Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 20 september 2019
Mede namens de Minister van Buitenlandse zaken bied ik u twee rapporten over de voorbereidingen
op een no deal Brexit van de Douane aan1.
Op 26 november 2018 heeft u het validatierapport van EY ontvangen over de voorbereidingen
van de Douane op een no deal Brexit.2 EY concludeerde dat de Douane in ruime mate volledig is in de voorbereidingen en
constateerde dat de witte vlekken en geïdentificeerde risico’s met additionele inspanningen
en versnelling beheersbaar zijn. Daartoe deed EY enkele aanbevelingen.
Capgemini heeft dit voorjaar onderzoek gedaan naar de voorbereidingen op het terrein
van informatiemanagement en komt daarin tot voorgestelde maatregelen. Dit rapport
heeft betrekking op een onderdeel van de voorbereidingen; ik zend het u volledigheidshalve
toe als bijlage bij deze brief.
In navolging op deze twee rapporten heeft Douane laten onderzoeken of de aanbevelingen
uit het eerdere rapport van EY en het bijgevoegde rapport van Capgemini zijn opgepakt.
U ontvangt de uitkomsten van dit externe validatieonderzoek, uitgevoerd door Deloitte,
als bijlage bij deze brief. Ook bevat deze brief een bondige appreciatie van dit onderzoek.
Onderzoek Deloitte
Deloitte constateert dat de door Douane toegezegde acties op de aanbevelingen zijn
uitgevoerd en in voldoende mate zijn afgehandeld. Een aantal aanbevelingen is op een
andere wijze ingevuld, maar dekt wel in voldoende mate het beoogde resultaat. Deloitte
vermeldt dat de aanbevelingen die bij het afronden van het onderzoek nog niet volledig
zijn uitgevoerd, naar verwachting vóór de Brexitdatum van 31 oktober 2019 worden uitgevoerd.
Tevens stelt Deloitte dat de Douane de vooraf gedefinieerde doelstellingen heeft behaald
voor de drie inhoudelijke processen: werven, selecteren en opleiden, informatiemanagement
en huisvesting en middelen. Tegelijkertijd deelt Deloitte de zorg van de Douane dat
er afhankelijkheden zijn. Het feit dat de Douane invulling heeft gegeven aan (bijna)
alle adviezen en aanbevelingen uit het EY-rapport, betekent volgens Deloitte niet
dat de Douane eind oktober 2019 in alle opzichten voorbereid is, noch had kunnen zijn.
Wel impliceert het dat de Douane alle zeilen heeft bijgezet om zo goed als mogelijk,
binnen de gegeven kaders en randvoorwaarden, voorbereid te zijn. Externe omstandigheden,
zoals de voorbereiding van het bedrijfsleven, liggen niet in de directe invloedssfeer
van de Douane.
De Douane herkent zich in de conclusies van Deloitte. Het onderzoek bevestigt dat
de aanbevelingen uit de eerdere externe onderzoeken van EY en Capgemini naar de voorbereiding
van Douane zijn of worden opgepakt door de Douane. De Douane gebruikt de inzichten
bij de verdere voorbereidingen op een no deal Brexit.
Stand van zaken Douane
Ik informeer uw Kamer daarnaast graag over twee ontwikkelingen in de Brexit-voorbereidingen.
De Douane had zichzelf als doel gesteld om alle tijdelijke huisvestingsmaatregelen
voor de voorziene Brexitdatum van 31 oktober 2019 om te zetten naar structurele huisvesting.
Dat blijkt op verschillende locaties niet haalbaar. De tijdelijke maatregelen die
de Douane had getroffen kunnen, tot het moment dat structurele huisvestiging wel mogelijk
is, worden gebruikt.
Ten tweede blijft het lastig om een inschatting te maken van de mate van voorbereiding
van het bedrijfsleven op de veranderingen in het douaneproces ten gevolge van een
no deal Brexit. Dit blijft een punt van zorg. Uit onderzoek van Kantar Public van juli 2019
blijkt wel dat 80–85% van ondernemers die zaken doen met het Verenigd Koninkrijk zich
in enige mate voorbereidt op een no deal scenario. Uit interne informatie van de Douane blijkt dat veel bedrijven voldoende
zijn geïnformeerd, maar wachten op politieke duidelijkheid over de datum en vorm van
de Brexit voordat zij nader actie ondernemen. Het is de verantwoordelijkheid van het
bedrijfsleven om zelf maatregelen te treffen. De Douane blijft zich, samen met andere
betrokkenen, actief inzetten om ondernemers te informeren en te activeren om zich
voor te bereiden op een no deal scenario.
De Staatssecretaris van Financiën,
M. Snel