26 956
Beleidsnota Rampenbestrijding 2000–2004

nr. 53
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 november 2007

Inleiding

Begin dit jaar is door de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer het actieprogramma Brandveiligheid (TK nr. 2006–2007, 26 956, nr. 46) aan de Tweede Kamer. Met dit actieprogramma streeft het kabinet er naar om het bewustzijn voor brandveiligheid bij verantwoordelijken in alle fasen in het bouw- en gebruikersproces scherp te krijgen en daardoor het aantal brandonveilige situaties tot een minimum te beperken. Vanwege de kwetsbare groepen mensen die zich in zorginstellingen bevinden, is deze sector in het actieprogramma Brandveiligheid tot één van de prioriteiten benoemd.

Bij de uitvoering van dit actieprogramma wordt een actieve rol van alle betrokken partijen verwacht.

Primair ligt de verantwoordelijkheid voor het verbeteren van de brandveiligheid in zorg bij het bestuur van de instellingen. Mijn ambtsvoorganger heeft op 21 december 2006 een circulaire uitgebracht aan de voorzitters van Raden van Toezicht en Raden van Bestuur van zorginstellingen waarin expliciet is aangeven dat de zorgaanbieder primair verantwoordelijk is voor het brandveilige gebruik van zijn voorziening(en) en voor de veiligheid van de bij hem in zorg zijnde cliënten en geacht wordt hiervoor adequate maatregelen te treffen. Ik zal de instellingen zoveel mogelijk ondersteunen bij het invullen van deze verantwoordelijkheid.

Daarnaast heb ik aan het College Bouw Zorginstellingen (CBZ) gevraagd mij te rapporteren over de situatie van brandveiligheid in de diverse sectoren.

Het CBZ heeft zijn rapport «inventarisatie brandveiligheid» in de zorginstellingen voor de zomer uitgebracht. Het betrof een quick scan over 65 instellingen. Op 5 april 2007 (TK nr. 2006–2007, 26 956, nr. 48) heb ik de Tweede Kamer een afschrift van deze inventarisatie toegezonden. In de begeleidende brief heb ik aangegeven u over de vervolgstappen te informeren. Met deze brief geef ik invulling aan deze toezegging.

CBZ rapportage zorginstellingen

Met betrekking tot de risico-inventarisatie brandveiligheid in de zorginstellingen van het CBZ constateer ik dat deze een verkennend karakter heeft. Het CBZ geeft aan dat de resultaten van deze inventarisatie in beperkte mate representatief zijn. Uit de inventarisatie komt een divers beeld naar voren. Er zijn zorginstellingen die serieus werk maken van het aspect brandveiligheid, waarbij het bewustzijn groot is en die voldoen aan de huidige brandveiligheidseisen. Maar er zijn ook zorginstellingen waarbij dit nog niet het geval is.

Bouwbesluit

Het CBZ rapporteert dat er nog maar een beperkt deel van de zorginstellingen daadwerkelijk het brandveiligheidsniveau heeft afgestemd op de in het Bouwbesluit 2003 gestelde eisen (niveau bestaande bouw) ten aanzien van vooral een correcte uitvoering van (sub)compartimentering en zelfsluitende deuren.

Bedrijfshulpverlening

Ook heeft het CBZ twijfels over de mate waarin bij een calamiteit sprake kan zijn van een voldoende snelle beschikbaarheid van bedrijfshulpverlening. Dit houdt in: het optreden van het personeel bij brand met bijbehorende instructies, het opstellen en uitvoeren van ontruimingsplannen en ontruimingsoefeningen en het aanstellen van voldoende bedrijfshulpverleners.

Risico inventarisatie & evaluatie (RI&E)

Uit de CBZ-rapportage blijkt dat meer aandacht moet worden besteed aan het veiligheids-besef en het veiligheidsmanagement in de zorginstellingen. Een kwart van de onderzochte zorginstellingen beschikt niet over de verplichte RI&E op grond van de Arbowet. Bovendien beschikken veel zorginstellingen niet over een goed functionerende bedrijfshulpverlening. Juist deze organisatorische aspecten, zo blijkt ook uit de rapporten over de Schipholbrand en de brand in het Twenteborg ziekenhuis, zijn van zeer groot belang.

Aanpak brandveiligheid

De inventarisatie van het CBZ is voor mij aanleiding om in samenhang met het actieprogramma Brandveiligheid de volgende stappen te zetten.

Ten eerste zal ik het initiatief nemen tot het laten ontwikkelen van pasklare instrumenten die betrokken instellingen kunnen gebruiken om hun brandveiligheid te vergroten.

Een geschikt instrument om instellingen te ondersteunen bij het oplossen van dit vraagstuk is een nog nader vorm te geven beoordelingsmodel «Integrale brandveiligheid/brandveiligheidsmatrix». Dit model moet, vanuit de bestaande kaders, een handreiking geven aan instellingen welke bouwkundige, installatietechnische en organisatorische instrumenten moeten worden ingevuld om een basale brandveilige omgeving te realiseren. Brandveiligheid is een combinatie van disciplines. Een tekort op bijvoorbeeld een bouwkundig aspect kan gecompenseerd worden door extra inzet op andere disciplines.

Het nog uit te werken model moet dan ook antwoord geven op de vraag in hoeverre gangbare investeringen nog proportioneel zijn en in hoeverre er geen gelijkwaardige en goedkopere oplossingen mogelijk zijn. Daar waar bijvoorbeeld vanwege de personele consequenties niet voldaan kan worden aan de organisatorische eisen (zoals bij kleinschalige zorgvoorzieningen) moet het model een antwoord geven of er alternatieven zijn, die gelijkwaardige oplossingen bieden (bijvoorbeeld detectie en sprinklersystemen).

Over dit te ontwikkelen model is met de ministeries van Wonen, Werk en Integratie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het CBZ overleg gevoerd. Het CBZ heeft aangeven een dergelijk model te kunnen ontwikkelen. Bij het ontwikkelen van dit model zullen de brancheorganisaties Actiz, Aedes, GGZ Nederland, Verening Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), nauw worden betrokken, naast deskundigen op het brandveiligheids-gebied zoals het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid Nibra en de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding.

Ten tweede zal ik één of meer veiligheidsconferentie(s) organiseren met als doel de resultaten van de inventarisaties van het CBZ en het actieprogramma Brandveiligheid breed bekend te maken en de zorg maximaal aan te sporen de brandveiligheid serieus te nemen en op korte termijn alles in het werk te stellen om deze op orde brengen. Doelgroep zijn de voorzitters van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van deze instellingen. Gelet op andere conferenties over (patiënt)veiligheid in de sector AWBZ ben ik voornemens deze conferentie(s) in het voorjaar van 2008 te houden.

Ten derde zal ik de ontwikkeling van een interactief onderwijs instrument «Opleiden en Oefenen» (E-learning) ondersteunen zodat iedereen die in de zorg gaat werken kennis heeft (en zich bewust is) van de brandveiligheidaspecten van zijn of haar werk. In de regio Den Haag worden tussen een samenwerkingsverband van zorginstellingen (IbMZ) en de Onderwijsgroep Mondriaan ervaring opgedaan met deze vorm van interactief onderwijs. Het is mijn bedoeling een dergelijk onderwijsinstrument samen met de sector en de onderwijs-organisaties breder te verspreiden.

Ten vierde zal ik het ontwikkeling van instrumenten voor de sector ondersteunen die het mogelijk maken de bedrijfshulpverlening en de brandweerzorg beter op elkaar te laten aansluiten. Bijvoorbeeld door het maken van voorbeeldafspraken op dit punt.

Op een later moment zal ik een vervolgmonitor laten opstellen om zo zicht te houden op de situatie rond brandveiligheid in de zorginstellingen. Op basis hiervan kan besloten worden of vervolgactiviteiten noodzakelijk zijn.

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,

M. Bussemaker