28 904
Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) voor het jaar 2002 (slotwet)

nr. 2
MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2002 wijzigingen aan te brengen in:

a. de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken;

b. de begrotingsstaat inzake de baten-lastendiensten van dit ministerie.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel C van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Economische Zaken,

B. ALGEMENE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Inleiding

De belangrijkste wijzigingen op de oorspronkelijk geautoriseerde begroting 2002 zijn al bij de eerste en tweede suppletore begroting toegelicht. Na de tweede suppletore begroting blijkt het nodig bij diverse artikelen nadere ramingsaanpassingen aan te brengen. Als gevolg daarvan wordt het totaal van de EZ-uitgavenbegroting 2002 bij derde – en laatste – suppletore begroting met € 32,7 mln verlaagd. Ten aanzien van de ontvangstenbegroting 2002 vindt bij derde – en laatste – suppletore begroting een verlaging plaats ter grootte van € 67,6 mln.

Uitgaven

De verlaging van de uitgavenbegroting is als volgt samengesteld (bedragen x € 1 mln):

Ramingen in budgettaire nota's:

Stand Miljoenennota 20021 786,2  
Bij: Amendement0,3  
Bij: Voorjaarsnota 200226,9  
Af: Miljoenennota 2003 (Vermoed. uitk. 2002)– 9,5  
Af: Najaarsnota 2002– 65,2  
Af: Slotwet– 32,7  
Totaal geraamd 1 706,0
   
Opgenomen in begrotingen:  
Vastgestelde begroting 20021 786,5  
Bij: eerste suppletore begroting 2002   
(naar aanleiding van de Voorjaarsnota 2002)26,9  
Af: tweede suppletore begroting 2002   
(naar aanleiding van de Najaarsnota 2002)– 74,6  
Af: afrondingsverschil– 0,1  
Opgenomen t/m tweede suppletore begroting 2002 1 738, 7
Slotwetmutatie (verlaging) – 32,7

De volgende tabel geeft een overzicht van de uitgavenbegrotingen 2002 versus de realisatie:

Vastgestelde begroting 20021 786,5 
Bij: eerste suppletore begroting 200226,9  
Af: tweede suppletore begroting 2002– 74,6  
Af: derde suppletore begroting 2002 (slotwet)– 32,7  
Af: afrondingsverschil– 0,1  
Totaal geraamd na de slotwet 1 706,0
Gerealiseerde uitgaven in 2002 1 706,0
Verschil 0

Ontvangsten

De verlaging van de ontvangstenbegroting is als volgt samengesteld (bedragen x € 1 mln):

Ramingen in budgettaire nota's:  
Stand Miljoenennota 20022 850,0  
Bij: Amendement0,3 
Af: afrondingsverschil– 0,1  
Af: Voorjaarsnota 2002– 93,5  
Bij: Miljoenennota 2003 (Vermoed. uitk. 2002)179,8  
Bij: Najaarsnota 200268,4  
Af: Slotwet– 67,6  
Totaal geraamd 2 937,3
   
Opgenomen in begrotingen:  
Vastgestelde begroting 20022 850,2  
Af: eerste suppletore begroting 2002 (naar aanleiding van de Voorjaarsnota 2002)– 93,5  
Bij: tweede suppletore begroting 2002 (naar aanleiding van de Najaarsnota 2002)248,2  
Opgenomen t/m tweede suppletore begroting 2002 3 004,9
Slotwetmutatie (verlaging) – 67,6

De volgende tabel geeft een overzicht van de ontvangstenbegrotingen 2001 versus de realisatie:

Vastgestelde begroting 20022 850,2  
Af: eerste suppletore begroting 2002– 93,5  
Bij: tweede suppletore begroting 2002248,2  
Af: derde suppletore begroting 2002 (slotwet)– 67,6  
Totaal geraamd na de slotwet 2 937,3
Gerealiseerde ontvangsten in 2002 2 937,3
Verschil 0

C. TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

Beleidsartikelen

1 WERKING BINNENLANDSE MARKTEN

Artikel 1 : Werking binnenlandse markten
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 200247 72749 11497 096
Mutatie 1e suppl. begroting 200237 76741 69512 835
Mutatie 2e suppl. begroting 20024 76610 39712 572
Mutatie slotwet 20021 244– 11 944– 2 904
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Opbrengsten casino's  – 3 411
2. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties1 244– 11 944507
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)91 50489 262119 599

Ad 1 De raming van ontvangsten van Holland Casino's is bij de tweede suppletore begroting verhoogd (van € 91,2 mln naar € 110 mln). De uiteindelijke realisatie is iets lager uitgevallen.

2 BEVORDEREN VAN INNOVATIEKRACHT

Artikel 2: Bevorderen van innovatiekracht
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 2002594 228580 750154 648
Mutatie 1e suppl. begroting 200217 405– 2 093– 4 712
Mutatie 2e suppl. begroting 200268 049– 62 376– 9 624
Mutatie slotwet 2002– 28 6249 419– 48 622
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Internationale ruimtevaartprogramma's– 17 106– 8 004 
2. Overig ICT-beleid– 13 144– 450 
3. Nationaal Actieplan Elektronische Snelwegen10 63610 662 
4. Technologische ontwikkelingsprojecten– 9 900– 2 541 
5. Bijdrage instituten4 2225 221 
6. Innovatief ondernemerschap– 3 112– 1 884 
7. Ontvangsten uit het Fes  – 37 734
8. Ontvangsten EET-geld van OCenW  – 8 350
9. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties– 2206 415– 2 538
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)651 453525 70091 690

Ad 1 De mutatie van € 17,1 mln wordt met name veroorzaakt door twee projecten, die tijdens de ESA Ministerconferentie in november 2001 zijn afgesproken. Implementatie vergt meer tijd doordat de ESA-lidstaten het nog niet over alle details eens zijn.Het gaat met name om de programma's Galileo en ARTES 8. Galileo betreft een toezegging van € 15 mln die niet meer in 2002 heeft plaatsgevonden en bij ARTES 8 is minder toegezegd dan geraamd.

Ad 2 en 3 In de tweede helft van 2002 is budget overgeheveld naar het nieuwe artikelonderdeel «overig ICT-beleid». Een deel van dit budget komt van het artikelonderdeel Nationaal Actieplan Elektronische Snelwegen (NAP). Aflopende programma's zijn echter om technische redenen nog verplicht op het artikelonderdeel NAP. Hierdoor heeft op NAP een hogere uitputting en op Overig ICT-beleid een lagere uitputting plaatsgevonden.

Ad 4 Door het afschaffen van de TOP-regeling met ingang van 2003 is op de laatste tender in 2002 meer ingeschreven dan normaal. Door de vele extra aanvragen konden diverse aanvragen niet op tijd worden afgehandeld. In totaal is hierdoor € 9,9 mln minder gecommiteerd dan voorzien. Bij Voorjaarsnota 2003 zal voorgesteld worden hier nog een voorziening voor te treffen in 2003.

Ad 5 De mutatie wordt met name verklaard door de volgende twee oorzaken. Ten eerste heeft EZ, net als de Ministeries van Defensie en VenW, een bijdrage van € 2,0 mln verleend in het kader van de pensioenproblematiek van het NLR. Ten tweede heeft EZ een bijdrage van circa € 3 mln verleend aan het EU-onderzoeksprogramma 2002. Het gaat hierbij om een matchingsubsidie binnen het EU-kaderprogramma. Deze bijdrage is vastgesteld aan de hand van voorstellen van het NLR.

Ad 6 De Subsidieregeling Integraal Regionaal Technostarters beleid (SIRT) wordt door Senter uitgevoerd in opdracht van EZ. Omdat de ingediende plannen voor deze subsidie veelal onvoldoende waren onderbouwd en door de eindejaarsdrukte bij Senter, is het niet gelukt alle aanvragen nog in 2002 af te handelen.

Ad 7 Over 2002 is uit het Fes minder opgevraagd dan was geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt door lagere kasuitgaven voor experimentele faciliteiten, EET en de kennis- en innovatieimpuls.

Experimentele faciliteiten

In 2001 is een tender georganiseerd waarbij aan 8 projecten geld is gecommiteerd. Omdat experimentele faciliteiten veelal zeer complex zijn, is een lange realisatietijd nodig. In 2003 komt de eerste faciliteit gereed en zullen de projecten tot betaling komen.

EET

De EET-regeling wordt uitgevoerd door Novem, welke per 1 juli 2002 een tijdelijk agentschap van EZ is geworden. In het verleden verstrekte voorschotten zijn eerst door Novem besteed, waardoor Novem in de tweede helft van 2002 lagere declaraties bij EZ heeft ingediend, onder meer voor de regeling EET.

Kennis- en innovatieimpuls

Op diverse regelingen en programma's binnen de kennis- en innovatie-impuls zijn de kasuitgaven lager geweest dan geraamd. Hieronder vallen MEDEA en de Subsidieregeling Infrastructuur Technostarters.

Ad 8 Door de lagere realisatie van uitgaven voor EET is er in 2002 geen sprake van de gebruikelijke bijdrage van OCenW.

3 BEVORDEREN ONDERNEMINGSKLIMAAT

Artikel 3: Bevorderen ondernemingsklimaat
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 2002606 097302 58221 410
Mutatie 1e suppl. Begroting 200285 425– 1 1936 242
Mutatie 2e suppl. Begroting 200243 551– 33 72653
Mutatie slotwet 2002– 111 9227 000– 4 703
Specificatie mutatie slotwet:   
1. BBMKB– 96 347+ 2 719 
2. Bijdragen aan ROM's– 6 800– 9 523 
3. Opdrachten en Onderzoek Ondernemingsklimaat– 4 914  
4. Duurzaamheid– 4 631– 5 375 
5. JSF  – 4 538
6. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties+ 770+ 19 179– 165
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)623 151274 66323 002

Ad 1 De belangrijkste reden voor de onderuitputting bij de BBMKB is de conjuncturele neergang. Ten opzichte van de oorspronkelijke raming van 4000 kredieten, zijn door de banken slechts 2779 kredieten verleend onder de borgstellingsregeling.

Ad 2 De besluitvorming over de fusie tussen de GOM en de OOM heeft langer geduurd dan verwacht, waardoor de gereserveerde middelen voor een kapitaalstorting in de gefuseerde ROM van 2002 naar 2003 worden doorgeschoven (€ 6,8 mln). Samen met de kapitaalstortingen vanuit de provincies Gelderland en Overijssel zou een nieuwe gefuseerde ROM ontstaan met voldoende slagkracht en een minderheidsbelang van het rijk. De kasuitputting is € 2,7 mln lager omdat in 2002 niet is getrokken op de reservering voor de claims van participaties van de GOM.

Ad 3 De mutatie wordt deels verklaard door de middelen die vanuit dit instrument zijn overgeboekt naar andere instrumenten. Daarnaast zijn enkele geplande onderzoeken doorgeschoven naar 2003, waardoor vrijval in 2002 optreedt.

Ad 4 Het aanvankelijke voornemen om de stichting Energiecentrum MKB voor 4 jaar volledig te financieren is in 2002 verlaten. Op basis van businessplannen en het streven naar een zelfvoorzienend Energiecentrum is besloten over te gaan op gedeeltelijke financiering in jaartranches. De voor 2002 geraamde middelen vallen daardoor gedeeltelijk vrij.

Ad 5 De voor 2002 geraamde industriebijdrage voor deelname aan de JSF-ontwikkeling wordt in 2003 ontvangen.

Ad 6 Bij de overige mutaties springt vooral de kasmutatie van € 19 mln in het oog. Deze wordt grotendeels verklaard door de kasversnelling die heeft plaatsgevonden bij de fysieke stadseconomie. Doordat de laatste tranche uit 2005 nu in 2002 is betaald, is hiermee de gehele uitfinanciering van de EZ-bijdrage aan het GSB binnen de convenantperiode getrokken. Daarnaast is de uitfinanciering van in het verleden aangegane verplichtingen bij enkele instrumenten sneller of langzamer dan geraamd, waardoor de realisaties afwijken van de raming.

4 DOELMATIGE EN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING

Artikel 4: Doelmatige en duurzame energievoorziening
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 2002248 579228 42620 987
Mutatie 1e suppl. begroting 200293 88928 94060 000
Mutatie 2e suppl. begroting 2002– 6 228– 80 409– 38 179
Mutatie slotwet 2002– 45 957– 35 063– 4 988
Specificatie mutatie slotwet:   
1. CO2 reductieplan– 27 989– 2 312 
Programma E-efficiency en duurzame energie– 27 186– 7 241 
3. Opdrachten uitvoering door derden7 123– 4 277 
4. EINP wind6 997– 780 
5. Joint Implementation– 5 2003 497 
6. UCN  – 4 601
7. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties298– 16 956– 387
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)290 283141 89437 820

Ad 1 De start van een voorgenomen beleidsprogramma (Wind near shore) was gepland in 2002. De planning heeft vertraging opgelopen, maar het programma is alsnog begin 2003 van start gegaan.

Ad 2 Voor «Programma's energie-efficiency» en «Programma's duurzame energie» is minder verplicht dan geraamd. Dit is voor € 8 mln terug te voeren tot het nieuwe beleidsinstrument transitiemanagement. De hiervoor gereserveerde ruimte is niet gecommiteerd in 2002 en is daarom hiervoor nodig in 2003. Het overige deel van de mutatie heeft betrekking op de omvorming van Novem BV in een tijdelijke baten-lastendienst. Onder het BV-regiem commiteerde EZ in jaar t programma's voor jaar t+1. Omdat Novem als tijdelijke baten-lastendienst binnen de EZ begroting is gekomen, gebeurt dit niet meer. Novem commiteert nu zelf in het jaar t +1. Als gevolg van deze verandering van systematiek is bij EZ in 2002 minder Novembeleidsgeld gecommiteerd voor 2003.

Ad 3 De mutatie heeft betrekking op de uitvoeringskosten van de programma's DEN en de MJA's, die door Novem in 2003 worden uitgevoerd.

Ad 4 De EINP-Wind is per 1 januari 2003 afgeschaft. In 2002 was nog sprake van een flinke groei in het aantal subsidieaanvragen voor de EINP-Wind. Omdat het opgestelde windvermogen nog ver weg is van de doelstelling van 1500 MW in 2010, is € 7 mln extra budget beschikbaar gesteld.

Ad 5 Bij Joint Implementation worden de beleidsintenties langzamer gerealiseerd dan aanvankelijk gedacht. De onbestede verplichtingenruimte blijft in latere jaren voor JI beschikbaar.

Ad 6 Een extra dividenduitkering is eind 2002 door UCN aan EZ uitgekeerd. De dividendbelasting is echter nog niet ontvangen, deze ontvangst vindt plaats in 2003.

5 BUITENLANDSE ECONOMISCHE BETREKKINGEN

Artikel 5: Buitenlandse economische betrekkingen
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 2002231 240201 5781 815
Mutatie 1e suppl. begroting 200224 267– 11 197 
Mutatie 2e suppl. begroting 20021 44822 3816 350
Mutatie slotwet 20023 3459 2323 268
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Exportbevordering – herverzekeringen33 074– 10 203 
2. Exportbevordering – exportfinanciering– 21 04310 942 
3. Economische samenwerking – PSO– 4 1356 003 
4. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties– 4 5512 4903 268
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)260 300221 99411 433

Ad 1 Gegeven de opbouw van de risicoportefeuille is het verantwoord de risicoverhouding van de GOM-faciliteit aan te passen van 1:1 naar 1:2. Een verhouding van 1:2 betekent dat de risicoportefeuille maximaal twee keer de omvang van de interne reserve mag bedragen. Daardoor was het mogelijk om de herverzekeringsruimte (ofwel het herverzekeringsplafond) voor de GOM voor 2002 op te hogen tot € 300 mln. Deze was voor het begrotingsjaar 2002 oorspronkelijk vastgesteld op € 239 mln (gezien de toen geldende risicoverhouding van 1:1). Van de verruiming van € 61 mln is uiteindelijk € 33 mln aangewend.

Ad 2 De lagere gerealiseerde verplichtingen op dit artikelonderdeel worden veroorzaakt door het lage aantal aanvragen voor de Rente OverbruggingsFaciliteit binnen het Besluit Subsidie Exportfinanciering (BSE).

Ad 3 Deze mutatie heeft enerzijds te maken met het niet geheel uitputten van het reguliere PSO-budget vanwege het niet volledig aansluiten bij de wensen van het bedrijfsleven. Dat heeft geleid tot een wijziging van het programma PSO in 2003. Anderzijds is PSO-pré-accessie later van start gegaan waardoor er minder verplichtingen zijn aangegaan.

7 BEHEER BODEMSCHATTEN

Artikel 7: Beheer bodemschatten
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 200275 84475 8442 379 170
Mutatie 1e suppl. begroting 2002– 46 616– 46 616– 172 003
Mutatie 2e suppl. begroting 20023 3964 873175 607
Mutatie slotwet 2002120– 3 401– 15 051
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Aardgasbaten MOR en via EBN  – 26 051
2. Afdracht aan het Fes  11 200
3. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties120– 3 401– 200
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)32 74430 7002 367 723

Ad 1 en 2 De realisatie van de aardgasopbrengst is iets lager dan de geraamde opbrengst. De afdracht aan het Fes wordt gevormd door 41,5% van de niet-belastingontvangsten van de Staat uit de winning van aardgas. Door de lagere aardgasbaten dan geraamd valt ook de afdracht aan het Fes lager uit.

10 EFFECTIEVE TELECOMMUNICATIE- EN POSTMARKT

Artikel 10 : Effectieve telecommunicatie- en postmarkt
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 2002   
Mutatie 2e suppl. begroting 200289 55753 150161 440
Mutatie slotwet 2002– 12 312– 6 018– 832
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Kenniswijk– 12 816– 5 425 
2. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties504– 593– 832
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)77 24547 132160 608

Ad 1 Voor het project Kenniswijk is in totaal € 45,7 mln beschikbaar gesteld uit het Fes, verdeeld over de periode 2002–2006. Bij Najaarsnota 2002 is de beschikbare verplichtingenruimte uit de jaren 2003 – 2006 naar voren gehaald om deze geheel in 2002 te kunnen verplichten. Voor een bedrag van € 32,9 mln is dit in 2002 gerealiseerd. De resterende € 12,8 mln schuift door naar volgende jaren.

Niet-beleidsartikelen

21 ALGEMEEN

Artikel 21: Algemeen
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 200283 82984 2673 647
Mutatie 1e suppl. begroting 20021 3401 3404 167
Mutatie 2e suppl. begroting 200220 77421 0562 184
Mutatie slotwet 20024 180– 7 7394 382
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Contract beveiliging2 854  
2. Ontvangst USZO  2 492
3. Verrekening CBS  1 044
4. Teruggave belastingdienst  726
5. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties1 326– 7 739120
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)110 12398 92414 380

Ad 1 In 2002 is een nieuw vierjarig contract afgesloten voor beveiliging. Dit contract is in één keer verplicht (€ 2,8 mln) en leidt in latere jaren tot een verlaging van de raming.

Ad 2 Betreft ontvangst van de USZO, onder andere voor de WAO en de ziektewet (€ 2,2 mln).

Ad 3 Betreft verrekening ouderdoms- en nabestaandenpensioen met het CBS (€ 1,0 mln).

Ad 4 Betreft teruggave loonbelasting/premies volksverzekeringen van de Belastingdienst Apeldoorn (€ 0,7 mln).

23 AFWIKKELING OUDE VERPLICHTINGEN

Artikel 23: Afwikkeling oude verplichtingen
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand vastgestelde begroting (in € 1000)
 VerplichtingenUitgavenOntvangsten
Stand vastgestelde begroting 20025 2975 93278 873
Mutatie 1e suppl. begroting 2002– 388– 388 
Mutatie 2e suppl. begroting 2002 165– 63 500
Mutatie slotwet 2002– 480– 914– 2 113
Specificatie mutatie slotwet:   
1. Ontvangsten Nedcar  – 2 140
2. Overige niet beleidsmatig relevante mutaties  + 27
Stand slotwet 2002 (= realisatie 2002)4 4294 79513 260

Ad 1 De realisatie is € 2,1 mln lager dan geraamd als gevolg van een iets lager dan geraamde opbrengst uit de verkoop van spare-parts van de Volvo 400-serie.

D. TOELICHTING BIJ DE AGENTSCHAPSBEGROTING

1. Agentschap Senter

Algemeen

In onderstaande tabellen heeft geen mutatie plaatsgevonden in de eerste en tweede suppletore begroting, waardoor de slotwetmutatie per onderscheiden post bestaat uit het verschil tussen de oorspronkelijk vastgestelde begroting en de uiteindelijke realisatie.

Voor een uitgebreidere toelichting op aangebrachte slotwetmutaties wordt verwezen naar de verantwoording van het agentschap Senter, welke is opgenomen in het jaarverslag van EZ.

Tabel 1 Begrotingsstaat 2002 Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening (€ 1 000) Agentschap Senter
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Agentschap Senter   
Totale baten41 13551 51310 378
Totale lasten41 06749 3908 323
Saldo van baten en lasten682 1232 055
    
Totale kapitaalontvangsten1 4033– 1 400
Totale kapitaaluitgaven7 0445 925– 1 119

Voor de toelichting op de mutaties wordt verwezen naar tabel 2 en 5.

Tabel 2 Begroting van baten en lasten 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening Agentschap Senter
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Baten   
Omzet moederdepartement32 89939 8536 954
Omzet overige departementen7 53310 4492 916
Omzet derden499813314
Rentebaten204345141
Buitengewone baten5353
Exploitatiebijdrage   
Totaal baten41 13551 51310 378
    
Lasten   
Apparaatskosten   
* personele kosten32 71738 3415 624
* materiële kosten7 8968 327431
Rentelasten
Afschrijvingskosten   
* materieel1 180919– 261
* immaterieel
Mutaties voorzieningen452 1562 111
Dekking interne projecten– 771– 353418
Buitengewone lasten
Totaal lasten41 06749 3908 323
    
Saldo van baten en lasten682 1232 055

Baten

De hogere omzet wordt vooral veroorzaakt door groei van bestaande opdrachten bij het DG Ondernemingsklimaat en is het gevolg van de toename van de omzet van de Borgstellingskredietregeling. In absolute zin was de groei het grootst bij DG Innovatie vanwege uitbreiding van bestaande opdrachten.

Daarnaast is de omzet van de overige departementen gestegen vanwege groei van opdrachten van de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en Verkeer & Waterstaat.

Lasten

Personele kosten

De hogere personele kosten zijn hoofdzakelijk het gevolg van de toename van het omzetvolume. De loonkosten zijn daarbij niet recht evenredig gestegen (17,2%) met het volume van de omzet (24,9%), doordat de hogere inleenkosten zijn gereduceerd.

Materiële kosten

De materiële kosten zijn ten opzichte van de raming gestegen met 5,5% en blijven daarmee achter bij de omzetstijging (24,9%). Een relatief grote toename deed zich voor bij de automatiseringskosten door met name hogere kosten voor onderhoud en licenties. Tevens zijn de out of pocket kosten van interne projecten gestegen door de uitvoering van diverse projecten op het gebied van automatisering. De afschrijvingskosten zijn lager dan de raming. Dit wordt met name veroorzaakt doordat in de afgelopen jaren investeringen zijn uitgesteld in verband met de verhuizing.

Mutatie voorzieningen

De dotaties aan en de vrijval van voorzieningen in 2002 zijn als volgt te specificeren:

Tabel 3Mutaties en vrijval voorzieningen (€ 1 000)
 Realisatie 2002
Dotaties 
Voorziening personeel1 012
Voorziening assurantie eigen risico67
Voorziening huisvesting745
Voorziening informatisering329
 2 153
  
Voorziening debiteuren34
Totaal dotatie2 187
  
Vrijval 
Voorziening personeel– 21
 – 21
  
Voorziening onderhanden werk– 10
Totaal vrijval– 31
  
Ten laste van de exploitatie2 156
Tabel 4 Overzicht vermogensontwikkeling (€ 1 000): 2000–2006 Agentschap Senter
 2000200120022003200420052006
1 Eigen vermogen per 1 januari4 8103 8543 9424 3413 7803 1001 722
        
2 saldo van baten en lasten2 0531 9482 123402306040
        
3a uitkering aan moederdep.– 990– 1 860– 1 724– 601– 910– 1 220– 1 529
3b bijdrage moederdepartement ter versterking EV0000000
3c overige mutaties– 2 019    – 218 
        
3 directe mutaties in het eigen vermogen– 3 009– 1 860– 1 724– 601– 910– 1 438– 1 529
        
Eigen vermogen per 31/12 (1+2+3)3 8543 9424 3413 7803 1001 722233
Tabel 5 Kasstroomoverzicht 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf de ontwerpbegroting naar de stand van de slotwet/rekening Agentschap Senter
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
1. Rekening courant RIC en overige liquidemiddelen per 1 januari 200210 39516 0785 683
    
2. Totaal operationele kasstroom1 6065 8834 277
    
3a. -/- totaal investeringen– 6 508– 4 2012 307
3b. + totaal boekwaarde desinvesteringen33
3. Totaal investeringskasstroom– 6 508– 4 1982 310
    
4a. -/- eenmalige uitkering aan moederdepartement– 537– 1 724– 1 187
4b. + eenmalige storting door moederdepartement
4c. -/- aflossing op leningen
4d. + beroep op leenfaciliteit1 404– 1 404
4. Totaal financieringskasstroom867– 1 724– 2 591
    
5. Rekening courant RIC en overige liquide middelen per 31 december 20026 36016 0399 673

De gerealiseerde operationele kasstroom in 2002 is € 4,3 mln hoger dan verwacht. Ten opzichte van de begroting is sprake van een hoger resultaat, een afname van de kortlopende vorderingen en een toename van de kortlopende schulden.

De gerealiseerde investeringskasstroom is € 2,3 mln lager door de latere verhuizing naar CentreCourt waardoor er minder investeringen zijn gepleegd dan geraamd.

De gerealiseerde financieringskasstroom wijkt af van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door de hogere eenmalige uitkering aan EZ en het geen beroep doen op de leenfaciliteit voor de investeringen.

2. Agentschap EVD

Algemeen

In onderstaande tabellen heeft geen mutatie plaatsgevonden in de eerste en tweede suppletore begroting, waardoor de slotwetmutatie per onderscheiden post bestaat uit het verschil tussen de oorspronkelijk vastgestelde begroting en de uiteindelijke realisatie.

Voor een uitgebreidere toelichting op aangebrachte slotwetmutaties wordt verwezen naar de verantwoording van het agentschap EVD, welke is opgenomen in het jaarverslag van EZ.

Tabel 1 Begrotingsstaat 2002 Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening (€ 1 000) Agentschap EVD
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Agentschap EVD   
Totale baten27 96425 450– 2 514
Totale lasten27 81024 905– 2 905
Saldo van baten en lasten154545391
    
Totale kapitaalontvangsten1 2710– 1 271
Totale kapitaaluitgaven1 775251– 1 524

Voor de toelichting op de mutaties wordt verwezen naar tabel 2 en 4.

Tabel 2 Begroting van baten en lasten 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening Agentschap EVD
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Baten   
Opbrengst moederdepartement22 93321 261– 1 672
Opbrengst overige departementen3 6363 083– 553
Opbrengst derden1 361943– 418
Rentebaten34163129
Buitengewone baten000
Exploitatiebijdrage000
Totaal baten27 96425 450– 2 514
    
Lasten   
Apparaatskosten   
* personele kosten8 5719 064493
* materiële kosten18 48815 426– 3 062
Rentelasten4413– 31
Afschrijvingskosten   
* materieel450304– 146
* immaterieel000
Mutaties voorzieningen25798– 159
Dekking interne projecten000
Buitengewone lasten000
Totaal lasten27 81024 905– 2 905
    
Saldo baten en lasten154545391

Baten

De lagere baten zijn met name gerealiseerd bij de deelprogramma's Collectieve Marktbewerking. In 2002 hebben minder zakenmissies naar het buitenland onder leiding van een bewindspersoon of hoge ambtenaar plaatsgevonden dan voorzien. Ook zijn de kosten voor collectieve beursinzendingen lager uitgevallen dan gepland. Het deelprogramma Holland promotie realiseerde hogere baten, als gevolg van internationale prijsstijgingen van postdiensten en een grotere verspreiding.

Lasten

Personele kosten

De stijging van de personele kosten ten opzichte van de ontwerpbegroting wordt grotendeels bepaald door prijs- en volumeontwikkelingen. De prijsontwikkelingen zijn het gevolg van de CAO-verhoging en de reguliere beloningsronde.

Materiële kosten

De daling van de kosten ten opzichte van de begroting wordt met name veroorzaakt door beduidend minder activiteiten en kosten binnen het deelprogramma Collectieve Marktbewerking (€ 1,9 mln). Tevens zijn de exploitatielasten van de Netherlands Business Support Offices lager uitgevallen dan begroot (€ 0,5 mln) en is de voorziene opdracht van DG Ondernemingsklimaat niet uitgevoerd in 2002 (€ 0,3 mln). Tevens is er sprake van lagere huisvestingskosten (€ 0,3 mln) vanwege ontvangsten over voorgaande jaren met betrekking tot de huisvesting van de EVD.

Afschrijvingskosten

De afschrijvingskosten vallen lager uit doordat voorziene investeringen voor verbouwing dan wel verhuizing niet hebben plaatsgevonden.

Mutaties voorzieningen

In 2002 is € 0,1 mln gedoteerd aan de voorziening voor personele kosten in verband met de opvang van personele risico's.

Tabel 3 Overzicht vermogensontwikkeling (€ 1 000) 2000–2006 Agentschap EVD
 2000200120022003200420052006
1 Eigen vermogen per 1 januarinvt5357081 2531 2401 2401 240
        
2 saldo van baten en lasten0173545190288386484
3a uitkering aan moederdep. 000– 203– 288– 386– 484 
3b bijdrage moederdepartement ter versterking EV0000000
3c overige mutaties0000000
3 directe mutaties in het eigen vermogen000– 203– 288– 386– 484
        
Eigen vermogen per 31/12 (1+2+3)nvt7081 2531 2401 2401 2401 240
Tabel 4 Kasstroomoverzicht 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf de ontwerpbegroting naar de stand van de slotwet/rekening Agentschap EVD
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
1. Rekening courant RIC en overige liquide middelen per 1 januari 20028437 0136 170
    
2. Totaal operationele kasstroom226– 3 010– 3 236
    
3a. -/- totaal investeringen– 1 492– 1011 391
3b. + totaal boekwaarde desinvesteringen000
3. Totaal investeringskasstroom– 1 492– 1011 391
    
4a. -/- eenmalige uitkering aan moederdepartement000
4b. + eenmalige storting door moederdepartement000
4c. -/- aflossing op leningen– 283– 150133
4d. + beroep op leenfaciliteit1 2710– 1 271
4. Totaal financieringskasstroom988– 150– 1 138
    
5. Rekening courant RIC en overige liquide middelen per 31 december 20025653 752– 3 187

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom bestaat uit het saldo van baten en lasten plus de afschrijvingen, zoals opgenomen in het verloopoverzicht van de materiële vaste activa. De kortlopende vorderingen zijn met € 3,2 mln toegenomen. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de bevoorschotting van de belangrijkste opdrachtgever van de EVD, het DG BEB, is aangepast aan het uitgavenpatroon van de EVD. Daarnaast zijn de kortlopende schulden met € 0,6 mln afgenomen, met name tengevolge van de afname van het saldo crediteuren.

Investeringskasstroom en Financieringskasstroom

Voor 2002 stonden investeringen gepland voor huisvesting en automatisering. In de ontwerpbegroting was het uitgangspunt hiervoor een beroep te doen op de leenfaciliteit. Deze investeringen hebben in 2002 niet plaatsgevonden.

3. Baten-lastendienst Bureau voor de Industriële Eigendom

Algemeen

In onderstaande tabellen heeft geen mutatie plaatsgevonden in de eerste en tweede suppletore begroting, waardoor de slotwetmutatie per onderscheiden post bestaat uit het verschil tussen de oorspronkelijk vastgestelde begroting en de uiteindelijke realisatie.

Voor een uitgebreidere toelichting op aangebrachte slotwetmutaties wordt verwezen naar de verantwoording van de baten-lastendienst Bureau voor de Industriële Eigendom, welke is opgenomen in het jaarverslag van EZ.

Tabel 1 Begrotingsstaat 2002 Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening (€ 1 000)
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Baten-lastendienst Bureau voor de Industriële Eigendom   
    
Totale baten17 60717 541– 66
Totale lasten17 37117 267104
Saldo van baten en lasten236274– 38
    
Totale kapitaalontvangsten1 361980– 381
Totale kapitaaluitgaven2 333616– 1 717

Voor de toelichting op de mutaties wordt verwezen naar tabel 2 en 4.

Tabel 2 Begroting van baten en lasten 2002 (€ 1 000): Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening Baten-lastendienst Bureau voor de Industriële Eigendom
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Baten   
Opbrengst moederdepartement17 38017 071– 309
Opbrengst derden227173– 54
Opbrengst IPR-guide 1313
Rentebaten 8080
Buitengewone baten 204204
Totaal baten17 60717 541– 66
    
Lasten   
Apparaatskosten   
Personele kosten8 8039 007204
Materiële kosten   
* exploitatiekosten4 9014 219– 682
* advieskosten EOB2 3601 694– 666
Rentelasten127 – 127
Afschrijvingskosten1 1801 456276
Mutaties voorzieningen0940940
Mutatie Onderhanden werk – 49– 49
Totaal lasten17 37117 267– 104
    
Saldo van baten en lasten23627438

Baten

Omzet moederdepartement

De realisatie van de opbrengst van het moederdepartement is € 0,3 mln lager dan begroot, met name doordat vanaf 2002 de contributie aan het World Intellectual Property Organization (WIPO) ad € 0,3 mln niet meer door het Bureau I.E. wordt betaald en doorberekend aan de opdrachtgever.

Buitengewone baten

De belangrijkste oorzaak van de hogere bate is de restitutie van huur over 2001 door de Rijksgebouwendienst ad € 0,2 mln.

Lasten

Materiële kosten

De lagere materiële kosten worden veroorzaakt door lagere exploitatiekosten huisvesting € 0,3 mln, vanwege restitutie van de huur van de Rijksgebouwendienst, het wegvallen van de verplichting tot betaling van de contributie WIPO (€ 0,3) mln en lagere kantoorkosten (€ 0,1 mln)

Advieskosten EOB

De advieskosten EOB zijn € 0,7 mln lager dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een lagere productie van het EOB en doordat meer (nationale) nieuwheidsonderzoeken dan begroot door het Bureau IE zelf zijn uitgevoerd.

Rentelasten

De rentekosten zijn nihil, omdat een eerste lening op 31 december 2002 werd afgesloten.

Tabel 3 Overzicht vermogensontwikkeling (€ 1 000) 2000–2006 Baten-lastendienst Bureau voor de Industriële Eigendom
 2000200120022003200420052006
1 Eigen vermogen per 1 januariNvtNvt4647389691 0561 089
        
2 saldo van baten en lasten  274405350386225
        
3a uitkering aan moederdep.  0– 174– 263– 353– 442
3b bijdrage moederdepartement ter versterking EV  00000
3c overige mutaties  00000
3 directe mutaties in het eigen vermogen       
        
Eigen vermogen per 31/12 (1+2+3)NvtNvt7389691 0561 089872
Tabel 4 Kasstroomoverzicht 2002 (€ 1 000) opbouw vanaf de ontwerpbegroting naar de stand van de slotwet/rekening Baten-lastendienst Bureau voor de Industriële Eigendom
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
1. Rekening courant RIC en overige liquide middelen per 1 januari 20021075– 102
    
2. Totaal operationele kasstroom1 2083 2972 089
    
3a. -/- totaal investeringen– 1 361– 616745
3b. + totaal boekwaarde desinvesteringen000
3. Totaal investeringskasstroom– 1 361– 616745
    
4a. -/- eenmalige uitkering aan moederdepartement000
4b. + eenmalige storting door moederdepartement0320320
4c. -/- aflossing op leningen– 9720972
4d. + beroep op leenfaciliteit1 361660– 701
4. Totaal financieringskasstroom389980591
    
5. Rekening courant RIC en overige liquide middelen per 31 december 20023433 6683 325

Operationele kasstroom

De hogere operationele kasstroom wordt veroorzaakt door inhaalafschrijvingen, het opnemen van voorzieningen en een hoger werkkapitaal.

Investeringskasstroom

De lagere investeringskasstroom wordt veroorzaakt door achterblijvende ICT investeringen

Financieringskasstroom

De hogere financieringskasstroom wordt veroorzaakt door de niet geraamde afrekening met het moederdepartement en een lager beroep op de leenfaciliteit. Door de lagere leenfaciliteit hoefde ook niet te worden afgelost.

4. Agentschap Telecom

Algemeen

In onderstaande tabellen heeft geen mutatie plaatsgevonden in de eerste en tweede suppletore begroting, waardoor de slotwetmutatie per onderscheiden post bestaat uit het verschil tussen de oorspronkelijk vastgestelde begroting en de uiteindelijke realisatie.

Voor een uitgebreidere toelichting op aangebrachte slotwetmutaties wordt verwezen naar de verantwoording van het agentschap Telecom, welke is opgenomen in het jaarverslag van EZ.

Tabel 1 Begrotingsstaat 2002 Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening (€ 1 000) Agentschap Telecom
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Agentschap Telecom   
Totale baten27 13928 1761 037
Totale lasten30 81334 3393 526
Saldo van baten en lasten– 3 674– 6 163– 2 489
    
Totale kapitaalontvangsten4 8553 959– 896
Totale kapitaaluitgaven7 7826 977– 805

Voor de toelichting wordt verwezen naar tabel 2 en 4

Tabel 2 Begroting van baten en lasten 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening Agentschap Telecom
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Baten   
Opbrengst moederdepartement3 6784 634956
Opbrengst derden23 12122 315– 805
Rentebaten227357130
Buitengewone baten113870757
Totaal baten27 13928 1761 037
    
Lasten   
Apparaatskosten25 86330 4264 563
* personele kosten16 69419 0152 321
* materiële kosten9 16911 4112 243
Rentelasten503451– 52
Afschrijvingskosten4 1753 270– 905
* materieel3 2502 389– 861
* immaterieel925881– 44
Mutaties voorzieningen272192– 80
Totaal lasten30 81334 3393 526
    
Saldo van baten en lasten– 3 674– 6 163– 2 489

Baten

De totale opbrengst wijkt met + 3,8% niet substantieel af van de begroting. De enigszins tegenvallende opbrengst derden wordt ruimschoots gecompenseerd door meevallers op de opbrengst moederdepartement, de buitengewone baten en de rentebaten. De opbrengst moederdepartement valt hoger uit omdat geen rekening was gehouden met de verrekeningen op bezwaar en beroep en repressieve handhaving ad € 0,9 mln. De buitengewone baten hebben overwegend een incidenteel karakter en zijn om die reden voor het grootste deel niet meegenomen in de raming. De rentebaten zijn meegevallen, omdat het gemiddelde rekening-courant saldo hoger was dan voorzien.

Lasten

Algemeen

De hogere kosten zijn het gevolg van aanmerkelijk meer inhuur van tijdelijk personeel en externe dienstverlening. De inhuur van tijdelijk personeel was vooral nodig om achterstanden in de vergunningverlening weg te werken. Door het relatief grote aantal omvangrijke projecten enerzijds en het capaciteitsbeslag als gevolg van de opeenvolgende organisatorische veranderingen anderzijds (eerst overgang naar IVW en vervolgens naar EZ) is in 2002 veel gebruik gemaakt van externe diensten.

Afschrijvingen

De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot. Oorzaken daarvoor zijn dat een aantal grote investeringen later plaatsvindt dan gepland en dat, voorzover de technische staat dat toelaat, reeds afgeschreven investeringen langer in gebruik blijven.

Tabel 3 Overzicht vermogensontwikkeling (€ 1 000) 2000–2006 Agentschap Telecom
 2000200120022003200420052006
1 Eigen vermogen per 1 januari19 86313 25611 7675 6043 0981 600962
        
2 saldo van baten en lasten2 754961– 6 163– 2 506– 1 498– 638– 638
        
3a uitkering aan moederdep.– 9 361– 2 45000000
3b bijdrage moederdepartement ter versterking EV0000000
3c overige mutaties0000000
3 directe mutaties in het eigen vermogen– 9 361– 2 45000000
        
Eigen vermogen per 31/12 (1+2+3)13 25611 7675 6043 0981 600962324
Tabel 4 Kasstroomoverzicht 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf de ontwerpbegroting naar de stand van de slotwet/rekening Agentschap Telecom
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
1. Rekening-courant RIC en overige liquide middelen per 1 januari 20027 60213 0355 433
    
2. Totaal operationele kasstroom546– 2 033– 2 579
    
3a. -/- totaal investeringen vaste activa– 4 855– 3 958897
3b. + totaal boekwaarde desinvesteringen000
3. Totaal investeringskasstroom– 4 855– 3 958897
    
4a. -/- eenmalige uitkering aan moederdepartement000
4b. + eenmalige storting door moederdepartement000
4c. -/- aflossingen op leningen– 2 927– 3 019– 92
4d. + beroep op leenfaciliteit4 8553 959– 896
4. Totaal financieringskasstroom1 928940– 988
    
5. Rekening-courant RIC en overige liquide middelen5 2217 9842 763

Operationele kasstroom

Het achterblijvende saldo van baten en lasten heeft geleid tot een lagere operationele kasstroom.

Investeringskasstroom

De investeringskasstroom is lager vanwege uitstel van grote investeringen.

Financieringskasstroom

Door het uitstel van de investeringen is er een lager beroep gedaan op de leenfaciliteit, hetgeen heeft geleid tot een lagere financieringskasstroom.

5. Agentschap Novem

Algemeen

Per 1 juli 2002 heeft de tijdelijke baten-lastendienst Novem nagenoeg alle taken en het personeel van Novem B.V. overgenomen. In de tweede suppletore begroting is inzicht gegeven in de raming van baten en lasten in het tweede halfjaar van 2002 en in de bezittingen en schulden, waarmee de baten-lastendienst Novem onderdeel is geworden van de EZ-organisatie (zie Kamerstukken II 2002/2003, 28 600 XIII, nr. 2 en Kamerstukken II 2002/2003, 28 708, nr. 2).

Vanwege het ontbreken van de gegevens over de hoogte en financiering van de exploitatiereserve, kon bij tweede suppletore nog geen overzicht van kapitaaluitgaven- en ontvangsten en derhalve ook niet van de kasstroom worden opgesteld. Het kasstroomoverzicht is derhalve niet in de Slotwet opgenomen.

Tabel 1 Begrotingsstaat 2002 Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening (€ 1 000) Agentschap Novem
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Agentschap Novem   
    
Totale baten21 20022 2111 011
Totale lasten20 25020 27222
Saldo van baten en lasten9501 939989
    
Totale kapitaalontvangsten**NvtNvtNvt
Totale kapitaaluitgaven**NvtNvtNvt

* Stand tweede suppletore begroting 2002.

** Vanwege het ontbreken van de gegevens over de hoogte en financiering van de exploitatiereserve, kon bij tweede suppletore nog geen overzicht van kapitaaluitgavenen ontvangsten worden opgesteld.

Voor de toelichting wordt verwezen naar tabel 1 en 2.

Tabel 2 Begroting van baten en lasten 2002 (€ 1 000) Opbouw vanaf stand ontwerpbegroting naar de stand van slotwet/rekening Agentschap Novem
 (1)(2)(3)=(2)–(1)
 Oorspronkelijk vastgestelde begrotingRealisatieSlotwetmutatie
Baten   
Omzet ministerie EZ9 4009 775375
Omzet ministerie VROM8 3008 013– 287
Omzet overige departementen2 4002 309– 91
Omzet derden900266– 634
Overige baten200722522
Rentebaten 4646
Buitengewone baten 1 0801 080
Totaal baten21 20022 2111 011
    
Lasten   
Apparaatskosten   
* personele kosten15 45015 122– 328
* materiële kosten3 7253 632– 93
Rentelasten 1010
Afschrijvingskosten   
* materieel875860– 15
* immaterieel420412– 8
Dotaties voorzieningen– 220236456
Dekking interne projecten   
Buitengewone lasten   
Totaal lasten20 25020 27222
    
Saldo van baten en lasten9501 939989

Baten

Algemeen

De omzet van de departementen betreft de uitvoering van opdrachten passend binnen de kerntaken van Novem. Door de internalisering van het energiebeleid in de afgelopen jaren is het aandeel van EZ teruggelopen en is VROM de belangrijkste opdrachtgever naast EZ geworden. De omzet overige ministeries betreft hoofdzakelijk de Ministeries van Verkeer en Waterstaat en van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. De omzet derden betreft lagere overheden, de EU en het IEA.

Overige baten

De overige baten betreffen de opbrengsten van brochures, vergaderzalen en werkplekken.

Buitengewone baten

De buitengewone baten betreft de vrijval van bij het samenwerkingsverband EET gereserveerde rentebaten.

Lasten

Tabel 3Dotaties voorzieningen
Dotaties voorzieningen (bedragen * € 1000)BegrotingRealisatieVeschil
Voorziening assurantie wachtgelden 435– 435
Voorziening (des)integratie– 220– 199– 21
Totaal– 220236– 456

De mutatie inzake de assurantie eigen risico inzake wachtgelden betreft de in deze voorziening gestorte WW-premie. In de begroting waren deze premie begrepen in de personele kosten.

Tabel 4 Overzicht vermogensontwikkeling (€ 1 000) 2000–2006 Agentschap Novem
 2000200120022003200420052006
1 Eigen vermogen per 1 januariNvtNvt001 9392 0882 188
        
2 saldo van baten en lasten  01 939399600850
3a uitkering aan moederdep.  00– 250– 500– 750
3b bijdrage moederdepartement ter versterking EV  00000
3c overige mutaties  00000
3 directe mutaties in het eigen vermogen  00– 250– 500750
        
Eigen vermogen per 31/12 (1+2+3)  01 9392 0882 1882 288
Naar boven