer indienen. De belangrijkste taken van de Tweede Kamer der Staten-Generaal zijn medewetgeving en controleren of de regering haar werk goed doet.

De uitgaven van de Staten-Generaal in 2009 bedroegen € 134,7 miljoen. De verplichtingen bedroegen € 133,3 miljoen, en de ontvangsten € 8,3 miljoen.

2 KWALITEITSKAART

2.1 Toelichting op het instrument kwaliteitskaart

De kwaliteitskaart is een nieuw instrument van de Algemene Rekenkamer, dat we voor het eerst hebben opgenomen in onze rapporten bij de jaarverslagen 2008. Voor dit jaarverslag nemen we in 2009 voor het eerst een kwaliteitskaart op in ons rapport. De kwaliteitskaart is bedoeld om de uitkomsten van ons rechtmatigheidsonderzoek op een compacte manier te presenteren en plaatst de geconstateerde (ernstige) onvolkomenheden in de bedrijfsvoering in het licht van de totale bedrijfsvoering.

De kwaliteitskaart bestaat uit twee delen. In deel I zijn onze bevindingen gekoppeld aan de begrotingsartikelen van de Staten-Generaal. Dit deel van de kaart laat per artikel zien:

• of het begrotingsartikel wordt geraakt door geconstateerde onvolkomenheden in de bedrijfsvoering, met mogelijk gevolgen voor de rechtmatigheid, de betrouwbaarheid van gegevens of de kwaliteit van beleidsinformatie;

• of wij als gevolg van geconstateerde onvolkomenheden daadwerkelijk fouten en onzekerheden in de rechtmatigheid of deugdelijke weergave hebben geconstateerd;

• of de geconstateerde fouten en onzekerheden de kwantitatieve tolerantiegrenzen overschrijden.

In deel II van de kwaliteitskaart vormen de organisatieonderdelen van de Staten-Generaal en de te beheersen bedrijfsvoeringsprocessen het uitgangspunt. Dit deel van de kaart is mede gebaseerd op de Baseline financieel en materieel beheer van het Ministerie van Financiën, waarin de normen voor een goed financieel beheer en materieelbeheer zijn vastgelegd.

In dit deel van de kaart zetten we het aantal geconstateerde onvolkomenheden af tegen het totale aantal mogelijke onvolkomenheden. Wat het totale aantal mogelijke onvolkomenheden in de bedrijfsvoering van de Staten-Generaal is, wordt bepaald door het aantal beheerdomeinen dat voor een goed functioneren van de Staten-Generaal «relevant» respectievelijk «kritisch» is.

Deel II van de kwaliteitskaart maakt ook zichtbaar aan welke onderwerpen wij en/of de Rijksauditdienst, die de controle van de Staten-Generaal uitvoert, in de controle over 2009 extra aandacht hebben besteed en waar wij (ernstige) onvolkomenheden hebben geconstateerd. Met extra aandacht van de Rijksauditdienst bedoelen wij die aandacht voor de bedrijfsvoering die de reguliere aandacht uit hoofde van de jaarlijkse wettelijke controle overstijgt. Met extra aandacht van de Algemene Rekenkamer doelen wij op ons departementspecifieke en ons rijksbrede onderzoek.

Extra aandacht van de Algemene Rekenkamer en van de Rijksauditdienst betekent niet per definitie dat alle aspecten van het desbetreffende beheerdomein in het onderzoek zijn betrokken; de extra aandacht kan ook betrekking hebben op een enkel aspect binnen het beheerdomein.

Voor een verdere toelichting op het instrument kwaliteitskaart verwijzen wij naar onze website: www.rekenkamer.nl. Hier vindt u achtergrondinformatie over de kwaliteitskaart en over de gehanteerde criteria en ordeningsprincipes.

2.2 Toelichting op de kwaliteitskaart van de Staten-Generaal

Uit deel I van de kwaliteitskaart van de Staten-Generaal blijkt dat bij geen van de begrotingsartikelen de tolerantiegrens voor de omvang van fouten en onzekerheden in de rechtmatigheid en de deugdelijke weergave wordt overschreden. De tolerantiegrens voor het jaarverslag van de Staten-Generaal als geheel wordt derhalve evenmin overschreden.

Uit deel II van de kwaliteitskaart van de Staten-Generaal blijkt dat negen beheerdomeinen van belang zijn voor de bedrijfsvoering. Van de negen beheerdomeinen die van belang zijn voor het goed functioneren van het ministerie hebben de Rijksauditdienst en wij één beheerdomein extra onderzocht.

3 OORDELEN OVER HET JAARVERSLAG

De Algemene Rekenkamer heeft het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal beoordeeld. Wij hebben onderzocht of de Staten-Generaal het begrotingsgeld volgens de regels heeft ontvangen en uitgegeven en of de Staten-Generaal daarover in het jaarverslag goed verantwoording hebben afgelegd. Verder hebben we onderzocht of de informatie in het jaarverslag over de bedrijfsvoering deugdelijk tot stand is gekomen en voldoet aan de daaraan te stellen kwaliteitsnormen.

In dit hoofdstuk lichten wij ons oordeel over het jaarverslag toe. Dit oordeel bestaat uit deeloordelen over:

• de financiële informatie (§ 3.1);

• de saldibalans (§ 3.2);

• de totstandkoming van de informatie over de bedrijfsvoering (§ 3.3).

3.1 Oordeel over de financiële informatie

De financiële informatie in het jaarverslag bestaat uit de verantwoordingsstaat waarin de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten zijn weergegeven, en de toelichting daarbij.

De financiële informatie dient op grond van de CW 2001:

• rechtmatig tot stand te zijn gekomen;

• deugdelijk te zijn weergegeven;

• te voldoen aan de verslaggevingsvoorschriften.

Oordeel

De financiële informatie in het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal voldoet aan de eisen die de CW 2001 stelt. Dit betekent dat wij bij de Eerste en Tweede Kamer geen belangrijke fouten en onzekerheden in de rechtmatigheid en de deugdelijke weergave hebben geconstateerd die de tolerantiegrenzen overschrijden, en dat de informatie voldoet aan de verslaggevingsvoorschriften.

Het totaalbedrag aan geconstateerde fouten en onzekerheden blijft ook onder de tolerantiegrens voor de financiële informatie in het jaarverslag als geheel.

Het bedrag aan verplichtingen en uitgaven omvat in totaal € 0,8 miljoen, respectievelijk € 2,0 miljoen aan overschrijdingen op het begrotingsartikel 3. Gaan de Staten-Generaal niet akkoord met de hiermee samenhangende slotwetmutaties, dan moeten wij ons oordeel over de financiële informatie mogelijk herzien.

Europese aanbestedingen

De Rijksauditdienst heeft bij de Tweede Kamer een onrechtmatigheid geconstateerd van € 0,8 miljoen. Dit is een gevolg van vóór 2009 afgesloten contracten waarbij het management van de Tweede Kamer heeft besloten om af te zien van voorgeschreven Europese aanbesteding.

In de bijlagen van het rapport staat een overzicht van alle fouten en onzekerheden.

3.2 Oordeel over saldibalans en toelichting

De saldibalans is een overzicht van de posten die aan het eind van het jaar nog openstaan en die naar het volgende jaar moeten worden meegenomen. Bij de saldibalans hoort een toelichting waarin nadere informatie wordt verstrekt over de afzonderlijke posten op deze balans.

De informatie in de saldibalans dient op grond van de CW 2001:

• rechtmatig tot stand te zijn gekomen;

• deugdelijk te zijn weergegeven;

• te voldoen aan de verslaggevingsvoorschriften.

Oordeel
De informatie in de saldibalans in het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal voldoet aan de eisen die de CW 2001 stelt. Dit betekent dat wij bij de Eerste en Tweede Kamer geen belangrijke fouten en onzekerheden in de rechtmatigheid en de deugdelijke weergave hebben geconstateerd die de tolerantiegrenzen overschrijden, en dat de informatie voldoet aan de verslaggevingsvoorschriften.
In 2009 is bij de Staten-Generaal voor een bedrag van € 44 miljoen aan openstaande voorschotten afgerekend. Wij zijn van oordeel dat de afgerekende voorschotten voldoen aan de gestelde eisen.
Het totaalbedrag aan geconstateerde fouten en onzekerheden in de saldibalansposten blijft onder de tolerantiegrens voor de saldibalans als geheel.

In de bijlagen van het rapport staat een overzicht van alle fouten en onzekerheden.

3.3 Oordeel over totstandkoming informatie in jaarverslag over bedrijfsvoering

In de bedrijfsvoeringsparagraaf van het jaarverslag verantwoorden de Staten-Generaal zich over de rechtmatigheid van de begrotingsuitvoering (of het begrotingsgeld volgens de regels is uitgegeven) en over de totstandkoming van de beleidsinformatie.

De informatie over de bedrijfsvoering dient op grond van de CW 2001:

• op deugdelijke wijze tot stand te zijn gekomen;

• te voldoen aan de verslaggevingsvoorschriften.

Deze twee aspecten, die geen betrekking hebben op de kwaliteit van de informatie zelf, betrekken wij in ons oordeel over de informatie over de bedrijfsvoering.

Om tot een oordeel te komen over de totstandkoming van de informatie hebben wij de volgende aspecten ervan onderzocht:

• Is er een procedure voor de totstandkoming van de bedrijfsvoeringparagraaf waarin de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van alle actoren zijn vastgelegd?

• Zijn er vooraf criteria geformuleerd om te bepalen wat opmerkelijke zaken en tekortkomingen in de bedrijfsvoering zijn?

• Is het verloop van het totstandkomingsproces controleerbaar en is het afwegingsproces daarbij transparant vastgelegd?

Oordeel

De informatie over de bedrijfsvoering in het Jaarverslag 2009 van de Staten-Generaal is op deugdelijke wijze tot stand gekomen en voldoet aan de verslaggevingsvoorschrif- ten.

4 BEDRIJFSVOERING

Wij hebben de bedrijfsvoering van de Staten-Generaal onderzocht. Onder de bedrijfsvoering vallen alle bedrijfsprocessen die ervoor zorgen dat de Staten-Generaal functioneren. Het gaat dan om de primaire processen, de faciliterende processen en de sturing en beheersing daarvan.

In dit hoofdstuk geven we ons oordeel over het financieel beheer en materieelbeheer en gaan we in op eventuele onvolkomenheden die we daarin hebben aangetroffen (§ 4.1).

4.1 Oordeel financieel beheer en materieelbeheer

Het financieel beheer, het materieelbeheer en de daartoe bijgehouden administraties moeten op grond van de CW 2001 voldoen aan de eisen van rechtmatigheid, ordelijkheid en controleerbaarheid.

Oordeel

De onderzochte onderdelen van het financieel beheer, het materieelbeheer en de daartoe bijgehouden administraties van de Staten-Generaal voldeden in 2009 aan de in de CW 2001 gestelde eisen.

5 REACTIE MINISTER VAN BZK

De minister van BZK en Koninkrijksrelaties is eindverantwoordelijk bewindspersoon voor de Hoge Colleges van Staat en de Kabinetten. Hij heeft op 23 april 2010 in één brief zowel gereageerd op ons Rapport bij het Jaarverslag 2009 Staten-Generaal (IIA) als op ons Rapport bij het Jaarverslag 2009 Raad van State, Algemene Rekenkamer, Nationale ombudsman, Kanselarij der Nederlandse Orden, Kabinet van de Gouverneur van de Nederlandse Antillen en Kabinet van de Gouverneur van Aruba (IIB). Hij laat weten dat de rapporten hem geen aanleiding geeft tot een nadere reactie. De volledige brief staat op onze website: www.rekenkamer.nl.

BIJLAGE 1

OVERZICHT FOUTEN EN ONZEKERHEDEN IN DE FINANCIELE INFORMATIE IN HET JAARVERSLAG 2009 VAN DE STATEN GENERAAL (IIA)

A. Verplichtingen (€ x 1000)

Art. nr.	Omschrijving	Verantwoord bedrag	Fout			Onzekerheid	Totaal F + O	Tolerantie overschreden?	Onzekerheid over volledig-heid
			Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave	Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave
Beleidsartikelen
1	Wetgeving en controle Eerste Kamer	10 430	–	–	–	–	–	–	–
2	Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer alsmede leden van het Europees Parlement	31 549	–	–	–	–	–	–	–
3	Wetgeving en controle Tweede Kamer	90 100	–	–	–	–	–	–	–
4	Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer	1 194	–	–	–	–	–	–	–
10	Nominaal en onvoorzien	–	–	–	–	–	–	–	–
Totaal		133 273	–	–	–	–	–	–	–

Individuele fouten in de deugdelijke weergave die de tolerantie overschrijden

Art. nr.	Post	Fout
	Totaal individuele fouten	0
	Totaal verplichtingen	133 273
	Procentuele fout	0,00%
	Procentuele onzekerheid	0,00%

B/C. Uitgaven + ontvangsten (€ x 1000)

Art. nr.	Omschrijving	Verantwoord bedrag	Fout			Onzekerheid	Totaal F + O	Tolerantie overschreden?	Onzekerheid over volledig-heid
			Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave	Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave
Beleidsartikelen
1	Wetgeving en controle Eerste Kamer	10 762	–	–	–	–	–	–	–
2	Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer alsmede leden van het Europees Parlement	31 744	–	–	–	–	–	–	–
3	Wetgeving en controle Tweede Kamer	99 288	835	–	–	–	835	nee	–
4	Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer	1 194	–	–	–	–	–	–	–
10	Nominaal en onvoorzien	–	–	–	–	–	–	–	–
Totaal		142 988	835	–	–	–	–	–	–
	* Uitsplitsing van het verantwoord bedrag naar uitgaven en ontvangsten vindt plaats in bijlagen B en C
(1)	Totaal Uitgaven en Ontvangsten	142 988	Omvangsbasis uitgaven + ontvangsten
	Procentuele fout	0,58%	Tolerantiegrens niet overschreden
	Procentuele onzekerheid	0,00%
(2)	Totaal	142 988	Omvangsbasis uitgaven + ontvangsten + bijdrage(n) van derden baten-lastendiensten
	Procentuele fout	0,58%	Tolerantiegrens niet overschreden
	Procentuele onzekerheid	0,00%

B. Uitgaven (€ x 1000)

Art. nr.	Omschrijving	Verantwoord bedrag	Fout			Onzekerheid	Totaal F + O	Tolerantie overschreden?	Onzekerheid over volledig-heid
			Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave	Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave
Beleidsartikelen
1	Wetgeving en controle Eerste Kamer	10 677	–	–	–	–	–	–	–
2	Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer alsmede leden van het Europees Parlement	31 549	–	–	–	–	–	–	–
3	Wetgeving en controle Tweede Kamer	91 237	835	–	–	835	nee	–	–
4	Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer	1 194	–	–	–	–	–	–	–
10	Nominaal en onvoorzien	–	–	–	–	–	–	–	–
Totaal		134 657	835	–	–	–	–	–	–

Individuele fouten in de deugdelijke weergave die de tolerantie overschrijden

Art. nr.	Post	Fout
	Totaal individuele fouten	0
	Totaal uitgaven	134 657
	Procentuele fout	0,62%
	Procentuele onzekerheid	0,00%

C. Ontvangsten (€ x 1000)

Art. nr.	Omschrijving	Verantwoord bedrag	Fout			Onzekerheid	Totaal F + O	Tolerantie overschreden?	Onzekerheid over volledig-heid
			Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave	Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave
Beleidsartikelen
1	Wetgeving en controle Eerste Kamer	85	–	–	–	–	–	–	–
2	Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer alsmede leden van het Europees Parlement	195	–	–	–	–	–	–	–
3	Wetgeving en controle Tweede Kamer	8 051	–	–	–	–	–	–	–
4	Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer	–	–	–	–	–	–	–	–
10	Nominaal en onvoorzien	–	–	–	–	–	–	–	–
Totaal		8 331	–	–	–	–	–	–	–

Individuele fouten in de deugdelijke weergave die de tolerantie overschrijden

Art. nr.	Post	Fout
	Totaal individuele fouten	0
	Totaal ontvangsten	8 331
	Procentuele fout	0,00%
	Procentuele onzekerheid	0,00%

E. Saldibalans (€ x 1000)

Art. nr.	Omschrijving	Verantwoord bedrag	Fout			Onzekerheid	Totaal F +O	Onzekerheid over volledig-heid
			Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave	Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave
3	Liquide middelen	33	–	–	–	–	–	–
5	Uitgaven buiten begrotingsverband	263	–	–	–	–	–	–
6	Ontvangsten buiten begrotingsverband	2 353	–	–	–	–	–	–
7	Openstaande rechten	–	–	–	–	–	–	–
8	Extra-comptabele vorderingen	195	–	–	–	–	–	–
9	Extra-comptabele schulden	–	–	–	–	–	–
10	Voorschotten	56 891	–	–	–	–	–	–
11	Garantieverplichtingen	7 211	–	–	–	–	–	–
12	Openstaande verplichtingen	6 667	–	–	–	–	–	–
13	Deelnemingen	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal beoordeeld	73 613	–	–	–	–	–	–
	(De tolerantiegrens wordt afgeleid van totaal beoordeeld)
	Totaal saldibalans	73 613
	Procentuele fout	0,00%
	Procentuele onzekerheid	0,00%

F. Afgerekende voorschotten (€ x 1000)

	Omschrijving	Verantwoord bedrag	Fout			Onzekerheid	Totaal F + O	Tolerantie overschreden?	Onzekerheid over volledig-heid
			Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave	Rechtmatigheid	Deugdelijke weergave
	Totaal afgerekende voorschotten	43 995	–	–	–	–	–	–	–

GEBRUIKTE AFKORTINGEN

BZK	(Ministerie van) Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
CW 2001	Comptabiliteitswet 2001

Op www.rekenkamer.nl staat een verklarende woordenlijst met begrippen die veel voorkomen in onze rapporten bij de jaarverslagen.

LITERATUUR

BZK (2010). Jaarverslag en slotwet Staten-Generaal 2009. Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 32 360 IIA, nr. 1. Den Haag: Sdu.