29 507
Regels voor de financiële dienstverlening (Wet financiële dienstverlening)

nr. 32
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 november 2005

Tijdens het Algemeen Overleg met de vaste commissie voor Financiën over het Besluit financiële dienstverlening op donderdag 10 november jl. is de afspraak gemaakt dat ik schriftelijk zou terugkomen op de vragen die tijdens deze bijeenkomst niet aan bod konden komen. Bijgaand treft u mijn antwoorden aan.

De Minister van Financiën,

G. Zalm

Schriftelijke beantwoording Kamervragen gesteld tijdens het AO d.d. 10 november jl. inzake het Besluit financiële dienstverlening en de extra maatregelen ter verdere voorkoming van overkreditering.

Invoering Wet financiële dienstverlening

De fractie van het CDA merkt op dat de vergunningaanvraag voor 1 februari gedaan moet zijn maar vraagt of er nog andere onderdelen of artikelen zijn die een latere ingangsdatum hebben of wordt de WFD/BFD helemaal van kracht per 1-1-2006? Dit omdat de minister in zijn redevoering op 19 oktober aan heeft gegeven dat onderdelen gefaseerd ingevoerd zullen worden.

De Wet financiële dienstverlening (Wfd) en de uitwerking daarvan in het Besluit financiële dienstverlening (Bfd) zullen inderdaad gefaseerd in werking treden.

Verplichtingen die voor financiële dienstverleners diep ingrijpen in de bedrijfsvoering en daarom de nodige tijd aan voorbereiding kosten, zullen later inwerking treden. Hierover vindt overleg plaats met de sector. De voorlopige planning voor de gefaseerde invoering is vooralsnog als volgt:

1. Inwerkingtreding per 1 januari 2006

– de verbodbepaling en de daarmee samenhangende vergunningaanvraag (financiële dienstverleners hebben tot 1 februari 2006 de tijd om een vergunning aan te vragen. Uit onderzoek door de AFM blijkt dat dit gemiddeld 2,5 uur duurt);

– zorgvuldige advisering;

– informatie moet feitelijk juist, niet-misleidend en voor de consument begrijpelijk zijn;

2. Inwerkingtreding na 3/4 maanden

– informatieregels die wijzigingen met zich mee brengen voor briefpapier, brochures etc.;

– het verplicht controleren van de vergunning van financiële dienstverleners met wie men samenwerkt in het register van de Autoriteit financiële markten;

– de interne klachtenprocedure, gericht op een spoedige en zorgvuldige klachtenafhandeling;

– de incidentenregeling.

3. Inwerkingtreding na 6 maanden – 1 jaar

– de administratieve vastlegging van verstrekte adviezen en de behandeling van klachten;

– verplichtingen met betrekking tot de nieuwe geëvalueerde financiële bijsluiter.

4. Vrijstelling van het bewijs van deskundigheid tot 1 oktober 2007

financiële dienstverleners waarvoor nu nog geen wettelijke diploma-eis geldt – alle dienstverleners behalve de verzekeringsbemiddelaars – krijgen tot 1 oktober 2007 de tijd om over de vereiste Wfd-diploma’s te beschikken. Tot die tijd dienen deze dienstverleners wel deskundig te zijn én moeten zij aan de hand van een plan van aanpak kunnen laten zien dat zij voor 1 oktober 2007 hun deskundigheid door middel van diploma’s kunnen aantonen.

Vrijstellingsregeling

De fractie van het CDA geeft aan toch een wat onplezierig gevoel te hebben over de vrijstellingsregeling. Krijgt de Tweede Kamer deze toegezonden? Kan de minister voldoende garanderen dat hiermee geen financiële dienstverlening wordt geboden door mensen wat wij nu juist met de WFD/BFD willen voorkomen?

Uitgangspunt bij het opstellen van de Vrijstellingregeling Wfd is om situaties die vanwege de brede opzet van het wettelijke kader onbedoeld onder de wet zouden vallen en waarvoor de toepasselijkheid van de Wfd een disproportionele belasting zou zijn, vrij te stellen van de Wfd. Daarbij geldt steeds de voorwaarde dat de belangen die de Wfd beoogt te beschermen anderszins voldoende moeten worden gewaarborgd. Langs deze lijn zijn verschillende situaties beoordeeld. De concept Vrijstellingsregeling Wfd is ter consultatie voorgelegd aan de sector en alle reactie die daarop zijn ontvangen zijn zorgvuldig bekeken en verwerkt. Hierbij wordt de logica uit het de richtlijn Verzekeringsbemiddeling gevolgd. Een aantal beroepsbeoefenaren die thans in de concept-vrijstelling worden uitgezonderd – accountants en belastingconsulenten – worden in deze richtlijn expliciet uitgezonderd voorzover de bemiddeling in verzekeringen slechts een marginale, incidentele, activiteit betreft.

Ik ben graag bereid u de definitieve vrijstellingsregeling toe te zenden.

Verlaging maximale kredietvergoeding

De fractie van de VVD heeft een aantal vragen gesteld over de verlaging van de maximale kredietvergoeding. De VVD-fractie vraagt of de minister kan aantonen dat de voorgenomen maatregel daadwerkelijk bijdraagt aan het verminderen van de schuldenproblematiek.

Bij het ontstaan van problematische schulden is meestal sprake van meerdere onderling met elkaar samenhangende oorzaken. Het voorkomen en oplossen van problematisch schulden is even complex als het ontstaan ervan. Dit wordt weerspiegeld in het aantal ministeries dat bij deze problematiek betrokken is. In de onlangs aan u toegezonden nota «Het Rijk rond schulden» wordt de samenwerking en samenhang omschreven van de vier bij de beperking van de schuldenproblematiek betrokken ministeries, namelijk de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Justitie, Economische Zaken en Financiën. Het nemen van maatregelen ter voorkoming van problematische schulden maakt onderdeel uit van een pakket aan maatregelen van deze verschillende ministeries ter beperking van de schuldenproblematiek.

Preventieve maatregelen worden voor het verminderen van de problematiek juist van belang geacht. Ook hier geldt dat het beter is te voorkomen dan te genezen.

Een van de oorzaken van het ontstaan van problematisch schulden kan overkreditering zijn. Het voorkomen van overkreditering draagt zodoende bij aan het voorkomen van problematische schulden.

Ter voorkoming van overkreditering wordt een aantal maatregelen genomen. Deze worden deels vastgelegd in de Wet financiële dienstverlening, waar regels staan opgenomen ten aanzien van informatieverstrekking en de kredietwaardigheidtoets. Het verlagen van de maximale kredietvergoeding vormt een aanvulling op de maatregelen in de Wfd ter voorkoming van overkreditering. Door het verlagen van de maximale kredietvergoeding zullen kredietverstrekkers hun acceptatiebeleid moeten aanscherpen zodat het te verstrekken krediet (nog) beter zal aansluiten bij de financiële positie van de consument. Kredietverstrekkers kunnen straks minder risico nemen bij het verstrekken van krediet, met name aan kwetsbare groepen consumenten. De verwachting is dat dit ertoe zal leiden dat overkreditering zal worden voorkomen, ook bij deze kwetsbare consumenten, zodat zij niet in problematische schulden zullen belanden.

De fractie van de VVD vraagt in het kader van de verlaging van de maximale kredietvergoeding of de minister kan kijken naar de mogelijkheid van een gestaffelde renteopslag.

De gestaffelde renteopslag, zoals eerder vastgelegd onder de Wet op het consumentenkrediet (Wck), is een van de alternatieven die ik heb overwogen voor ik mijn voornemen tot verlaging van de maximale kredietvergoeding kenbaar heb gemaakt. Bij een gestaffelde renteopslag wordt voor verschillende kredietsommen of kredietlimieten een ander maximum rentepercentage vastgesteld. Kleine kredietsommen hebben dan een hoger maximum, in verband met de relatief hoge vaste kosten die aan kleine kortlopende kredieten zijn verbonden, in vergelijking met grotere kredieten. In praktijk is op dit moment al sprake van deze differentiatie. Het vastleggen in regelgeving van wat reeds praktijk is door middel van een gestaffelde renteopslag biedt mijns inziens geen oplossing voor de hier voorliggende problematiek.

De fractie van de VVD vraagt in het kader van de verlaging van de maximale kredietvergoeding of de minister eveneens kan kijken naar de mogelijkheid van doorberekening voor achterstanden.

Ten behoeve van de transparantie van de kosten van een krediet dienen op grond van de Wck in het effectief kredietvergoedingpercentage alle kosten van het krediet te worden weergegeven. Op grond van de huidige Europese Richtlijn consumentenkrediet is het lidstaten echter toegestaan incassokosten los van het kredietvergoedingpercentage te berekenen. Het losstaand van de andere kosten berekenen van incassokosten betekent dat bij de maandlast, of andere termijn betaling, een vrij bedrag aan incassokosten kan worden opgeteld en aan de consument kan worden doorberekend. De totale maandlast kan daardoor voor de consument veel hoger uitvallen dan op grond van het krediet en de kredietvergoeding werd verwacht. Dit verlies aan transparantie acht ik niet wenselijk. Een andere mogelijkheid is dat de kredietverstrekker de incassokosten pas doorberekent wanneer een consument daadwerkelijk achterstallig is geraakt in de betaling van de termijnen. In dat geval wordt een consument die in financiële problemen verkeert extra zwaar belast, juist op een moment dat hij de extra incassokosten moeilijk kan dragen. Ook dat acht ik in het kader van het voorkomen en beperken van de schuldenproblematiek niet wenselijk.

De fractie van de VVD vraagt of de minister de angst deelt dat de verlaging van de maximale kredietvergoeding kleine consumptieve kredieten zullen doen verdwijnen waardoor mensen zich tot woekeraars zullen wenden.

Ik ben er niet van overtuigd dat het verlagen van de maximale kredietvergoeding ertoe zal leiden dat kleine consumptieve kredieten zullen verdwijnen. Zoals ik in mijn brief van 7 november jl. heb aangegeven heb ik bij het vaststellen van de hoogte van het nieuwe maximum kredietvergoedingpercentage het kredietvergoedingpercentage dat in het kader van sociale kredietverlening wordt gevraagd als uitgangspunt genomen. Het kredietvergoedingpercentage bij sociale kredietverlening ligt op dit moment ongeveer op 14%. Het nieuw vast te stellen kredietvergoedingpercentage ligt daar 2% boven aangezien rekening is gehouden met het feit dat sociale kredietverstrekkers lagere fundingkosten hebben dan commerciële kredietverstrekkers en zodoende ook minder kosten aan de consument hoeven door te rekenen in het kredietvergoedingpercentage. Daarbij komt dat kredietverstrekkers met de uitbreiding van de schuldenregistratie straks beter inzicht hebben in de financiële positie van de consument, zodat zij een betere kredietwaardigheidtoets kunnen uitvoeren, en zodoende minder risico zullen lopen dat kosten ontstaan door wanbetaling van de consument. In samenhang met een verlaging van de risico-opslag door een scherper acceptatiebeleid verwacht ik niet dat kleine consumptieve krediet zullen verdwijnen.

Het verlagen van de maximale kredietvergoeding zal er echter wel toe leiden dat aan kwetsbare groepen consumenten minder makkelijk krediet kan worden verstrekt. Mensen die al problematische schulden hebben zullen geen extra krediet meer kunnen krijgen. Voor deze mensen bestaan echter legale alternatieven. Zo kunnen mensen met problematische schulden ook terecht bij een gemeentelijke kredietbank voor krediet óf voor schuldhulpverlening.