29 800 X
Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2005

nr. 2
MEMORIE VAN TOELICHTING

Inhoudsopgave

A.Artikelsgewijze toelichting bij het begrotingswetsvoorstel2
   
B.De begrotingstoelichting3
   
1.Leeswijzer4
   
2.Het beleid7
2.1.Beleidsagenda7
2.2.De beleidsartikelen22
 Inleiding tot de beleidsartikelen22
 Beleidsartikel 01 Koninklijke marine23
 Beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht40
 Beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht60
 Beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee78
 Beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties90
 Beleidsartikel 10 Civiele taken101
 Beleidsartikel 11 Internationale samenwerking108
2.3.De niet-beleidsartikelen118
 Niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht118
 Niet-beleidsartikel 70 Geheime uitgaven140
 Niet-beleidsartikel 80 Nominaal en onvoorzien141
 Niet-beleidsartikel 90 Algemeen142
3.De bedrijfsvoeringsparagraaf149
   
4.Baten-lastendiensten152
4.1.Defensie Telematica Organisatie152
4.2.Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen160
4.3.Paarse Restauratieve Organisatie169
   
5.Bijlagen178
 Bijlage 1: Verdiepingsbijlage179
 Bijlage 2: Moties en toezeggingen191
 Bijlage 3: Overzicht wetgeving en ciculaires197
 Bijlage 4: Meerjarenramingen198
 Bijlage 5: Ramingskengetallen en volumegegevens212
 Bijlage 6: Toerekening uitgaven239
 Bijlage 7: Lijst van afkortingen243

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (begrotingsstaat ministerie)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het ministerie van Defensie voor het jaar 2005 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2005. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2005.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2005 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de baten-lastendiensten Defensie Telematica Organisatie (DTO), Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T) en Paarse Restauratieve Organisatie (Paresto) voor het jaar 2005 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de baten-lastendiensten.

De Minister van Defensie,

H. G. J. Kamp

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

2. Het beleid

2.1. De beleidsagenda

2.2. De beleidsartikelen

2.3. De niet-beleidsartikelen

3. De bedrijfsvoeringsparagraaf

4. Baten-lastendiensten

5. Bijlagen

1. LEESWIJZER

Indeling begroting

De indeling van de begroting 2005 is ten opzichte van de begroting 2004 niet gewijzigd, dit ondanks het feit dat de defensiebegroting grotendeels een organisatorische indeling kent en de nodige reorganisaties het komende jaar hun beslag zullen krijgen. Gekozen is om de begroting qua opzet ongewijzigd te laten, tot het moment waarop de totale reorganisatie in het kader van de bestuurlijke vernieuwing zijn beslag heeft gekregen.

Wel is het aantal diensten dat een baten-lastenstelsel voert uitgebreid. In 2004 heeft Paresto (de PAarse RESTauratieve Organisatie) als baten-lastendienst een proefperiode doorgemaakt. Paresto verzorgt defensiebreed de horecafunctie. Het voornemen bestaat om met ingang van 2005 deze organisatie de formele status van baten-lastendienst te verlenen.

Voortgang projecten in het kader van het Defensiematerieelproces (DMP)

Met ingang van de begroting 2003 is het Materieelprojectenoverzicht (MPO), dat voorheen als bijlage werd gevoegd, geïntegreerd in de artikelsgewijze toelichting. Daarin wordt informatie verstrekt over de lopende niet-gemandateerde DMP-projecten, alsmede de niet-gemandateerde DMP-projecten waarvan wordt voorzien, dat in de periode tot eind 2005 een behoeftestellingsbrief zal worden aangeboden aan de Kamer. Ondanks de integratie van de informatie uit het MPO en de artikelsgewijze toelichting, blijft het MPO als zodanig bestaan. Het is beschikbaar op de internetsite van het ministerie van Defensie (www.mindef.nl).

De informatie in de artikelsgewijze toelichting omvat de doelstelling van het project en de DMP-fasering. Voorts wordt in de inhoudelijke toelichting bij de projecten met name ingegaan op activiteiten en ontwikkelingen die in het begrotingsjaar 2005 worden voorzien. Waar mogelijk en voor zover dit uit commercieel oogpunt toelaatbaar wordt geacht, wordt nadere financiële informatie gegeven over de niet-gemandateerde DMP-projecten indien in de periode van de meerjarenbegroting een verplichting of kasuitgave wordt voorzien. In andere gevallen wordt volstaan met een indicatieve aanduiding van de financiële projectomvang.

Tevens zijn opgenomen de vervallen en verschoven projecten, voorzien van een korte toelichting. De eerste suppletore begroting zal een actualisering van de voortgangsinformatie geven. Hiermee geeft Defensie invulling aan de toezegging in de brief over de evaluatie van het Defensiematerieelkeuzeproces om twee maal per jaar een overzicht te geven van de grote investeringsprojecten.

Budgetflexibiliteit

Bij een aantal daarvoor in aanmerking komende begrotingsartikelen is een overzicht van de budgetflexibiliteit opgenomen. Dit overzicht geeft inzicht in de vrije ruimte binnen de geraamde budgetten voor programmauitgaven. Bepalend voor deze vrije ruimte zijn de bedragen die per 1 januari 2005 als juridisch verplicht en als complementair verplicht worden beschouwd.

De juridisch verplichte bedragen zijn die bedragen waarvoor per 1 januari contractuele verplichtingen bestaan, verhoogd met de onder de programmauitgaven geraamde bezoldigingsuitgaven voor militair en burgerpersoneel.

De complementaire verplichtingen betreffen de juridische verplichtingen die Defensie nog moet aangaan. Dit zijn verplichtingen die ofwel operationeel noodzakelijk zijn om al bestelde of al aanwezige (wapen-)systemen te complementeren, ofwel bedrijfsmatige vervangingen, niet zijnde vervanging van gehele wapensystemen, die essentieel zijn voor het dagelijks functioneren van de krijgsmacht. Daaraan zijn toegevoegd de onder de programmauitgaven geraamde materiële en overige personele exploitatie-uitgaven.

Algemene veronderstellingen

Deze begroting is gebaseerd op voorgenomen maatregelen als gevolg van besluitvorming in het kabinet (Strategisch Akkoord en Hoofdlijnen Akkoord) en maatregelen om de interne budgettaire problematiek op te kunnen lossen. Bij de uitwerking van de maatregelen, bijvoorbeeld in de vorm van concrete reorganisatieplannen, kunnen zich verschuivingen in tijd en geld aandienen. De maatregelen, bedoeld om de interne budgettaire problematiek op te kunnen lossen, zijn vooral gericht op het op een verantwoord en juist niveau brengen en houden van exploitatie- en investeringsbudgetten.

Ministeriële verantwoordelijkheden

De minister is resultaatverantwoordelijk voor de in de begroting geformuleerde beleidsprioriteiten en geoperationaliseerde doelstellingen en beperkt resultaatverantwoordelijk voor enkele algemene beleidsdoelstellingen. Het betreft dan algemene beleidsdoelstellingen waarvan de beoogde effecten van beleid grotendeels afhankelijk zijn van externe factoren. Dit is het geval bij de Koninklijke marechaussee (beleidsartikel 4) en bij Civiele taken (beleidsartikel 10).

Kostentoerekening

Voor de beleidsartikelen 01 tot en met 04 is een systematiek uitgewerkt om de uitgaven toe te rekenen aan de nader geoperationaliseerde doelstellingen. Bij de overige artikelen is deze toerekening al gerealiseerd in de VBTB-begroting 2002. De toerekening voor de beleidsartikelen 01 tot en met 04 wordt in eerste instantie beperkt tot de uitgaven en gepresenteerd in een extracomptabel overzicht. Uitgaven die nog niet kunnen worden toegerekend, worden tijdelijk separaat opgenomen. Deze toerekening van uitgaven van ondersteunende producten en diensten is een logische vervolgstap op het VBTB-pad. In de defensiebegroting wordt daarmee een belangrijke stap gezet om de transparantie te vergroten in de WWW-samenhang. In een later stadium worden ook kosten toegerekend. De toerekening van uitgaven is vooralsnog op grovere basis dan een kostprijscalculatie, die pas mogelijk is nadat de herstructurering van de informatievoorziening voor Defensie heeft geresulteerd in een nieuw financieel IV-systeem. In bijlage 6 is een totaaloverzicht van de kostentoerekening opgenomen.

Aanwezigheid van een dekkende evaluatieprogrammering

Voor de programmering en werkwijze van beleidsevaluaties baseert Defensie zich op de Regeling Prestatiegegevens en Evaluatieonderzoek Rijksoverheid (RPE). Onderscheiden worden beleidsevaluaties ex ante, monitoringsystemen (systemen van reguliere prestatiegegevens) en beleidsevaluaties ex post. Het betreffen methodologisch verantwoorde evaluatie-instrumenten die leiden tot periodiek beschikbare, betrouwbare en controleerbare gegevens waarmee de doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid, alsook de doelmatigheid van de bedrijfsvoering kan worden beoordeeld. De evaluatiefunctie richt zich op het hetgeen in de beleidsparagraaf van de begroting is opgenomen. Uitgangspunt is dat elke beleidsdoelstelling tenminste eens in de vijf jaar ex post wordt geëvalueerd. Met ingang van de begroting 2005 is bij de betreffende beleidsartikelen een overzicht opgenomen van de belangrijkste evaluaties die betrekking hebben op dat artikel. Daarbij worden ex ante en ex post evaluaties onderscheiden. De planning van de beleidsevaluaties ex post is onderdeel van het Meerjaren Overzicht Evaluaties Defensie. De planning van beleidsevaluaties ex ante is in overleg met beleidsmakers tot stand gekomen. De opgenomen evaluaties ex ante betreffen onderwerpen met een defensiebreed karakter en zijn om die reden niet exclusief aan een bepaald beleidsartikel toe te rekenen. Hoewel het niet de evaluatie van het niet-beleidsartikel 90 zelf betreft, zijn deze evaluaties, welke door de bestuursstaf worden uitgevoerd, opgenomen onder het niet-beleidsartikel 90 «Algemeen».

De resultaten van de evaluaties vinden hun weerslag in het departementaal jaarverslag en in het Evaluatieoverzicht Rijksoverheid.

2. HET BELEID

2.1. Beleidsagenda

In de hedendaagse wereld van mondialisering en open grenzen zijn interne en externe veiligheid onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het internationale personenverkeer, geld- en goederenstromen en de vrijwel onbelemmerde toegang tot technologie hebben bijgedragen aan een hoge mate van vrijheid. Tegelijkertijd hebben niet staatsgebonden groeperingen hun stempel weten te drukken op internationale ontwikkelingen. De grootschalige militaire dreiging heeft plaats gemaakt voor een veelheid aan nieuwe, moeilijk te voorspellen risico's. In algemene zin doen zich thans vijf – onderling samenhangende – veiligheidsvraagstukken voor die van invloed zijn op de omvang, de samenstelling en de inrichting van onze krijgsmacht in de komende jaren:

• falende staten;

• terrorisme;

• risicolanden;

• verspreiding van massavernietigingswapens;

• interstatelijke verhoudingen.

De Nederlandse defensie-inspanning moet vooral in internationaal verband worden beoordeeld. De toekomstige relevantie en geloofwaardigheid van de Navo en het Europese veiligheids- en defensiebeleid zijn in hoge mate afhankelijk van de bereidheid van de Europese landen hun defensiemiddelen indien nodig te gebruiken, in hun krijgsmacht te blijven investeren en hun gezamenlijk militair vermogen te versterken. De defensie-inspanning van een land kan niet uitsluitend worden afgemeten aan het percentage van het bruto nationaal product dat het aan de krijgsmacht besteedt. Het gaat evenzeer om de kwaliteit en de relevantie van de bijdragen. De Nederlandse krijgsmacht onderscheidt zich door de goede kwaliteit van haar militaire bijdragen op elk geweldsniveau. Nederlandse eenheden opereren doorgaans zij aan zij met die van andere Navo-landen, zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada.

De koers van Defensie voor de komende jaren is uiteengezet in de Prinsjesdagbrief en de Personeelsbrief van september 2003. De krijgsmacht ondergaat thans één van de grootste reorganisaties uit haar geschiedenis. Deze moet de toekomst van een structureel betaalbare, expeditionaire maar ook kleinere krijgsmacht waarborgen. Het ingezette proces van bestuursvernieuwing is hier onlosmakelijk mee verbonden. Defensie schrapt een bestuurslaag en stelt de gezamenlijkheid meer voorop. Het eind 2003 aanvaarde Besturingsmodel Defensie beschrijft de nieuwe besturingsrelaties en versterkt de samenhang tussen beleid, planning en begroting. In het besturingsmodel ligt de nadruk op de output van Defensie: de beschikbaarheid en inzet van militaire eenheden.

De beleidsagenda 2005 omvat geen grote koerswijzigingen, maar geeft zo concreet mogelijk richting aan de verdere uitwerking en uitvoering van de maatregelen uit de Prinsjesdagbrief en de Personeelsbrief. De beleidsagenda vormt daarmee een logisch vervolg op de beleidsprioriteiten voor 2004 met als motto: «Waarmaken wat is beloofd». Twee nieuwe beleidsprioriteiten ten opzichte van de vorige beleidsagenda zijn:

• het leveren van kwalitatief hoogwaardige bijdragen aan de snelle reactiecapaciteiten van de Navo en de Europese Unie. De Nederlandse bijdrage aan de NATO Response Force in 2005 is een uitwerking van de toezegging die Nederland in Navo-verband heeft gedaan;

• het leveren van bijdragen aan een geïntegreerd buitenlands veiligheidsbeleid van Nederland. In de Prinsjesdagbrief is geconstateerd dat buitenlands beleid, ontwikkelingssamenwerking en veiligheidsbeleid steeds meer in het verlengde van elkaar liggen. Daarom moet Nederland zijn diplomatieke, economische, financiële, humanitaire en militaire beleidsinstrumenten samenhangend toepassen.

Gelijktijdig met deze begroting ontvangt u een brief met de uitkomsten van een aantal studies mede naar aanleiding van de moties-Kortenhorst (29 200-X, nrs. 24 en 25) en de motie-Van Baalen (29 200-X, nr. 32). Ook ontvangt u een brief die uitvoerig ingaat op de voortgang van de maatregelen uit de Personeelsbrief van 16 september 2003 en op de toezeggingen dienaangaande bij de begrotingsbehandeling in oktober 2003. In deze beleidsagenda worden de belangrijkste thema's van de nieuwe personeelsbrief aangeduid.

Uit het bovenstaande vloeien voor het begrotingsjaar 2005 de volgende beleidsprioriteiten voort, waarop deze beleidsagenda nader ingaat:

1. Het tot stand brengen van een nieuw evenwicht tussen de taken en de middelen van de krijgsmacht;

2. De verbetering van de inzetbaarheid van de krijgsmacht voor crisisbeheersingsoperaties;

3. Het leveren van kwalitatief hoogwaardige bijdragen aan de snelle reactiecapaciteiten van de Navo en de Europese Unie;

4. Het leveren van bijdragen aan een geïntegreerd buitenlands veiligheidsbeleid van Nederland;

5. De verdieping van de samenwerking met civiele autoriteiten in Nederland;

6. De vernieuwing van het personeelsbeleid.

1. Hernieuwing van het evenwicht tussen de taken en de middelen van de krijgsmacht

De Prinsjesdagbrief bevat maatregelen om over de hele linie van Defensie een nieuw evenwicht tot stand te brengen tussen de taken van de krijgsmacht en de middelen die daarvoor beschikbaar zijn. Ook in andere opzichten is een nieuw evenwicht binnen de krijgsmacht geboden. Overeenkomstig de uitdrukkelijke wens van de Navo zal voorrang worden verleend aan kwaliteit boven kwantiteit. Er wordt gestreefd naar besparingen door de vermindering of de opheffing van operationele capaciteiten waaraan in het licht van de internationale veiligheidssituatie minder behoefte bestaat en door de afstoting van overbodig geworden locaties. Deze besparingen zullen voor een deel ten gunste komen van investeringen in hoogwaardige militaire capaciteiten en voor een deel worden gebruikt voor de volledige vulling van operationele eenheden. Juist investeringen vormen het belangrijkste element om de krijgsmacht aan te passen aan veranderingen in de internationale veiligheidssituatie en in de vereiste manier van militair optreden.

In de Voorjaarsnota 2004 is afgesproken dat de defensiebegroting met een bedrag van € 125 miljoen in 2004 en € 100 miljoen in 2005 wordt verlaagd om de algemene budgettaire problematiek te verlichten. Tevens is afgesproken deze bedragen in 2006 (€ 100 miljoen) en in 2007 (€ 125 miljoen) weer aan de defensiebegroting toe te voegen. De investeringsquote komt in 2005 naar verwachting uit op ruim 18 procent en stijgt in 2006 en latere jaren alsnog tot het in de Prinsjesdagbrief voorziene niveau. De maatregelen samen zullen uitmonden in een kleinere, maar kwalitatief hoogwaardige en volledig inzetbare, expeditionaire krijgsmacht, die gezamenlijk kan optreden met de krijgsmachten van onze belangrijkste bondgenoten.

Ontwikkeling investeringsquote

kst-29800-X-2-1.gif

Eerst worden de maatregelen beschreven die leiden tot verkleining van de krijgsmacht en tot besparingen op de exploitatiegelden in 2005. Vervolgens worden bij beleidsprioriteit 2 de mede daaruit te financieren investeringen in hoogwaardige militaire capaciteiten en de verbetering van de inzetbaarheid voor crisisbeheersingsoperaties beschreven.

Koninklijke marine

• Twee van in totaal acht M-fregatten, die hun operationele activiteiten in 2004 hebben beëindigd, zullen in 2005 respectievelijk 2007 worden overgedragen aan Chili;

• Twee L-fregatten die hun operationele activiteiten beëindigen in 2004 en 2005, zullen in 2005 respectievelijk 2006 worden overgedragen aan Chili;

• De operationele activiteiten van de maritieme patrouillevliegtuigen worden per 1 januari 2005 beëindigd. Vanaf het marinevliegkamp Valkenburg worden uitsluitend nog vliegbewegingen gemaakt die verband houden met het verkoopgereed maken van de vliegtuigen.

Koninklijke landmacht

• In 2004 is een begin gemaakt met de opheffing van ongeveer 80 reserve-eenheden van compagniesgrootte. In 2005 wordt de ontbinding van deze reserve-eenheden voltooid en wordt tevens begonnen met de afstoting van het materieel en de infrastructuur;

• In verband met verhuizingen ten gevolge van de sluiting van de legerplaats in Seedorf (eind 2006) en Ede-Oost (eind 2007) wordt een groot aantal infrastructurele projecten uitgevoerd in Ermelo, Stroe en Oirschot;

• De twee vuurmondbatterijen van de 41ste Afdeling veldartillerie worden van Seedorf naar Nederland verplaatst. Vervolgens worden alle vuursteuneenheden van de Koninklijke landmacht gereorganiseerd en omgevormd tot volledig parate onderdelen;

• De staf van de 25ste Afdeling Luchtdoelartillerie wordt gereorganiseerd. Hiermee is in 2005 de eerste fase van de reorganisatie van de luchtverdedigingseenheden van de Koninklijke landmacht voltooid;

• De «Pantser Rups Tegen Luchtdoelen» (PRTL-Cheetah) wordt vervangen door het Stingerplatform. De PRTL wordt vanaf 2005 afgestoten;

• Vooruitlopend op de invoering van de Pantserhouwitser 2000 worden de 120 mm mortieren bij 42 en 44 Pantserinfanteriebataljon buiten dienst gesteld;

• Het Luchtdoelartillerie Schietkamp bij Den Helder wordt op 1 januari 2005 gesloten.

Koninklijke luchtmacht

• De vliegoperaties vanaf de vliegbasis Twenthe worden eind 2005 beëindigd met het oog op sluiting in 2007. De overgebleven F-16's worden eind 2005 herverdeeld over de vliegbases Volkel en Leeuwarden. Op de vliegbasis Volkel worden infrastructurele voorzieningen getroffen voor het onderbrengen van het laatste F-16 squadron van Twenthe (€ 18 miljoen in 2005);

• In 2005 worden voorbereidingen getroffen voor de verplaatsing van de transporthelikopters van Soesterberg naar Gilze-Rijen en de opheffing van vliegbasis Soesterberg. Daartoe wordt op Gilze-Rijen begonnen met de bouw van de benodigde infrastructuur (€ 30 miljoen in 2005).

Koninklijke marechaussee

• In 2005 worden voorbereidingen getroffen voor de verplaatsing van het peloton 103 eskadron Koninklijke marechaussee Seedorf naar Nederland en de opheffing van de Brigade Koninklijke marechaussee Seedorf en van de Algemene Politiedienst van de brigade Twente van de Koninklijke marechaussee op de vliegbasis Twente;

• In het nieuwe beleidsplan «Koninklijke marechaussee 2010» worden de contouren van de operationele bedrijfsvoering en van het organisatie-, personeels- en infrastructuurbeleid voor de komende vijf jaar uiteengezet. In 2005 wordt een begin gemaakt met de uitvoering van dit beleidsplan.

Bestuursvernieuwing

Vanaf 1 januari 2005 functioneert het kerndepartement volgens het nieuwe besturingsmodel als bestuursstaf. In de loop van het jaar komen ook andere nieuwe organisatieonderdelen tot wasdom, te weten de Operationele Commando's, het Commando Dienstencentra (CDC) en de Defensie Materieel Organisatie (DMO). De invoering van het nieuwe besturingsmodel en de voltooiing van de reorganisatie van de bestuursstaf voltrekken zich gelijktijdig. Een belangrijk inrichtingsprincipe van de nieuwe defensieorganisatie is de scheiding tussen beleid, uitvoering en toezicht. Nieuwe werkwijzen vergroten het zicht op de samenhang tussen doelen, activiteiten en middelen. Hiervoor is de Beleids-, Plannings- en Begrotingsprocedure (BPB-procedure) ontworpen. In het kader van de bestuursvernieuwing worden in 2005 in totaal 1100 functies geschrapt.

De voltooiing van de reorganisatie van de bestuursstaf in 2005 hangt samen met het tijdstip van de formele beëindiging van de functie van bevelhebbers van de Koninklijke marine, de Koninklijke landmacht en de Koninklijke luchtmacht en hun ondersteunende staven. De staven van de drie Operationele Commando's moeten uiterlijk 1 januari 2006 volledig operationeel zijn, waarna de functie van de bevelhebbers en de daarmee samenhangende staffuncties worden opgeheven.

Het CDC wordt begin 2005 formeel opgericht. Naast de dienstencentra en baten-lastendiensten die reeds bij het bestaande Defensie Interservice Commando (Dico) zijn ondergebracht, maken nieuwe dienstencentra waaronder het Centraal Betaalkantoor Defensie (CBD), Paresto (de Defensie catering organisatie) en het Dienstencentrum Personeel ook deel uit van het CDC.

De DMO wordt op 1 januari 2005 formeel opgericht. De DMO ontstaat door de samenvoeging van de (centrale) hoofddirectie Materieel met de directies Materieel en de bedrijven van de drie grote krijgsmachtdelen.

2. Verbetering van de inzetbaarheid van de krijgsmacht voor crisisbeheersingsoperaties

De Nederlandse krijgsmacht treedt steeds in internationaal verband op bij crisisbeheersingsoperaties. Bij voorkeur maakt Nederland bij crisisbeheersingsoperaties zoveel mogelijk gebruik van bestaande organisaties waarvan ons land lid is, zoals de Navo, de EU en de VN. Daarnaast behoort ook de deelneming van Nederland aan een gelegenheidscoalitie tot de mogelijkheden.

De besparingen die optreden als gevolg van de maatregelen onder de noemer «nieuw evenwicht» worden gedeeltelijk aangewend om de operationele output of gevechtskracht verder te versterken. Deze intensiveringen passen binnen de toezeggingen van Nederland aan de Navo en de Europese Unie. De Navo hecht groot belang aan de verbetering van de inzetbaarheid van de bondgenootschappelijke strijdkrachten. Zo wordt het defensieplanningsproces meer georiënteerd op output en worden indicatoren voor inzetbaarheid ontwikkeld. Verbetering van de inzetbaarheid was een van de hoofdonderwerpen tijdens de Navo-top van regeringsleiders in Istanbul op 28 en 29 juni 2004. De oprichting van de NATO Response Force is mede bedoeld om dit proces te versnellen.

Ook de Europese Unie verbetert de inzetbaarheid van strijdkrachten. Onlangs heeft de EU een nieuwe capaciteitendoelstelling vastgesteld, de Headline Goal 2010. Voortbouwend op de Helsinki Headline Goal uit 1999, die in 2003 afliep, streeft de nieuwe Headline Goal vooral naar een kwalitatieve verbetering van de aangeboden eenheden. Daarbij ligt de nadruk op de inzetbaarheid, het voortzettingsvermogen en het vermogen tot gezamenlijk optreden (interoperabiliteit). Ook het onlangs opgerichte Europese Defensie Agentschap zal een belangrijke rol gaan spelen bij de beoordeling van de kwaliteit van de aangeboden militaire capaciteiten en als pleitbezorger van militaire samenwerking en materieelsamenwerking tussen Europese krijgsmachten.

De nieuwe grondwet voor de Europese Unie, waarover de Intergouvernementele Conferentie (IGC) onlangs overeenstemming bereikte, voorziet in de oprichting van een Gestructureerde Samenwerking in het EVDB. Deze Gestructureerde Samenwerking beoogt een kopgroep te vormen van lidstaten die sneller en dieper willen gaan in hun militaire samenwerking. De Gestructureerde Samenwerking staat in beginsel open voor alle lidstaten die een concrete bijdrage leveren aan de snelle reactiecapaciteit van de Europese Unie. Nederland staat positief tegenover participatie in deze kerngroep. Zodra de grondwet in werking treedt, zal de Gestructureerde Samenwerking verder inhoud krijgen.

Nederland hecht eraan dat de Navo en de EU hun activiteiten op het gebied van capaciteitsversterking onderling blijven coördineren, zodat beide organisaties elkaar aanvullen en versterken en onnodige duplicering wordt voorkomen. De Nederlandse investeringen in hoogwaardige militaire capaciteiten moeten worden beoordeeld tegen de achtergrond van de bovengenoemde ontwikkelingen van de Navo en de EU.

Het Hoofdlijnenakkoord van het tweede kabinet-Balkenende bevat een intensivering voor de verbetering van de inzetbaarheid van de krijgsmacht ten behoeve van crisisbeheersingsoperaties. Deze loopt op tot € 100 miljoen in 2007 en is daarna structureel. Deze intensivering zal worden gebruikt voor de versterking van de parate capaciteit en het voortzettingsvermogen van de krijgsmacht, voor de versterking van de strategische en tactische luchttransportcapaciteit, voor de verbetering van de commandovoering en voor de verbetering van de zelfbescherming en de logistieke ondersteuning. De € 50 miljoen die voor deze doeleinden in 2005 beschikbaar is, zal onder andere worden besteed aan:

• de uitvoering van de maatregel uit de Defensienota 2000 ter versterking van de parate pantserinfanteriecapaciteit door de oprichting van drie extra compagnieën. Deze maatregel bedraagt in 2005 € 1,7 miljoen;

• de verwerving van een Battlefield Management System voor de gemechaniseerde brigades (€ 6,4 miljoen in 2005);

• de verwerving en de exploitatie van een DC-10 transportvliegtuig voor strategisch transport van personen en goederen (€ 21,6 miljoen in 2005). Eind 2005 beschikt Defensie over dit derde DC-10 transportvliegtuig, dat vanaf 2006 inzetbaar is voor strategisch luchttransport;

• de verbetering van de inzetbaarheid van transporthelikopters (€ 5 miljoen in 2005);

• de intensivering van het Soldier Modernisation Programme (€ 10 miljoen in 2005);

• de versnelde invoering van het project TITAAN fase 2/3.

In het Strategisch Akkoord van het eerste kabinet-Balkenende is voorts voor de versterking van de Europese militaire capaciteiten een structurele voorziening getroffen die oploopt tot € 50 miljoen in 2006 (de «EVDB-voorziening»). In 2005 is € 40 miljoen uit deze voorziening beschikbaar. De inspanningen zijn er in 2005 op gericht de toezeggingen gestand te doen die Nederland heeft gedaan in het kader van het Prague Capabilities Commitment tijdens de Navo-Top van Praag (november 2002) en het European Capabilities Action Plan van de EU (eind 2001). Het gaat daarbij onder andere om de volgende projecten:

• de ombouw van voertuigen voor nucleaire en chemische verkenning: twee voertuigen van het type Fuchs zijn eind 2004 beschikbaar, vier andere voertuigen worden in 2005 opgeleverd (€ 7,1 miljoen in 2005);

• de verbetering van de commandovoering (TITAAN, bijdragen aan AGS en SOSTAR). In 2005 krijgen operationele en ondersteunende eenheden van de Koninklijke landmacht de beschikking over de TITAAN basismodules waarmee lokale netwerken kunnen worden opgezet (in totaal € 21,1 miljoen in 2005 voor TITAAN fase 2/3). Begin 2005 wordt het contract voor de ontwerpen ontwikkelingsfase van een Nato owned and operated Alliance Ground Surveillance (AGS) capaciteit ondertekend (€ 3 miljoen in 2005);

• de haalbaarheidsstudie naar de ontwikkeling en de verwerving van een gezamenlijk Frans-Nederlands onbemand verkenningsvliegtuig wordt in 2005 voltooid (€ 4 miljoen in 2005). De resultaten van deze studie zullen worden verwerkt in een operationele behoeftestelling;

• de opleiding van de laatste vijfentwintig van in totaal honderd extra marechaussees voor de inzet in internationale civiele politiemissies (€ 5,4 miljoen in 2005). De totale capaciteit komt daarmee op 230 vte'n die beschikbaar zijn voor internationale civiele politiemissies, onder meer als Nederlandse bijdrage aan de Police Headline Goal van de Europese Unie van in totaal 5 000 personen.

Teneinde een verdere verbetering van de inzetbaarheid van de Nederlandse krijgsmacht te bewerkstelligen worden in 2005 tevens de volgende maatregelen genomen:

Defensiebreed

• Investeren in de uitrusting en ondersteuning van de Koninklijke landmacht, de Koninklijke luchtmacht en de Koninklijke marine om de effectiviteit en de bescherming van de individuele militair te verbeteren: onder meer richtkijkers voor Schutters Lange Afstand (€ 11,4 miljoen in 2005) en de verwerving van verbeterde antitankmiddelen voor de korte afstand SRAT (€ 10 miljoen in 2005);

Koninklijke marine

• Om de bestrijdingscapaciteit van relatief kleine doelen in vooral de kustwateren te verbeteren, wordt de Harpoon raket tegen schepen verbeterd (€ 1 miljoen in 2005);

Koninklijke landmacht

• In het kader van de luchtverdediging nieuwe stijl worden Stinger systemen op het gepantserde voertuig Fennek en op ongepantserde voertuigen geplaatst om de mobiliteit en de bescherming te vergroten (€ 7 miljoen in 2005);

• De samenvoeging van de grondgebonden luchtverdedigingseenheden van de Koninklijke landmacht en de Koninklijke luchtmacht vanaf 2005 op luchtmachtbasis De Peel leidt tot een vernieuwing van de luchtverdediging. Ook is de oprichting van een Joint Air Defence Centre en een Joint Air Defence School voorzien. Kennis en opleidingen worden geïntegreerd en ook het materieel krijgt een kwaliteitsimpuls. De luchtverdediging krijgt de beschikking over een Battlefield Management Command and Control, Communications, Computerisation and Intelligence (BMC4I) systeem dat voorziet in een geïntegreerde opbouw van het luchtbeeld en een gecoördineerde aansturing en inzet van de Short Range Air Defence en de Stinger systemen (€ 25,4 miljoen in 2005). Dit BMC4I systeem voorziet ook in een koppeling met het Patriotsysteem, waardoor de uitwisseling van informatie en de gezamenlijke opbouw van een luchtbeeld mogelijk worden;

• In 2005 zullen vier van in totaal 57 Pantserhouwitsers 2000 beschikbaar komen (€ 31,8 miljoen in 2005). Met Noorwegen is overleg gaande over de overdracht van achttien Pantserhouwitsers in ruil voor andere wapensystemen, waaronder het Short Range Air Defence systeem;

• Met de invoering van Fysieke Distributie (FD) bij 100 Bevoorradings- en Transportbataljon wordt een begin gemaakt met de aanpassing van het logistieke concept van de Koninklijke landmacht (project Wissellaadsystemen € 85,6 miljoen in 2005).

Koninklijke luchtmacht

• De verwerving van verbeterde doelaanwijzingsapparatuur (MTADS) voor de Apache gevechtshelikopters (€ 19,4 miljoen in 2005);

• De verwerving van verbeterde zelfbeschermingsapparatuur voor de F-16 (€ 8,4 miljoen in 2005);

• De verwerving van luchtverkenningsapparatuur en identificatie- en doelaanwijzingsmiddelen voor de F-16 (respectievelijk € 17 miljoen en € 10 miljoen in 2005);

• In 2005 wordt begonnen met de modificatie van de Patriot lanceerinrichtingen als deel van het PAC-3 project (€ 22,7 miljoen in 2005).

3. Een kwalitatief hoogwaardige bijdrage aan de snelle reactiecapaciteit van Navo en EU

Zowel de Navo als de EU werkt aan de oprichting van een snelle reactiecapaciteit. Nederland wil aan beide strijdmachten een kwalitatief hoogwaardige bijdrage leveren.

De NATO Response Force, de snelle reactiemacht van de Navo, zal naar verwachting gaan bestaan uit ongeveer 25 000 militairen, met een land-, een lucht- en een maritieme component. Zij moet over goed geoefend personeel beschikken en zeer snel inzetbaar zijn. Dit personeel moet een half jaar lang in een permanente staat van gereedheid beschikbaar zijn. Dit zal een extra beslag leggen op de eenheden die aan de reactiemacht deelnemen.

In NRF 4 (eerste helft 2005) bestaat de Nederlandse bijdrage aan de maritieme en de luchtcomponent uit een plaatsvervangend commandant voor het Hoofdkwartier van de Maritieme Commandant, een fregat, een mijnenjager, een Patriot eenheid en twaalf F-16 jachtvliegtuigen. Het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse Legerkorps zal in deze periode de landcomponent leiden. Omdat de Navo uit het oogpunt van militaire effectiviteit een koppeling tussen het hoofdkwartier en de beschikbare landstrijdkrachten wenselijk acht, zal Nederland in deze periode ook een deel van de landstrijdkrachten leveren. De volgende bijdrage is aan NRF 4 aangeboden:

• Het Nederlandse aandeel in het hoofdkwartier van het Land Component Command en de direct ondersteunende eenheden voor het hoofdkwartier;

• het Nederlandse aandeel in het Land Component Command met ondersteuning van het Intelligence surveillance target acquisition and reconnaissance (Istar)-bataljon, het geniebataljon, Special Forces eenheden en logistieke en geneeskundige eenheden;

• het Nederlandse aandeel in de NRF-brigade:

– een brigadestaf;

– een Air Manoeuvre taakgroep van bataljonsgrootte;

– een gemechaniseerd bataljon;

– het geniebataljon;

– logistieke en geneeskundige eenheden.

Dit Nederlandse aanbod aan NRF 4 omvat in totaal ongeveer 3 700 militairen (exclusief nationale logistieke ondersteuning). Duitsland zal een bijdrage van vergelijkbare omvang leveren.

Voor NRF 5 (tweede helft van 2005) zal de Nederlandse bijdrage kleiner zijn, in totaal ongeveer 500 militairen. De volgende bijdrage is aan NRF 5 aangeboden:

• commandant en staf mijnenbestrijdingstaakgroep;

• een mijnenjager;

• twaalf F-16's (inclusief beveiligings- en EOD-peloton);

• enkele NBC-eenheden.

Aan de snelle reactiecapaciteit van de Europese Unie wil Nederland bijdragen via de snel inzetbare EU-battlegroups die in 2007 operationeel moeten zijn. Deze formaties van ruim 1 500 militairen moeten, in het bijzonder op verzoek van de Verenigde Naties, op korte termijn kunnen worden ingezet in een crisisbeheersingsoperatie buiten de EU. Nederland onderzoekt thans de mogelijkheden om samen met Duitsland en het Verenigd Koninkrijk elk een EU-battlegroup te vormen.

In het najaar 2004 sluiten Frankrijk, Italië, Nederland, Portugal en Spanje een overeenkomst over een multinationaal samenwerkingsverband van militaire politie-eenheden, de European Gendarmerie Force(EGF), die zelfstandig of als bewapend element in een civiele missie kunnen worden ingezet in de overgang van vredesafdwinging of vredeshandhaving naar wederopbouw. De EGF kan militaire politie-eenheden beschikbaar stellen aan zowel de Europese Unie als aan de Navo, de VN en de OVSE. De Koninklijke marechaussee stelt functionarissen beschikbaar voor de EGF.

4. Een bijdrage aan een geïntegreerd buitenlands veiligheidsbeleid van Nederland

Een van de belangrijkste vaststellingen in de Prinsjesdagbrief is dat buitenlands beleid, ontwikkelingssamenwerking en veiligheidsbeleid steeds meer in het verlengde van elkaar liggen. Vrede, veiligheid en stabiliteit zijn essentiële voorwaarden voor politieke, economische en sociale ontwikkeling. De verschillende beleidsinstrumenten waarover Nederland beschikt – diplomatieke, economische, financiële, humanitaire en militaire – moeten op een samenhangende manier worden ingezet. De regering deelt de constatering in het AIV-advies «Nederland en crisisbeheersing, drie actuele aspecten» dat een geïntegreerde benadering van het buitenlandse veiligheidsbeleid nodig is.

Voor Defensie is het specifiek van belang te onderkennen dat een snelle militaire overwinning en het creëren van een veilige omgeving niet per se een vreedzame stabilisatie en duurzame reconstructie garanderen. Het welslagen van een crisisbeheersingsoperatie hangt uiteindelijk af van de mate waarin een succesvolle overdracht van het gezag en de bestuurlijke verantwoordelijkheden aan civiele autoriteiten mogelijk is. Militaire middelen vormen slechts een onderdeel van het instrumentarium dat kan worden gebruikt. In postconflictsituaties zorgen militairen niet alleen voor veiligheid en de eventuele uitoefening van het bestuurlijke gezag, maar ook voor opleidingen van krijgsmachtonderdelen, hervorming van de veiligheidssector (SSR) en de ontwapening, demobilisatie en reïntegratie van strijdgroepen (DDR). Een dergelijke inzet van militaire middelen stelt eisen aan de ervaringsopbouw van het betrokken personeel en leidt tot meer «kaderzware» uitzendingen.

Defensie en Buitenlandse Zaken werken intensief aan een geïntegreerde benadering van het buitenlandse veiligheidsbeleid. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van het beleid voor civiel-militaire samenwerking, de wederopbouw en het Afrikabeleid. De regering heeft de komende jaren voorzien in een toename van de in het kader van het Stabiliteitsfonds beschikbare middelen voor de ondersteuning van activiteiten op het snijvlak van vrede, veiligheid en ontwikkeling. De minister van Defensie participeert in de besluitvorming in het Stabiliteitsfonds voor zover de krijgsmacht wordt ingezet of bij de uitvoering van die besluiten is betrokken. Verder heeft Defensie zitting in de ambtelijke Stuurgroep Stabiliteitsfonds en is zij op die manier zeer nauw betrokken bij de besluitvorming over de aanwending van middelen uit het Stabiliteitsfonds. Ook wordt Defensie nauwer betrokken bij beleidsontwikkeling (bijvoorbeeld regionale en thematische notities) die van invloed is op de besteding van middelen uit het Stabiliteitsfonds en de prioriteitsstelling.

Nederland geeft relatief veel geld uit aan ontwikkelingssamenwerking en de bestrijding van armoede in de wereld. Dat geld kan alleen zinvol worden besteed in een veilige en stabiele omgeving. Dit kan gevolgen hebben voor het militaire uitzendbeleid. De steun van Nederland aan VN-operaties in Afghanistan en eerder in Ethiopië en Eritrea zijn in dit verband illustratief. In beide gebieden levert Nederland een grote ontwikkelingsinspanning.

Defensie wil in 2005 op de volgende manier bijdragen aan een geïntegreerd veiligheidsbeleid:

• Defensie zal actief bijdragen aan de ontwikkeling van een geïntegreerd veiligheidsbeleid met inachtneming van de coördinerende bevoegdheden van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

• In overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken zal Defensie projectvoorstellen ontwikkelen en indienen bij de Stuurgroep Stabiliteitsfonds. Defensie zal tevens militaire expertise bieden voor de toetsing van de operationele haalbaarheid van projecten in instabiele regio's en waar nodig faciliteren bij de voortgangsbewaking van de projecten. Het accent hierbij ligt op de Balkan, Afghanistan, het Midden-Oosten en Afrika.

• De Nederlandse krijgsmacht zal militair-technische deskundigheid beschikbaar stellen voor de hervorming van de veiligheidssector van landen die door een gewapend conflict zijn getroffen, en voor de ontwapening, demobilisatie en reïntegratie van strijdgroepen.

• De samenwerking met Buitenlandse Zaken moet zich ook uitstrekken tot de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (bijvoorbeeld waar het de inzet van politie bij crisisbeheersingsoperaties betreft), van Justitie (als het gaat om de opbouw van een justitieel apparaat en overheidsorganen in conflictgebieden) en van Financiën en Economische Zaken (economische wederopbouw). Verder kan ook het bedrijfsleven een rol spelen in de exit strategy bij crisisbeheersingsoperaties.

5. Verdieping van de samenwerking met civiele autoriteiten in Nederland

De nauwere samenhang tussen interne en externe veiligheid komt tot uitdrukking in de maatregelen tegen de toegenomen terroristische dreiging en in het veelvuldige beroep op de krijgsmacht door civiele autoriteiten voor militaire bijstand of steunverlening bij rampen en zware ongevallen, of in het kader van de openbare orde of de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Deze ontwikkelingen vragen nadrukkelijk om een nauwere, structurele samenwerking tussen diverse ministeries. In overleg met de betrokken departementen werkt Defensie aan de verdieping van de samenwerking met civiele autoriteiten die van de diensten van de krijgsmacht gebruik maken. Daarnaast draagt Defensie in EU- en Navo-verband bij aan initiatieven in het kader van de strijd tegen het terrorisme.

Voorbeelden van civiele taken die Defensie onder verantwoordelijkheid van civiele autoriteiten uitvoert, zijn onder meer:

• militaire bijstand bij de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde (bijvoorbeeld de bewaking van het Nederlandse luchtruim tegen terroristische dreigingen);

• taken van de Koninklijke marechaussee in het kader van artikel 6 van de Politiewet (zoals grensbewaking, mobiel toezicht vreemdelingen, politie- en veiligheidszorg op burger-luchtvaartterreinen);

• bijdragen aan de kustwacht Nederland en de kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba, waaronder opsporings- en reddingstaken.

De minister van Justitie is verantwoordelijk voor de coördinatie van de terrorismebestrijding. In de nota «Terrorisme en de bescherming van de samenleving» van juni 2003 heeft de minister van Justitie onder meer aanvullende maatregelen aangekondigd op het gebied van contraterrorisme en bewaking en beveiliging. Defensie is, samen met de ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken, verantwoordelijk voor twee actiepunten uit deze nota, te weten «de verscherping van de buitengrenscontroles en het mobiel toezicht vreemdelingen» (Koninklijke marechaussee) en «actief en effectief buitenlands beleid in een steeds wijzigende veiligheidssituatie» (inzet in conflictgebieden). Daarnaast is sprake van een intensivering van een aantal taken van de Koninklijke marechaussee in het kader van het Nationale Actieplan Terrorismebestrijding en Veiligheid. Dit betreft onder meer de persoonsbeveiliging en de bestrijding van documentenfraude en migratiecriminaliteit. Ook door de uitoefening van bovengenoemde nationale taken heeft Defensie een duidelijke rol in de keten van terrorismebestrijding.

Naar aanleiding van de aanslagen in Madrid op 11 maart van dit jaar is de integrale benadering van terrorismebestrijding verder aangepast. Zo zijn onmiddellijk na de aanslagen in Madrid aanvullende maatregelen getroffen, zoals de extra beveiliging van diplomatieke vestigingen in Nederland en de alarmering van vervoersmaatschappijen en beheerders van vervoersinfrastructuur. Daarnaast wil de regering maatregelen nemen om beter voorbereid te zijn op aanslagen op zogenaamde «soft targets» (bijvoorbeeld vliegvelden en trein- en busstations). Tevens komt er een landelijk «alerteringssysteem» (het kleurensysteem) dat aansluit bij soortgelijke systemen die de Navo-bondgenoten gebruiken.

De civiele autoriteiten in Nederland kunnen naast de militaire bijstand in het kader van de Politiewet 1993 ook in het kader van de Wet Rampen en Zware Ongevallen en de ministeriële richtlijn steunverlening in het kader van Openbaar Belang een beroep doen op de krijgsmacht. Voor deze militaire bijstand en steunverlening geldt in ons land een zogenaamde vangnetconstructie. Dit betekent dat de vraag van de civiele autoriteiten om militaire steun moet worden getoetst aan de mogelijkheden van de krijgsmacht. Er is in het bijzonder aanleiding te bezien of de krijgsmacht over voldoende middelen beschikt om de door de civiele autoriteiten gevraagde steun te kunnen leveren en of de hiervoor geldende afspraken en procedures toereikend zijn. Bovendien valt het te verwachten dat – zoals ook gesignaleerd in het beleidsplan Crisisbeheersing 2004–2007 – de behoefte aan capaciteit van de krijgsmacht voor nationale crisisbeheersing in de toekomst nog verder zal toenemen. Hiertoe hebben de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Defensie in 2002 onder meer het project «Civiel-Militaire Bestuursafspraken» (CMBA) gestart. Dit project moet in 2004 resulteren in een raamconvenant tussen de betrokken departementen over de ondersteuning van de civiele autoriteiten en de manier waarop deze wordt verrekend. Aan de hand daarvan moeten de Civiel-Militaire Bestuursafspraken in 2005 hun definitieve vorm krijgen. Een betere structurering van de samenwerking tussen de krijgsmacht en de civiele autoriteiten moet het mogelijk maken effectiever op incidenten te reageren. In verband hiermee zal Defensie nadrukkelijk aandacht besteden aan de rol en omvang van het Korps nationale reserve (Natres).

Defensie is ook betrokken bij enkele andere interdepartementale projecten. De werkgroep Interne Externe Veiligheidsonderzoek (IEVO) verricht een conceptueel onderzoek naar bruikbare buitenlandse voorbeelden op het terrein van de organisatie van de interne en externe veiligheidsvoorzieningen. Het project «NBC-terrorisme» is bedoeld om de overheid en de samenleving zo goed mogelijk voor te bereiden op terroristische aanslagen met massavernietigingswapens. Het project «Bescherming vitale infrastructuur» behelst de bescherming van de maatschappelijke voorzieningen die voor het functioneren van de samenleving van cruciaal belang zijn. In 2004 is in het kader van dit project een samenhangend pakket maatregelen gepresenteerd. Het Beleidsplan crisisbeheersing integreert de resultaten van de diverse interdepartementale onderzoeken tot een samenhangend geheel met een eenduidige afbakening van de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de betrokken departementen.

Defensie zal in 2005 op de volgende manier de samenwerking van de krijgsmacht met civiele autoriteiten in Nederland verdiepen:

• De Civiel-Militaire Bestuursafspraken tussen de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Justitie en Defensie over de ondersteuning van de civiele autoriteiten door Defensie krijgen in 2005 definitief vorm. Deze bestuursafspraken worden vastgelegd in een raamconvenant waarin de aard, de omvang en de reactietijd van de ondersteuning door de krijgsmacht, evenals de financiële verrekening, de aansturing en de gezamenlijke opleiding en training worden beschreven.

• Naast het CMBA-project levert Defensie een actieve bijdrage aan gerelateerde interdepartementale initiatieven om tot een meer integrale en slagvaardige benadering van de interne en externe veiligheid te komen. Dit moet leiden tot de volgende rijksbrede producten:

* een dreigings- en risicoanalyse op het gebied van interne veiligheid;

* een rapport inventarisatie vitale infrastructuur;

* een actieplan nationale veiligheid;

* een geïntegreerd alerteringssysteem.

• In een Nota Derde Hoofdtaak vertaalt Defensie de vele interdepartementale initiatieven en maatregelen in intern beleid. Deze overkoepelende beleidsvisie beschrijft de wijze waarop Defensie de derde hoofdtaak in de toekomst op een effectievere wijze gaat uitvoeren. Daarbij moet duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is en wat Defensie voor de civiele autoriteiten kan betekenen.

6. Vernieuwing van het personeelsbeleid

De opbouw van het personeelsbestand van Defensie moet in overeenstemming zijn met de eisen die aan een moderne, snel inzetbare en professionele krijgsmacht worden gesteld. Het huidige personeelssysteem voldoet niet aan deze eisen. Het kenmerkt zich door een relatief hoge gemiddelde leeftijd doordat een groot deel van het personeel voor onbepaalde tijd is aangesteld. Defensie streeft dan ook naar een meer flexibel personeelssysteem, waarin uitwisseling van personeel met andere grote werkgevers binnen de overheid én in de particuliere sector eenvoudiger wordt. Hierbij dienen meer sturingsmogelijkheden te komen, vooral ten behoeve van de uitstroom van personeel in de tweede fase van de loopbaan. Een en ander dient te worden vastgelegd in een wijziging van de militaire ambtenarenwet. De nadere uitwerking van dit nieuwe personeelssysteem wordt in de Personeelsbrief 2004 geschetst. Deze wordt op Prinsjesdag gezamenlijk met deze Defensiebegroting aan het parlement aangeboden.

Voorts heeft de voormalig Inspecteur Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal De Veer, op 13 juli 2004 een advies over de veteranenzorg van Defensie aangeboden. Dit advies is tevens aan het parlement gezonden. De Personeelsbrief 2004 geeft een beleidsmatige beschouwing als reactie op dit rapport. Daarin komen ook de met het veteranenbeleid samenhangende beleidsintensiveringen aan de orde.

7. Financiële gevolgen van het Defensiebeleid

Om de aansluiting van de begroting 2005 met de begroting 2004 (in totalen) mogelijk te maken, is hieronder een overzicht opgenomen met de mutaties.

TOTAAL DEFENSIE200320042005200620072008
Standen ingediende ontwerp 20047 438,97 667,97 701,57 550,07 584,87 609,4
Najaarsnotamutaties 2003– 53,0     
Slotwetmutaties 200318,0     
       
Beleidsmatige mutaties      
Afstoten objecten DGW&T – 0,8– 0,8– 0,8– 0,8– 0,8
Overhevelingen naar/van andere departementen – 12,1– 21,5   
Asielbeleid 8,93,73,72,61,1
Kortingen Voorjaarsnota – 11,9– 13,6– 12,6– 12,9– 12,6
Intertemporele compensatie – 125,0– 100,0100,0125,0 
Korting PIA – 3,0– 3,6– 3,6– 3,6– 3,6
Overheveling KWNAA naar BZK – 10,1– 0,6   
Winstafdracht DTO 24,8    
HGIS-besluitvorming – 1,515,115,115,115,1
Totaal beleidsmatige mutaties – 130,7– 121,3101,8125,4– 0,8
Technische mutaties      
Doorwerking eindejaarsmarge – 26,7    
Doorwerking eindejaarsmarge HGIS 50,7    
Loonbijstelling 79,061,560,860,059,3
Prijsbijstelling 50,752,151,953,454,3
Regeling excessieve dollarkoersen – 13,8– 15,0   
Efficiencytaakstelling  – 0,2– 0,3– 0,3– 0,3
Ramingsbijstelling ontvangsten – 10,2– 5,9– 5,8– 13,9– 22,0
Ramingsaanpassing niet-relevante uitgaven – 59,40,61,50,5– 1,7
Totaal technische mutaties 70,393,1108,399,789,6
Afrondingsverschillen 0,3– 0,1 – 0,10,1
Ontwerpbegroting 20057 403,97 607,87 673,27 759,97 809,87 698,3

Toelichting mutaties

Algemeen

Beleidsmatige mutaties

Afstoting objecten Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T)

Door het afstoten van objecten door de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen vindt er een aanpassing plaats van de door het ministerie van Financiën verstrekte rentecompensatie.

Overhevelingen naar/van andere departementen

Een vijftal overhevelingen naar andere departementen heeft geleid tot een verlaging van de defensiebegroting met ongeveer € 21,5 miljoen. De mutaties betreffen een drietal overhevelingen naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor de exploitatiekosten van het project C2000, bijdragen inzake de huisvesting van de Dienst ZVO en voor defensiepersoneel dat in dienst treedt bij de politie. Daarnaast zijn overhevelingen naar de ministeries van Financiën en Justitie verwerkt in verband met de deelname aan de EDP-audit pool respectievelijk voor het Tolk- en Vertaalcentrum.

Asielbeleid

Ten laste van het generale beeld zijn budgetten toegevoegd aan de begroting van de Koninklijke marechaussee in verband met het de komende jaren begeleiden van uitgeprocedeerde asielzoekers naar hun land van herkomst en voor de exploitatiekosten van het verwijdercentrum op de G-pier.

Kortingen Voorjaarsnota

Het doelmatiger kunnen aanbesteden van bouwprojecten en het defensieaandeel in de meerlasten bij de arbeidsvoorwaardensectoren Onderwijs, Rijk en Rechterlijke macht leiden tot overhevelingen ten gunste van het generale beeld.

Intertemporele compensatie

In zowel 2004 als in 2005 vindt er een temporisatie van de investeringsuitgaven plaats. In de artikelsgewijze toelichting zal nader worden ingegaan op de gevolgen hiervan voor de diverse projecten.

Korting PIA

Het betreft hier het aandeel van het ministerie van Defensie in de doelmatigheidsoperatie ten aanzien van de Professionele Inkoop en Aanbesteding.

Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba

Door de vertraagde besluitvorming over het lange termijnplan voor de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba en door de complexe en langdurige verwervingstrajecten, zijn geplande investeringen niet gerealiseerd. Het hierdoor resterende niet gerealiseerde budget is overgeboekt naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, aangezien met ingang van 2004 de voor de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba bestemde budgetten, voor zover geen betrekking hebbend op defensiemiddelen, op dat ministerie worden geraamd en verantwoord.

HGIS besluitvorming

De besluitvorming omtrent de begrotingswijzigingen binnen HGIS heeft voor Defensie betrekking op een tweetal aspecten. Op grond van de gemiddelde uitgaven over de afgelopen vijf jaar is vanaf 2005 een structurele verhoging van de budgetten voor crisisbeheersingsoperaties doorgevoerd van € 16,6 miljoen. Hiermee wordt het budget meer in lijn gebracht met het Nederlandse ambitieniveau. Tevens is vanwege het niet langer onder het begrip attaché brengen van een aantal personeelscategorieën een structurele verlaging vanaf 2004 van de raming voor attachés doorgevoerd.

Technische mutaties

De belangrijkste technische mutaties betreffen de uitdeling van de loonbijstelling en de prijsbijstelling 2004, de onttrekking, conform de systematiek van de eindejaarsmarge, van de in 2003 tot stand gekomen overschrijding van het defensiebudget (voor HGIS gold een onderschrijding van ongeveer € 50 miljoen) en de verlaging van het uitgavenbudget als gevolg van lagere ontvangsten dan voorzien. Voorts wordt het voordeel als gevolg van de lagere dan geraamde dollarkoersen ten gunste van het generale beeld gebracht en heeft een meerjarige bijstelling van de (niet-relevante) uitgavenraming voor het militair prepensioen plaatsgevonden. Dit laatste als gevolg van de nog lopende discussie over dit onderwerp, waardoor in 2004 geen uitgaven hiervoor worden verwacht. Tenslotte is er sprake van een efficiencytaakstelling op basis van de bijdragen die Defensie levert aan de Rijksgebouwendienst en TNO.

2.2. De beleidsartikelen

Inleiding tot de beleidsartikelen

De hoofdtaken van Defensie

De begroting 2005 staat in het teken van de uitvoering van de taakstelling die aan Defensie is opgelegd in het Strategisch Akkoord, het Hoofdlijnenakkoord en de Voorjaarsnota 2004. Het streven naar nieuw evenwicht tussen de taken en de middelen van de krijgsmacht heeft Defensie beschreven in de Prinsjesdagbrief en de Personeelsbrief van september 2003. Daarnaast staan de hoofdtaken van Defensie centraal in deze begroting.

De basis van de hoofdtaken van Defensie is vastgelegd in artikel 97, lid 1 van de Grondwet: «Ten behoeve van de verdediging en ter bescherming van de belangen van het Koninkrijk, alsmede ten behoeve van de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde, is er een krijgsmacht». Voor de krijgsmacht gelden drie hoofddoelstellingen, te weten:

1. de bescherming van de integriteit van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied, inclusief de Nederlandse Antillen en Aruba;

2. de bevordering van de internationale rechtsorde en stabiliteit;

3. ondersteuning van de civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, zowel nationaal als internationaal.

De drie hoofdtaken worden uitgevoerd met behulp van de vier krijgsmachtdelen. Al naar gelang de aard en wijze van optreden zijn per krijgsmachtdeel nader geoperationaliseerde doelstellingen bepaald en in het betreffende beleidsartikel opgenomen en toegelicht.

Beleidsartikel 01. Koninklijke marine

Algemene beleidsdoelstelling

De Koninklijke marine levert met haar maritiem-militair vermogen en door de gereedstelling van eenheden die voor hun taak zijn berekend, een belangrijke bijdrage aan de hoofddoelstellingen van de krijgsmacht.

De eenheden van de Koninklijke marine zijn met eenheden van andere krijgsmachtdelen (joint) en met eenheden van andere staten (combined) inpasbaar in grotere internationale verbanden. De maritieme inspanning richt zich primair op de (vrije) zee als uitvalsbasis voor operaties op of boven land (initial entry), alsmede op de ondersteuning van land- of luchtoperaties. Vanuit zee worden doelen bestreden en eenheden aan land gezet. De benodigde maritieme capaciteiten worden daartoe in taakgroepverband bijeengebracht.

Het beschikken over zeestrijdkrachten met een amfibische capaciteit biedt grote voordelen in geval van crisissituaties. Een amfibische taakgroep kan zich op volle zee voorbereiden, voorziet in voortzettingsvermogen en continue aanwezigheid nabij een crisishaard zonder het territorium van landen te schenden. Indien nodig zijn zeestrijdkrachten in staat direct (door de inzet van scheepswapens of mariniers) of indirect (door het opleggen van een embargo) de situatie op het land te beïnvloeden. In geval van een grootschalige, landgebonden operatie leveren zeestrijdkrachten cruciale ondersteuning en bescherming. De zee is vaak de voornaamste aanvoerroute van materieel en voorraden. De maritieme inspanning richt zich ook op de bescherming van het zeeverkeer, met name bij zeestraten en zeehavens die kwetsbaar zijn voor terrorisme, en op de bescherming van zeeroutes nabij conflictgebieden. Ten slotte is de maritieme inspanning gericht op politionele en justitiële taken (kustwachttaken) en taken lager in het geweldsspectrum, zoals blokkade, embargo, maritieme presentie en surveillance, zowel in kustwateren als op volle zee.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De operationele doelstellingen waaraan de Koninklijke marine moet voldoen, worden weergegeven in de vorm van operationeel inzetbare eenheden. Uit de doelstellingenmatrix blijkt hoeveel eenheden (kwantiteit) binnen welke termijn (reactietijd) beschikbaar zijn. Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd de gereedheid kan worden geleverd die benodigd is voor optreden in het volledige geweldsspectrum (kwaliteit). De indeling van de gereedheidstermijnen sluit aan bij de Navo-indeling in High Readiness Forces (HRF) en Forces of Lower Readiness (FLR).

Groep:Eenheden:TotaalInzetbaar*** HRF (High Readiness Forces):Inzetbaar*** FLR (Forces of Lower Readiness):
   DirectOp korte termijn:Op lange termijn:
Groep EskaderschepenFregatten*10351+1
 Bevoorradingsschepen2 2 
 Amfibisch schip (LPD)1 1 
OnderzeedienstOnderzeeboten4121
 Ondersteuningsvaartuig1 1 
MijnendienstMijnenbestrijdingsvaartuigen10262
 Hydrografische vaartuigen2 2 
HelikoptergroepMaritieme helikopters20677
MarinierseenhedenMariniersbataljons211 
 Ondersteunende mariniersbataljons**312 
 Bijzondere Bijstandseenheid Mariniers11  
Caribische eenhedenFregat11  
 Maritieme helikopter11  
 Ondersteuningsvaartuig1 1 
 Marinierspelotons met gevechtssteun624 
 Pelotons Antilliaanse militie2 2 
 Peloton Arubaanse militie1 1 

* Deze opgave is inclusief het laatste L-fregat dat medio 2005 uit de dienst zal worden genomen. Het tweede fregat in de kolom FLR betreft een LCF in proeftochtstatus gedurende een deel van het jaar.

** Gevechtssteun-, het Amfibisch Ondersteunings- en het Logistieke Bataljon.

*** Reactietermijnen: HRF Direct = < 20/30 dagen; HRF kort = < 90 dagen; FLR = 180 dagen.

Budgettaire gevolgen van beleid

De financiële middelen die de Koninklijke marine ter beschikking staan voor de realisatie van de operationele doelstellingen zijn in de volgende tabel opgenomen.

Budgettaire gevolgen beleidsartikel 01 Koninklijke marine (bedragen x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen1 049 6821 176 534821 220795 623720 598807 809768 513
Uitgaven       
Programmauitgaven       
Commandant der Zeemacht in Nederland337 916335 634320 683295 388275 541266 931266 330
Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied62 15656 94356 08055 84155 66555 52155 242
Commandant van het Korps Mariniers114 309122 663122 019121 525121 024122 021121 459
Subsidies en bijdragen125114105105100100100
Investeringen435 756353 851306 604345 408409 293375 651319 522
Totaal programmauitgaven950 262869 205805 491818 267861 623820 224762 653
Apparaatsuitgaven       
Admiraliteit223 684215 868177 101157 964151 179138 763142 900
Wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven19 71424 67914 53513 11011 41210 2969 990
Bijdragen aan baten-lastendiensten 10 59810 59810 59810 59810 59810 598
Totaal apparaatsuitgaven243 398251 145202 234181 672173 189159 657163 488
Totale uitgaven1 193 6601 120 3501 007 725999 9391 034 812979 881926 141
Ontvangsten54 53143 32936 90839 72934 35240 25439 222

Uitgavenverdeling naar operationele doelstellingen

In bovenstaande tabel zijn de uitgaven van de Koninklijke marine gepresenteerd die samenhangen met de realisatie van de operationele doelstellingen. Daarbij is de organisatorische indeling van de Koninklijke marine gehanteerd. In onderstaande tabel worden de programma-uitgaven exclusief investeringen van de Koninklijke marine extra-comptabel toegerekend aan de operationele doelstellingen in casu de clusters van eenheden.

Extra comptabele verdeling uitgaven voor 2005 in € 1 000 Koninklijke marineOperationele commandanten (artikel 01)Admiraliteit (artikel 01)OKM, MOC en KIM (artikel 60)MB, CAMS (artikel 60)CDC eenheden (artikel 60)Totaal
Toe te rekenen uitgaven      
Eskaderschepen143 33019 68112 49175 8874 896256 285
Onderzeedienst18 6982 1171 76228 70877452 059
Mijnendienst37 4931 8293 63530 5501 54675 053
Helikoptergroep73 1212 0792 5587331 03079 521
Maritieme patrouillegroep48 0415 5942 1191 4571 80559 016
Marinierseenheden122 01912 89417 0675 9214 638162 539
Caribische eenheden56 0801 0302 5069531 03061 599
Totaal toe te rekenen498 78245 22442 138144 20915 719746 072
Nog niet toe te rekenen uitgaven 4 9103 56456 21813 61578 307
Niet toe te rekenen uitgaven      
Investeringen 306 604   306 604
Keuring/werving/initiële opleidingen 7 50838 960  46 468
Wachtgelden/inactiviteitswedden 14 535   14 535
Subsidies 105   105
Apparaat 130 057   130 057
Totaal498 782508 94384 662200 42729 3341 322 148

De toe te rekenen uitgaven betreffen de uitgaven van de operationele groepen binnen de Koninklijke marine en de ondersteunende eenheden uit het niet-beleidsartikel 60. Ondersteuning krijgsmacht (alsmede het Commando Dienstencentra (CDC)). Bij de ondersteunende eenheden (materieel-logistiek en opleidingen) zijn de direct aan producten/diensten te relateren uitgaven aan de hand van de gerealiseerde output toegerekend aan de afnemer.

Activiteiten

De activiteiten van de Koninklijke marine worden onderverdeeld in operationele, ondersteunende en bestuurlijke activiteiten, die zijn ondergebracht bij resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE'n). De Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED), de Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied (CZMCARIB) en de Commandant van het Korps Mariniers (CKMARNS) zijn verantwoordelijk voor de operationele activiteiten. Het Centrum voor Automatisering van Missiekritieke Systemen (CAMS), het Marinebedrijf (MB), het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) en het onderdeel Opleidingen Koninklijke marine (OKM) geven inhoud aan de ondersteunende activiteiten. De ondersteunende eenheden zijn opgenomen in niet-beleidsartikel 60. De bestuurlijke activiteiten worden door de Admiraliteit gecoördineerd en ondersteund. De Koninklijke marine kent de volgende organisatiestructuur:

kst-29800-X-2-2.gif

* Zie niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht».

De drie hoofdactiviteiten van de operationele Resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE'n) zijn: het gereedstellen, het inzetbaar houden en het inzetten van de operationele eenheden van de vloot, waaronder de helikopters en de eenheden van het Korps mariniers. Deze activiteiten omvatten onder andere een veelheid aan oefeningen in Navo-, Partnerschap voor Vrede-, multinationaal en nationaal verband, de uitvoering van kustwachttaken alsmede de opwerkactiviteiten op het niveau van de individuele eenheid en in nationaal verband.

Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED)

CZMNED is verantwoordelijk voor het gereedstellen, inzetbaar houden en inzetten van de operationele eenheden van de vloot, met uitzondering van de eenheden die vallen onder CZMCARIB en de Bevelhebber der Zeestrijdkrachten (BDZ). Tevens vervult hij de functie van Admiraal Benelux (ABNL). Daartoe beschikt hij over een geïntegreerde Nederlands-Belgische operationele staf en taakorganisatie. De taakorganisatie realiseert de operationele inzet van de Belgische en Nederlandse eenheden. CZMNED heeft als nevenfunctie de operationele leiding over de Kustwacht Nederland (KWNED). Het Kustwachtcentrum bevindt zich op dezelfde locatie als het Marinehoofdkwartier (zie ook beleidsartikel 10 Civiele Taken).

Onder CZMNED vallen de groep Eskaderschepen, de Onderzeedienst, de Mijnendienst en de Helikoptergroep. De groep Maritieme Patrouillevliegtuigen beëindigt haar activiteiten per 1 januari 2005 onder gelijktijdige sluiting van het Marinevliegkamp Valkenburg. Activiteiten na die datum zijn uitsluitend ten behoeve van het afronden van de CUP-Orion en het verkoopgereed maken van de vliegtuigen.

Voor het uitvoeren van de taken zijn de onderstaande vaardagen en vlieguren geraamd.

Prestatiegegevens CZMNEDMeeteenheidRealisatie 2003*Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
Fregatten/bevoorradingsschepen/amfibisch schip totaalVaardagen1 0731 111961
Standing Naval Forces/NATO Response ForceVaardagen271301346
UK/NL Amphibious Force and NATO Striking Fleet AtlanticVaardagen34147
Nationale en internationale oefeningen en overige activiteitenVaardagen768810468
Onderzeeboten totaalVaardagen348430430
Nationale en internationale oefeningen en overige activiteitenVaardagen348430430
Mijnenbestrijdingsvaartuigen totaalVaardagen586500500
Mine Counter Measures Forces North and SouthVaardagen183201230
Nationale en internationale oefeningen en overige activiteitenVaardagen403299270
Hydrografische vaartuigen totaalVaardagen258330420
Hydrografische opnemingenVaardagen258330360
Secundaire taken en militaire hydrografieVaardagen60
Maritieme helikopters totaalVlieguren3 2163 7713 771
Standing Naval Forces Atlantic and MediterraneanVlieguren113500
Nationale en internationale oefeningen en overige activiteitenVlieguren3 1033 7713 271
Maritieme patrouillevliegtuigen totaalVlieguren1 1902 100450
Stationering maritiem patrouillevliegtuig KevlavikVlieguren87
Nationale en internationale oefeningen en overige activiteitenVlieguren1 1031 250**
InstandhoudingsvluchtenVlieguren850450

* Naast de in de uitsplitsing genoemde vaardagen en vlieguren zijn in 2003 voor crisisbeheersingsoperaties 211 vaardagen fregatten, 97 vaardagen onderzeeboten, 375 vlieguren helikopters en 980 vlieguren MPA's gerealiseerd. Ook zijn 26 vaardagen fregatten en 222 vlieguren MPA's gerealiseerd voor inzet ter bestrijding van internationaal terrorisme in de operatie Active Endeavour.

** Betreft 450 uur ten behoeve van CUP-Orion en 800 uur verkoopbegeleiding (opleidingen).

Bovenstaande ramingen zijn exclusief de vaardagen en vlieguren voor de Kustwacht Nederland (zie hiervoor het beleidsartikel 10 Civiele Taken) en de inzet voor crisisbeheersingsoperaties (zie hiervoor het beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties).

Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied (CZMCARIB)

CZMCARIB is verantwoordelijk voor het inzetbaar houden en inzetten van de operationele eenheden in zijn bevelsgebied. CZMCARIB vervult de nevenfunctie van Commandant Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba (zie voor deze kustwachttaak het beleidsartikel 10 Civiele Taken). In de Amerikaanse organisatie voor de bestrijding van drugshandel, de Joint Interagency Task Force South (JIATF-SOUTH), vervult CZMCARIB de functie van Commander Task Group 4.4 (CTG 4.4). De autoriteit waaronder de operationele eenheden organiek vallen, blijft logistiek verantwoordelijk. CZMCARIB is tevens belast met het oproepen, de keuring, de selectie en de plaatsing van rekruten voor de Antilliaanse en Arubaanse militie.

Met het oog op de specifieke taakstelling en de kenmerken van het bevelsgebied bestaat CZMCARIB uit vloot- en marinierseenheden alsmede eenheden van de Antilliaanse en Arubaanse militie, een hoofdkwartier, drie kazernes en ondersteunende eenheden. Het hoofdkwartier en het kustwachtcentrum zijn op één locatie ondergebracht.

Voor de activiteiten van CZMCARIB zijn de volgende vaardagen, vlieguren en mensoefendagen geraamd.

Prestatiegegevens CZMCARIBMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
Fregatten totaalVaardagen437272
Presentie, surveillance en interdictie in bevelsgebiedVaardagen375959
Operationele gereedheid op peil houdenVaardagen299
Bestrijding illegale handel verdovende middelenVaardagen444
Maritieme helikopters totaalVlieguren80108108
Presentie, surveillance en interdictie in bevelsgebiedVlieguren557979
Operationele gereedheid op peil houdenVlieguren132020
Bestrijding illegale handel verdovende middelenVlieguren1299
Maritieme patrouillevliegtuigen totaalVlieguren200100
Presentie, surveillance en interdictie in bevelsgebiedVlieguren170100
Operationele gereedheid op peil houdenVlieguren30
Ondersteuningsvaartuig totaalVaardagen589090
Presentie, surveillance en interdictie in bevelsgebiedVaardagen468080
Operationele gereedheid op peil houdenVaardagen121010
Marinierspelotons met gevechtssteun totaalMensoefendagen9 10014 50014 500
Presentie, surveillance en interdictie in bevelsgebiedMensoefendagen100800800
Operationele gereedheid op peil houdenMensoefendagen9 00013 70013 700
Pelotons Antilliaanse en Arubaanse militie totaalMensoefendagen1 411800800
Presentie, surveillance en interdictie in bevelsgebiedMensoefendagen25200200
Operationele gereedheid op peil houdenMensoefendagen1 386600600

Bovenstaande ramingen zijn exclusief de dagen en uren die beschikbaar zijn voor de uitvoering van civiele taken voor de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba (zie beleidsartikel 10 Civiele Taken) en de inzet voor crisisbeheersingsoperaties (zie hiervoor het beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties).

Commandant van het Korps mariniers (CKMARNS)

CKMARNS is verantwoordelijk voor het gereedstellen en inzetbaar houden van de operationele eenheden van de mariniers.

Onder bevel van CKMARNS staan de Groep Operationele Eenheden Mariniers (GOEM), het Mariniersopleidingscentrum (MOC), de kazernes in Doorn, Rotterdam en op Texel en de Marinierskapel der Koninklijke marine. In 2004 is begonnen met de integratie van het hoofdkwartier van het Korps mariniers in de staf van het Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) in Den Helder.

Voor de activiteiten van CKMARNS zijn de volgende mensoefendagen geraamd.

Prestatiegegevens CKMARNSMeeteenheidRealisatie 2003*Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
Mariniersbataljons en ondersteunende mariniersbataljons totaalMensoefendagen98 007118 000141 000
UK/NL Landing ForceMensoefendagen1 47320 00022 000
Beschikbaar houden noodhulpverkenningseenheidMensoefendagen02424
Training (nationaal en internationaal)Mensoefendagen76 30377 97698 976
OpleidingenMensoefendagen20 23120 00020 000
Bijzondere Bijstandseenheid Mariniers (BBE) totaalMensoefendagen4 7049 0009 000
GereedstellingMensoefendagen4 7049 0009 000

* Naast de in de tabel opgebrachte mensoefendagen zijn in 2003 ten behoeve van crisisbeheersingsoperaties 17 875 mensoefendagen toegerekend aan Stabilisation Force Iraq.

Bovenstaande ramingen zijn exclusief de inzet voor crisisbeheersingsoperaties (zie hiervoor het beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties).

Admiraliteit

De Admiraliteit draagt zorg voor de coördinatie en de ondersteuning van de bestuurlijke activiteiten en bestaat uit een beleidsstaf en diverse uitvoerende diensten. De beleidsstaf ondersteunt de bevelhebber en draagt zorg voor het uitwerken van het beleid en het opstellen van plandocumenten. De grotere uitvoerende diensten zijn:

• de ARBO-dienst;

• de Audiovisuele Dienst;

• het Centrum voor Operationele Data-analyse;

• de Dienst bedrijfsgezondheidszorg;

• de Dienst der Hydrografie;

• de Dienst Maritieme Historie, inclusief de marinemusea;

• de Publicatievoorziening en Reproductie;

• de Sociaal Medische Dienst;

• het Verbindingscentrum Den Haag.

Daarnaast is de Admiraliteit verantwoordelijk voor het personeel dat in het buitenland is geplaatst (bij de Navo, de Europese Unie, de VN en de OVSE) en bij het Koninklijk Huis, alsmede personeel dat revalidatie ondergaat bij de Sociaal Medische Dienst. Met het verdwijnen van de functie van Bevelhebber, zal ook de Admiraliteit per 1 januari 2006 worden opgeheven.

Investeringen

Onderstaand wordt een toelichting gegeven bij de DMP-projecten die in uitvoering zijn en de DMP-projecten waarvoor naar verwachting in het begrotingsjaar 2005 een behoeftestellingsbrief naar het parlement zal worden gezonden.

Het beleid is gericht op de verbetering en modernisering van het bestaande materieel, de opheffing van tekortkomingen en de vervanging van verouderd materieel door modern hoogwaardig materieel.

Project Fregatten van de Zeven Provinciën-klasse

 
DoelstellingInstandhouding van capaciteiten op het vlak van maritieme commandovoering, maritieme oorlogsvoering en luchtverdediging voor de lange afstand door het in gebruik nemen van vier Luchtverdedigings- en commandofregatten (LCF).
Projectomvang € 1607,7 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten Proeftocht LCF 4 Overname LCF 3 D-brief Sirius1e LCF operationeel gereed Overname LCF 4  
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)56 09338 90023 200 
Uitgaven (x € 1 000)138 40086 60072 70029 30039 20023 8001 200

Hr.Ms. De Zeven Provinciën (LCF-1), Hr.Ms. Tromp (LCF-2) en Hr. Ms. De Ruyter (LCF-3) zijn reeds aan de vloot toegevoegd. In 2005 zal het eerste LCF de status «operationeel gereed» bereiken en zal het vierde LCF worden overgenomen van de werf. De uitvoering van het project verloopt volgens plan. Er wordt samengewerkt met Duitsland en Canada. Over de verwerving van Sirius, een infrarood zoek- en volgsysteem, wordt de Tweede Kamer eind 2004 geïnformeerd.

Project instandhouding M-fregatten

 
DoelstellingHet implementeren van aanpassingen aan het M-fregat om de oorspronkelijk beoogde levensduur te verlengen en de capaciteiten van het schip aan te passen aan het voorziene inzetprofiel.
Projectomvang€ 133,0 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A DMP-B/C/D   
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)    4002 2008 900

Zes M-fregatten zullen het benodigde instandhoudingsprogramma doorlopen. Bij dit project ligt de nadruk op het vervangen van systemen die niet langer in stand te houden zijn en op noodzakelijke modificaties. Een operationele behoeftestelling wordt eind 2004 verwacht. Het instandhoudingsprogramma zal in 2011 aanvangen met het eerste M-fregat en in 2014 eindigen met het zesde M-fregat.

Project Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit (PAM)

 
DoelstellingInstandhouding van de mijnenbestrijdingscapaciteit door modernisering van de jaagcomponent (sonar/C2-deel) en het toepassen van een nieuw mijnenvernietigingsysteem (Seafox)
Projectomvang€ 190,2 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten Inbouw sonar, C2 en Seafox. Proeftochten AMBV 1In uitvoering 1e AMBV gereedIn uitvoe-ringIn uitvoe-ringIn uitvoe-ringLaatste (10e) AMBV gereed
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)6 80520 4006 000 
Uitgaven (x € 1 000)18 36826 40028 50030 90020 80019 2007 000

Dit project betreft de modernisering van tien Alkmaar-klasse mijnenjagers. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met België. De veegcomponent is ten gevolge van een financiële prioriteitstelling voor onbepaalde tijd uitgesteld. In 2006 worden de mogelijkheden voor de herintroductie van de veegcapaciteit in internationaal verband nader onderzocht.

Project Hydrografische Opnemingsvaartuigen (HOV)

 
DoelstellingInstandhouding van een militaire hydrografische capaciteit door vervanging van de twee verouderde Noordzee-opnemers door twee opnemingsvaartuigen en de afstoting van Hr.Ms. Tydeman.
Projectomvang€ 54,6 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten HOV 2 is over-gedragen en in dienst gesteld     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)3 0552 975  
Uitgaven (x € 1 000)18 43820 900200    

De militaire hydrografische capaciteit draagt zorg voor de ondersteuning van militaire operaties en voor de uitvoering van de (civiele) hydrografische taak op het Nederlands deel van het continentaal plat en in de wateren rond de Nederlandse Antillen en Aruba. De nieuwe schepen zijn respectievelijk in 2003 en 2004 in dienst gesteld.

Project Tweede Landing Platform Dock (LPD-2)

 
DoelstellingZekerstellen van het voortzettingsvermogen van het huidige LPD (Hr.Ms. Rotterdam) alsmede de uitbreiding van de amfibische liftcapaciteit en strategische zeetransportcapaciteit door de verwerving van een tweede amfibisch transportschip. In het kader van EVDB wordt het schip voorzien van commandofaciliteiten.
Projectomvang€ 221,0 miljoen en € 39,4 miljoen voor commandofaciliteiten ten laste van beleidsartikel 11 «Internationale samenwerking»
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten Engineering en bouwBouwProeftochtOperationeel  
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)27 3038 00015 000 
Uitgaven (x € 1 000)        
LPD 2 EVDB32 2016 99135 60012 80059 7009 90064 1007 50022 0003001 000  

Eind 2003 is aangevangen met de bouw van de romp. Het LPD-2 wordt in 2006 overgedragen aan de Koninklijke marine en in 2007 operationeel gereed gesteld.

Project NH-90

 
DoelstellingInstandhouding van de algemene maritiem-militaire capaciteiten, capaciteiten op het vlak van tactisch (maritiem) luchttransport alsmede opsporing en redding door middel van de vervanging van de Lynx-helikopter door twintig NH-90 helikopters.
Projectomvang€ 882,9 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  Deelname multinationale OPEVALAflevering 1e NH-90AfleveringAflevering
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)37 90547 29026 300 
Uitgaven (x € 1 000)15 54821 10043 20077 300131 000124 900124 000

De Koninklijke marine neemt vanaf 2005 tot medio 2007 deel aan de internationale operationele evaluatie (OPEVAL) door de levering van schepen voor de uitvoering van de evaluatie en het wetenschappelijk onderzoek. De eerste NH-90 helikopter wordt in 2007 aan de Koninklijke marine geleverd. Naar verwachting zullen alle twintig NH-90 helikopters in 2012 zijn afgeleverd. Het project NH-90 is een multinationaal project waaraan inmiddels vijf landen deelnemen. De uiteindelijke verhouding tussen full mission capable en transporthelikopters is onderwerp van een krijgsmachtbrede studie naar de «integrale militaire helikoptercapaciteit».

Project CUP-Orion

 
DoelstellingInstandhouding van de algemene maritiem-militaire capaciteiten, capaciteiten op het gebied van surveillance boven land alsmede opsporing en redding door de modernisering van tien Orions naar eenzelfde, op oppervlakte surveillance gerichte, basisconfiguratie en de multifunctionele uitrusting van zeven van de tien Orions.
Projectomvang€ 209,0 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten In uitvoering 1e gereedIn uitvoeringLaatste gereed   
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)12 633450800 
Uitgaven (x € 1 000)52 28432 10053 80033 0008 0001 600 

Het modificeren en testen van het eerste vliegtuig is in het eerste kwartaal 2004 afgerond, waarna het toestel is overgedragen aan de Koninklijke marine. In het project wordt samengewerkt met de Verenigde Staten.

Vervanging Verbindingsapparatuur Mariniers (NIMCIS)

 
DoelstellingVerbetering van capaciteiten voor informatie uitwisseling van de operationele marinierseenheden door de vervanging van radioapparatuur door een Nieuwe Generatie Mariniers Communicatie- en Informatiesysteem (NIMCIS).
Projectomvang€ 73,9 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten B/C/D-briefUitlevering eerste systemenIn uitvoeringIn uitvoeringLevering laatste systemen 
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 71 0002 900 
Uitgaven (x € 1 000) 2 40017 60033 60013 3007 000 

De eerste fase van dit project omvat de introductie van beveiligde communicatiemiddelen voor spraak en data in de VHF-, UHF- en HF-frequentiebanden en een kleine hoeveelheid informatieverwerkende systemen voor een betere situational awareness (digitale kaarten en geautomatiseerde positiebepaling). Het project houdt rekening met de interoperabiliteit met eenheden van de Koninklijke landmacht, bondgenoten en de UK/NL Amphibious Force. In 2005 worden de eerste systemen in gebruik genomen.

Project Satellietcommunicatie voor militair gebruik (MILSATCOM)

 
DoelstellingDe verbetering van command and control en informatieverwerking door introductie van lange-afstand verbindingsapparatuur op basis van satellietcommunicatie.
Projectomvang€ 255,6 miljoen. Hiervan is € 219,3 miljoen opgenomen op artikel 01 Koninklijke marine.
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten Begin ople-vering tac-tische termi-nals. Ankerstation operationeel. D2-brief AEHF landterminalsD2-brief AEHF-zeeter-minals. D2-brief SHF-capa-citeit SHF capaciteit beschikbaar AEHF beschikbaar
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)3 38084 10054 400 
Uitgaven (x € 1 000)23 46320 60022 80011 70018 00014 7009 000

Dit interservice project waarvoor de Koninklijke marine de Single Service Manager (SSM) en Single Service Procurer (SSP) is, bestaat uit twee delen. Het korte-termijn deel omvat een anker- of grondstation en bijbehorende mobiele tactische terminals voor de Koninklijke landmacht en Koninklijke luchtmacht. Het ankerstation is eind 2003 door de fabrikant overgedragen aan Defensie. Medio 2004 is aangevangen met de oplevering van tactische terminals. Operationeel gebruik is mogelijk in de loop van 2004. Het lange-termijn deel voorziet in de verwerving van aanvullende grondapparatuur en de verwerving van capaciteit op militaire communicatiesatellieten. Voor de verwerving van capaciteit op Amerikaanse AEHF-satellieten is in 2002 een MOU met de Verenigde Staten afgesloten. In 2003 en 2004 is de verwerving van capaciteit op SHF-communicatiesatellieten van een Europese bondgenoot voorbereid. De D2-brief SHF wordt naar verwachting begin 2005 aan de Tweede Kamer aangeboden. Het lange-termijn deel omvat tevens de plaatsing van een AEHF-terminal op het grondstation, scheepsterminals en tactische terminals voor de Koninklijke marine, land- en luchtmacht. De D2-brieven voor deze AEHF land- en zeeterminals worden in respectievelijk 2004 en 2005 aan de Tweede Kamer aangeboden.

Project precisie geleide wapens tegen landdoelen

 
DoelstellingBeïnvloeding van de situatie op het land vanuit de (vrije) zee door het (dreigen met) bestrijden van (strategische) doelen in vooral de beginfase van een conflict. Hiermee wordt zowel een Navo (PCC) als een Europese behoefte (HHG) ingevuld.
Projectomvang> € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten A-brief     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)   20005 0001200021 000

Overwogen wordt de vier luchtverdedigings- en commandofregatten met kruisvluchtwapens uit te rusten.

Project Upgrade Harpoon missiles (inclusief «Service Life Surveillance programme»)

 
DoelstellingInstandhouden en verbeteren van de capaciteit van het Harpoon anti ship missile met name gericht op verbetering van de capaciteit tegen relatief kleine doelen in kustwateren.
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten A-brief     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000) 1 0001 0005 0009 00010 3001 000

Het project betreft de instandhouding en verbetering van de oppervlaktebestrijdingsraketten voor maximaal tien fregatten (vier LC-fregatten en zes M-fregatten).

Verwerving Gepantserd «all terrain vehicle» Korps Mariniers

 
DoelstellingInstandhouden van de mobiliteit en verbeteren bescherming van de operationele marinierseenheden onder alle klimatologische en terreinomstandigheden.
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten A-briefB/C-brief    
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)   6 40017 80016 70012 600

Dit project betreft de verwerving van gepantserde all terrain vehicles ter vervanging van een deel van de huidige BV206-voertuigen.

Overige investeringen

LCF-munitie

 
DoelstellingVoorzien in munitie voor de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF)
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)16 290130 698  
Uitgaven (x € 1 000)46 88529 80025 00023 30039 50028 90028 700

Dit project betreft het «Evolved Sea Sparrow Missile» (ESSM), het Standard Missile 2 (SM2), maritieme TMD-raketten en de munitie voor het 127mm-kanon.

Niet meer opgenomen DMP-projecten

Het project Project Maritieme Theatre Ballistic Missile Defence (MTBMD), is niet meer als investeringsproject zichtbaar, aangezien dit begrotingsjaar geen DMP-document aan de Kamer zal worden aangeboden. Wel hebben Nederland en Duitsland eind 2003 de eerste fase van een haalbaarheidsstudie afgerond, waaruit blijkt dat maritieme systemen tegen ballistische raketten aan boord van het LCF geplaatst kunnen worden. De tweede fase van deze haalbaarheidsstudie loopt tot eind 2006 en richt zich op de benodigde aanpassing van de SMART-L-radar. Uitwerking van de aanpassing van de overige systemen en de integratie hiervan met het luchtverdedigingssysteem volgen na 2006, wanneer de Verenigde Staten de ontwikkelingen aan de TBM-interceptor hebben afgerond.

Subsidies

De Koninklijke marine verleent subsidies aan instanties die activiteiten uitvoeren die het belang van de Zeemacht ondersteunen. Het betreft de Koninklijke marine Jacht Club (€ 38 000), de Marine Watersportvereniging (€ 24 500), de Koninklijke Vereniging Marine Officieren (€ 20 000) en het Zeekadettenkorps (€ 21 500). In totaal wordt in 2005 voor een bedrag van (afgerond) € 105 000 aan subsidies verleend. Deze vermelding vormt voor de onder dit artikel opgenomen subsidieverleningen de wettelijke grondslag als bedoeld in artikel 4.23, derde lid, onder c van de Algemene Wet Bestuursrecht.

Ontvangsten

De ontvangstenbegroting van de Koninklijke marine (exclusief de ontvangsten van ondersteunende diensten Koninklijke marine) beslaat in 2005 € 36,9 miljoen. Deze ontvangsten hebben onder andere betrekking op:

• aan personele uitgaven gerelateerde ontvangsten voor onder andere voeding, huisvesting, onderwijskosten van gezinsleden in het buitenland en geneeskundige declaraties;

• teruggevorderde BTW;

• ontvangsten voor werkzaamheden en dienstverlening door het Marinebedrijf;

• terugontvangsten op Foreign Military Sales-programma's;

• verrekeningen met Navo-partners;

• verrekening van (mede)gebruik van het vliegkamp De Kooy.

Indien de ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten of goederen aan andere defensieonderdelen of baten-lastendiensten van Defensie, dan worden additionele uitgaven gehanteerd.

Indien ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten en goederen aan andere ministeries of derden, dan worden respectievelijk integrale kosten en marktconforme prijzen gehanteerd.

Budgetflexibiliteit

Bedragen x € 1 000
Omschrijving 2005 2006 2007 2008 2009
Totaal geraamde kasuitgaven 1 007 725 999 939 1 034 812 979 881 926 141
Waarvan apparaatsuitgaven 202 234 181 672 173 189 159 657 163 488
Dus programmauitgaven (inclusief investeringen) 805 491 818 267 861 623 820 224 762 653
Waarvan juridisch verplicht82%656 26573%590 08362%530 99162%506 10258%439 240
Waarvan complementair noodzakelijk17%140 16324%199 55732%275 08830%246 93431%239 238
Resterende plannen1%9 0633%28 6276%55 5458%67 18811%84 175
Totaal100%805 491100%818 267100%861 623100%820 224100%762 653
kst-29800-X-2-3.gif

Evaluatieprogrammering

Gebaseerd op de Regeling prestatiegegevens en evaluatie-onderzoek Rijksoverheid (RPE) wordt binnen het beleidsartikel Koninklijke marine een ex post beleidsevaluatie uitgevoerd naar de geoperationaliseerde doelstelling «gereedheid KM» (start onderzoek februari 2005).

Beleidsartikel 02. Koninklijke landmacht

Algemene beleidsdoelstelling

De Koninklijke landmacht levert met landstrijdkrachten een belangrijke bijdrage aan de hoofddoelstellingen van de krijgsmacht en daarmee een belangrijke bijdrage aan het halen van het Nederlandse ambitieniveau. Het Nederlandse ambitieniveau, zoals verwoord in de Prinsjesdagbrief, geeft een beschrijving van de taken welke eenheden van de Koninklijke landmacht moeten kunnen uitvoeren. Het ambitieniveau is onder andere gebaseerd op internationale verplichtingen (Navo/EU) en de dreiging in verschillende scenario's. Dit garandeert dat aan de vraag naar inzetgerede eenheden van de Koninklijke landmacht voldaan kan worden, zowel voor crisisbeheersingsoperaties (inclusief Nato Respons Force-NRF) als voor nationale taken. Om dit ambitieniveau waar te kunnen maken en de inzetbaarheid op peil te houden, worden de operationele eenheden van de Koninklijke landmacht volledig gevuld en continu getraind. De keuze voor een «volledig parate Landmacht» en het gereedstellingsproces door middel van het accentmodel en het generiek jaarplan, is daarbij een logisch gevolg. De capaciteit die bij de training en crisisbeheersingsoperaties ingezet wordt is zichtbaar gemaakt bij de activiteiten van het Operationeel Commando (OpCo).

Belangrijke kenmerken van het hiervoor benodigde optreden zijn veelzijdige inzetbaarheid binnen het gehele geweldsspectrum, modulaire inpasbaarheid in multinationale verbanden en een expeditionaire oriëntatie, zodat inzet over grote afstanden en een snelle ontplooiing mogelijk zijn. De Koninklijke landmacht levert de gevechtskracht voor het fysiek bezetten en beheersen van gebieden, waarbij gebruik wordt gemaakt van middelen waarvan een belangrijke afschrikwekkende werking uitgaat en die worden gebruikt om eigen en bondgenootschappelijke troepen te beschermen en zo nodig tegenstanders uit te schakelen. Ze is in staat een verscheidenheid aan middelen in te zetten om de tactische mobiliteit te verschaffen die een strijdmacht nodig heeft om, ook op grote afstand van Nederland, de gebeurtenissen te beïnvloeden (preventief) en te kunnen reageren op onvoorziene negatieve ontwikkelingen (reactief). Met de beschikbare capaciteiten ondersteunt de Koninklijke landmacht ook civiele overheden bij de handhaving van de rechtsorde en veiligheid.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De geoperationaliseerde doelstellingen waaraan de Koninklijke landmacht moet voldoen, worden weergegeven in de vorm van operationeel inzetbare eenheden. Uit de onderstaande doelstellingenmatrix blijkt hoeveel eenheden (kwantiteit) binnen welke termijn (reactietijd) beschikbaar zijn voor inzet ten behoeve van de drie hoofdtaken van Defensie. Uitgangspunt daarbij is dat de eenheden binnen de aangegeven gereedheidstermijn voor het gehele geweldsspectrum inzetbaar zijn (kwaliteit). De indeling van de gereedheidstermijnen sluit aan bij de Navo-indeling in High Readiness Forces (HRF) en Forces of Lower Readiness (FLR). In de kolom HRF-direct zijn de eenheden weergegeven die benodigd zijn om invulling te geven aan het ambitieniveau van Defensie. De kolommen HRF-kort en FLR laten de eenheden zien, benodigd voor het voortzettingsvermogen.

Doelstellingenmatrix Koninklijke landmacht 2005
Type eenheidTotaalInzetbaarheid
   HRFFLR
Operationeel Commando, waarvan:DirectKort 
HRF(L)HQ (NL-deel)Staff11  
 Staff Support Battalion11  
 CIS-Battalion11  
 Special Operations Staff11  
 Commandotroepencompagnie321 
 Kernstaf Logistieke brigade11  
 Kernstaf Geniebrigade11  
Air Manoeuvre BrigadeBrigadestaf met stafstafcompagnie11  
 Infanteriebataljon Luchtmobiel33  
 Mortiercompagnie Luchtmobiel11  
 Geniecompagnie Luchtmobiel11  
 Luchtverdedigingscompagnie11  
 Geneeskundige compagnie11  
 Bevoorradingscompagnie11  
 Herstelcompagnie11  
Gemechaniseerde BrigadeBrigadestaf met stafstafcompagnie3111
(13, 41 en 43 Mechbrig)Pantserinfanteriebataljon3111
 Tankbataljon3111
 Brigade verkenningseskadron3111
 Afdeling veldartillerie211 
 Pantsergeniecompagnie3111
 Geneeskundige compagnie3111
 Bevoorradingscompagnie3111
 Herstelcompagnie3111
Combat Support andISTAR module3111
Support Command (CSSC)Pantsergeniecompagnie11  
 Constructiecompagnie321 
 Brugcompagnie11  
 NBC-compagnie11  
 Pantserluchtdoelartilleriebatterij3111
 Verbindingsbataljon21+1/31/31/3
Divisie Logistiek CommandoBevoorradings- en transportbataljon22  
(DLC)Herstelcompagnie33  
 Geneeskundig bataljon11  
Nationale Reserve Bataljon 55  
NL-deel CIMIC Group North 12/31/3 
NL CIMIC Support Unit 11  

Reactietermijnen: HRF Direct = < 20/30 dagen; HRF kort = < 90 dagen; FLR = 180 dagen.

Budgettaire gevolgen van beleid

De financiële middelen die de Koninklijke landmacht ter beschikking staan voor het realiseren van de operationele doelstellingen en activiteiten zijn opgenomen in de volgende tabel.

Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen1 734 5421 813 5951 619 2011 532 8402 426 8321 731 9271 907 405
Uitgaven       
Programmauitgaven       
Operationeel Commando946 509962 159937 638941 468936 650925 743923 217
Subsidies en bijdragen9287 7287 5637 5627 5267 5267 526
Investeringen301 574414 093500 048522 910536 579456 210500 900
Totaal programmauitgaven1 249 0111 383 9801 445 2491 471 9401 480 7551 389 4791 431 643
Apparaatsuitgaven       
Landmachtstaf155 406158 285138 513132 991130 748128 657127 361
Overige eenheden BLS181 175148 671131 389124 679131 455134 362134 320
Wachtgelden en inactiviteitswedden42 87946 24442 36644 80042 19838 28032 983
Bijdrage aan baten-lastendiensten 28 04735 56035 50135 50235 49835 500
Totaal apparaatsuitgaven379 460381 247347 828337 971339 903336 797330 164
Totaal uitgaven1 628 4711 765 2271 793 0771 809 9111 820 6581 726 2761 761 807
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten39 23434 72134 72134 72134 72134 72134 721

Uitgavenverdeling naar operationele doelstellingen

In de bovenstaande tabel zijn de uitgaven gepresenteerd van de Koninklijke landmacht die samenhangen met de realisatie van de operationele doelstellingen. Bij deze presentatie is de organisatorische indeling van de Koninklijke landmacht gehanteerd. In onderstaande tabel zijn de programmauitgaven, exclusief investeringen en subsidies, extra-comptabel toegerekend aan de operationele doelstellingen uit de doelstellingenmatrix.

De toe te rekenen uitgaven betreffen de uitgaven aan de operationele doelstellingen uit dit beleidsartikel en de uitgaven aan ondersteunende eenheden uit het niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht». Bij de ondersteunende eenheden zijn direct aan producten/diensten te relateren uitgaven aan de hand van de gerealiseerde output toegerekend aan de afnemer.

Voor wat betreft het MatLogCo heeft geen toerekening aan operationele doelstellingen plaatsgevonden, doch zijn de uitgaven toegerekend aan wapensystemen of bevoorradingsactiviteiten. Deze toerekening is opgenomen in niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht». Aan de systematiek van een zuivere toerekening van de uitgaven aan afnemers, zal in het kader van een verdere uitwerking van het systeemmanagement verder invulling worden gegeven.

Extra comptabele verdeling uitgaven voor 2005 in € 1 000 Koninklijke landmachtOperationeel Commando (artikel 02)Landmacht-staf en overig KL (artikel 02)OTCO en KMA (artikel 60)MATLOGCO (artikel 60)CDC eenheden (artikel 60)Totaal
Toe te rekenen uitgaven      
HRF(L)HQ21 0364 3111 528 1 43928 314
Air Manoeuvre Brigade81 42916 68910 807 6 472115 397
Gemechaniseerde brigade 1387 49417 9329 015 7 192121 633
Gemechaniseerde brigade 4199 12920 3177 718 6 472133 636
Gemechaniseerde brigade 4384 60217 3399 447 5 753117 141
Combat Support and Support Command87 82117 99912 439 6 472124 731
Divisie logistiek Commando126 02625 82924 878 10 068186 801
Overig93 40119 14432 778  145 323
Totaal toe te rekenen680 938139 560108 61043 868972 976
Nog niet toe te rekenen uitgaven256 70051 72031 295312 10739 927691 749
Niet toe te rekenen uitgaven      
Investeringen 500 048   500 048
Keuring/werving/initiële opleidingen  104 031  104 031
Wachtgelden/inacitiviteitswedden 42 366   42 366
Subsidies 7 563   7 563
Apparaat 114 182   114 182
Totaal937 638855 439243 936312 10783 7952 432 915

Activiteiten

Algemeen

De Koninklijke landmacht beschikt voor het realiseren van de genoemde doelstellingen vanaf 1 januari 2005 over de volgende organisatiestructuur. Het Materieel-logistiek Commando (MATLOGCO) en delen van het Personeelscommando (PERSCO) gaan in 2005 over naar de Centrale organisatie. De gegevens voor deze Commando's zijn hier nog opgenomen. Dit geldt ook voor de KMA. De overige eenheden worden per 1 januari 2006 gegroepeerd in het Commando Landstrijdkrachten.

kst-29800-X-2-4.gif

De verschillende Commando's worden geraamd in diverse artikelen. In het beleidsartikel 02 «Koninklijke landmacht» worden achtereenvolgens het OPCO, de LAS en het PERSCO geraamd. In het beleidsartikel 10 «Civiele Taken» is het EOCKL opgenomen. Tot slot worden in het niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning Krijgsmacht» het OTCO, het MATLOGCO en de KMA geraamd.

Het Operationeel Commando KL (OPCO)

Alle operationele eenheden zijn ondergebracht bij dit commando, behoudens het HRF(L)HQ en de eenheden die direct daaraan gerelateerd zijn. De commandant van het OPCO is verantwoordelijk voor het primaire (operationele) proces van de Koninklijke landmacht: het opleiden en trainen tot operationeel gerede en zonodig inzetgerede eenheden. Verder is het OPCO verantwoordelijk voor het formeren en gereedstellen van eenheden voor specifieke crisisbeheersingsoperaties (bijvoorbeeld SFOR, NRF, enzovoorts). Tot slot is het OPCO belast met de uitvoering van uiteenlopende steunverleningsopdrachten. Het OPCO heeft de taken van de Operationele staf overgenomen met uitzondering van het Situatie Centrum. Van het oude Nationaal Commando (NATCO) is de verantwoordelijkheid voor de beveiliging van essentiële locaties (zoals havengebieden) op het Nederlands grondgebied, het onderhouden en beveiligen van militaire locaties, het verlenen van militaire bijstand en explosievenopruiming overgenomen. Ook zijn de vijf Regionale Militaire Commando's (RMC'n) en de gekoppelde bataljons Nationale Reserve (NATRES) toegevoegd aan het OPCO. Deze bataljons zijn samengesteld uit vrijwillige reservisten. Van de oorspronkelijke taak (de bewaking en de beveiliging van belangrijke objecten op het nationale grondgebied in tijden van crisis) is het accent verschoven naar de taak ondersteuning van bondgenoten die van het Nederlandse grondgebied gebruik maken (Host Nation Support) en taken in het kader van de maatschappelijke dienstverlening.

Opleiden en trainen zijn de kernactiviteiten die leiden tot het tijdig beschikbaar hebben van operationeel gerede eenheden. Hoewel het OPCO ook wordt belast met het uitvoeren van steunverlenende activiteiten en de materiële en personele instandhouding, zijn de opleidings- en trainingsactiviteiten de belangrijkste activiteiten. Eenheden die niet zijn ingezet, besteden het grootste deel van hun tijd aan deze activiteiten. Binnen deze opleidings- en trainingsactiviteiten is het oefenen één van de belangrijkste pijlers waarop de operationele gereedheid wordt gebouwd. Dit wordt in de tabel «prestatiegegevens OPCO» als volgt gekwantificeerd:

Eenheid GeoefendheidGeplande oefendagen per O&T niveau Begroting 2005
  I t/m IIIIVVVITotaalx €1 000
HRF(L) HQStaff*45  3075305
 Staff Support battalion*74   74202
 CIS battalion*74   74304
 Special Operations Staff*3   39
 Commandotroepencompagnie45330  4832 116
 Kernstaf Logistieke brigade   1818193
 Kernstaf Geniebrigade2  1113138
        
11 AMBBrigadestaf (inb ststcie)425212997588
 Infanteriebataljon Luchtmobiel1 213272336 1 82111 097
 Mortiercompagnie Luchtmobiel1151021 146890
 Geniecompagnie Luchtmobiel421921 82501
 Luchtverdedigingscompagnie71626 104631
 Geneeskundige compagnie592942 130791
 Bevoorradingscompagnie50921 80489
 Herstelcompagnie52932 93565
        
MECHBRIGBrigadestaf (inb ststcie)9  1321411 556
 Pantserinfanteriebataljon (manbat)652133250 1 0359 007
 Tankbataljon (manbat)598139246 9838 523
 Brigade Verkenningseskadron9797  1941 719
 Afdeling Veldartillerie27942495 7986 097
 Pantsergeniecompagnie132124  2562 567
 Geneeskundige compagnie10576  1811 238
 Bevoorradingscompagnie56105  1611 227
 Herstelcompagnie37112  1491 683
        
CSCISTAR module227213 2511 773
 Pantsergeniecompagnie521415 81808
 Brugcompagnie14 15 29289
 Constructiecompagnie4811045 2032 033
 NBC-compagnie202015 55552
 Pantserluchtdoelbatterij20059  2602 416
 Verbindingsbataljon19092  2822 786
        
DLCBevoorradings- en Transportbataljon224109445 7786 550
 Herstelcompagnie7473  1461 655
 400 Geneeskundig bataljon455042 1371 045
Nationale Reserve Bataljon 102   10214 597
NL-deel CIMIC Group North* 2   153
NL CIMIC Support Unit* 1   102
Totaal Begroting      86 944

* Voor deze onderdelen hebben de geraamde bedragen betrekking op uitgaven en niet zoals bij de andere onderdelen op kosten. Zodra deze eenheden zijn opgenomen in het Financieel Generiek Jaarplan kan ook voor deze eenheden met kostengegevens worden gewerkt.

HRF(L)HQ

Het Duits-Nederlandse legerkorpshoofdkwartier (High Readiness Forces (Land) Headquarters (HRF(L)HQ)) is een snel inzetbaar hoofdkwartier. Het HQ is een multinationale eenheid waarvan de kern wordt geleverd door Duitsland en Nederland. Het HQ wordt ondersteund door een binationaal «Staff Support Battalion» en een «Communication and Information System Battalion» (CIS-Bn). Het Nederlandse deel van het hoofdkwartier valt rechtstreeks onder de Bevelhebber der Landstrijdkrachten (BLS), de planning en control wordt verzorgd door het Operationeel Commando.

Landmachtstaf (LAS)

De Landmachtstaf (LAS) ondersteunt de bevelhebber bij de aansturing van de Koninklijke landmacht en bij zijn taken als bevelhebber. De LAS draagt zorg voor de ontwikkeling van het beleid en het opstellen van plandocumenten. Met het verdwijnen van de functie van bevelhebber zal ook de LAS per 1 januari 2006 opgeheven worden.

Personeelscommando (PERSCO)

Het PERSCO is verantwoordelijk voor de personele keten van de Koninklijke landmacht. Hiertoe worden de volgende taken onderkend: het inrichten en ten dele verrichten van het personele proces, het ontwikkelen van normen voor het personele proces en het ontwikkelen van functioneel personeelsbeleid, het ontwikkelen en ondersteunen van de organisatie, de planning en control van het personele proces en tot slot het beheer en het ontwikkelen van een zorgsysteem voor het personeel van de Koninklijke landmacht. Met de oprichting van het PERSCO is inhoud gegeven aan de reductiedoelstelling SBSKL (Stroomlijning Bedrijfsvoering en Staven Koninklijke landmacht).

Investeringen

Onderstaand wordt een toelichting gegeven bij de DMP-projecten die in uitvoering zijn en de DMP-projecten waarvoor naar verwachting in het begrotingsjaar 2005 een behoeftestellingsbrief naar het parlement zal worden gezonden.

Het beleid is gericht op de verbetering en modernisering van het bestaande materieel, de opheffing van tekortkomingen en de vervanging van verouderd materieel door modern hoogwaardig materieel.

Project Wissellaadsystemen (WLS) 165 kN

 
DoelstellingVergroting van de logistieke mobiliteit
Projectomvang€ 213,1 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
ActiviteitenContract      
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)153 33055 820650 
Uitgaven (x € 1 000)11 85015 46085 62092 2704 600  

Dit project bestaat uit twee delen. Het eerste deel betreft de verwerving van voertuigen. Het tweede deel (WLS-overig) richt zich op de verwerving van containers, flatracks (container roll in and out platforms), aanhangwagens en overslagmiddelen. Het te verwerven voertuig kan containers en flatracks zelfstandig laden, vervoeren en lossen. De Koninklijke landmacht voert het project in single service management uit voor de andere krijgsmachtdelen. De aanvang van de serieleveringen is in 2004 voorzien.

Project Licht verkennings- en bewakingsvoertuig (FENNEK/LVB)

 
DoelstellingVervanging van de verouderde M113 en Landrover/verkenning
Projectomvang€ 253,9 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)16 312550  
Uitgaven (x € 1 000)5 1207 90011 10067 10063 60054 8003 500

Ter vervanging van de M113 C&V en de Landrover 7,5 kN (verkenning) is het lichte verkennings- en bewakingsvoertuig van het type FENNEK aangekocht (FENNEK/LVB). Het project wordt in samenwerking met Duitsland uitgevoerd. In 2003 is de eerste FENNEK aan de Koninklijke landmacht overgedragen. De totale levering loopt vertraging op door problemen bij de producent.

Project Licht pantserwielvoertuig (FENNEK/MRAT- en AD-versie)

 
DoelstellingVoorzien in kleinere pantserwielvoertuigen voor de algemene dienst, een anti-tankversie en een stingerversie
Projectomvang€ 187,4 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)12 340   
Uitgaven (x € 1 000)408007 00023 10039 70086 1005 900

Dit project voorziet in kleinere pantserwielvoertuigen voor zowel de algemene dienst (AD) als een anti-tankversie (MRAT) en het gepantserde Stingerplatform. Het betreft een variant van de FENNEK/LVB. De vertraging in dit deelproject is gekoppeld aan de FENNEK/LVB (zie hiervoor).

Project Gevechtswaardeverbetering Leopard 2

 
DoelstellingVersterken van de personele bescherming en vuurkracht van de Leopard 2
Projectomvang€ 364,3 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)5 240   
Uitgaven (x € 1 000)56 3409 87011 0304 740   

Het project Verbetering Leopard 2 wordt in twee fasen uitgevoerd. De tweede fase, de bescherming van het personeel door het verbeteren van de bepantsering, is afgerond. In de eerste fase wordt de vuurkracht van de Leopard verbeterd door het aanbrengen van een verlengde schietbuis en het verwerven van verbeterde munitie. Over de uitgevoerde deelevaluatie is de Kamer geïnformeerd met Kamerstuk 27 830 nr. 23.

Project Medium Range Anti-Tank (MRAT)

 
DoelstellingVerbeteren van de anti-tankcapaciteit met een dracht tot 2000 meter
Projectomvang€ 216,3 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)10 7334 130  
Uitgaven (x € 1 000)20 46451 84049 90010 80010 300  

Het project omvat de aanschaf van een fire and forget systeem (GILL) met een effectieve dracht van 2000 meter. Met deze aanschaf worden in de komende jaren de technisch en operationeel verouderde DRAGON en TOW-systemen van de infanterie- en verkenningseenheden van de Koninklijke landmacht en het Korps Mariniers vervangen. De invoering van de MRAT-systemen is inmiddels gestart.

Project Tactische Indoor Simulatie (TACTIS)

 
DoelstellingVoorzien in een simulatiesysteem voor verschillende eenheden en in verschillende oefenterreinen
Projectomvang€ 80,7 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
ActiviteitenContract      
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)65 755   
Uitgaven (x € 1 000)6 64124 65014 26012 87018 380  

TACTIS is een simulatiesysteem waarmee in verschillende individuele en teamsamenstellingen in een door een computer gegenereerd oefenterrein, inclusief vijandvoorstelling, kan worden getraind. De resultaten van de gevechtssimulaties worden bewaakt en vastgelegd en kunnen naderhand worden geëvalueerd. De invoering van TACTIS is van groot belang voor de verbetering van de training op bataljonsniveau en lager.

Project Vervanging M109

 
DoelstellingVervanging vuurmonden M-114 en M-109
Projectomvang€ 454,7 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
Verplichtingen (x € 1 000)20 39466 450  
Uitgaven (x € 1 000)5431 30031 800103 800108 10085 10082 200

Dit project betreft de vervanging van de M109 vuurmonden, inclusief de verwerving van een initieel munitiepakket extended range 155 mm projectielen. Vanaf 2003 worden de M109 A2/90 van de parate afdelingen veldartillerie op brigadeniveau vervangen door de nieuwe vuurmond, de Pantserhouwitzer 2000 (PzH2000). Het project wordt omstreeks 2009 afgerond.

Project Battlefield Management System (BMS)

 
DoelstellingVergroten situational awareness op bataljonsniveau en lager
Projectomvang€ 68 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  DMP-C    
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)  6 40015 00017 600220007 000

Het Battlefield Management System (BMS) is een systeem voor de ondersteuning van Command and Control (C2) op het niveau van bataljon en lager. Met de invoering van BMS beschikken mobiele eenheden (bataljonsniveau en lager) te allen tijde over een actueel en integraal beeld van de operatie (Common Operational Picture). Hiermee wordt de effectiviteit van een operatie verhoogd en wordt de veiligheid van het personeel verbeterd.

Project Future Ground Based Air Defence Systems (FGBADS)

 
DoelstellingVerbeteren van de informatievoorziening in de grondluchtverdediging
Projectomvang€ 151,8 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
ActiviteitenDMP-B/CContract     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)36244 734  
Uitgaven (x € 1 000)2 63310 43025 40010 000200021 00023 000

Het project FGBADS bestaat uit twee delen. Het eerste deel, BMC4I (Battlefield Management Command, Control, Communication, Computerisation and Intelligence), bestaat onder andere uit sensoren, randapparatuur, radars en datacommunicatiemiddelen. De eerste fase (€ 52,8 miljoen) voorziet in een initiële operationele capaciteit BMC4I-middelen (inclusief drie sensoren). De tweede fase (€ 99 miljoen) voorziet vanaf 2006 in een uitbreiding (inclusief vijf sensoren) van de initiële BMC4I-middelen tot een volledig operationele capaciteit.

Het tweede deel betreft Short Range Air Defence (SHORAD), de zogenaamde shooters. Hieraan wordt inhoud gegeven door de voorgenomen materieelruil met Noorwegen (de Noorse Deal), waarvoor een beginselovereenkomst is gesloten.

Project Groot pantserwielvoertuig (Boxer)

 
DoelstellingVervanging pantserrupsvoertuigen
Projectomvang€ 547 miljoen gebaseerd op de eerste serie van 200 Boxers (inclusief € 113 miljoen voor de ontwikkelingsfase)
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  DMP-D    
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)22317 830  
Uitgaven (x € 1 000)13 59519 20013 5009 800  43 000

Dit project voorziet in de verwerving van een groot gepantserd wielvoertuig (Boxer) in de versies voor algemene diensten (transport), gewondentransport, commandovoering, Battle Damage Repair (BDR) en genie. Hiervoor is aansluiting gezocht bij het Duits-Britse pantserwielvoertuigenproject GTK/MRAV. Recentelijk heeft de Britse overheid bekend gemaakt niet langer te willen deelnemen aan dit project. Duitsland en Nederland zoeken naar een bilaterale oplossing voor de realisatie van het Boxer-programma binnen de huidige randvoorwaarden. Parallel wordt een marktonderzoek uitgevoerd naar alternatieven voor de Boxer. De totale behoefte is neerwaarts bijgesteld naar 257 Boxers. De aangegeven reeks betreft de ontwikkelingsfase en de verwerving van een eerste serie van 200 Boxers.

Project Infanterie gevechtsvoertuig (IGV)

 
DoelstellingVervanging van het pantserinfanteriegevechtsvoertuig (YPR-765)
Projectomvang€ 895,9 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-C/D     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)5614 40010 500 
Uitgaven (x € 1 000)1764 4005 0006 100110 000110 000130 000

Naast de FENNEK (MRAD/AD) en de Boxer is dit het laatste deel van het overkoepelende project Vervanging Pantservoertuigen. Dit deelproject betreft de vervanging van de technisch en operationeel sterk verouderde YPR-PRI door een nieuw infanteriegevechtsvoertuig. Met dit nieuwe infanteriegevechtsvoertuig wordt voldaan aan de operationele eisen van het moderne optreden: betere bescherming, grote mobiliteit en goede vuurkracht.

Project Short Range Anti-Tank (SRAT)

 
DoelstellingVerbeteren van de anti-tankcapaciteit met een dracht tot 1000 meter
Projectomvang€ 66,6 miljoen waarvan € 53,6 miljoen op artikel 02 Koninklijke landmacht
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-D     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 53 000  
Uitgaven (x € 1 000) 8 0008 0008 00022 0007 000 

Doel van dit project is de directe zelfbescherming van het laagste organisatieniveau (de groep of het enkele voertuig) tegen gepantserde doelen. Het optreden bij vrijwel alle soorten eenheden, en vooral in verstedelijkt gebied, vereist op basis van de schootsafstanden en de te bestrijden doelen, pantserbestrijdingsmiddelen met een korte dracht (tot 1000 meter). Door dit project wordt het technisch en operationeel verouderde AT-4 systeem vervangen. De Koninklijke landmacht voert dit project in single service management uit, ook ten behoeve van het Korps mariniers.

Voorzieningen contramobiliteit 11 AMB

 
DoelstellingMiddelen ter bescherming van eenheden van 11 AMB
Projectomvang€ 25 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  DMP-CDMP-D   
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)    4 5004 5004 500

Dit project voorziet in middelen (anti-tankmijnen aangevuld met alternatieve middelen om vroegtijdige ruiming door vijandelijk personeel te voorkomen) ter bescherming van eenheden van 11 AMB, die handmatig kunnen worden gelegd teneinde de eigen positie te behoeden voor vijandelijke overrompeling.

Verbetering mobiliteit Stinger (Stingerplatforms)

 
DoelstellingVerbetering mobiliteit STINGER
Projectomvang€ 36 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)  36 000 
Uitgaven (x € 1 000)  7 00010 00012 0007 000 

Dit project maakt onderdeel uit van de maatregel «Grondgebonden luchtverdediging» en voorziet in de verwerving van luchtverdedigingsystemen voor de korte afstand (VSHORAD) ter vervanging van de pantserrupsvoertuigen tegen luchtdoelen (PRTL). In dit project worden Stinger-systemen geplaatst op het gepantserde FENNEK-voertuig en op ongepantserde voertuigen van Mercedes-Benz.

Project Soldier Modernisation Programme (SMP)

 
DoelstellingVerhogen effectiviteit en verbeteren van de persoonlijke bescherming van de soldaat
Projectomvang€ 283,3 waarvan € 221,6 miljoen op artikel 02 Koninklijke landmacht
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)3 00313 20029 000 
Uitgaven (x € 1 000)3 3909 17010 00013 00015 40019 80020 000

Het Soldier Modernisation Programme (SMP) moet leiden tot een verhoging van de effectiviteit van de (gevechts)soldaat en een verbetering van de persoonlijke bescherming. Hierdoor kan de (gevechts)soldaat een grotere individuele bijdrage leveren aan de effectiviteit van kleine, mobiele en flexibel optredende eenheden. Het SMP bestaat voornamelijk uit kleinere, veelal niet DMP-projecten. In het SMP wordt nauw samengewerkt met het Korps mariniers en de Koninklijke luchtmacht.

Project Verbeterd Zicht

 
DoelstellingVerbeteren van waarnemingen onder verminderd zicht omstandigheden
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A DMP-D   
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)    7 00010 0009 800

Met het project «Verbeterd Zicht» worden geavanceerde niet systeem-gebonden nachtricht- en zichtmiddelen verworven. Het stelt te voet optredend personeel in staat op te treden bij verminderd zicht, zowel bij dag als bij nacht, tijdens alle vormen van operationele inzet. In 2003 zijn deelproeven verricht en zijn kleinschalige operationele testen gestart.

Project Vervanging Trekkeropleggercombinaties (Tropco's) 400kN en 650 kN

 
DoelstellingVervoeren van het toekomstige infanterievoertuig en de zwaardere tank met ingang van 2004
Projectomvang€ 57,5 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)1 500   
Uitgaven (x € 1 000) 4 64041 59011 270   

Dit gemandateerde project voorziet in de verwerving van twee typen trekkeropleggercombinaties (tropco's). De lichte versie van 400kN is geschikt voor het vervoer van het toekomstige infanterie(gevechts-)voertuig en andere uitrustingsstukken zoals brugdelen. De zware versie van 650kN is geschikt voor het vervoer van de (gemodificeerde) gevechtstank en afgeleide versies daarvan en voor de Pantserhouwitzer (Pzh)-2000. De pré-serie is inmiddels geleverd. Vanaf 2004 is de instroom voorzien.

Project Theatre Independent Tactical Army and Airforce Network (TITAAN)

 
DoelstellingVerbeteren van de C3I-ondersteuning op de niveaus legerkorps, divisie, brigade en bataljon
Projectomvang€ 137,9 miljoen (KL € 30 miljoen inclusief infrastructuur; KLu € 11,5 miljoen; EVDB € 96,4 miljoen)
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)5 01010 500  
Uitgaven (x € 1 000)3 26414 0004801 300   

Dit project, dat grotendeels gefinancierd wordt uit EVDB-gelden, voorziet in de verwerving van een beveiligd, flexibel en geïntegreerd communicatie- en informatiesysteem dat in staat is grote hoeveelheden spraak- en datacommunicatie te verwerken en het optreden over grote afstanden in elk terrein te ondersteunen. TITAAN is modulair opgebouwd en maakt gebruik van civiele en Navo-standaarden. Het stelt eenheden op alle niveaus in staat autonoom of geïntegreerd op te treden. Samen met het Battlefield Management System (BMS) vormt dit systeem de ruggengraat van het grondgebonden optreden in het kader van Network Centric Warfare (Operations).

Aangezien de behoeften van de Koninklijke land- en luchtmacht grote overeenkomsten vertonen en zij bovendien met elkaar moeten kunnen samenwerken, is besloten deze gezamenlijk te verwerven. Ook de logistieke ondersteuning en de opleidingen worden zoveel mogelijk gecombineerd.

Infrastructuur

Infrastructuurproject De Peel

 
DoelstellingConcentratie van de luchtverdediging van de KL en KLu op de luchtmachtbasis De Peel
Projectomvang€ 27,1 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 5 00022 100 
Uitgaven (x € 1 000)  5 00016 0006 100  

Voor de concentratie van de luchtverdedigingseenheden van de Koninklijke landmacht en de Koninklijke luchtmacht worden een Joint Air Defence School en een Joint Air Defence Centre opgericht. Het project op luchtmachtbasis De Peel omvat de verbouw van bestaande infrastructuur en nieuwbouw. Het project is aangepast op de consequenties van de maatregelen voor de grondgebonden luchtverdediging, zoals deze in de Prinsjesdagbrief 2003 zijn vermeld. De aanschaf van een nieuwe Stingertrainer maakt niet langer deel uit van dit project, maar zal als afzonderlijk investeringsproject worden gerealiseerd.

Infrastructuur De Strijpse Kampen

 
DoelstellingNieuwbouw voor het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden
Projectomvang€ 67,8 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)54 8008 500300 
Uitgaven (x € 1 000)52 3005 3006 000    

De eenheden van het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden op het Prinses Irene Kamp te Eindhoven en de Frederik Hendrikkazerne in Venlo zijn in 2003 geconcentreerd op de Strijpse Kampen in Oirschot. Dit project wordt volledig door nieuwbouw gerealiseerd. Enkele nieuwbouwprojecten (zoals een sporthal en een werkplaats) worden in de komende jaren gerealiseerd.

Infrastructuurprogramma «Nieuw Evenwicht» Koninklijke Landmacht

 
DoelstellingInfraconsequenties parate KL, opheffen 41e Brigade, sluiten Seedorf en Ede-Oost
Projectomvang€ 140 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000) 36 00049 0004200013 000  

De begroting 2004 vermeldt het infrastructuurproject Opheffen Brigade Seedorf. Andere maatregelen uit de Prinsjesdagbrief 2003 en de Najaarsbrief 2002 hebben ingrijpende infrastructurele gevolgen voor de Koninklijke landmacht, zoals de ontruiming van de locatie Ede-Oost en de omvorming tot een volledig parate Koninklijke landmacht.

Bij de uitwerking van de infrastructuurplannen is gebleken dat de genoemde maatregelen zo nauw met elkaar verweven zijn, dat de onderliggende infrastructurele projecten veelal niet aan specifieke maatregelen toe te rekenen zijn. De infrastructurele projecten die samenhangen met de vorming van een volledig parate Koninklijke landmacht, de opheffing van de 41e Gemechaniseerde Brigade en de sluiting van de legerplaats Seedorf en het kazernecomplex Ede-Oost zijn daarom geclusterd tot het programma «Infrastructurele consequenties nieuw evenwicht KL». Hierover is de Tweede Kamer geïnformeerd (Kamerbrief 29 200 X, nr. 68, d.d. 19 maart 2004).

Infrastructuurproject Koninklijke Militaire Academie

 
DoelstellingVerbetering van infra en nieuwbouw voor de Koninklijke Militaire Academie
Projectomvang€ 29,6 miljoen (inclusief bijdragen KLu en Kmar)
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 12 4007 800    
Uitgaven (x € 1 000) 4 3008 1006 2001 600  

De op de KMA aanwezige infrastructuur voldoet niet meer aan de thans geldende normen. Teneinde de situatie te verbeteren zijn investeringen noodzakelijk. De Tweede Kamer is in 2003 over dit project geïnformeerd. De infrastructurele voorzieningen om het IDL in Breda onder te brengen, maken geen deel uit van dit project. Het project «Verhuizen IDL naar KMA» is opgenomen onder niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht».

Niet meer opgenomen DMP-projecten

In de begroting 2004 werden als separaat project vermeld:

Infrastructuurproject Hoger Onderhoud KL. Dit project heeft een kleinere omvang dan € 25 miljoen en is daarom niet langer apart opgenomen.

Infrastructuurproject Opheffen Brigade Seedorf. Dit project is opgegaan in het nieuwe Infrastructuurprogramma «Nieuw Evenwicht» Koninklijke landmacht en is daarmee vervallen als apart project.

Subsidies en bijdragen

De Koninklijke landmacht verleent subsidies aan de stichtingen «Het Militair Historisch Museum» (€ 7,4 miljoen) en Jeugdwerk Duitsland (€ 0,14 miljoen). Deze vermelding vormt, voor de onder dit artikel opgenomen subsidieverleningen, de wettelijke grondslag als bedoeld in artikel 4.23, derde lid, onder c van de Algemene Wet Bestuursrecht.

Het Militair Historisch Museum stelt voorwerpen van krijgsgeschiedkundige aard ten toon. Het budget is vooral bestemd voor personeels- en huisvestingskosten.

De stichting Jeugdwerk Duitsland richt zich op de uitvoering van jeugd- en jongerenwerk ten behoeve van in Duitsland woonachtige Nederlandse gezinnen.

Ontvangsten

De ontvangstenraming van de Koninklijke landmacht beslaat in 2005 € 34,7 miljoen. In de ontvangstenbegroting zijn de ontvangsten geraamd die in het bijzonder betrekking hebben op de personele, de materiële en de specifieke ontvangsten.

Indien de ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten of goederen aan andere defensieonderdelen of baten-lastendiensten van Defensie, dan worden additionele uitgaven gehanteerd.

Indien ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten en goederen aan andere ministeries of derden, dan worden respectievelijk integrale kosten en marktconforme prijzen gehanteerd.

Budgetflexibiliteit

Bedragen x € 1 000
Omschrijving 2005 2006 2007 2008 2009
Totaal geraamde kasuitgaven 1 793 077 1 809 911 1 820 658 1 726 276 1 761 807
Waarvan apparaatsuitgaven 347 828 337 971 339 903 336 797 330 164
Dus programmauitgaven 1 445 249 1 471 940 1 480 755 1 389 479 1 431 643
Waarvan juridisch verplicht71%1 019 10968%1 001 01061%902 33552%728 79948%690 707
Waarvan complementair28%403 93628%406 68434%507 53139%537 08542%607 817
Resterende plannen1%22 2044%64 2465%70 8899%123 59510%133 119
Totaal100%1 445 249100%1 471 940100%1 480 755100%1 389 479100%1 431 643

Budgetflexibiliteit

kst-29800-X-2-5.gif

Competitieve dienstverlening (CDV)

Competitieve dienstverlening is binnen de Koninklijke landmacht reeds enige jaren ingevoerd en doorgevoerd. Een aantal van de dienstverlenende onderdelen is aan de CDV-toets onderworpen en voor sommige onderdelen, waarvan de toets uitwees dat uitbesteding of de Meest Efficiënte Organisatie (MEO) een doelmatiger uitvoering van de dienstverlening met zich meebracht, is een migratietraject naar MEO of uitbesteding gestart.

Bij grote investeringen die worden overwogen, wordt tevens de CDV-toets genomen, hetgeen betekent dat de mogelijkheden van civiele toepassingen van het militaire materieel of van civiele invulling van de (militaire) behoeftestellingen worden nagegaan.

Beleidsartikel 03. Koninklijke luchtmacht

Algemene beleidsdoelstelling

De Koninklijke luchtmacht levert met luchtstrijdkrachten een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de drie hoofddoelstellingen van de krijgsmacht. Personeel en middelen worden daartoe inzetgereed gesteld en gehouden. De Koninklijke luchtmacht levert slagkracht in en vanuit de lucht. Met haar wapensystemen is zij in staat het luchtruim te domineren en daarmee vrijheid van handelen te creëren voor operaties vanuit de lucht, op het land en vanaf de zee. Luchtstrijdkrachten kunnen zich goed aanpassen aan wisselende omstandigheden door hun reactiesnelheid, precieze inzet en gedoseerde slagkracht en het vermogen snel te escaleren en te deëscaleren.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De operationele doelstellingen staan in de onderstaande doelstellingenmatrix. Hierin is weergegeven hoeveel eenheden (kwantiteit) binnen welke termijn (reactietijd) beschikbaar dienen te zijn voor inzet ten behoeve van de hoofddoelstellingen van Defensie. Uitgangspunt daarbij is dat de eenheden binnen de aangegeven gereedheidstermijn voor het gehele geweldsspectrum inzetbaar zijn (kwaliteit). De indeling van de gereedheidstermijnen sluiten aan bij de Navo-indeling in «High Readiness Forces» (HRF), «Forces of Lower Readiness» (FLR) en «Long Term Build-up Forces» (LTBF).

DOELSTELLINGENMATRIXHRFFLR/LTBF
Gereedheidstermijn Type eenheidTotale capaciteitDirect inzetbaarOp korte termijn inzetbaarOp lange termijn inzetbaar/Reserve
Tactische Luchtstrijdkrachten, waarvan    
Squadron Jachtvliegtuigen541 
Squadron Gevechtshelikopters11  
Squadron Transporthelikopters22  
Squadron Lutra/tankervliegtuigen11  
Geleide Wapen fire platoons44  
Air Operations Control Station11  

Reactietermijnen: HRF Direct = < 20/30 dagen; HRF kort = < 90 dagen; FLR = 180 dagen.

Budgettaire gevolgen van beleid

De financiële middelen die ter beschikking van de Koninklijke luchtmacht staan voor de realisatie van de operationele doelstellingen zijn in navolgende tabel opgenomen.

Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen1 032 9191 402 2891 143 6543 633 5501 041 922863 827839 296
Uitgaven       
Programmauitgaven       
Tactische Luchtmacht473 790466 443452 569455 107442 801428 377423 769
Investeringen296 629352 107294 584373 845456 614519 100584 799
Totaal programmauitgaven770 419818 550747 153828 952899 415947 4771 008 568
Apparaatsuitgaven       
Staf Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten372 243336 376338 302321 635286 163283 262286 005
Wachtgelden en inactiviteitswedden10 34611 69712 1224 5194 0304 4164 416
Bijdragen aan baten-lastendiensten08 5488 5488 5488 5488 5488 548
Totaal apparaatsuitgaven382 589356 621358 972334 702298 741296 226298 969
Totaal uitgaven1 153 0081 175 1711 106 1251 163 6541 198 1561 243 7031 307 537
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten36 52436 99736 99736 99736 99736 99736 997

Uitgavenverdeling naar operationele doelstellingen

In de onderstaande tabel zijn de uitgaven voor de begroting 2005 zoveel mogelijk toegerekend aan de operationele doelstellingen zoals deze in de doelstellingenmatrix zijn opgenomen.

De toe te rekenen uitgaven betreffen de uitgaven aan de operationele doelstelling uit dit beleidsartikel en de uitgaven aan ondersteunende eenheden uit het niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht. Bij de ondersteunende eenheden zijn de direct aan producten/diensten te relateren uitgaven aan de hand van de gerealiseerde output toegerekend aan de afnemer. De uitgaven voor het ressort Opleidingen (OKLu) zijn vooralsnog niet toe te rekenen aan wapensystemen. De uitgaven van het ressort Logistiek Centrum KLu (LCKLu) in de kolom Onderhoud zijn toegerekend voor wat betreft het groot onderhoud, de overige uitgaven kunnen nog niet worden toegerekend.

Extra comptabele verdeling uitgaven voor 2005 in € 1 000 Koninklijke luchtmachtTactische Luchtmacht (artikel 03)Staf BDL (artikel 03)OKLu (artikel 60)LCKLu (artikel 60)CDC eenheden (artikel 60)Totaal
Toe te rekenen uitgaven      
Jachtvliegtuigen195 47367 468 35 2066 840304 987
Helikopters115 66640 786 28 3803 420188 252
Luchttransport42 0129 281 2 1681 22254 683
Geleide wapens43 59322 080 6 8971 46774 037
Commandovoering26 292   97627 268
Totaal toe te rekenen423 036139 615 72 65113 925649 227
Nog niet toe te rekenen uitgaven29 533207 23567 20681 01611 515396 505
Niet toe te rekenen uitgaven      
Investeringen 294 584   294 584
Wachtgelden/inactiviteitswedden 12 122   12 122
Totaal452 569653 55667 206153 66725 4401 352 438

Activiteiten

De Koninklijke luchtmacht kent de onderstaande organisatiestructuur:

kst-29800-X-2-6.gif

De doelstellingen van de Koninklijke luchtmacht worden uitgedrukt in operationele gereedheid (zie doelstellingenmatrix). Na politieke besluitvorming zijn de eenheden van de Koninklijke luchtmacht binnen een vooraf afgesproken tijd inzetgereed. De Tactische Luchtmacht (TL) levert de inzetgerede eenheden. De ondersteunende ressorts (LCKLu en OKLu) alsmede de Staf van de Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten (BDL) dragen hieraan bij.

Ressort Tactische Luchtmacht

De Tactische Luchtmacht bestaat uit een staf en operationele onderdelen. De operationele eenheden zijn verdeeld in vijf clusters, te weten: jachtvliegtuigen, helikopters, luchttransport, grond-lucht geleide wapens en commandovoering. Naast voornoemde clusters bevindt zich op Vliegbasis Woensdrecht de Luchtmacht Meteorologische Groep (LMG), op Vliegbasis Gilze Rijen het Vliegveiligheids Oefen- en TestCentrum (VOTC), op Vliegbasis Soesterberg de Luchtmacht Commando-en informatiesystemen (CIS) Groep (LCG) en op de drie Main Operation bases (MOB's) elkéén peloton voor de object/grondverdediging (OGRV). Ook de Nederlandse opleidingsdetachementen in de Verenigde Staten (te Fort Rucker, Tucson, Sheppard, Fort Bliss en Fort Hood) ressorteren onder de Tactische Luchtmacht.

Jachtvliegtuigen

De Nederlandse F-16 squadrons werken in nationaal en internationaal verband samen met diverse eenheden. Enkele voorbeelden hiervan zijn onder andere de samenwerking met de Koninklijke landmacht in de «close air support» rol (FAC), de samenwerking met Navo-eenheden waaronder tankers, «Airborne Early Warning and Control System» (AWACS) en grond-luchtverdedigingseenheden tijdens geïntegreerde oefeningen zoals Optic Windmill, Red Flag en Maple Flag. De jachtvliegtuigen worden ingezet in internationaal verband onder leiding van de «Joint Forces Air Component Commander». Zo worden jachtvliegtuigen aangeboden in het kader van de NATO Response Force (NRF). Deze luchtmachtbijdrage zal, waar mogelijk, geschieden in het kader van de «EPAF Expeditionary Air Wing» (EEAW); een internationaal samenwerkingsverband van Nederland, België, Noorwegen, Denemarken en Portugal. De EEAW-bijdrage in het kader van de NRF wordt specifiek afgestemd op de politieke en militaire missie (op maat gesneden) en bestaat uit «self-supporting» luchtmachtmodules van de deelnemende landen.

Activiteiten

Prestatiegegevens Jachtvliegtuigen
 MeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
Prestaties    
JachtvliegtuigenVlieguren21 77319 00019 000
Soort oefening    
Nationale oefeningen en evaluatiesOefendagen184828
Internationale oefeningen en evaluatiesOefendagen150280256
Export training in verband met geluidOefendagen120126126

Helikopters

De helikoptervloot van de Koninklijke luchtmacht is ingedeeld bij de THGKLu en de SAR. De SAR-helikopters zijn gestationeerd op de vliegbasis Leeuwarden. De helikopters van de THGKLu zijn thans nog gestationeerd op vliegbases Soesterberg en Gilze-Rijen. Vanaf 2008 zal de gehele THGKLu opereren vanaf de vliegbasis Gilze-Rijen. De helikopters van de THGKLu vormen samen met 11 LMB tijdens oefeningen en inzet de «11 Air Manoeuvre Brigade» (11AMB). Naast de inzet met 11 LMB worden de helikopters onder meer ingezet voor het Korps commandotroepen en het Korps mariniers. Voorts worden helikopterdetachementen ingezet tijdens operaties. Zoals bijvoorbeeld in Irak (SFIR) en Afghanistan (ISAF).

Activiteiten

Prestatiegegevens Helikopters
 MeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
Prestaties    
GevechtshelikoptersVlieguren4 8144 6004 600
TransporthelikoptersVlieguren5 1637 0307 030
Lichte helikopters (AL-III )Vlieguren735800800
SAR-helikoptersVlieguren9361 0501 050
Soort oefeningType helikopterMeeteenheidMeeteenheidMeeteenheid
  OefendagenOefendagenOefendagen
Transport- en gevechtshelikoptersTH en GH6511759
TransporthelikoptersTH162415
GevechtshelikoptersGH576 
KCT training (voornamelijk 1-daagse ondersteuning)TH en GH1821774

Luchttransport en «Air-to-Air-refuelling»

De luchttransportvloot voorziet in de luchttransportbehoefte van de krijgsmacht en wordt verder ingezet voor paradroppings van het Korps commandotroepen en het Korps mariniers. Daarnaast wordt de transportvloot ingezet voor nationale en internationale humanitaire hulpverlening, medische evacuatie (MEDEVAC) en vluchten in het kader van ontwikkelingssamenwerking en vreemdelingenbeleid. Tevens verzorgt de luchttransportvloot het vervoer van leden van het Koninklijk Huis, regering, departementen en andere Navo-krijgsmachten. De KDC-10's worden hoofdzakelijk ingezet voor «Air-to-Air-Refuelling» (AAR) van jachtvliegtuigen van de Koninklijke luchtmacht en andere luchtmachten.

In 2004 heeft de Tweede Kamer ingestemd met de behoeftestelling van een derde DC-10, die specifiek wordt ingericht voor strategisch transport van mensen en materieel. In 2005 zullen noodzakelijke aanpassingen en opleidingen plaatsvinden, waarna naar verwachting in 2006 het vliegtuig in gebruik kan worden genomen.

Activiteiten

Prestatiegegevens Luchttransport
 MeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
Prestaties    
LuchttransportVlieguren5 9738 0008 000
Soort oefeningType vliegtuigMeeteenheidMeeteenheidMeeteenheid
  OefendagenOefendagenOefendagen
Tactische oefeningen gecombineerdF-60/C-130123241
Tactische oefeningen C-130C-130 1831

Grond-lucht geleide wapens

De Grondgebonden Luchtverdediging (GLVD) beschikt over vier inzetbare PATRIOT-wapensystemen verdeeld over twee operationele clusters. Deze clusters worden aangestuurd door Command and Control-entiteiten en zijn voorzien van «Stinger Short Range Air Defence»-eenheden ter zelfbescherming. Beide clusters zijn aangeboden aan de Navo en EU en zullen een bijdrage leveren aan de NRF. De GLVD-eenheden werken in nationaal en internationaal verband samen met diverse eenheden. Voorts nemen zij jaarlijks deel aan (inter)nationale en Navo-oefeningen, zodat wordt voldaan aan Navo-criteria voor deelneming aan Crisis Response operaties.

Activiteiten

Prestatiegegevens Geleide Wapens
 MeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
Prestaties    
GeoefendheidMensoefendagen11 243*27 50030 000
Soort oefening    
EvaluatiesOefendagen 730
Oefeningen USAOefendagen 2020
Nationale en lokale oefeningenOefendagen62102102
Internationale oefeningenOefendagen 1510
Internationale Militaire SamenwerkingOefendagen  5

* De realisatie van het aantal mensoefendagen in 2003 valt laag uit door het vervallen van grote oefeningen ingevolge de oorlog in Irak en de inzet in «Operation Display Deterrence». Indien deze inzet als «oefendagen» zou worden gerekend bedraagt de realisatie 2003 in totaal 32 533 oefendagen.

Commandovoering

Het «Air Operations Control Station Nieuw Milligen» (AOCS NM) omvat het «Control and Reporting Centre» (CRC) en het «Military Air Traffic Control Centre» (MilATCC). Het CRC maakt deel uit van het «NATO Integrated Extended Air Defence System» (NATINEADS) en bewaakt permanent de integriteit van het Nederlandse en toegewezen Navo-luchtruim.

Activiteiten

Prestatiegegevens Commandovoering
  Realisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
PrestatiesMeeteenheid   
Gevechts- en verkeersleidingInzetdagen365366365
Soort oefeningEenheidMeeteenheidMeeteenheidMeeteenheid
  OefendagenOefendagenOefendagen
Internationale oefeningenAOCS363944
Nationale oefeningenAOCS727677
Lokale oefeningen en oefenondersteuningAOCS34118127
Tactical Leadership ProgrammeDuur variabel5 x 1 mnd5 x 1 mnd5 x 1 mnd
Basis WindmillDuur variabel40 (weken)40 (weken)40 (weken)

Investeringen

Onderstaand wordt een toelichting gegeven bij de DMP-projecten die in uitvoering zijn en de DMP-projecten waarvoor naar verwachting in het begrotingsjaar 2005 een behoeftestellingsbrief naar het parlement zal worden gezonden.

Het beleid is gericht op de verbetering en modernisering van het bestaande materieel, de opheffing van tekortkomingen en de vervanging van verouderd materieel door modern hoogwaardig materieel.

Jachtvliegtuigen

LG-bewapening (fase 1)

 
DoelstellingVerbetering precisie wapenpakket jachtvliegtuigen voor gronddoelen
Projectomvang€ 72,5 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 35 00037 500 
Uitgaven (x € 1 000) 6 00023 00028 90014 600  

Lucht-grond wapens dienen dag en nacht onder alle weersomstandigheden accuraat, met de juiste uitwerking en met een minimale kans op onbedoelde nevenschade of risico voor het eigen personeel te kunnen worden ingezet. Het project F-16 Verbetering Lucht-Grond bewapening geeft nadere invulling aan de «Air to Surface» taak en voorziet tevens in een Navo en Europese behoefte aan precisiegeleide Lucht-Grond bewapening.

Fase 1 betreft de verwerving van laser, «Global Positioning System» (GPS) en/of geïntegreerde combinatie van laser en GPS geleide precisiebewapening alsmede de verwerving van verbeterde munitie voor het F-16 boordkanon. De verwerving wordt gestart. Bij deze verwerving wordt rekening gehouden met nieuwe technologische ontwikkelingen (geïntegreerde laser en GPS-geleiding in één precisiewapen) en de ervaringen tijdens de operaties in Irak en Afghanistan.

Link-16

 
DoelstellingUitrusting van de F-16 met de Navo-standaard Link-16 datalink apparatuur ten behoeve van de verbetering van de informatie-uitwisseling bij het uitvoeren van operaties
Projectomvang€ 121,1 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen        
        
Verplichtingen (x € 1 000)27 54714 35817 007 
Uitgaven (x € 1 000)11 58120 66221 75919 51518 1638 6011 055

Accurate en snelle informatievoorziening is essentieel voor de effectieve uitvoering van militaire operaties. Met Link-16 worden de F-16 jachtvliegtuigen uitgerust met een tactische datalink conform Navo-standaard en kan de F-16-vlieger snel en accuraat van tactische informatie worden voorzien. Het project is in uitvoering in combinatie met de M3 modificatie van de jachtvliegtuigen.

F-16 Zelfbescherming (fase 1)

 
DoelstellingModernisering van de F-16 zelfbeschermingscapaciteit
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)  71 450 
Uitgaven (x € 1 000)  8 445120051200017 00018 000

F-16 jachtvliegtuigen kunnen worden ingezet voor operaties in het gehele geweldsspectrum. Bijgevolg worden de vliegtuigen blootgesteld aan vijandelijke wapensystemen. De huidige technologische tegenmaatregelen voor zelfbescherming van de F-16 zijn operationeel en technisch verouderd. Aanpassing van de zelfbescherming is zodoende noodzakelijk.

F-16 Targeting Pods

 
DoelstellingVerbetering precisiecapaciteit F-16 jachtvliegtuigen
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)  45 000 
Uitgaven (x € 1 000)  10 00010 00015 00010 000 

Bij de recente inzet van jachtvliegtuigen voor crisisbeheersingsoperaties is gebleken dat precisiewapens en targeting pods (TGP) essentieel zijn voor een effectieve inzet alsmede om onbedoelde nevenschade en onverhoopte aanvallen op eigen eenheden te voorkomen. De ambitie is om twee squadrons van achttien jachtvliegtuigen in te zetten in alle delen van het geweldsspectrum. Het huidige beschikbare aantal targeting pods wordt zodoende aangevuld.

F-16 Luchtverkenning

 
DoelstellingVervanging van de huidige luchtverkenningsystemen om aan de operationele (inter)nationale luchtverkenningstaken te kunnen blijven voldoen
Projectomvang€ 35,0 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-BC     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)85 34 800 
Uitgaven (x € 1 000)2613017 01012 8005 000  

Defensie heeft behoefte aan adequate systemen voor doelherkenning waarmee tevens een goed tactisch beeld van de omgeving rond het doel kan worden verkregen. Tactische luchtverkenningsystemen en MALE-UAV systemen zijn complementair aan elkaar. De huidige F-16 systemen zijn operationeel en technisch verouderd. Dit project geeft invulling aan de verwerving van tactische luchtverkenningsystemen.

F-16 LG-Bewapening (Fase 2)

 
DoelstellingVerbetering precisie wapenpakket jachtvliegtuigen voor gronddoelen
Projectomvang> € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  DMP-A    
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)    16 10013 40048 400

Het project F-16 Verbetering Lucht-Grond Bewapening (Fase 2) voorziet mede in de Navo- en Europese behoefte aan precisiegeleide Lucht-Grond bewapening. De operationele behoeftestelling voor Fase 2 zal naar verwachting in 2005 aan het parlement worden aangeboden.

F-16 M5 Modificatie

 
DoelstellingOpwaardering van de operationele en technische modificatiestandaard
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)  62 000 
Uitgaven (x € 1 000)  6 0009 00010 00011 00014 000

Voor het op operationele en technische standaard houden van de F-16 wordt het jachtvliegtuig iedere twee à drie jaar opgewaardeerd. De ontwikkeling en de uitvoering van deze soft- en hardware upgrades vinden plaats in «Multi Nation Fighter Programme» verband waardoor gebruik kan worden gemaakt van schaalvoordelen. Tevens ontstaat hierdoor standaardisatie binnen het coalitieverband, hetgeen de interoperabiliteit tijdens operationele inzet vergroot.

De ontwikkeling voor de M5-modificatie bevindt zich thans in de definitiefase. De M5-modificatie omvat onder meer verbeteringen voor de vliegveiligheid, aanpassing aan reeds geformuleerde nieuwe (inter)nationale luchtvaartwetgeving en de integratie van nieuwe wapens

Opvolger F-16

F-16 Vervanging-SDD-Fase

 
DoelstellingTijdig voorzien in adequate vervanging van de F-16 vliegtuigen van de Nederlandse krijgsmacht
Projectomvang€ 769,1 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)101 89153 311126 077133 654118 22573 40826 515

Het Project F-16 Vervanging «System, Design and Development» (SDD) betreft het uitvoeren van alle activiteiten die nodig zijn om de rechten en plichten van het SDD «level-2» partnerschap te kunnen uitoefenen. Het gaat om het zo goed mogelijk zeker stellen van de Nederlandse belangen ten aanzien van capaciteiten die betrekking hebben op interoperabiliteit, betrouwbaarheid, instandhouding, betaalbaarheid en de aspecten ARBO en milieu. Verder wordt de benodigde informatie verzameld teneinde de verwervings- en transitievoorbereiding adequaat te kunnen uitvoeren. Daarnaast worden voorbereidingen getroffen voor de wijze waarop de instandhoudingsfase van de JSF in Europees verband wordt ingericht. Voorts wordt de realisatie van de te behalen Nederlandse militair-financieel-industriële voordelen gevolgd.

F-16 Vervanging Nederlandse Projecten

 
DoelstellingTijdig voorzien in adequate vervanging van de F-16 vliegtuigen van de Nederlandse krijgsmacht
Projectomvang€ 43,2 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)2 099  7 89611 54811 32210 359

In de MoU voor het SDD is opgenomen dat van de totale financiële bijdrage $ 50 miljoen mag worden besteed in Nederland. Nederland kan daartoe voorstellen indienen die ook moeten worden goedgekeurd door de JSF «Program Director».

F-16 Vervanging Productiefase

 
DoelstellingHet voorzien in adequate vervanging van de F-16 vliegtuigen van de Nederlandse krijgsmacht
Projectomvang> € 250 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  DMP-D    
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)     111 800189 800

Het project F-16 Vervanging heeft tot doel tijdig in adequate vervanging van de huidige MLU F-16's te voorzien. Naast de verwerving van nieuwe vervangende jachtvliegtuigen gaat het tevens om de verwerving van bijbehorende simulatoren, initiële opleidingen, initiële reservedelen, speciale gereedschappen, meet- en testapparatuur, documentatie, transport, infrastructuur en de betaling van BTW en mogelijke invoerrechten.

Helikopters

AH-64D ASE

 
DoelstellingVerbetering van de zelfbescherming van de gevechtshelikopter
Projectomvang> € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten  DMP-A    
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000) 14 600   14 00032 000

Een van de voornaamste voorwaarden bij het uitvoeren van zowel vredes- als gevechtsoperaties is de bescherming van eigen middelen. Zelfbeschermingsmiddelen (ook wel bekend onder de term «Aircraft Survivability Equipment») bieden bescherming tegen infrarood en radargeleide luchtafweersystemen. In verband met de inzet van zes Apaches AH-64D in Afghanistan (ISAF) en zes Apaches in Irak (SFIR) en de aldaar aanwezige dreiging van zogenaamde «Man Portable Air Defence Systems» (Manpads) is een deel van dit project in 2004 als interim-oplossing uitgevoerd.

AH-64D Modernized Tads

 
DoelstellingVerbetering van de operationele capaciteiten van de gevechtshelikopter gericht op detectie en doelidentificatie
Projectomvang€ 132,0 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
ActiviteitenDMP-BCD      
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)112 038   
Uitgaven (x € 1 000)15 113 19 40019 40019 40026 54012 200

De gevechtshelikopters worden uitgerust met het gemoderniseerde zichtsysteem «Modernized Target Acquisition and Designationsystem» (MTADS). Deze modernisering van het huidige infrarood systeem leidt tot operationeel effectievere inzet en tot verbetering van de vliegveiligheid. Met MTADS kunnen de vliegers de vijand vanaf grotere afstand waarnemen, identificeren en bestrijden. Naar verwachting kan eind 2004 het contract met de VS worden aangegaan. Naar verwachting zal het contract begin 2005 worden geëffectueerd.

Transporthelikopters Zelfbescherming

 
DoelstellingTransporthelikopters voorzien van elektronische zelfbescherming om inzet in het gehele gewelds- en dreigingspectrum mogelijk te maken
Projectomvang€ 60,6 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)    
Uitgaven (x € 1 000)48 6538 6021 139    

Met dit project worden de helikopters voorzien van zelfbescherming, die bestaat uit «Radar Warning Receivers, Missile Approach Warning Systems» en «Chaff/Flare dispensers».

Grootproject 11 Luchtmobiele Brigade (11 LMB)

De aanschaf van drie helikoptertypen vormde onderdeel van het grote project 11 LMB. Het betrof de drie projecten Aanschaf Chinooks, Lichte Transporthelikopter (Cougar) en Aanschaf Bewapende Helikopter. In de begroting 2004 is aangekondigd dat het project LUMOB wordt beëindigd. In genoemde projecten worden nog restbetalingen gedaan.

Aanschaf Bewapende Helikopter

 
DoelstellingAanschaf gevechtshelikopter Tactische Helikopter Groep KLu in het kader van de oprichting van de 11 Luchtmobiele Brigade
Projectomvang€ 596,1 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 10 499  
Uitgaven (x € 1 000)557 0004 6397 5238 63818 370  

Aanschaf Chinooks

 
DoelstellingAanschaf middelzware transporthelikopter Tactische Helikopter Groep KLu in het kader van de oprichting van de 11 Luchtmobiele Brigade
Projectomvang€ 90,9 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)1 4724 2195 973 
Uitgaven (x € 1 000)79 1003 7583 3542 6632 038  

Lichte Transport Helikopter (Cougar)

 
DoelstellingAanschaf lichte transporthelikopter Tactische Helikopter Groep KLu in het kader van de oprichting van de 11 Luchtmobiele Brigade
Projectomvang€ 18,6 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)1 4573 106523 
Uitgaven (x € 1 000)11 9004 3492 096234   

Luchttransport

Aanschaf DC-10 Vliegtuig (Categorie A)

 
DoelstellingTekortkomingen opheffen op het gebied van strategisch luchttransport
Projectomvang€ 41,5 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
ActiviteitenDMP-A      
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 41 500  
Uitgaven (x € 1 000) 13 40021 6003 0003 500  

De jachtvliegtuigen van de Koninklijke luchtmacht worden vanaf 2006 op twee Main Operating Bases geconcentreerd. Dit betekent dat op beide bases de geluidsbelasting, bij het uitblijven van maatregelen toeneemt. Daarom zullen de twee KDC-10 tankervliegtuigen in toenemende mate worden ingezet voor het exploiteren van geluidsruimte. Het gevolg is dat deze vliegtuigen minder beschikbaar zijn voor strategisch luchttransport. Daarnaast is een toename van het aantal uitzendingen kwantificeerbaar. Vervolgens vereist de verandering in de internationale veiligheidssituatie een krijgsmacht met een meer expeditionair karakter waar luchttransport een belangrijk deel van uitmaakt. Om dit nationaal tekort aan te vullen wordt een extra DC-10 aangeschaft voor personen- en/of goederenvervoer. De verplichtingen voor dit project zijn aangegaan in 2004. De DC-10 wordt naar verwachting operationeel gesteld in 2006.

Geleide wapens

Patriot Vervanging Compatriot

 
DoelstellingVervanging van het huidige commandovoering- en verbindingsysteem van de Patriot
Projectomvang€ 25 < € 100 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)  32 000 
Uitgaven (x € 1 000)  10 00011 00011 000  

Compatriot is het systeem dat de Geleide Wapencomponent voorziet van een beveiligd, intern communicatienetwerk voor zowel tactische datalinks als spraakverbindingen. De vervanger van Compatriot is gebaseerd op het «Theatre Independent Tactical Army and Airforce Network» (Titaan).

Patriot Update PAC-3

 
DoelstellingCapaciteitsverbetering van luchtverdedigingssystemen door aanpassingen van de commandocentrale, de verwerving van PAC-III raketten alsmede de invoering van PAC-III lanceerinrichtingen
Projectomvang€ 117,2 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
ActiviteitenDMP-BCD      
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 117 205  
Uitgaven (x € 1 000) 6 22022 67629 01833 14121 74716 053

Dit project omvat de aanpassing van de lanceerinrichtingen naar PAC-3, de verwerving van additionele conventionele lanceerinrichtingen en de verwerving van 32 PAC-3 raketten. Daarmee wordt de Patriot-capaciteit voor de verdediging tegen de dreiging van ballistische raketten (TBM's) aanmerkelijk verbeterd.

Infrastructuur

Herbelegging MOB's

 
DoelstellingHet realiseren van infrastructuur voor de verplaatsing van F-16 jachtvliegtuigen
Projectomvang€ 39,6 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 10 00029 600 
Uitgaven (x € 1 000) 3 00018 00012 0002 6004 000 

Het project omvat alle infrastructurele werken welke samenhangen met de sluiting van de Vliegbasis Twenthe en de verplaatsing van F-16 vliegtuigen naar Vliegbasis Volkel. Over de behoefte is het parlement geïnformeerd met Kamerbrief nr. 20 200 X nr. 75 van 28 april 2004.

Verhuizing SSB

 
DoelstellingHerbelegging infrastructuur Gilze Rijen zodat verhuizing van Soesterberg naar Gilze Rijen mogelijk kan worden gemaakt en Soesterberg per 1-8-2008 kan worden gesloten
Projectomvang€ 189,5 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 5 00080 000 
Uitgaven (x € 1 000) 5 00031 00070 00056 50027 000 

Per 1 januari 2008 dienen alle operaties van de THGKLu vanaf Gilze Rijen mogelijk te zijn. Het project omvat naast realisatie van squadron- en onderhoudsfaciliteiten ook aanpassing en/of uitbreiding van de ondersteunende functies (zoals brandweer, meteo, luchtverkeersleiding, opslagfaciliteiten, communicatiesystemen) en aanpassing en/of uitbreiding van de verzorgingsfuncties op de basis (zoals restaurant, legering, sportfaciliteiten, medische faciliteiten).

In het herbeleggingsproject worden ook aanpassingen van het militair luchtvaartterrein Deelen (MLT DL) meegenomen. MLT DL wordt momenteel als zogenaamde Forward Operating Base (FOB) gebruikt voor het trainen van personeel van de Luchtmobiele Brigade in het opereren met tactische (transport)helikopters. Als gevolg van de uitbreiding van het aantal helikopters en het afstoten van de locatie Soesterberg zal het gebruik van MLT DL toenemen. In de huidige situatie worden operaties en oefeningen op MLT DL ondersteund vanaf Soesterberg. Dit betekent dat diverse ondersteunende functies (zoals bijvoorbeeld brandweer) thans alleen gedurende de openstelling van MLT DL daar aanwezig zijn. De ondersteuning zal worden overgenomen door Gilze Rijen. Door de grote afstand tussen MLT DL en Gilze Rijen is de huidige wijze van ondersteuning niet meer realistisch en doelmatig. Daarom dienen enkele voorzieningen permanent op MLT DL te worden ondergebracht.

Ontvangsten

De ontvangstenbegroting beslaat in 2005 € 37,0 miljoen.

Indien de ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten of goederen aan andere defensieonderdelen of baten-lastendiensten van Defensie, dan worden additionele uitgaven gehanteerd.

Indien ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten en goederen aan andere ministeries of derden, dan worden respectievelijk integrale kosten en marktconforme prijzen gehanteerd.

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit wordt in onderstaande tabel weergegeven.

Bedragen x € 1 000
Omschrijving 2005 2006 2007 2008 2009
Totaal geraamde kasuitgaven 1 106 125 1 163 654 1 198 156 1 243 703 1 307 537
Waarvan apparaatsuitgaven 358 972 334 702 298 741 296 226 298 969
Dus programmauitgaven 747 153 828 952 899 415 947 477 1 008 568
Waarvan juridisch verplicht72%537 22270%577 85453%476 71941%388 42130%298 397
Waarvan complementair noodzakelijk27%202 25725%203 87423%202 52019%180 61117%167 555
Resterende plannen1%7 6745%47 22424%220 17640%378 44453%542 616
Totaal100%747 153100%828 952100%899 415100%947 477100%1 008 568
kst-29800-X-2-7.gif

Beleidsartikel 04. Koninklijke marechaussee

Algemene beleidsdoelstellingen

De Koninklijke marechaussee is een politieorganisatie met een militaire status. Met een in de politiewet vastgelegd takenpakket is de Koninklijke marechaussee onderdeel van het politiebestel in Nederland, maar zij ressorteert als een zelfstandig krijgsmachtdeel onder het ministerie van Defensie. Kenmerkend voor de Koninklijke marechaussee is de landelijke organisatiestructuur, een centrale aansturing, de scheiding tussen het gezag en het beheer, en een afgebakend takenpakket zoals opgedragen in artikel 6 van de politiewet 1993.

De Koninklijke marechaussee draagt zorg voor de handhaving van de rechtsorde en de hulpverlening aan hen die dat behoeven. De Koninklijke marechaussee voert haar taak uit in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregels. Dit komt tot uitdrukking in de algemene beleidsdoelstellingen van de Koninklijke marechaussee:

1. de uitvoering van de hoofdtaken van de krijgsmacht, in het bijzonder ten aanzien van crisisbeheersing en humanitaire taken;

2. de handhaving van de rechtsorde en de integriteit van de krijgsmacht en haar personeel, zowel in Nederland als daarbuiten en

3. het leveren van een bijdrage aan de interne, nationale veiligheid door middel van de handhaving van de openbare orde en de strafrechtelijke en bestuurlijke handhaving van de rechtsorde.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De algemene beleidsdoelstellingen van de Koninklijke marechaussee worden vertaald in operationele doelstellingen die geclusterd zijn in een vijftal taakvelden. De operationele doelstellingen worden hoofdzakelijk vastgesteld op basis van de beleidslijnen van de verschillende gezagsdragers. De toelichting per taakveld is gebaseerd op deze doelstellingen en de daaraan gekoppelde activiteiten en budgetten.

TaakveldenDoelstelling
I. BeveiligingHet taakveld Beveiliging betreft de beveiliging van aangewezen objecten, personen, de burgerluchtvaart en waardetransporten van de Nederlandsche Bank. Ook vallen ceremoniële diensten onder dit taakveld.«Het handhaven van het veiligheidsniveau overeenkomstig de geldende veiligheidsconcepten, zoals deze zijn bekrachtigd door het bevoegd gezag.»
  
II. Handhaving vreemdelingenwetBinnen het taakveld Handhaving Vreemdelingenwet wordt Grensbewaking aan de Schengen buitengrenzen en Mobiel Toezicht Vreemdelingen aan de Schengen binnengrenzen uitgevoerd. Daarnaast maakt de ondersteuning in het kader van de asielprocedure en de verwijderingsactiviteiten deel uit van dit taakveld.«Het uitvoeren van haar wettelijke taken in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving en binnen de met het gezag overeengekomen, of nog overeen te komen normafspraken.»
  
III. Politietaken DefensieHet taakveld Politietaken Defensie omvat de politietaak ten behoeve van de krijgsmacht exclusief de civiele politiemissies in het kader van internationale crisisbeheersings- of humanitaire operaties. Deze operaties zijn terug te vinden in de defensiebrede beleidsdoelstelling «inzetbaarheid voor crisisbeheersingsoperaties».«Het handhaven van de openbare orde op en rondom de militaire terreinen en het handhaven van strafrechtelijke rechtsorde binnen de krijgsmacht en jegens militaire justitiabelen zowel in Nederland als in internationaal verband, alsmede het verlenen van hulp aan hen die dat behoeven.»
  
IV. Politietaken burgerluchtvaartterreinenHet taakveld Politietaken burgerluchtvaartterreinen beslaat de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, de handhaving van de openbare orde en hulpverlening. De strafrechtelijke handhaving geschiedt onder het gezag van het Openbaar Ministerie en richt zich zowel op de uitvoering van de basispolitiezorg als op de recherche.«Het handhaven van de openbare orde en de strafrechtelijke rechtsorde op de aangewezen nationale luchthavens in overeenstemming met de met het bevoegd gezag gemaakte afspraken alsmede het verlenen van hulp aan hen die dat behoeven.»
  
V. Assistentieverlening, samenwerking en bijstandDe Koninklijke marechaussee verleent op diverse manieren bijstand en assistentie aan of werkt samen met de politie. De inzet kan bestaan uit het leveren van capaciteit op het gebied van recherche (inclusief arrestatie- en opsporingseenheden en observatieteams) persoons- en objectbeveiliging en eenheden voor de inzet bij grootschalig en bijzonder politieoptreden. Ook de samenwerking met de politie in het kader van de reguliere taakuitvoering op basis van een convenant valt binnen dit taakveld.«Het zorgdragen voor het gereedhouden van het bijstandsreservoir alsmede het op verzoek van het bevoegd gezag leveren van personeel, eenheden en materieel voor de samenwerking, bijstand en assistentieverlening aan de politie.»

Budgettaire gevolgen van beleid

Algemeen

De financiële middelen die de Koninklijke marechaussee ter beschikking staan voor de verwezenlijking van de operationele doelstellingen en voor de apparaatsuitgaven zijn in de volgende tabel opgenomen:

Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee (bedragen x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen338 589351 662356 180362 063367 761369 158356 369
Uitgaven       
Programmauitgaven       
Operationele taakvelden240 671245 271249 338253 048248 274239 355241 281
Investeringen30 57648 38043 10039 26849 06659 86246 136
Totaal programmauitgaven271 247293 651292 438292 316297 340299 217287 417
Apparaatsuitgaven       
Staf Koninklijke Marechaussee44 82347 41650 40252 19651 57250 07050 474
Wachtgelden en inactiviteitswedden693796783630615559548
Bijdragen aan baten-lastendiensten01 2491 5561 5561 5561 5561 556
Totaal apparaatsuitgaven45 51649 46152 74154 38253 74352 18552 578
Totaal uitgaven316 763343 112345 179346 698351 083351 402339 995
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten7 5608 0008 0008 0008 0008 0008 000

Uitgavenverdeling naar operationele doelstelling

In onderstaande tabel zijn de programmauitgaven, exclusief investeringen, extra-comptabel toegerekend aan de operationele taakvelden uit de taakveldenmatrix.

De inzet van personeel is voor het overgrote deel bepalend voor de te leveren prestaties. Het budget van de Koninklijke marechaussee wordt derhalve in hoge mate bepaald door personeelsgerelateerde uitgaven. De verdeling van uitgaven naar taakveld geschiedt dan ook op basis van het aantal vte'n zoals opgenomen in de formatieve sterkte.

De Koninklijke marechaussee heeft de uitgaven voor het Opleidingscentrum Koninklijke marechaussee (OCKMar) separaat geraamd bij het niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht».

Extra comptabele verdeling uitgaven voor 2005 in € 1 000 Koninklijke marechausseeOperationele eenheden (artikel 04)Staf Kmar (artikel 04)OCKmar (artikel 60)CDC (artikel 60)Totaal
Toe te rekenen uitgaven     
Taakveld 1 Beveiliging49 457  1 26150 718
Taakveld 2 Handhaving vreemdelingenwet120 495  3 058123 553
Taakveld 3 Politietaken Defensie63 245  1 61564 860
Taakveld 4 Politietaken burgerluchtvaartterreinen10 791  27411 065
Taakveld 5 Assistentieverlening en bijstand5 395  1375 532
Totaal toe te rekenen249 384  6 345255 729
Nog niet toe te rekenen uitgaven1 556 33 9934 50340 052
Niet toe te rekenen uitgaven     
Investeringen 43 100  43 100
Wachtgelden/inactiviteitswedden 783  783
Apparaat 50 356  50 356
Totaal250 94094 23933 99310 848390 020

Activiteiten

De Koninklijke marechaussee beschikt voor de verwezenlijking van voorgaande doelstellingen over zeven districten en het opleidingscentrum die het tactische niveau van de organisatie vormen. Onder de districten ressorteren de brigades van de Koninklijke marechaussee. De korpsstaf Koninklijke marechaussee draagt, namens de Bevelhebber der Koninklijke marechaussee, zorg voor het algemeen operationeel beleidskader en vervult een sturende en coördinerende rol bij zaken die het districtsniveau te boven gaan.

kst-29800-X-2-8.gif

I. Taakveld Beveiliging

De Koninklijke marechaussee is belast met de veiligheid van de leden van het Koninklijk Huis. Hiertoe worden de volgende objecten beveiligd: paleis Huis Ten Bosch, paleis Noordeinde, paleis Soestdijk, kasteel Drakensteijn, Het Loo en De Eikenhorst.

Tevens voert de Koninklijke marechaussee de politietaak uit ten behoeve van de Nederlandse en andere strijdkrachten en internationale militaire hoofdkwartieren, alsmede de tot die strijdkrachten en hoofdkwartieren behorende personen. Voorts wordt de ambtswoning van de minister-president beveiligd.

In het kader van de politietaak ten behoeve van Nederlandse en andere strijdkrachten wordt ook de beveiliging van hoge militairen die Nederland bezoeken aan de Koninklijke marechaussee opgedragen.

De beveiliging van de burgerluchtvaart is een aangelegenheid van internationale aard. In annex 17 bij het Verdrag van Chicago (1944) inzake de internationale burgerluchtvaart (ICAO) zijn normen en methoden beschreven ter beveiliging van de burgerluchtvaart. Europese landen volgen de principes en methoden vastgesteld door de European Civil Aviation Conference (ECAC). De internationale verdragsverplichtingen zijn overgenomen in de Luchtvaartwet. De Koninklijke marechaussee houdt toezicht op de controle van passagiers en hun bagage, die wordt uitgevoerd door of namens de exploitant van een luchtvaartterrein, alsmede op de beveiligingsmaatregelen betreffende post en vracht.

De beveiliging van de waardetransporten van De Nederlandsche Bank NV wordt door de Koninklijke marechaussee in opdracht van de minister van Justitie uitgevoerd.

Het subtaakveld ceremoniële diensten omvat het leveren van onder meer erewachten, ereposten, couloirs en ere-escortes. Deze taken worden uitgevoerd in opdracht van de chef van het Militaire Huis of de minister van Defensie.

ActiviteitenPrestatie-indicatorenNormering/streefwaarde
1. Het beveiligen van objecten, het adviseren en ondersteunen ten aanzien van het beveiligen van objecten en optreden in geval van incidenten bij het beveiligen van objectenOnbevoegde betreding van het te beveiligen objectNul
   
2. Het beveiligen van personen en het optreden in geval van incidenten bij het beveiligen van personen Fysieke schendingen van de integriteit van de te beveiligen persoonNul
   
3. Het houden van toezicht op de beveiliging van de burgerluchtvaart, waaronder «high risk» vluchten, het optreden in geval van incidenten en het uitvoeren van gewapende beveiliging Kapingen en aanslagen op vliegtuigen en luchthavensNul
   
4. Het beveiligen van waardetransporten van de DNBOvervallen op het waardetransportNul

II. Taakveld Handhaving Vreemdelingenwet

De handhaving van de vreemdelingenwetgeving door de Koninklijke marechaussee is onderverdeeld in vier subtaakvelden. Allereerst de grensbewaking aan de (Schengen-)buitengrenzen. Ten tweede het Mobiel Toezicht Vreemdelingen (MTV) aan de binnengrenzen. Een derde subtaakveld betreft de ondersteuning van asielprocedures en ten vierde het uitvoeren van verwijderingen.

ActiviteitenPrestatie-indicatorenNormering/streefwaarde
1. Het uitvoeren van de grensbewaking, waaronder het uitvoeren van persoonscontroles en het verstrekken van nooddocumentenSchengenconforme controleBurgerluchtvaart: 100% fysieke controle op in- en uitreis; Ferry's: 100% fysieke controle op in- en uitreis; Cruiseschepen: 100% administratieve controle op in- en uitreis; 30% fysieke controle op in- en uitreis; Pleziervaart:10 dagen per jaar een 100% fysieke controle per haven; Vissersschepen: 50% controle (voorlopige norm) mede afhankelijk van de doorlaatpost; Vrachtschepen: afhankelijk van doorlaatpost.
 Wachtrij op de luchthaven Schiphol95% van de passagiers bij aankomst mag maximaal 10 minuten wachten voorafgaand aan paspoortcontrole 95% van de vertrekkende of transfererende passagiers mag maximaal 6 minuten wachten voorafgaand aan paspoortcontrole.
   
2. Het uitvoeren van het mobiel toezicht vreemdelingen (MTV), waaronder het houden van controlesAantal illegalen dat is aangetroffen in het grensgebied.(10% meer ten opzichte van 2004)
   
3. Het geven van ondersteuning bij de asielprocedure op de AC'a Schiphol, Rijsbergen en Ter ApelAantal identiteitsvaststellingen in het AC-proces.80%
   
4. Het verwijderen van vreemdelingenAantal vreemdelingen dat Nederland is uitgezet25 500
   
5. Het uitvoeren van strafrechtelijke onderzoeken mensensmokkelAantal middelgrote onderzoeken mensensmokkel Aantal kleine onderzoeken mensensmokkel in het kader van grensbewaking Aantal kleine onderzoeken mensensmokkel in het kader van MTV30 200 130

III. Taakveld Politietaken Defensie

Het taakveld politietaken Defensie bestaat uit de handhaving van de militaire- en openbare orde op militaire terreinen, de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en de noodhulpfunctie ten aanzien van de krijgsmacht. De handhaving van de militaire orde valt onder het gezag van de commandant van het militaire onderdeel. De handhaving van de openbare orde berust bij de burgemeester in wiens gemeente de taak wordt uitgevoerd. De strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde geschiedt onder het gezag van het Openbaar Ministerie.

ActiviteitenPrestatie-indicatorenNormering/streefwaarde
1. De zogenoemde beschikbaarheid en bereikbaarheidfunctie ten behoeve van noodhulpResponstijdenIn minimaal 90% van de meldingen is de Algemene Politiedienst (APD) binnen 30 minuten ter plaatse
   
2. Het handhaven van de openbare orde en de rechtsorde1) Aantal misdrijfverbalen1 2) Percentage proces-verbaal (pv) «lik-op-stuk» 3) Aantal uitgevoerde middelgrote/grote rechercheonderzoeken 4) Percentage technisch sepot 5) Gemiddelde doorlooptijd tussen plegen van het feit en sluiting van het pv 6) Gemiddelde doorlooptijd tussen het laatste verhoor en het sluiten van het pv 7) Gemiddelde doorlooptijd tussen het sluiten van het pv en het inzenden naar het OM1) 1 500 2) 50% 3) 9 4) 5% 5) 60 dagen 6) 30 dagen 7) 20 dagen

1 Dit betreft de normering van het Arrondissementsparket Arnhem.

IV. Taakveld Politietaken Burgerluchtvaartterreinen

Het taakveld politietaak burgerluchtvaartterreinen omvat de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, de handhaving van de openbare orde en hulpverlening. De strafrechtelijke handhaving vindt plaats onder het gezag van het Openbaar Ministerie en richt zich zowel op de uitvoering van de basis politiezorg als op de recherche.

ActiviteitenPrestatie-indicatorenNormering/streefwaarde
1. De zogenoemde beschikbaarheid en bereikbaarheidfunctie ten behoeve van noodhulpResponstijdenSchiphol: In minimaal 90% van de prio 1 meldingen in de Terminal en op Schiphol Centrum is de APD binnen 5 minuten ter plaatse (op Schiphol Oost binnen 8 minuten). In 90% van de prio 2 meldingen is de APD binnen 10 minuten ter plaatse Overige luchthavens: In minimaal 90% van de meldingen is de Kmar binnen 30 minuten ter plaatse
   
2. Het handhaven van de openbare orde en de rechtsorde (Schiphol)1) Aantal 100% controles op risicovluchten 2) Aantal drugskoeriers (invoer) 3) Aantal drugskoeriers (uitvoer) 4) Aantal uitgevoerde middelgrote/grote rechercheonderzoeken1) Zodanig aantal dat de invoer wordt ontmoedigd 2) Geen 3) Geen 4) Geen

V. Taakveld Assistentieverlening, Samenwerking en Bijstand

De Koninklijke marechaussee kan op diverse manieren bijstand en assistentie verlenen aan, dan wel samenwerken met, de politie. Hierbij zijn raakvlakken met de andere taakvelden. De inzet kan een (semi) permanent karakter hebben, maar kan ook incidenteel en tijdelijk zijn. De inzet kan bestaan uit het leveren van capaciteit op het gebied van recherche (inclusief AOE en OT), persoons- en objectbeveiliging en eenheden voor de inzet bij grootschalig en bijzonder politieoptreden. Ook de samenwerking met de politie in het kader van de reguliere taakuitvoering op basis van een convenant valt binnen dit taakveld.

ActiviteitenPrestatie-indicatorenNormering/streefwaarde
1. Het operationeel gereed stellen en inzetten van ME-eenheden, pantserwagenpelotons en de BBE-K1) Inzetbaarheid van 8,5 ME-eenheden1 2) Inzetbaarheid van 4 pantserwagen- pelotons 3) Inzetbaarheid van de bijstandseenheid8,5 inzetbare ME-pelotons 4 pantserwagenpelotons 1 bijstandseenheid BBE-K

1 In de Bestuursraad is afgesproken dat deze norm wordt gevalideerd door het ministerie van BZK

Investeringen

De financieel omvangrijke investeringsprojecten worden hieronder vermeld. De overige investeringen betreffen kleine projecten, bedrijfsmatige investeringen en vervangingsinvesteringen.

Project «C2000 Landelijke Roll-out Defensie»

 
DoelstellingHet implementeren en invoeren van C2000 communicatieapparatuur voor de KMar en voor KM-, KL- en KLu-eenheden met taken op het gebied van de openbare orde en veiligheid. Tevens omvat het project de verzorging van opleidingen van eindgebruikers en de inrichting van een beheersorganisatie.
Projectomvang€ 10,1 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)1 0507 7371 263 
Uitgaven (x € 1 000)8326 3222 897    

Het Project «C2000 Landelijke Roll-out Defensie» is vertraagd door enkele onvoorziene technische problemen. De ingebruikname en operationalisering van het netwerk C2000 zal gefaseerd plaatsvinden, maar is zes maanden vertraagd. Onder leiding van het Korps Landelijke Politie Diensten is een raamovereenkomst gesloten. Op basis van deze raamovereenkomst zal de Koninklijke marechaussee in de loop van 2004 nadere overeenkomsten voor het verwerven van randapparatuur sluiten. De Koninklijke marechaussee opereert hierin als single service manager voor de Koninklijke landmacht, de Koninklijke marine en de Koninklijke luchtmacht. Volledige operationalisering van het netwerk is voorzien begin 2005, conform de intentieverklaring van de opdrachtgevende departementen met de OOV (Openbare Orde en Veiligheid) partners. De (financiële) afronding van het project is voorzien medio 2005.

Project «Nieuwbouw District Noord-Holland/Utrecht»

 
DoelstellingNieuwbouw op het terrein van de Marinekazerne in Amsterdam
Projectomvang€ 11,9 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)261 5358 317 
Uitgaven (x € 1 000)2341 1123 5006 223740  

Het project «nieuwbouw op het terrein van de Marinekazerne in Amsterdam» is in de afgelopen periode onderwerp van besluitvorming geweest. Zowel ten aanzien van de toekomst van de Marinekazerne te Amsterdam, de beoogde bouwlocatie, als voor wat betreft de kostenontwikkeling is duidelijkheid verkregen. Het project wordt voortgezet en de opdracht voor het uitwerken van het definitief ontwerp is verstrekt. De totale projectkosten worden geraamd op € 11,85 miljoen en oplevering van de nieuwbouw wordt in het voorjaar van 2007 voorzien.

Project «Infrastructuur Schiphol»

 
DoelstellingNieuwbouw ten behoeve van het District Schiphol
Projectomvang€ 110,7 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)22 20010 70069 200 
Uitgaven (x € 1 000)21 9004 30021 10035 90026 700  

Op de luchthaven Schiphol wordt voor het District Schiphol van de Koninklijke marechaussee een nieuw complex gerealiseerd teneinde de bestaande – gehuurde en verspreid liggende – accommodatie te vervangen en de uitbreiding van de formatie op te vangen. Het betreft kantooraccommodatie, legering en sport- en schietfaciliteiten.

De uitwerking van de bestekken zal evenals de aanbesteding en gunning en de uitvoering van de bouwwerkzaamheden gefaseerd plaatsvinden. De oplevering van de nieuwbouw staat gepland voor het eerste kwartaal 2007.

Slechts een deel van de investeringsuitgaven komt direct ten laste van dit beleidsartikel. Het project wordt gerealiseerd door de baten-lastendienst DGW&T, die ook het overgrote deel van de financiering voor haar rekening neemt.

Project «Infrastructuur OCKMar»

 
DoelstellingNieuwbouw voor het Opleidingscentrum Kmar op het Kamp Nieuw Milligen
Projectomvang€ 138,0 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten DMP-A     
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)6002 40057 700 
Uitgaven (x € 1 000)1008009 80072 00043 00012 300 

De behoefte aan initiële, loopbaan- en functieopleidingen voor de Koninklijke marechaussee is de laatste jaren sterk toegenomen als gevolg van de intensivering en uitbreiding van taken en de hieraan gekoppelde uitbreiding van formatie. De huidige huisvesting van het OCKMar te Apeldoorn is te klein geworden en verouderd. Om de huisvesting van het OCKMar weer op niveau te brengen is in 2000 een project opgestart, gericht op de aanpassing en uitbreiding van de huisvesting te Apeldoorn. Gelet op de ontwikkeling van de kosten voor dit project, de beperkte ruimtelijke mogelijkheden te Apeldoorn en de wens om het aantal defensiecomplexen terug te dringen is dit project in het najaar van 2002 stopgezet en is een nieuw project opgestart gericht op de realisatie van een nieuw OCKMar op het Kamp Nieuw Milligen. Met dit project krijgt de Koninklijke marechaussee de beschikking over een nieuw opleidingscentrum dat aan de modernste eisen voldoet. Het betreft de nieuwbouw van legeringsaccommodatie, een keuken-, eetzaal- en kantinecomplex, lesfaciliteiten, sport- en schietfaciliteiten en kantooraccommodatie voor het OCKMar. Bij dit project wordt ook de herhuisvesting van de operationele eenheid 103 EskadronKMar (103 Esk KMar) betrokken.

De oplevering van de nieuwbouw is voorzien in 2008.

Slechts een deel van de investeringsuitgaven komt direct ten laste van dit beleidsartikel. Het project wordt gerealiseerd door de baten-lastendienst DGW&T, die ook het overgrote deel van de financiering voor haar rekening neemt.

Project «Veldtenue KMar (VT Blauw)»

 
Doelstelling 
Projectomvang€ 8,5 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000)2003002 700 
Uitgaven (x € 1 000) 2 4004 8001 300   

Het project «VT Blauw» is gericht op het verbeteren van de veiligheid en het draagcomfort van de kleding. In 2004 wordt een beproevingstraject doorlopen waarna de instroom van het nieuwe tenue in de loop van 2005 plaatsvindt.

Ontvangsten

De ontvangsten van de Koninklijke marechaussee bedragen in totaal € 8,0 miljoen en hebben betrekking op:

• verhaalde salaris- en ziektekosten bij ongevallen;

• inhoudingen wegens het verstrekken van kleding, voeding en huisvesting;

• verrekeningen met derden in verband met dienstverlening.

Indien de ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten of goederen aan andere defensieonderdelen of baten-lastendiensten van Defensie, dan worden additionele uitgaven gehanteerd.

Indien ontvangsten het gevolg zijn van het in rekening brengen van gemaakte kosten voor het verlenen van diensten en goederen aan andere ministeries of derden, dan worden respectievelijk integrale kosten en marktconforme prijzen gehanteerd.

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit voor dit beleidsartikel is in onderstaande tabel weergegeven:

Bedragen x € 1 000
Omschrijving 2005 2006 2007 2008 2009
Totaal geraamde kasuitgaven 345 179 346 698 351 083 351 402 339 995
Waarvan apparaatsuitgaven 53 105 54 445 53 807 52 248 52 636
Dus programmauitgaven (inclusief investeringen) 292 074 292 253 297 276 299 154 287 359
Waarvan juridisch verplicht58%170 71357%164 58553%155 62749%147 04850%142 993
Waarvan complementair noodzakelijk28%81 53028%82 42827%80 51625%74 63226%74 410
Resterende plannen14%39 83115%45 24020%61 13326%77 47424%69 956
Totaal100%292 074100%292 253100%297 276100%299 154100%287 359
kst-29800-X-2-9.gif

Beleidsartikel 09. Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties

Algemene beleidsdoelstelling

Nederland draagt onverminderd bij aan de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. Nederland voert daartoe een actief veiligheidsbeleid, dat zich niet beperkt tot de bescherming van de integriteit van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied. Nederland levert een bijdrage aan vrede, veiligheid en stabiliteit, zowel in Europa als daarbuiten, door middel van conflictpreventie, crisisbeheersing en vredesopbouw. Deelneming aan crisisbeheersingsoperaties maakt daar deel van uit.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De krijgsmacht is in staat tot het leveren van een kwalitatief en technologisch hoogwaardige militaire bijdrage aan internationale operaties in alle delen van het geweldsspectrum en alle fasen van een operatie. Het gaat hierbij in het bijzonder om de volgende militaire bijdragen:

• een bijdrage voor zowel het ambitieniveau van de Europese Unie – het vermogen om binnen zestig dagen een troepenmacht van 50 000 tot 60 000 militairen te kunnen ontplooien – als het ambitieniveau van de Navo om gelijktijdig drie grote crisisbeheersingsoperaties op legerkorpsniveau in het gehele geweldsspectrum uit te kunnen voeren, waaronder de beginfase van een crisisbeheersingsoperatie gericht op het zonodig gewapenderhand verkrijgen van toegang tot een gebied. In verband hiermee moet de krijgsmacht als geheel tevens een bijdrage kunnen leveren aan de NATO Response Force;

• deelneming voor maximaal een jaar aan een operatie in het hogere deel van het geweldsspectrum met één op de missie toegesneden brigade (taakgroep) van landstrijdkrachten, twee squadrons met elk achttien jachtvliegtuigen, een maritieme taakgroep met maximaal vijf fregatten of een combinatie hiervan. Afhankelijk van de missie en van de bijdragen van andere landen worden de Nederlandse bijdragen samengesteld. Bij deelneming aan een vredesafdwingende operatie kan het noodzakelijk zijn ook eenheden in te zetten die in het kader van crisisbeheersingsoperaties elders zijn ontplooid;

• deelneming aan maximaal drie operaties in het lagere deel van het geweldsspectrum met bijdragen van bataljonsgrootte of, bij zee- en luchtoperaties, equivalenten daarvan;

• het optreden als «lead nation» op het niveau van een brigade of, bij zee- en luchtoperaties, het equivalent daarvan alsmede gezamenlijk met andere landen op legerkorpsniveau.

Voor de uitvoering van deze doelstellingen put Defensie uit de beschikbare eenheden van de krijgsmachtdelen. De voor inzet gerede militaire eenheden zijn geschikt voor wereldwijde inzet en voldoen aan de criteria die bij crisisbeheersingsoperaties zijn gesteld. De belangrijkste criteria die aan gereedstelling van de operationele eenheden worden gesteld, zijn:

• het kunnen optreden onder uiteenlopende geografische en klimatologische omstandigheden;

• het tijdig kunnen optreden met de juiste middelen, inclusief logistieke ondersteuning tijdens ontplooiing en inzet;

• het kunnen optreden met andere krijgsmachtdelen (joint) en andere krijgsmachten (combined).

De doelstellingen van de missies en daaraan gerelateerde activiteiten

Bijdrage aan snelle reactiemachten

De regeringsleiders van de Navo-lidstaten hebben tijdens de Top van Praag in november 2002 ingestemd met de oprichting van de NATO Response Force (NRF). De NRF heeft in haar uiteindelijke samenstelling een omvang van ongeveer 20 000 militairen en kan binnen korte tijd (uiterlijk dertig dagen) worden ingezet voor bondgenootschappelijke verdedigingstaken, in de beginfase van crisisbeheersingsoperaties of bij een onverwachte escalatie van een conflict. De vulling van deze strijdmacht geschiedt op basis van een roulatiemechanisme, waarin landen voor een periode van zes maanden eenheden beschikbaar stellen. In het daaraan voorafgaande half jaar worden de desbetreffende eenheden getraind en gecertificeerd. De NRF is niet alleen een snelle en kwalitatief hoogwaardige reactiemacht, maar moet tevens de modernisering van vooral de Europese Navo-strijdkrachten bevorderen. Ook Nederland levert een kwalitatief hoogwaardige bijdrage aan de NRF. Het herziene ambitieniveau zoals vastgelegd in de begroting 2004 bepaalt onder meer dat de krijgsmacht als geheel tot een dergelijke bijdrage in staat moet zijn. De NRF bereikt in oktober 2004 de initiële operationele status. De onderwerpen doctrine, organisatie, training, certificatieprocedures, commandovoering en ondersteuning worden inmiddels verder uitgewerkt, geoefend en getest. Uiterlijk in 2006 zal de NRF over zijn volledige operationele capaciteit moeten beschikken.

Over het aanbod aan de NRF roulatie 4, die medio januari 2005 aanvangt, is de Tweede Kamer reeds separaat geïnformeerd (Kamerstuk 28 676, nr. 9). Het proces van force generation voor de NRF roulaties 5 (juli '05–jan '06) en 6 (jan–juli '06) is inmiddels gestart. De definitieve Nederlandse bijdrage hieraan staat nog niet vast. De Koninklijke landmacht zal naar verwachting niet substantieel bijdragen aan de roulaties 5 en 6. De bijdrage van de Koninklijke marine en de Koninklijke luchtmacht zal vermoedelijk bestaan uit een fregat, een mijnenjager, een amfibische component, 12 F-16's en een Patriot-eenheid.

EU Rapid Response

In het kader van de Helsinki Headline Goal wordt in EU-verband het Rapid Response concept uitgewerkt. De Europese Unie en de Navo streven in dit kader beide een gelijksoortige doelstelling na, maar er zijn ook duidelijke verschillen. De NRF zal zich meer richten op snelle inzet binnen het hele geweldsspectrum (met inbegrip van artikel 5 operaties en vredesafdwinging), terwijl de EU Rapid Response capaciteit zich in het kader van de EVDB-taken, wat betreft de snelle inzet, vooral zal richten op evacuatieoperaties, humanitaire ondersteuning alsmede, in het geval van kleinere crises, op initial entry-operaties en conflictpreventie. De NRF is een gezamenlijk getrainde eenheid, terwijl het EU Rapid Response-concept vooralsnog uitgaat van een aantal coherente militaire formaties waarop indien nodig een beroep kan worden gedaan.

Deze battlegroups worden geformeerd op het niveau van «bataljon plus». Zij bestaan elk uit ongeveer 1 500 militairen inclusief gevechtssteun, logistiek en (strategische) transportcapaciteit, zijn in staat om gedurende 30 tot 120 dagen te opereren en kennen een inzetgereedheid van 15 dagen of minder. Inzet geschiedt in eerste instantie in het kader van autonome EU-operaties (dus zonder Navo-middelen) op verzoek van de VN, al behoren ook operaties op basis van de «Berlijn Plus» arrangementen tot de mogelijkheden. De huidige opzet van het initiatief voorziet in zeven tot negen battlegroups, die medio 2007 volledig operationeel moeten zijn.

De basis voor het genereren van de battlegroups ligt in de initiatieven die de EU-lidstaten zelf ontplooien om snel inzetbare eenheden voor een bepaalde periode ter beschikking te stellen. Het militair comité van de EU (EUMC) zal dit proces coördineren en in de tijd vastleggen. Dit moet de permanente beschikbaarheid van voldoende battlegroups garanderen, maar biedt tegelijkertijd voldoende flexibiliteit en ruimte voor de EU-lidstaten die eenheden aanbieden.

DEELNEMING CRISISBEHEERSINGSOPERATIES

De internationale veiligheidssituatie blijft onvoorspelbaar. Nederlandse deelneming aan crisisbeheersingsoperaties kan derhalve niet op voorhand worden gepland. In 2003 heeft Defensie bijgedragen aan 16 verschillende operaties en missies. Naar verwachting draagt Nederland in 2004 bij aan een vergelijkbaar aantal operaties en missies.

MISSIES IN EUROPA

SFOR

Begin december 2003 besloot de Navo de SFOR-troepenmacht van 12 000 militairen terug te brengen tot 7 000 in 2004. In de nieuwe opzet van SFOR, de zogenaamde deterrent presence, zullen de Navo-eenheden een actieve bijdrage blijven leveren aan de veiligheidssituatie in Bosnië-Herzegovina. Meer nadruk wordt gelegd op het verzamelen van inlichtingen en het stimuleren van de Bosnische autoriteiten om de eigen verantwoordelijkheid te nemen.

De Multinationale Brigade Noord West is met ingang van 1 juni 2004 overgegaan in de «Multinationale Task Force Noord West (MNTF NW)». Naast Nederland nemen Canada en het Verenigd Koninkrijk op gelijke voet aan MNTF NW deel. De drie bataljons van de voormalige brigade zijn gereorganiseerd tot één bataljon onder Britse leiding. Daarnaast beschikt de task force over een verkenningscompagnie en een eenheid voor het vergaren van operationele inlichtingen.

In de nieuwe opzet van de MNTF is de Nederlandse militaire bijdrage teruggebracht tot ongeveer 500 militairen. De Nederlandse bijdrage bestaat uit twee LOT-sectorteams van achttien personen en vier LOT-teams van acht personen. Daarnaast levert Nederland ten behoeve van de MNTF-commandant een compagnie in het Britse bataljon, een aantal militairen in de eenheid die specifieke inlichtingen vergaart, personeel in de hoofdkwartieren van respectievelijk SFOR in Sarajevo en de MNTF in Banja Luka, een verbindingsgroep, een detachement van de Koninklijke marechaussee voor de multinationale politie-eenheid in de task force, medische capaciteiten en een nationaal support element. In het voormalig Nederlands vak zijn als gevolg van deze wijzigingen de bases in Novi Travnik, Suica, Jaice en Split ontmanteld.

De Navo heeft tijdens de Top in Istanbul besloten de stationering van SFOR eind 2004 te beëindigen. De Europese Unie heeft daarop besloten de internationale veiligheidspresentie op zich te willen nemen (EUFOR). Een EVDB-missie, gebruikmakend van Navo-middelen en capaciteiten, zal worden gecombineerd met een klein Navo-hoofdkwartier gericht op advisering van de Bosnische autoriteiten in het kader van het Partnerschap voor Vrede (PVV). Daarnaast zal de Navo een rol spelen bij het bestrijden van terrorisme, opsporen en aanhouden van oorlogsmisdadigers en mogelijk het inzetten van de strategische reserve ten behoeve van EUFOR. De EU-geleide veiligheidspresentie zal ook over een civiel instrumentarium beschikken waaronder een politie-element. Voor de EUPM en EUMM geldt dat een heroverweging van de missies wellicht noodzakelijk is in het licht van de nieuwe EU-geleide veiligheidspresentie. Hoewel nog geen besluit is genomen over de mogelijke bijdrage van Nederland aan de militaire missie van de EU (EUFOR), wordt planmatig rekening gehouden met een bijdrage die initieel globaal dezelfde sterkte heeft als de huidige Nederlandse bijdrage aan SFOR. Besluitvorming hierover moet nog plaatsvinden. Zodra de regering een besluit genomen heeft, zal het parlement overeenkomstig artikel 100 Grondwet en het Toetsingskader 2001 worden geïnformeerd. Als ramingskengetal worden in onderstaande tabel de genoemde aantallen onder Begroting 2005 gehanteerd.

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
SFORVanaf '95Gem. BezettingPersoneelsaantal1 019627452
  HQ SFORMensinzetdagen114 05013 50513 505
  HQ MND NW/MNTF NWMensinzetdagen15 69013 14012 045
  Div Sup GrpMensinzetdagen3 6501 2000
  ContigentsCdoMensinzetdagen7 3005 4755 475
  Mech BataljonMensinzetdagen198 56065 2800
  Inf coyMensinzetdagen028 80043 800
  Stafwacht pelMensinzetdagen5 4751 8000
  POD PelotonMensinzetdagen5 4701 8000
  Nat SupportMensinzetdagen67 55052 20045 625
  EOV DetMensinzetdagen5482400
  Verbindings CieMensinzetdagen17 1555 6400
  GNK DetMensinzetdagen5 7506 0006 205
  SupportSqnMensinzetdagen5 7501 9200
  KMar detMensinzetdagen8 0305 0403 650
  Heli detMensinzetdagen9 8553 2400
  MOSTMensinzetdagen018 00027 375
  ISRMensinzetdagen04 8007 300
  TransportheliVlieguren1 2904000
  LuchttransportVlieguren912700512

1 Onder mensinzetdagen wordt het aantal militairen x kalenderdagen verstaan.

Kleinere missies

European Union Police Misson (EUPM)

Na beëindiging van de missie van United Nations International Police Task Force (UNIPTF) is op 1 januari 2003 de EUPM van start gegaan. Doel van de EUPM is het begeleiden van het Bosnische midden- en hogere politiekader in de uitoefening van politietaken naar Europees model. De EUPM heeft geen executieve taken meer zoals UNIPTF en verricht haar taken ongewapend. De Nederlandse bijdrage bestaat uit 21 militairen van de Koninklijke marechaussee en 11 civiele politieagenten.

PROXIMA

Op verzoek van de regering van de Former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) is de EU militaire missie Condordia op 15 december 2003 opgevolgd door een EU-politiemissie genaamd Proxima. Proxima heeft tot doel bij te dragen aan de implementatie van de Ohrid Framework Agreement en de Stabilisatie- en Associatie Overeenkomst (SAO), alsmede de Macedonische autoriteiten te helpen bij de vormgeving van een rechtvaardig, efficiënt en multi-etnisch politiekorps. Ook Proxima heeft geen executieve taken en verricht haar taken ongewapend. De Nederlandse bijdrage bestaat uit zes militairen van de Koninklijke marechaussee en zeven civiele politieagenten.

Navo-missie «FYROM»

Nederland levert een militair adviseur en een assistent aan de Navo-ambassadeur te Skopje en een militair bij het Navo-hoofdkwartier te Skopje.

KFOR

Nederland levert op dit moment geen operationele eenheden. Wel worden Nederlandse militairen van verschillende krijgsmachtdelen die geplaatst zijn bij Navo-hoofdkwartieren, in een enkel geval uitgezonden naar het KFOR-hoofdkwartier in Pristina.

Bosnia-Herzogovina Mine Action Centre (BHMAC)

In 2002 is het Federation Mine Action Centre (FEDMAC) opgegaan in het Bosnia-Herzogovina Mine Action Centre. Het BHMAC coördineert en inventariseert de informatie over en de ruiming van de talrijke achtergebleven mijnen en ongesprongen explosieven. Nederland was in deze organisatie vertegenwoordigd met één militaire adviseur op het gebied van bedrijfsvoering. De functie van militaire adviseur is per 9 juli 2004 opgeheven. Nederland levert op dit moment geen militaire bijdrage meer, maar zet de financiële ondersteuning van BHMAC voort.

European Union Monitoring Mission (EUMM)

De EUMM is sinds 1991 belast met het toezicht op de militaire, politieke, humanitaire en economische ontwikkelingen in de voormalige republiek Joegoslavië. De waarnemers werken onder meer in Albanië, Kosovo, Bosnië-Herzegovina, Kroatië en Macedonië. Nederland draagt met drie militaire en twee civiele (afkomstig van het ministerie van Buitenlandse Zaken) waarnemers bij aan de EUMM.

OVSE Moldavië

De OVSE-missie in Moldavië bestaat uit acht personen uit diverse landen. Het doel van de OVSE-missie in Moldavië is het assisteren bij de totstandkoming van een allesomvattende politieke oplossing voor het conflict tussen Moldavië en Rusland over de terugtrekking van het materiaal van 14e Russische Leger uit Moldavië en het geschil over de status van het gebied Transdnjestrië. Sinds 1993 neemt Nederland deel aan de missie met één officier van de Koninklijke landmacht.

OVSE Macedonië

De missie heeft tot doel het monitoren van de ontwikkelingen langs de grens tussen Macedonië en Servië (Kosovo) en de ontwikkelingen in andere gebieden die risico lopen betrokken te raken bij het conflict in voormalig Joegoslavië (Kosovo). Onderdeel van de Spillover Monitor Mission is de OSCE Police Development Unit (PDU). Doel van de PDU is het trainen van 1000 nieuwe politieagenten. Nederland neemt deel aan de missie met één kolonel van de Koninklijke marechaussee.

Bosnia Kosovo Air Component (BKAC)

Nederland neemt deel aan de BKAC, de missie van de Navo-luchtstrijdkrachten ter ondersteuning van de militaire grondoperaties in de Balkan. De Koninklijke luchtmacht houdt vier F-16's, een KDC-10 tanker/transportvliegtuig en een Fokker 60 in de «Medevac»-uitvoering (medische evacuaties) in Nederland paraat voor inzet op de Balkan. Nederland assisteerde tevens diverse malen met een korte inzet van een P-3C Orion maritiem patrouillevliegtuig bij het toezicht op de naleving van het bestand in Kosovo (VN-resolutie 1244).

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
EUPMVanaf '03Gem. bezettingPersoneelsaantal212121
PROXIMAVanaf dec '03Gem. bezettingPersoneelsaantal66
NAVO FYROMVanaf 03Gem. bezettingPersoneelsaantal333
KFOR'99Gem. bezettingPersoneelsaantal666
BHMACVanaf juni '98Gem. bezettingPersoneelsaantal110
OVSE MacedonieVanaf okt '01Gem. bezettingPersoneelsaantal111
EUMMVanaf '96Gem. bezettingPersoneelsaantal333
OVSE MoldavieVanaf '93Gem. bezettingPersoneelsaantal111
BKACVanaf '95Gem. bezettingPersoneelsaantal333
  P-3C OrionVlieguren198100 

MIDDEN-OOSTEN

Stabilisation Force Iraq (SFIR)

Op 6 juni 2003 besloot het kabinet tot een militaire bijdrage aan de multinationale troepenmacht in Irak. Op 11 juni 2004 is besloten de bijdrage voor de tweede keer te verlengen, ditmaal met acht maanden. De Nederlandse troepen zullen bij gevolg tot maart 2005 in Irak blijven. De bijdrage bestaat uit een bataljon met ondersteunende eenheden (ongeveer 1350 militairen). Ter ondersteuning van het bataljon zijn helikopters, genieconstructietroepen, Koninklijke marechaussee, logistieke ondersteuning en een veldhospitaal toegevoegd. Het Nederlandse contingent valt onder operationeel bevel van de door de Britten geleide «Multinationale Divisie South-East». Het gebied onder Nederlandse verantwoordelijkheid omvat de provincie al-Muthanna. De opdracht van het Nederlandse contingent luidt: «Assisteren in de wederopbouw van Irak door het creëren van een veilige en stabiele omgeving». De taken van het Nederlandse contingent zijn gericht op ondersteuning bij de wederopbouw van het land door bij te dragen aan de orde en veiligheid alsmede de uitvoering van kleinschalige Cimic-projecten. Nederland levert een aantal stafofficieren voor verschillende hoofdkwartieren in Irak, te weten: de Multinationale Divisie South-East te Basrah, de door Polen geleide Multinationale Divisie South-Central te Babylon en het hoofdkwartier van de coalitietroepen te Bagdad. In de maanden februari en maart 2004 is SFIR versterkt met 101 militairen voor de uitbreiding van de opleidingscapaciteit van Irakese veiligheidstroepen en om de Nederlandse commandant de beschikking te geven over capaciteit op het gebied van Crowd and Riot Control. Bij de rotatie afgelopen juli is slechts een deel van dit personeel vervangen. In mei is het detachement versterkt met zes Apache-helikopters waarvan vier operationeel inzetbaar zijn, plus twee toestellen als reserve. Bij het besluit tot verlenging op 11 juni is vooralsnog rekening gehouden met een inzet van de Apache-helikopters tot aan het einde van het jaar. Als de omstandigheden het toelaten, zullen zij worden teruggetrokken.

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
SFIRJul '03–mrt '05Gem. bezettingPersoneelsaantal1 1001 1001 160
  Inf bataljonMensinzetdagen115 428260 00065 000
  KMar PelMensinzetdagen4 36810 0002 500
  ContigentscdoMensinzetdagen3 1927 0001 750
  KMar DetMensinzetdagen2 1925 0001 250
  TransportheliMensinzetdagen13 944320008 000
  TransportheliVlieguren 495800200
  Constructie CompagnieMensinzetdagen7 9000 
  Nat. SupportMensinzetdagen28 39265 00016 250
  Medisch teamMensinzetdagen7 39220 0005 000
  Liaison OffMensinzetdagen7 56020 0005 000

UN World Food Programme Iraq

Op verzoek van de VN heeft Nederland voor een periode van zes maanden (1 februari tot 1 augustus 2004) een F-60 transportvliegtuig aan het UN World Food Programme geleverd. De F-60 werd ingezet voor het vervoer van hulpverleners, vooral VN-personeel, en hulpgoederen tussen Jordanië en de verschillende steden in Irak.

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
UNWFP IRAKFeb–aug '04Gem. bezettingPersoneelsaantal20
   Vlieguren200 

UN Truce Supervision Organisation (UNTSO)

In de UNTSO houden militaire waarnemers toezicht op de bestandslijnen tussen Israël en haar buurlanden. Zolang er nog geen definitieve oplossing bestaat omtrent de omstreden (grens)gebieden blijft de aanwezigheid van UNTSO noodzakelijk. Aan UNTSO nemen momenteel 13 Nederlandse militairen deel.

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
UNTSOVanaf '56Gem. bezettingPersoneelsaantal131211

AFGHANISTAN

International Security Assistance Force (ISAF)

ISAF staat sinds augustus 2003 onder leiding van de Navo. Ongeveer dertig Nederlandse militairen in Navo-dienst maken deel uit van het ISAF-hoofdkwartier. Voorts heeft Nederland ten behoeve van de ondersteuning van ISAF zijn bijdrage voortgezet aan het Multinational Movement Coördination Centre (MNMCC) te Eindhoven, dat onder de naam Allied Movement Coördination Centre (AMCC) op de vliegbasis Eindhoven gesitueerd blijft.

Op 13 oktober 2003 heeft de VN-Veiligheidsraad met resolutie 1510 het mandaat van ISAF verruimd, waardoor optreden in geheel Afghanistan mogelijk wordt. De Navo heeft in dat kader op 31 december 2003 het Provincial Reconstruction Team (PRT) te Kunduz onder bevel genomen met Duitsland als «lead nation.» Daarbij werden de vier noordoostelijke provincies aan het ISAF-verantwoordelijkheidsgebied toegevoegd.

Om verdere uitbreiding van het verantwoordelijkheidsgebied van ISAF mogelijk te maken waren bijdragen door lidstaten met aanvullende middelen noodzakelijk. Op verzoek van de toenmalige Secretaris-Generaal van de Navo, Lord Robertson, is op 2 december 2003 een onderzoek gestart naar de deelneming aan ISAF met Apache-gevechtshelikopters. Op 30 januari 2004 heeft het kabinet ingestemd met een bijdrage aan ISAF van vier Apache-gevechtshelikopters, plus twee toestellen als operationele en technische reserve voor de duur van zes maanden. Op 30 maart zijn de Apache-gevechtshelikopters onder bevel gesteld van de commandant van ISAF.

Provincial Reconstruction Team (PRT) in Afghanistan

Op 1 juli 2004 werden de vijf noordelijke provincies aan het ISAF-verantwoordelijkheidsgebied toegevoegd. In een later stadium zullen, zodra de omstandigheden dat toelaten, gefaseerd de overige provincies van Afghanistan volgen. De vestiging van nieuwe PRT's of de overneming van bestaande PRT's vormen de concrete uitwerking van deze gefaseerde uitbreiding.

In maart 2004 heeft Nederland een eerste oriëntatiemissie in Afghanistan uitgevoerd in het kader van een onderzoek naar de wenselijkheid en mogelijkheid van een bijdrage aan een PRT. Naar aanleiding van de uitkomsten van dit onderzoek heeft de regering op 28 juni 2004 besloten de leiding te nemen van een PRT in de Afghaanse provincie Baghlan. Het PRT komt onder commando van de internationale troepenmacht ISAF. De Tweede Kamer heeft op 5 juli 2004 ingestemd met het zenden van het PRT naar Baghlan.

Met dit besluit is de inzet van 120 tot 150 Nederlandse militairen gemoeid. Het merendeel is afkomstig van de Groep Geleide Wapens van de luchtmachtbasis De Peel. De groep wordt aangevuld met een aantal militairen van andere krijgsmachtdelen. De Nederlandse bijdrage geldt vooralsnog voor een periode van één jaar. Vanwege de voorziene langjarige behoefte aan PRT`s is het voorstelbaar dat de Nederlandse bijdrage zal worden verlengd. Een dergelijke verlenging vergt separate besluitvorming.

Het PRT heeft tot taak de Afghaanse overheid te assisteren bij het vergroten van de stabiliteit, om daarmee de Afghaanse centrale regering in staat te stellen haar gezag in de provincie te vergroten en wederopbouwactiviteiten van de Afghaanse regering of andere actoren mogelijk te maken. Het PRT valt onder commando van ISAF en kan voor logistieke en medische ondersteuning een beroep doen op de voorzieningen van deze veilligheidsmacht. Voor hulp in noodsituaties kan het PRT rekenen op ondersteuning door ISAF, in de vorm van onder meer een snelle reactiemacht.

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
ISAFVanaf jan '02Gem. bezettingPersoneelsaantal65716025
  HQ ISAFMensinzetdagen31 3209 1259 125
  Inf CompagnieMensinzetdagen34 310
  MOR & MOGOSMensinzetdagen9 307
  Logistiek PelotonMensinzetdagen10 950
  KCTMensinzetdagen8 212
  SNR detachementMensinzetdagen8 342
  Genieconstructie- compagnieMensinzetdagen13 870
  Stafpersoneel KMNBMensinzetdagen3 102
  LuchttransportVlieguren699  
  Helikopter DetachementMensinzetdagen 24 800 
  Vlieguren  1 140 
PRT ISAFSept '04–sept '05 Gemiddelde bezettingPersoneelsaantal 150150
  Groep Geleide wapensMensinzetdagen 15 60035 100
  GenieconstructieMensinzetdagen 1 800 

AFRIKA

United Nations Mission in Liberia (UNMIL)

Na een staakt-het-vuren in juni 2003 en een vredesakkoord tussen de strijdende partijen in Liberia heeft de VN met Veiligheidsraadresolutie 1509 het mandaat van UNMIL vastgesteld. UNMIL is op 1 oktober 2003 van start gegaan en heeft als doel de overgangsregering te ondersteunen bij het creëren van een veilig en stabiel Liberia, het herstel van het staatsgezag en het houden van democratische verkiezingen. De missie is inmiddels beëindigd. Op verzoek van de VN heeft Nederland het amfibisch transportschip, Hr. Ms. Rotterdam, voor de duur van ruim drie maanden ter beschikking gesteld voor de ontplooiing van eenheden en het leveren van medische ondersteuning. Op 28 februari 2004 is de Hr. Ms. Rotterdam teruggekeerd in Nederland.

Missie Periode NL deelnemingBijdrageMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Begroting 2005
UNMILVanaf nov '03Gem. bezettingPersoneelsaantal270270
  LPDVaardagen4350
  Maritieme heliVlieguren10823

NB: Aantal vlieguren (exclusief nationaal uitgevoerde vluchten zoals bijvoorbeeld het ophalen van artikelen op internationaal vliegveld) en vaardagen (exclusief heen- en terugvaart) onder VN-vlag.

Budgettaire gevolgen van beleid

De financiële middelen die thans planmatig voor crisisbeheersingsoperaties ter beschikking staan voor de uitvoering van de operationele doelstellingen, zijn in onderstaande tabel opgenomen.

Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen210 661229 157195 000195 000195 000195 000195 000
Uitgaven       
VN-contributies34 32245 00049 50049 50049 50049 50049 500
SFOR/EUFOR60 02040 00038 00038 00038 00038 00038 000
Afghanistan Apaches 15 0002 500    
PRT Afghanistan 5 00011 000    
ISAF/HQ ISAF31 8325 000     
Enduring Freedom31 782      
Stabilisatiemacht Irak36 54268 00034 000    
World Food Programm (F 60) 2 500     
Task Force Fox2 017      
Display Deterrence7 237      
EUPM1 4422 0002 0002 000   
UNMIL8482 100     
Navo PSO/EU-operatie2 3802 9002 9001 9001 9001 9001 900
Overige operaties5 5663 9005 9003 7003 7003 7003 700
Restant voorziening crisisbeheersingsoperaties 37 75749 20099 900101 900101 900101 900
Totaal uitgaven213 988229 157195 000195 000195 000195 000195 000
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten8 0011 4071 4071 4071 4071 4071 407

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit wordt in onderstaande tabel weergegeven.

Bedragen x € 1 000
Omschrijving 2005 2006 2007 2008 2009
Totaal geraamde kasuitgaven 195 000 195 000 195 000 195 000 195 000
Waarvan juridisch verplicht26%49 50026%49 50026%49 50026%49 50026%49 500
Waarvan complementair noodzakelijk49%96 30023%45 60022%43 60022%43 60022%43 600
Resterende plannen25%49 20051%99 90052%101 90052%101 90052%101 900
Totaal100%195 000100%195 000100%195 000100%195 000100%195 000
kst-29800-X-2-10.gif

Evaluatieprogrammering

Gebaseerd op de RPE wordt binnen het beleidsartikel Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties een ex post beleidsevaluatie uitgevoerd naar de geoperationaliseerde doelstelling «inzetbaarheid bij crisisbeheersingsoperaties» (start onderzoek mei 2005).

Beleidsartikel 10. Civiele Taken

Algemene beleidsdoelstelling

Met de huidige capaciteit voert Defensie ook een aantal niet-specifieke defensietaken uit. Op verzoek en onder gezag van civiele autoriteiten worden militairen en burgerpersoneel ingezet voor civiele taken. Dit betekent het bijdragen aan de handhaving van de openbare orde en veiligheid in het koninkrijk, het leveren van bijstand bij (dreigende) calamiteiten en zware ongevallen en het verlenen van steun in het kader van het algemene belang.

De verplichtingen, uitgaven en ontvangsten voor civiele taken worden op dit beleidsartikel geraamd en verantwoord. Onder civiele taken worden verstaan de activiteiten in het kader van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba (KWNA&A), de Kustwacht Nederland (KWNED), de Explosievenopruiming en hulp aan civiele overheden.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba

De doelstelling van de KWNA&A is het leveren van een maritieme bijdrage aan het voorkomen, vaststellen en optreden tegen ongewenst gedrag bij noodsituaties. Dit kan worden omschreven als het beschermen van de gemeenschap tegen aantasting van de rechtsorde en tegen de daaruit voortvloeiende gevaren dan wel bedreigingen voor de veiligheid en voor de persoonlijke levenssfeer.

Kustwacht Nederland

Doelstellingen van de KWNED zijn de bescherming tegen de aantasting van de rechtsorde en de daaruit voortvloeiende gevaren en bedreigingen van de veiligheid en van de persoonlijke levenssfeer alsmede de steunverlening op zee-, kust- en aangewezen binnenwateren bij (dreigende) noodsituaties die het gevolg zijn van ongevallen en rampen.

Explosievenopruiming

De explosievenopruimingsdiensten voorzien in capaciteit voor het opsporen, identificeren en ruimen van explosieven. Het betreft conventionele explosieven, vermoede explosieven en geïmproviseerde explosieven in Nederland, zowel op land als in het water en op zee.

Deze capaciteit kan overal ter wereld ingezet worden in het kader van een bondgenootschap, verdragsorganisatie of een bilaterale overeenkomst. In 2004 is een evaluatieonderzoek gehouden van de doelstellingen van de explosievenopruimingsdiensten.

Hulp aan civiele overheden

Het project «Civiel Militaire Bestuursafspraken» (CMBA) moet uiterlijk in 2005 resulteren in een convenant over de ondersteuning van de civiele autoriteiten en de manier waarop deze wordt verrekend. De samenwerking tussen de krijgsmacht en de civiele autoriteiten wordt beter gestructureerd teneinde effectiever op rampen en zware ongevallen te kunnen reageren.

Budgettaire gevolgen van beleid

De financiële middelen die onder dit beleidsartikel ter beschikking staan voor de realisatie van de nader geoperationaliseerde doelstellingen, zijn in de volgende tabel opgenomen.

Budgettaire gevolgen van het beleid beleidsartikel 10 Civiele taken (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen32 43826 54535 23420 20320 11520 19720 135
Uitgaven       
Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba10 76010 84621 5716 5716 5716 5716 571
Kustwacht Nederland5 9887 7185 4145 3725 2635 3455 263
Explosievenopruiming8 1167 5568 0928 1038 1248 1248 124
Hulp aan civiele overheden8 144272     
Totaal uitgaven33 00826 39235 07720 04619 95820 04019 958
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten6 1061 0721 0721 0721 0721 0721 072

De uitgaven voor de KWNA&A die ten laste van dit beleidsartikel worden gebracht, zijn de uitgaven voor de inzet van defensiemiddelen, meer specifiek: middelen van de Koninklijke marine. De uitgaven voor de inzet van de defensiemiddelen zijn additioneel en worden waar mogelijk geraamd en gerealiseerd met behulp van tarieven. Alle andere uitgaven voor de KWNA&A worden geraamd en gerealiseerd in de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

De operationele activiteiten met de maritieme patrouillevliegtuigen van de Koninklijke marine worden per 1 januari 2005 beëindigd. Hierdoor vervalt de mogelijkheid om met deze middelen luchtverkenningstaken van de KWNA&A te kunnen uitvoeren. Het is de intentie dat deze taak uiteindelijk wordt overgenomen door een civiele organisatie, waarvoor een aanbestedingstraject is gestart. Het is niet mogelijk gebleken deze civiele capaciteit beschikbaar te hebben per 1 januari 2005. Als interim-oplossing zullen twee F-60's van de Koninklijke luchtmacht worden ingezet voor luchtverkenning ten behoeve van de KWNA&A. In de Ministerraad van 27 februari 2004 is besloten dat de uitgaven voor (alternatieve) luchtverkenningcapaciteit voor de KWNA&A in 2004 en 2005 nog ten laste komen van Defensie en daarna ten laste van het generale beeld worden gebracht.

De budgettaire verantwoording en verantwoordelijkheid zal vanaf 2006 lopen via het Kabinet voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken.

Ook bij de explosievenopruiming lopen de uitgaven van de verschillende eenheden door elkaar met de uitgaven van de defensieonderdelen. De uitgaven voor de explosievenopruiming die ten laste van dit beleidsartikel worden gebracht betreffen alle uitgaven voor het daarbij geplaatst personeel en de direct toerekenbare uitgaven.

Vanwege het onvoorspelbare karakter van hulp aan civiele overheden, worden geen uitgaven geraamd. In voorkomend geval zullen slechts de additionele uitgaven ten laste van dit beleidsartikel worden gebracht.

Activiteiten

Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba (KWNA&A)

De Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba is een civiele organisatie, waarvan de minister van Defensie beheerder is. De Kustwachtcommissie waarin de drie landen van het Koninkrijk vertegenwoordigd zijn, bereidt het beleid voor de Kustwacht voor. De Rijksministerraad stelt de beleidsdocumenten vervolgens vast. De Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB) voert als Commandant Kustwacht (CKW) dienstverlenende, toezichthoudende en opsporings-taken uit.

De Kustwacht neemt in het kader van de internationale en regionale maritieme samenwerking deel aan drugsbestrijdingsoperaties.

De KWNA&A voert de onderstaande activiteiten uit:

Toezichthoudende en opsporingstaken:

• algemene politietaken, waaronder het uitvoeren van (internationale) drugsbestrijdingsoperaties;

• grensbewaking;

• douanetoezicht in samenwerking met de douanediensten en politiekorpsen (vreemdelingendiensten) van de Nederlandse Antillen en Aruba;

• toezicht op milieu en visserij;

• toezicht op de scheepvaart, waaronder het verkeer en de uitrusting van schepen.

Dienstverlenende taken:

• hulpverlening en rampenbestrijding, waaronder ook opsporings- en reddingstaken, al dan niet in samenwerking met particuliere, binnenlandse en/of buitenlandse organisaties;

• afwikkeling van nood-, spoed- en veiligheidsverkeer.

De dienstverlenende taken, en met name opsporings- en reddingstaken, krijgen de hoogste prioriteit indien deze zich voordoen. Een indicatie van de omvang van de activiteiten wordt verkregen aan de hand van de cijfers over de voorgaande jaren:

OmschrijvingMeeteenheidRealisatie 2002Realisatie2003
In beslag genomen drugsIn kilo's7 9895 869
Gered of in veiligheid gebrachtPersonen271297
Controle scheepvaartProcessen verbaal3647
MilieuverontreinigingProcessen verbaal65
Illegale visserijProcessen verbaal2928
Illegale immigratieProcessen verbaal74193

Voor de taken stelt de Koninklijke marine, naast functionarissen voor onder meer de bezetting van het Kustwachtcentrum, de volgende vaardagen en vlieguren ter beschikking:

Prestatiegegevens KWNA&AAantalMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
Fregat1Vaardagen929291
Maritieme helikopter1Vlieguren280390390
Maritieme patrouillevliegtuigen3Vlieguren1 9501 9002 000*
AS355 helikopter1Vlieguren496500500

* Deze opgave is inclusief 100 vlieguren ten behoeve van CTG 4.4 voor het uitvoeren van «counterdrugs»-operaties onder leiding van de Joint Inter-agency Task Force South (JIATF-S).

Kustwacht Nederland (KWNED)

De KWNED is een samenwerkingsorganisatie van zes departementen (de ministeries van Verkeer en Waterstaat, Defensie, Justitie, Financiën, Landbouw, Natuurbeheer en Visserij en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). De operationele leiding is in handen van de Koninklijke marine. Voor de uitvoering van deze taken worden door de participerende diensten varende en vliegende eenheden ter beschikking gesteld. De Kustwacht beschikt over een kustwachtcentrum in Den Helder. Dit centrum heeft een 24-uurs bezetting en fungeert als centraal meld-, informatie- en coördinatiecentrum. Het is tevens het Nationale Maritieme- en Aëronautische Redding Coördinatie Centrum (RCC).

De beleidsmatige aansturing voor de uitvoering van deze taken geschiedt door het ministerie van Verkeer en Waterstaat wat verkeerstaken betreft en door het ministerie van Justitie wat handhavingstaken betreft.

De KWNED voert de volgende activiteiten uit:

Toezichthoudende en opsporingstaken:

• controle op vangstbeperkende en technische maatregelen die van toepassing zijn op de zeevisserij;

• controle op de naleving van voorschriften voor het scheepvaartverkeer;

• toezicht op de uitrusting van schepen;

• handhaving van milieuvoorschriften;

• controle op de door-, uit- en invoer van goederen;

• weren van ongewenste vreemdelingen.

Dienstverlenende taken:

• permanent afluisteren en afwikkelen van nood-, spoed- en veiligheidsverkeer;

• coördinatie en uitvoering van hulpverlenings- en reddingsacties, al dan niet in samenwerking met de Koninklijke marine en andere particuliere c.q. buitenlandse organisaties;

• bij voorkomende noodzaak zorgdragen voor scheepvaart- en verkeersbegeleidende maatregelen;

• verlenen van hulp.

Een indicatie van de omvang van de activiteiten kan worden verkregen aan de hand van de cijfers over de voorgaande jaren:

OmschrijvingRealisatie 2002Realisatie 2003
Aantal opgevolgde alarmeringen3 0462 911
Aantal maritieme reddingsacties1 4111 395
Aantal aëronautische reddingsacties7357

Voor het uitvoeren van de taken van de KWNED stelt de Koninklijke marine, naast functionarissen voor onder meer de bezetting van het Kustwachtcentrum, de volgende aantallen vaardagen en vlieguren ter beschikking.

Prestatiegegevens KWNEDMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
MijnenbestrijdingsvaartuigenVaardagen80140140
Maritieme helikoptersVlieguren125230230
Maritieme patrouillevliegtuigenVlieguren354350 

De operationele activiteiten met de maritieme patrouillevliegtuigen van de Koninklijke marine worden per 1 januari 2005 beëindigd. Hierdoor vervalt de mogelijkheid om met deze middelen taken van de KWNED uit te kunnen voeren. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat neemt deze taken met ingang van 1 januari 2005 over van Defensie.

Voor de uitoefening van de taken beschikt de KWNED voorts over een bergingsvaartuig, een patrouillevliegtuig, surveillancevaartuigen, betonningsvaartuigen en een oliebestrijdingsvaartuig. Deze eenheden worden voor de kustwachttaken beschikbaar gesteld door de betrokken diensten van de betreffende ministeries. De financiering hiervan wordt bij de diensten van die ministeries geraamd en verantwoord.

Explosievenopruiming

De explosievenopruimingsdiensten verrichten civiele werkzaamheden in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, van het ministerie van Justitie of van gemeenten. Het betreft de eerste verkennende zoekactie alsmede het opsporen en/of ruimen van conventionele of geïmproviseerde explosieven. Voorts wordt preventief onderzoek verricht van locaties. Voor noodgevallen zijn permanent ruimingsploegen op afroep beschikbaar. In 2003 is een joint EOD-kenniscentrum opgericht.

Het opsporen van conventionele explosieven kan geschieden door zowel civiele bedrijven als door de overheid. Het ruimen van explosieven is voorbehouden aan de rijksoverheid. Defensie voert deze permanente bijstandstaak uit. Het opsporen, de daaraan voorafgaande verkennende zoekacties en het ruimen van explosieven wordt binnen Defensie verricht door de Duik- en Demonteergroep Koninklijke marine (DDG-KM), het Explosieven-opruimingscommando Koninklijke landmacht (EOCKL) en de Explosievenopruimingsdienst Koninklijke luchtmacht (EOD-KLu). Elk van deze diensten bestrijkt een specifieke regio van Nederland. Voorts is alles onder water en op zee de verantwoordelijkheid van de DDG-KM en zorgt het EOCKL voor de algehele coördinatie van de ruimingen in Nederland. Het kustwachtcentrum Nederland draagt zorg voor de coördinatie op zee.

De verantwoordelijkheid voor de openbare orde en veiligheid in Nederland ligt bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het in dat kader opsporen en ruimen van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog (conventionele explosieven) is in beginsel een gemeentelijke aangelegenheid. Het opsporen en ruimen van geïmproviseerde explosieven, alsmede het preventief onderzoek van locaties is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de politie en het ministerie van Justitie.

Indien en voor zover de taken die uit de nader geoperationaliseerde doelstelling voortvloeien worden verricht in opdracht van militaire autoriteiten, vallen deze onder de militaire taakuitoefening. Voor zover civiele autoriteiten de opdrachtgever zijn, vallen zij onder de civiele taakuitoefening.

Een indicatie van de omvang van de activiteiten kan worden verkregen aan de hand van de cijfers over de voorgaande jaren:

Omschrijving activiteitenRealisatie 2002Realisatie 2003
Ruimingen2 4362 213
Zoekacties/opsporingen71
Justitiële bijstand125142

Naast genoemde civiele taken wordt bij vrijwel alle uitzendingen van eenheden van de krijgsmacht naar gebieden van crises en oorlogsdreiging een beroep gedaan op personeel van de DDG-KM, het EOCKL en de EODKLu. De opdrachten aan deze diensten zijn zowel militair als civiel. Ze variëren van het steunen van Navo-bataljons bij het ruimen van aangetroffen explosieven tot het opzetten van «mijnscholen» voor de opleiding van (buitenlandse) lokale ruimploegen.

Ontvangsten

Kustwacht Nederland

Ten behoeve van derden in Nederland worden op aanvraag navigatieberichten doorgegeven. Deze worden in rekening gebracht. Tevens worden op structurele basis navigatieberichten aan het Duitse ministerie van Defensie verstrekt. De raming van de ontvangsten bedraagt in 2005 € 0,2 miljoen.

Explosievenopruiming

De mate waarin en de manier waarop de verrekening van de uitgaven van civiele opdrachten plaatsvindt is afhankelijk van de soort dienst. Voor het opsporen van conventionele explosieven wordt de integrale kostprijs in rekening gebracht. Voor 2005 wordt hiervoor een ontvangst van € 0,9 miljoen geraamd. Voor het ruimen van die explosieven worden geen kosten in rekening gebracht.

Evaluatieprogrammering

Gebaseerd op de RPE wordt binnen het beleidsartikel Civiele taken een ex post beleidsevaluatie uitgevoerd naar:

• de geoperationaliseerde doelstelling «verdieping samenwerking civiele autoriteiten» (start onderzoek september 2005);

• de geoperationaliseerde doelstelling «hulp civiele overheden» (start onderzoek september 2005).

Beleidsartikel 11. Internationale Samenwerking

Algemene beleidsdoelstelling

Nederland voert een actief veiligheids- en defensiebeleid, gericht op zowel de veiligheid van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied, als op conflictpreventie, crisisbeheersing en vredesopbouw, zowel in Europa als daarbuiten. Internationale samenwerking draagt bij aan de verwezenlijking van de doelstellingen van het Nederlandse veiligheids- en defensiebeleid. Bij de invulling van internationale samenwerking spelen internationale organisaties als de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Navo) en de Europese Unie (EU), alsmede de Verenigde Naties (VN) en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) een belangrijke rol. Het belang van internationale samenwerking is toegenomen ten gevolge van het versterken van de Europese crisisbeheersingscapaciteiten en het vergroten van de effectiviteit en de doelmatigheid van de Europese defensie-inspanningen binnen de Navo en de EU. De Nederlandse krijgsmacht is vergaand internationaal ingebed. De bi- en multinationale militaire samenwerking met bondgenoten en partners zal verder worden versterkt.

De toekomstige relevantie en geloofwaardigheid van de Navo en het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid (EVDB) zijn in hoge mate afhankelijk van de bereidheid van de Europese landen hun defensiemiddelen in te zetten en hun expeditionair militair vermogen te versterken. Ook het transatlantisch evenwicht binnen het bondgenootschap is hiermee gediend. Nederland heeft toegezegd actief bij te dragen aan de versterking van dit vermogen, onder meer in het kader van het Prague Capabilities Commitment (PCC) tijdens de Navo-Top in Praag in november 2002 en in het kader van het European Capabilities Action Plan (ECAP) van de Europese Unie.

De voortgaande verspreiding naar risicolanden van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen, zoals ballistische raketten met een toenemend bereik, baart onverminderd zorg. Dit geldt tevens voor de opkomst van het internationale terrorisme, te meer omdat het netwerken betreft die in staat moeten worden geacht massavernietigingswapens te verwerven en in te zetten. De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de internationale verhoudingen in belangrijke mate worden bepaald door deze nieuwe dreigingen. In delen van de wereld is de instabiliteit de afgelopen jaren toegenomen, hetgeen kan uitmonden in nieuwe conflicten. In Europa is de stabilisering van de Balkan nog niet voltooid en blijven de onopgeloste conflicten in Oost-Europa, vooral in Moldavië en de Kaukasus, een bron van zorg. Georgië heeft een vreedzame machtswisseling meegemaakt, maar het eerder door burgeroorlog geteisterde land is nog niet stabiel. De situatie in het Midden-Oosten, de Arabische Golf en grote delen van Azië en Afrika blijft zorgwekkend. Herstel van vrede en stabiliteit is in Afrika van groot belang voor duurzame ontwikkeling.

Defensie stelt zich ten doel dat:

• Nederland aan zijn (financiële) verplichtingen die voortvloeien uit het Navo-lidmaatschap blijft voldoen;

• de schaarse middelen van Defensie optimaal worden aangewend, waarbij prioriteit wordt gegeven aan het versterken van Europese militaire capaciteiten die de tekortkomingen, zoals geïdentificeerd in de «Helsinki Headline Goal»(HLG) en het «Prague Capabilities Commitment» (PCC), kunnen opheffen dan wel reduceren;

• de effectiviteit van de Europese defensie-inspanningen verbetert, door versterking van de samenwerking en coördinatie tussen de partners van de EU en de Navo, en door het voorkomen van duplicatie van activiteiten die zowel binnen het European Capabilities Action Plan (ECAP) als het PCC worden uitgewerkt. Sleutelwoorden zijn complementariteit en synergie;

• meer doelmatigheid wordt verkregen door het verder uitwerken van de modulegedachte, het intensiveren van de bi- of multilaterale samenwerking bij de verwerving van militaire capaciteiten, concentratie op «pooling of forces» en taakspecialisatie;

• de Midden- en Oost-Europese (MOE-)landen zichzelf opwerken tot volwaardige partners waarmee Nederland militair-operationeel kan samenwerken. In dat kader ondersteunt Defensie de inspanningen van de MOE-landen om hun krijgsmacht zodanig te positioneren, in te richten en in te zetten, dat een optimale bijdrage kan worden geleverd aan de internationale vrede en veiligheid.

Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Bijdragen aan de gemeenschappelijke Navo-begroting

De Navo is de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Het Navo-lidmaatschap is het primaire instrument om de integriteit van het eigen grondgebied te waarborgen. Het vergroot tevens de mogelijkheden tot handhaving van de internationale rechtsorde en veiligheid. Door bij te dragen aan de financiering van de internationale staven, de gezamenlijke middelen voor bevelvoering en communicatie en bondgenootschappelijke programma's draagt Nederland bij aan de instandhouding van de geïntegreerde militaire structuur en de noodzakelijke capaciteiten van de Navo. De transformatie van de «oude» statische Navo-capaciteiten naar expeditionaire capaciteiten is in gang gezet. Dit wordt echter nog onvoldoende weerspiegeld in de gemeenschappelijke financiering van de verschillende Navo-programma's. Nederland streeft naar het afbouwen van de financiering van arrangementen en (infrastructuur)projecten die niet bijdragen aan de ontwikkeling van de moderne en expeditionaire capaciteiten van de Navo, opdat de vrijkomende middelen kunnen worden aangewend voor het opheffen van de geconstateerde tekortkomingen (more capabilities, less concrete). Nederland hecht veel belang aan een adequaat prioriteitenmechanisme, aan de hand waarvan de meest noodzakelijke projecten kunnen worden gefinancierd. Hiermee wordt bewerkstelligd dat de belangrijkste gemeenschappelijke capaciteiten zoveel mogelijk binnen de bestaande budgetplafonds worden verwezenlijkt.

Versterking van de Europese militaire capaciteiten ten behoeve van de HLG en het PCC (EVDB-voorziening en EVDB-intensivering)

De versterking van de Europese militaire capaciteiten, nodig voor een grotere Europese rol en een evenwichtiger lastenverdeling tussen de transatlantische partners, blijft een belangrijke beleidsdoelstelling van Defensie. De opheffing van Europese militaire tekortkomingen wordt nagestreefd. Uitgangspunt daarbij is dat intensieve militaire samenwerking en een gezamenlijke aanpak leiden tot een zo groot mogelijke effectiviteit en doelmatigheid, waarbij Nederland voorrang geeft aan elementen die bijdragen aan zowel de verwezenlijking van de HLG als het PCC. De nadruk ligt op versterking van de strategische Europese capaciteiten: bevelvoering, inlichtingenverzameling en strategisch transport. Daarnaast is er aandacht voor tekortkomingen op het terrein van logistiek, medische voorzieningen en mobiliteit (snelle ontplooiing).

Attachés

Militaire attachés dragen bij aan enerzijds de informatievoorziening ten behoeve van het ministerie van Defensie en anderzijds aan het informeren van bondgenoten en partners over het Nederlandse veiligheids- en defensiebeleid. Op grond van de politieke en militaire actualiteit en onder handhaving van het huidige budgetniveau wordt, in samenspraak met het ministerie van Buitenlandse Zaken, met bestaande en nieuwe posten een adequate mondiale spreiding tot stand gebracht.

Conventionele wapenbeheersing

Nederland is partij bij een reeks van internationale verdragen en overeenkomsten op het gebied van conventionele wapenbeheersing waaruit een uitgebreid stelsel van rechten en plichten voortvloeit. De uitvoering van de verplichtingen voortvloeiend uit deze overeenkomsten is sinds jaar en dag een aangelegenheid voor het ministerie van Defensie onder medeverantwoordelijkheid van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Na reorganisatie in 2004 draagt één gecentraliseerde en «joint» Defensie Wapenbeheersingsorganisatie (DWBO) op dagelijkse basis zorg voor de fysieke uitvoering van onder meer inkomende en uitgaande inspecties, informatieverstrekking en participatie in de sturingsorganen van de diverse overeenkomsten. In dit verband zijn het Verdrag over Conventionele Strijdkrachten in Europa (CSE-verdrag, van kracht sedert 1992) en het «Open Skies» luchtobservatieverdrag (van kracht sedert 1 januari 2002) veruit het meest arbeidsintensief. Daarnaast leidt de uitvoering van de vertrouwenwekkende en veiligheidbevorderende maatregelen uit het Weens Document 1999 tot inspanningsverplichtingen van defensiezijde in de vorm van informatie-uitwisseling, inspecties en evaluatiebezoeken.

Overige internationale samenwerking

Door de toetreding van de Baltische staten, Slowakije, Roemenië, Bulgarije en Slovenië tot de Navo in 2004 is de samenwerking met de MOE-landen veranderd. De bilaterale programma's met deze landen waren tot op heden gericht op ondersteuning bij het toetredingsproces. Met ingang van 2005 zal vooral op basis van gelijkwaardigheid worden samengewerkt en wordt de steunverlening geleidelijk afgebouwd. Het doel van het MOE-beleid is om bilateraal en multilateraal de aandacht te richten op de resterende MAP-landen (deelnemers aan het Navo Membership Action Plan) Albanië, Kroatië en Macedonië. Ook zal de prille bilaterale relatie met Servië-Montenegro een veel prominentere plaats in het MOE-beleid krijgen, evenals de reeds bestaande contacten met Oekraïne en de Russische Federatie en de ontwikkeling van een relatie met de Kaukasus en de Centraal-Aziatische landen.

In het kader van het Afrika-beleid van het kabinet zal Defensie vooral met landen in het Grote-Meren gebied en in de Hoorn van Afrika samenwerkingsprogramma's ontwikkelen.

Nederland draagt bij aan de uitgaven van het Centrale Satellietcentrum van de Europese Unie en aan de pensioenvergoeding van het personeel van het Satelliet Centrum. Het doel van deze bijdrage is dat Defensie de beschikking krijgt over satellietbeelden ten behoeve van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD).

Snelle Reactiemacht

Nederland zal een kwalitatief hoogwaardige bijdrage leveren aan de snelle reactiecapaciteit van de Navo en de Europese Unie. Als onderdeel van het PCC is door de regeringsleiders van de Navo-lidstaten ingestemd met de oprichting van de «NATO Response Force» (NRF). De NRF kan na een korte reactietijd worden ingezet voor Navo-operaties. De vulling van de NRF geschiedt op basis van een roulatiemechanisme, waarbij landen voor een periode van steeds zes maanden eenheden beschikbaar stellen. De NRF is niet alleen een snelle en kwalitatief hoogwaardige reactiemacht, maar moet tevens de conceptuele en technische modernisering van vooral de Europese Navo-strijdkrachten bevorderen. Nederland draagt sinds oktober 2003 bij aan de NRF. Voor NRF4 (eerste helft 2005) zijn een battle staff in de rol van Deputy Maritime Component Commander, een fregat, een mijnenjager, een Patriot-eenheid en twaalf F-16's aangeboden. Het Duits-Nederlandse hoofdkwartier is – als één van de in totaal zes snel inzetbare hoofdkwartieren van de Navo – in deze periode aangewezen om de landcomponent van de NRF te leiden. Omdat de Navo uit oogpunt van militaire effectiviteit een koppeling tussen het hoofdkwartier en de beschikbare landstrijdkrachten noodzakelijk acht, zullen Duitsland en Nederland in deze periode ook een groot deel van de landstrijdkrachten leveren.

Ook de EU heeft de behoefte aan een flexibele en mobiele «rapid response»-capaciteit onderkend. Het is de bedoeling dat uiterlijk in 2007 nationale of multinationale gevechtseenheden voor zogenaamde EU Battle Groups (EUBG) beschikbaar zijn, die op verzoek van de Verenigde Naties binnen 5 tot 30 dagen kunnen worden ingezet voor een periode van maximaal drie maanden. De Battle Groups kunnen vanaf hun voorgenomen operationalisering in 2007 een belangrijke bijdrage leveren aan de noodzakelijke versterking van het snelle reactievermogen van de Unie en, aldus, aan de bevordering van internationale veiligheid en stabiliteit. Nederland heeft het initiatief dan ook verwelkomd en staat in beginsel positief tegenover deelname. De mogelijkheden in dezen worden thans onderzocht, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar de coördinatie met de Nato Response Force (NRF). De krijgsmachten van de meeste EU- en Navo-lidstaten worden immers gereed gehouden voor inzet in zowel Navo- als EU-geleide operaties. Verder dient het initiatief militair-operationeel zorgvuldig te worden ingevuld, onder meer qua ondersteuning (logistiek, transport, enz.).

De recente uitbreiding van de Navo met zeven nieuwe lidstaten heeft geleid tot een behoefte in ondersteuning van de nationale verdediging van Slovenië en de Baltische staten, met name op het gebied van «air policing». De Baltische staten en Slovenië hebben geen eigen middelen om het luchtruim te verdedigen. Zij hebben hiervoor een beroep gedaan op de Navo. Een permanente oplossing is nog niet gevonden. Vooralsnog is ingestemd met een interim oplossing. Deze tijdelijke voorziening behelst het op roulatiebasis uitvoeren van «air policing» voor Slovenië en de Baltische staten door andere Navo-lidstaten. Naar verwachting zal deze interim oplossing voorlopig nog voortduren. «Burden sharing» lijkt derhalve aannemelijk. Nederland onderzoekt de mogelijkheden ook een deel van de «last» voor haar rekening nemen. Het geniet in voorkomend geval de voorkeur om deze «air policing» taak in EEAW- (EPAF {European Participating Air Forces} Expeditionary Air Wing) verband in te vullen. De Koninklijke luchtmacht beziet momenteel of deze gelegenheid is te combineren met de export van Nederlandse oefenruimte naar de betreffende landen.

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen beleid beleidsartikel 11 Internationale samenwerking (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen135 021249 867210 714218 591218 416208 734205 274
Uitgaven       
Bijdrage aan de Navo77 25686 60599 85295 15489 42575 14373 671
EVDB22 293139 53487 900107 700108 800111 100107 700
Attachés16 84022 11022 10922 10922 10921 87122 109
Overige internationale samenwerking1 3201 4301 5651 6401 7941 7941 794
Totaal uitgaven117 709249 679211 426226 603222 128209 908205 274
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten12 51419 24231 71528 38222 7338 4506 978

Activiteiten

Bijdrage aan de Navo

Nederland draagt bij aan diverse onderling overeengekomen gemeenschappelijk gefinancierde Navo-programma's. Dit betreft de Navo-projecten in Nederland, het Navo Veiligheids- en Investeringsprogramma (NVIP), het AWACS-investeringsprogramma, het AWACS-exploitatiebudget, het militaire budget van de Navo (MB) en de administratieve kosten van de hoofdkwartieren en agentschappen van de Navo (overige bijdragen). Door de Navo wordt een Medium Term Resource Plan (MTRP) en een hieraan gerelateerd Medium Term Financial Plan (MTFP) opgesteld waarin de plannen en prioriteiten van de Navo voor de komende vijf jaar alsmede de financiële consequenties daarvan worden weergegeven. Het MTRP en MTFP vormen de basis voor de hoogte van de bijdrage van Defensie aan de Navo.

Navo-projecten in Nederland betreffen projecten die in Nederland worden uitgevoerd en waarvan de noodzaak of omvang uitstijgt boven datgene wat normaliter nationaal vereist is («over and above» principe). De Navo-projecten in Nederland komen gedeeltelijk in aanmerking voor financiering uit het NVIP budget. Het «over and above»-deel wordt door de Navo met Nederland verrekend. De ontvangsten in de begroting zijn gelijk aan deze met de Navo te verrekenen projectkosten.

In deze planperiode zijn grotere projecten zoals «Sanering Cannerberg» en «ARS Nieuw Milligen» in uitvoering. Daarnaast wordt vanwege de uitbreiding van de Navo een groot aantal nieuwe infrastructuurprojecten op het RHQ AFNORTH (Allied Forces Northern Europe) in Brunssum voorzien. Een ander groot project betreft de vernieuwing van de brandstofpijplijn tussen Nederland en België. Hierdoor zijn met name in 2005–2007 significant hogere uitgaven voorzien. Deze hogere uitgaven worden deels gecompenseerd door hogere ontvangsten.

Nederland is kritisch over de kostenbeheersing van het NVIP. Doel is niet langer te investeren in statische entiteiten, maar te concentreren op capaciteiten die wereldwijde snelle ontplooiing van troepen mogelijk maken. Nederland is van mening dat het bestaande budgetplafond (€ 640 miljoen) moet worden gehandhaafd. De Nederlandse bijdrage aan het NVIP is door de toetreding van de nieuwe lidstaten neerwaarts bijgesteld. Voorts zijn er projecten die in de afgelopen tien jaar zijn goedgekeurd en thans nog steeds betalingen vergen.

Voor het AWACS-investeringsbudget geldt dat Nederland naar rato (3,6%) bijdraagt aan het Mid Term Modernization Program (MTRP) van de AWACS-vliegtuigen (Global Solution). Dit is overigens niet het laatste aan AWACS gerelateerde investeringsprogramma. De veroudering van de motoren en het platform van het E3A vliegtuig nopen tot een nieuw modificatietraject vanaf 2008 (re-engining of re-platforming), afhankelijk van de besluitvorming medio 2004. In de begroting is hiermee rekening gehouden vanaf 2007. Vooruitlopend hierop zal Nederland bijdragen aan een urgente operationele behoefte voor de zelfbescherming van de AWACS-vliegtuigen (het aandeel van Nederland bedraagt ongeveer € 8 miljoen), hetgeen in de begroting is verwerkt.

Voor het AWACS-exploitatiebudget geldt eveneens dat Nederland naar rato (3,6%) bijdraagt aan de kosten van de inzet van de AWACS-vliegtuigen in Navo-verband. Door stijgende brandstofprijzen, wisselkoersverschillen en hoge kosten van met name het motoronderhoud is er sprake van een structurele stijging van het AWACS-exploitatiebudget, waardoor de Nederlandse bijdrage navenant zal stijgen. Door de Navo worden maatregelen genomen om de stijgende kosten binnen een budgetplafond te houden, dat gebaseerd is op het uitvoeren van minimum critical operations.

Het militair budget van de Navo betreft de exploitatiekosten van de Navo. Dit budget staat al enige tijd onder druk. Steeds meer zaken worden op de unfunded list geplaatst teneinde de begroting in de hand te houden. Uit het budget worden tevens oude elementen gefinancierd, zoals de kosten van hoofdkwartierbunkers, bijzondere financieringsarrangementen van bepaalde landen, relatief dure en verouderde communicatiemiddelen en grote aantallen lokale inhuurkrachten. Nederland vindt dat het beslag op het militair budget voor deze zaken moet worden afgebouwd. Totdat hierover consensus bestaat, staat Nederland bij de vaststelling van het MTFP een reële nulgroei voor (extra kosten van salarissen en inflatie worden meegenomen). Als gevolg van de toetreding van de nieuwe lidstaten en door participatie van Frankrijk in de Navo Commandostructuur is de procentuele bijdrage van Nederland sinds 2004 licht gedaald.

De overige bijdragen betreffen voornamelijk de pensioenkosten van bij de Navo tewerkgesteld personeel.

Versterking van de Europese militaire capaciteiten ten behoeve van de HLG en het PCC (EVDB-voorziening en EVDB-intensivering)

Nederland hecht grote waarde aan de verdere ontwikkeling van het Europese Veiligheids- en Defensiebeleid (EVDB), met inbegrip van civiele crisisbeheersingstaken. Nederland is één van de pleitbezorgers van toereikende samenwerkingsregelingen tussen EU en Navo. Nederland stelt de volgende prioriteiten op EVDB-gebied:

• het opheffen van bestaande tekortkomingen uit de Headline Goal 2003 en het verder uitwerken van de Helsinki Headline Goal 2010 die voortvloeit uit de EU-veiligheidstrategie (Solana-paper);

• het voorkomen en beheersen van crises, het tegengaan van de proliferatie van massavernietigingswapens en de bestrijding van het terrorisme, waarbij gebruik wordt gemaakt van een breed instrumentarium;

• het nemen van een grotere verantwoordelijkheid op veiligheidsgebied, vooral in Europa, maar ook daarbuiten, naar analogie van de overname van de door de Navo geleide operatie in Bosnië-Herzegovina door de EU;

• het invoeren van vormen van gestructureerde samenwerking – zoveel mogelijk ingebed in de EU-structuren – en de oprichting van het Europees agentschap voor capaciteitversterking en materieelverwerving.

De Headline Goal (HLG) behelst het streven om in 2003 maximaal 60 000 militairen binnen zestig dagen gedurende tenminste een jaar te kunnen inzetten voor crisisbeheersingsoperaties. Om de inzetbaarheid, de ontplooibaarheid, de interoperabiliteit en de bruikbaarheid van de Europese strijdkrachten verder te verbeteren, is naar aanleiding van de European Security Strategy (ESS) de Headline Goal 2010 geformuleerd. De aanpak van de resterende tekortkomingen moet, aan de hand van de roadmap voor de projectgroepen van het European Capability Action Plan (ECAP), voortvarend ter hand worden genomen.

In juni 2004 is overeenstemming bereikt over de oprichting van het Europees Defensie Agentschap. De hoofdtaken van dit agentschap zijn:

• bijdragen aan de versterking van de militaire capaciteiten;

• bijdragen aan samenwerking op het gebied van materieelzaken;

• bijdragen aan de totstandkoming van een competitieve Europese defensiemarkt en aan de versterking van de Europese defensietechnologie en -industrie;

• een coördinerende en stimulerende rol op het gebied van research and technology.

Het Europees Defensie Agentschap krijgt een centrale rol bij de versterking van de Europese militaire capaciteiten en moet een politiek instrument zijn bij de verwezenlijking van de capaciteitendoelstellingen van de Europese Unie. Verder moet het agentschap toezicht houden op de kwaliteit van de huidige en toekomstige militaire bijdragen van landen aan de Headline Goal. De Nederlandse contributie voor deelname aan het agentschap komt ten laste van het onderdeel EVDB in de begroting. De Nederlandse bijdrage is gebaseerd op de bij de EU gebruikelijke kostenverdeelsleutel op basis van het Bruto Nationaal Product. De kosten van eventuele samenwerkingsprojecten van enkele of meerdere landen binnen het agentschap komen voor rekening van de desbetreffende landen.

Nederland draagt naar vermogen bij teneinde de geconstateerde tekortkomingen in de vier zogenaamde key operational capability areas op te heffen. Dit krijgt gestalte enerzijds door aanpassing van (bestaande) nationale plannen waarmee in internationaal verband de doelmatigheid kan worden vergroot en anderzijds door additionele Europese projecten die worden gefinancierd uit de initiële EVDB-voorziening en de EVDB-intensivering die in het Strategisch Akkoord is opgenomen.

De volgende projecten zijn geïdentificeerd (gekoppeld aan de vier key operational capability areas).

1. Verdediging tegen chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) aanvallen

NBC-detectiecapaciteit. Hiertoe behoren drie deelprojecten. Initieel worden zes Fuchs-verkenningsvoertuigen voorzien van een C-detectiecapaciteit. Parallel hieraan heeft een studie plaats naar B-detectiemogelijkheden, hetgeen moet leiden tot het aanbrengen van een B-detectiecapaciteit in de Fuchsen.

Invulling «Bronson-proposals». Nederland onderzoekt de mogelijkheid tot samenwerking met Duitsland om een Deployable NBC Analytical Lab tot stand te brengen. Verder voorziet Nederland de opname van een NBC Event Response Team in de NBC-compagnie, dat onderdeel kan gaan uitmaken van een pool of capabilities. Daarnaast is er het voornemen om met andere landen te investeren in een Disease Surveillance System.

Collective Protection (COLPRO). Nederland zal de huidige middelen uitbreiden teneinde de inzetbaarheid en het voortzettingsvermogen van eenheden in door de Navo- of EU-geleide operaties te vergroten.

Point Detection. Verwerving van chemische detectiemiddelen om de inzetbaarheid en het voortzettingsvermogen van eenheden in door de Navo- of EU-geleide operaties te vergroten, waarbij Nederland multinationale verwerving als uitgangspunt hanteert.

Krijgsmachtbrede NBC. Voorziet in de behoefte aan algemene NBC-capaciteit.

2. Veilige verbindingen en commandovoering en «information superiority»

• TITAAN/HRF(L) HQ. Voor de transformatie van het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse legerkorps naar High Readiness Forces (Land) Headquarters zijn EVDB-gelden beschikbaar gesteld voor de gefaseerde implementatie van het beveiligde, flexibel inzetbare communicatie- en informatiesysteem Titaan.

Commandofaciliteiten LPD II. Met de installatie van commandofaciliteiten op het LPD II kan Nederland tijdens crisisbeheersingsoperaties een internationale commandostaf leveren.

Unmanned (Reconnaissance) Aerial Vehicles (URAV). URAV's dienen om nagenoeg real time een strategisch en tactisch beeld van een operatiegebied te genereren, ter ondersteuning van tijdige en adequate besluitvorming. Het project URAV's betreft een samenwerking met Frankrijk om een Nederlandse Medium Altitude, Long Endurance (MALE) UAV-capaciteit binnen een bi-nationale (Frans-Nederlandse) MALE UAV-eenheid te verwerven (operationeel vanaf 2009).

• Stand-Off Surveillance and Target Acquisition Radar (SOSTAR-X). Nederland neemt deel aan de ontwikkeling van het technology concept demonstrator programma van een SOSTAR-X, ter voorbereiding op de verwezenlijking van een bruikbare grondwaarnemingscapaciteit.

Alliance Ground Surveillance (AGS). AGS moet voorzien in de uiteindelijk gewenste grondwaarnemingscapaciteit, volgend op het programma van de SOSTAR-X. De Navo wil in 2010 over een AGS kerncapaciteit beschikken. Nederland neemt deel aan het multinationale programma.

Waarnemingssatellieten. Een belangrijk onderdeel van een grondwaarnemingscapaciteit is het gebruik maken van satellietbeelden. Nederland intensiveert het gebruik van reeds beschikbare (commerciële) satellietbeelden voor informatievergaring door de MIVD.

3. Interoperabiliteit en gevechtskracht van ontplooide eenheden

Battlefield Management System (BMS). Alle operationele eenheden van de Koninklijke landmacht zullen worden uitgerust met het BMS. De commandant van een eenheid tot op bataljonsniveau krijgt hiermee automatisch en near real time de beschikking over bijgewerkte omgevingsinformatie (situational awareness). Geautomatiseerde informatie-uitwisseling moet zorgen voor synchronisatie met andere elementen en eenheden in het operatiegebied. De implementatie bestrijkt de periode 2005 tot 2009.

Transporthelikopters. Nederland is voornemens € 181,5 miljoen te investeren in extra (middel)zware transporthelikoptercapaciteit.

4. Snelle ontplooiing en voortzettingsvermogen van strijdkrachten

Tracking en Tracing. In 2001 is een begin gemaakt met de invoering van dit systeem dat inzicht geeft in de goederenstroom van en naar het operatiegebied. Het systeem draagt bij aan de rapid deployment capaciteit van de Nederlandse krijgsmacht, hetgeen past in de HLG- en PCC-behoefte.

Reception, Staging and Onward Movement (RSOM). Nederland streeft ernaar om met het Verenigd Koninkrijk, Polen, Denemarken, Noorwegen en België een RSOM-capaciteit op te zetten, waarbij rol- en taakspecialisatie worden nagestreefd.

Attachés

Momenteel ontvangen 105 defensiemedewerkers een vergoeding volgens het Dienst Buitenlandse Zaken Voorzieningenstelsel (DBZV). Deze medewerkers zijn werkzaam op 25 Nederlandse vertegenwoordigingen in het buitenland.

Overige Internationale Samenwerking

Het MOE-beleid spitst zich toe op de ondersteuning van de resterende MAP-landen (Albanië, Macedonië en Kroatië) en de voortzetting van de regionale ondersteuning aan de landen in de Balkan, de Kaukasus en Centraal-Azië. Daarnaast is de aandacht gericht op Afrika, waar samenwerkingsprogramma's in De Hoorn van Afrika en het Grote-Merengebied moeten bijdragen aan de stabiliteit van de regio. Belangrijk instrument daarbij zijn de specifieke internationale cursussen die door het Instituut Defensie Leergangen worden gegeven. Ook zullen de mogelijkheden voor het opzetten van lokale opleidingsfaciliteiten in kaart worden gebracht.

Ontvangsten

De ontvangstbegroting van beleidsartikel 11 beslaat in 2005 € 31,7 miljoen. Dit betreft ontvangsten die betrekking hebben op de compensatie door de Navo van verrekenbare kosten van specifieke Navo-projecten in Nederland.

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit wordt in onderstaande tabel weergegeven.

Bedragen x € 1 000
Omschrijving 2005 2006 2007 2008 2009
Totaal geraamde kasuitgaven 211 426 226 603 222 128 210 146 205 274
Waarvan juridisch verplicht50%105 92947%106 87848%105 56650%105 63851%105 638
Waarvan complementair noodzakelijk11%22 30010%22 30010%22 30011%22 30011%22 300
Resterende plannen39%83 19743%97 42542%94 26239%82 20838%77 336
Totaal100%211 426100%226 603100%222 128100%210 146100%205 274
kst-29800-X-2-11.gif

Evaluatieprogrammering

Gebaseerd op de RPE wordt binnen het beleidsartikel Internationale samenwerking een ex post beleidsevaluatie uitgevoerd naar de geoperationaliseerde doelstellingen:

• bijdrage aan de Navo-begroting (start onderzoek september 2005);

• bijdrage versterking Europese capaciteit (start onderzoek september 2005);

• attachés (start onderzoek september 2005);

• overige internationale samenwerking (start onderzoek september 2005).

2.3. De niet-beleidsartikelen

Niet-beleidsartikel 60. Ondersteuning Krijgsmacht

Grondslag van het artikel

In dit artikel zijn de uitgaven en ontvangsten van alle ondersteunende eenheden van de krijgsmacht opgenomen. Dit artikel is nader opgedeeld in ondersteuning door en ten behoeve van de Koninklijke marine, de Koninklijke landmacht, de Koninklijke luchtmacht en de Koninklijke marechaussee en de interservice ondersteuning door het Commando Dienstencentra. Bij deze ondersteuning zijn producten en diensten in concrete prestatiegegevens uitgedrukt.

De relatie met de doelstellingen in de beleidsartikelen wordt in beginsel verkregen door toevoeging van de afnemers in de vorm van de operationele doelstellingen (eenheden). Tot slot zijn de uitgaven zoveel mogelijk toegerekend aan deze combinatie van producten en afnemers. Hierbij wordt opgemerkt dat dit uitsluitend de uitgaven betreffen die in de regel door deling of percentages zijn toegerekend. Verwezen wordt ook naar de groeiparagraaf waarin het vervolgtraject is opgenomen.

De in dit artikel opgenomen uitgaven zijn vervolgens te groeperen per nader geoperationaliseerde doelstelling (conform de matrices uit de beleidsartikelen). Deze overzichten van uitgaven zijn opgenomen bij de betreffende beleidsartikelen en hebben een extra-comptabel karakter. Daar wordt onder verstaan dat de autorisatie niet in het beleidsartikel maar in dit niet-beleidsartikel wordt gemaakt bij de eenheden waar de uitgaven worden gemaakt. In bijlage 6 is een totaal overzicht opgenomen voor de gehele defensiebegroting, inclusief een technische toelichting.

Budgettaire gevolgen

De financiële middelen die ter beschikking staan voor het realiseren van de operationele doelstellingen zijn in onderstaande tabel opgenomen. De begrotingen van de diensten die een baten-lastenstelsel voeren, zijn vanwege het bijzondere karakter in een baten-lastendienstenparagraaf van de begroting opgenomen.

Budgettaire gevolgen niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen1 456 8141 510 5991 404 6761 337 8111 359 6311 351 0911 345 791
Uitgaven       
Ondersteuning Koninklijke marine318 510293 639285 089284 628283 028283 610280 756
Ondersteuning Koninklijke landmacht599 274583 190556 043539 650533 864539 378535 028
Ondersteuning Koninklijke luchtmacht246 641218 003217 591226 789218 786217 930217 084
Ondersteuning Koninklijke marechaussee41 99241 41532 66730 94232 72234 48234 376
Ondersteuning Commando Dienstencentra263 678298 768292 305302 162315 886298 197293 679
Bijdragen aan baten-lastendiensten 5 8306 1166 1166 1166 1166 116
Totaal uitgaven1 470 0951 440 8451 389 8111 390 2871 390 4021 379 7131 367 039
Ontvangsten       
Totale ontvangsten58 32155 66345 55644 89444 68944 68144 597

Ondersteuning door ondersteunende eenheden Koninklijke marine

De ondersteunende eenheden van de Koninklijke marine zijn het Marinebedrijf (MB), het Centrum voor Automatisering van Missiekritieke Systemen (CAMS), het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM), de Opleidingen Koninklijke Marine (OKM) en het Mariniers Opleidingscentrum (MOC).

Bij de opgenomen activiteiten zijn de afnemers vermeld. Onder de categorie «overig» worden ook begrepen de afnemers buiten de Koninklijke marine, zoals de Koninklijke landmacht, de Koninklijke luchtmacht en Navo-partners.

Marinebedrijf

Het Marinebedrijf levert, evenals het Centrum voor Automatisering van Missiekritieke Systemen (zie hieronder), een belangrijke bijdrage aan het totale materieel-logistieke proces binnen de Koninklijke marine. Dit proces omvat het voorzien in, de instandhouding van en de afstoting van onder meer platform-, sensor-, wapen- en commandosystemen van de eenheden van de Koninklijke marine alsmede het beschikbaar stellen van materiële middelen die nodig zijn om het materieel van de Koninklijke marine in gebruiksgerede staat te brengen en te houden.

De belangrijkste activiteiten van het Marinebedrijf worden als volgt gekwantificeerd.

Prestatiegegevens MB Operationele doelstellingOmschrijvingMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005 in aantallenUitgaven 2005 (x € 1000)
EskaderschepenMeerjaarlijks onderhoudAantal100 
 Tussentijds onderhoudAantal222 
 ReparatieordersAantal6 253*4 6304 650 
 Modificatie opdrachtenAantal771*228*228* 
Totaal EskaderschepenUitgaven   75 888
OnderzeedienstMeerjaarlijks onderhoudAantal011 
 Tussentijds onderhoudAantal010 
 ReparatieordersAantal1 7991 6001 760 
Totaal OnderzeedienstUitgaven   28 708
MijnendienstMeerjaarlijks onderhoudAantal031 
 Tussentijds onderhoudAantal000 
 ReparatieordersAantal3 5182 5302 340 
Totaal MijnendienstUitgaven   30 550
HelikoptergroepReparatieordersAantal578585 
Totaal HelikoptergroepUitgaven   733
Maritieme patrouillegroepReparatieordersAantal12211595 
Totaal Maritieme patrouillegr.Uitgaven   1 457
MarinierseenhedenReparatieordersAantal8641 000950 
 Modificatie opdrachtenAantal11515 
Totaal MarinierseenhedenUitgaven   5 920
Caribische eenhedenTussentijds onderhoudAantal101 
 ReparatieordersAantal201120120 
Totaal Caribische eenhedenUitgaven   953
OverigProjecten voor nieuwbouwAantal665 
 Projecten voor afstotingAantal222 
Totaal toe te rekenenUitgaven   144 209
Niet of nog niet toe te rekenen uitgavenUitgaven   48 459
Totaal Uitgaven   192 668

* Reparatie- en modificatieopdrachten voor budgethouder «CZMNED» (inclusief Admiraliteit) zijn volledig opgebracht bij de Groep Eskaderschepen.

Het meerjaarlijks onderhoud (MJO) is het onderhoud aan een eenheid van de vloot dat nodig is om de materiële gereedheid ten minste tot aan de volgende geplande onderhoudsperiode van die eenheid kostenefficiënt op peil te houden. Het tussentijds onderhoud (TTO) is een tussen de MJO's vallende korte reparatieperiode, inclusief dokbeurt, waarbij in principe alleen de met de directe veiligheid en materiële gereedheid verband houdende werkzaamheden worden uitgevoerd. Het uitvoeren van noodzakelijke onderhoudsopdrachten tussen de geplande reparatieperiodes (MJO/TTO) betreft het incidenteel onderhoud.

Centrum voor Automatisering van Missiekritieke systemen

De belangrijkste activiteiten van het Centrum voor Automatisering van Missiekritieke systemen (CAMS) worden als volgt gekwantificeerd.

Prestatiegegevens CAMS Operationele doelstellingOmschrijvingMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005 in aantallenUitgaven 2005 (x € 1000)
CZMNEDLeverantiesAantal1247 
OverigLeverantiesAantal210 
CZMNEDAdviesAantal678157143 
OverigAdviesAantal587500480 
Niet of nog niet toe te rekenen uitgavenUitgaven   7 759

Het CAMS ontwikkelt en implementeert software-producten (leveranties) voor combat management-systemen aan boord van de eenheden van de Koninklijke marine. Het bedrijf levert eveneens de in-service support voor deze software producten (door middel van leveranties). De adviesfunctie wordt gebruikt voor consultancy, forward design en ontwerp van combat management systemen.

Koninklijk Instituut voor de Marine

Het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM), de Opleidingen Koninklijke Marine en het Mariniers Opleidingscentrum dragen zorg voor de initiële opleidingen, bijscholings- en functieopleidingen (zie onderstaande tabellen). Dit onderwijs bestaat uit initiële opleidingen voor nieuw personeel, cursussen en opleidingen voor het vervullen van specifieke functies, loopbaanfase-opleidingen voor de ontwikkeling en de voorbereiding op een hoger functieniveau, de professionele ondersteuning bij het opwerken van operationele eenheden en de ontwikkeling van cursussen en opleidingen voor de bediening, het onderhoud en de opsporing van storingen bij nieuw materieel.

De belangrijkste activiteiten van het KIM worden als volgt gekwantificeerd:

Prestatiegegevens KIM AfnemerSoort opleidingMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005 in aantallenUitgaven 2005 (x € 1000)
CZMNEDInitiële opleidingenGeslaagde cursisten77110100 
 Bij-/omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten444545 
MarinierseenhedenInitiële opleidingenGeslaagde cursisten61310 
 Bij-/omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten101010 
Caribische eenhedenBij-/omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten 
AlgemeenKIM-publicatiesAantal554040 
Totaal niet toe te rekenen uitgaven (initieel) Uitgaven   20 984

Opleidingen Koninklijke Marine

De belangrijkste activiteiten van het OKM worden als volgt gekwantificeerd:

Prestatiegegevens OKMten behoeve van operationele doelstellingOmschrijving activiteitenMeeteenheidRealisatie 2003*Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005 in aantallenUitgaven 2005 (x € 1000)
CZMNEDInitiële opleidingenGeslaagde cursisten888685672 
Niet toe te rekenen uitgaven     17 977
EskaderschepenBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten9 0662 2972 29712 491
OnderzeedienstBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten 5225221 762
MijnendienstBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten 6266263 635
HelikoptergroepBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten 6266262 558
Maritieme patrouillegroepBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten 6266262 119
MarinierseenhedenBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten2 2651 1481 1484 748
Caribische eenhedenBij-/omscholingsopl.Geslaagde cursisten1 0592092092 505
Totaal toe te rekenen uitgaven     29 818
Nog niet toe te rekenen uitgaven     3 564
Totaal     51 359

* Over 2003 is geen uitsplitsing beschikbaar over de operationele doelstellingen.

Mariniers Opleidings Centrum

De belangrijkste activiteiten van het MOC worden als volgt gekwantificeerd:

Prestatiegegevens MOC AfnemerSoort opleidingMeeteenheidRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005 in aantallenUitgaven 2005 (x € 1000)
MarinierseenhedenInitiële opleidingen*Geslaagde cursisten36769250 
 Bij- en omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten8018541 355 
CZMNEDBij- en omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten42020 
Caribische eenhedenBij- en omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten43174 
OverigBij- en omscholingsopleidingenGeslaagde cursisten23038 
Totaal toe te rekenen aan marinierseenheden     12 319

* Als gevolg van het niet volledig paraat stellen van 3MARNSBAT is de opleidingsinspanning in 2003 en 2004 tijdelijk op een lager niveau gebracht. Met ingang van 2005 wordt uitgegaan van ongeveer 250 geslaagde cursisten per jaar bij de initiële opleidingen.

Ondersteuning door ondersteunende eenheden Koninklijke landmacht

De ondersteunende eenheden van de Koninklijke landmacht zijn ondergebracht bij het Materieellogistiek Commando (Matlogco) en het Opleidings- en Trainingscommando (OTCO).

Materieellogistiek Commando

Het Matlogco is verantwoordelijk voor de materieellogistieke keten van de Koninklijke landmacht. Dit omvat in de eerste plaats het voorzien in, de instandhouding van en de afstoting van het materieel van de Koninklijke landmacht. Het eindproduct van het Matlogco is het continu voorzien in gebruiksgereed materieel en voorraden voor alle eenheden van de Koninklijke landmacht. Hiertoe worden drie taken onderscheiden: de inrichting en ten dele de uitvoering van het materieellogistieke proces, de ontwikkeling van normen voor het materieellogistieke proces en de ontwikkeling van het hiermee samenhangend functioneel-logistiek beleid.

Het Matlogco heeft een staf die bestaat uit de volgende elementen:

• de afdeling Wetenschappelijk Onderzoek;

• de systeemgroep Verwerving;

• de systeemgroep Wapen- en Transportsystemen (WTS) inclusief de Mechanische Centrale Werkplaats (MCW);

• de systeemgroep Informatievoorziening en Commandovoering (IVC) inclusief het Informatie Voorzieningsbedrijf KL (IVB), het Command en Control Support Centre (C2SC) en het Centrum voor Technologie en Missieondersteuning (CTM).

Naast deze drie systeemgroepen maakt ook het Landelijk Bevoorradingsbedrijf (LBB) deel uit van het Matlogco.

Het Matlogco maakt vanaf 1 januari 2005 formeel deel uit van de nieuwe Defensie Materieelorganisatie (DMO).

Prestatiematrix MATLOGCO

Met onderstaande prestatiematrix wordt inzicht gegeven in de activiteiten die het Matlogco ontplooit ten behoeve van de instandhouding van voornamelijk de eenheden van de Koninklijke landmacht en deels ten behoeve van de andere defensieonderdelen.

PrestatiegegevensMatlogco Wat doet het Matlogco? Wat kost dat? 
 AantalEigen capaciteit in urenVoorzien in reservedelen (x € 1 000)Uitbesteding onderhoud (x € 1 000)Kosten capaciteit (x € 1 000)Totaal (x € 1 000)
Systeemmanagement
Leopard II familie12245 00017 5007 0001 35025 850
Leopard I familie2015 0003 7509004505 050
YPR/M113 familie68122 00011 0002 10066013 760
PRTL313 5006 2004001126 712
Patria901 100750400331 183
M-10947 3 800 03 800
LSV195 150 0150
Zware wielvoertuigen4 75130 0004 5005 20090010 600
Lichte wielvoertuigen2 38420 0002 000 6002 600
Titaan 25 0001506008001 550
C2 Systemen 160 000 6 2007 20013 400
Radioinstallaties 22 8002 200 7302 930
RPV-systemen31 30055011 0003911 589
Wapenlocatieradar61 8007506558873
Gevechtsveldcontrole radar 100 6403643
Mobile Combat Training Centre 2 000 2 600642 664
Systeemmanagement productgroepen 225 000  9 0009 000
Maintenance engineering 54 000 3 8002 1605 960
Herstel reservedelen 100 000  3 0003 000
KL II/IV reservedelen 315 000  9 4509 450
Overig 15 00032 00012 50045044 950
Totaal systeemmanagement 1 058 60085 25053 40537 058175 713
Bevoorrading      
KL II/IV PGU 263 00034 850 7 89042 740
KL II/IV Overig 130 00035 200 3 90039 100
KLIII 67 20024 300 2 01626 316
KL V Munitie 460 00045 090 13 80058 890
Totaal Bevoorrading 920 200139 440 27 606167 046
Totaal Instandhouding 1 978 800224 69053 40564 664342 759

Het merendeel van de inspanning van het Matlogco is gericht op het instandhouden van (wapen)systemen en uitrustingstukken en het bevoorraden van de eenheden met gebruiks- en verbruiksgoederen. Daarnaast wordt nog een scala aan diensten geleverd.

Opleidings- en Trainingscommando

In het OTCO is de kennis en ervaring van opleidings- en trainingsprocessen, onderwijsmethodieken, onderwijstechnieken en internationale ontwikkelingen op dit gebied geconcentreerd. Daarnaast is het beheer van (schaarse) opleidings- en trainingsfaciliteiten, waarvoor specifieke kennis en/of vaardigheden zijn vereist, ondergebracht bij het OTCO. Het OTCO levert voorts een integrale en professionele ondersteuning van opleiding en training, waarbij de samenhang tussen de opleidingsniveaus wordt bewaakt en flexibel kan worden ingespeeld op veranderingen.

Het OTCO richt zich naast de verzorging van de initiële en functieopleidingen voor de individuele militair (ook voor andere krijgsmachtdelen), vooral op de ondersteuning van de trainingen van de eenheden van het Operationeel Commando (OPCO). De activiteiten van het OTCO behoren daarmee tot het primaire proces van de landmacht: het gereedstellen van eenheden en materieel.

Prestatiegegevens OTCO
AfnemersSoort opleidingMeeteenheidRaming 2005 in aantallenUitgaven in 2005 (x € 1 000)
Koninklijke landmachtAMO/INI-1/INI-2Opgeleide ll.3 20098 832
HRF(L)HQIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.700 
 Trainingsonderst. Oefeningen0 
Air Manoeuvre BrigadeIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.4 000 
 Trainingsonderst.Oefeningen24 
13 Gemechaniseerde BrigadeIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.3 100 
 Trainingsonderst.Oefeningen26 
41 Gemechaniseerde BrigadeIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.3 100 
 Trainingsonderst.Oefeningen11 
43 Gemechaniseerde BrigadeIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.3 100 
 Trainingsonderst.Oefeningen31 
Combat Support and Support CommandIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.11 000 
 Trainingsonderst.Oefeningen12 
Divisie Logistiek CommandoIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.5 500 
 Trainingsonderst.Oefeningen3 
Overige eenhedenIFO/Uitz./VervolgOpgeleide ll.14 500 
 Trainingsonderst.Oefeningen13 
 TotaalOpgeleide ll.45 00098 238
 TotaalOefeningen12010 371
Totaal uitgaven   207 441

Opm. AMO/INI = Algemeen Militaire Opleiding/Initiële opleiding

IFO/Uitz/Vervolg = Initiële en functieopleidingen/Uitzendopleidingen/Vervolgopleidingen

Opgeleide II. = Opgeleide leerlingen

Koninklijke Militaire Academie

De Koninklijke Militaire Academie (KMA) verzorgt voor de Koninklijke landmacht, de Koninklijke luchtmacht en de Koninklijke marechaussee de opleiding en vorming tot officier. Jaarlijks leidt de KMA ongeveer 400 leerlingen en cadetten op. De KMA zal met het Instituut Defensieleergangen (IDL) en het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) opgaan in de Hogere Defensie Opleidingsinstituten (HDO). Eén en ander zal voor 1 januari 2006 zijn beslag krijgen. De onderbrenging van de HDO binnen de bestuursstaf is nog onderwerp van studie. De prestatiegegevens KMA zijn in onderstaande tabel opgenomen. In de toekomst zal de toerekening van uitgaven aan de opleidingscategorieën nog verder worden verfijnd.

Prestatiegegevens KMA
AfnemersSoort opleidingMeeteenheidRaming 2005 in aantallenUitgaven in 2005 (x € 1 000)
Koninklijke landmachtOpleiding lang modelOpgeleide ll.1178 953
 Opleiding kort modelOpgeleide ll.54577
 SpecialistenOpgeleide II.44133
 OverigeOpgeleide II.40179
Koninklijke luchtmachtOpleiding lang modelOpgeleide ll.433 288
 Opleiding kort modelOpgeleide ll.77824
 SpecialistenOpgeleide ll.824
Koninklijke marechausseeOpleiding lang modelOpgeleide ll.141 071
 Opleiding kort modelOpgeleide ll.566
Toe te rekenen uitgaven Uitgaven 15 115
Niet of nog niet toe te rekenen uitgaven Uitgaven 21 380
Totaal Uitgaven 36 495

Opgeleide II. = Opgeleide leerlingen

Ondersteuning door ondersteunende eenheden Koninklijke luchtmacht

De ondersteunende eenheden van de Koninklijke luchtmacht zijn ondergebracht bij het ressort Logistiek Centrum Koninklijke luchtmacht (LCKLu) en het ressort Opleidingen Koninklijke luchtmacht (OKLu).

Logistiek Centrum Koninklijke luchtmacht

Naast een staf bestaat het LCKLu uit een drietal divisies. De Divisie Wapensysteem Ondersteuning (DWO) is belast met materieel-logistiek beheer en verwervingsactiviteiten voor (wapen)systemen in de instandhoudingfase. De uitvoerende taken op het gebied onderhoud en bevoorrading zijn ondergebracht bij de Logistieke Divisie Woensdrecht (LDW) en de Logistieke Divisie Rhenen (LDR). Het hoger onderhoud dat bij LDW wordt uitgevoerd omvat inspecties en reparaties van (wapen)systemen, mechanische (deel)systemen en componenten. Daartoe behoren vliegtuigen, helikopters, straalmotoren, mechanische vliegtuigcomponenten en munitie. LDR is verantwoordelijk voor het uitvoeren van hoger onderhoud aan elektronische grondsystemen, avionica en meet- en testapparatuur. Het LCKLu is daarmee verantwoordelijk voor een groot deel van de instandhouding van de (wapen)systemen van de Koninklijke luchtmacht.

De bijdrage van het LCKLu aan de operationele gereedheid van de Koninklijke luchtmacht vertaalt zich in de navolgende activiteiten:

Soort onderhoudRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
 AantallenAantallenAantallen
Preventief onderhoud helikopters7168
Preventief onderhoud PC-7182427
Modificatief onderhoud F-16102121
Modificatief onderhoud helikopters102118
Modificatief onderhoud PC-71110
Pacer Amstel (levensduur- verlengend onderhoud F-16) 1212

Opleidingen Koninklijke luchtmacht

Het ressort Opleidingen Koninklijke luchtmacht (OKLu) is een Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) die voorziet in het beheer van opleidingscapaciteit, zowel binnen als buiten de Koninklijke luchtmacht. Het OKLu is verantwoordelijk voor vrijwel de gehele opleidingscapaciteit van de Koninklijke luchtmacht. Uitgezonderd hiervan zijn de opleidingen die worden gegeven aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA), het Instituut Defensie Leergangen (IDL) en de vervolgvliegopleiding in de Verenigde Staten. Daarnaast voorziet het ressort OKLu in de openstelling van de Vliegbasis Woensdrecht en ondersteuning aan de daar gevestigde onderdelen. Onder het ressort OKLu ressorteren de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) en de Vliegbasis Woensdrecht (Vlb Woensdrecht).

De opleidingsactiviteiten die onder verantwoordelijkheid van het ressort OKLu vallen, betreffen initiële opleidingen alsmede omscholings- en bijscholingsopleidingen voor nieuw respectievelijk zittend personeel bij de krijgsmacht en met name de Koninklijke luchtmacht. Naar verwachting stromen in 2004 ongeveer 200 initiële leerlingen in bij het ressort OKLu. Verder volgen ongeveer 200 militairen een omscholing bij het ressort OKLu en zijn ongeveer 10 000 bijscholingen voorzien.

Prestatiegegevens organisatie-eenheid OKLu
 AfnemerRealisatie 2003Vermoedelijke uitkomst 2004Raming 2005
  InitieelOmscholers  
Slagingspercentage initiële opleidingen   95% 95%
Aantal geslaagde leerlingenJachtvliegtuigen370136
initiële opleidingen (output)Helikopters193102  
 Luchttransport2724  
 GGW10237  
 CDO-voering157  
 Klu Algemeen11426  
Opleidingsverloop initiëleJachtvliegtuigen23 
opleidingen (aantal)Helikopters19   
 Luchttransport1   
 GGW8   
 CDO-voering1   
 Klu Algemeen46   
Aantal geslaagde leerlingvliegers EMVO (output)Jachtvliegtuigen en helikopters16 
Slagingspercentage vlieger opl. EMVOJachtvliegtuigen en helikopters50% 75%75%

Ondersteuning door ondersteunende eenheden Koninklijke marechaussee

De ondersteunende eenheid van de Koninklijke marechaussee betreft het Opleidingscentrum Koninklijke marechaussee (OCKMar). De ramingen zijn gebaseerd op de formatiesterkte, inclusief het aantal leerlingen.

De daling van het budget in 2005, ten opzichte van 2004, wordt enerzijds veroorzaakt door de daling van het aantal leerlingen in 2005 en verdere jaren. Het aantal leerlingen loopt na 2008 weer op omdat dan het nieuwe OCKMar gereed is. Anderzijds is de voorgenomen sluiting van de dependance van het OCKMar te Vught in 2004 van invloed op de daling.

Ondersteuning krijgsmacht door Commando DienstenCentra (CDC)

Het voormalige Defensie Interservice Commando (Dico) levert ondersteuning van velerlei aard aan de krijgsmachtdelen. Deze kunnen zich hierdoor beter op hun primaire taken toeleggen. Door de concentratie van gelijksoortige activiteiten bij interservice dienstverlenende organisaties is een doelmatige ondersteuning van de krijgsmacht mogelijk.

Op 1 april 2004 is de naam Commando DienstenCentra (CDC) ingevoerd, vooruitlopend op de formele oprichting van deze organisatie op 1 januari 2005. De voormalige Dico-eenheden en nieuw te vormen dienstencentra zullen opgaan in het CDC. Thans wordt Gedragswetenschappen (GW) en het Centraal Betaalkantoor Defensie (CBD) geïntegreerd in het CDC. Daarnaast zijn er plannen om onder andere de Arbo-dienst en Verzekeringsgeneeskunde (VZK) onder te brengen in het CDC. In de aanloop naar een nieuwe organisatie en een nieuwe wijze van besturing wordt gewerkt aan een set van indicatoren waarmee de dienstverlening aan afnemende diensten op een adequate manier bewaakt en beoordeeld kan worden. Onderstaand is een overzicht opgenomen van de succesfactoren en de kerncijfers, waarmee in de nieuwe organisatie zal worden gewerkt.

ResultaatgebiedSuccesfactorenNorm
KlantKlantwaarderingpm
 Leveringsbetrouwbaarheidpm
 Flexibiliteitpm
 service/klantgerichtheidpm
PersoneelMedewerkerstevredenheidpm
 Vullingpm
ProfessionaliteitVerbeterpotentieelpm
 Opleidingsniveau medewerkerspm
 Productinnovatiepm
 Incidentenpm
FinancieelBedrijfsresultaatpm
DoelmatigheidBedrijfsresultaatpm
 Productiviteitpm
 Integrale kostprijs ontwikkelingpm
 Overhead flexibiliteitpm
ResultaatgebiedKerncijfersNorm
KlantMarktaandeel per defensieonderdeelpm
 Aantal ad-hoc opdrachten gesplitst naar klantpm
PersoneelSchaal/rang/manpm
 Schaal/rang/vrouwpm
 Leeftijdsverdeling manpm
 Leeftijdsverdeling vrouwpm
 Verdeling personeel naar BOT/BBT man/vrouwpm
 Soort contract (parttime/full time inclusief de flexibele arbeidsduur)pm
 Aantal uren inhuurpm
 Opleidingsbudget in procentenpm
ProfessionaliteitAantal projectenpm
FinancieelRealisatie begroting in absolute bedragen ingedeeld naar:pm
 Direct – constantpm
 Direct – variabelpm
 Indirect – constantpm
 Indirect – variabelpm
 Begrotingsregealisatiepm
 Totale middensom CDCpm
 Totale uitgaven per medewerkerpm
 Aantal claims of disputenpm
 Benchmarkprijspm
DoelmatigheidKostprijs per productpm

Het CDC bestaat tot 1 januari 2005 uit drie baten-lastendiensten, vijftien resultaatverantwoordelijke eenheden en een staf. De organisatie ziet er nog als volgt uit:

kst-29800-X-2-12.gif

Het Defensie Bureau Buitenland en Juridische Zaken Personeel zijn twee nieuwe deelorganisatie die repectievelijk per 1 mei en 1 juni 2004 aan het CDC zijn toegevoegd. Naar verwachting zullen de betreffende budgetoverhevelingen naar het CDC in de tweede helft van 2004 worden verwacht. Deze deelorganisaties zullen in de Overige Interservice Diensten (OID) worden ondergebracht.

De nieuwe organisatiestructuur van het CDC zal met ingang van 1 januari 2005 naar verwachting bestaan uit 8 bedrijfsgroepen en een bedrijfsgroep Interne Shared Service. In deze bedrijfsgroepen zijn drie baten-lastendiensten opgenomen (DTO, DGW&T en Paresto). Daarnaast wordt het opnemen van nieuwe of reeds bestaande paarse dienstencentra voorzien.

kst-29800-X-2-13.gif

Voor de uitgaven van de eenheden is waar mogelijk een toerekening gemaakt naar de operationele doelstellingen van de krijgsmacht. Voor DVVO is dit gedaan op basis van de uitgaven voor specifieke dienstverlening. Bij de overige eenheden betreft het een toerekening op basis van het percentage van de personele omvang van de afnemers. Hieronder volgt een toelichting van de diensten van de CDC-eenheden.

Uitgaven in 2005 (bedragen x € 1000)ten behoeve van operationele doelstellingDVVO 2005IKS 2005MGFB* 2005IDL 2005CBMS 2005MDD 2005DGV 2005Totaal 2005
KMEskaderschepen1 427 1 7113903523716454 896
 Onderzeedienst225 270625659102774
 Mijnendienst451 5401231111172041 546
 Helikoptergroep300 3608274781361 030
 Maritieme patrouillegroep526 6301441301372381 805
 Marinierseenheden1 352 1 6213693333526114 638
 Caribische eenheden300 3608274781361 030
 Overig2 9293 5653 5138007227621 32413 615
KLHRF(L)HQ809 3097364671171 439
 Air Manoeuvre Brigade3 640 1 3923272863025256 472
 Gemechaniseerde brigade 134 044 1 5473643183365837 192
 Gemechaniseerde brigade 413 640 1 3923272863025256 472
 Gemechaniseerde brigade 433 236 1 2382912542684665 753
 Operationele ondersteuningsgroep OPCO3 640 1 3923272863025256 472
 Divisie logistiek commando5 662 2 16650944547081610 068
 Overig15 77411 8846 0361 4141 2401 3092 27039 927
KLuJachtvliegtuigen2 124 2 2616474654918526 840
 Gevechtshelikopters531 5651621161232131 710
 Transporthelikopters265 283815861107855
 Light utility helikopters265 283815861107855
 Lutra/tankervliegtuigen379 40411683881521 222
 Geleide wapens455 4851391001051831 467
 Air Operations control station303 323926670122976
 Overig3 2621 0113 4739937147531 30911 515
KMarTaakveld 1 Beveiliging27 68181401482571 261
 Taakveld 2 Handhaving vreemdelingenwet67 1 652183403586233 058
 Taakveld 3 Politietaken Defensie35 873101791893291 615
 Taakveld 4 Politietaken burgerlucht-vaartterreinen6 1482303256274
 Taakveld 5 Assistentieverlening en bijstand3 741151628137
 Overig611 7191 504173093265674 503
 Totaal       149 416
 Nog toe te rekenen       74 647
 Totale uitgaven CDC*       224 063

* Bij het MGFB zijn niet de totale uitgaven verdeeld maar de totale uitgaven (€ 60,845 miljoen) -/- de totale ontvangsten CMH en MRC (€ 22,950 miljoen). Tevens zijn de Centrale Defensiebrede IV-uitgaven (€ 46,800 miljoen) niet meegenomen.

Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie

De Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO) is belast met het op ieder gewenst moment voorbereiden en (doen) leveren van verkeers- en vervoersdiensten voor het gehele ministerie van Defensie.

De levering van vervoersdiensten geschiedt door inzet van eigen capaciteit, inzet van op enig moment vrije operationele vervoerscapaciteit (virtuele capaciteit) van de krijgsmachtdelen of door externe inhuur. De DVVO is verantwoordelijk voor de samenstelling van een optimale mix van deze drie componenten. Daarbij wordt gestreefd naar een zo hoog mogelijke inzet van eigen capaciteit of virtuele capaciteit en een zo laag mogelijke inhuur van externe vervoersdiensten.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
DVVOa. Makelaar (verkeers- en vervoersdiensten)orders28 292
 b. Wegvervoer eigen middelenorders123 741

Instituut Keuring en Selectie Defensie

Het Instituut Keuring en Selectie Defensie (IKS) is een professioneel facilitair keuringsinstituut. Zij ondersteunt de defensieonderdelen door het tijdig aanleveren van overeengekomen keuringsprofielen. Daarnaast levert zij ondersteunende diensten ten behoeve van de personeelsvoorziening. Tot slot wordt fungeert het IKS als intermediair tussen de defensieonderdelen en belangstellenden voor een burger- of specialistische functie bij Defensie.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
IKSa. Initiële selectiesaantal12 450
 b. Studie- beroepskeuze adviesaantal2 560
 c. Bijzondere selectiesaantal2 419
 d. Studie- beroepskeuze outplacementaantal1 184
 e. Burger- en bijzondere militaire functies (B&BMF)aantal1

Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf

Het Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf (MGFB) draagt, overeenkomstig de richtlijnen van de Hoogste Medische Autoriteit (HMA) en van de Commandant DienstenCentra, op doelmatige wijze bij aan de inzetbaarheid van militairen door de ondersteuning van de zorgverlening van de krijgsmachtdelen bij de inzet van operationele eenheden. Het MGFB verricht de volgende activiteiten:

• voorzien in de behoefte aan medisch specialistisch personeel voor uitzending;

• bieden van zorgcapaciteit (medisch specialistisch en revalidatie) voor de opvang van (grotere aantallen) militaire slachtoffers;

• voorzien in medisch specialistische zorg en revalidatiezorg;

• verzorgen van de geneeskundige opleidingen voor militair personeel;

• verzorgen van de logistiek van geneeskundige goederen en diensten;

• ontwikkelen van beleid en geven van advies aan de politieke en ambtelijke leiding.

Het MGFB is opgebouwd uit vier divisies en een staf. Deze staf verzorgt de nodige ondersteuning op het gebied van interne besturing en beheersing van de MGFB-organisatie. De divisies zijn het Centraal Militair Hospitaal (CMH), het Militair Revalidatie Centrum (MRC), het Opleidingscentrum Militair Geneeskundige Diensten (OCMGD) en het Militair Geneeskundig Logistiek Centrum (MGLC).

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
MGFBa. Het voorzien in medisch specialistische- en revalidatie zorgverpleegdagen en uren117 900
 b. Het bieden van zorgcapaciteit voor de opvang van (grotere aantallen) militaire en civiele slachtofferscapaciteitsplaatsen40
 c. Het verzorgen van de geneeskundige opleidingen voor militair personeelopleidingsdagen67 200
 d. Het voorzien in de behoefte van geneeskundige goederen, geneesmiddelen, geneeskundige uitrustingen, assemblage en dienstenbestelorderregels 697 662
 e. Het voorzien in de behoefte aan uitzendbaar medisch specialistisch personeelteams14
 f. Militair geneeskundige expertiseuren4 000

Instituut Defensie Leergangen

De ondersteuning op het gebied van de managementopleidingen wordt verzorgd door het Instituut Defensie Leergangen (IDL). Het IDL staat, in nauwe samenwerking met de defensieonderdelen, borg voor kwalitatief hoogwaardige opleidingen en cursussen voor leidinggevenden van Defensie en voor staffunctionarissen van midden-, hoger- en topniveau uit binnen- en buitenland. Daarnaast draagt het IDL bij aan een professionele verzorging van congressen en seminars binnen Defensie.

In het kader van de bestuurlijke integratie van het KIM, de KMA en het IDL levert het IDL een bijdrage aan de oprichting van de Faculteit Militaire Wetenschappen (FMW).

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
IDLa. Leergang Topmanagement Defensie (LTD)aantal cursistweken288
 b. Hogere Defensie Vorming (HDV)aantal cursistweken940
 c. Module Landoptreden (MLO)aantal cursistweken315
 d. Midden Management Opleiding (MMO)aantal cursistweken3 618
 e. Internationale stafcursussenaantal cursistweken906
 f. Specifieke cursussenaantal cursistweken204

Defensie ICT-uitvoeringsorganisatie (DICTU)

De doelstelling van de DICTU is door middel van concentratie van IV-deskundigheid alle uitvoerende processen voor realisatie en instandhouding (verwerving, contracten-/relatiebeheer, functioneel beheer en projectenrealisatie) van (tenminste) de defensiebrede informatievoorziening te regisseren, te begeleiden en te realiseren. Met de DICTU is Defensie in staat als professionele klant op de ICT-markt om te gaan met leveranciers op IV-gebied, binnen en buiten Defensie.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
DICTUGeïntegreerde werkplekkenaantal50 300

Overige Interservice Diensten

Onder het ressort Overige Interservice Diensten (OID) vallen de volgende eenheden:

• Defensie Materieel Codificatiecentrum (DMC),

• Defensie Archieven-, Registratie- en Informatiecentrum (DARIC),

• Dienst Personeels- en Salarisadministratie (PSA),

• Centrale Beheerorganisatie Militair Salarissysteem (CBMS),

• Maatschappelijke Dienst Defensie (MDD),

• Diensten Geestelijke Verzorging (DGV),

• Bureau Internationale Militaire Sport (BIMS),

• Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum (KTOMM) Bronbeek,

• Eenheid Claims,

• Bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen (VIK).

Defensie Materieel Codificatiecentrum

De materieelcodificatie (door middel van Nato Stock Nummers -NSN-) wordt uitgevoerd door het Defensie Materieel Codificatiecentrum (DMC). Het DMC vervult de door de Navo vereiste functie van Nationaal Codificatie Bureau (NCB), bewaakt de toepassing van het NATO Codificatie Systeem in Nederland en ontwikkelt en beheert een codificatie-informatiesysteem (DEMCIS) dat ter beschikking wordt gesteld aan de krijgsmachtdelen. De dienstverlening is gericht op het bevorderen van interoperabiliteit binnen de Nederlandse krijgsmacht en de Navo en het doelmatig ondersteunen van de logistieke processen, waarmee een belangrijke bijdrage wordt geleverd aan de nationale en internationale operationele gereedheid van de defensie-eenheden.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
DMCa. Materieel codificatieaantal NSN's732 000
 b. Navo verplichting NCBaantal NSN's732 000

Dienst Archieven-, Registratie- en Informatiecentrum

De ondersteuning op het gebied van archieven wordt verzorgd door de Dienst Archieven-, Registratie- en Informatiecentrum (DARIC). De DARIC verzorgt de centrale documentaire informatievoorziening en voert de algemene secretarie van het ministerie. De archiveringstaak omvat het in goede staat houden en bewaren van aan de DARIC toevertrouwde informatiebronnen alsmede overbrenging van archieven naar rijksarchiefbewaarplaatsen. De DARIC verstrekt telefonische en schriftelijke informatie over het gearchiveerde.

Dienst Personeels- en Salarisadministratie

De Dienst Personeels- en Salarisadministratie (PSA) verzorgt de uitvoering van de salarisadministratie, de loonspaarregelingen en de personele en financiële informatievoorziening voor het burgerpersoneel van Defensie. Daarnaast wordt de begrotingsbelasting voor de militaire bezoldiging verzorgd. PSA is tevens inhoudingsplichtige.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
PSAVerwerken salarisgegevens inclusief begrotingsbelastingaantal individuele arbeidsrelaties (IAR)23 865

Centrale Beheerorganisatie Militair Salarissysteem

De Centrale Beheerorganisatie Militair Salarissysteem (CBMS) beheert het Nieuw Salarissysteem Krijgsmacht (NSK) en verzorgt de betaling van salarissen, toelagen en vergoedingen aan het militair personeel van Defensie c.q. hun verwanten. CBMS is tevens inhoudingsplichtige.

Maatschappelijke Dienst Defensie

De bedrijfsmaatschappelijke dienstverlening wordt verzorgd door de Maatschappelijke Dienst Defensie (MDD). De MDD richt zich primair op de ondersteuning bij de operationele inzet, levert diensten in het kader van het reguliere bedrijfsmaatschappelijk werk en verleent speciale ondersteuning bij reorganisaties. De MDD neemt de hulp- en dienstverlening aan burger- en militair personeel, aan het thuisfront van uitgezonden militairen en aan (aspirant-)veteranen voor zijn rekening. Het bedrijfsmaatschappelijk werk vergroot het welbevinden van deze groepen binnen de defensieorganisatie. De MDD draagt op die manier bij aan de motivatie en inzetbaarheid van het personeel.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
MDDBedrijfsmaatschappelijk werkaantal BMW-ers79

Diensten Geestelijke Verzorging

De geestelijke verzorging in de krijgsmacht wordt verzorgd door vijf interservice diensten geestelijke verzorging: de rooms-katholieke, de protestantse, de joodse, de humanistische en de hindoe. Deze diensten zijn organisatorisch ondergebracht in de Diensten Geestelijke Verzorging (DGV). De DGV verlenen geestelijke verzorging aan militairen en waar nodig ook aan de gezinsleden van militairen volgens de richtlijnen van de zendende instanties. De DGV zijn voortdurend beschikbaar om, mede in het kader van het streven van Defensie naar hoogwaardige personeelszorg, vanuit de verschillende godsdienstige en levensbeschouwelijke achtergronden begeleiding en zorg te bieden inzake levensbeschouwelijke/ethische vragen en bij (geestelijke) nood.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
DGVGeestelijke verzorging binnen de krijgsmachtaantal GV-ers145

Bureau Internationale Militaire Sport

Ondersteuning op het gebied van internationale sport wordt verzorgd door het Bureau Internationale Militaire Sport (BIMS). Het BIMS zorgt voor de organisatie van internationale militaire sporttoernooien en uitzending van de militaire équipes. Tevens coördineert het BIMS de militaire sport op nationaal niveau. Daarnaast stimuleert het BIMS sportbeoefening en (individuele) begeleiding van topsporters binnen de defensieorganisatie.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
BIMSa. Nationale evenementenaantal21
 b. Internationale evenementenaantal58
 c. Defensie topsport selectieaantal15

Het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum

Het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum (KTOMM) Bronbeek dient als verzorgingstehuis voor oud-militairen van alle krijgsmachtdelen, beneden de categorie van officieren. Het houdt een koloniaal museum in stand dat in 1996 door de Traditiecommissie Krijgsmacht officieel als krijgsmachtdeelmuseum is aangemerkt. Daarnaast ondersteunt KTOMM Bronbeek het veteranenbeleid van de minister op een actieve wijze en dient het als plaats voor het houden van herdenkingen en reünies.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
KTOMMa. Kamerverzorgingshuisaantal beschikbare kamers45
 b. Openingsdag museumaantal openingsdagen308
 c. Herdenkingaantal grote herdenkingen7
 d. Reüniedagaantal openingsdagen Kumpulan282
 e. Conserveren collectie museumaantal collecties1

Eenheid Claims

Het beheren van de schadeclaims wordt verzorgd door de Eenheid Claims. De taken van de Eenheid Claims zijn:

• behandeling van schadeclaims van derden op Defensie op civielrechtelijke gebied namens de defensieonderdelen, het CDC en de bestuursstaf. Het betreft materiële schade en letsel- en overlijdensschade;

• oefenschade;

• Navo- en PfP-schade (Partnership for Peace); verhaalschade op grond van de Verhaalswet Ongevallen Ambtenaren (VOA);

• ontwikkeling van schadebeleid voor Defensie;

• advisering ten aanzien van schadepreventie en overige vragen op het gebied van schade.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
CLAIMSClaim handling (betalen of verhalen)aantal4 200

Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen

Het bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen (VIK) is, met inachtneming van de wettelijke bepalingen, alsmede met inachtneming van de aanwijzingen en richtlijnen van de C-CDC, belast met het, ten behoeve van alle defensieonderdelen:

• tijdig en conform de geldende regelgeving, met name op het gebied van beslag- en executierecht (laten) uitvoeren van alle binnenkomende (wettelijk) verplichte opdrachten tot inhouding ten laste van het inkomen van defensiepersoneel c.q. ten laste van vorderingen, die een derde (leverancier) op Defensie heeft,

• het analyseren van dubieuze vorderingen van alle defensieonderdelen op de juridische haalbaarheid en verhaalbaarheid en het, zonodig gerechtelijk, incasseren van deze vorderingen op ex-defensiepersoneel en derden, indien de invorderingsactiviteiten door het defensieonderdeel zelf niet tot betaling hebben geleid.

EenheidOmschrijving producten en dienstenEenheidTotaal
VIKInhoudingenaantal3 760
 Vorderingenaantal207

Algemeen

Onder deze categorie zijn de niet verder toe te delen activiteiten opgenomen, zoals de uitgaven van de staf van het CDC en enkele projecten. De staf van het CDC ondersteunt de Commandant DienstenCentra bij de aansturing van de onder het CDC ressorterende eenheden. In de staf is tevens een ondersteuningsgroep opgenomen die mede zorg draagt voor de ondersteuning van enkele CDC-eenheden op het gebied van financiën, personeel en organisatie. Het betreft eenheden die niet zelf in staat zijn deze taken doelmatig uit te voeren.

Investeringen

De investeringen van het CDC bestaan voor ongeveer 2/3 deel uit infrastructurele nieuwbouw en vervangingsprojecten. Daarnaast is een groot gedeelte benodigd ten behoeve van de reguliere voertuigvervangingen DVVO.

Verhuizing IDL naar Breda

Begin 2004 is besloten het Instituut Defensie Leergangen (IDL) te verplaatsen naar Breda. De kosten voor nieuwbouw, inrichting en verhuizing bedragen € 27 miljoen. Deze aanpassingen zijn afgestemd op de voorziene bouwactiviteiten zoals genoemd in de brief aan de Kamer van 19 december 2003 inzake «Infrastructurele behoefte van de KMA te Breda». Na de verhuizing wordt de huidige locatie van het IDL afgestoten.

 
DoelstellingBesparingen door concentratie Hogere Defensie Opleidingen
Projectomvang€ 27,0 miljoen
 Realisatie 2003Verwachting 2004Begroting 20052006200720082009
Activiteiten       
Financiële gevolgen       
        
Verplichtingen (x € 1 000) 200014 0009 0002 000  
Uitgaven (x € 1 000)  5 00019 0003 000  

Centrale defensiebrede IV-investeringen

De defensiebrede geïntegreerde basisvoorziening zal in 2005 gereed komen. Vooruitlopend hierop zal reeds per 2005 de werkplekdienst worden getarifeerd tegen een marktconform tarief. Afzonderlijke exploitatieactiviteiten in dit domein zullen contractueel worden ontbonden ten gunste van deze defensiebrede aanpak. De standaardvoorzieningen met betrekking tot de beveiliging van de infrastructuur in het algemeen en van de werkplek in het bijzonder, worden begrepen onder de nieuwe werkplekdienst. Dit geldt eveneens voor de generieke aspecten van de documentaire informatievoorziening.

Selectie van een standaard softwarepakket ten behoeve van geïntegreerde IV (ERP) maakt het mogelijk de weg te vervolgen om bestaande en verouderde informatiesystemen (de zogenoemde legacy-systemen) te vervangen door standaard software. De geïntegreerde IV moet de geplande samenvoeging en reorganisatie van eenheden in het kader van SAMSON alsmede de invoering van resultaatgerichte sturing (VBTB) mogelijk maken. De resulterende verbeterde geautomatiseerde ondersteuning van de defensiebrede bedrijfsvoering moet voorts leiden tot een reductie van de oplopende exploitatiekosten.

Ten behoeve van de afzonderlijke defensieonderdelen zullen budgetten ter beschikking zijn voor IV-investeringen welke kleiner zijn dan € 5 miljoen. Daarenboven zijn fondsen gebudgetteerd ten behoeve van IV-beleidsontwikkeling. De aanwending van de in deze tabel genoemde budgetten geschiedt onder regie van de Directie Informatievoorziening en Organisatie (DIO), en zal zijn gericht op defensiebreed geïntegreerde IV (onder architectuur) en gestandaardiseerde infrastructuur. Met name deze standaardisatie is erop gericht om de voorziene exploitatie bij de defensieonderdelen te kunnen voeren tegen een toereikend, maar tegelijk jaarlijks in omvang afnemend budget.

De tabel van de defensiegenerieke en -specifieke IV-investeringen is als onderstaand; de defensiebrede activiteiten in het programma Operationele IV zijn hieronder nog niet begrepen. In de loop van 2005 zullen de budgetten, welke voor een deel nog zijn begrepen in de investeringsramingen van de krijgsmachtdelen, worden overgeheveld naar het centrale budget op het niet-beleidartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht», aangezien de realisatie van deze budgetten door DICTU zal geschieden.

Bedragen x € 1 miljoen
Defensiebrede IV-investeringen20052006200720082009
Artikel 01 Koninklijke marine3,94,04,04,04,0
Artikel 02 Koninklijke landmacht20,015,012,012,012,0
Artikel 03 Koninklijke luchtmacht9,07,07,07,07,0
Artikel 04 Koninklijke marechaussee8,76,76,56,56,5
Artikel 11 Internationale samenwerking5,52,6   
Artikel 60 Ondersteuning krijgsmacht      
Onderdeel Ondersteuning door CDC:     
–Functionele integratie in P-domein  13,011,011,0
–Functionele integratie in M- en F-domein25,936,450,337,29,1
–Basisvoorzieningen17,816,914,57,5 
–Overig3,13,32,79,340,9
Artikel 90 Algemeen:     
–IV-beleidsontwikkeling5,36,36,56,56,5
–Overig9,77,27,21,71,7
Totaal108,9105,4123,7102,798,7

De bij de IV-investeringen behorende exploitatie is in onderstaande tabel weergegeven. Delen van de budgetten welke thans nog zijn begrepen in de exploitatiebudgetten van de krijgsmachtdelen zullen in de loop van 2005 worden ondergebracht op het niet-beleidsartikel 60 «Ondersteuning krijgsmacht».

Bedragen x € 1 miljoen
Defensiebrede IV-exploitatie20052006200720082009
Artikel 01 Koninklijke marine33,231,730,228,727,7
Artikel 02 Koninklijke landmacht119,6110,1100,691,182,6
Artikel 03 Koninklijke luchtmacht37,235,333,231,329,9
Artikel 04 Koninklijke marechaussee15,415,215,315,114,9
Artikel 60 Ondersteuning krijgsmacht      
Onderdeel Ondersteuning door CDC25,930,134,438,643,2
Artikel 90 Algemeen13,412,210,99,78,6
Totaal244,7234,6224,6214,5206,9

Ontvangsten

De ontvangstenraming bedraagt in totaal € 45,6 miljoen.

De geraamde ontvangsten hebben betrekking op te verhalen ziektekosten, verhuur van woningen, vermindering afdracht loonheffing en de terugvordering van BTW. Voorts dragen de verkoop van topografische kaarten en drukwerk en de ontvangsten uit dienstverlening hieraan bij. Daarnaast zijn er nog specifieke ontvangsten, zoals ontvangsten van ziektekostenverzekeraars vanwege door het CMH en het MRC verleende geneeskundige verzorging, voor de verhuur van spoorwagons door DVVO, de verhuur van faciliteiten door het IDL alsmede door bijdragen van bewoners en voor museumbezoek bij het KTOMM.

Waar de ontvangsten het gevolg zijn van in rekening gebrachte tarieven, zijn deze tarieven kostendekkend.

Niet-beleidsartikel 70. Geheime uitgaven

Grondslag van het artikel

Overeenkomstig artikel 6 van de Comptabiliteitswet 2001 en de regeling Rijksbegrotingsvoorschriften, is dit artikel bij het ministerie van Defensie aangewezen als het artikel waarop de geheime uitgaven worden verantwoord.

Budgettaire gevolgen

De geheime uitgaven worden jaarlijks door de President van de Algemene Rekenkamer gecontroleerd. De beschikbare financiële middelen zijn opgenomen in de volgende tabel.

Budgettaire gevolgen niet-beleidsartikel 70 Geheime uitgaven (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen (x € 1 000)2 0171 4211 4071 4211 4211 4211 421
Uitgaven (x € 1 000)2 0171 4211 4071 4211 4211 4211 421

Niet-beleidsartikel 80. Nominaal en onvoorzien

Grondslag van het artikel

In dit artikel worden primair de door het ministerie van Financiën toegekende bedragen voor zowel de loonbijstelling en de incidentele looncomponent als die voor de prijsbijstelling en die voor nieuwe mutaties ondergebracht. Vervolgens worden deze bedragen over de (niet-)beleidsartikelen verdeeld.

De budgettaire gevolgen

De financiële bedragen die voor bovenstaande doelstellingen tijdens de begrotingsjaren ter beschikking staan, zijn in de volgende tabel opgenomen.

Budgettaire gevolgen niet-beleidsartikel 80 Nominaal en onvoorzien (bedragen x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Uitgaven/verplichtingen       
Loonbijstelling 75 19770 63770 79771 91471 91471 880
Prijsbijstelling – 216 01510 54618 830– 1 35735 647– 6 513
Onvoorzien       
Taakstelling Strategisch Akkoord en Hoofdlijnen Akkoord 43 42246 08156 46564 20565 33059 230
Totale uitgaven – 97 396127 264146 092134 762172 891124 597

Toelichting op de geraamde bedragen

Loonbijstelling

Dit betreft met name het restant van de nog te verdelen loonbijstellingsbedragen. De verdeling van deze gelden is mede afhankelijk van het af te sluiten arbeidsvoorwaardencontract en de mogelijke gevolgen van de kabinetsbeslissing omtrent de wijze waarop in de toekomst wordt omgegaan met pre-pensionering.

Prijsbijstelling

Voor 2004 en verdere jaren zijn diverse mutaties geboekt die op dit artikel tijdelijk centraal worden gestald. Het betreft onder meer de financiële gevolgen van het temporiseren van de investeringen in 2004 en 2005.

Taakstelling Strategisch en Hoofdlijnen Akkoord

Als uitvloeisel van de maatregelen uit het Strategisch Akkoord en het Hoofdlijnen Akkoord alsmede de maatregelen ter oplossing van de interne problematiek zal de komende jaren een groot aantal defensiemedewerkers afvloeien. Er zijn gelden voor SBK-maatregelen gereserveerd voor de betrokken defensiemedewerkers. In de raming is tevens rekening gehouden met de salarislasten van overtollig personeel als gevolg van de maatregelen uit de Prinsjesdagbrief. Nadat tot invulling van de maatregelen is gekomen, zullen deze gelden worden toegewezen aan de defensieonderdelen.

Niet-beleidsartikel 90. Algemeen

Grondslag van het artikel

In dit artikel worden onder de «apparaatsuitgaven» de uitgaven geraamd van het kerndepartement en de organisatie-eenheid Militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst (MIVD). Als «programmauitgaven» worden de investeringen van het kerndepartement en de Militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst, alsmede niet nader toe te delen departementsbrede uitgaven geraamd. Deze worden beheerd door het kerndepartement.

Budgettaire gevolgen

De raming van deze uitgaven voor de komende begrotingsjaren is in de onderstaande tabel opgenomen.

Budgettaire gevolgen niet-beleidsartikel 90 Algemeen (x € 1 000)
 2003200420052006200720082009
Verplichtingen1 320 0231 359 9591 470 3211 462 7121 442 8931 425 1361 397 947
Uitgaven       
Apparaatsuitgaven       
Kerndepartement inclusief wachtgelden100 238104 38297 66995 08596 14095 82795 560
Militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst50 37255 86655 74356 23256 57456 68356 771
Bijdrage aan baten-lastendiensten 139186186186186186
Totaal apparaatsuitgaven150 610160 387153 598151 503152 900152 696152 517
Programmauitgaven       
Investeringen29 12234 09427 48621 93716 21511 30011 300
Departementsbrede uitgaven       
–Milieu-uitgaven6 27211 29518 99419 95312 54012 3668 307
–Pensioenen en uitkeringen*948 7481 004 4331 111 8061 118 7271 112 9071 094 8731 071 921
–Wetenschappelijk onderzoek60 96963 33662 47662 34862 59562 59362 594
–Ziektekostenvoorziening29 96734 88134 11934 11934 12134 07834 078
–Garanties       
–Subsidies en bijdragen13 00610 93310 43910 2358 7468 7468 746
–Overige uitgaven36 49234 45542 14841 41441 41541 41541 415
Totaal programmauitgaven*1 124 5761 193 4271 307 4681 308 7331 288 5391 265 3711 238 361
Totaal uitgaven*1 275 1861 353 8141 461 0661 460 2361 441 4391 418 0671 390 878
Ontvangsten       
Totaal ontvangsten7 110194 694201 257163 547210 797224 159160 615
*waarvan niet-relevant  97 501101 24499 61696 70892 933

Apparaatsuitgaven

Kerndepartement

Het kerndepartement is de beleidsadviserende en ondersteunende staf voor de minister en de staatssecretaris. Het kerndepartement voert hiertoe de volgende hoofdactiviteiten uit:

– het initiëren, ontwikkelen, overdragen, uitdragen, regisseren en evalueren van het strategische defensiebeleid. Dit is er op gericht de operationele onderdelen van Defensie op korte, zowel als op lange termijn in staat te stellen de beleidsdoelstellingen te realiseren;

– het initiëren, ontwikkelen, overdragen, uitdragen, regisseren en evalueren van personeelsbeleid. Het personeelsbeleid heeft als doel Defensie te voorzien van de gewenste aantallen voor hun taak toegerust en gemotiveerd personeel;

– het initiëren, ontwikkelen, overdragen, uitdragen en evalueren van (inter-)nationaal materieelbeleid ten behoeve van alle defensieonderdelen, inclusief het beleid ten aanzien van wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling en het Defensie-industriebeleid. Het materieelbeleid is gericht op de verwerving, de instandhouding en de afstoting van materieel en diensten (onder meer de infrastructuur), alsmede het voeren van regie over de uitvoering daarvan;

– het initiëren, ontwikkelen, overdragen, uitdragen, regisseren en evalueren van financieel-economisch beleid, met als doel de rechtmatige en doelmatige besteding van het defensiebudget te bevorderen en te bewaken;

– het initiëren, ontwikkelen, overdragen, uitdragen, regisseren en evalueren van beleid op het gebied van informatievoorziening (IV). Dit is er op gericht een gestandaardiseerde, juiste, tijdige en volledige informatievoorziening te bevorderen bij alle defensieonderdelen;

– het verzamelen van informatie, achtergronden en gegevens van binnen en buiten de organisatie, zodat op basis daarvan adviezen ten behoeve van de bewindslieden kunnen worden gegeven;

– het initiëren, regisseren en evalueren van militair optreden in (inter-)nationaal verband.

Militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst (MIVD)

De MIVD ondersteunt Defensie op maat en naar behoefte op het gebied van inlichtingen en veiligheid. De dienst richt zich daarbij zowel op het politiek-militaire besluitvormende niveau (strategische inlichtingen), als op de krijgsmacht tijdens de voorbereiding en de uitvoering van militaire taken (operationele inlichtingen). Hierbij gaat het vooral om de uitvoering van crisisbeheersingsoperaties.

De twee hoofdtaken van de MIVD zijn een inlichtingentaak en een veiligheidstaak. De MIVD voert deze taken uit binnen een strak wettelijk kader, neergelegd in onder andere de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) en de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo).

Het Actieplan Terrorismebestrijding en Veiligheid, dat werd opgesteld naar aanleiding van de aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001, is de grondslag voor het regeringsbesluit de capaciteit voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten uit te breiden.

Op basis van besluitvorming in de ministerraad is onder leiding van de coördinator van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten een voorstel gedaan voor de herinrichting van de capaciteit voor satellietinterceptie in Nederland. Het voorstel voorziet in de oprichting van een Nationale SIGINT- («signal intelligence») organisatie (NSO). Deze wordt ondergebracht bij het ministerie van Defensie en beleidsmatig gezamenlijk aangestuurd door de MIVD en de Algemene inlichtingen- en veiligheidsdienst (AIVD). De basis voor de SIGINT-organisatie vormt de afdeling Verbindingsinlichtingen (AVI) van de MIVD. Een deel van de AVI wordt daartoe uit de organisatie van de MIVD gehaald. Bij de nieuwe organisatie, de NSO, worden activiteiten op het gebied van de verwerving van verbindingsinlichtingen ondergebracht. Op 26 september 2003 is door de directeur van de MIVD en het plaatsvervangend hoofd van de AIVD een convenant getekend over de vorming van de NSO en de uitbreiding van de satellietontvangst- en signaalverwerkingscapaciteit. Bij de MIVD is een projectleider aangesteld die verantwoording aflegt aan beide diensthoofden. Bij de nieuwe organisatie, de NSO, worden activiteiten op het gebied van de verwerving van verbindingsinlichtingen ondergebracht.

Voor de uitbreiding van de capaciteit voor satellietinterceptie is een omvangrijk investeringsplan benodigd, dat op hoofdlijnen gereed is. Hiervoor is een budget van € 18,7 miljoen uitgetrokken.

Programmauitgaven

Investeringen

Beleidsontwikkelingsgelden informatievoorziening (IV)

Het op termijn realiseren van een geïntegreerde informatievoorziening is het doel van de beleidsontwikkelingsactiviteiten op IV-gebied. Deze zijn in 2004 en 2005 vooral gericht op de totstandkoming van een technische IV-infrastructuur (servers, netwerken en werkplekken). Het doel is een generiek netwerk en een basiswerkplek voor al het defensiepersoneel. Vanaf 2006 zal deze basisinfrastructuur verder worden uitgebouwd naar vooral het operationele domein.

De bovengenoemde infrastructuur is de basis voor de ontwikkeling van generieke applicaties voor alle defensieonderdelen. «Enterprise Resource Planning» (ERP) is hiervan de kern. Tussen 2004 en 2010 wordt gewerkt aan de ontwikkeling en de indienststelling ervan. In het personeelsdomein (P&O2000+) wordt hier sinds 2004 aan gewerkt, het materieellogistieke (MATLOG) en het financiële domein vanaf 2006. In de overige domeinen wordt pas later voorzien in vervanging van bestaande applicaties en zullen in eerste instantie bestaande applicaties worden geïntegreerd.

P&O 2000+

De investeringen opgenomen bij P&O2000+ betreffen de ontwikkeling en implementatie van het gelijknamige defensiebrede IV-project. Het uitgangspunt is dat het project P&O2000+ binnen de hiervoor uitgetrokken tijdsduur (tot en met 2005) en binnen de financiële voorwaarden wordt gerealiseerd.

IV-investeringen Centrale organisatie

De investeringen die zijn opgenomen bij deze post betreffen de specifieke IV-investeringen bij de Centrale organisatie. Deze IV-investeringen hebben voor een belangrijk deel te maken met de specifieke onderbrenging bij de Centrale organisatie. Tevens wordt rekening gehouden met de (financiële) gevolgen van de inrichting van het Defensie Operatiecentrum (DOC) en de daaruit voortvloeiende activiteiten waaronder Military Message Handling System (MMHS) en ontwikkelingen op het gebied van Nato Secure Wide Area Network (NSWAN) en Netherlands Secure Wide Area Network (NLSWAN).

MIVD

Om inlichtingen te verkrijgen speelt in de toekomst hoogwaardige techniek steeds vaker een beslissende rol. Er zullen derhalve voortdurend investeringen nodig zijn. In een deel van de inlichtingenbehoefte zal de NSO gaan voorzien. Voor een ander deel moet de MIVD ook zelf investeren.

Departementsbrede uitgaven

Milieu-uitgaven

Het budget voor milieu-uitgaven wordt besteed aan contributies aan milieuorganisaties en de uitvoering en begeleiding van specialistische onderzoeken op het gebied van milieu en ruimtelijke ordening. Naar aanleiding van de ramp in Volendam is het toezicht op de handhaving van gebruikersvergunningen verscherpt. De financiële afdoening hiervan loopt enige vertraging op vanwege de trage facturering van gemeenten. In 2005 worden hiervoor de laatste uitgaven verwacht.

Ook wordt jaarlijks een programma voor de intensivering van milieuonderzoeken door de Centrale organisatie opgesteld. Ten behoeve van het oplossen van de milieuproblemen in de Cannerberg is het Nederlandse aandeel in deze programmauitgaven opgenomen. Het aandeel dat door de Navo wordt vergoed, is opgenomen in het beleidsartikel 11 «Internationale samenwerking». Ten slotte is op dit artikel een defensiebrede reeks met projecten voor milieu-intensiveringen opgenomen.

Pensioenen en uitkeringen

Deze programmauitgaven betreffen de betalingen van uitkeringen voor ouderdomspensioen en overige uitkeringen aan voormalig militair personeel. De uitvoering van de sociale zekerheid is in handen van de Uitvoeringsinstelling werknemersverzekeringen (UWV) en het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Op dit artikelonderdeel worden de in dit verband door de UWV en het ABP in rekening gebrachte uitgaven geraamd.

Sinds 2001 werd het vrijwillig nadienen bevorderd, vooruitlopend op de verplichte ophoging van de ontslagleeftijden vanaf 2006. Volgens de daarvoor gehanteerde normen dient 30% van de militairen gedurende gemiddeld drie jaar na. De hiermee samenhangende opbrengsten zijn in mindering gebracht op het budget van dit niet-beleidsartikel. Jaarlijks wordt bij nacalculatie het feitelijke aantal nadieners bepaald en worden de financiële effecten daarvan, afgezet tegen de norm, verrekend met de desbetreffende defensieonderdelen. In het kader van de reorganisaties en de voorgenomen verkleining van de krijgsmacht is medio 2003 besloten het nadienen te beëindigen.

Na het mislukken van het voorjaarsoverleg zet het kabinet het voornemen om de instroom in VUT- en prepensioenregelingen te ontmoedigen door. Daartoe is een wetsvoorstel in voorbereiding waarmee de bestaande fiscale faciliëring van VUT en prepensioenregelingen wordt beëindigd en tevens een levensloopregeling wordt geïntroduceerd. In afwachting van nadere besluitvorming over de effecten van dit wetsvoorstel voor Defensie is de implementatie van een militair prepensioen ter vervanging van de huidige UKW vooralsnog opgeschort.

Voor het burgerpersoneel dat bij de overheid werkzaam is, werd in 2003 overeengekomen dat zal worden overgegaan op het zogenaamde middelloonstelsel. Dit betekent dat vanaf 2004 de pensioenaanspraken zullen worden gebaseerd op het feitelijk genoten inkomen en niet langer op het laatstgenoten inkomen. Omdat de consequenties voor het militair personeel in belangrijke mate afwijken van die van het burgerpersoneel is voor die categorie personeel vooralsnog niet op het middelloonstelsel overgegaan. Het jaar 2004 wordt benut om de positie vanaf 2005 voor het militaire personeel nader te bezien. Daarbij zal tevens worden bezien of dient te worden gekomen tot een afzonderlijk pensioenreglement voor militairen en een afzonderlijke vermogenspositie voor de pensioenaanspraken van militairen, al dan niet binnen het ABP.

Op dit artikelonderdeel worden verantwoord:

– de door het ABP op declaratiebasis in rekening gebrachte militaire ouderdomspensioenen en (aanvullende) nabestaandenpensioenen; de door de Uitvoeringsinstelling sociale zekerheid voor overheid en onderwijs (USZO) op declaratiebasis in rekening gebrachte programmauitgaven met betrekking tot de sociale zekerheid; de door USZO/ABP in rekening gebrachte uitvoeringskosten;

– het nominale deel van de door Defensie aan het ABP te verrichten betalingen ten behoeve van de opbouw van kapitaaldekking van de militaire nabestaandenpensioenen, alsmede het nominale deel van de door Defensie aan het ABP te verrichten betalingen ten behoeve van de opbouw van kapitaaldekking van het militaire prepensioen;

– de reeks 10-jarige leningen van Defensie aan het ABP ten behoeve van de kapitaaldekking militaire ouderdomspensioenen en het premietekort of -voorschot ten behoeve van de kapitaaldekking militaire prepensioen.

– de uitgaven voor het veteranenbeleid en (vanaf 2005) de jaarlijkse «NL Veteranendag». De «NL Veteranendag» heeft tot doel bij te dragen aan de maatschappelijke erkenning en waardering voor de veteraan. Er zal in grote lijnen volgens het advies van de commissie Van Eekelen vorm aan worden gegeven. Voorts wordt in het artikelonderdeel «Subsidies en bijdragen» de uitvoering van het veteranenbeleid bij de Stichting Veteranen Instituut (SVI) en de belangenbehartiging van de veteranen bij het Veteranenplatform neergelegd.

Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (WOO)

Een moderne krijgsmacht is kennisintensief. Kennis is nodig om in te kunnen schatten of en hoe op veranderingen kan worden geanticipeerd, onder invloed van de politiek, maatschappij, technologie en wetenschap. Kennis is ook noodzakelijk voor behoeftestelling, verwerving en optimale inzet van personele en materiële middelen.

Als essentiële kennis in de defensieorganisatie niet beschikbaar of niet verkrijgbaar is, dan is het (laten) ontwikkelen ervan een mogelijkheid om in die kennisbehoefte te voorzien. Door structureel onderzoek te laten uitvoeren bij kennisinstellingen zoals het TNO, het Nationaal lucht- en ruimtevaartlaboratorium (NLR) en het Maritiem researchinstituut Nederland (MARIN) wordt voorzien in een deel van de voor Defensie benodigde kennis. Deze kennisontwikkeling is uiteraard internationaal ingebed.

De kennisbehoefte is gerelateerd aan de taken van Defensie. Beleidsuitgangspunten daarbij zijn de vernieuwing en veranderdoelstellingen van de krijgsmacht, waarin de flexibiliteit, de paraatheid, de mobiliteit, de gevechtskracht, het voortzettingsvermogen, de veiligheid, de interoperabiliteit en de kwaliteit van de krijgsmacht centraal staat. Bovenal dient de krijgsmacht betaalbaar te zijn, dus efficiënt en effectief te werken. Daarnaast is het versterken van het Europese veiligheids- en defensiebeleid en de daarvoor ter beschikking staande militaire capaciteiten een beleidsprioriteit. In het kader van het realiseren van de EU-Headline Goal en het Prague Capabilities Commitment van de Navo zijn nader geoperationaliseerde beleidsdoelstellingen bepaald. Ook op het gebied van terrrorismebestrijding zijn Defensie enkele specifieke taken toebedeeld. Invloedrijke ontwikkelingen op het gebied van Defensie en het uitvoeren van militaire operaties zijn expeditionair optreden, «plug and fight», «network centric warfare» en «effect based operations». Op basis van de besluitvorming over de in 2003 uitgevoerde «Herijking Kennisvoorziening Defensie» zullen de WOO-kennisexploitatiebudgetten voor contractresearch vanaf 2005 geleidelijk worden opgehoogd.

De nader geoperationaliseerde beleidsdoelstellingen worden deels nagestreefd door het uitvoeren van onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten (programma's of projecten). Veel van deze activiteiten richten zich op verschillende beleidsdoelstellingen. Voor de financiering van deze beleidsdoelstellingen wordt gebruikt gemaakt van onderstaande instrumenten:

Doelfinanciering Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO)

Overeenkomstig de TNO-wet en de regelingen tussen de overheid en het TNO, verstrekt Defensie jaarlijks doelfinanciering aan TNO via het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Met deze doelfinanciering wordt bij de drie instituten van TNO-Defensieonderzoek geïnvesteerd in een voor de taakuitvoering van Defensie benodigde kennisbasis.

Onderzoek en technologie

Er wordt geïnvesteerd in de ontwikkeling van (technologische) kennis die van belang is voor de taakuitvoering van Defensie. Deze activiteiten worden, vaak in internationaal verband, uitgevoerd door Nederlandse bedrijven, onderzoeksinstellingen en universiteiten. In het geval dat de ontwikkeling van nieuwe technologische kennis een belangrijk deel uitmaakt van een materieelproject, wordt uit het niet-beleidsartikel 90 (Algemeen) incidenteel dus ook bijgedragen aan een materieelontwikkelingsproject voor een krijgsmachtdeel.

Bijdrage aan het NLR

Defensie verstrekt via het ministerie van Verkeer en Waterstaat een bijdrage aan het Nationaal lucht- en ruimtevaartlaboratorium (NLR). Deze bijdrage is bedoeld voor het verrichten van basisonderzoek.

Ziektekostenvoorziening defensiepersoneel (ZVD)

Deze programmauitgaven betreffen een vangnetvoorziening voor het burgerpersoneel, het gewezen burgerpersoneel en het gewezen militair personeel van Defensie. Ze draagt er toe bij dat de ziektekosten die voor eigen rekening van dit personeel komen, worden beperkt tot een van de ziekenfondsgrens afgeleid maximum. Actief dienende militairen en gewezen militairen met een uitkering in het kader van de Uitkeringswet gewezen militairen (UKW) zijn uitgesloten van deelname.

De Ziektekostenvoorziening defensiepersoneel zal worden geëvalueerd in het kader van de door het kabinet aangekondigde nieuwe zorgverzekeringswet, waarvan de introductie is voorzien in 2006. De voorbereiding van deze wet is reeds in 2003 gestart.

De jaarlijks hogere uitgaven voor de Ziektekostenvoorziening defensiepersoneel werden grotendeels veroorzaakt doordat een steeds groter aantal (ex-)werknemers gebruik hebben gemaakt van deze regeling, alsmede door de stijging van het gemiddelde aanspraakbedrag als gevolg van de autonoom stijgende ziektekosten. De gevolgen van deze laatste oorzaak van de stijging van de uitgaven zijn ingeperkt, doordat in 2003 met het ministerie van Financiën afspraken zijn gemaakt over een exogene vergoeding van de autonoom stijgende ziektekosten. Hierdoor is de verwachting dat de uitgaven in de planperiode voor Defensie constant zullen blijven.

Subsidies en bijdragen

Subsidies worden verleend aan instellingen die voor Defensie een zeker nut hebben en ook zelf financiële middelen bijeenbrengen, maar mede afhankelijk zijn van financiële hulp van Defensie. Daarnaast levert Defensie financiële bijdragen aan diverse overheidsinstellingen. De belangrijkste bijdragen betreffen het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen voor onderwijs op algemene grondslag en voor de stichting Nederlands Instituut voor internationale betrekkingen Clingendael. De doelstellingen van deze instanties worden uiteengezet in een separate bijlage.

De taakstelling die als gevolg van het Strategisch Akkoord op de subsidies is doorgevoerd is van grote invloed op de hoogte ervan. Een uitbreiding van het aantal subsidies is thans niet voorzien. In de planperiode zal de aandacht vooral uitgaan naar de tijdige evaluatie en afrekening van bestaande subsidies. De eerder door Defensie doorgevoerde subsidiereductie op het verstrekken van gratis treinkaartjes aan veteranen is in deze begroting ongedaan gemaakt.

Voor het jaar 2005 worden subsidies verleend aan de stichting Homosexualiteit en krijgsmacht (€ 10 000), De Nederlandse Reservisten federatie (€ 26 000), Koninklijke Vereniging ter beoefening van de krijgswetenschap, ten behoeve van de buitengewone leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam (€ 55 000), de stichting Protestant interkerkelijk thuisfront (€ 15 000), de stichting Nationaal katholieke thuisfront (€ 10 000), het Defensie vrouwennetwerk (€ 14 000), het Veteranenplatform ( € 136 000) en de stichting Stichting Veteranen Instituut (€ 4 203 000). Deze vermelding vormt voor de onder dit artikel opgenomen subsidieverleningen de wettelijke grondslag als bedoeld in artikel 4.23, derde lid, onder c van de Algemene Wet bestuursrecht.

Overige (departementale) uitgaven

De overige departementale uitgaven betreffen vooral voorlichtingsactiviteiten, schadevergoedingen, een bijdrage aan de Onderzoeksraad voor veiligheid en «lumpsumuitgaven» aan de Belastingsdienst in verband met de fiscalisering van de verstrekking huisvesting en voeding van rijkswege aan militairen. Een andere uitgavencomponent die onder deze post valt is de defensiebrede stalling van personeelsmaatregelen (een jaarlijkse post van € 11,8 miljoen).

Evaluatieprogrammering

De hier opgenomen evaluaties ex ante betreffen onderwerpen die aan de orde zijn voor alle defensieonderdelen. Ze zijn niet exclusief aan een bepaald beleidsartikel toe te rekenen. Hoewel ze niet de evaluatie van het artikel 90 zelf betreffen, zijn deze door de bestuursstaf uit te voeren evaluaties opgenomen onder het niet-beleidsartikel 90 (Algemeen).

Beleidsevaluaties ex ante, uit te voeren in 2005:

• beleidsontwikkeling in het kader van het project Civiel-militaire bestuursafspraken (CMBA);

• beleidsontwikkeling met betrekking tot Interne-externe veiligheid (IEVO);

• uitwerking ambitieniveau (essentiële operationele capaciteiten) naar middelen;

• militair optreden in netwerken (network centric warfare/network enabled capabilities);

• studie luchttransport.

3. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF

3.1 Bedrijfsvoeringsthema's

De bedrijfsvoering van Defensie staat onder toenemende druk van het grootscheepse transitietraject dat in 2004 is ingezet. In 2005 zullen de thema's in de bedrijfsvoering voor een belangrijk deel worden afgeleid van de effecten van de reorganisatie. Enerzijds zijn dit bedoelde effecten zoals het ontstaan van nieuwe structuren en een verschuiving van verantwoordelijkheden, anderzijds betreffen dit onbedoelde effecten: de risico's voor de kwaliteit van het beheer die elke transitie in zich bergt. Onderstaand wordt op enkele ontwikkelingen ingegaan.

3.2 Paresto

Op 1 april 2004 is de Defensie cateringorganisatie Paresto als onderdeel van het Commando Dienstencentra van start gegaan. Met zijn brief van 1 juni 2004 (TK 2003–2004, 29 620, nr. 1) heeft de staatssecretaris van Defensie de Kamer geïnformeerd om Paresto per 1 januari 2005 de status van baten-lastendienst toe te kennen. Deze diensten kenmerken zich door een resultaat gericht besturingsmodel in combinatie met een baten-lastenadministratie. Defensie richtte de cateringorganisatie Paresto op om door middel van schaalvergroting en taakspecialisatie doelmatigheidswinst te genereren. Hiervoor is het van belang dat aansturing plaatsvindt op basis van output en dat een integraal kostprijsmodel wordt gehanteerd. De verwachting is dat de status van baten-lastendienst en de daarbij behorende specifieke beheersregels, de doelmatigheid van Paresto zullen bevorderen en de dienstverlening zullen verbeteren. Het «Begeleidingsteam Verzelfstandigingen» van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Financiën (BiFi-team) begeleidt het traject tot de instelling van de dienst. Daarbij is uitgegaan van de twaalf instellingsvoorwaarden die naar aanleiding van de tweede rijksbrede evaluatie van het resultaatgerichte besturingsmodel in combinatie met het baten-lastenstelsel in december 2002 met de Tweede Kamer overeen zijn gekomen (TK 2002–2003, 28 737, nr. 1).

3.3 CBD

In de tweede helft van 2004 wordt een Centraal Betaalkantoor Defensie (CBD), als onderdeel van het Commando Dienstencentra, ingericht en gefaseerd geïmplementeerd. Het CBD neemt alle aan het betaal- en ontvangstenproces gerelateerde activiteiten en taken, inclusief de daaraan gekoppelde functies, van de diverse eenheden binnen de defensieonderdelen over.

De organisatie van het CBD zal bestaan uit een staf en een zestal uitvoerende regiokantoren te Den Haag, Den Helder, Emmen, Seedorf (tot het moment van opheffing van deze legerplaats), Utrecht en Woensdrecht. Ook de Defensie Fiscale- en Douane-Eenheid, waarin de uitvoerende fiscale processen zijn samengebracht, maakt onderdeel uit van het CBD. De formatie van het CBD zal bestaan uit 335 functies.

Naast verdergaande uniformering van het betaal- en ontvangstenproces wordt vooral ook het proces van het aanvragen en het vergoeden van dienstreizen gestroomlijnd en geautomatiseerd door middel van een intranetapplicatie. Daarnaast zal het verificatieproces, waar mogelijk en verantwoord, worden vereenvoudigd en verdere geautomatiseerd. Daarbij worden de toenemende mogelijkheden van digitalisering en scanning van facturen en andere documenten benut.

De oprichting van het CBD zal uiteindelijk een positief effect hebben op de kwaliteit van het betalingsverkeer. Weliswaar wordt een personele reductie van ongeveer 30% gerealiseerd, maar het aantal betaalpunten wordt van 89 verlaagd naar 6 en procedures en processen worden geüniformeerd en gemoderniseerd. Vooral gedurende de implementatiefase van het CBD zal de aandacht uitgaan naar voldoende capaciteit en aanvullende maatregelen om de effecten van het risico van een mogelijk tijdelijke teruggang in de kwaliteit van het financieel beheer, zowel bij het CBD als bij de defensieonderdelen die het CBD van de juiste gegevens en documenten moeten voorzien, te minimaliseren.

3.4 Speer

Het project SPEER (Strategic Process and ERP Enabled Reengineering) zorgt voor de verdere implementatie van ERP (Enterprice Resource Planning) binnen de defensieorganisatie. De invoering van de standaard ERP-software binnen Defensie is een dwingende voorwaarde voor de invoering van het nieuwe besturingsmodel, de herinrichting van de personele, materieellogistieke en financiële domeinen, de hiermee samenhangende verbetering van de doelmatigheid (reducties) en het bereiken van een uniforme ondersteuning van het operationeel optreden. In 2005 en 2006 wordt de eerste fase van het project SPEER gerealiseerd. In die fase, het conceptuele ontwerp (Design and Establish), wordt het programma ontworpen en ingericht. Vervolgens worden de toekomstige materieellogistieke en financiële besturing en bedrijfsvoering en de bijbehorende IV-ondersteuning met ERP ontworpen.

3.5 DMO

Als uitvloeisel van het nieuwe besturingsmodel worden de hoofddirectie Materieel en de directies Materieel en de bedrijven van de drie grote krijgsmachtdelen samengevoegd tot één Defensiematerieelorganisatie (DMO), met een leidinggevende die deel uitmaakt van de bestuursstaf. Er is bewust afgeweken van het beginsel van de scheiding tussen beleid en uitvoering, omdat de beleidscomponent hoe dan ook beperkt is en met deze integrale organisatievorm aanzienlijke doelmatigheids- en synergiewinst kan worden geboekt. Een belangrijk politiek aandachtspunt, de regie over grote materieelprojecten, zal zeer herkenbaar binnen de DMO worden belegd. De operationele commando's, die de beschikking hebben over een exploitatiebudget, doen rechtstreeks zaken met de DMO. De chef Defensiestaf heeft, evenals bij de dienstencentra, in laatste instantie een beslissende stem bij het stellen van prioriteiten. De doelstellingen en de kerntaken van de DMO zijn:

– beleid en regie;

– voorzien in (de aanschaf en de introductie van) nieuw materieel;

– instandhoudingsbeheer;

– afstoting;

– bijdragen aan behoeftestellingen;

– uitvoering van de instandhouding (onderhoud en bevoorrading).

3.6 CDV/PPS

Defensie heeft reeds sedert een aantal jaren het programma «Competitieve dienstverlening (CDV)». In dit kader wordt bezien of meer marktbemoeienis bij de levering van ondersteunende diensten tot grotere doelmatigheid leidt. In 2005 worden de onderzoeken afgerond bij de Defensiebedrijven. Die hebben alle te maken met een afnemende werklast door het kleiner worden van de krijgsmacht. Dit komt de doelmatigheid bij de voortbrenging van ondersteunende diensten niet ten goede. Daarom wordt bezien of samenwerking met marktpartijen tot meerwaarde kan leiden.

Daar waar CDV zich met name richt op samenwerking met de markt voor bestaande dienstverlening (catering, vastgoeddiensten, onderhoud van wapens) is het instrument «Publiek private samenwerking (PPS)» meer gericht op investeringen en gebiedontwikkeling. Defensie is een investeringsdepartement en er wordt daarom onderzocht of PPS bij Defensie toekomstmogelijkheden heeft. Dit onderzoek omvat een pilot-project en een vergelijking met de Engelse krijgsmacht, omdat daar PPS een grote vlucht heeft genomen.

3.7 Onderzoeken Interne Beheersing (OIB)

Met ingang van 1 januari 2005 wordt voor de toetsing van de procesbeheersing de zogenaamde Onderzoeken Interne Beheersings(OIB-)functie ingevoerd. De afdelingen OIB verschaffen commandanten en managers op de diverse niveaus het noodzakelijk inzicht op basis waarvan de bedrijfsprocessen kunnen worden bijgestuurd.

De onderzoekscapaciteit is met deze inrichting voldoende dicht op de bedrijfsprocessen belegd zonder dat dit tot versnippering leidt. De afdelingen OIB werken in opdracht en ten behoeve van de commandanten van de Operationele Commando's, de commandant CDC en de directeur van de DMO. De werkzaamheden worden verricht op basis van een OIB-plan dat de commandanten of directeur vaststelt. Dit plan bestaat uit een basisonderzoekspakket en een onderzoekspakket gebaseerd op risicoanalyse. Een belangrijk onderdeel van het basispakket wordt gevormd door de onderzoeken naar de rechtmatigheid en de doelmatigheid van het (financieel en materieel) beheer. Ook onderzoeken naar de sturing en beheersing van het defensieonderdeel behoren tot dit pakket. Het andere pakket is gebaseerd op een gelaagd opgebouwde, defensiebrede risicoanalyse. De invoering van de OIB-structuur is een maatregel om transitierisico's beheersbaar te houden.

4. BATEN-LASTENDIENSTEN

4.1 Defensie telematica organisatie

Algemeen

De Defensie Telematica organisatie (DTO) verzorgt de informatie- en communicatievoorziening voor klanten voornamelijk bij het ministerie van Defensie. De DTO levert werkende integrale ICT-oplossingen voor de systemen voor bestuurlijke informatievoorziening (BIV) en, steeds vaker, voor de operationele informatievoorziening (OIV). Als zodanig heeft de DTO in toenemende mate een ondersteunende rol in de primaire taakuitvoering van Defensie.

Daarnaast beschikt Defensie over een eigen ICT-infrastructuur, bekend onder de naam NAFIN. Dit netwerk wordt beheerd door de DTO.

Het NAFIN wordt ook gebruikt door andere departementen waar veiligheid, continuïteit en betrouwbaarheid gegarandeerd moeten zijn. Het beleid van Defensie is gericht op het verder stimuleren van medegebruik van dit netwerk. Als voorbeeld kan C2000 genoemd worden. In onderaannemerschap van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (onderdeel ITO) verzorgt DTO, samen met KPN, de vaste verbindingen in dit project.

De DTO is een essentieel onderdeel van de departementale IV-cyclus. Hiertoe is overleg en samenwerking met Defensie in alle fasen van het dienstverleningsproces van groot belang.

De dienstenportefeuille is verdeeld in een kernportfolio en een additioneel portfolio. Het kernportfolio bestaat uit dienstverlening op de gebieden: «connectivity», «hosting», integrale werkplek, «housing» en applicatiebeheer en -integratie. Het additionele portfolio bestaat uit advies, projectmanagement en applicatieontwikkeling en -implementatie. De activiteiten uit het additionele portfolio ondersteunen het kernportfolio. Ze zijn gericht op het optimaliseren (doelmatigheid en effectiviteit) van de applicaties.

De hoofdvestiging van DTO is in Den Haag. Daarnaast zijn er onder meer vestigingen in Soesterberg, Seedorf, Den Helder, Maasland, Gouda en Rijswijk (ZH).

Doelmatigheid

De DTO levert een bijdrage aan het behalen van de bezuinigingstaakstellingen. Begin 2003 is besloten dat de DTO drie jaar achtereen een kostenreductie moet behalen die resulteert in een tariefsverlaging van 8% per jaar, bij ten minste een gelijkblijvende kwaliteit van de diensten en een break-even bedrijfsresultaat. Dit leidt tot een structurele besparing van € 64 miljoen per jaar met ingang van 2005.

BEGROTING VAN BATEN EN LASTEN

(bedragen x € 1 000)
 200312004220052006200720082009
BATEN       
Opbrengst moederdepartement237 793220 539200 467200 467200 467200 467200 467
Opbrengst overige departementen13 98720 92020 92020 92020 92020 92020 920
Opbrengst derden326808080808080
Rentebaten406      
Buitengewone baten0      
Vrijval voorzieningen11 055      
Exploitatiebijdrage       
Totaal baten263 567241 539221 467221 467221 467221 467221 467
        
LASTEN       
Apparaatskosten       
*personeelskosten113 974125 213128 305125 364122 369121 892122 051
*materiële kosten85 22484 63454 74854 27556 36756 36956 000
Rentelasten4 5557 1286 2347 3647 4367 6537 902
Afschrijvingskosten       
*materieel15 22822 07329 45131 71132 52832 84932 814
*immaterieel2 2012 4912 7292 7532 7672 7042 700
Dotaties voorzieningen16 441      
Buitengewone lasten304      
Totaal lasten237 927241 539221 467221 467221 467221 467221 467
        
Saldo van baten en lasten25 640000000

1 Realisatie.

2 Vermoedelijk beloop.

Toelichting begroting van baten en lasten

Baten

Opbrengsten moederdepartement

Bij de opbrengsten van het moederdepartement is rekening gehouden met de taakstelling uit het Masterplan DTO. In dit plan wordt uitgegaan van een daling van de tarieven voor het ministerie van Defensie in 2005 met een bedrag van € 22 miljoen ten opzichte van 2004.

In de opbrengsten van het moederdepartement is rekening gehouden met het gefaseerd overdragen aan de DTO van het beheer van de werkplekken van de diverse defensieonderdelen. Hierin is de overname van de hardware, die voor deze werkplekken benodigd is, ook opgenomen. De overname van de hardware leidt er toe dat de kosten voor afschrijvingen en rente in rekening gebracht zullen worden bij de defensieonderdelen. Er is nog geen rekening gehouden met de overname van communicatie- en informatiesystemen.

Voor het jaar 2004 wordt een éénmalig hoge handelsomzet verwacht in verband met het leveren van standaard ICT-middelen (handel) aan de Koninklijke landmacht in het kader van het Theatre Independent Tactical Army and Airforce Network (TITAAN).

Opbrengst moederdepartement per productgroep

(bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Consultancy en projectmanagement24 92119 83617 85717 85717 85717 85717 857
Data- en telecommunicatie53 03554 21252 85352 85352 85352 85352 853
ERP4 3075 9905 3925 3925 3925 3925 392
Exploitatie informatiesystemen40 79027 79425 10225 10225 10225 10225 102
Informatiebeveiliging9 4046 9146 2246 2246 2246 2246 224
Internet en Intranet9 8179 7228 7528 7528 7528 7528 752
Kantoorautomatisering63 33065 09875 40475 40475 40475 40475 404
Overig4 1012 8222 5402 5402 5402 5402 540
Standaard ICT-middelen (handel)28 08828 1516 3436 3436 3436 3436 343
Totaal opbrengsten moederdepartement237 793220 539200 467200 467200 467200 467200 467

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Opbrengsten overige departementen

De DTO stimuleert de inzet van haar capaciteit in de zogenaamde «tweeden markt», in dit geval potentiële klanten bij de rijksoverheid die betrokken zijn bij openbare orde en veiligheid. Het betreft onder meer het medegebruik van het defensienetwerk NAFIN door andere departementen. Ook het medegebruik van andere faciliteiten wordt gestimuleerd. De activiteiten op de «tweeden markt» betreffen incidentele overeenkomsten. Er is geen planmatige groeidoelstelling.

Opbrengst overige departementen per productgroep

(bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Consultancy en projectmanagement736209209209209209209
Data- en telecommunicatie8 76813 51513 51513 51513 51513 51513 515
ERP0000000
Exploitatie informatiesystemen2 9246 0216 0216 0216 0216 0216 021
Informatiebeveiliging107515151515151
Internet en Intranet253390390390390390390
Kantoorautomatisering726727727727727727727
Overig184777777
Standaard ICT-middelen (handel)289000000
Totaal opbrengsten overige departementen13 98720 92020 92020 92020 92020 92020 920

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Opbrengsten derden

Een klein deel van de dienstverlening vindt plaats aan de Navo en Navo-partners. Voor deze dienstverlening wordt geen groei voorzien.

Opbrengst derden (Navo)

(bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Consultancy en projectmanagement167000000
Data- en telecommunicatie33303030303030
ERP0000000
Exploitatie informatiesystemen0505050505050
Informatiebeveiliging0000000
Internet en Intranet94000000
Kantoorautomatisering0000000
Overig1000000
Standaard ICT-middelen (handel)31000000
Totaal opbrengst derden326808080808080

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Lasten

Personele lasten

Personeelssterkte van de baten-lastendienst DTO
 200312004220052006200720082009
Militair personeel123135160159159159159
Burgerpersoneel1 7361 8971 9861 9331 9261 9261 926
Totaal DTO-personeel1 8592 0322 1462 0932 0852 0852 085
        
Inhuur personeel110104119109897979
Totaal1 9692 1362 2652 2022 1742 1642 164

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

In 2005 wordt het beheer van de werkplekken overgedragen van de defensieonderdelen aan de DTO. Dit proces is in 2004 in verschillende fasen begonnen. Het personeel dat bij deze beheersfunctie werkzaam is, wordt eveneens overgedragen. Dit leidt echter niet tot een grote stijging van de personeelssterkte aangezien de doelmatigheidsdoelstelling, die met de DTO is overeengekomen, een verlies van 300 tot 500 arbeidsplaatsen betekent. In het overzicht is daarmee rekening gehouden.

Een deel van de personeelsbehoefte van de DTO betreft specifieke expertise en het opvangen van tijdelijke personeelstekorten. In 2005 en 2006 wordt, net zoals dat in 2004 het geval was, in een tijdelijke hogere personeelsbehoefte voorzien. Die houdt verband met de reorganisaties en de veranderingen met betrekking tot de informatievoorziening.

Materiële lasten

In de raming van de materiële kosten is rekening gehouden met de taakstelling van de DTO.

De directe zijn vooral gelegen in de kosten die de DTO maakt voor de handelsomzet (het direct doorleveren van goederen van leveranciers aan klanten).

Materiële kosten

(bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Directe kosten38 47336 63715 76815 76815 76815 76815 768
Huisvestingskosten6 0077 2206 9405 5855 5855 5855 585
Kantoorkosten2 5882 8282 0032 0032 0032 0032 003
Verkoopkosten3091 2141 2141 2141 2141 2141 214
Algemene kosten2904052055591 0011 0011 001
Kosten hardware/software37 55736 33028 61829 14630 79630 79830 429
Totale materiële kosten85 22484 63454 74854 27556 36756 36956 000

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Afschrijvingen activa

De afschrijvingslasten bedragen:

(bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Gebouwen en terreinen1 1431 1561 1391 2771 3651 4311 495
Machines en installaties1 1741 8342 0142 4042 7072 7972 825
Computerapparatuur12 05418 09625 45927 39827 70527 63327 618
Overige bedrijfsmiddelen857987839632751988875
Subtotaal afschrijvingen materiële vaste activa15 22822 07329 45131 71132 52832 84932 814
Software2 2012 4912 7292 7532 7672 7042 700
Subtotaal afschrijvingen immateriële vaste activa2 2012 4912 7292 7532 7672 7042 700
Totaal afschrijvingskosten17 42924 56432 18034 46435 29535 55335 514

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Op de vaste activa worden op jaarbasis de volgende afschrijvingstermijnen toegepast:

Immateriële vaste activa

• Licenties 5 jaar

Materiële vaste activa

• Grond –

• Gebouwen en glasvezel 30 jaar

• Terreinen (bestrating) 10 jaar

• Machines en installaties 8 jaar

• Computerapparatuur 3–10 jaar

• Overige bedrijfsmiddelen 4–5 jaar

In specifieke gevallen, als er een verband is met de looptijd van verkoopcontracten, kunnen de afschrijvingstermijnen afwijken.

KASSTROOMOVERZICHT

Kasstroomoverzicht van de baten-lastendienst Defensie Telematica Organisatie (bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Rekening courant RHB 1 januari42 94276 65448 43239 56317 8674 023804
        
Totaal operationele kasstroom53 78820 21224 93229 34631 57032 97133 091
        
– totaal investeringen– 31 555– 84 026– 69 900– 41 500– 41 500– 41 500– 41 500
+ totaal boekwaarde desinvesteringen715000000
Totaal investeringskasstroom– 30 840– 84 026– 69 900– 41 500– 41 500– 41 500– 41 500
        
– uitkering aan moederdepartement– 3 405– 24 8403– 1 000– 400– 35000
+ storting door het moederdepartement0000000
– aflossingen op leningen– 15 831– 16 967– 32 80150 643– 45 064– 36 190– 30 015
+ beroep op leenfaciliteit30 00077 40069 90041 50041 50041 50041 500
Totaal financieringskasstroom10 76435 59336 099– 9 543– 3 9145 31011 486
Rekening courant RHB 31 december76 65448 43239 56317 8674 0238043 880

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

3 Het eigen vermogen van baten-lastendiensten is gemaximeerd tot 5 procent van de gemiddelde omzet over de laatste 3 jaar.

Toelichting op kasstroomoverzicht

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom verantwoordt het resultaat en de balansmutaties die het gevolg zijn van de reguliere bedrijfsvoering.

Investeringskasstroom

In de jaren tot en met 2005 worden hogere investeringen verwacht in verband met investeringen die nodig zijn om de doelmatigheidsdoelstellingen van de DTO mogelijk te maken. Een deel van deze investeringen betreft investeringen in het NAFIN. In de raming van de investeringen is tevens rekening gehouden met investeringen als gevolg van de overname van hardware, in het kader van de overname van het beheer van werkplekken.

Financieringskasstroom

Uitkeringen aan moederdepartement

Volgens de vermogensregeling voor diensten die een baten-lastenstelsel voeren, dient, wanneer het eigen vermogen uitkomt boven 5% van de gemiddelde omzet over de afgelopen drie jaren, het meerdere te worden uitgekeerd aan het moederdepartement. Deze uitkering geschiedt in het daarop volgende jaar.

Aflossingen op leningen

De bedragen die hier zijn verantwoord, betreffen de aflossingen van de vermogensconversie en de leningen die zijn aangegaan om de investeringen te financieren.

Beroep op leenfaciliteit

Hieronder zijn de door de DTO bij het ministerie van Financiën geleende bedragen verantwoord.

Overzicht vermogensontwikkeling

Overzicht vermogensontwikkeling (bedragen x € 1 000, afrondingsverschillen zijn mogelijk)
 200312004220052006200720082009
Eigen vermogen per 1/115 40537 64012 80011 80011 40011 05011 050
–Saldo van baten en lasten25 640000000
–Directe mutaties in het eigen vermogen       
– uitkering aan moederdepartement– 3 405– 24 840– 1 000– 400– 35000
– exploitatiebijdrage door moederdepartement 0000000
– overige mutaties0000000
Eigen vermogen per 31/1237 64012 80011 80011 40011 05011 05011 050

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Kengetallen

De volgende kengetallen geven informatie over de verwachte ontwikkelingen op de korte en middellange termijn.

Kengetallen Defensie Telematica Organisatie
Kengetallen DTO200312004220052006200720082009
Omzet per medewerker       
(x € 1000)128,2113,999,2103,2105,7106,9106,9
        
Resultaatmarge14,1%3,0%2,8%3,3%3,4%3,5%3,6%
        
Percentage inhuur5,6%4,9%5,3%5,0%4,1%3,7%3,7%

1 Jaarverslag 2003.

2 Vermoedelijk beloop.

Omzet per medewerker

Bij de omzet per medewerker is ook de omzet betrokken die gegenereerd wordt door ingehuurd personeel. In de omzet per medewerker zijn de effecten van het Masterplan DTO verdisconteerd. De daling van de omzet per medewerker wordt verklaard door de overname van medewerkers die elders in de defensieorganisatie werkplekken beheerden. De nieuwe werkzaamheden zijn relatief arbeidsintensief.

Resultaatmarge

De resultaatmarge is het saldo van baten en lasten, exclusief dotaties en vrijval voorzieningen en rentebaten en -lasten, ten opzichte van de omzet. Conform de taakstelling die aan de DTO is opgelegd, dienen behaalde doelmatigheidswinsten afgedragen te worden aan het ministerie van Defensie.

Percentage inhuur

De inhuur wordt weergegeven als percentage van de totale personeelssterkte. In 2005, met een uitloop naar 2006, wordt een tijdelijke hogere personeelsbehoefte voorzien in het kader van «change management», één van de elementen om invulling te geven aan de taakstelling van de DTO.

4.2 DIENST GEBOUWEN, WERKEN EN TERREINEN

Algemene informatie

De Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T) is de vastgoedbeheerder van het ministerie van Defensie die het onroerend goed effectief en op maatschappelijk verantwoorde wijze inricht en beheert. De DGW&T geeft deskundige adviezen en treedt op als intermediair voor de waarborging van de ruimtelijke belangen van de klanten binnen Defensie. De DGW&T staat de klanten bij in hun zorg voor de beschikbaarheid en bruikbaarheid van het vastgoed.

Het in beheer zijnde onroerend goed heeft een herbouwwaarde van € 14 miljard. De markt van de DGW&T is vrijwel volledig de Defensiemarkt.

Missie en visie

De missie van de DGW&T luidt:

«De DGW&T is als baten-lastendienst binnen het ministerie van Defensie verantwoordelijk voor het vastgoedbeheer.»

De op basis van deze missie geformuleerde visie van de DGW&T is samen te vatten in vijf kernbegrippen: dé vastgoeddienst voor Defensie, de klant centraal, betrouwbare partner, marktconform en doelmatig en een goede werkgever.

Taken van de DGW&T

De DGW&T behartigt alle vastgoed belangen voor de Defensieonderdelen en levert daarvoor een compleet en samenhangend producten- en dienstenpakket dat bestaat uit:

Vastgoedbeheer

• Ruimtelijke ordening en milieu

• Technisch beheer

Ingenieursdiensten

• Nieuwbouw

• Groot onderhoud

• Bodemsanering

• Onderzoek en advies

Gebruikssteun

• Klein onderhoud

• Kleine infrastructurele aanpassingen (commandantenvoorzieningen)

• Storingsdienst (24-uurs)

Beleidsvoorbereiding, Specialistisch Onderzoek en Advies

• Beleidsvoorbereiding

• Specialistisch onderzoek en advies

• Belangenbehartiging

• Advies aan departement en politieke leiding

Out of Area ondersteuning

Organisatie

De Bestuursraad DGW&T staat onder voorzitterschap van de Commandant CDC en bestaat voorts uit vertegenwoordigers van de bevelhebbers van de defensieonderdelen. De Bestuursraad houdt toezicht op de realisatie van de plannen en autoriseert het jaarplan en de jaarstukken van de DGW&T.

De DGW&T bestaat uit een Centrale Directie (locatie Den Haag), een Directie Interne Diensten (een intern shared service-centre voor ICT-, facilitaire en financiële diensten), drie regionale directies in Nederland en een directie in Duitsland. De regionale directies zijn opgebouwd uit een regionaal hoofdkantoor met meerdere dienstkringen en steunpunten. De Centrale Directie schept de randvoorwaarden en draagt zorg voor coördinatie en sturing.

De DGW&T past het INK (Instituut Nederlandse Kwaliteit)-managementmodel toe bij het formuleren van doelstellingen voor de resultaat- en de organisatiegebieden.

Bedrijfsvoering

Tussen de DGW&T en de defensieonderdelen bestaat een zakelijke relatie. Hierdoor treedt regulering op van vraag en aanbod. Tevens bestaat voor de defensieonderdelen op beperkte schaal de mogelijkheid diensten uit de markt te betrekken.

De DGW&T behaalt als baten-lastendienst opbrengsten uit de verkoop van diensten. Deze opbrengsten dekken de apparaatskosten, inclusief de kosten van uitbesteding van diensten. Binnen de DGW&T zijn de regionale directies resultaatverantwoordelijk. Hiervoor zijn taken en bevoegdheden gedelegeerd aan de directies. Het beleid en het verwachte resultaat van de directies worden vastgelegd in businessplannen. Deze plannen vormen de basis van het gemeenschappelijk managementcontract dat jaarlijks wordt afgesloten tussen de directeur DGW&T en de directeuren van de regionale directies. Door middel van rapportages leggen de directies verantwoording af aan de directeur DGW&T.

Doelstellingen

De belangrijkste doelstellingen van de DGW&T zijn:

licht positief bedrijfsresultaat

Een positief saldo van baten en lasten dient te worden gerealiseerd bij een ordelijk financieel en materieel beheer;

klanttevredenheid

De klanttevredenheid dient gemiddeld tenminste 7,0 (met een laagste score van 6,0) te zijn. Deze doelstelling wordt gemeten met een klanttevredenheidsonderzoek;

projecttevredenheid

Na afloop van projecten vindt een «projecttevredenheidsonderzoek» bij de klant plaats. De norm is gesteld op tenminste 80% van de opgeleverde projecten, die naar tevredenheid van de klant moeten zijn uitgevoerd. Onder project wordt verstaan het voorbereiden en uitvoeren van een opdracht waarbij het bouwvolume € 200 000 of meer bedraagt;

medewerkertevredenheid

De DGW&T stelt zich ten doel dat voor de medewerkertevredenheid, te meten in een medewerkersopinieonderzoek (MOO), het eigen functioneren met minimaal 7,2 en de waardering voor het functioneren van de eigen directie met minimaal 6,6 gewaardeerd wordt. Bij het MOO is de norm voor de respons gesteld op 65%.

Vastgoedbeleid

De doelstelling van de DGW&T is het voorzien in en het instandhouden van voldoende en bruikbaar vastgoed voor de krijgsmacht. Vanwege de verkleining van de krijgsmacht is het vastgoedbeleid gericht op een verlaging van de kosten van het gebruik en beheer van de totale infrastructuur. Deze doelstelling wordt behaald door de sluiting en afstoting van overtollige objecten en door de concentratie van defensieonderdelen op bestaande objecten. Als gevolg van de diverse maatregelen zal de totale omvang van het vastgoedbestand afnemen (op basis van de vastgoed vervangingswaarde).

De belangrijkste ontwikkelingen op gebied van het vastgoed zijn:

• tijdige oplevering van geschikte en aangepaste infrastructuur is één van de belangrijkste randvoorwaarden om de beoogde besparingen bij de krijgsmacht daadwerkelijk te realiseren. Voor de te verplaatsen eenheden dient tijdig vervangende huisvesting gereed te zijn, teneinde de vrijgekomen objecten volgens plan af te stoten;

• na afronding van lopende studies zal besluitvorming plaatsvinden over een verdere concentratie van eenheden en de fasering daarvan. Nadere afspraken worden gemaakt tussen de chef Defensiestaf en de vastgoedbeheerder over de toekomstige belegging van objecten (bijvoorbeeld in de vorm van strategische vastgoedplannen);

• een verdere kostenverlaging wordt bereikt door de administratieve werklast te verminderen door de uitvoering van beheer en onderhoud op basis van overeengekomen servicelevels (onderhoudsprogramma).

Oprichten Dienst Vastgoed Defensie

Een verbetering van de doelmatigheid van vastgoeddiensten wordt bereikt door een ontbureaucratisering van de infrastructuurprocessen en ontstaffing van de binnen Defensie aanwezige capaciteit (de DGW&T en de defensieonderdelen). Dit vindt plaats door reorganisatie en de oprichting van de Dienst Vastgoed Defensie (DVD) in 2005.

Via een CDV-traject wordt onderzocht of de baten-lastendienst DGW&T de vastgoeddiensten effectief en efficiënt verleent. De eerste fase van het CDV-traject is eind 2003 afgerond met een rapport «reikwijdtebepaling». In dit rapport is met een «quick scan» aangegeven welke diensten zondermeer door een eigen defensieorganisatie moeten worden uitgevoerd en welke diensten in een analysefase (vergelijking met de markt) worden gebracht. De startdatum van het competitieve traject wordt vastgesteld in overleg met de D-DGW&T om de voortgang van de bedrijfsvoering te garanderen.

De begroting van baten en lasten

(bedragen x € 1 000)
 200312004220052006200720082009
BATEN       
Opbrengst moederdepartement86 96683 89281 80081 00080 30079 50079 500
*opbrengsten moederdepartement uit verhuur van huisvesting     6 7206 560
Opbrengst overige departementen163120200200100100100
Opbrengst derden8549541 0001 0001 0001 0001 000
Mutatie onderhanden werk– 1 723      
Rentebaten208200200200200200200
*rentevergoeding (bouwrente huisvesting voor verhuur in aanbouw)7331 1002 1203 3704 290  
Vrijval voorzieningen679      
Bijzondere baten1 474300     
Buitengewone baten0      
Totaal baten89 35486 56685 32085 77085 89087 52087 360
        
LASTEN       
Apparaatskosten       
*personeelskosten61 83461 59161 20060 60060 10059 60059 600
*uitbesteding3 7146 7084 8004 8004 6004 5004 500
*materiële kosten11 00710 90311 10011 00011 00011 00011 000
Rentelasten1 8691 5601 4801 5401 5201 5001 500
*rentelasten (leningen huisvesting voor verhuur)7161 1002 1203 3704 2904 6004 440
Afschrijvingskosten       
*materieel2 3662 6372 7002 7002 7002 7002 700
*materieel (huisvesting voor verhuur)     2 1202 120
*immaterieel       
Dotatie reorganisatievoorziening (57+ maatregel)2 6003 000     
Dotaties voorzieningen (overige)1 726161500500500500500
Bijzondere lasten1 867500     
Buitengewone lasten       
Totaal lasten87 69988 16083 90084 51084 71086 52086 360
Saldo van baten en lasten1 655– 1 5941 4201 2601 1801 0001 000

1 Realisatie.

2 Vermoedelijk beloop.

Toelichting per post

BATEN

Opbrengsten moederdepartement.

Met de komende reductiemaatregelen voor de defensieonderdelen, zal ook de behoefte aan infrastructuur structureel afnemen. Deze afname zou zich moeten vertalen in een lagere omzet voor vastgoeddiensten voor het moederdepartement. De laatste jaren blijkt echter dat reorganisaties leiden tot extra bouwactiviteiten, die de eerder aangegeven omzetvermindering compenseren.

Vanaf 2008 wordt een gebruiksvergoeding ontvangen voor de nieuwe huisvesting voor de Koninklijke marechaussee op Schiphol. In 2002 is gestart met de realisatie van deze huisvesting, waarvan de DGW&T het economisch eigendom heeft. De door de DGW&T aan het ministerie van Financiën te betalen rente en aflossing worden bij de Koninklijke marechaussee in rekening gebracht. Het nieuwbouwproject wordt naar verwachting in 2007 opgeleverd.

In de omzet is een opgelegde 4% efficiencykorting (jaarlijks van 2004 tot en met 2007 oplopend met 1%) verwerkt. Deze efficiencykorting vertaalt zich in het kader van een baten-lastenstelsel in een tariefverlaging. Dit werkt structureel door in de omzet, de afname daarvan dient in de kosten te worden opgevangen.

De verdeling van de opbrengsten (exclusief verhuur van huisvesting) is als volgt:

 VastgoedbeheerIngenieursdienstenGebruikssteunOverigeTotaal
Koninklijke marine4%4%4%1%13%
Koninklijke landmacht12%17%11%2%42%
Koninklijke luchtmacht8%8%8%0%24%
Koninklijke marechaussee1%4%1%0%6%
CDC1%2%1%0%4%
CO1%1%0%9%11%
Overige departementen0%0%0%0%0%
Derden0%0%0%0%0%
Totaal27%36%25%12%100%

Opbrengsten Centrale organisatie/overige

Opbrengsten CO/overige heeft betrekking op de inkomsten uit diensten voor Beleidsvoorbereiding, Specialistisch Onderzoek en Advies (BSOA).

LASTEN

Personele lasten

De efficiencytaakstelling en de op termijn dalende behoefte aan infrastructuur leiden tot een dalende capaciteitsbehoefte. Om een positief saldo van baten en lasten te blijven behouden moet de personele omvang hierop afgestemd blijven. Dit resulteert met name in minder tijdelijk personeel (inhuur- en uitzendkrachten).

Personeelsomvang (vte)Bezetting 31-12-032004120052006200720082009
Militair personeel35363633323232
        
Burgerpersoneel954960960960956953953
        
Overige categorieën:       
*inhuur, tijdelijke ambtenaren, uitzendkrachten157154154149146142142
*herplaatsers3000000
Totaal1 1491 1501 1501 1421 1341 1271 127
Gemiddelde prijs per vte (x € 1 000)       
*ambtenaren49494949494949
*inhuurkrachten78808080808080

1 Vermoedelijk beloop.

Materiële lasten

De materiële lasten blijven nagenoeg gelijk.

Uitbesteding

De uitbesteding betreft werkzaamheden voor projecten die omwille van kwalitatieve of kwantitatieve redenen worden uitbesteed aan derden. Als gevolg van de verwachte dalende afname van vastgoeddiensten door de defensieonderdelen zal ook de uitbesteding afnemen.

Rentelasten

De rentelasten van de leningen voor huisvesting voor verhuur betreffen de leningen voor de in aanbouw zijnde huisvesting voor de Koninklijke marechaussee (KMar) te Schiphol. Overeengekomen is dat de bouwrente door de Koninklijke marechaussee wordt vergoed en dat deze hiermee geen deel uit maakt van de gebruiksvergoeding voor het gebruik van deze huisvesting.

Afschrijvingen

De afschrijvingslasten blijven nagenoeg gelijk. De DGW&T past de lineaire afschrijvingsmethode toe.

Afschrijvingen materiële vaste activa200412005
(bedragen x € 1 000)  
–gebouwen780800
–automatisering900900
–transport700700
–overige257300
Totaal2 6372 700

1 Vermoedelijk beloop.

De afschrijvingstermijnen voor materiële vaste activa zijn voor:

Gebouwen: 50 jaar

Verhardingen: 25 jaar

Transportmiddelen: 4–6 jaar

Inventaris: 10 jaar

Computerapparatuur en overige: 5 jaar

Dotaties voorzieningen

De dotaties hebben betrekking op de voorzieningen groot onderhoud, garantieverplichtingen, wachtgelduitkeringen, contractrisico's en reorganisatie.

In de begroting 2005–2009 wordt geen rekening gehouden met een continuering van de 57+maatregel na 2004. Bij het vermoedelijk beloop 2004 van de dotatie reorganisatievoorziening voor de 57+ maatregel kunnen de kosten, afhankelijk van het uiteindelijke aantal medewerkers dat in 2004 van deze maatregel gebruik zal gaan maken, oplopen tot ruim € 7 miljoen.

Resultaatbestemming

Deze begroting gaat uit van het samenvoegen van het resultaat met het eigen vermogen. In 2006 zal de maximumgrens voor het eigen vermogen zijn bereikt waardoor het meerdere vanaf 2007 wordt afgedragen aan het moederdepartement.

Kasstroomoverzicht
(bedragen x € 1 000)200312004220052006200720082009
1.Rekening courant RIC 1 januari11 13924 35921 32823 12825 09825 81226 153
        
2.Totaal operationele kasstroom19 308– 4574 1203 9603 8805 8205 820
        
3a.–/– totaal investeringen– 27 186– 14 410– 30 500– 28 390– 15 040– 1 890– 1 890
3b.+/+ totaal boekwaarde desinvesteringen8 444100100100100100100
3.Totaal investeringskasstroom– 18 742– 14 310– 30 400– 28 290– 14 940– 1 790– 1 790
        
4a.–/– eenmalige uitkering aan moederdept – 37400– 1 176– 1 239– 1 040
4b.+/+ eenmalige storting door moederdept       
4c.–/– aflossingen op leningen– 11 734– 2 300– 2 420– 2 090– 2 090– 4 340– 4 490
4d.+/+ beroep op leenfaciliteit24 38814 41030 50028 39015 0401 8901 890
4.Totaal financieringskasstroom12 65411 73628 08026 30011 774– 3 689– 3 640
        
5.Rekening courant RIC 31 december24 35921 32823 12825 09825 81226 15326 543

1 Realisatie.

2 Vermoedelijk beloop.

Toelichting bij het kasstroomoverzicht DGW&T

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom is het jaarlijkse totaal van het bedrijfsresultaat, de afschrijvingen, de mutaties in de voorzieningen en het netto werkkapitaal.

Investeringskasstroom

De investeringskasstroom betreft voor het grootste deel leningen voor de in aanbouw zijnde huisvesting voor verhuur aan de Koninklijke marechaussee (Schiphol).

Financieringskasstroom

In de financieringskasstroom is het beroep op de leenfaciliteit voor de geplande investeringen, inclusief de huisvesting in aanbouw voor verhuur aan de Koninklijke marechaussee, opgenomen.

Overzicht vermogensontwikkeling
(bedragen x € 1 000)200312004220052006200720082009
Eigen vermogen per 1/12 9784 6332 6654 0855 3455 3495 110
        
*saldo van baten en lasten1 655– 1 5941 4201 2601 1801 0001 000
*directe mutaties in het eigen vermogen:       
–uitkeringen aan moederdepartement – 374  – 1 176– 1 239– 1 040
–exploitatiebijdrage moederdepartement       
–overige mutaties       
        
Eigen vermogen per 31/124 6332 6654 0855 3455 3495 1105 070

1 Realisatie.

2 Vermoedelijk beloop.

In 2004 zal vermoedelijk een negatief saldo van baten en lasten ontstaan door een de dotatie aan voorzieningen.

Na 2006 wordt het structurele overschot aan eigen vermogen afgedragen aan het moederdepartement.

Kengetallen
 2003200420052006200720082009
Productiviteit per directe medewerker (x € 1 000)99999694949493
Verhouding indirect/totaal26%25%25%25%25%25%25%
Flexibiliteit14%16%16%15%15%15%15%

Productiviteit per directe medewerker

Dit bedrag geeft de gefactureerde omzet per directe medewerker (met inbegrip van het uitbestedingsequivalent) weer. Het uitbestedingsequivalent is de in mensjaren uitgedrukte hoeveelheid werk die de DGW&T heeft uitbesteed c.q. zal gaan uitbesteden.

De productiviteit per directe medewerker zal ten opzichte van 2004 licht afnemen als gevolg van de verhoudingsgewijs sterkere afname van de opbrengsten ten opzichte van de afname van het aantal directe medewerkers (schaalverkleining).

Verhouding indirect/totaal

Dit kengetal geeft de verhouding tussen het aantal indirecte medewerkers en het totaal aantal medewerkers.

Flexibiliteit

Dit is de verhouding tussen enerzijds het aantal inhuurkrachten, tijdelijke contractanten en uitbestedingsequivalenten, en anderzijds de totale bestede directe capaciteit. Het streven is om de flexibiliteit in de directe sector op peil te houden.

Doelmatigheid

Vanuit onze missie en visie brengen wij de klant zo laag mogelijke kosten in rekening. Daarbij is het in een tijd van bezuinigingen bij Defensie passend om waar mogelijk de kosten voor de klant van de DGW&T te beperken.

Doelmatigheidskengetallen
 2003200420052006200720082009
Efficiencykorting 1%2%3%4%4%4%
Verhouding indirect/direct35%33%33%33%33%33%33%
Klanttevredenheid7777777

Efficiencykorting

Aan de DGW&T is met de Novemberbrief 2002 een efficiencykorting van 4% in de periode van 2004 tot en met 2007 opgelegd. De maatregel is vertaald in een personele reductie, die oploopt tot 44 vte'n per 1 januari 2008, alsmede een structurele verlaging van de materiële uitgaven. In 2003 is een start gemaakt met de jaarlijkse doelmatigheidsverbetering door de kostenstijging ten opzichte van 2002 niet door te berekenen aan de klanten en tariefsverhoging achterwege te laten. In geld uitgedrukt dienen de kosten met € 0,8 miljoen per jaar (vanaf 2004) oplopend tot € 3,2 miljoen in 2007 en de volgende jaren te worden verlaagd.

Overige efficiencyverbeteringen

In 2004 heeft geen aanpassing van de uurtarieven plaatsgevonden aan de stijging van de lonen en prijzen (ongeveer 2%).

Verhouding indirect/direct

Dit kengetal geeft de verhouding tussen het aantal indirecte medewerkers en het aantal directe medewerkers.

Klanttevredenheid

De klanttevredenheid dient gemiddeld tenminste 7,0 (met een laagste score van 6,0) per dienst te bedragen. De doelstelling wordt gemeten door een klanttevredenheidonderzoek (KTO).

In 2003 is een beknopt klanttevredenheidonderzoek (KTO) uitgevoerd om een indicatie van de klantwaardering te krijgen. Dit beknopte onderzoek bestond uit het houden van interviews met Haagse klanten.

In 2004 wijzigt de opzet van het KTO. Voortaan vinden jaarlijkse en kwartaalmetingen plaats van de waardering voor de kwaliteit van de dienstverlening. Deze metingen worden zodanig ingericht dat de verbeterpunten in de DVD zijn te implementeren. De jaarlijkse meting is gepland in mei 2004 en de kwartaalmetingen in september en december 2004.

4.3 PARESTO

I. ALGEMEEN

Missie en visie

Paresto (Paarse restauratieve organisatie) is een professionele cateringorganisatie die een hoogwaardig overeengekomen pakket aan cateringdiensten (exclusief hotelfaciliteiten) levert aan de gehele defensieorganisatie, (Navo-)bondgenoten op Nederlands grondgebied en – in opdracht – aan anderen. Dit gebeurt op een zo doelmatig, doeltreffend en klantgericht mogelijke wijze. Op basis van deze missie is een visie geformuleerd: continuïteit in dienstverlening en marktconform presteren door resultaatgerichte bedrijfsvoering.

Ontwikkeling Paresto

In 2000 is het ministerie van Defensie gestart met een traject om de restauratieve dienstverlening binnen Defensie marktconform te maken. Dit heeft geleid tot de beslissing om een dienst die een baten-lastenstelsel voert op te richten. Aldus ontstond de Defensie Horeca Organisatie (DHO). Alle bestaande restauratieve diensten werden inbesteed bij de DHO. Eind 2003 is de naam DHO gewijzigd in Paresto. Per 1 april 2004 is Paresto binnen het CDC gestart met het op proef voeren van een baten-lastenstelsel en het streven naar een resultaatgerichte bedrijfsvoering. Defensie streeft ernaar dat Paresto op 1 januari 2005 de status krijgt van een dienst die een baten-lastenstelsel voert. Het voornemen van de staatssecretaris van Defensie om die status te verlenen is voorgelegd aan het parlement.

In 2006 zal de dienstverlening van Paresto vergeleken worden met die van marktpartijen en zal worden heroverwogen of de cateringactiviteiten zullen worden uitbesteed.

Begroting 2005

Paresto maakt in 2004 nog onderdeel uit van het kas-verplichtingenstelsel, maar voert tevens als proef een baten-lastenadministratie. In deze begroting 2005 staat een indicatieve openingsbalans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht als ware de organisatie reeds een dienst die een baten-lastenstelsel voert. In de eerste suppletore begroting van Defensie in 2005 zal een definitieve openingsbalans worden opgenomen.

Doelmatigheid

De startsituatie op 1 januari 2005 voor Paresto als dienst die een baten-lastenstelsel voert wordt in kaart gebracht. Dat wil zeggen dat er prestatie-indicatoren zijn ontwikkeld en dat hiervoor een nulmeting wordt uitgevoerd. De indicatoren, inclusief de normen, staan in deze begroting. In de eerste suppletore begroting in 2005 zullen de resultaten van de nulmeting worden opgenomen.

De bedrijfsvoering zal op basis van de prestatie-indicatoren worden aangestuurd, daarbij zullen taakstellende eisen worden gesteld aan de toename van de doelmatigheid. Door de schaalvergroting en taakspecialisatie kunnen de tarieven in de tijd afnemen.

II. BALANS

 
Activa1-01-05
Immateriële activa0
*grond en gebouwen450
*installaties en inventarissen219
*overige mat vaste activa3 143
Materiële activa (totaal)3 812
Voorraden1 500
Debiteuren3 000
Nog te ontvangen0
Liquide middelen80
Totaal8 392
Passiva1-01-05
*exploitatiereserve0
*verplichte reserves0
*onverdeeld resultaat0
Eigen vermogen (totaal)0
Leningen3 812
Voorzieningen0
Crediteuren3 627
Nog te betalen953
Totaal8 392

TOELICHTING INDICATIEVE OPENINGSBALANS

Activa

Materiële activa

De vaste activa zijn gewaardeerd tegen historische kostprijzen, verminderd met lineaire afschrijvingen. Hierbij is een activeringsdrempel van € 500 gehanteerd, tenzij sprake is van een kritisch artikel (zoals bijvoorbeeld kassa's). Bij de start in april 2004 zijn activa overgenomen, gebaseerd op een inventarisatie voorafgaande aan de overdracht. Daarnaast is activa overgenomen van de Projectorganisatie. Daarbij is uitgegaan van levensduren die overeenkomen met de afschrijftermijn van het desbetreffende actief.

Voor activa worden de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd:

• Verbouwing infrastructuur servicekantoor Paresto 3 jaar1

• Hardware/Software/Licenties (ICT) 5 jaar

• Kassa's, overige computerapparatuur 5 jaar

• Chipopwaardeerders, oplaadpunten 5 jaar

• Automaten 8 jaar

• Kantoorinventaris 5 jaar

• Transportmiddel personenauto 4 jaar

• Transportmiddel vrachtauto 10 jaar

Voorraden

Voor het productie- en verwerkingsproces beschikt Paresto bij de verschillende vestigingspunten over ingrediënten die op centraal niveau worden geadministreerd. De voorraden die zijn overgenomen in 2004 zijn tegen factuurwaarde overgenomen. Conform de richtlijnen voor de jaarverslaggeving zijn deze activa gewaardeerd tegen historische kostprijs. De systematiek/uitgangspunt bij Paresto is vooralsnog dat de in 2005 op te stellen voorraadwaardering tegen vaste verrekenprijzen wordt bepaald.

Debiteuren

De waardering van de post debiteuren vindt plaats tegen nominale waarde. Gezien de wijze van innen van gelden binnen Defensie (budgetbelasting) wordt vooralsnog geen rekening gehouden met een vermoedelijk oninbaar deel. De post debiteuren is gebaseerd op een inschatting van de te ontvangen bedragen in verband met jaarcontracten en eindejaarsactiviteiten.

Liquide middelen

Deze post betreft een deel van de rekening-courant met het ministerie van Financiën (kassaldo). Het saldo van de huidige rekening, die binnen het concernblok van het ministerie van Defensie valt, zal per 1 januari 2005 overgeboekt worden naar deze rekening.

Passiva

Eigen vermogen

Vanwege het (proef)draaien met een baten-lastenadministratie stuurt Paresto tot 1 januari 2005 aan op een saldo van baten en lasten van nul (kostendekkendheid). In het begin van het jaar is geen sprake van een buffer in de vorm van «Eigen Vermogen». Mocht in 2004 toch een positief resultaat ontstaan, dan zal deze niet aan het eigen vermogen worden toegevoegd maar terugvloeien naar het moederdepartement. Voor zover risico's niet zijn afgedekt zal in de managementafspraak met de eigenaar CDC een nadere regeling worden getroffen.

Vanaf 1 januari 2005 zal worden aangestuurd op een licht positief saldo van de baten en lasten. Hiermee wordt een eigen vermogen opgebouwd, rekening houdend met de regelgeving hiervoor van het ministerie van Financiën.

Leningen

Bij de start van Paresto als dienst die een baten-lastenstelsel voert, zal bij het ministerie van Financiën een vermogensconversielening worden afgesloten voor de waarde van de vaste activa. Hierdoor kunnen de afschrijvingen als aflossing onderdeel uitmaken van het integrale kostprijsmodel.

Het deel van de lening dat in 2005 wordt afgelost, is als kortlopende schuld verantwoord onder overlopende passiva.

Crediteuren

De waardering van de post crediteuren vindt plaats tegen nominale waarde.

Voorzieningen

Paresto heeft bij aanvang 2005 geen voorzieningen. Conform de richtlijnen voor de jaarverslaglegging zullen voorzieningen worden gevormd voor specifieke verplichtingen en risico's die uitgaan boven het algemene risico dat aan het ondernemen als een dienst die een baten-lastenstelsel voert is verbonden. Tot op heden kan nog niet worden ingeschat in hoeverre en voor hoeveel voorzieningen moeten worden getroffen. Naar verwachting zal volgend jaar een voorziening moeten worden gevormd ten behoeve van een in het najaar vast te stellen reorganisatieplan.

Risico's die (potentieel) bestaan voor Paresto zijn benoemd in onder meer de risico-analyse. De typologie van de catering-bedrijfsvoering brengt met name risico's op het personele vlak met zich mee. Risico's van excessieve waardedaling van bedrijfsmiddelen zijn bijvoorbeeld niet aan de orde. Eventuele bedrijfsrisico's liggen mogelijk op het vlak van de hygiëne. Als bij de bedrijfsvoering fouten worden gemaakt met betrekking tot de hygiëne kunnen zich bij de gasten gezondheidsproblemen voordoen die daarop Paresto aansprakelijk zouden kunnen stellen voor de (financiële) gevolgen. Voor dit soort (ondernemers)risico's mogen geen voorzieningen worden gevormd.

Nog te betalen/overlopende passiva

Het kort lopende deel van de leningen wordt hier verantwoord.

Werkkapitaal

Onder het werkkapitaal (mutaties debiteuren, voorraden, crediteuren en overlopende posten) resulteert veelal een vordering op of een schuld aan de moeder. Omdat de bedrijfsvoering Paresto gekenmerkt wordt door kortcyclische processen is dit niet aan de orde. Daarnaast is het van belang dat de jaarlijkse werkgeversbijdragen al vroeg in het jaar door de defensieonderdelen aan Paresto worden overgemaakt. Door reeds vroeg in het boekjaar over een werkkapitaal te beschikken worden rente-opbrengsten gegenereerd en behoeven geen leningen voor werkkapitaal te worden afgesloten.

III. BEGROTING VAN BATEN EN LASTEN

(Bedragen x € 1 000)20052006200720082009
Baten     
Opbrengst moederdepartement117 796113 084109 692106 401104 273
Opbrengst overige departementen00000
Opbrengst derden544544544544544
Rentebaten412263643
Buitengewone baten500500500500500
Totaal baten118 845114 141110 762107 481105 360
Lasten     
Apparaatskosten     
*Personele kosten77 70773 82270 13168 02765 986
*Materiële kosten38 80438 61038 41738 03337 843
Rentelasten9592816750
Afschrijvingskosten     
*materieel9591 0871 1891 1821 202
*immaterieel00000
Buitengewone lasten00000
Totaal lasten117 565113 611109 818107 308105 080
Saldo van baten en lasten1 280530944173279

Toelichting begroting van baten en lasten

Baten

Opbrengsten moederdepartement

De opbrengst moederdepartement in 2005 bestaat uit de volgende elementen (bedragen in € 1 000):

• Werkgeversbijdragen 66 756

• Omzet regulier 30 089

• Omzet niet-regulier 16 566

• Militaire claim 4 385

De opbrengst moederdepartement bestaat uit werkgeversbijdragen en de omzetten regulier, niet-regulier en militaire claim. De fictieve eindkostenplaats «Militaire claim» wordt apart benoemd om de meerkosten (uurtarief en productiviteit) aan te geven voor de uitoefening van de operationele taken van Paresto.

Bij de meerjarenreeks wordt rekening gehouden met afname van de werkgeversbijdragen (subsidies) en een afnemende omzet in verband met het kleiner worden van de defensieorganisatie. Naar verwachting zal hierdoor het aantal potentiële gasten afnemen.

Opbrengst derden

De opbrengst derden betreft de omzet die als ziektekosten kunnen worden doorberekend aan ziektekostenverzekeraars. Deze vergoeden de cateringkosten van het Militair Revalidatie Centrum aan Paresto.

Rentebaten

De rentebaten worden gevormd door het positieve saldo op de rekening courant en deposito's gebaseerd op de rente aanschrijving van het ministerie van Financiën.

Buitengewone baten

Buitengewone baten worden gevormd door bonuskortingen van leveranciers. De bestelling en facturering zal defensiebreed openbaar worden aanbesteed omwille van de administratieve en logistieke kostenbesparing. Daarbij blijft de mogelijkheid bestaan bij specifieke leveranciers kortingen te bedingen. Die kortingen worden als bonus gecompenseerd aan Paresto. Dit is bij cateringorganisaties een gangbare procedure. Vooralsnog worden de bedragen gelijk gehouden ondanks een mogelijk dalende omzet, omdat dit mede afhankelijk is van de specifieke afspraken met distributeurs of producenten.

Lasten

Personele kosten

Tot begin 2005 bestaat de formatieve sterkte van Paresto uit 1 983 vaste vte'n, met een totale kostprijs van € 61 799 000. Daarnaast zijn er structureel ongeveer 33 vte'n op inhuurbasis voor in totaal € 1 122 000. Van 2005 tot en met 2008 wordt gestreefd naar een afname van het personeelsbestand met jaarlijks 5%. Vanaf 2008 zal de jaarlijkse afname dalen tot 3%.

Materiële kosten

Materiële kosten worden voornamelijk (96%) gevormd door ingrediënten en andere vlottende activa. Overige materiële kosten worden gevormd door exploitatie en onderhoud van ICT en infrastructuur, voertuigen en kassa's. De bedrijfsvoering van Paresto is hierdoor relatief kapitaalextensief.

Zoals gebruikelijk bij bedrijfscatering worden de kosten van huisvesting en inrichting door de opdrachtgevers gefinancierd.

Rentelasten

Rentelasten vloeien voort uit rentedragend langlopend vreemd vermogen tegen een door het ministerie van Financiën in de vigerende regelgeving vastgelegd tarief.

Afschrijving materieel

De afschrijvingskosten betreffen ICT-middelen, infrastructuur van de centrale organisatie, kassa's en overige materiële middelen (zoals bijvoorbeeld voertuigen). Zie voor afschrijvingstermijnen het overzicht bij de toelichting van de activa van de indicatieve openingsbalans.

De aansluiting tussen de boekwaarde per 1/1 en 31/12 is af te leiden uit de opgenomen afschrijvingskosten in onderstaande verloopoverzicht.

Boekwaarde activa en afschrijvingskosten inclusief rentelasten (verloopstaatje)
Activa1-01-05InvAfschr1-01-06InvAfschr 
*grond en gebouwen450 0000150 000300 0000150 000 
*installaties en inventarissen219 000653 000109 000763 000500 000171 500 
*overige materiële vaste activa3 143 000300 000700 1002 742 900300 000765 100 
Materiële activa (totaal)3 812 000953 000959 1003 805 900800 0001 086 600 
Rentekosten: Gem geinv * 5% 3 808 95095 224 3 662 60091 565 
 
1-01-07InvAfschr1-01-08InvAfschr1-01-09InvAfschr1-01-10
150 0000150 0000000000
1 091 500300 000209 0001 182 500100 000221 5001 061 000100 000234 000927 000
2 277 800300 000830 1001 747 700560 000960 1001 347 600300 000967 600680 000
3 519 300600 0001 189 1002 930 200660 0001 181 6002 408 600400 0001 201 6001 607 000
 3 224 75080 619 2 669 40066 735 2 007 80050 195 

In 2004 is in het kader van transitie activa overgenomen. Grotendeels zijn deze activa in het betreffende jaar afgeschreven. Daarnaast is activa overgenomen van de Projectorganisatie. In 2005 is uitgegaan van looptijden overeenkomstig de afschrijftermijn van het actief.

Saldo baten en lasten

Er wordt gestreefd naar een licht positief resultaat. In de eerste vijf jaar als dienst die een baten-lastenadministratie voert zal geleidelijk een eigen vermogen worden opgebouwd die als buffer kan dienen voor de risico's en bedrijfsvoering waar Paresto zelf verantwoordelijk voor is.

IV. KASSTROOMOVERZICHT

Bedragen x € 1000,-20052006200720082009
Rekening-courant RHB op 1/1801 3601 8902 8343 007
Totaal operationele kasstroom2 2391 6172 1331 3551 481
Totaal investeringen– 953– 800– 600– 660– 400
Totaal boekwaarde desinvesteringen00000
Totaal investeringskasstroom– 953– 800– 600– 660– 400
Eenmalige uitkering aan moederdepartement– 3 8120000
Eenmalige storting door moederepartement00000
Aflossing op leningen– 959– 1 087– 1 189– 1 182– 1 202
Beroep op leenfaciliteit4 765800600660400
Totaal financieringskasstroom– 6– 287– 589– 522– 542
Rekening-courant RHB op 31/121 3601 8902 8343 0073 546

Toelichting op kasstroomoverzicht

De informatie in het kasstroomoverzicht is grotendeels afgeleid van respectievelijk de indicatieve openingsbalans (investeringen en financieringskasstroom), staat van baten en lasten (operationele kasstroom) en de vermogensontwikkeling op langere termijn (financieringskasstroom)

In het overzicht van de kasstromen staat de meerjarige verwachting omtrent de omvang en besteding van de beschikbare investeringsruimte en de liquiditeitsverwachting in het algemeen centraal. Het kasstroomoverzicht bestaat uit een operationele-, investerings- en financieringskasstroom.

De operationele kasstroom is het jaarlijkse totaal van het bedrijfsresultaat, de afschrijvingen, de mutaties in de voorzieningen en die in het netto werkkapitaal.

In de investeringskasstroom worden de investeringen, boekwaardetotalen en desinvesteringen opgenomen.

In de financieringskasstroom wordt het beroep op de leenfaciliteit uit hoofde van de geplande investeringen in vaste activa opgenomen. De lening is rentedragend en heeft een looptijd die aansluit op de economische levensduur van de betreffende investering. Voorts is de aflossing op de reeds afgesloten en nog af te sluiten leningen begroot.

De activa op 1 januari 2005 moeten met langlopend vreemd vermogen worden gefinancierd. Hiervoor gaat Paresto een vermogensconversie-lening aan bij het ministerie van Financiën. In het kasstroomoverzicht is in verband hiermee een éénmalige uitkering aan het moederdepartement opgenomen. Dit bedrag vloeit terug naar het ministerie van Financiëñ.

Overzicht vermogensontwikkeling
Bedragen x € 100020052006200720082009
Eigen vermogen per 1 januari01 2801 8102 7542 926
Saldo baten en lasten1 280530944173279
Uitkering aan moederdepartement00000
Bijdrage moederdepartement00000
Overige mutaties00000
Totaal directe mutaties     
Eigen vermogen per 31 december1 2801 8102 7542 9263 206

Toelichting op overzicht vermogensontwikkeling

Het eigen vermogen wordt gevormd door toevoeging van het saldo van baten en lasten via de exploitatiereserve. Het eigen vermogen groeit hierdoor tot en met 2009 tot bijna het hiervoor vastgestelde maximum van 5% van de gemiddelde omzet van de drie voorafgaande jaren.

Prestatie indicatoren

Prestatie-indicatorToelichtingNorm
Resultaatgebieden  
Eindresultaat  
Kosten per productgroep per periode (ten opzichte van de geplande kosten)Deze indicator bestaat uit de daadwerkelijk gemaakte kosten, gedeeld door de geplande kosten. Het gaat in dit geval om de reguliere taken en de taken uit de banquetingmap. De norm is 100% of lager.
Afname van de tarievenVaste bijdrage van de opdrachtgevers moeten worden verlaagd (gecorrigeerd voor autonome ontwikkelingen).In 2005 t.o.v. 2004: 5% In 2006 t.o.v. 2004: 10%
Klanten  
GasttevredenheidonderzoekSteekproefsgewijs zal de klant («gast») gevraagd worden een een rapportcijfer (1 t/m 10) aan te geven voor de dienstverlening.Het cijfer moet tussen de 6 en 8 uitkomen.
   
Organisatiegebieden  
Medewerkers  
Inzetbaarheid per medewerkerParesto streeft ernaar personeel zoveel mogelijk ten behoeve van het directe productieproces in te kunnen zetten. In 2004: 1419 uur/jaar In 2005: 1500 uur/jaar In 2006: 1600 uur/jaar
Salariskosten Paresto vs. marktDe gemiddelde salariskosten van medewerkers van Paresto worden vergeleken met de gemiddelde salariskosten bij commerciële cateringorganisaties. De norm is 100% of lager.
Processen  
Inkoopprijs Paresto vs. marktDeze indicator geeft aan hoe de door Paresto gehanteerde contractprijzen van de aangeschafte middelen, in verhouding staan tot de door de commerciële cateringorganisaties gehanteerde gemiddelde marktprijs. Hiervoor wordt een speciaal hiervoor ontwikkeld standaard «boodschappenmandje» gebruikt. Gelijk aan de marktprijs of minder dan de markt- prijs. Het percentage moet dan zijn 100% of lager.

Toelichting op prestatie-indicatoren

In de begroting en verantwoording worden de prestatie-indicatoren opgenomen, die relevant zijn voor de beoordeling van de ontwikkeling van de doelmatigheid van Paresto. In de eerste suppletore begroting van 2005 zal de nulmeting voor de hier beschreven prestatie-indicatoren worden opgenomen.

5. BIJLAGEN

BIJLAGE 1

VERDIEPINGSBIJLAGE

Inleiding

Deze begroting is gebaseerd op de voorgenomen maatregelen als gevolg van de besluitvorming in het kabinet (Strategisch Akkoord en Hoofdlijnen Akkoord, verwerkt in de operatie Nieuw Evenwicht) en de genomen maatregelen om de interne budgettaire problematiek op te kunnen lossen. Bij de uitwerking van deze maatregelen, bijvoorbeeld in de vorm van concrete reorganisatieplannen, hebben zich verschuivingen in tijd en geld aangediend. De maatregelen zijn bedoeld om enerzijds de interne budgettaire problematiek op te kunnen lossen en anderzijds om het investerings- en exploitatieniveau op een juist peil te brengen en te houden. De geactualiseerde investeringsraming vormt hierbij het uitgangspunt. Eén van de gevolgen van de genomen maatregelen is het niet uitdelen van de van Financiën ontvangen prijsbijstelling voor 2005 voor dat deel dat betrekking heeft op de budgetten voor materiële exploitatie. In de tabellen van de verdiepingsbijlage is de verdeling van de wel uitgedeelde prijsbijstelling voor de materiële exploitatie afzonderlijk zichtbaar gemaakt. Het deel dat betrekking heeft op de investeringsbudgetten, inbegrepen het niet voor 2005 uitgedeelde deel bestemd voor de materiële exploitatie, maakt onderdeel uit van de herschikking «Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht».

In de toelichting bij de afzonderlijke investeringsprojecten van de defensieonderdelen zijn de redenen van mutaties nader toegelicht. Hier vindt alleen vermelding van de oorzaken/projecten plaats.

Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 01 Koninklijke marine (€ 1 000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 868 814787 748782 063815 152789 717 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 8 803– 7 455– 10 553– 12 385– 11 985 
Stand 1e suppletore begroting 2004 877 617780 293771 510802 767777 732 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 3 746 3 9233 4063 200 
Loonbijstelling 4 6824 6933 1622 8852 856 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 5 8633 9002 8484 9532 970 
Ramingsbijstelling ontvangsten – 12 735– 10 555– 7 822– 14 199– 10 339 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 11 4561 0101 5621 5621 562 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht 285 90541 87920 440– 80 77629 828 
Stand ontwerpbegroting 20051 049 6821 176 534821 220795 623720 598807 809768 513
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 01 Koninklijke marine (€ 1 000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 060 8071 015 681973 2831 001 093992 592 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 8 803– 7 455– 10 553– 12 385– 11 985 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 069 6101 008 226962 730988 708980 607 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 3 746 3 9233 4063 200 
Loonbijstelling 4 6824 6933 1622 8852 856 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 5 8633 9002 8484 9532 970 
Ramingsbijstelling ontvangsten – 12 735– 10 555– 7 822– 14 199– 10 339 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 11 4561 0101 5621 5621 562 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht 37 72845133 53647 497– 975 
        
Stand ontwerpbegroting 20051 193 6601 120 3501 007 725999 9391 034 812979 881926 141
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 01 Koninklijke marine (€ 1 000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 56 06447 46347 55148 55150 593 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 56 06447 46347 55148 55150 593 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Ramingsbijstelling – 12 735– 10 555– 7 822– 14 199– 10 339 
Stand ontwerpbegroting 200554 53143 32936 90839 72934 35240 25439 222

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De belangrijkste projecten die bij de Koninklijke marine in tijd faseren, zowel bij de uitgaven als met name bij de verplichtingen in 2004, zijn de munitie LCF, de NH-90, LPD-2, Nimcis en Milsatcom.

Daarnaast is voor de jaren 2005 tot 2007 budget toegevoegd vanwege de afronding van de verkoop van de Orions aan Duitsland.

Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 556 3451 568 8251 473 4632 200 5301 483 115 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 158 549– 7 074– 10 968– 12 361– 11 061 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 714 8941 561 7511 462 4952 188 1691 472 054 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 7 315 6 4436 5366 699 
Loonbijstelling 8 5298 4176 4796 4856 295 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 17 83244 21074 32663 24051 515 
Ramingsbijstelling ontvangsten  3 8503 8503 8503 850 
Ramingscorrectie tussen Ondersteuning en de KL  26 18529 63528 79229 205 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 7 5494331 5362 6392 639 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht 57 476– 25 645– 51 924127 121159 670 
Stand ontwerpbegroting 20051 734 5421 813 5951 619 2011 532 8402 426 8321 731 9271 907 405
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 761 6881 744 7421 737 8441 743 2521 718 312 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 22 912– 7 074– 10 969– 12 361– 11 061 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 738 7761 737 6681 726 8751 730 8911 707 251 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 7 315 6 4436 5366 699 
Loonbijstelling 8 5298 4176 4796 4856 295 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 17 83244 21074 32663 24051 515 
Ramingsbijstelling ontvangsten  3 8503 8503 8503 850 
Ramingscorrectie tussen Ondersteuning en de KL  26 18529 63528 79229 205 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 7 5494331 5362 6392 639 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 14 774– 27 686– 39 233– 21 775– 81 178 
Stand ontwerpbegroting 20051 628 4711 765 2271 793 0771 809 9111 820 6581 726 2761 761 807
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 34 72130 87130 87130 87130 871 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 34 72130 87130 87130 87130 871 
Nieuwe mutaties       
Beleidsmatige mutaties       
Bijstelling ontvangsten in verband met de oprichting van Paresto  3 8503 8503 8503 850 
Stand ontwerpbegroting 200539 23434 72134 72134 72134 72134 72134 721

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De belangrijkste projecten die bij de verplichtingen en de uitgaven van de Koninklijke landmacht in tijd faseren betreffen onder andere de vervanging van kachels en tenten, het battlefield management system (overgeheveld naar het EVDB-budget) en de 2e fase FGBADS (fase 1 van het deel BMC4I vertraagd in 2003, nu verplicht in 2004 en met name realisatie in 2005; de verplichting fase 2 is doorgeschoven van 2006 naar 2007). De geraamde uitgaven voor het project LVB worden door vertragingen bij de leverancier voorzien voor 2007 en 2008. Verder zijn de projecten SRAT (vervroegd uit 2008 naar 2004), Infanterie Gevechtsvoertuig (toevoeging voor trainings- en opleidingsmiddelen in 2007) en de verlenging van het UTD-contract met name bepalend voor de verplichtingenmutaties in 2007 en 2008.

De ramingscorrectie tussen Ondersteuning KL en de Koninklijke landmacht betreft onder andere een bijstelling van de begrotingssterkte in het kader van de oprichtingen van het Operationeel Commando (OpCo) en de baten-lastendienst Paresto bij het CDC. Tevens is het budget voor het brandstofverbruik vanuit het artikel Ondersteuning Krijgsmacht overgeheveld naar het OpCo.

Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 502 5143 675 966916 4171 001 010822 132 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 27 098– 3 969– 6 364– 7 656– 8 156 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 475 4163 671 997910 053993 354813 976 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 5 975 5 9435 2875 169 
Loonbijstelling 4 1834 0542 8032 5622 482 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 39 87014 94310 94829 40330 841 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld – 270– 2 783– 2481 1051 302 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 122 885– 2 544 5572 704 05110 21110 057 
Stand ontwerpbegroting 20051 032 9191 402 2891 143 6543 633 5501 041 922863 827839 296
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 112 1411 182 6051 133 7421 104 1351 155 066 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 54 342– 3 969– 6 364– 7 656– 8 156 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 057 7991 178 6361 127 3781 096 4791 146 910 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 2004 5 975 5 9435 2875 169 
Loonbijstelling 2004 4 1834 0542 8032 5622 482 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 39 87014 94310 94829 40330 841 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld – 270– 2 783– 2481 1051 302 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht 67 614– 88 72516 83063 32056 999 
Stand ontwerpbegroting 20051 153 0081 175 1711 106 1251 163 6541 198 1561 243 7031 307 537
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 36 99736 99736 99736 99736 997 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 36 99736 99736 99736 99736 997 
Nieuwe mutaties       
Stand ontwerpbegroting 200536 52436 99736 99736 99736 99736 99736 997

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De belangrijkste projecten die bij de verplichtingen van de Koninklijke luchtmacht muteren betreffen de vertraging bij het contract «Vervanging F-16 productiefase» van 2005 naar 2006 (€ 2,693 miljard), de F-16 targeting pods, F-16 luchtverkenning, L/G-bewapeningsfase 1 en de F-16 M5-modificatie.

Bij de uitgaven is de herfasering van de SDD-fase voor € 63,3 miljoen van 2005 naar 2004 de belangrijkste mutatie.

Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 344 167341 226316 263307 069316 089 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 7 443172 387896– 804 
Stand 1e suppletore begroting 2004 351 610341 243318 650307 965315 285 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2 0212 1451 6521 5851 569 
Prijsbijstelling 1 287 1 0821 1721 236 
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 2 2907 95121 95916 9405 155 
Ramingsbijstelling ontvangsten 936836836736736 
Overheveling van Justitie in verband met vertaalbureau TCN  216216216216 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 778116345584653 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 2 6803 67317 32338 56344 308 
Stand ontwerpbegroting 2005338 589351 662356 180362 063367 761369 158356 369
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 335 909343 386324 515324 247335 187 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 7 443172 387896– 804 
Stand 1e suppletore begroting 2004 343 352343 403326 902325 143334 383 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2 0212 1451 6521 5851 569 
Prijsbijstelling 1 287 1 0821 1721 236 
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 2 2907 95121 95916 9405 155 
Ramingsbijstelling ontvangsten 936836836736736 
Overheveling van Justitie in verband met vertaalbureau TCN  216216216216 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 778116345584653 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 2 972– 9 488– 6 2944 7077 454 
Stand ontwerpbegroting 2005316 763343 112345 179346 698351 083351 402339 995
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 7 0647 1647 1647 2647 264 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 7 0647 1647 1647 2647 264 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Ramingsbijstelling ontvangsten 936836836736736 
Stand ontwerpbegroting 20057 5608 0008 0008 0008 0008 0008 000

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De belangrijkste aanpassingen hebben betrekking op het realiseren van de investeringsprojecten en op de actualisering van de exploitatiebudgetten voor de jaren 2006 en 2007.

Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 09 Uitvoeren crisesbeheersingsoperaties (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 178 401178 401178 401178 401178 401 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 50 756     
Stand 1e suppletore begroting 2004 229 157178 401178 401178 401178 401 
Nieuwe mutaties       
Beleidsmatige mutaties  16 59916 59916 59916 599 
Stand ontwerpbegroting 2005210 661229 157195 000195 000195 000195 000195 000
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 09 Uitvoeren crisesbeheersingsoperaties (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 178 401178 401178 401178 401178 401 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 50 756     
Stand 1e suppletore begroting 2004 229 157178 401178 401178 401178 401 
Nieuwe mutaties       
Beleidsmatige mutaties  16 59916 59916 59916 599 
Stand ontwerpbegroting 2005213 988229 157195 000195 000195 000195 000195 000
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 4071 4071 4071 4071 407 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 4071 4071 4071 4071 407 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Ramingsbijstelling ontvangsten       
Stand ontwerpbegroting 20058 0011 4071 4071 4071 4071 4071 407
Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 10 Civiele taken (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 19 57519 56819 54119 53819 538 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 1 06790    
Stand 1e suppletore begroting 2004 18 50819 65819 54119 53819 538 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 6995727272 
Prijsbijstelling 2004 164 164164164 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 7 55815 272219134216 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 7330303030 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht 173179177177177 
Stand ontwerpbegroting 200532 43826 54535 23420 20320 11520 19720 135
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 10 Civiele taken (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 19 59519 68019 56119 55819 558 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 1 067     
Stand 1e suppletore begroting 2004 18 52819 68019 56119 55819 558 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 6995727272 
Prijsbijstelling 2004 164 164164164 
Budgetoverhevelingen tussen do'n 7 55815 272219134216 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 7330303030 
Stand ontwerpbegroting 200533 00826 39235 07720 04619 95820 04019 958
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 10 Civiele taken (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 0721 0721 0721 0721 072 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 0721 0721 0721 0721 072 
Nieuwe mutaties       
Stand ontwerpbegroting 20056 1061 0721 0721 0721 0721 0721 072

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De mutaties in 2004 en 2005 hebben betrekking op de gelden die beschikbaar zijn gesteld voor het vliegen ten behoeve van de kustwacht in Nederland en op de Nederlandse Antillen en Aruba.

Opbouw verplichtingen Beleidsartikel 11 Internationale Samenwerking (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 240 096220 923172 256207 376194 482 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 11 180315315315553 
Stand 1e suppletore begroting 2004 251 276221 238172 571207 691195 035 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 301310312312313 
Prijsbijstelling 2004 19 202222 
Ramingsbijstelling ontvangsten  11 5738 9407 591– 4 392 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 17972727272 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 1 908– 22 47936 6762 72817 684 
Stand ontwerpbegroting 2005135 021249 867210 714218 591218 416208 734205 274
Opbouw uitgaven Beleidsartikel 11 Internationale Samenwerking (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 239 679221 428180 118211 088195 894 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 11 180315313315315 
Stand 1e suppletore begroting 2004 250 859221 743180 431211 403196 209 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 301310312312313 
Prijsbijstelling 2004 19 202222 
Ramingsbijstelling ontvangsten  11 5738 9407 591– 4 392 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 17972727272 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 1 679– 22 27236 8282 72817 684 
Stand ontwerpbegroting 2005117 708249 679211 426226 603222 128209 908205 274
Opbouw ontvangsten Beleidsartikel 11 Internationale Samenwerking (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 19 24220 14219 44215 14212 842 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 19 24220 14219 44215 14212 842 
Nieuwe mutaties       
Ramingsbijstelling ontvangsten  11 5738 9407 591– 4 392 
Stand ontwerpbegroting 200512 51419 24231 71528 38222 7338 4506 978

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De mutaties vanaf 2005 hebben betrekking op de herfasering van de realisatie van de diverse EVDB-projecten en het hier onderbrengen van projecten die voorheen nog onderdeel vormden van de krijgsmachtdeelbegrotingen. De ramingsbijstelling in de ontvangsten betreft de aanpassing van de verwachte bijdrage van de Navo vanwege te realiseren infrastructuurprojecten.

Opbouw verplichtingen Niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 545 5481 444 6081 373 8191 355 0881 354 868 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 19 425– 1 248– 1 246– 1 242– 1 242 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 564 9731 443 3601 372 5731 353 8461 353 626 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 9 4759 4539 2349 1429 080 
Prijsbijstelling 2004 9 369 9 6969 6579 745 
Ramingsbijstelling ontvangsten 1 609– 11 582– 11 614– 11 819– 11 827 
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 55 527– 71 167– 98 550– 108 155– 96 644 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 6 8992 4812 4812 4812 481 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 26 19932 13153 991104 47984 630 
Stand ontwerpbegroting 20051 456 8141 510 5991 404 6761 337 8111 359 6311 351 0911 345 791
Opbouw uitgaven Niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 447 1291 458 2381 466 2501 465 0101 465 678 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 19 425– 1 248– 1 246– 1 242– 1 242 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 466 5541 456 9901 465 0041 463 7681 464 436 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 9 4759 4539 2349 1429 080 
Prijsbijstelling 2004 9 369 9 6969 6579 745 
Ramingsbijstelling ontvangsten 1 609– 11 582– 11 614– 11 819– 11 827 
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 55 527– 71 167– 98 550– 108 155– 96 644 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld 6 8992 4812 4812 4812 481 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht 2 4663 63614 03625 3282 442 
Stand ontwerpbegroting 20051 470 0951 440 8451 389 8111 390 2871 390 4021 379 7131 367 039
Opbouw ontvangsten Niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 54 05457 13856 50856 50856 508 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 54 05457 13856 50856 50856 508 
Nieuwe mutaties       
Ramingsbijstelling ontvangsten 1 609– 11 582– 11 614– 11 819– 11 827 
Stand ontwerpbegroting 200558 32155 66345 55644 89444 68944 68144 597

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De mutaties hebben met name betrekking op de actualisering van de investeringsprojecten.

Opbouw verplichtingen en uitgaven Niet-beleidsartikel 70 Geheime uitgaven (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 942942942942942 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 465     
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 407942942942942 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Prijsbijstelling 2004 14 141414 
Budgetoverhevelingen tussen do'n  465465465465 
Stand ontwerpbegroting 20052 0171 4211 4071 4211 4211 4211 421
Opbouw verplichtingen en uitgaven Niet-beleidsartikel 80 Nominaal en Onvoorzien (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 97 856105 414120 276136 338164 606 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 44 619– 34 904200 350227 238104 731 
Stand 1e suppletore begroting 2004 53 23770 510320 626363 576269 337 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 – 57 123– 51 021– 45 320– 44 445– 43 819 
Prijsbijstelling 2004 – 29 351 – 28 004– 27 647– 27 665 
Korting PIA – 3 019– 3 610– 3 610– 3 610– 3 610 
Winstafdracht DTO 24 840     
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld – 6 747     
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 12 689– 19 129– 17 228– 12 328– 5 864 
Efficiencytaakstelling  – 240– 276– 312– 312 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 66 544130 754– 80 096– 140 472– 15 176 
Stand ontwerpbegroting 2005 – 97 396127 264146 092134 762172 891124 597

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De mutaties betreffen met name de tegenboekingen van de mutaties bij de investeringsprojecten bij de krijgsmachtdelen. Daarnaast zijn via het artikelonderdeel «Prijsbijstelling» de mutaties inzake de meerlasten UKW en de compensatie voor het vliegen voor de kustwacht Nederland en de kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba verwerkt.

Opbouw verplichtingen Niet-beleidsartikel 90 Algemeen (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 410 6971 436 7181 414 4091 402 2541 390 100 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 51 07920 38730 35832 68627 647 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 359 6181 457 1051 444 7671 434 9401 417 747 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 33 69121 85421 60624 10221 152 
Prijsbijstelling 2004 1 462 1 3521 3891 416 
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 3 1352 4714 0264 4395 807 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld – 19 917– 1 359– 5 778– 8 473– 8 739 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 11 760– 9 750– 3 261– 13 504– 12 247 
Stand ontwerpbegroting 20051 108 8491 359 9591 470 3211 462 7121 442 8931 425 1361 397 947
Opbouw uitgaven Niet-beleidsartikel 90 Algemeen (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 1 413 7921 430 9841 415 0601 400 7121 383 200 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004 – 51 07920 38730 35832 68627 647 
Stand 1e suppletore begroting 2004 1 362 7131 451 3711 445 4181 433 3981 410 847 
Nieuwe mutaties       
Technische mutaties       
Loonbijstelling 2004 33 69121 85421 60624 10221 152 
Prijsbijstelling 2004 1 462 1 3521 3891 416 
Budgetoverhevelingen tussen do'n – 3 1352 4714 0264 4395 807 
Verdeling arbeidsvoorwaardengeld – 19 917– 1 359– 5 778– 8 473– 8 739 
Beleidsmatige mutaties       
Actualisering Operatie Nieuw Evenwicht – 21 000– 13 271– 6 388– 13 416– 12 416 
Stand ontwerpbegroting 20051 275 1861 353 8141 461 0661 460 2361 441 4391 418 0671 390 878
Opbouw ontvangsten Niet-beleidsartikel 90 Algemeen (€ 1000)
 2003200420052006200720082009
Stand ontwerpbegroting 2004 169 854201 257163 547210 797224 159 
Mutatie 1e suppletore begroting 2004       
Stand 1e suppletore begroting 2004 169 854201 257163 547210 797224 159 
Nieuwe mutaties       
Winstafdracht DTO 24 840     
Stand ontwerpbegroting 20057 110194 694201 257163 547210 797224 159160 615

Toelichting beleidsmatige verplichtingen en uitgavenmutaties

De mutaties hebben met name betrekking op de actualisering van de investeringsprojecten en op de afrekening met de defensieonderdelen van de meerlasten UKW.

BIJLAGE 2

MOTIES EN TOEZEGGINGEN

Overzicht van de door de Staten-Generaal aanvaarde moties op het terrein van Defensie en door de bewindslieden van Defensie gedane toezeggingen in het vergaderjaar 2003–2004

A. Door de Staten-Generaal aanvaarde moties

Omschrijving van de motieVindplaatsStand van zaken
1.Motie Van Aartsen inzake de mogelijkheid om afvloeiend defensiepersoneel in een stoomcursus om te scholen tot politieagentenIngediend tijdens de Algemene beschouwingen, 15/16 september 2003, 29 200, nr. 14.Afgedaan, zie brief 21 mei 2004, stand van zaken personele reducties, aange- boden bij het Jaarverslag over 2003 (29 200 X, nr. 78).
   
2.Motie Kortenhorst c.s. inzake onderzoek hoe in capaciteiten kan worden voorzien en thans afzien van TomahawkBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 24Afgedaan. Studie grote oppervlakteschepen wordt in september bij de begroting 2005 aan de Kamer aangeboden.
   
3.Motie Kortenhorst c.s. inzake geen besluit omtrent derde mariniersbataljon alvorens rondom de invulling van taken en capaciteiten overeenstemming met de Kamer is bereikt.Begrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 25Afgedaan. Meegenomen in studie integratie Lumob, KCT, Kmarns. Wordt in september bij de begroting 2005 aan de Kamer aangeboden.
   
4.Motie Kortenhorst inzake belegging adviesfunctie in DefensiestafBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 26De Kamer wordt op Prinsjesdag geïnformeerd.
   
5.Motie Van Baalen inzake toekomstvisie KM en op basis daarvan te nemen besluiten bij de begroting 2005 aan de Kamer aanbiedenBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 32Afgedaan. Studie grote oppervlakteschepen wordt in september bij de begroting 2005 aan de Kamer aangeboden.
   
6.Motie Bakker c.s. inzake naar vermogen bijdragen aan realiseren nieuw perspectief voor regio Twenthe; op korte termijn komen tot bestuursafspraken met de regio.Begrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 37.Brief over deze motie voor Prinsjesdag
   
7.Motie Bakker c.s. inzake bezien hoe thans op andere locaties uitgevoerde marinetaken optimaal kunnen worden geconcentreerd in Den Helder.Begrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 38.Defensie neemt deel aan een regionale projectgroep over de sociaal-economische situatie in Noord-Holland. Het initiatief hiertoe ligt echter niet bij Defensie. Via de projectgroep Feniks voert Defensie hierover overleg met andere ministeries.
   
8.Motie Bakker c.s. inzake in overleg treden met alle lokale en regionale overheden die in aanzienlijke mate te maken krijgen met de gevolgen van de bezuinigingen op de defensiebegroting om te bezien hoe de negatieve gevolgen van defensiebezui- nigingen binnen een regio kunnen worden opgevangen.Begrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 39.In het kader van het project Feniks wordt met de desbetreffende gemeenten overlegd. Andere ministeries zijn vertegenwoordigd in regie- en projectgroepen van Feniks.
   
9.Motie Aasted-Madsen-Van Stiphout inzake uitstromend defensiepersoneel de mogelijkheid bieden zich te scholen op uitsluitend de terreinen waarvoor men niet over vereiste competenties beschikt; binnen alle taakgebieden die onder directe verantwoordelijkheid van de regering vallen te komen tot modulair opgebouwde scholingstrajecten voor instromers vanuit de defensieorganisatie.Begrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 27.De mogelijkheden voor de overgang van defensiepersoneel naar andere overheidssectoren in interdepartementaal verband besproken. De interdepartementale Adviescommissie Arbeidszaken Collectieve Sector speelt hierbij een ondersteunende rol. Tevens wordt geïnventariseerd welke aanvullende scholing nodig is voor het betrokken defensiepersoneel, waarbij rekening wordt gehouden met reeds verworven competenties
   
10.Motie Van Baalen c.s. inzake interdepartementale en interbestuurlijke bindende afspraken t.b.v. plaatsing bij de politieBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 31.De mogelijkheden voor de overgang van defensiepersoneel naar andere overheidssectoren in interdepartementaal verband besproken. De interdepartementale Adviescommissie Arbeidszaken Collectieve Sector speelt hierbij een ondersteunende rol. Tevens wordt geïnventariseerd welke aanvullende scholing nodig is voor het betrokken defensiepersoneel, waarbij rekening wordt gehouden met reeds verworven competenties
   
11.Motie Verdaas inzake af te zien van het toepassen van de zogeheten Nimby-procedure.Begrotingsbehandeling VROM, 29 200 XI, nr. 103Verantwoordelijkheid minister van VROM.
   
12.Motie Kortenhorst inzake de Kamer te informeren over de invulling van de kustbewakingstaken in de WestVAO Valkenburg, 28 april 2004, 29 200 X, nr. 72.MinDef heeft toegezegd de Tweede Kamer te informeren over de interim-oplossing en de permanente oplossing voor de KWNA&A. Interim-oplossing: afgedaan. (29 200 X, nr. 92)
   
13.Motie Van Baalen inzake opnieuw overwegen MARPAT en MVKVBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 33.Afgedaan. Valkenburgstudies op 12 februari 2004 aan de Kamer aangeboden.
   
14.Motie Huizinga-Heringa inzake de Kamer op korte termijn informeren welke uitgaven ten laste zullen komen van andere departementsbegrotingen als gevolg van de maatregelen uit de Prinsjesdag- en de PersoneelsbriefBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003, 29 200 X, nr. 42.Afgedaan. 29 200 X, nr. 55

B. Door de bewindslieden gedane toezeggingen

Omschrijving van de toezeggingVindplaatsStand van zaken
1.Resultaten van de beoordeling van de alternatieven voor het infanteriegevechtsvoertuig medio 2004 in de eerstvolgende DMP-brief aan de Kamer voorleggen.Brief 23 396, nr. 26. Algemeen overleg, 15 april 2004 (26 396, nr. 31)Naar verwachting zal de Kamer in het derde kwartaal van 2004 worden ingelicht over de afronding van de studiefase.
   
2.Zodra project Civiel Militaire BestuursAfspraken (CMBA) is afgerond conclusies naar de Kamer sturen; informeren over CMBA en Strategische functie RijksbreedBegrotingsbehandeling 2004, Eerste Kamer, 3 februari 2004. Handelingen 2003–2004, nr. 16.Brief 29 200 X, nr. 8.Naar verwachting is eind 2004 duidelijk in hoeverre Defensie in deze behoefte kan voorzien.
   
3.Kamer informeren over consequenties VK uit BoxerprojectKamervragen met antwoord 2002–2003, nr. 1807. Brief 26 396, nr. 20 Brief 26 396, nr. 24Brief 26 396, nr. 32De Kamer heeft reeds enkele brieven over dit onderwerp ontvangen. De Kamer zal afhankelijk van het definitieve uittreden van het VK worden ingelicht over de consequenties.
   
4.Fennek, de Kamer informeren over de financiële problematiek bij RDM, voortgang project, boeteclausule, accountantsonderzoekBrief 26 396, nr. 18. Algemeen overleg, 26 396, nr. 19 Algemeen overleg, 25 928, nr. 15 Brief 26 396, nr. 33.Afgedaan. vertrouwelijk AO, 2-10-03 Afgedaan. brief 26 396, nr. 22 en nr. 34.
   
5.Kamer tussenstand melden inzake project NIMCIS: resultaten gecombineerde voorstudie, studie en verwervingsvoorbereidingsfase in het derde kwartaal van dit jaar aanbieden aan de KamerAlgemeen overleg, 26 396, nr. 19 Brief 27 830, nr. 22.Afgedaan, brief 27 830, nr. 22.Conform
   
6.Resultaten vervolgonderzoek Integriteit/ongewenst gedrag melden aan de KamerBrief, 29 200 X, nr. 5. (Personeelsbrief) Nota-overleg (Prinsjesdag- en perso- neelsbrief), 20 oktober 2003. (29 200 X, nr. 46) Brief 29 200 X, nr. 61.Rapportage aan de Kamer in perso-neelsbrief bij begroting 2005.
   
7.Vóór ondertekening package deal Noorwegen de Kamer informeren over uitwerkingBrief 29 200 X, nr. 6.Conform
   
8.Bijdrage Nederland aan NRF en besluit- vormingsproceduresBrief 29 200 X, nr. 4. (Prinsjesdagbrief) Algemeen overleg 21 501-02, nr. 514.Afgedaan, brief 28 676, nr. 9.
   
9.De Kamer informeren over toekomst Standing Naval Forces in relatie tot oprichting NRFAlgemeen overleg 21 501-02, nr. 514.Zodra hier meer duidelijkheid over is, zal de Kamer daarover geïnformeerd worden.
   
10.Beleidskader internationale militaire samenwerking in de loop van 2004 aan de Kamer sturenBrief 29 200 X, nr. 4. (Prinsjesdagbrief)Conform, naar verwachting in derde kwartaal 2004.
   
11.Bescherming vitale infrastructuur: in 2004 pakket aan maatregelen aan de Kamer sturenBrief 29 200 X, nr. 4. (Prinsjesdagbrief)Conform.
   
12.De Kamer t.z.t. informeren over implementatie open personeelssysteemBrief 29 200 X, nr. 5. (Personeelsbrief)Conform
   
13.De Kamer op hoogte houden van stofkammaatregelenBrief 29 200 X, nr. 4. (Prinsjesdagbrief)Conform, verwerkt in begroting 2005.
   
14.De Kamer inlichten over alternatieven en kosten vervangende kustwachtcapaciteitAlgemene Beschouwingen, 18 september 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 3. Brief 29 200 X, nr. 8 Brief 29 200 X, nr. 12 Brief 29 200 X, nr. 55 Algemeen overleg, 28 april 2004 (29 200 X, nr. 77)Mindef heeft toegezegd de TK te infor- meren over de interim-oplossing en de permanente oplossing voor de KWNA&A. De TK heeft echter al wel vastgesteld dat het besluit om Valken- burg te sluiten en de Orions af te stoten definitief is. Over de interim-oplossing is de Kamer geïnformeerd bij brief van 17 juni 2004
   
15.FGBADS: Kamer in 2005 informeren over resultaten verwervingsvoorbereidingsfase en benodigde aantallen vervolgfaseAlgemeen overleg, 25 928, nr. 15 Brief 29 221, nr. 1. Brief 29 221, nr. 4Afgedaan, brief 29 221, nr. 4 Conform
   
16.Kamer informeren over alle aspecten die van belang zijn bij besluitvorming t.a.v. toekomstige inzet van Nederlandse militairen in BosniëAlgemeen overleg, 21 501-28, nr. 14. Brief 28 676, nr. 9.Brief regionale benadering westelijke Balkan is verstuurd op 11 maart 2004. Hierin komt de reductie van SFOR aan de orde. Over de overdracht van de Navo aan de EU en invulling van de Nederlandse troepen wordt na de zomer van 2004 de TK separaat geïn- formeerd middels een artikel 100 brief.
   
17.In het voorjaar van 2004 een gedachtewisseling over de (inter-)parlementaire betrokkenheid bij het EVDB.Algemeen overleg, 21 501-28, nr. 14.Afgedaan.
   
18.Politie-inzet in het kader van het EVDB: Kamer informerenAlgemeen overleg, 21 501-28, nr. 14.Afgedaan, brief 27 476, nr. 6.
   
19.Informeren over force gendarmerie EuropéenneBrief 21 501-02, nr. 512.Zie boven.
   
20.De Kamer informeren over afstemming EU-Navo tav de versterking van de Europese militaire capaciteitenAlgemeen overleg, 21 501-28, nr. 14.Wordt voortdurend meegenomen in verslagen van ministeriële bijeenkomsten
   
21.De Kamer informeren over inzet waar het gaat om nieuwe motoren voor AWACS; de Kamer informeren over resultaten internationaal overleg nieuwe motorenAlgemeen overleg, 29 200 XI, nr. 9.Met een brief van 11 december 2003 heeft de staatssecretaris van Defensie aan de Tweede Kamer aangeboden een afschrift van een brief van de Secreta- ris-Generaal van de Navo van 31 oktober 2003 inzake het onderzoek naar de mogelijkheden tot vervanging van de motoren van de AWACS-vliegtuigen.
   
22.Melden resultaten overleg over vliegbasis GeilenkirchenAlgemeen overleg, 29 200 XI, nr. 9. Brief, MG2003002469, 11 december 2003 (niet gedrukt)Afgedaan met brief van 11 december 2003 (niet gedrukt)Afgedaan. Brief 29 200 XI. Nr. 77.
   
23.Informeren over prioriteiten NL EU-voorzitterschapBrief 29 200 X, nr. 8.Brief laatste week augustus 2004
   
24.Informeren over voortgang personeelsmaatregelen, personele reductiesBrief 29 200 X, nr. 9.Brief 29 200 X, nr. 12.Nota-overleg (Prinsjesdag- en personeelsbrief), 20 oktober 2003. 29 200 X, nr. 46. Brief 29 200 X, nr. 78Conform
   
25.Informeren over nieuwe besturingsmodelBrief 29 200 X, nr. 9. Brief 29 200 X, nr. 12.Afgedaan. Brief 29 200 X, nr. 44. Afgedaan. Brief 29 200 X, nr. 44.
   
26.Informeren over het nieuwe Sociaal Beleidskader (SBK)Brief 29 200 X, nr. 9.Afgedaan, brief 23 december 2003 (niet gedrukt)
   
27.De Kamer informeren over inrichting DefensiestafNota-overleg (Prinsjesdag- en personeelsbrief), 20 oktober 2003. 29 200 X, nr. 46. Brief 29 200 X, nr. 61.Brief zomer 2004
   
28.De Kamer informeren over reservistenbeleidNota-overleg (Prinsjesdag- en personeelsbrief), 20 oktober 2003. (29 200 X, nr. 46) Begrotingsbehandeling EK, 3 februari 2004. Handelingen 2003–2004, nr. 16.Rapportage aan de Kamer in personeelsbrief bij begroting 2005.
   
29.De Kamer informeren over de grote studies (helikopters, grote oppervlakteschepen, samenwerking Lumob, Kmars, KCT) HelikoptersNota-overleg (Prinsjesdag- en personeelsbrief), 20 oktober 2003. 29 200 X, nr. 46. Begrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14. Brief 29 200 X, nr. 61. Algemeen overleg, 25 928, nr. 15Studies worden bij de begroting 2005 aan de Kamer aangeboden.
   
30.Kamer informeren over opleidingenBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14. Brief 29 200 X, nr. 61.Rapportage aan Kamer in personeelsbrief bij begroting 2005.
   
31.Kamer informeren over veteranenbeleidBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14. Brief 29 200 X, nr. 61.Begrotingsbehandeling EK, 3 februari 2004. Handelingen 2003–2004, nr. 16.Rapportage aan Kamer in personeelsbrief bij begroting 2005.
   
32.Kamer informeren indien levensverlengende investeringen in onderzeeboten worden gedaanBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14.Zodra zaken aangaande de instandhouding van onderzeeboten aan de orde zijn, zal de Kamer worden geïnformeerd.
   
33.Kamer informeren over integratie KIM-KMA-IDL, gezamenlijke huisvesting KMA/IDLBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14. Brief 29 200 X, nr. 56. Brief 29 200 X, nr. 61.Afgedaan. Brief 29 200 X, nr. 66.
   
34.Kamer informeren over nadienenBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14.Begrotingsbehandeling EK, 3 februari 2004. Handelingen 2003–2004, nr. 16.In personeelsbrief bij begroting 2005 wordt de Kamer geïnformeerd (tussenstand). Vervolgens overzicht in jaarverslag over 2004.
   
35.Informeren over af te stoten locatiesBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14.De eerste gesprekken in het kader van het project Feniks (afstoten grote complexen) zijn met de desbetreffende gemeenten gevoerd. Ook is hierover regelmatig overleg met het ministerie van VROM.
   
36.Met de Kamer spreken (vertrouwelijk) over SDD-fase JSF en het LRIP-trajectBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14.De Kamer heeft geen gebruik gemaakt van het aanbod.
   
37.Kamer informeren over derde mariniersbataljonBegrotingsbehandeling 2004, 22 oktober 2003. Handelingen 2003–2004, nr. 14.Studie wordt bij begroting 2005 aan de Kamer aangeboden
   
38.Kamer informeren over Male UAV indien wordt besloten tot voortzetting projectBrief 29 200 X, nr. 50.De studie wordt uitgevoerd in de periode begin 2004 tot medio 2005. Daarna wordt behoeftestelling aangeboden aan de Kamer.
   
39.Informeren over resultaten arbobeleidskaderBrief, P/2003007974, 10 december 2003 (niet gedrukt).Begin 2005, cfm. toezegging
   
40.SFIRAlgemeen overleg 23 432, nr. 1405 maart 2004 is de TK middels een stand van zaken brief geïnformeerd.
   
41.Kamer informeren indien VK bijdrage aan SFIR terugbrengtAlgemeen overleg 23 432, nr. 140Conform
   
42.Kamer informeren over inzet Apaches ISAFBrief 28 676, nr. 9.Afgedaan. Brief 27 925, nr. 109.
   
43.Reactie op rapport TCOD inzake YPR-ongevalBrief 29 200 X, nr. 58.Afgedaan. Brief 13 juli 2004. Nog niet gedrukt.
   
44.Kamer informeren over juridische aspecten uitzendingenBegrotingsbehandeling EK, 3 februari 2004. Handelingen 2003–2004, nr. 16.Afgedaan, Brief 2900 X, nr. C.
   
45.«Up-or-out»-systeemBegrotingsbehandeling EK, 3 februari 2004. Handelingen 2003–2004, nr. 16.Rapportage aan de Kamer in perso-neelsbrief bij begroting 2005.
   
46.Kamer informeren over onderzoek naar IDEA-aanpak CIMIC in Irak. Algemeen overleg, 29 200 X, nr. 64.Brief in loop van 2004.
   
47.Locatie Leergang topmanagement DefensieBrief 29 200 X, nr. 66.Afgedaan. Brief 29 200 X, nr. 97.
   
48.Kamer in voorkomend geval informeren over aanschaf extra PAC-3 rakettenBrief 27 830, nr. 21.Conform
   
49.Aanbieden D-brief over verwervingsvoorbereiding Sirius in 2e helft 2004Brief 25 800, nr. 11.Conform
   
50.Kamer informeren over toekomst MCW. Algemeen overleg, 8 april 2004 (26 396, nr. 29)Afgedaan. Brief 26 396 nr. 33. Verdere rapportage eind 2004.
   
51.Kamer informeren over Patriot, MEADSAlgemeen overleg, 15 april 2004 (26 396, nr. 31)Brief zomer 2004.
   
52.Kamer informeren over VS-onderzoek n.a.v. programmawijziging JSFBrief 26 488, nr. 18.Brief 26 488, nr. 20.In aanvulling op jaarrapportage wordt de Kamer hierover geïnformeerd
   
53.Informeren over evaluaties ISAF, Enduring Freedom, UNMILBrief, D2004001755, 19 mei 2004 (nog niet gedrukt)Afgedaan. Brief 12 juli 2004
   
54.Nader informeren over Den Helder/TwentheBrief, 29 200 X, nr. 75.Zie punt 6 en 7 aanvaarde moties

BIJLAGE 3

WETGEVING EN CIRCULAIRES

A. Tot stand gekomen wetgeving (periode 1 augustus 2003 tot 1 augustus 2004)
CiteertitelKamerstuk nummerStaatsblad jaar, nr.Inwerkingtreding
1.Rijkswet geweldgebruik bewakers bij militaire objecten27 624 (R 1677)Stb. 2003, 1341 september 2003
    
B. Bij het parlement aanhangige wetsvoorstellen
WetsvoorstelKamerstukOp 1 aug. 2004 gevorderd t/mVerwachting eerstvolgende faseInwerkingtreding
1.Instelling van een onge- vallenraad Defensie (Rijkswet ongevallenraad Defensie)26 110 (R 1619)Verslag houdende een lijst met vragen en antwoorden, november 2000Behandeling gestaakt in afwachting van afron- ding voorstel van Rijkswet Onderzoeksraad voor veiligheid
     
2.Wijziging Ambtenarenwet en Militaire Ambtenarenwet 1931 inzake integriteit (BZK eerste behandelaar)29 436 11 mei 2004Verslag uitgebrachtVooralsnog niet aan te geven 
C. In voorbereiding zijnde voorstellen van wet
Wetsvoorstelop 1 aug. 2004 gevorderd t/mVerwachting omtrent eerstvolgende faseInwerkingtreding
1.Wijziging Militaire ambtenarenwet en intrekking Wet militair onderwijs landmacht 1890in voorbereidingbehandeling ministerraadvooralsnog niet aan te geven
    
2.Wijziging Uitkeringswet gewezen militairenin voorbereidingbehandeling ministerraadvooralsnog niet aan te geven
    
3.Aanpassingswet kaderwet militaire pensioenenin voorbereidingbehandeling ministerraadvooralsnog niet aan te geven
    
4.Wijziging van de Wet bijzondere regels met betrekking tot het recht op uitkering als bedoeld in de Uitkeringswet gewezen Militairen.in voorbereidingaanbieding aan de Raad van Statevooralsnog niet aan te geven
    
5.Wijziging van de Militaire ambtenarenwet inzake het invoeren van de status van aspirant-militair ambtenaar voor 17-jarigen.in voorbereidingbehandeling ministerraadvooralsnog niet aan te geven

BIJLAGE 4

MEERJARENRAMINGEN

Meerjarenramingen beleidsartikel 01 Koninklijke marine Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Programmauitgaven        
Commandant der Zeemacht in Nederland        
Ambtelijke burgerpersoneel40 26547 62045 89842 85440 31938 74438 74411
Militair personeel218 809212 523205 845187 826174 640168 112167 20211
Overige personele exploitatie23 61320 82718 01917 36016 59516 59516 59512
Materiële exploitatie55 22954 66450 92147 34843 98743 48043 78912
Totaal Commandant der Zeemacht in Nederland337 916335 634320 683295 388275 541266 931266 330 
Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied        
Ambtelijke burgerpersoneel3 4493 0593 0543 0573 0603 0623 06211
Militair personeel38 07535 11334 83434 63634 43634 21634 00311
Overige personele exploitatie9 1989 2088 0497 9867 9967 9847 99412
Materiële exploitatie11 4349 56310 14310 16210 17310 25910 18312
Totaal Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied62 15656 94356 08055 84155 66555 52155 242 
Commandant van het Korps mariniers        
Ambtelijke burgerpersoneel1 6221 4761 3821 3841 3861 3871 38711
Militair personeel86 88998 37598 55498 11197 64298 57598 08211
Overige personele exploitatie9 8537 0676 2356 1606 1106 1876 12612
Materiële exploitatie15 94515 74515 84815 87015 88615 87215 86412
Totaal Commandant van het Korps mariniers114 309122 663122 019121 525121 024122 021121 459 
Investeringen        
Schepen210 652167 948145 377108 60281 51643 5917 00013
Vliegtuigen70 04055 29496 764111 301139 519126 851124 10013
Elektronisch materieel26 69428 17943 00037 60131 30047 24420 30013
Munitie49 09254 800 23 30034 30029 90023 20013
Overig materieel39 22733 3962 12940 45395 632114 614120 60052
Infrastructuur40 05114 23419 33424 15127 02613 45124 32252
Totaal Investeringen435 756353 851306 604345 408409 293375 651319 522 
Subsidies en bijdragen       43F
Koninklijke Marine jachtclub4441383837373743F
Marine Watersportvereniging2726252524242443F
Koninklijke Vereniging Marine Officieren2623202019191943F
Zeekadetkorps Nederland2824222220202043F
Totaal Subsidies en bijdragen125114105105100100100 
Totaal programmauitgaven950 262869 205805 491818 267861 623820 224762 653 
Apparaatsuitgaven        
Admiraliteit        
Ambtelijke burgerpersoneel36 16628 95823 20518 77515 66115 66915 66911
Militair personeel66 05147 54042 11137 57633 16433 39733 71411
Overige personele exploitatie20 94221 53419 89419 79619 73719 74919 74912
Materiële exploitatie100 525117 83691 89181 81782 61769 94873 76812
Totaal Admiraliteit223 684215 868177 101157 964151 179138 763142 900 
Totaal wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven19 71424 67914 53513 11011 41210 2969 99011
Bijdragen aan baten-lastendiensten 10 59810 59810 59810 59810 59810 59803
Totaal apparaatsuitgaven243 398251 145202 234181 672173 189159 657163 488 
Totaal uitgaven1 193 6601 120 3501 007 725999 9391 034 812979 881926 141 
Ontvangsten54 53143 32936 90839 72934 35240 25439 22216
Meerjarenramingen beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Programmauitgaven        
Operationeel Commando        
Ambtelijk burgerpersoneel176 445142 764124 739115 221102 99196 57595 95611
Militiar personeel527 267548 526547 817560 871571 761568 310567 12911
Overige personele uitgaven54 88958 97656 06156 47556 28155 78555 56212
Materiële uitgaven187 908211 893209 021208 901205 617205 073204 57012
Totaal Operationeel Commando946 509962 159937 638941 468936 650925 743923 217 
Investeringen        
Automatisering12 38122 57014 55015 70011 1008 50011 25052
Logistiek50 75641 500117 000119 20065 23658 68040 42052
Commandovoering, verbindingen en gevechtsinlichtingen20 96530 69034 01020 7108 7859 3858 25013
Elektronisch materieel11 72111 6606 4904 722475  13
Nucleair, biologisch en chemisch materieel (NBC)2 7564 2114 9003 1254 000  52
Luchtverdediging4 8259 67526 01021 88112 80028 00023 00012
Manoeuvre145 642162 198162 228151 997292 268210 630251 42013
Vuursteun73625 54027 19075 70088 47085 56098 66013
Gevechtssteun1 4318 1861 400 4 1004 5009 50013
Infrastructuur50 36197 863106 270109 87549 34550 95558 40052
Totaal Investeringen301 574414 093500 048522 910536 579456 210500 900 
Subsidies en bijdragen        
Stichting Jeugdwerk Duitsland21015814014014014014043F
Stichting KNLW «Generaal Hoefer»7187 5707 4237 4227 3867 3867 38643F
Totaal Subsidies en bijdragen9287 7287 5637 5627 5267 5267 526 
Totaal programmuitgaven1 249 0111 383 9801 445 2491 471 9401 480 7551 389 4791 431 643 
Apparaatsuitgaven        
Landmachtstaf        
Ambtelijk burgerpersoneel16 53110 1208 8307 0115 5064 2523 69911
Militiar personeel19 4507 2296 0365 0545 0525 0505 05011
Overige personele uitgaven10 2292 6692 1591 9811 9061 8531 77712
Materiële uitgaven109 196138 267121 488118 945118 284117 502116 83512
Totaal Landmachtstaf155 406158 285138 513132 991130 748128 657127 361 
Overige Eenheden BLS, excl KMA        
Ambtelijk burgerpersoneel34 28226 57723 59419 51816 92016 91316 91011
Militiar personeel78 92064 03647 86544 40541 52041 51641 52011
Overige personele uitgaven36 39235 57033 80934 40336 91139 82139 82112
Materiële uitgaven31 58122 48826 12126 35336 10436 11236 06912
Totaal Overige Eenheden BLS, excl KMA181 175148 671131 389124 679131 455134 362134 320 
Totaal wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven42 87946 24442 36644 80042 19838 28032 98311
Bijdragen aan baten-lastendiensten 28 04735 56035 50135 50235 49835 50003
Totaal apparaatsuitgaven379 460381 247347 828337 971339 903336 797330 164 
Totaal uitgaven1 628 4711 765 2271 793 0771 809 9111 820 6581 726 2761 761 807 
Ontvangsten39 23434 72134 72134 72134 72134 72134 72116
Meerjarenramingen beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Programmauitgaven        
Tactische luchtmacht        
Ambtelijk burgerpersoneel22 76015 59311 47812 67511 21010 79010 26411
Militair personeel296 247300 339281 825287 065271 327267 259266 34411
Overige personele uitgaven66 63767 19162 60264 40065 22961 71960 39912
Materiële uitgaven88 14683 32096 66490 96795 03588 60986 76112
Totaal Tactische luchtmacht473 790466 443452 569455 107442 801428 377423 768 
Investeringen        
Vliegtuigmaterieel (incl. F-16)143 371207 31546 381130 820183 850301 751366 69213
Vervoermiddelen18 59715 9097 00010 0009 1176 0006 00052
Elektrisch en elektronisch materieel60 94440 49565 14778 34185 40681 88352 82913
Bewapeningsmaterieel2 51814 37142 63343 44855 29132 71925 92513
Springstoffen en munitie1 5376 87926 60028 90032 70019 40057 40013
Overig materieel8 24117 41711 70611 87513 6168 4216 72752
Infrastructuur59 28736 97582 14458 92656 22668 92669 22651
Luchtmobiele brigade2 13412 74612 97311 53520 408  13
Totaal investeringen296 629352 107294 584373 845456 614519 100584 799 
Totaal programmauitgaven770 419818 550747 153828 952899 415947 4771 008 567 
Apparaatsuitgaven        
Staf Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten        
Ambtelijk burgerpersoneel23 94422 24826 71520 81021 20119 99420 69911
Militair personeel94 77980 52078 40059 47873 97370 87974 18611
Overige personele uitgaven45 26127 52741 51627 62733 94135 06216 87912
Materiële uitgaven208 259206 081191 671213 720157 048157 327174 24212
Totaal Staf Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten372 243336 376338 302321 635286 163283 262286 006 
Bijdragen aan baten-lastendiensten 8 5488 5488 5488 5488 5488 54803
Totaal wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven10 34611 69712 1224 5194 0304 4164 41611
Totaal apparaatsuitgaven382 589356 621358 972334 702298 741296 226298 970 
Totaal uitgaven1 153 0081 175 1711 106 1251 163 6541 198 1561 243 7031 307 537 
Ontvangsten36 52436 99736 99736 99736 99736 99736 99716
Meerjarenramingen beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Programmauitgaven        
Ambtelijk burgerpersoneel12 60712 27214 33015 20915 42515 40615 40611
Militair personeel156 555156 353155 554153 597148 394143 564143 47511
Overige Personele exploitatie38 10726 47826 05727 69327 12726 80326 88712
Materiële exploitatie33 40250 16853 39856 54957 32753 58155 51312
Exploitatieuitgaven240 671245 271249 338253 047248 272239 354241 281 
Investeringen        
Vervoermiddelen en vaartuigen1 4127 4495 92810 00113 98614 8226 74252
Elektrisch en elektronisch materieel3 4748 4113 9471 2001 3001 4001 40052
Automatiseringsmiddelen4 8057 0425 3005 0004 4403 9503 65052
Bewapeningsmaterieel5322517522522522522513
Telefooninstallaties6232 4803 4001 7002 0602 5502 85052
Overig groot materieel4 3518 1828 5992 63787577585052
Infrastructuur15 85814 59115 75118 50526 18036 14030 41952
Totaal Investeringen30 57648 38043 10039 26849 06659 86246 136 
Totaal programmauitgaven271 247293 652292 438292 315297 338299 216287 417 
Apparaatsuitgaven        
Burgerpersoneel2 3482 3722 8933 1373 2043 2233 22311
Militair personeel29 15730 22631 41031 68330 82630 03230 01411
Overige personele exploitatie7 0975 1195 2615 7125 6355 6075 62412
Materiële exploitatie6 2219 69910 83711 66411 90811 20911 61312
Totaal apparaatsuitgaven44 82347 41650 40252 19751 57450 07150 474 
Totaal wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven69379678363061555954811
Bijdragen aan baten-lastendiensten 1 2491 5561 5561 5561 5561 55603
Totaal apparaatsuitgaven45 51649 46052 74154 38353 74552 18652 578 
Totaal uitgaven316 763343 112345 179346 698351 083351 402339 995 
Ontvangsten7 5608 0008 0008 0008 0008 0008 00016
Meerjarenramingen beleidsartikel 09 Uitvoeren crisisbeheersingsoperaties Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
VN-contributies34 32245 00049 50049 50049 50049 50049 50043G
SFOR/EUFOR60 02040 00038 00038 00038 00038 00038 00012
Afghanistan Apaches 15 0002 500    12
PRT Afghanistan 5 00011 000    12
ISAF/HQ ISAF31 8325 000     12
Enduring Freedom31 782       
Stabilisatiemacht Irak36 54268 00034 000    12
World Food Programme (F-60) 2 500     12
Task Force Fox2 017      12
Display Deterrence7 237      12
EUPM1 4422 0002 0002 000   12
UNMIL8482 100     12
Navo PSO/EU-operatie2 3802 9002 9001 9001 9001 9001 90012
Overige operaties5 5663 9005 9003 7003 7003 7003 70012
Restant voorziening crisisbeheersingsoperaties 37 75749 20099 900101 900101 900101 90012
Totaal uitgaven213 988229 157195 000195 000195 000195 000195 000 
Ontvangsten8 0011 4071 4071 4071 4071 4071 40716
Meerjarenramingen beleidsartikel 10 Civiele taken Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba        
Ambtelijk burgerpersoneel       11
Militair personeel       11
Overige uitgaven10 76010 84621 5716 5716 5716 5716 57111
Investeringen       52
Totaal Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba10 76010 84621 5716 5716 5716 5716 571 
Kustwacht Nederland        
Ambtelijk burgerpersoneel2 0351 9321 9161 9401 8591 8591 85911
Militair personeel53760958860457657657611
Overige uitgaven3 4165 1772 9102 8282 8282 9102 82812
Totaal Kustwacht Nederland5 9887 7185 4145 3725 2635 3455 263 
Explosieven opruiming        
Ambtelijk burgerpersoneel94296085585385385385311
Militair personeel5 7785 5476 3766 4086 4326 4326 43211
Overige uitgaven1 3961 04986184283983983912
Totaal Explosievenopruiming8 1167 5568 0928 1038 1248 1248 124 
Hulp aan civiele overheden8 144272     12
Totaal uitgaven33 00826 39235 07720 04619 95820 04019 958 
Totaal ontvangsten6 1061 0721 0721 0721 0721 0721 07216
Meerjarenramingen beleidsartikel 11 Internationale Samenwerking Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Bijdrage aan de Navo77 25686 60599 85295 15489 42575 14373 67143G
EVDB22 293139 53487 900107 700108 800111 100107 70012
Attachés16 84022 11022 10922 10922 10921 87122 10911
Overige internationale samenwerking1 3201 4301 5651 6401 7941 7941 79443G
Totaal uitgaven117 709249 679211 426226 603222 128209 908205 274 
Ontvangsten12 51419 24231 71528 38222 7338 4506 97816
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (KM) Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Ondersteuning krijgsmacht (KM)        
Mariniers opleidingscentrum        
Militair personeel15 41411 86211 79911 79811 79911 79111 79011
Overige personele exploitatie42439638738738738738712
Materiële exploitatie15615913313313313313312
Totaal Mariniers opleidingscentrum15 99412 41712 31912 31812 31912 31112 310 
Ondersteunende eenheden        
Ambtelijke burgerpersoneel105 662100 903100 063100 193100 348100 418100 42311
Militair personeel71 31762 15361 15560 22659 29359 43156 97811
Overige personele exploitatie24 16323 45320 02019 01917 54819 55418 70812
Materiële exploitatie101 37494 71391 53292 87293 52091 89692 33712
Totaal Ondersteunende eenheden302 516281 222272 770272 310270 709271 299268 446 
Totaal Ondersteuning krijgsmacht (KM)318 510293 639285 089284 628283 028283 610280 756 
Ontvangsten567 0587 0457 0337 0337 0337 03316
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (KL) Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Ondersteuning krijgsmacht (KL)        
MatLogCo        
Ambtelijk burgerpersoneel84 20085 03483 58481 88180 54479 89679 90111
Militair personeel21 90521 26320 58720 51820 48320 44820 41511
Overige personele uitgaven60 16451 12332 14935 49730 87424 57525 69112
Materiële uitgaven161 743172 361175 787159 197159 349171 493169 61912
Totaal Matlogco328 012329 781312 107297 093291 250296 412295 626 
Opleidings- en trainingscommando KL        
Ambtelijk burgerpersoneel32 60729 56628 63527 77327 00226 18725 41811
Militair personeel168 826153 930149 046148 782149 859150 914150 91711
Overige personele uitgaven17 96819 09917 00516 98717 03517 08217 03412
Materiële uitgaven11 57013 84412 75512 69812 69312 69012 40812
Totaal Opleidings- en trainingscommando230 971216 439207 441206 240206 589206 873205 777 
Overige eenheden BLS (KMA)        
Ambtelijk burgerpersoneel7 4637 1227 0877 0747 0747 0747 07411
Militair personeel26 11422 80122 56722 47522 31522 32620 16611
Overige personele uitgaven2 8812 7692 4412 4512 4652 4942 36812
Materiële uitgaven3 8334 2784 4004 3174 1714 1994 01712
Totaal Overige eenheden BLS (KMA)40 29136 97036 49536 31736 02536 09333 625 
Totaal Ondersteuning krijgsmacht (KL)599 274583 190556 043539 650533 864539 378535 028 
Ontvangsten27 07715 2959 7959 7959 7959 7959 79516
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (Klu) Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Ondersteuning krijgsmacht (Klu)        
Logistiek Centrum Klu        
Ambtelijk burgerpersoneel22 33920 71119 09318 33217 40118 66119 40311
Militair personeel19 26718 37416 64816 07415 96217 66118 36011
Overige personele uitgaven12 27411 72911 33711 04910 02410 02410 06512
Materiële uitgaven111 722105 862104 948111 062110 267106 643104 45512
Totaal Logistiek Centrum Klu165 602156 676152 026156 517153 654152 989152 283 
Opleidingen Klu (voorheen KMSL)        
Ambtelijk burgerpersoneel5 8956 5616 1905 6255 1945 2395 35111
Militair personeel45 58328 38232 87838 15033 44033 20432 95311
Overige personele uitgaven16 28714 17314 17414 17414 17414 17414 17412
Materiële uitgaven13 27412 21112 32312 32312 32412 32412 32312
Totaal Opleidingen KLu81 03961 32765 56570 27265 13264 94164 801 
Bijdragen aan baten-lastendiensten 3 2823 2823 2823 2823 2823 28203
Totaal uitgaven246 641221 285220 873230 071222 068221 212220 366 
Ontvangsten1 4182 1002 1002 1002 1002 1002 10016
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (Kmar) Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Ondersteuning krijgsmacht (KMar)        
Ambtelijk burgerpersoneel2 3462 9952 9822 9822 9822 9822 98211
Militair personeel33 21630 03223 92022 46823 95224 75624 66611
Overige personele exploitatie2 9003 9952 8082 6692 9603 1583 15812
Materiële exploitatie3 5304 3932 9572 8232 8283 5863 57012
Exploitatieuitgaven41 99241 41532 66730 94232 72234 48234 376 
Bijdragen aan baten-lastendiensten 1 0401 3261 3261 3261 3261 32603
Totaal uitgaven41 99242 45533 99332 26834 04835 80835 702 
Ontvangsten 36101010101016
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (CDC) Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Programmauitgaven        
Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie        
Ambtelijk burgerpersoneel8 8509 0278 8818 8818 8818 8818 88111
Militair personeel13 81316 68816 30815 50315 24815 24815 24811
Overige personele uitgaven2 9963 3793 3473 3473 3473 3473 34712
Materiële uitgaven21 91724 07427 20227 67127 70727 66227 65312
Totaal Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie47 57653 16855 73855 40255 18355 13855 129 
Instituut Keuring en Selectie Defensie        
Ambtelijk burgerpersoneel6 1835 5835 7675 7515 7195 7045 70411
Militair personeel2 7443 5053 3873 3373 3373 3373 33711
Overige personele uitgaven1 0561 2261 1651 2611 2151 2301 23012
Materiële uitgaven4 1417 7627 8597 5097 5217 5057 49412
Totaal Instituut Keuring en Selectie Defensie14 12418 07618 17817 85817 79217 77617 765 
Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf        
Ambtelijk burgerpersoneel16 15015 68115 50215 50215 50215 50215 50211
Militair personeel16 68425 33225 47526 65626 65626 65426 65411
Overige personele uitgaven10 7254 2784 4164 5164 5164 5164 51612
Materiële uitgaven19 13715 37515 04314 84514 80914 74614 68312
Totaal Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf62 69660 66660 43661 51961 48361 41861 355 
Instituut Defensie Leergangen        
Ambtelijk burgerpersoneel2 2031 7991 6591 6131 6131 6131 61311
Militair personeel3 3763 3153 2533 2793 2223 2223 22311
Overige personele uitgaven79582174874874874874812
Materiële uitgaven4 5723 1732 3912 4902 5462 5282 51512
Totaal Instituut Defensie Leergangen10 9469 1088 0518 1308 1298 1118 099 
Defensie ICT-uitvoeringsorganisatie        
Ambtelijk burgerpersoneel1 5945 3016 1226 1226 1226 1226 12211
Militair personeel6011 4851 9581 9521 9521 9521 95211
Overige personele uitgaven2231 5131 1701 1701 1701 1701 17012
Materiële uitgaven394 941– 3 809– 7 458– 8 495– 8 504– 8 51112
Totaal Defensie ICT-uitvoeringsorganisatie2 45713 2405 4411 786749740733 
Overige Interservice Diensten        
Ambtelijk burgerpersoneel16 78217 23016 25816 00416 00416 00416 00411
Militair personeel13 28215 00014 77714 76014 75814 75814 75811
Overige personele uitgaven3 3453 5072 4972 4972 4972 4972 49712
Materiële uitgaven16 99617 38916 11715 87615 90815 95615 74512
Totaal Overige Interservice Diensten50 40553 12649 64949 13749 16749 21549 004 
Investeringen groot materieel en infrastructuur        
Investeringen CDC        
Groot materieel12 13316 4218 1867 5767 4337 1757 76252
Infrastructuur19 0412 87414 44721 36714 05012 61411 86052
Defensiebrede investeringen        
Centrale IV-investeringen16 99744 52946 80056 58880 48565 00061 00052
Totaal Investeringen48 17163 82469 43385 531101 96884 78980 622 
Totaal programmauitgaven236 375271 208266 926279 363294 471277 187272 707 
Apparaatsuitgaven        
Staf Commando Dienstencentra        
Ambtelijke burgerpersoneel4 9503 9783 4172 9912 4442 4432 44311
Militair personeel1 7551 4031 74166638638638611
Overige personele uitgaven1 15080682371972372372312
Materiële uitgaven13 49315 37012 70411 62510 94110 53710 49912
Totaal Staf Commando Dienstencentra21 34821 55718 68516 00114 49414 08914 051 
Totaal wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven5 9556 0036 6946 7986 9216 9216 92111
Bijdragen aan baten-lastendiensten 1 5081 5081 5081 5081 5081 50803
Totaal apparaatsuitgaven27 30327 21525 25122 70421 34821 00321 034 
Totaal uitgaven263 678300 276293 813303 670317 394299 705295 187 
Ontvangsten29 76331 17426 60625 95625 75125 74325 65916
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 70 Geheime uitgaven Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Geheime uitgaven2 0171 4211 4071 4211 4211 4211 42112
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 80 Nominaal en onvoorzien Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Loonbijstelling 75 19770 63770 79771 91471 91471 88001
Prijsbijstelling – 216 01510 54618 830– 1 35735 647– 6 51302
Onvoorzien       04
Taakstelling Strategisch Akkoord en Hoofdlijnen Akkoord 43 42246 08156 46564 20565 33059 23005
Totaal uitgaven – 97 396127 264146 092134 762172 891124 597 
Meerjarenramingen niet-beleidsartikel 90 Algemeen Bedragen x € 1000
Omschrijving2003200420052006200720082009Econ. Code
Apparaatsuitgaven        
Kerndepartement        
Ambtelijk burgerpersoneel37 47435 81833 36731 36029 65828 75628 94411
Militair personeel15 56314 86213 84113 70013 77113 85813 93811
Overige personele uitgaven13 03815 27913 98214 15712 77512 41612 44512
Materiële uitgaven30 31934 57332 62932 01836 08636 94736 38312
Totaal Kerndepartement96 394100 53293 81991 23592 29091  97791 710 
Totaal wachtgelden, inactiviteitswedden en SBK-uitgaven3 8443 8503 8503 8503 8503 8503 85011
Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst        
Ambtelijk burgerpersoneel20 27421 53820 89120 58620 35320 06019 87111
Militair personeel14 31416 03617 09717 60918 14618 69019 01411
Overige personele uitgaven4 2573 1923 4883 5383 5883 5883 59812
Materiële uitgaven11 52715 10014 26714 49914 48714 34514 28812
Totaal Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst50 37255 86655 74356 23256 57456 68356 771 
Bijdragen aan baten-lastendiensten 13918618618618618603
Totaal apparaatsuitgaven150 610160 387153 598151 503152 900152 696152 517 
Programmauitgaven        
Investeringen        
Investeringen Kerndepartement26 92529 72913 62512 88013 1028 1878 18752
Investeringen Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst2 1974 36513 8619 0573 1133 1133 11352
Totaal investeringen29 12234 09427 48621 93716 21511 30011 300 
Milieu-uitgaven6 27211 29518 99419 95312 54012 3668 30712
Pensioenen en uitkeringen        
Militaire nabestaanden pensioenen31 28831 87730 63330 26929 93729 65629 44311
Militaire diensttijdpensioenen343 397356 341345 200352 252352 829343 397333 72311
Militaire invaliditeitspensioenen79 90380 06977 29776 60975 86575 05574 19011
Uitkeringswet gewezen militairen422 822443 573456 514451 153444 799436 365424 79011
Sociale zorg6 0906 0016 0016 0016 0016 0016 00111
Overige uitkeringen6 4876 1396 1396 1396 1396 1396 13911
Reserve-overdracht14 04713 3407 6178 2308 3549 3729 37 211
Veteranenbeleid1 0401 3802 0441 5591 5551 5551 55511
Kapitaaldekking prepensioen        
Nominale bijdrage  15 27015 27015 27015 27015 27011
Voorschot premietekort  60 13860 53460 92260 84860 64211
Kapitaaldekking militair ouderdomspensioen        
Nominale bijdrage27 23947 42949 42651 71554 25657 06960 21962D
Lening ABP (hoofdsom)  36 83838 88735 61631 60426 95972D
Lening ABP (rente)  5251 8233 0784 2565 33226
Uitvoeringskosten16 43518 28418 16418 28618 28618 28618 28612
nog te verdelen        
Totaal uitgaven pensioenen en uitkeringen948 7481 004 4331 111 8061 118 7271 112 9071 094 8731 071 921 
Waarvan niet-relevant  97 501101 24499 61696 70892 933 
Wetenschappelijk onderzoek        
Doelfinanciering TNO48 65949 19648 84248 75248 62448 62248 62331
NLR V&W4774834834834834834833
Onderzoek en technologie11 83313 65713 15113 11313 48813 48813 48831
Totaal Wetenschappelijk onderzoek60 96963 33662 47662 34862 59562 59362 594 
Ziektekostenvoorziening Defensiepersoneel29 96734 88134 11934 11934 12134 07834 07811
Garanties        
Eurometaal       63D
Nederlandse Bond van Verzekeraars       63D
Totaal Garanties        
Subsidies en bijdragen        
Stichting Maatschappij en Krijgsmacht225177     43F
Stichting Homosexualiteit en Krijgsmacht1010101010101043F
Nederlandse Reservisten Federatie 72262421212143F
Stichting Koepelorganisatie Militaire tehuizen1 816      43F
Multicultureel Netwerk Defensie 2     43F
Koninklijke vereniging ter beoefening van de krijgswetenschap, ten behoeve van de buitengewone leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam4455555555555543F
Stichting Protestant Interkerkelijk Thuisfront2215151515151543F
Stichting Nationaal Katholiek Thuisfront1110101010101043F
Defensie vrouwennetwerk1514141414141443F
Veteranenplatform13613813613613613613643F
Stichting Veteraneninstituut4 8004 2034 2034 1823 7263 7263 72643F
Subsidies7 0794 6964 4694 4463 9873 9873 987 
Stichting bijzondere scholen voor onderwijs op algemene grondslag (OCW)4 9375 2475 0484 8673 9113 9113 91103
Stichting Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen «Clingendael» (BuZa)68168168168168168168103
Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (BuZa)3232323232323203
Stichting Atlantische Commissie (BuZa)13513513513513513513503
Adviesraad Internationale vraagstukken74747474   03
Bijdrage VWS Kenniscentrum6868     03
Bijdragen5 9276 2375 9705 7894 7594 7594 759 
Totaal Subsidies en bijdragen13 00610 93310 43910 2358 7468 7468 746 
Departementsbrede uitgaven        
Voorlichting2 5041 5701 4591 2891 2891 2891 28912
Schadevergoedingen11 6584 6944 0004 1724 1724 1924 19263Z
Overige uitgaven22 33027 22324 89224 19224 19224 17224 17212
Additionele P-maatregelen 96811 79711 76111 76211 76211 76211
Totaal overige departementale uitgaven36 49234 45542 14841 41441 41541 41541 415 
Totaal programmauitgaven1 124 5761 193 4271 307 4681 308 7331 288 5391 265 3711 238 361 
Totaal uitgaven1 275 1861 353 8141 461 0661 460 2361 441 4391 418 0671 390 878 
Ontvangsten7 110194 694201 257163 547210 797224 159160 61519

BIJLAGE 5

RAMINGSKENGETALLEN EN VOLUMEGEGEVENS

Kengetallen en volumegegevens beleidsartikel 01 Koninklijke marine

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n1 8311 8091 6361 4581 3231 2851 285
–gemiddeld salarisx € 1,–40 57041 11541 00040 91040 83040 81640 816
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–74 28474 37767 07659 64754 01852 44952 449
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–7 2186 7366 4636 4236 4086 4136 413
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–81 50281 11373 53966 07060 42658 86258 862
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n9 3449 1278 9078 4908 1568 0168 114
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n5 5985 0644 7244 1153 5233 2693 048
–gemiddeld salarisx € 1,–43 51343 41343 36043 43543 54043 61243 668
–totale uitgavenx € 1000,–243 586219 845204 832178 737153 391142 567133 101
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n3 5903 9034 0234 2154 4734 5874 906
–gemiddeld salarisx € 1,–26 14026 49326 40226 36926 33726 32826 321
–totale uitgavenx € 1000,–93 842103 404106 217111 147117 806120 768129 132
–ANT-/ARUMILaantal vte'n156160160160160160160
–gemiddeld salarisx € 1,–14 94214 35014 35014 35014 35014 35014 350
–totale uitgavenx € 1000,–2 3312 2962 2962 2962 2962 2962 296
Totaal toegelichtx € 1000,–339 759325 545313 345292 180273 493265 631264 529
Overige volumegegevens        
–reserve personeelx € 1000,–446500500500500500500
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–69 61967 50667 49965 46965 88968 16967 972
Totaal overige volumegegevensx € 1000,–70 06568 00667 99965 96966 38968 66968 472
Totaal militair personeelx € 1000,–409 824393 551381 344358 149339 882334 300333 001
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–kleding en uitrustingaantal vte'n (bp en mp)11 01910 77610 3839 7889 3199 1419 239
–gemiddeld per vtex € 1,–91121102108110113111
–totale uitgavenx € 1000,–1 0071 3021 0631 0561 0291 0291 029
–voedingaantal vte'n (bp en mp)11 01910 77610 3839 7889 3199 1419 239
–gemiddeld per vtex € 1,–818532405428451459455
–totale uitgavenx € 1000,–9 0115 7284 2074 1934 2074 1934 207
–overige persoonsgebonden personele uitgaven voor de Admiraliteitaantal vte'n (bp en mp)1 8251 6901 4261 2181 1461 0561 068
–gemiddeld per vtex € 1,–1 5481 9641 9302 2592 4012 6062 577
–totale uitgavenx € 1000,–2 8253 3202 7522 7522 7522 7522 752
–overige persoonsgebonden personele uitgaven overige KM-ressortsaantal vte'n (bp en mp)9 1949 0868 9578 5708 1738 0858 171
–gemiddeld per vtex € 1,–3 0512 9182 6492 7162 8102 8502 812
–totale uitgavenx € 1000,–28 05226 51023 72423 27722 96423 04322 978
–overige persoonsgebonden personele uitgaven voor de gehele KMaantal vte'n (bp en mp)11 01910 77610 3839 7889 3199 1419 239
–gemiddeld per vtex € 1,–1 4631 5251 5771 6631 7411 7751 756
–totale uitgavenx € 1000,–16 12616 43016 37716 27316 22116 22116 221
Totaal toegelichtx € 1000,–57 02153 29048 12347 55147 17347 23847 187
Overige volumegegevens        
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–3 5763 1852 2841 9481 4691 4691 469
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–3 0092 1611 7901 8031 7961 8081 808
Totaal overige volumegegevensx € 1000,–6 5855 3464 0743 7513 2653 2773 277
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–63 60658 63652 19751 30250 43850 51550 464
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)11 01910 77610 3839 7889 3199 1419 239
–gemiddeld per vtex € 1,–5 4585 8606 6446 6686 8977 0526 966
–totale uitgavenx € 1000,–60 14163 14268 98265 26664 27264 46664 357
–brandstoffen, oliën en smeermiddelen        
–gasolie schepen1 000 m352,955,150,355,058,958,958,9
–kerosine patrouillevliegtuigen1 000 m311,01,31,31,3   
–helikopterbrandstof1 000 m31,31,51,51,51,51,51,5
–totale uitgavenx € 1000,–21 23716 02914 39415 33015 52015 52015 520
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–81 37879 17183 37680 59679 79279 98679 877
Overige volumegegevens        
–overige materiële uitgavenx € 1000,–101 755118 63785 42774 60172 87159 57363 727
Totaal overige volumegegevensx € 1000,–101 755118 63785 42774 60172 87159 57363 727
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–183 133197 808168 803155 197152 663139 559143 604

Kengetallen en volumegegevens beleidsartikel 02 Koninklijke landmacht

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n5 6654 3363 8703 5103 1102 9202 893
–gemiddeld salarisx € 1,–36 04937 83937 08636 75636 58136 52836 489
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–204 215164 068143 523129 015113 766106 662105 562
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–23 04315 39313 64012 73511 65111 07811 003
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–227 258179 461157 163141 750125 417117 740116 565
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n15 96315 84315 95516 32716 58016 44116 394
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n6 2155 9195 8325 8205 8845 9165 924
–gemiddeld salarisx € 1,–47 15846 47643 77143 50643 39543 39543 399
–totaal salarisx € 1000,–293 088275 092255 271253 206255 334256 724257 095
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n9 7489 92410 12310 50710 69610 52510 470
–gemiddeld salarisx € 1,–24 51225 63025 39425 33125 33325 34125 346
–totaal salarisx € 1000,–238 947254 350257 065266 149270 963266 717265 374
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–532 035529 442512 336519 355526 297523 441522 469
Andere volumegegevens:        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–79 13675 84974 72376 34177 40276 80176 596
–reservepersoneelx € 1000,–14 45114 50014 65914 63414 63414 63414 634
–uitgaven inzake de Nationale reservex € 1000,–15      
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–93 60290 34989 38290 97592 03691 43591 230
Totaal militair personeelx € 1000,–625 637619 791601 718610 330618 333614 876613 699
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgaven ressortsaantal vte'n (bp en mp)21 62820 17919 82519 83719 69019 36119 287
–gemiddeld per vtex € 1,–3 4793 7973 6863 7253 8724 0544 059
–totale uitgavenx € 1000,–75 25076 61273 08173 88376 23778 48578 288
Andere volumegegevens:        
–overige personele uitgavenx € 1000,–11 4306 8045 4005 4815 3685 4805 378
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–6 5666 2266 6236 5986 5976 5976 597
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–8 2647 5736 9256 8976 8966 8976 897
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–26 26020 60318 94818 97618 86118 97418 872
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–101 51097 21592 02992 85995 09897 45997 160
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)21 62820 17919 82519 83719 69019 36119 287
–gemiddeld per vtex € 1,–328327327322320319318
–totale uitgavenx € 1000,–7 0916 6086 4796 3906 2916 1686 135
–data- en telecommuniciatieaantal vte'n (bp en mp)21 62820 17919 82519 83719 69019 36119 287
–gemiddeld per vtex € 1,–3 1563 5472 6712 7352 7672 8192 927
–totale uitgavenx € 1000,–68 26871 58352 94554 25954 49254 58156 448
–groot onderhoud gebouwen en terreinenaantal vte'n (bp en mp)21 62820 17919 82519 83719 69019 36119 287
–gemiddeld per vtex € 1,–6861 5291 5271 5221 4381 4491 453
–totale uitgavenx € 1000,–14 83530 84930 27730 18328 30928 05828 018
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–90 194109 04089 70190 83289 09288 80790 601
Andere volumegegevens:        
–overige materiële uitgavenx € 1000,–238 491263 608266 929263 367270 913269 880266 873
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–328 685372 648356 630354 199360 005358 687357 474

Kengetallen en volumegegevens beleidsartikel 03 Koninklijke luchtmacht

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n1 165887810764721687660
–gemiddeld salarisx € 1,–37 88740 48545 04241 88942 98142 90144 920
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–44 13835 91036 4843200330 98929 47329 647
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–2 5661 9311 7091 4821 4221 3111 316
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–46 70437 84138 19333 48532 41130 78430 963
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n9 4589 0248 5158 4228 4058 2008 112
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n5 8425 4275 1124 9384 6934 5994 571
–gemiddeld salarisx € 1,–43 50744 79345 04744 06044 42144 61645 759
Totaal salaris militairen BOTx € 1000,–254 170243 094230 279217 570208 468205 188209 166
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n3 6163 5973 4033 4843 7123 6013 541
–gemiddeld salarisx € 1,–29 22229 55629 43529 04229 48729 38429 476
Totaal salaris militairen BBTx € 1000,–105 668106 313100 168101 184109 454105 810104 376
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–359 838349 407330 447318 754317 922310 998313 542
Andere volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–31 18831 45229 77827 78927 37827 14026 988
Totaal militair personeelx € 1000,–391 026380 859360 225346 543345 300338 138340 530
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgavenaantal vte'n (bp en mp)10 6239 9119 3259 1869 1268 8878 772
–gemiddeld per vtex € 1,–3 8603 0273 9432 9403 6204 2552 192
–totale uitgavenx € 1000,–41 00230 00536 77327 01133 03337 81219 230
–kleding en uitrusting t.b.v. militair personeelaantal vte'n (mp)9 4589 0248 5158 4228 4058 2008 112
–gemiddeld per vtex € 1,–7581 047968979919905881
–totale uitgavenx € 1000,–7 1729 4488 2468 2467 7247 4227 146
–kleding en uitrusting t.b.v. vliegersaantal vte'n (mp)558563552523488472463
–gemiddeld per vtex € 1,–538      
–totale uitgavenx € 1000,–300      
–voeding t.b.v. militair personeelaantal vte'n (mp)9 4589 0248 5158 4228 4058 2008 112
–gemiddeld per vtex € 1,–822875914924926950959
–totale uitgavenx € 1000,–7 7707 9007 7797 7797 7797 7877 779
–vliegopleidingen (initieel)aantal vliegers in opleiding16201820202020
–gemiddeld per vlieger in opleidingx € 1,–1 056 2501 005 0001 122 2221 050 0001 050 000955 000895 000
–totale uitgavenx € 1000,–16 90020 10020 20021 00021 00019 10017 900
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–73 14467 45372 99864 03669 53672 12152 055
Andere volumegegevens:        
–overige personele uitgavenx € 1000,–19 17417 98013 92617 73419 09618 60419 193
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–10 8672 82612 0335 0966 4442 0282 028
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–8 7136 4595 1615 1614 0944 0284 002
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–38 75427 26531 12027 99129 63424 66025 223
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–111 89894 718104 11892 02799 17096 78177 278
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)10 6239 9119 3259 1869 1268 8878 772
–gemiddeld per vtex € 1,–8 1827 4749 0969 4339 5099 3708 587
–totale uitgavenx € 1000,–86 91974 07684 82086 65486 78083 27475 324
–vliegtuigbrandstoffenaantal m3119 000104 200104 200104 200104 200104 200104 200
–gemiddeld per vtex € 1,–273261261261261261261
–totale uitgavenx € 1000,–32 46127 20027 20027 20027 20027 20027 200
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–119 380101 276112 020113 854113 980110 474102 524
Andere volumegegevens:        
–overige materiële uitgavenx € 1000,–177 025188 125176 315190 833138 103135 462158 479
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–296 405289 401288 335304 687252 083245 936261 0 03

Kengetallen en volumegegevens beleidsartikel 04 Koninklijke marechaussee

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n350339401429436436436
–gemiddeld salarisx € 1,–40 24940 91440 86340 81640 80540 80540 805
–totale salaris uitgavenx € 1000,–14 08713 87016 38617 51017 79117 79117 791
Toelagen en uitkeringx € 1000,–868774837836838838838
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–14 95514 64417 22318 34618 62918 62918 629
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n4 8934 9505 0295 0124 8834 8475 014
Waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n2 8732 8392 7652 6532 4532 1852 017
–gemiddeld salarisx € 1,–40 23639 88839 78339 79339 81539 84939 876
–totale uitgavenx € 1000,–115 599113 241110 000105 57297 66687 07180 429
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n2 0202 1112 2642 3592 4302 6622 997
–gemiddeld salarisx € 1,–25 38025 38225 43825 43825 43825 43825 438
–totale uitgavenx € 1000,–51 26753 58157 59160 00861 81467 71576 237
Totaal toegelichtx € 1000,–166 866166 822167 591165 580159 480154 786156 666
Andere volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–18 54619 35718 97319 30019 34018 41016 423
–reservepersoneelx € 1000,–300400400400400400400
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–18 84619 75719 37319 70019 74018 81016 823
Totaal militair personeelx € 1000,–185 712186 579186 964185 280179 220173 596173 489
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgavenaantal vte'n (bp en mp)5 2435 2895 4305 4415 3195 2835 450
–gemiddeld per vtex € 1,–6 8934 9775 1555 8185 8495 8225 663
–totale uitgavenx € 1000,–36 14026 32327 99331 65531 11230 76030 861
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–36 14026 32327 99331 65531 11230 76030 861
Andere volumegegevens        
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–2 1651 0322 025900900900900
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–6 8994 2421 300850750750750
Totaal andere vollumegegevensx € 1000,–9 0645 2743 3251 7501 6501 6501 650
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–45 20431 59731 31833 40532 76232 41032 511
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)5 2435 2895 4305 4415 3195 2835 450
–gemiddeld per vtex € 1,–7 13210 87111 42312 11012 57911 82411 890
–totale uitgavenx € 1000,–37 39557 49662 02565 88866 91062 46564 801
–brandstoffen, oliën en smeermiddelenaantal m32 3752 2402 2092 1872 1872 1872 187
–gemiddeld per m3x € 1,–9381 0581 0001 0631 0631 0631 063
–totale uitgavenx € 1000,–2 2282 3712 2102 3252 3252 3252 325
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–39 62359 86764 23568 21369 23564 79067 126
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–39 62359 86764 23568 21369 23564 79067 126

Kengetallen en volumegegevens Beleidsartikel 10 Civiele taken

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
–actief personeelaantal vte'n60585656565656
–gemiddeld salarisx € 1,–49 61749 19048 83949 23247 78647 78647 786
–totale uitgavenx € 1000,–2 9772 8532 7352 7572 6762 6762 676
Toelagen ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,– 393636363636
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–2 9772 8532 7352 7572 6762 6762 676
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n112112126126126126126
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n9596109109109109109
–gemiddeld salarisx € 1,–51 04259 18858 11058 70658 89058 89058 890
–totale uitgavenx € 1000,–4 8495 6826 3346 3996 4196 4196 419
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n17161717171717
–gemiddeld salarisx € 1,–22 11825 50027 29427 29427 29427 29427 294
–totale uitgavenx € 1000,–376408464464464464464
Toegelicht bedragx € 1000,–5 2256 0906 7986 8636 8836 8836 883
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–1 09066166149125125125
Totaal militair personeelx € 1000,–6 3156 1566 9647 0127 0087 0087 008

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (KM)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n2 5602 3932 3802 3802 3802 3802 380
–gemiddeld salarisx € 1,–39 44340 19940 17940 17940 17940 17940 179
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–100 97596 19695 62695 62695 62695 62695 626
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–4 6874 7074 4374 5674 7224 7924 797
Totaal ambtelijk personeelx € 1000,–105 662100 903100 063100 193100 348100 418100 423
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n2 4932 0302 0422 0672 0922 1672 117
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n1 5121 3261 2751 1851 0951 005925
–gemiddeld salarisx € 1,–38 36439 30139 13339 17939 22739 29839 381
–totale uitgavenx € 1000,–58 00752 11349 89446 42742 95439 49436 427
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n9817047678829971 1621 192
–gemiddeld salarisx € 1,–21 78221 93021 87621 86621 85821 84921 847
–totale uitgavenx € 1000,–21 36815 43916 77919 28621 79225 38826 042
Totaal toegelichtx € 1000,–79 37567 55266 67365 71364 74664 88262 469
Overige volumegegevens        
–reserve personeelx € 1000,–29      
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–7 3276 4636 2816 3116 3466 3406 299
Totaal overige volumegegevensx € 1000,–7 3566 4636 2816 3116 3466 3406 299
Totaal militair personeelx € 1000,–86 73174 01572 95472 02471 09271 22268 768
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–kleding en uitrustingaantal vte'n (bp en mp)5 0534 4234 4224 4474 4724 5474 497
–gemiddeld per vtex € 1,–48605957575556
–totale uitgavenx € 1000,–241267261254254251251
–voedingaantal vte'n (bp en mp)5 0534 423     
–gemiddeld per vtex € 1,–16664     
–totale uitgavenx € 1000,–838282     
–overige persoonsgebonden personele uitgaven overige KM-ressortsaantal vte'n (bp en mp)5 0534 4234 4224 4474 4724 5474 497
–gemiddeld per vtex € 1,–2 5243 4943 7383 1323 0443 0133 047
–totale uitgavenx € 1000,–12 75315 45616 53113 92713 61413 70113 701
Totaal toegelichtx € 1000,–13 83216 00516 79214 18113 86813 95213 952
–overige volumegegevens        
–vliegeropleidingenx € 1000,–1 269      
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–2 2652 206713712714507507
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–7 2215 6382 9024 5133 3535 4824 636
Totaal overige volumegegevensx € 1000,–10 7557 8443 6155 2254 0675 9895 143
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–24 58723 84920 40719 40617 93519 94119 095
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)5 0534 4234 4224 4474 4724 5474 497
–gemiddeld per vtex € 1,–7 3738 3857 8147 6747 4817 4367 519
–totale uitgavenx € 1000,–37 25837 08934 55334 12533 45533 81333 813
Andere volumegegevens:        
–overige materiële uitgavenx € 1000,–64 27257 78357 11258 88060 19858 21658 657
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–101 53094 87291 66593 00593 65392 02992 470

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (KL)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n2 9222 8032 7582 7022 6522 6172 598
–gemiddeld salarisx € 1,–40 28141 79641 67741 62041 64041 65941 681
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–117 701117 155114 946112 457110 428109 022108 288
Uitkeringen en toelagenx € 1000,–6 5694 5674 3604 2714 1924 1354 105
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–124 270121 722119 306116 728114 620113 157112 393
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n6 6225 7185 7375 7735 8315 8945 828
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n3 6803 1823 0592 9592 8802 8072 742
–gemiddeld salarisx € 1,–39 12741 16840 36340 49940 74640 98941 240
–totale salaris uitgavenx € 1000,–143 987130 995123 469119 836117 348115 057113 080
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n2 9422 5362 6782 8142 9513 0873 086
–gemiddeld salarisx € 1,–20 22621 18120 91820 99021 08721 16721 146
–totale uitgavenx € 1000,–59 50553 71556 01859 06662 22965 34265 256
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–203 492184 710179 487178 902179 577180 399178 336
Overige uitgaven        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–13 35313 28412 71312 87313 08013 28913 162
Totaal militair personeelx € 1000,–216 845197 994192 200191 775192 657193 688191 498
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgaven ressortsaantal vte'n (bp en mp)9 5448 5218 4958 4758 4838 5118 426
–gemiddeld per vtex € 1,–1 6361 7771 6311 6361 6421 6451 641
–totale uitgavenx € 1000,–15 61815 13813 85913 86513 92914 00413 830
–kleding en uitrusting t.b.v. militair personeelaantal vte'n (mp)22 64121 61821 76322 17122 48222 40622 293
–gemiddeld per vtex € 1,–1 8541 9771 6111 7381 5571 2831 340
–totale uitgavenx € 1000,–41 97542 74435 05138 53235 00428 74929 869
–voedingaantal vte'n (bp en mp)31 25128 78028 41228 40428 26527 96427 805
–gemiddeld per vtex € 1,–837579173173139140141
–totale uitgavenx € 1000,–26 16116 6604 9234 9233 9233 9233 923
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–83 75474 54253 83357 32052 85646 67647 622
Andere volumegegevens:        
–overige personele uitgavenx € 1000,–– 7 360– 7 517– 6 674– 6 780– 6 872– 6 917– 6 921
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–2 0981 8161 5001 5031 5001 5021 502
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–2 5214 1502 9362 8922 8902 8902 890
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–– 2 741– 1 551– 2 238– 2 385– 2 482– 2 525– 2 529
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–81 01372 99151 59554 93550 37444 15145 093
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)9 5448 5218 4958 4758 4838 5118 426
–gemiddeld per vtex € 1,–1 0781 2121 2041 2051 2041 2051 194
–totale uitgavenx € 1000,–10 28910 32710 23110 21110 21210 25410 061
–inventarisgoederen en klein materieel KL-breedaantal vte'n (bp en mp)31 25128 78028 41228 40428 26527 96427 805
–gemiddeld per vtex € 1,–593700683361363366369
–totale uitgavenx € 1000,–18 52020 15519 39310 24710 24710 24710 247
–data- en telecommuniciatieaantal vte'n (bp en mp)9 5448 5218 4958 4758 4838 5118 426
–gemiddeld per vtex € 1,–2 1112 9792 5272 5821 7901 6301 647
–totale uitgavenx € 1000,–20 15225 38621 47121 88415 18713 87713 877
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–48 96155 86851 09542 34235 64634 37834 185
Andere volumegegevens:        
–brandstoffen, olie, smeermiddelen en bedrijfsstoffenx € 1000,–14 30013 39913 39913 39913 39913 39913 399
–overige materiële uitgavenx € 1000,–113 885121 216128 448120 471127 168140 605138 460
Totaal Andere volumegegevensx € 1000,–128 185134 615141 847133 870140 567154 004151 859
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–177 146190 483192 942176 212176 213188 382186 044

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (KLu)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n777626586553515541563
–gemiddeld salarisx € 1,–36 33743 56543 14543 32243 87444 17743 968
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–26 97826 06524 12422 79821 43622 74123 595
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–1 2561 2071 1591 1591 1591 1591 159
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–28 23427 27225 28323 95722 59523 90024 754
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n1 7211 3091 5461 8351 6191 6911 719
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n873812764738701716708
–gemiddeld salarisx € 1,–39 58941 02340 56940 65940 61840 44340 620
Totaal salaris militair personeel BOTx € 1000,–34 56133 31130 99530 00628 47328 95728 759
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n8484977821 0979189751 011
–gemiddeld salarisx € 1,–31 74321 10919 98019 43219 63819 49419 439
Totaal salaris militair personeel BBTx € 1000,–26 91810 49115 62421 31718 02819 00719 653
Toegelicht bedragx € 1000,–61 47943 80246 61951 32346 50147 96448 412
Andere volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–3 3712 9542 9072 9012 9012 9012 901
Totaal militair personeelx € 1000,–64 85046 75649 52654 22449 40250 86551 313
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgavenaantal vte'n (bp en mp)2 4981 9352 1322 3882 1342 2322 282
–gemiddeld per vtex € 1,–5 4547 3856 6295 9186 6246 3136 192
–totale uitgavenx € 1000,–13 62314 29014 13214 13314 13614 09014 131
–kleding en uitrusting t.b.v. militair personeelaantal vte'n (mp)1 7211 3091 5461 8351 6191 6911 719
–gemiddeld per vtex € 1,–7822 6822 1221 6301 2121 1881 169
–totale uitgavenx € 1000,–1 3463 5113 2802 9911 96320092009
–voeding t.b.v. militair personeelaantal vte'n (mp)1 7211 3091 5461 8351 6191 6911 719
–gemiddeld per vtex € 1,–1 0151 1951 010851965924909
–totale uitgavenx € 1000,–1 7471 5641 5621 5621 5621 5621 562
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–16 71619 36518 97418 68617 66117 66117 702
Andere volumegegevens:        
–overige personele uitgavenx € 1000,–887900900900900900900
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–973614614614614614614
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–9 9855 0235 0235 0235 0235 0235 023
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–11 8456 5376 5376 5376 5376 5376 537
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–28 56125 90225 51125 22324 19824 19824 239
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)2 4981 9352 1322 3882 1342 2322 282
–gemiddeld per vtex € 1,–6 8908 3967 7326 9377 8207 4617 284
–totale uitgavenx € 1000,–17 21116 24716 48416 56616 68716 65316 622
Andere volumegegevens:        
–overige materiële uitgavenx € 1000,–107 785101 826100 787106 819105 904102 314100 156
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–124 996118 073117 271123 385122 591118 967116 778

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (KMar)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n60726969696969
–gemiddeld salarisx € 1,–38 13340 93142 36242 36242 36242 36242 362
–totale salaris uitgavenx € 1000,–2 2882 9472 9232 9232 9232 9232 923
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–58485959595959
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–2 3462 9952 9822 9822 9822 9822 982
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n1 1831 033756708808876876
Waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n435455431406381356356
–gemiddeld salarisx € 1,–39 33339 24638 90538 92138 93738 95838 958
–totale uitgavenx € 1000,–17 11017 85716 76815 80214 83513 86913 869
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n748578325302427520520
–gemiddeld salarisx € 1,–19 24119 26619 28619 28519 28619 28519 285
–totale uitgavenx € 1000,–14 39211 1366 2685 8248 23510 02810 028
Totaal toegelichtx € 1000,–31 50228 99323 03621 62623 07023 89723 897
Andere volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–1 6541 003834792832809719
–reserve personeelx € 1000,–60365050505050
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–1 7141 039884842882859769
Totaal militair personeelx € 1000,–33 21630 03223 92022 46823 95224 75624 666
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgavenaantal vte'n (bp en mp)1 2431 105825777877945945
–gemiddeld per vtex € 1,–9122 9593 1013 1133 0903 0773 077
–totale uitgavenx € 1000,–1 1343 2702 5582 4192 7102 9082 908
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–1 1343 2702 5582 4192 7102 9082 908
Andere volumegegevens        
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–1 766625100100100100100
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–0100150150150150150
Totaal andere vollumegegevensx € 1000,–1 766725250250250250250
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–2 9003 9952 8082 6692 9603 1583 158
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)1 2431 105825777877945945
–gemiddeld per vtex € 1,–2 7333 8173 3723 4083 0253 6103 593
–totale uitgavenx € 1000,–3 3974 2182 7822 6482 6533 4113 395
–brandstoffen, oliën en smeermiddelenaantal m3142165169167167167167
–gemiddeld per m3x € 1,–9381 0581 0341 0451 0451 0451 045
–totale uitgavenx € 1000,–133175175175175175175
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–3 5304 3932 9572 8232 8283 5863 570
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–3 5304 3932 9572 8232 8283 5863 570

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 60 Ondersteuning krijgsmacht (CDC)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n1 2981 3521 3331 3121 2981 2981 298
–gemiddeld salarisx € 1,–41 68841 49041 35141 47041 47941 46741 467
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–54 10756 09555 12154 40953 84053 82453 824
Toelagen en uitkeringenx € 1000,–2 6052 5042 4852 4552 4452 4452 445
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–56 71258 59957 60656 86456 28556 26956 269
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n*1 0061 2141 2191 2021 1861 1861 186
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n668812816802787787787
–gemiddeld salarisx € 1,–56 28456 56456 45556 82557 19657 19657 197
–totale uitgavenx € 1000,–37 59245 93046 06745 57445 01345 01345 014
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n338364365362361361361
–gemiddeld salarisx € 1,–33 61931 39831 51231 42331 44331 44331 443
–totale uitgavenx € 1000,–11 37011 42911 50211 37511 35111 35111 351
Totaal toegelichtx € 1000,–48 96257 35957 56956 94956 36456 36456 365
Andere volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–3 2933 6693 6303 5043 4953 4933 493
–IDR/CMH-personeelx € 1000,– 5 7005 7005 7005 7005 7005 700
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–3 2939 3699 3309 2049 1959 1939 193
Totaal militair personeelx € 1000,–52 25566 72866 89966 15365 55965 55765 558
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgaven ressortsaantal vte'n (bp en mp)2 3042 5282 5142 4762 4462 4462 446
–gemiddeld per vtex € 1,–4 1233 8663 8833 9473 9803 9803 980
–totale uitgavenx € 1000,–9 5009 7739 7619 7739 7359 7359 735
Andere volumegegevens:        
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–7 9342 9231 9782 0582 0542 0692 069
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–2 8562 8342 4272 4272 4272 4272 427
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–10 7905 7574 4054 4854 4814 4964 496
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–20 29015 53014 16614 25814 21614 23114 231
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–onderhoud voertuigenaantal kentekens458458471471471471471
–gemiddeld per kentekenx € 1,–6 1645 3065 3085 3085 3085 3085 308
–totale uitgavenx € 1000,–2 8232 4302 5002 5002 5002 5002 500
–onderhoud spoorwagonsaantal wagons403399299227187187187
–gemiddeld per wagonx € 1,–1 4961 6947429437861 9631 390
–totale uitgavenx € 1000,–603676222214147367260
–brandstoffen, oliën en smeermiddelen (diesel)aantal x m3/1000 km13 6052 9732 9732 9732 9732 9732 973
–gemiddeld per m3/1000 kmx € 1,–138641670670670670670
–totale uitgavenx € 1000,–1 8761 9071 9931 9931 9931 9931 993
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)2 3042 5282 5142 4762 4462 4462 446
–gemiddeld per vtex € 1,–4 8666 1716 1076 2826 4056 4136 427
–totale uitgavenx € 1000,–11 21115 60115 35215 55415 66715 68715 720
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–16 51320 61420 06720 26120 30720 54720 473
Andere volumegegevens:        
–inhuur vervoerscapaciteitx € 1000,–14 43412 37015 52815 65715 67415 66715 667
–budget wervingx € 1000,–653440     
–budget selectiex € 1000,–8311 5665 1605 1675 1765 1765 172
–overige onderwijsgerelateerde uitgavenx € 1000,–1 754      
–uitgaven geneeskundige zorgx € 1000,–7 9794 4634 4714 4714 4714 4714 471
–onderhoud gebouwenx € 1000,–3 441      
–automatiseringx € 1000,–8 00722 79822 32122 10722 12522 13222 107
–overige materiële uitgavenx € 1000,–26 68325 8339 9604 8953 1842 4372 188
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–63 78267 47057 44052 29750 63049 88349 605
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–80 29588 08477 50772 55870 93770 43070 078

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 90 Algemeen (Kerndepartement)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n655622576554549544544
–gemiddeld salarisx € 1,–55 22155 78956 26054 86552 32451 16951 515
–totale uitgavenx € 1000,–36 17034 70132 40630 39528 72627 83628 024
Overige volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–1 3041 117961965932920920
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–37 47435 81833 36731 36029 65828 75628 944
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n222212196195194194194
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n205199184183182182182
–gemiddeld salarisx € 1,–70 31269 95570 83770 45971 24771 73672 159
–totale uitgavenx € 1000,–14 41413 92113 03412 89412 96713 05613 133
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n17131212121212
–gemiddeld salarisx € 1,–39 35334 23133 08333 33333 58333 83334 083
–totale uitgavenx € 1000,–669445397400403406409
Totaal toegelicht bedrag 15 08314 36613 43113 29413 37013 46213 542
Overige volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–480496410406401396396
Totaal militair personeelx € 1000,–15 56314 86213 84113 70013 77113 85813 938
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
Overige persoonsgebondenaantal vte'n       
personele uitgaven(bp en mp)877834772749743738738
–gemiddeld per vtex € 1,–4 9095 3366 1046 2515 9275 9005 900
–totale uitgavenx € 1000,–4 3054 4504 7124 6824 4044 3544 354
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–4 3054 4504 7124 6824 4044 3544 354
Andere volumegegevens:        
–georganiseerd overlegx € 1000,–2 2942 2042 3792 3462 3802 3802 380
–raden en commissiesx € 1000,–531531663624624624624
–TRIPx € 1000,–275250382382200  
–overige personele zakenx € 1000,–1 5881 5591 9732 6561 6371 5621 621
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,–9081 245330230230245245
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–3 1375 0403 5433 2373 3003 2513 221
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–8 73310 8299 2709 4758 3718 0628 091
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–13 03815 27913 98214 15712 77512 41612 445
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
Overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)877834772749743738738
–gemiddeld per vtex € 1,–19 52023 47425 49426 83230 20932 33631 332
–totale uitgavenx € 1000,–17 11919 57719 68120 09722 44523 86423 123
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–17 11919 57719 68120 09722 44523 86423 123
Andere volumegegevens:        
–kleine bedrijfsmatige investeringenx € 1000,–324967779699699699699
–informatiesystemenx € 1000,–9 5488 3947 4186 8738 2077 9068 008
–voertuigenx € 1000,–571613741730652661741
–TRIPx € 1000,–151361010   
–kennis en kundex € 1000,–822716559558558558558
–overige materiële uitgavenx € 1000,–1 9204 1703 4413 0513 5253 2593 254
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–13 20014 99612 94811 92113 64113 08313 260
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–30 31934 57332 62932 01836 08636 94736 383

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 90 Algemeen (MIVD)

Ambtelijk burgerpersoneelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n421431415407399391385
–gemiddeld salarisx € 1,–46 00746 79847 34047 53147 90048 26148 522
Totaal salaris ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–19 36920 17019 64619 34519 11218 87018 681
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–19 36920 17019 64619 34519 11218 87018 681
Overige volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–9051 3681 2451 2411 2411 1901 190
Totaal ambtelijk burgerpersoneelx € 1000,–20 27421 53820 89120 58620 35320 06019 871
Militair personeelEenheid2003200420052006200720082009
Totaal personeelsaantalaantal vte'n278301317325333341347
waarvan:        
–beroeps onbepaalde tijdaantal vte'n269295311319327335341
–gemiddeld salarisx € 1,–49 01550 11950 95551 27951 66452 04852 076
–totale uitgavenx € 1000,–13 18514 78515 84716 35816 89417 43617 758
–beroeps bepaalde tijdaantal vte'n9666666
–gemiddeld salarisx € 1,–39 33339 16739 33339 66739 83340 16740 500
–totale uitgavenx € 1000,–354235236238239241243
Totaal toegelicht bedrag 13 53915 02016 08316 59617 13317 67718 001
Andere volumegegevens        
–toelagen en uitkeringenx € 1000,–7751 0161 0141 0131 0131 0131 013
Totaal militair personeelx € 1000,–14 31416 03617 09717 60918 14618 69019 014
Overige personele uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden personele uitgavenaantal vte'n (bp en mp)699732732732732732732
–gemiddeld per vtex € 1,–3 1242 8443 7653 8333 9023 9023 902
–totale uitgavenx € 1000,–2 1842 0822 7562 8062 8562 8562 856
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–2 1842 0822 7562 8062 8562 8562 856
Andere volumegegevens:        
–overige uitgavenx € 1000,–77277262262262262272
–inhuur tijdelijk personeel formatiefx € 1000,– 421150150150150150
–inhuur tijdelijk personeel bovenformatiefx € 1000,–1 996412320320320320320
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–2 0731 110732732732732742
Totaal overige personele uitgavenx € 1000,–4 2573 1923 4883 5383 5883 5883 598
Materiële uitgavenEenheid2003200420052006200720082009
–overige persoonsgebonden materiële uitgavenaantal vte'n (bp en mp)699732732732732732732
–gemiddeld per vtex € 1,–3 2473 5753 1333 1333 1333 1333 133
–totale uitgavenx € 1000,–2 2702 6172 2932 2932 2932 2932 293
Totaal toegelicht bedragx € 1000,–2 2702 6172 2932 2932 2932 2932 293
Andere volumegegevens:        
–kleine bedrijfsmatige investeringenx € 1000,–8 54210 91810 43410 66610 65410 51210 455
–overige materiële uitgavenx € 1000,–7151 5651 5401 5401 5401 5401 540
Totaal andere volumegegevensx € 1000,–9 25712 48311 97412 20612 19412 05211 995
Totaal materiële uitgavenx € 1000,–11 52715 10014 26714 49914 48714 34514 288

Kengetallen en volumegegevens niet-beleidsartikel 90 Algemeen (Pensioenen en uitkeringen)

Militaire en nabestaandenpensioenenEenheid2003200420052006200720082009
–aantallen in uitkeringsjarenaantal4 5304 4904 4194 3604 3044 2544 216
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–6 9077 1006 9326 9426 9566 9716 984
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–31 28831 87730 63330 26929 93729 65629 443
Militaire diensttijdpensioenenEenheid2003200420052006200720082009
–aantallen in uitkeringsjarenaantal24 74026 36326 54526 71926 76926 73826 755
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–13 88013 51713 00413 18413 18112 84312 473
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–343 397356 341345 200352 252352 829343 397333 723
Kapitaaldekking nominale bijdragex € 1000,–27 23947 42986 78992 42592 95092 92992 510
Nominale bijdrage prepensioenx € 1000,–  75 40875 80476 19276 11875 912
Totaal militaire diensttijdpensioenenx € 1000,–370 636403 770507 397520 481521 971512 444502 145
Militaire InvaliditeitspensioenenEenheid2003200420052006200720082009
Invaliditeitspensioenen ex-dienstplichtigen < 65 jaar        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal6 3096 4086 2266 0195 7905 5455 295
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–5 3825 2675 1315 1315 1315 1315 133
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–33 95433 75231 94530 88529 71028 45327 179
Invaliditeitspensioenen beroeps < 65 jaar        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal9779609981 0371 0771 1211 164
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–6 4566 4676 2976 2936 3076 2896 283
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–6 3086 2086 2846 5266 7937 0507 313
Invaliditeitspensioenen ex-dienstplichtigen >= 65 jaar        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal3 9403 9664 0334 1194 2184 3194 405
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–5 4295 4745 3295 3265 3225 3185 316
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–21 39121 71121 49121 93722 44922 96723 418
Invaliditeitspensioenen beroeps >= 65 jaar        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal1 2241 2111 1501 0921 034981930
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–7 7617 6047 4127 4197 4267 4307 442
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–9 5009 2098 5248 1027 6797 2896 921
Arbeidsongeschiktheidspensioenen < 15%        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal2 7042 7702 9233 0813 1983 2843 378
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–704686667668667668668
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–1 9041 8991 9512 0572 1322 1942 255
Bovenwettelijke Arbeidsongeschiktheid        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal1 0321 0541 0541 0541 0541 0541 054
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–4 2624 4084 2944 2944 2944 2944 295
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–4 3984 6464 5264 5264 5264 5264 527
Suppletieregeling        
–aantallen in uitkeringsjarenaantal467481481481481481481
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–5 2425 4975 3565 3565 3565 3565 358
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–2 4482 6442 5762 5762 5762 5762 577
Totaal militaire invaliditeitspensioenen 79 90380 06977 29776 60975 86575 05574 190
Uitkeringswet gewezen militairenEenheid2003200420052006200720082009
–aantallen in uitkeringsjarenaantal11 28311 56511 90911 99011 89411 71211 442
–bedrag per uitkeringsjaarx € 1,–37 47438 35538 33437 62737 39737 25837 126
–toegelicht begrotingsbedragx € 1000,–422 822443 573456 514451 153444 799436 365424 790
Overige volumegegevens        
–sociale zorgx € 1000,–6 0906 0016 0016 0016 0016 0016 001
–overige uitkeringenx € 1000,–6 4876 1396 1396 1396 1396 1396 139
–reserve-overdrachtx € 1000,–14 04713 3407 6178 2308 3549 3729 372
–veteranenbeleidx € 1000,–1 0401 3802 0441 5591 5551 5551 555
Totaal overige volumegevensx € 1000,–27 66426 86021 80121 92922 04923 06723 067
Totaal uitkeringswet gewezen militairenx € 1000,–450 486470 433478 315473 082466 848459 432447 857

BIJLAGE 6

TOEREKENING UITGAVEN

Technische toelichting toerekening uitgaven

Inleiding

Omdat bij Defensie «Algemene beleidsdoelstellingen» en de «Nader geoperationaliseerde doelstellingen» niet samenvallen met de organisatieonderdelen, zijn hier toerekeningen nodig om zichtbaar te maken welke uitgaven worden gedaan voor het bereiken van de doelstellingen. In de beleidsartikelen 1, 2, 3, 4 zijn daarom naast de budgettaire gevolgen van beleid (uitgaven door organisaties) extra-comptabele overzichten opgenomen die de uitgaven uit het betreffende beleidsartikel en het niet-beleidsartikel ondersteuning krijgsmacht samenvoegen. In het beleidsverslag over 2005 zal de realisatie nader worden verantwoord. De gehanteerde grondslagen die bij de toerekening zijn gehanteerd, worden hieronder kort toegelicht. Ten aanzien van de algemene beleidsdoelstellingen blijft hierbij de kanttekening bestaan dat de uitgaven ten behoeve van «bevordering internationale rechtsorde» en «ondersteuning civiele autoriteiten» additionele uitgaven zijn. Dit is niet hetzelfde als de integrale uitgaven van bijvoorbeeld bepaalde vredesoperaties in een bepaald jaar. De uitgaven om eenheden gereed te hebben voor alle inzet valt immers automatisch bij de uitgaven voor de algemene beleidsdoelstelling «bescherming grondgebied».

Toe te rekenen uitgaven

De toe te rekenen uitgaven omvatten drie categorieën. Allereerst bevat het de uitgaven van de operationele eenheden zelf. Daar waar die uitgaven een algemener karakter hebben, zijn deze naar rato van financieel volume of personele aantallen verdeeld over de nader geoperationaliseerde doelstellingen. De tweede categorie betreft de uitgaven aan ondersteuning uit het artikel ondersteuning krijgsmacht. Daarbij is zoveel mogelijk getracht om de producten aan de afnemers te relateren en de uitgaven aan de producten. Dit is meestal een combinatie van directe uitgaven en uren vermenigvuldigd met een tarief. Bij opleidingen zijn de uitgaven gedeeld door soorten opleidingen en dagen. De derde categorie betreft de uitgaven die (Dico) CDC-eenheden ten behoeve van de diverse nader geoperationaliseerde doelstellingen hebben geraamd.

Nog niet toe te rekenen uitgaven

In de huidige opzet is een eerste concrete stap gezet van toerekening. Er is niet voor gekozen om nu ook al indirecte toerekeningen te maken (uitgaven van ondersteunende eenheden voor andere ondersteunende eenheden). Ook is het soms nog niet goed mogelijk om bepaalde uitgaven aan de producten te relateren. Het is expliciet wel de bedoeling dat deze uitgaven in de toekomst restloos worden toegerekend.

Niet toe te rekenen uitgaven

Tot slot blijft er een viertal soorten uitgaven over die niet worden toegerekend aan de doelstellingen. In algemene zin betreffen het uitgaven die wel in een bepaald jaar worden gedaan maar niet aan de doelstelling voor dat jaar worden toegerekend. Dit betreffen ten eerste de investeringen; uitgaven voor keuring, werving en initiële opleiding; wachtgelden en inactiviteitswedden en tot slot de apparaatsuitgaven. Investeringen in nieuwe wapensystemen kunnen bijvoorbeeld niet aan de bestaande wapensystemen worden toegerekend. De wisseling van betalingen zal voorts te grote schommelingen veroorzaken. De uitgaven voor keuringen/werving/initiële opleidingen worden toegerekend tot het niveau van krijgsmachtdeel. Een nadere verdeling is niet goed te maken omdat bijvoorbeeld een initieel opgeleide militair over meerdere jaren wordt ingezet. De wachtgelden/inactiviteitswedden zijn ook niet toegerekend omdat het feitelijk uitgaven zijn van de realisatie van de doelstellingen uit het verleden. Tot slot zijn de uitgaven aan het apparaat van een krijgsmachtdeel (met uitzondering van directe uitgaven voor geoperationaliseerde doelstellingen) niet toegerekend maar separaat zichtbaar gehouden.

kst-29800-X-2-14.gifkst-29800-X-2-15.gif

BIJLAGE 7

LIJST VAN AFKORTINGEN

AAR=Air to Air Refuelling
ABNL=Admiraal Benelux
ABP=Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds
ACCS=Air Command and Control System
AGS=Alliance Ground Surveillance
AIV=Adviesraad Internationale Vraagstukken
AIVD=Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
AMAR=Algemeen Militair Ambtenaren Reglement
AMB=Air Manoeuvre Brigade
AMCC=Allied Movement Coordination Centre
AOCS=Air Operations Control Station
AR(K)=Algemene Rekenkamer
ASE=Aircraft Survivability Equipment
ASR=Airfield Surveillance Radar
AVD=Audiovisuele Dienst
AVI=Afdeling Verbindingsinlichtingen
AWACS=Airborne Early Warning and Control System
BBE=Bijzondere Bijstands Eenheid
BDL=Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten
BDR=Battle Damage Repair
BDZ=Bevelhebber der Zeestrijdkrachten
BHMAC=Bosnia-Herzegowina Mine Action Centre
BIMS=Bureau Internationale Militaire Sport
BIV=Bestuurlijke Informatievoorziening
BKAC=Bosnia Kosovo Air Component
BLS=Bevelhebber der Landstrijdkrachten
BMC4I=Battlefield Management Command, Control, Communication, Computerisation and Intelligence
BMS=Battlefield Management System
BPB=Beleids-, Plannings- en Begrotings(procedure)
BSOA=Beleidsvoorbereiding, Specialistisch Onderzoek en Advies
BTW=Belasting Toegevoegde Waarde
BU(I)ZA=(Ministerie van) Buitenlandse Zaken
BVB=Bewijs van Bevoegdheid
C2=Command and Control
C2SC=Command and Control Support Centre
CAMS=Centrum voor Automatisering van Missiekritieke Systemen
CBD=Centraal Betaalkantoor Defensie
CBMS=Centrale Beheersorganisatie Militair Salarissysteem
CBRN=Chemisch, Biologisch, Radiologisch en Nucleair
CDC=Commando Dienstencentra
CDV=Competitieve DienstVerlening
CIMIC=Civil-Military Cooperation
CIS=Commando- en Informatiesystemen
CKMARNS=Commandant van het Korps Mariniers
CKW=Commandant Kustwacht
CLSK=Commando Land-/Luchtstrijdkrachten
CMBA=Civiel-Militaire Bestuursafspraken
CMH=Centraal Militair Hospitaal
CO=Centrale Organisatie
COLPRO=Collective Protection
CRC=Control and Reporting Centre
CSSC=Combat Support and Support Command
CTG=Commander Task Group
CTL=Commandant Tactische Luchtmacht
CTM=Centrum voor Technologie en Missieondersteuning
CUP=Capability Upgrade Programme
CVP=Concept Validation Phase
CZMCARIB=Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied
CZMNED=Commandant der Zeemacht Nederland
CZSK=Commando Zeestrijdkrachten
DAC=Development Assistance Committee
DARIC=Dienst Archieven Registratie- en Informatiecentrum
DBB=Defensie Bureau Buitenland
DBZV=Dienst Buitenlandse Zaken Voorzieningenstelsel
DDG=Duik- en Demonteer Groep (Koninklijke Marine)
DDR=Disarmament, Demobilisation and Reintegration
DEMCIS=Defensie Materieel Codificatie Informatie Systeem
DGC=Divisie Gevechtssteun Commando
DGV=Diensten voor Geestelijke Verzorging
DGW&T=Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen
DHO=Defensie Horeca Organisatie
DICO=Defensie Interservice Commando
DICTU=Defensie ICT-uitvoeringsorganisatie
DIV=Documentaire Informatievoorziening
DIVAB=(Deltaplan) Documentaire Informatievoorziening en Archiefbeheer
DLC=Divisie Logistiek Commando
DMC=Defensie Materieel Codificatiecentrum
DMO=Defensie Materieelorganisatie
DMP=Defensiematerieelkeuze Proces
DOC=Defensie Operatiecentrum
DTO=Defensie Telematica Organisatie
DVD=Dienst Vastgoed Defensie
DVVO=Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie
DWO=Divisie Wapensysteem Ondersteuning
EAC=European Airlift Centre
EACC=European Airlift Coordination Cell
ECAC=European Civil Aviation Conference
ECAP=European Capabilities Action Plan
EGF=European Gendarmerie Force
EOCKL=Explosieven Opruimingscommando Koninklijke Landmacht
EOD=Explosieven Opruimingsdienst
EOV=Elektronische oorlogsvoering
ERP=Enterprise Resource Planning
ESSM=Evolved Sea Sparrow Missile
EU=Europese Unie
EUBG=EU Battle group
EUMM=European Union Monitoring Mission
EUPM=European Union Police Mission
EVDB=Europees Veiligheids- en Defensiebeleid
FGBADS=Future Ground Based Air Defence System
FLR=Forces of Lower Readiness
FMW=Faculteit Militaire Wetenschappen
FP=Force Protection
FWIT=Fighter Weapon Instructor Training
FYROM=Former Yugoslavian Republic of Macedonia
GGWKLu=Groep Geleide Wapens Koninklijke Luchtmacht
GJP=Generiek Oefenjaarplan
GLVD=Grondgebonden Luchtverdediging
GOEM=Groep Operationele Eenheden Mariniers
GPS=Global Positioning System
GTK=Gepantzertes Transport Kraftfahrzeug
GW=Gedragswetenschappen
HGIS=Homogene Groep Internationale Samenwerking
HLG=Headline Goal
HMA=Hoogste Medische Autoriteit
HOV=Hydrografische Opnemingsvaartuigen
HRF=High Readiness Forces
HRF(L)HQ=High Readiness Forces (Land) Headquarters
ICT=Informatie- en Communicatietechnologie
IDL=Instituut Defensieleergangen
IDP=Integraal DefensiePlan
IEVO=(Projectgroep) Interne/externe Veiligheidsonderzoek
IGC=Intergouvernementele Conferentie
IGV=Infanterie Gevechtsvoertuig
IKS=Instituut Keuring en Selectie (Defensie)
IRT=Immediate Respons Team
ISAF=International Security Assistance Force
ISTAR=Intelligence Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance
IV=Informatievoorziening
IV&C=Informatievoorziening en commandovoering
IVB=Informatievoorzieningsbedrijf
JADC=Joint Air Defence Centre
JADS=Joint Air Defence School
JASSM=Joint Air to Surface stand off missile
JIATF=Joint Inter Agency Task Force
JOP=Jaarlijks Oefen Programma
JSF=Joint Strike Fighter
JSOW=Joint stand off waepon
JUZA-P=Juridische zaken – personeel
KFOR=Kosovo Force
KIM=Koninklijk Instituut voor de Marine
KL=Koninklijke Landmacht
KLU=Koninklijke Luchtmacht
KM=Koninklijke Marine
KMA=Koninklijke Militaire Academie
KMAR=Koninklijke Marechaussee
KMSL=Koninklijke Militaire School Luchtmacht
KNLWM=Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum («Generaal Hoefer»)
KTO=Klanttevredenheidsonderzoek
KTOMM=Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum
KWNA&A=Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba
KWNED=Kustwacht Nederland
LAS=Landmachtstaf
LBB=Landelijk Bevoorradingsbedrijf
LCC=Land Component Command
LCF=Luchtverdedigings- en Commandofregat
LCG=Luchtmacht Commando- en informatiesystemengroep
LCKLu=Logistiek Centrum Koninklijke Luchtmacht
LDR=Logistieke Divisie Rhenen
LDW=Logistieke Divisie Woensdrecht
LMG=Luchtmacht meteorologische groep
LOA=Letter of Offer and Acceptance
LPD=Landing Platform Dock
LTBF=Long Term Build-up Forces
LUH=Light Utility Helicopters
LUMOB=Luchtmobiele brigade
LVB=Licht Verkennings- en Bewakingsvoertuig
MALE=Medium Altitude Long Endurance
MANPAD=Man Portable Air Defence
MAP=Membership Action Plan
MARIN=Maritiem Research Instituut Nederland
MARNSBAT=Mariniersbataljon
MASE=Multi Aegis Site Emulator
MATLOGCO=Materieel-Logistiek Commando
MB=Marinebedrijf/Militair budget
MCW=Mechanisch Centrale Werkplaats
MDD=Maatschappelijke Dienst Defensie
ME=Mobiele Eenheid
MEADS=Medium Extended Air Defence System
MEDEVAC=Medische Evacuatie
MEO=Meest efficiënte Organisatie
MGFB=Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf
MILATCC=Military Air Traffic Control Centre
MILSATCOM=Militaire Satelliet Communicatie
MIVD=Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
MLU=Midlife Update
MMHS=Military Message Handling System
MNMCC=Multinational Movement Coordination Centre
MNTF=Multinational Task Force
MOB=Main Operating Base
MOC=Mariniersopleidingscentrum
MOE=Midden- en Oost-Europese (landen)
MOO=Medewerkers Opinieonderzoek
MOST=Monitoring, Observation, Surveillance and Targeting
MOU=Memorandum of Understanding
MPA=Maritiem Patrouillevliegtuig
MPO=Materieel Projecten Overzicht/Militaire postorganisatie
MPR=Medium Power Radar
MRAT=Medium Range Anti-Tank
MRC=Militair Revalidatie Centrum
MTADS=Modernized Target Acquisition and Designation Sight
MTBMD=Maritieme Theatre Ballistic Missile Defence
MTFP=Medium Term Financial Plan
MTRP=Medium Term Resource Plan
MTV=Mobiel Toezicht Vreemdelingen
NAFIN=Netherlands Armed Forces Integrated Network
NATINEADS=Nato Integrated extended Air Defence System
NATCO=Nationaal Commando
NATO=North Atlantic Trust Organisation
NATRES=Nationale Reserve
NAVO=Noord-Atlantische Verdragsorganisatie
NBC=Nucleair Biologisch Chemisch
NCB=Nationaal Codificatie Bureau
NDMC=Nationale Datalink Management Cell
NGA=National Governmental Agency
NIMCIS=Nieuwe Generatie Mariniers Communicatie- en Informatiesysteem
NIOD=Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie
NLR=Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium
NLSWAN=Netherlands Secure Wide Area Network
NRF=Nato Response Force
NSE=Nationaal Support Element
NSK=Nieuw salarissysteem Krijgsmacht
NSO=Nationale SIGINT- (signal intelligence)organisatie
NSWAN=Nato Secure Wide Area Network
NTM=Notice to Move
NVIP=Navo Veiligheids- en Investeringsprogramma
O&T=Opleiding en training
OB=Ontwerpbegroting
OC=Opleidingscentrum
OCMGD=Opleidingscentrum Militair Geneeskundige Diensten
ODA=Official Development Assistance
OESO=Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
OGRV=Object Grondverdediging
OGS=Operationele Gereedheidsstatus
OI&A=Organisatie Informatie en Automatisering
OIB=Onderzoeken Interne Beheersing
OID=Overige Interservice Diensten
OIV=Operationele Informatievoorziening
OKLU=Opleidingen Koninklijke Luchtmacht
OKM=Opleidingen Koninklijke Marine
OPCO=Operationeel Commando
OPEVAL=Operational Evaluation
OTCO=Opleidings- en Trainingscommando
OVSE=Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa
P&O=Personeel en Organisatie
PA=Pacer Amstel
PAM=Project Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit
PARESTO=Paarse Restauratieve Organisatie
PCC=Prague Capabilities Commitment
PDU=Police Development Unit
PERSCO=Personeels Commando
PfP=Partnership for Peace
PHAROS=Plan Handling and Radar Operating System
PHG=Police Headline Goal
PIA=Professionele Inkoop en Aanbesteding
PPS=Publiekprivate Samenwerking
PRT=Provincial Reconstruction Team
PRTL=Pantserrups tegen Luchtdoelen
PSA=Dienst Personeels- en Salarisadministratie
PvV=Partnerschap voor de Vrede
PV=Personeelsvoorziening
RCC=Redding CoördinatieCentrum
RMC=Regionaal Militair Commando
RPE=Regeling Prestatiegegevens en Evaluatieonderzoek Rijksoverheid
RSOM=Reception, Staging and Onward Movement
RVE=Resultaat Verantwoordelijke Eenheid
SAR=Search and Rescue
SBK=Sociaal Beleidskader
SBOT=Specifiek Beleid Opleiden en Trainen
SDD=System Desing and Development
SFIR=Stabilization Force Iraq
SFOR=Stabilization Force
SHORAD=Short Range Air Defence
SIGINT=Signal Intelligence
SM=Standard Missile
SMP=Soldier Modernisation Programme
SOSTAR=Stand-Off Surveillance Target Acquisition Radar (Equipment)
SPEER=Strategic Process and ERP enabled reengineering
SRAT=Short Range Antitank
SSM=Single Service Management
SSP=Single Service Procurement
SSR=Security Sector Reform/Secondary Surveillance Radar
STO=Survive to Operate
STOAG=Stichting Bijzondere Scholen op Algemene Grondslag
TACTIS=Tactische Indoor Simulatie
TBMD=Theater Ballistic Missile Defence (System)
TDN=Topografische Dienst
TF=Tactical Firing
TGP=Target Pods
THG/KLU=Tactische Helikoptergroep Koninklijke Luchtmacht
TITAAN=Theatre Independent Tactical Army and Airforce Network
TL=Tactische Luchtmacht
TNO-DO=(Nederlandse organisatie voor) Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek – Defensie Onderzoek
TROSTELEM=Trainingsondersteuningselement
TVCN=Tolk- en vertaalcentrum
UKW=Uitkeringswet Gewezen Militairen
UNHAN=United Nations Humanitarian Air Service
UNIFIL=United Nations Interim Force in Lebanon
UNMIL=United Nations Mission in Liberia
UNTSO=United Nations Truce Supervision Organisation
URAV=Unmanned Reconnaissance Aerial Vehicle
UWV=Uitvoeringsinstelling Werknemersverzekeringen
VBTB=Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording
VIK=(Bureau) Vorderingen, inhoudingen en verrekeningen
VLB=Vliegbasis
VN=Verenigde Naties
VOA=Verhaalswet Ongevallen Ambtenaren
VOTC=Vliegveiligheids Oefen- en Testcentrum
VROM=(Ministerie van) Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
VT=Veldtenue
VTE=Volletijdsequivalent
VWS=(Ministerie van) Volksgezondheid, Welzijn en Sport
VZK=Verzekeringsgeneeskunde
WFP=World Food Programme
WIV=Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten
WLS=Wissellaadsystemen
WOO=Wetenschappelijk Onderzoek en Ontwikkeling
WTS=Wapen- en transportsystemen
WVO=Wet Veiligheidsonderzoeken
WW=Werkloosheidswet
ZBO=Zelfstandig Bestuursorgaan
ZVD=Ziektekostenvoorziening Defensiepersoneel
ZVO=Ziektekostenvoorziening Overheidspersoneel

XNoot
1

Vanwege de mogelijke herbelegging van vastgoed Defensie in Utrecht wordt voorzien dat de infrastructuur na genoemde termijn elders wordt geconcentreerd.

Naar boven