Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 11 mei 2021
De vaste commissie voor Justitie en Veiligheid heeft mij op 22 april 2021 verzocht
om een reactie op het bericht dat gedetineerden geblokkeerde telefoonnummers konden
bellen.1
Met deze brief ga ik in op het verzoek van de commissie.
Telefonie voor Justitiabelen
Het systeem Telefonie voor Justitiabelen (TvJ) maakt het voor gedetineerden mogelijk
om telefonisch contact te houden met de buitenwereld. Telefonisch contact met de buitenwereld
is belangrijk voor hun re-integratie en voor het onderhouden van persoonlijke relaties
zoals met familie. Gedetineerden mogen op grond artikel 39 van de Penitentiaire beginselenwet
minimaal 10 minuten per week bellen. Jaarlijks worden er via TvJ ongeveer 15 miljoen
telefoongesprekken gevoerd.
Telefonisch contact met de buitenwereld gaat vanzelfsprekend gepaard met regels bijvoorbeeld
om voortgezet crimineel handelen tijdens detentie of om ordeverstoringen binnen de
inrichting te voorkomen. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) houdt via TvJ toezicht
op deze regels. Zo kunnen telefoongesprekken worden opgenomen of kunnen bepaalde nummers
worden geblokkeerd.
Als gevolg van een programmeerfout konden in de periode tussen 23 september 2020 en
9 maart 2021 geblokkeerde nummers toch gebeld worden. Na constatering van de fout
op 9 maart jl. heeft meteen een herstelactie plaatsgevonden.
Opvolging
Direct na de ontdekking van de programmeerfout is de software op 9 maart jl. aangepast.
Tevens is onderzocht vanuit welke inrichtingen naar welke nummers is gebeld. Daaruit
bleek dat in de periode september 2020 tot maart 2021 in totaal 175 maal naar een
geblokkeerd nummer is gebeld. In veruit de meeste gevallen ging het om gratis of betaalde
servicenummers. In zeven gevallen heeft een gedetineerde gebeld naar een nummer dat
op de «zwarte lijst» stond als gevolg van een contactverbod. Ik heb DJI gevraagd nader
te onderzoeken of er ook daadwerkelijk contact is gelegd met slachtoffers of nabestaanden.
Uit dit onderzoek bleek dat éénmaal een dergelijk gesprek heeft plaatsgevonden. Tweemaal
is een voicemail bericht ingesproken. In de overige gevallen heeft geen gesprek plaatsgevonden
omdat direct de verbinding werd verbroken.
Slachtoffers en nabestaanden moeten worden beschermd tegen een ongewenste benadering
door daders als zij nog in detentie verblijven. Ik betreur het dat dit hier toch is
gebeurd.
Eerdere voorvallen
In 2018 heeft zich ook een programmeerfout in het systeem TvJ voorgedaan. Toen zijn
abusievelijk telefoongesprekken tussen gedetineerden en hun advocaat opgenomen. Vervolgens
is door een onafhankelijke commissie hier uitgebreid onderzoek naar gedaan. Over de
uitkomsten hiervan en over de wijze waarop ik invulling geef aan de conclusies en
aanbeveling heb ik uw Kamer schriftelijk geïnformeerd.2 De huidige programmeerfout zag op een ander onderdeel van het systeem, namelijk het
kunnen bellen van geblokkeerde nummers.
Als gevolg van de eerdere programmeerfouten heeft DJI diverse onderzoeken laten uitvoeren
naar het telefoniesysteem en hoe in de processen van de leverancier is geborgd dat
dergelijke systeemfouten tijdig worden onderkend. Deze onderzoeken zijn zeer recent
opgeleverd. Over de uitkomsten hiervan zal ik uw Kamer bij de volgende voortgangsbrief
over de visie «Recht doen, kansen bieden» informeren.
De Minister voor Rechtsbescherming,
S. Dekker